УДК 504.064.4 КОМПЛЕКСНЫЙ ПОДХОД К ЭКОЛОГИЧЕСКИ

advertisement
!" 504.064.4
!"#$% &'() #!*+!*
, !$!-./%& . 0%1!#2&'!)
$. 3.*24.. #5!"(6$%''(+ #5%*#5.78.)
%.&. 69:9;<9;=, -.". 0=>:=<?@=
!"#$%&' ()$*+,"$-.!//0' -!1/&2!$%&' */&.!"$&-!!"#$%&'(")* +,-." /+#0+#* 1 (.1'.#&2.. /!+3*4("))*0
/!"#/!.5%.6 ' !&31&0 $.$%"3* 0.3.7"$1+6 . ,.+(+8.7"$1+6 ,"9+/&$)+$%. :;, /!.'"#")& 8!&#&2.5 +,<"1%+' )& %"!!.%+!.. (.1'.#.!="3*0 /!+.9'+#$%' $ =7"%+3 /!.3")5"3*0 %"0)+(+8.7"$1.0 !"4").6.
# $%&'()*++ ,-+.) , /(&&01&2(1 3+4+-%500 67$250($0-7+'
&,89+ 10 '8&. :('+$50%;<$( (:%&$8= =0.0>+&20= (?@+2'(,, ('$(&)*0=&) 2 '(:;0,$(-A$+-B+'0>+&2(.7 2(.:;+2&7, 5,+'$(1 0 >+-$(1 .+'%;;7-B00, =0.0>+&2(1, 5+;;C;(D$(-?7.%E$(1, B(-$(4(?8,%C*+1
0 :+-+-%?%'8,%C*+1, :0*+,(1 0 4-7B0. ('-%&;). :-(.89;+$$(&'0
0 &+;<&2(B( =(D)1&',%. F(;<90$&',( A'0= (?@+2'(, ?8;( :(&'-(+$(
0 ,,+4+$( , A2&:;7%'%50C 40–50 ;+' $%D%4. G-0 $(-.%'0,$(. &-(2+
A2&:;7%'%500 4( 15 ;+' =0.02(-'+=$(;(B0>+&2(+ (?(-74(,%$0+ 2 $%&'()*+.7 ,-+.+$0 .$(B(2-%'$( ,8-%?('%;( &,(0 -+&7-&8, .(-%;<$(
7&'%-+;( 0 60D0>+&20 0D$(9+$(. 3%2'(-(. A2(;(B0>+&2(1 (:%&$(&'0
),;)+'&) 0 '(, >'( 70 % (:%&$8= =0.0>+&20= (?@+2'(, -%&:(;(E+$(
, B(-(4%= & $%&+;+$0+. ?(;++ 100 '8&. >+;(,+2. # &,)D0 & A'0., $+(?=(40.( :-(,+4+$0+ .+-(:-0)'01 :( '+=$0>+&2(.7 :+-+,((-7E+$0C '%20= :-(0D,(4&', 0;0 0= ;02,04%500.
G(&'%$(,;+$0+. G-%,0'+;<&',% /3 (' 27 (2')?-) 2008 B. H 791
?8;% 7',+-E4+$% 3IG «J%50($%;<$%) &0&'+.% =0.0>+&2(1 0 ?0(;(B0>+&2(1 ?+D(:%&$(&'0 /(&&01&2(1 3+4+-%500 (2009–2013 B(48)», 5+;<C
2('(-(1 ),;)+'&) :(&;+4(,%'+;<$(+ &$0E+$0+ 4( :-0+.;+.(B( 7-(,$)
-0&2% ,(D4+1&',0) (:%&$8= =0.0>+&20= 0 ?0(;(B0>+&20= 6%2'(-(, $%
?0(&6+-7, '+=$(&6+-7. G( (5+$2%. 0&=(4$(1 &0'7%500 , (?;%&'0 =0.0>+&2(1 ?+D(:%&$(&'0 0 :( -+D7;<'%'%. :-(B$(D0-(,%$0) &0'7%500 $%
?;0E%197C :+-&:+2'0,7 ?8;( 7&'%$(,;+$(, >'( '+$4+$50) :(,89+$0)
,+-()'$(&'0 %,%-01 =0.0>+&2(1 :-0-(48 , ?;0E%19+. ?747*+. ?74+'
&(=-%$)'<&).
10
F+D -%D-%?('20 0 -+%;0D%500 2(.:;+2&$8= :-+,+$'0,$8= .+- 2(;0>+&',( (:%&$8= (?@+2'(, & ?;0D20.0 2 :-+4+;<$8. 0;0 :(;$(&'<C
0&>+-:%$$8.0 '+=$0>+&20.0 0 '+=$(;(B0>+&20.0 -+&7-&%.0 ?74+'
-%&'0 $% 10 % +E+B(4$(. G(A'(.7 (4$(1 0D D%4%> :-(B-%..8 ),;)+'&)
&(2-%*+$0+ 0&'(>$02(, =0.0>+&2(1 (:%&$(&'0 $% 17 +40$05 , :+-0(4
& 2009 :( 2013 B. [1].
K%20. (?-%D(., -%D-%?('2% 2(.:;+2&$(B( :(4=(4% 0 '+=$(;(B0>+&20= -+9+$01 :( ;02,04%500 (:%&$8= :-(0D,(4&',+$$8= (?@+2'(,
),;)+'&) %2'7%;<$(1 D%4%>+1 -+9+$0) ,(:-(&% :-(.89;+$$(1 0 A2(;(B0>+&2(1 ?+D(:%&$(&'0.
L?@+2'8, :(4;+E%*0+ ;02,04%500 $% '+--0'(-00 :-(.89;+$$(B( :-+4:-0)'0) .(E$( -%D4+;0'< $% $+&2(;<2( B-7:::
1. M4%$0) 0 &((-7E+$0) %4.0$0&'-%'0,$(B( 0 :-(0D,(4&',+$$(B(
6($4%.
2. N$E+$+-$8+ &+'0 0 2(..7$02%500.
3. L'=(48, (?@+2'8 0= -%D.+*+$0) 0 7'0;0D%500.
4. M%B-)D$+$$%) '+--0'(-0).
L?*%) &=+.% '+=$(;(B0>+&2(B( :-(5+&&% ;02,04%500 :-(.89;+$$(B( :-+4:-0)'0) :-+4&'%,;+$% $% -0&. 1.
/0&. 1.K+=$(;(B0>+&2%) &=+.% ;02,04%500 (?@+2'(, $% '+--0'(-00
:-(.89;+$$(B( :-+4:-0)'0)
# D%,0&0.(&'0 (' =%-%2'+-0&'02 (?@+2'(, 2 $0. .(B7' ?8'< :-0.+$+$8 -%D;0>$8+ .+'(48 ;02,04%500 0&=(4) 0D 0= 6%2'0>+&2(B( &(&'()$0), 2(;0>+&',% $%2(:;+$$8= =0.0>+&20= ,+*+&', 0 ('=(4(,, &7-
11
*+&',7C*0= '+=$(;(B01 (?+D,-+E0,%$0) 0 $+1'-%;0D%500 D%B-)D$+$01, 7'0;0D%500 ('=(4(,, (&(?+$$(&'+1 '+--0'(-00 0 '.:.
L&$(,$8.0 A'%:%.0 ,8:(;$+$0) -%?(' :( ;02,04%500 (?@+2'(,
),;)C'&):
1) :(4B('(,2% (?@+2'(, 2 ;02,04%500, ,2;C>%C*%) , &+?): (?+D,-+E0,%$0+ =0.0>+&20= D%B-)D$+$01, (?+D,-+E0,%$0+ 0 7'0;0D%50) ('=(4(,;
2) 4+.($'%E D4%$01 0 &((-7E+$01 (.+=%$0>+&20.0 .+'(4%.0
0/0;0 & 0&:(;<D(,%$0+. .+'(4% :(4-8,%);
3) &?(- ('=(4(,, (?-%D(,%$$8= :-0 ;02,04%500 (?@+2'(,;
4) (?+D,-+E0,%$0+ 0 7'0;0D%50) ('=(4(, (:-(0D,(4&',( &'-(0'+;<$(B( *+?$) :-0 4-(?;+$00 ?+'($$8=, E+;+D(?+'($$8=, 2%.+$$8=,
20-:0>$8= 2($&'-72501);
5) -+27;<'0,%50) D+.+;<.
"%2 :-%,0;(, %4.0$0&'-%'0,$8+ D4%$0) 0 :-(>0+ (?@+2'8 :(4&(?$(B( 0 (?&;7E0,%C*+B( $%D$%>+$0) $+ D%B-)D$+$8 =0.0>+&20.0
,+*+&',%.0 0 $+ '-+?7C' &:+50%;<$(1 :(4B('(,20 :+-+4 4+.($'%E$8.0 -%?('%.0.
# &,(C (>+-+4<, D4%$0) 0 &((-7E+$0), , 2('(-8= (&7*+&',;);0&< '+=$(;(B0>+&20+ :-(5+&&8 & (:%&$8.0 =0.0>+&20.0 ,+*+&',%.0, :(4;+E%'
:-+4,%-0'+;<$(1 (?-%?('2+, (>0&'2+ (' =0.0>+&20= D%B-)D$+$01 (-0&. 2).
/0&. 2. G(4B('(,2% D4%$01 0 &((-7E+$01 2 ;02,04%500
O+'(4 (?-%?('20 4(;E+$ ?8'< ,8?-%$ & 7>+'(. ,04% D%B-)D$)C*0= 2(.:($+$'(, (:(E%-((:%&$(&'<, ,D-8,((:%&$(&'<, '(2&0>$(&'<
0 :-.), $%;0>0) .+'(4(, 0 '+=$0>+&20= ,(D.(E$(&'+1 (&7*+&',;+$0)
12
:-(5+&&% (?-%?('20, '-%$&:(-'$(1 4(&'7:$(&'0 (?@+2'%, $%;0>0) 4+1&',7C*0= 0$E+$+-$8= &+'+1 0 :-.
# :-(0D,(4&',+$$8= D4%$0)= 0 &((-7E+$0)= :-+4,%-0'+;<$(1
(?-%?('2+ , D%,0&0.(&'0 (' $%;0>0) (>%B(, D%B-)D$+$01 .(B7' :(4,+-B%'<&) &'+$8, :(;8, $+4+.($'0-(,%$$(+ (?(-74(,%$0+, &+'0 2%$%;0D%500, :-0;+B%C*%) '+--0'(-0) (D%B-)D$+$$81 :(>,+$$81 &;(1).
G(&;+ :(4B('(,0'+;<$8= -%?(' :-(0D,(40'&) 4+.($'%E (?(-74(,%$0) 0 ,$7'-+$$0= 0$E+$+-$8= &+'+1 & :-0.+$+$0+. -7>$(B( .+=%$0D0-(,%$$(B( 0$&'-7.+$'%. M%'+. ,8:(;$)C'&) -%?('8 :( &$(&7 D4%$0)
0 4+.($'%E7 67$4%.+$'%.
G(&;+4(,%'+;<$(&'< ,8:(;$+$0) -%?(' :( 4+.($'%E7 D4%$01
0 &((-7E+$01 :-+4&'%,;+$% $% -0&. 3.
!+.($'%E D4%$01 0 &((-7E+$01 '-%4050($$( (&7*+&',;)+'&) .+=%$0>+&20.0 .+'(4%.0 & 0&:(;<D(,%$0+. '+=$(;(B0>+&20= .%90$. !;)
;02,04%500 2-7:$8= :-(0D,(4&',+$$8= D4%$01 0 &((-7E+$01, &$(& 2('(-8= &;(E$( 0;0 '+=$0>+&20 $+,(D.(E$( (&7*+&',0'< .+=%$0>+&20.0 .+'(4%.0, 5+;+&((?-%D$( :-0.+$)'< .+'(4 :(4-8,%. K%2E+ ;02,040-7C'&)
.($(;0'$8+ 67$4%.+$'8 D4%$01 :-(0D,(4&',+$$(B( 6($4%.
P02,04%50) .+E2(-:7&$8= 0$E+$+-$8= &+'+1 :-(0&=(40' , $+&2(;<2( &'%401. Q+'0 :-(.89;+$$(1 2%$%;0D%500 :(4,+-B%C'&) :-+4,%-0'+;<$(1 (>0&'2+ (' .7&(-% & :(&;+47C*+1 :-(.8,2(1 ,(4(1 0;0
=0.0>+&20.0 -%&',(-%.0.
/0&. 3. G(&;+4(,%'+;<$(&'< -%?(' :-0 4+.($'%E+ D4%$01 0 &((-7E+$01
13
Q+'0 :-(.2%$%;0D%500, &(4+-E%*0+ ?(;<9(+ 2(;0>+&',( D%B-)D$)C*0= ,+*+&', (, >%&'$(&'0, :(E%-(- 0 ,D-8,((:%&$8= 2(.:($+$'(,),
.(B7' ?8'< ;02,040-(,%$8 .+'(4(. :(4-8,% & 0&:(;<D(,%$0+. $%2;%4$8= D%-)4(,. P02,04%50) (&'%;<$8= 0$E+$+-$8= &+'+1 (&7*+&',;)+'&)
:-+0.7*+&',+$$( .+=%$0>+&20.0 .+'(4%.0 0 ,2;C>%+' &;+47C*0+ ,048 -%?(': D+.;)$8+ -%?('8, &$)'0+ D%*0'$8= 2($&'-72501 0 '+:;(0D(;)500, 0D,;+>+$0+ (&$(,$8= 2($&'-72501 0$E+$+-$8= &+'+1, , &;7>%+
4+.($'%E% A;+2'-(&+'+1 – &$)'0+ :-(,(4(, A;+2'-(&$%?E+$0), 4+.($'%E
(:(-. Q=+.% ;02,04%500 0$E+$+-$8= &+'+1 :-+4&'%,;+$% $% -0&. 4.
/0&. 4. Q=+.% ;02,04%500 0$E+$+-$8= &+'+1
# =(4+ 4+.($'%E% D4%$01, &((-7E+$01 0 0$E+$+-$8= &+'+1 (?-%D7C'&) ('=(48, &(&'()*0+ 0D ')E+;(B( 0 ;+B2(B( E+;+D(?+'($%, 20-:0>%, 7'+:;0'+;+1, B0:&(;0'%, :(;0.+-$8= .%'+-0%;(,, ?0'7.%, %&6%;<'%,
.+'%;;(2($&'-72501 0 '.:. L2(;( 80 % ('=(4(, &(&'%,;)+' ')E+;81
0 ;+B201 E+;+D(?+'($ (:-0.+-$( , &(('$(9+$00 4:1), 2('(-81 :(&;+
&:+50%;<$(1 :+-+-%?('20 (4-(?;+$0), &(-'0-(,20, 6-%250($0-(,%$0))
.(E+' ?8'< 0&:(;<D(,%$ , 4(-(E$(. &'-(0'+;<&',+, .($(;0'$(. 4(.(&'-(+$00 0 :-0 0DB('(,;+$00 $+(',+'&',+$$8= E+;+D(?+'($$8= 2($&'-72501 [2]. "-(.+ '(B(, :(;7>+$$81 :-0 4-(?;+$00 &'-(0'+;<$8= ('=(4(, .%'+-0%; .(E$( 0&:(;<D(,%'< 4;) D%&8:20 ,8+.(2 0 :7&'(', (?-%D7C*0=&) $% .+&'+ ;02,040-7+.8= (?@+2'(,, % '%2E+ 4;)
-+27;<'0,%500 (?@+2'(, -%D.+*+$0) ('=(4(, (D%:(;$+$0+ &,(?(4$(B(
:-(&'-%$&',% 4( :-(+2'$8= ('.+'(2 & :(&;+47C*0. 7&'-(1&',(. -+27;<'0,%50($$8= &;(+,).
P02,04%50) (?@+2'(, -%D.+*+$0) ('=(4(, (9;%.($%2(:0'+;+1, :(;0B($(, -%D.+*+$0) ('=(4(,) 4(;E$% (&7*+&',;)'<&) , 4,% A'%:%.
14
J% :+-,(. A'%:+ ,8:(;$)+'&) 2(.:;+2& -%?(' :( '+=$0>+&2(1 -+27;<'0,%500, $% ,'(-(. A'%:+ :-(0D,(40'&) ?0(;(B0>+&2%) -+27;<'0,%50) [3].
K+=$0>+&201 A'%: D%2;C>%+'&) , -%D-%?('2+ '+=$(;(B0>+&20=
0 &'-(0'+;<$8= .+-(:-0)'01, -+9+$01 :( 7&'-(1&',7 0 2($&'-72500
D%*0'$8= A2-%$(,, &?(-7 0 7'0;0D%500 B%D%, &?(-7 0 (?-%?('2+ 60;<'-%50($$8= 0 :(,+-=$(&'$8= &'(>$8= ,(4.
F0(;(B0>+&201 A'%: -+27;<'0,%500 :-+47&.%'-0,%+' %B-('+=$0>+&20+ 0 60'(.+;0(-%'0,$8+ .+-(:-0)'0), $%:-%,;+$$8+ $% ,(&&'%$(,;+$0+ $%-79+$$8= D+.+;<. F0(;(B0>+&201 A'%: (&7*+&',;)+'&)
,&;+4 D% 0$E+$+-$(-'+=$0>+&20. A'%:(. -+27;<'0,%500.
M%2;C>0'+;<$8. A'%:(. ;02,04%500 :-(0D,(4&',+$$8= (?@+2'(,
),;)+'&) -+27;<'0,%50) '+--0'(-00, , :-(5+&&+ 2('(-(1 :-(0D,(4)'&)
-%?('8 :( ,(&&'%$(,;+$0C ;%$49%6'% '+--0'(-00 (-0&. 5).
/0&. 5. /+27;<'0,%50) '+--0'(-00 ;02,040-7+.(B( :-(0D,(4&',%
/+27;<'0,%50) '+--0'(-00 '%2E+ ,2;C>%+' '+=$0>+&201 A'%:,
:-0 -+%;0D%500 2('(-(B( .(B7' ,8:(;$)'<&) -%?('8 :( 74%;+$0C D%B-)D$+$$(B( :(>,+$$(B( &;(), (?-%?('2+ :(>,+$$(B( &;() =0.0>+&20.0
-+%B+$'%.0, ,(&&'%$(,;+$0+ :;(4(-(4$(B( &;() :(>,8. J% A'%:+ ?0(;(B0>+&2(1 -+27;<'0,%500 :-(0D,(40'&) ,(&&'%$(,;+$0+ -%&'0'+;<$(B(
:(2-(,% '+--0'(-00.
J% (&$(,%$00 :-+4&'%,;+$$(B( 2(.:;+2&$(B( :(4=(4% 2 ;02,04%500 :-(.89;+$$8= :-+4:-0)'01 .(E$( &4+;%'< &;+47C*0+ ,8,(48:
:-0 ;02,04%500 :-(.89;+$$8= :-(0D,(4&', , :+-,7C (>+-+4< '-+?7+'
15
-+9+$0) :-(?;+.% (?+D,-+E0,%$0) 0 $+1'-%;0D%500 (&'%'2(, =0.0>+&20= D%B-)D$+$01, $%2(:;+$$8= , D4%$0)=, :-(0D,(4&',+$$8= 2(..7$02%50)=, :(>,+$$(. &;(+, 4;) :-+4(',-%*+$0) ,(D$02$(,+$0) >-+D,8>%1$8= &0'7%501, (?+&:+>+$0) ?+D(:%&$(&'0 -%?(>0=, D%4+1&',(,%$$8= , ;02,04%500 (?@+2'(, $% '+--0'(-00 :-(.:;(*%420; ('=(48
4+.($'%E% 0 &$(&% D4%$01 0 &((-7E+$01 .(B7' ?8'< :+-+-%?('%$8
& :(;7>+$0+. ,'(-0>$(B( *+?$), :-0B(4$(B( 4;) D%:(;$+$0) (?-%D7C*0=&) ,8+.(2 0 :7&'(', &,(?(4$8= :-(&'-%$&', (?@+2'(, -%D.+*+$0)
('=(4(,, >'( :(D,(;0' 0&:(;<D(,%'< -+&7-&$81 :('+$50%; .%'+-0%;(,,
% '%2E+ &$0D0'< $%B-7D27 $% (2-7E%C*7C &-+47; -+27;<'0,%50) :-(.:;(*%420 ;02,040-7+.(B( :-(0D,(4&',% (?+&:+>0' ,(&&'%$(,;+$0+
:-0-(4$(B( ;%$49%6'% '+--0'(-00.
L?)D%'+;<$8. A;+.+$'(. -%?(' ),;)+'&) (&7*+&',;+$0+ 0$E+$+-$(-A2(;(B0>+&20= 0D8&2%$01 0 &:+50%;<$8= A2(;(B0>+&20= 0&&;+4(,%$01 4;) ,8),;+$0) 7-(,$) D%B-)D$+$0) 0 (?(&$(,%$0) :-0.+$+$0)
'+=$(;(B0>+&20= -+9+$01.
K%20. (?-%D(., :-+4&'%,;+$$81 2(.:;+2&$81 :(4=(4 :(D,(;0'
:-+4(',-%'0'< $+B%'0,$(+ ,(D4+1&',0+ $% (?@+2'8 (2-7E%C*+1 &-+48,
(?+&:+>0'< ?+D(:%&$(&'< :-(0D,(4&',+$$(B( :+-&($%;% 0 B-%E4%$,
:-(E0,%C*0= $% :-0;+B%C*0= 2 :-(.89;+$$(1 :;(*%42+ '+--0'(-0)=, &$0D0'< ,+-()'$(&'< >-+D,8>%1$8= &0'7%501, &,)D%$$8= & ,8,+4+$0+. 0D A2&:;7%'%500 0 ;02,04%500 (:%&$8= :-(0D,(4&',.
!"#$% &"'()*'+),
1. L 6+4+-%;<$(1 5+;+,(1 :-(B-%..+ «J%50($%;<$%) &0&'+.%
=0.0>+&2(1 0 ?0(;(B0>+&2(1 ?+D(:%&$(&'0 /(&&01&2(1 3+4+-%500
(2009-2013 B(48)» [R;+2'-($$81 -+&7-&]: G(&'%$(,;+$0+ G-%,0'+;<&',% /3 (' 27 (2')?-) 2008 B(4% H 791. !(&'7: 0D &:-%,.-:-%,(,(1 &0&'+.8 «"($&7;<'%$'G;C&».
2. "(;(&2(, #.J., L;+1$02 G.G., K0=($(, S.3. /%D?(-2% E0;8=
D4%$01 0 :+-+-%?('2% 0= 2($&'-72501 0 .%'+-0%;(, 4;) :(,'(-$(B( 0&:(;<D(,%$0) – O.: ND4-,( SQ#, 2004. – 200 &.
3. TLQK 17.5.3.04-83 L=-%$% :-0-(48. M+.;0. L?*0+ '-+?(,%$0)
2 -+27;<'0,%500 D+.+;<. – O., 1983.
4. F(?(,0> F.F., !+,)'20$ #.#. G+-+-%?('2% ('=(4(, :-(0D,(4&',% 0 :('-+?;+$0) / :(4. -+4. 4--% '+=$. $%72, :-(6. F.F. F(?(,0>%. – O.:
N$'+-.+' N$E0$0-0$B, 2000. – 496 &.
G(;7>+$( 16.07.2010
16
Download