18 майыс – матем куню

advertisement
18 майыс – матем куню
1. «Ант эткенмен» гимни янъгъырай.
«Не измерить трагедию словом
Не измерить печали в годах
Видно, даже во времени новом
Не изгладится прошлого страх.
В это крымское раннее утро.
Когда солнце взметнулось лучом
Будто горе плеснуло – так жутко
Утро стало вдруг пасмурным днем».
2. Сегодня! Мы собрались почтить память погибших в годы депортации
несправедливо осужденных представителей крымскотатарской
национальности.
3. «Татарлыгъым» йыры иджра этиле.
4.18 мая 1944 года стал трагическим днем для крымскотатарского
народа. В этот день они лишились Родины. В то время, как отцы и
братья воевали на фронтах отечественной войны, женщины, дети и
старики были высланы по ложному обвинению «За измену Родине…».
5. «Некупленный билет» шиири ифадели окъула.
Юрек сызлай, инълейим.
Озь-озюмни тутамай,
Акъикъатны сёйлейим:…
6. 70 йыл эвельси, 1944 сенеси майыс 18-де, СССР-нинъ коммунистик
режими тарафындан инсан тарихында энъ дешетли джинаетчилик
япылды – къырымтатар халкъы озь Ватанындан тоталь
сюргюнликке огъратылды.
Шу куню сюргюнликнинъ инсан даянмайджакъ шараитлеринде эляк
олгъанларнынъ Ватангъа къайтувнынъ айдын куньлеринедже
яшамагъанларнынъ рухларына дуалар окъуймыз.
7. Дува окъула.
18 майыс 1944 сенеси халкъымыз совет Ватанына хаинликте
ифтиралы къабаатланып Къырымдан зораки суретте сюргюн
этильди. Бутюн уйкен эр кишилер джебэде булуна, эмекке
икътидарлы олгъан къартлар ве осьмюрлер исе – эмек ордусына
хызмет эте эдилер. Бахтлы келеджеги ичюн джанларыны фида
эттилер. Оларнынъ хатиреси миннетдар халкъынынъ анъыда эбедий
яшайджакълар. Къоруйджысы олмагъан эки юз бинъге якъын
къадын-къыз, балалар ве сакъатлар, кунь эвель хабердар этильмей,
бир кунь ичинде майыс 18-де НКВД аскерлери тарафындан
эвлеринден чыкъарып, эшелонларгъа юкленди ве конвой астында
резервацияларгъа алынып кетильдилер. Бу дешетли фаджиа эр
къорантагъа , аджджы бир из къалдырды. Сюргюн этильген 238 500
кишиден сюргюн эснасында ве даа сонъраки 1,5 йыл ичинде мушкуль
шартлар астында 110 бинъ киши эляк олды. Халкъымыз учь афта
къадар къапалы вагонлар ичинде, ашсыз, урбасыз Орта Асиягъа,
Уралгъа, Сибирьге кетти. Миллет, узакъ диярларда, бинъ бир тюрлю
зорлукъ ве ишкенджеге къатланып озь топракъларындан узакъта
яшады. Сюргюнлик йыллары эсас агъырлыкъ къадынларгъа, анааптелернинъ
бойнуна
тюшти.
Къырымтатар
къадынлары
гъурбетликте агъыр вазиетте, ыргъат киби чалышып, тырышып,
балаларнынъ, якъынларынынъ джаныны къуртардылар. Олюм,
ачлыкъ, йыкъынтылыкъ, хорлукъ, къыйналув йыллары…
Бойлеликнен, къырымтатар халкъы гъайып олмады.
Бу фаджиалы адиселерни козьяшсыз хатырлап оламаймыз.
8. «Алуштадан эскен еллер….» йыры иджра этиле.
9. Экинджи Дюнья дженкиде къырымтатар халкъы да фааль иштирак
этти ве пек буюк гъайыпларгъа огърады. Миллетимизнинъ алтмыш
бинъге якъын эвляды дженкте иштирак этти. Оларнынъ ярысындан
зиядеси урушларда эляк олды. Он еди бинъге якъын къырымтатар
партизан арекетинде, еди бинъ подпольеде иштирак этти. Йигирми
бинъден зияде къырымтатар фашистлер тарафындан дженк
йылларында Алманиягъа, Австриягъа ве дигер мемлекетлерге айдап
алып кетильди. Бу да етмегени киби душман 120-ден зияде
къырымтатар коюни якъып, ернен ёксан этти. Албу ки о вакъытта
къырымтатар йигит-къызлары дженк мейданларында мисильсиз
къараманлыкъ, джесюрлик нумюнелерини косьтерип, къан тёке
эдилер.
10. «Хорлангъан балалыкъ» шиири ифадели окъула.
11. Гъалебеден сонъ бутюн совет аскерлери къуванчнен озь
юртларына,
эвлерине
къайткъан
олсалар,
къырымтатар
дженкчилерини аилелери сюргюн олунгъан юртларгъа ёлладылар.
Ильк йылларында халкъымызнынъ деерлик ярысы инсаниетсиз
сюргюнлик ве чыдалмаз шараитлер нетиджесинде эляк олды. Айны
вакъытта миллий мухтариятымыз, миллий медениетимиз,
абиделеримиз ёкъ этильди, эдждатларымызнынъ къабирлери
арамланды ве ер юзюнден гъайып этильди. Халкъымызнынъ
башындан кечкен бу аджджы куньлерини миллетимиз унутмамалы.
12. «Ватаным Къырым» йыры иджра этиле.
Бу джесюрлик несиллернинъ
Юрегинде къаладжакъ.
Абиделер шеитлерге
Бизден хатыра оладжакъ.
Дженк йылларында башкъа халкъларнынъ векиллеринен бир
сырада адий аскерлер олгъан къырымтатар дженкчилери де буюк
къараманлыкълар косьтердилер. Оларнынъ базыларына бунынъ
ичюн Советлер бирлигининъ Къараманы унваны берильди. Эки дефа
къараман полковник Аметхан Султан, старшина Узеир Абдураманов,
полковник Фетислям Абилов, гвардиялы подполковник Абдураим
Решидов, уйкен сержант Сеитнафе Сеитвелиев, майор Абдуль
Тейфукъ, сержант Сеит-Ибрам Мусаев; шан-шурет орденнинъ толу
кавалерлери – уйкен сержант Сеит-Неби Абдураманов, сержант
Насибулла Велиляев, генерал-майор Исмаил Булатов, генерал-майор
Абляким Гъафаров.
Сайгъылы Ватандашлар! Сизлернинъ тувгъанларынъыз да бу
Экинджи Дюнья дженкиде иштирак этип, эляк олдылар.
Миллетимизни, къараманларымызны анъмакъ ичюн сукюнет
дакъкъасы илян этиле.
Чтобы почтить память погибшим в годы Великой Отечественной
Войны объявляется минута молчания.
12. «Чыракъ оюны» иджра этиле.
Халкъымыз аман-аман ярым асыр Ватан асретлигинен янды.
Акъсызлыкъ ве зулум иле тутып алынгъан озь топрагъына малына
ве мулькюне къавушмакъ ичюн гедже-куньдюз курешти. Бу куреш
акъикъат ичюн ве зулумгъа къаршы бир куреш эди.
13. С 2007 года 17 мая в городе Симферополе на площади Ленина
проходит акция «Зажги огонёк в своем сердце», в которой принимают
участие представители разных национальностей. Во время акции
передаются зажигалки и спички всем желающим, которые не
остались равнодушны к трагедии крымскотатарского народа, ведь
страшная трагедия 1944 года не обошла ни одного крымского
татарина. Смерть постучалась в каждую семью, и об этом мы должны
помнить всегда. «Зажечь огонь в своём сердце» - значит глубоко
осознать всю трагедию, которую перенес наш народ. Мы должны
знать и помнить свою историю, потому что без прошлого - нет
будущего. Мы - мирный народ, и, живя в Крыму с представителями
всех национальностей жили в мире и согласии, и так будет всегда!
Хусусан, яш несиль озь тарихыны яхшы бильмели, чюнки
кечмишини бильмегенлернинъ келеджеги ёкътыр.
Биз, тынч халкъмыз ве Къырымнынъ чокъ миллетли эалисинен
даима дост олып яшадыкъ эм де яшайджакъмыз!
Download