Текстлӧн комплекснӧй анализ Выразительнӧя лыддьы текстсӧ

Текстлӧн комплекснӧй анализ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Выразительнӧя лыддьы текстсӧ, паузаяс, темп, тон торкавтӧг.
Корсь темасӧ, микротемаяссӧ да вӧч план.
Кутшӧм шӧр мӧвпыс – идеяыс – текстлӧн?
Эм-ӧ юрнимыс, тема либӧ идея тӧдчӧдӧма сэн?
Кутшӧм сёрни стильыс? Докажит ассьыд мӧвптӧ.
Сет характеристика текстыслы шыяс да рӧмъяс серти.
Кутшӧм сёрни типын гижӧма текстсӧ?
Петкӧдлы, кыдзи йитчӧмаӧсь сёрникузяясыс , да висьтав, мый отсӧгӧн йитчӧмаӧсь найӧ.
Вӧч кутшӧмкӧ разбор.
Кутшӧм правилӧяс серти гижсьӧны кывъясыс?
Перескажит текстсӧ.
Отсӧг вылӧ
1. Выразительнӧя лыддьы текстсӧ, паузаяс, темп, тон торкавтӧг.
2. Корсь темасӧ, микротемаяссӧ да вӧч план.
Гижысь, критик, журналист, публицист, автор, ов. Висьталӧ, гижӧ, мӧвпалӧ (мый
йылысь?)
3. Кутшӧм шӧр мӧвпыс – идеяыс – текстлӧн?
Автор, сійӧ, ов. Тӧдчӧдӧ, эскӧ, чайтӧ, шуӧ (кутшӧм мӧвп?)
4. Эм-ӧ юрнимыс, тема либӧ идея тӧдчӧдӧма сэн?
5. Кутшӧм сёрни стильыс? Докажит ассьыд мӧвптӧ.
Тайӧ текстыс гижӧма…. стильӧн. Тайӧ ….. стильлӧн образец.
Сёрнитан стиль. Тайӧ сёрнитан стильлӧн образец монолог либӧ диалог формаын.
Сёрнисӧ абу водзвыв дасьтӧма. Тані паныдасьлӧны кывъясыс вуджӧдана вежӧтасын
(пример: перерыв пыдди окно). Эм донъялан вежӧртаса кывъяс (пример вылӧ: йӧюк, мус
ёкмыль, дыш поз). Сёрниас пыртӧма уменьшительно-ласкательнӧй суффиксъяса кывъяс
(пиук, мамук, Кӧсьтук). Эмӧсь кывъяс, кодъяс оз ошкыны (мый?) и петкӧдлыссьӧ тайӧ
суффиксъяс пыр (сапӧгшой, керкашой). Тані оз паныдасьлыны либӧ гежӧда
паныдасьлӧны причастиеяс да деепричастиеяс. Зато эм междометиеяс (грым! Бух!) Колян
када кадакывъяс мунӧны ӧнія када кадакывъяс пыдди. Сёрниыс мичмӧ шусьӧгъясӧн. Уна
неполнӧй, вопросительнӧй да восклицательнӧй сёрникузя.
Научнӧй стиль. Тайӧ учебникса статьяысь отрывок, словарысь статья. Медым сетны стӧч
информация, автор шыӧдчӧ научнӧй стиль дорӧ. Висьталанторйыс тэчӧма логичнӧя.
Текстлӧн став юкӧныс йитчӧма смысл да пӧрадок сертиыс. Автор пыртӧ кадакывбердъяс,
медым петкӧдлыны мӧвпъяслысь пӧрадоксӧ (медводз, сэсся), а сідзжӧ вводнӧй кывъяс
(ӧти-кӧ, мӧд-кӧ, сідзкӧ), эм союзъяс (сы вӧсна мый). Кывъясыс пыртӧма веськыд
вежӧртасын, вайӧдӧма терминъяс, специальнӧй кывъяс. Уна сложнӧй сёрникузя,
обособленнӧй второстепеннӧй членъяс.
Официально-делӧвӧй стиль. Тайӧ документ, кодлӧн могыс – официальнӧй, делӧвӧй
информация. Ставсӧ гижӧма стӧча: эм датаяс, цифраяс. Кывъясыс пыртӧма веськыд
вежӧртасын, медым ставыс вӧлі гӧгӧрвоана. Тані паныдасьлӧны сэтшӧм кывъяс да
кывсочетаниеяс, кыдз «заявление», «ходатайство» да с.в., эм осложненнӧй сёрникузяяс,
обособленнӧй оборота, однороднӧй членъяса. Тан абу художественнӧй средствояс, сы
вӧсна мый документ оз петкӧдлы аскылӧм, настроение. Ставыс стӧч, конкретнӧй,
категоричнӧй.
Художественнӧй стиль. Тайӧ текстыс художественнӧй стильлӧн образец. Тайӧ (кутшӧм
жанрысь?) юкӧн. Автор тэчӧ (кодлысь? Мыйлысь?) образ. Лыддигас миянлы лоӧ долыд,
усям шогӧ, миянлы интереснӧ. Образыс артмӧ художественнӧй выразительностьлӧн
средствояс (тропъяс) отсӧгӧн: эпитетъяс, метафораяс, сравнениеяс, гиперболаяс, литотаяс
да с.в. Пыртӧма и сёрни фигураяс: анафора, эпифора, антитеза, градация, инверсия,
многосоюзие, синтаксический параллелизм, хиазм, риторическӧй юалӧмъяс, горӧдӧмъяс,
обращение, эллипсис).
Публицистическӧй стиль. Тайӧ статья, очерк, фельетон, выступление,репортаж да с.в.
автор кыпӧдӧ зэв важнӧй проблема:… текстас эм общественно-политическӧй да
общенаучнӧй терминъяс. Вайӧдӧма стӧч фактъяс. Мед выразительнӧйджык вӧлі
висьталӧмыс, пыртӧма торжественнӧй либӧ архаическӧй лексика. Сідзжӧ пыртӧма
тропъяс да сёрни фигураяс. Текстыс тыр (кутшӧм чувствоӧн?) Эмоциональнӧйӧн вӧчӧны
гижӧдсӧ восклицательнӧй да побудительнӧй сёрникузяяс, а сідзжӧ обращениеяс.
6. Сет характеристика текстыслы шыяс да рӧмъяс серти.
Текстыс музыкальнӧй, шылада, сы вӧсна мый тані эм аллитерация, ассонанс, кывлӧн да
кывсочетаниелӧн повтор. Текстас петкӧдлыссьӧ визьяслысь да рӧмлысь характер.
7. Кутшӧм сёрни типын гижӧма текстсӧ?
Тайӧ описание, повествование, рассуждение. Тайӧ текстас йитчӧма некымын сёрни тип.
Описание. Петкӧдлыссьӧ предмет, миянгӧгӧрса мир, мортлысь пытшкӧсса состояние,
мортлысь характер. Серпассӧ позьӧ петкӧдлыны ӧти кадрӧн. Автор лыддьӧдлӧ
признакъяссӧ:..
Повествование. Тані ӧти действие вежсьӧ мӧдӧн. Висьталанторсӧ оз позь петкӧдлыны ӧти
кадрӧн. Позьӧ тӧдчӧдны сюжет. Завязкаыс (кутшӧм предложениеын?) Кульминацияыс?
Развязкаыс? Уна колян када кадакыв. Ӧнія када кадакывъяс петкӧдлӧны, быттьӧ
действиеыс мунӧ миян син водзын. Локтан када кадакывъяс петкӧдлӧны виччысьтӧм
действие либӧ друг ӧдйӧ лоӧм действие.
Рассуждение. Текстас позьӧ торйӧдны куим юкӧн: тезис, доказательство (аргументъяс),
вывод.
8. Петкӧдлы, кыдзи йитчӧмаӧсь сёрникузяясыс , да висьтав, мый отсӧгӧн
йитчӧмаӧсь найӧ.
Сёрникузяяс йитчӧмаӧсь цепнӧй, параллельнӧй йитӧдӧн. Йитчӧны лексическӧй
средствояс отсӧгӧн (повторяйтчӧ кыв, оти кыв вужъя кывъяс, синонимъяс, антонимъяс,
перифразъяс – описательнӧй оборотъяс). Сідзжӧ сёрникузяяс йитчӧны лексикограмматическӧй средствояс отсӧгӧн (эмакыв вежсьӧ нимвежтасӧн, кадакывбердӧн;
союзъяс да частицаяс отсӧгӧн; кадакывлӧн кад категория отсӧгӧн. Сёрникузяяс
йитчӧмаӧсь смысл серти.
9. Вӧч кутшӧмкӧ разбор (фонетическӧй.ю кыв артмӧдан, морфологическӧй,
синтаксическӧй).
10. Кутшӧм правилӧяс серти гижсьӧны кывъясыс? (Босьт кутшӧмкӧ кыв да
висьтав, кутшӧм орфограмма сэні эм).
11. Перескажит текстсӧ.