39 63.5 83 « « » » . . : - / , , « . . . . .– .: ISBN978-5-02-037563-5( .). - , , . . , , . , , , . . , . . , . . , . . . . ; 648 . ( , 2012.– 000 « , . » 500, , , ; ).– - , – , - . » ISBN978-5-02-037563-5 © © « ( © . . . », , ),2012 « « , ), 1992 ( »,2012 ,20112 » . Предисловие , , « », « »,« . . . . – , , » , – 3 . », « ». . , , »,« , « , . », « . 10 5 - , . . , , ( . ), , , « , », ( ) . , . , . , . , , , , . , , , . , », « , . . . , , », , , ( , , , . . ) . , . - , , - . - , - , , . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . , . . . . . . . . , . « » . . . . . , . . . – . . . . . « » . . , , . . – « », . . . . . . , , . . , . . , . . , , . . . . . , . . 6 , , , , , . , введение . III , . , ( ), , V . . – ), . . - « , , , . ( , . » , , , - 1,5 . . , , . 2,5 7 . , , . , 700 100 . , , VII–VI . . . . , , . . , V . , ( ) , , 1894 1923 . 1915 . , , , , . , 300 . XIX . . ( . –« »). , . 24 – , . 9 , , 2001 ., 3,2 . , , 2010 .–141,4 . . 100 . ( 2 ) . , , , . , , , , (« »), , , , , , , , . , , , , , . , , , . , , , , . , . ( ) . 405 . , , , , . V ., « », , , , , , , . , , ( , 1990. .VIII). - V ., « » , , 8 , ,– . V . , VII . , . , , , , . , . V ., – , . – . 301 . , , – , , , , ułap‘a ( . . ) ( ) . . , ( , , ) . 302 . V . , , 1441 . 132- – . XV . (« ») , , , . XVII . , , . . , 1717 . , - ( . ), , , , , , 9 , . – . . - , , - ( . XIX .) ( ). . . , , « », , « , , , » ( , 1989. .16, 22). XIX– XX . , , 1815 . , ( 1842 .) ( 1844 .) ; . . . . , « »(1821) « » (1836) , . , , . , . , .- . , . , . , . , . , . , . , . , . , . . , , X–XI ., , , . 1980- , , , , , , . ( , , , , , , , , .) , , , , « »( 1843 . ),«h »( 1887 . ),«RevuedesétudesArméniennes»( 1915 . ), « »( 1940- ),«Ararat»( 1960 . ); «ArmenianForum»,«ArmenianStudies» ( ), « » ( ), « » ( ) . , «Les Dossiers d’Archéologie», 1992 . ( 172) «Arménie:3000ansd’histoire»; «World Bibliographical Series» ( 163) 1993 . «Armenia»(CompilerVrejN.Nersessian), , , . : «Histoire de l’Arménie et desArméniens» (Toulouse, 1982), Ronald G. Suny«LookingtowardArarat:ArmeniainModernHistory»(Bloomington,1993), 10 «TheArmenianPeoplefromAncienttoModernTimes»(vol.1–2) (L., 1997), «Armenian FolkArts, Culture, and Identity». Ed. By Levon Abrahamian and Nancy Sweezy (Bloomington, 2001) . , , , , , . ; , , « » , ( ), – XIX .– , ( ), , , ( ), ( ) . 70–80- XIX . , . . 1887 . « », . . . . , , , XIX ., . XIX– XX . . , . 1895 . –« h ». 26 ( ) , – , – (1895–1916). , . – , , , , , , . . 1928 . , 1947 ., , 20–30- XX , . « » 1946 .( . .). 11 « . . , », », - « 1962 . ( « . »), « »(1969 ., . .) « . » (1981) (1992) . 1940- , . . « »(1940) « » (1944), (1940 ., . .), . . h . 1951 . , , . . « »(1956) . . « »(1963 ., . .). . . . . . . , : « »(1950),« »(1958),« ( XIX– XX .)»(1966), « ( )» (1978) ( , , . .). , , ( . ), ( . . , . . ), ( . . ). . . . . . 1960- « »: . . , . . . . , – . . . . , – . . . , – . . , – . . . 1963 . . . « » . . « »; 1974 . . . « . »( – . .). . . . . . , – . . . . ( ), . 2 « 12 » ( . . . . 70–80- , », . 1958. . I; 1972. . II) 1983 . « . . - XX . , , , ( . . ), ( . . ), ( . . ), ( . . ), ( . . ). ( . . , . . ), ( . . ), ( . . ), ( . . ) . , , , , , . . , « . », 1970 .( 26 ). 1970- – . , . . , « . », 1986 . 1975–1982 . , . . , . . . . ( , ) XX . , , 1983 . « », . , , – . 2000- :« ».(2001. .I)(2007. .II)( . .); . . .« ».(2003); Kharatyan Hranush «Life is very sad (Poverty inArmenia)». (2007). , :LevonAbrahamian.«ArmenianIdentityinaChangingWorld».CostaMesa,CA:MazdaPublishers,2006; MarutyanHarutyun.«IconographyofarmenianIdentity».Vol.I.TheMemoryof 13 GenocideandtheKarabachMovement2009( . .). «Armenian FolkArts,CultureandIdentity»(Bloomington;Indianapolis,2001), . : . . . « XIX– XX .» (2002), . . . « ».(2005). , – , , , , , , - . , . , . , , , , , . . , . , , , , , , , , . , , , , , , 21 1991 ., , . , , 2/3 . XIX– XX ., , : , , , , – . 14 ( - ( , , . ), ( c - ) . , « , , . 15 : , ), ( . » ). , . - . . . - - Глава 1 ЭТниЧесКаЯ и ПолиТиЧесКаЯ исТориЯ арМЯн археолоГиЧесКие КульТуры на ТерриТории арМЯнсКоГо наГорьЯ . , , , , (Homoerectus) 1,8 ( ,1998.C.15–41). . ( ) X–VIII . . . ( , , – .) , X–VIII . . . (Kozlowski, Aurenche, 2005. .65–86; Neolithic inTurkey. 1999). , ( , , .). , VII . . . , . , , – ( VI–IV . . .) , (Badalyan, Lombard, Chataigner, Avetisyan, 2004. .399–420). « » – , (3300–2400/2300 . . .) , . , . – 16 , « , » . . ., .: VI . 12. . , . . 17 . . 1990–2003 . 1. IV .20 . , » . , , , . , , 18 - , , 50–60 . , .« , , (Sagona,1984; , .1994. .8–57; ,1993. .51–91). . , , . , , . . , . , , . . « » , , . , , « » , . (2400/2300–1500 . . .) III . . . « », . , , , , . , . . XXIII–XXII . . . , « » . , . - , . XXVII . .: .46 . . . II, XXIX– . . II,XIX–XVIII . ., -1. . . . 1990–2003 . 19 ( , , , » , ), . - , , .), .« , , , . « » ( , - : , , , . . XVIII . . . . ( , , ), . , . , . ( ,1993. .92–171; .1994. .58– 132;Kushnareva,1997. .81–149; Devedjian,2006). XVI . . . . – (1500–800 . . .). XVI–XV . . . , . , , , , . , , , , , ( ,1964. .81–231; ,1961. .66–72; , 1981. .25–58; , 1975. .127–265). , . (« »). , , , « » – , 20 .: .8 . .XI–IX . . . . ., .XV–XIII . - . . XI–VI . . . . . . . . 21 . , , , . . . . . , - , , 22 , , , , . . , - , XV–XIII . . . , Hayastan( ). , . XII . . . , . , , XV–XIII . . ., XII . . . . , ( ) , XV . . . XII . . . , . , ( , , .) (XII/XI–IX . . .). , , : , XI– IX . . ., , . . XIII– XII . . . « », « ». (XII . . .) . . . . IX . . . . , , , , , . . . .: ( ( . . . .46 , (XIII–IX . . .), ( ) (IX– , VI . . . .: .1 , (Pallotino,1958. .29–52). ,1964). ) . . .), 23 ( , ).1959. , , , . - – . . 20–30- XIX . ( . , . , . , . . , . . , . . , . . .). . – , . I( IX . . .). ( ) , I 735 . . ., , 70–90- XIX XX . 1911–1912 . 1916 . . . , 1938 .– ( , ,1922;Barnett,1950. .1–43). 1924 . . . . – . , , , , ( , 1959. .7–26). 1939– 1941 ., ( . . ), 1945 ., 17 ( ,1950; ,1952; ,1955; , 1955). , VII . . . II, . , . : , , , , ( , , , , ) , I, II, I. , . , , , 1894 . . 1947 1948 . 1950 . . , I, 782 . . ., , , . – . 24 « .782 . .: . . .: » . . . ., . . .: .26 . ( . ). . ., .46 . . 25 . .9. I – 1979. .54–71). . . . .: 2 . . . . - 2002). 200 . , . . .32 , VII . , , 1994 ., , , , , , ., . . . – ( I, - , I 772 . , V . ) III. , . . .( ,2003). 26 ( ,1985; , . , , - - , . II, - , 1988; (Biscioneandothers. XX . - , (Özgü ,1961. .253–290;Özgü ,1969. .256–263). ( , ) , ( , , 1991; Erzen, 1979. .1–15). ( ) , . , , (Çilingiroglu,2006. .135–142). ( ) IX . . ., , , , , ( , , 1991. .110–121;Burney, 1966. .55–111). , – , , (Bilgic, Ögün,1967. .65–112). – , , , , . (VI . . .–III . . .). . , – , – , . 200 (VI–IV . . .). . , , , , ( , 1967. .225, 227). VI . . . ( ,1988. .22). , , ( ,2003. .11). . – , VI . . . ( , 1953. .103). XIII , , . , , , , , ( , 1988. .22; ,1959. .117). . VI–IV . . ., . , 27 .: .: . .V–IV . . . . . « I. . . . . -II ». II– I . . . .LXII . VI–IV . . . ( ), , ( ,1961; ,1960; ; 1988. .24–30). , ( ,1971). . , ( , 1964. .72–74). , ( ), . 1880 ., – ( , 28 1882. .439–449). . , . , ( , , 1967). , . . . 1949 ., , . .:( . . 332): , , ( ,1951,1957; ,1953). , , , , . 1970 . ( ), II . . .–IV . . . 189–188 . . . I , 500 . 12 , , , . : , , , . , , : , , , . .( , 1976; ,1981. .116; Khachatrian,1998. .143). 8 . ( , ,2008). , , III . . . , ( III . . .). . ( ,1954. .30 ). , 40- III . . . , . – ( ,1976. .135–138) ( )(KebanProject1969). - e 29 : . . . .) V–VII . ,I . . . (« ,2010 . ») . ( 30 ( ,II,49). - III . ( ,1965) , . ( , 1955. .55). , . 500 360 . . . 2006 . . (I . . .) , II. 2006– 2010 . , , , . . ( …,2009). . . . . 1892–1917 . , . , . , . , . . , , , , (Ma ,1934). 30- XX . 1936 . – , . 1970; , . « – .XI–XIII . . , 31 , , ( , 1952). – , , . .( ,1976; ,1978). 1936 . . . . , . , . 1963–1968 . – « » , , , ( .1966–1999). . . , , »(III–IV .) . , , , , - ( .1041 . . , « » .,2005). ( ). ( , ). , XVIII . (X .) . , . ( , , . .). , XII . , , . ( , , , ), IX–XVII . 1960–1990 . . 1966 . . 32 . , , - V . 1970–2005 . . ( ), ( ), - ( ), ( ), , , , ( ), ( ) , . 2005 . ( ), . V . . ( ( . ), - ) , , XII–XIII ., . исТориКо-анТроПолоГиЧесКие данные . (Lushan, (Deniker,1889), ( ,1927) , , . , , . , , , , ( , 1974). ( ) . . . (1927, 1947), . (Kherumian, 1943), . . (1934, 1951). – . . (1964,1974), . . (1974,1994), . (2001), . . (2009). « « »,« » . , – « », , , »,– 1927 . . . «Crania armenica»( ,1927. .40). . . ,« »( , .8). 1911), 33 - , , , 9). , , , » ( , , , , , , 1927). . , . « , ( , : , 1927. .8, , ( , 1984. , 1974. .138; , 1974. . 252; , .162). . , . XX . . . , . 1913 1917 . ( ) ( ) , , ( , 1947). 1960 ., . . 11 . . . (1963). 21- , . , « , , . , »( ,1963. .7). , , , , – , , . 34 XX ., . , , . , 1960 . . ? . , , - : , , , ( , 1964, 1994; , 1974; , , 1984). . , , , , . , , . , , . , . , , . , , , ( ,1963. .9). . , , ( , ,1984. .155). . . . ( ,1990; ,2006). 15 . , . . , , , , . , , , ( ,2006). . . ( , 1983), . . ( , 1989) . . ( , 2006). 35 . . , ( . , - . ( ) . , 1983. .98–115). . . . ) . . . . , – , ( . . , ,1948; 36 ( , . . , . . , , … , ,1969,1974). 1917 . – 1915 .( ,1927. .47,48). :«… . , »( ,1986. .2). . . , , – , . . , , . . . , . . . . , , ( , ), . , . , . . 1927; . , . , . . , , , , . . , , . . ( . , . , , , , , , . , , 1955. .380; 1966. .73). , , , ( 1974. .14,81. .80). . . . , , , , , . – , , . , , , , . . , , ( ,1974. .81). . . , . . . . , ( ). . . . . , , . I . . . XX . . , , . (Schwidetzky,1963), . . (Vallois, Ferembach,1962) ( . : , 2009). , . , 37 , . . . . . . , , , . , , . . . , , , . : , , , . , , II . . . , (Deniker,1889). , , , . , , . . . , , IV–III . I . . ., . . , . , , , ( ) . . . , , , , ( ,1927. .206,207). «CraniaArmenica» . ( , ), ( , , 2008). . . , , , . , – ( ,1984. .24–34). . , 38 ? . , , , . . , , . . , ! ,1964; ,1974. .140,141). – , ( , , 1989) , . . . , ( ( , 1974), ( ,2009). , , – . . , , . , . . , , ( ,1974. .89,90). 131 135 , . . ( , , 1964). , , . . . , , , . . . , . . ( , 1990). , . , , , ( , 1990; , ,1997). – ( ,1929), 39 ( ,1974. .48–51), ( ,1990) ( ,2001). , . . , , . . . , , . , . . . . ( ,1948. .175–177). . . , , , , – , ( ,1974. .93,95,99,100). . . – , . . . . , , , . , , , , , . , , , , , , . . . – « » – , . 19 ( , ,1996). , , . , ( ,1974; , 1990; 1991; , ,1996; ,1996). 40 , . , . . . , , )– , . ( 41 , , , , - , , . . . . ( , 1990; , , 2001. .95–115). 500 , , . , , , ( ), . ( ) , . . , , , , . – . , , , , , , , . , , ( , , 2001). , , , , . . . . , . . , . , ( ,1974. .105). . , , , , , .« ». - « , , , , , , , , , . . . , , , . . – . . . .., 1985. .67). . , , . . , , , , : . , ,– . . , » ( , . ЭТноГенез . . 42 – ( ), , ( ,1968. .7–9; .178;Diakonoff,1984.P.1–3). – , , . , . 43 . , ,1983a. ,1983. .5 .; , ( ,2009). . , , , , , , , . , , – , . , , , . . – o , « » , « » VII . . , a , ( ,I,10–16; ,I). , h (Hayk), , . . , a. ( ) , 300 , Hark‘ eo a . h , . h , ( ), h . – ( ). (Gełam) ( ). – , , . ( . ), . « » . hay Hayk ( . Hayk‘– « », – ‘ ’, k‘ /kh/– . . , – , , k Hayk). , , h ( / ), , ( , 1998. .123). – – (« »). , – , ( . ), . . , . . ( ) (Strabo, 11.4.8; 11.14.12;Justin42.2.3, .Adontz,1946.P.322seq.). , (Ant. Jud. 1.6.4), . h (XI .). , . . h (Haos = Hayk), , ( ,1979. .21 .). (XI–XII .), , ( ,1971). . – ( , , , h h , ). h , , , ( . . . B l, . b‘l ‘ ’), , . , , , , , ( , 1986. .62). , , . . . , – h , – « » , ( ), ( ) ( ) . ( , , ) . , h (Ahyan, 1981;Dumezil,1994.P.133seq.; ,2002;Petrosyan,2002;Petrosyan, 2007;Petrosyan,2009). . h 44 « . , ». . . . . – h Hark‘ . , VII, 73), – « », , (V . . ., XII .), ( ., : Adontz, 1946. P. 322 seq.; , 1944. .12 .; ,1996. .4 .). , VIII–VII . . ., . . (Bryxhe, 2004). , . , , , , , (Strabo,I.2.34;XVI.4.27), . , , – , – . , , 1875 . . . . , , , , , « »( ., , ,1976; , 1987. .296 .). . (Clackson, 1994). , (Bryxhe,2004.P.780). . , , (IX–VII . . .). – . , XIX–XX . . – . , , , , (Diakonoff, 1992). ( XIII X . . .). , ( ,1954. .150; ,1959. .43; ,1970. .17). , ( 45 , . – . (Diakonoff, 1981. P.82). , – , . , , ( , 1954. .368; Diakonoff, 1984. P.77, 167; Salvini, 1995. P.184; , 2006. .48 .). , , (Zimansky,1995;2001). . . (Mallory, 1989. P. 10), , , , , . 1970- . . . . , , . , . ( , ,1984; Renfrew, 1987; : , 2004; Ivanov, 2007; Renfrew,2003). . . - ( ,1987. .73 .). : 1) 2) ( ). , – 7000 . . ., (5000 . . .), – (Atkinson,Gray,2006.P.91–92;Mallory, Adams,2006.P.460ff.;Cavalli-Sforza, Piazza,2006). , , . IV . . . II . . . . , . hay. , , . . hay ‘ hay’, Te , 46 hay, ( , ‘ , ( ) ’ ,2009. .152 .). hay *poti–‘ , , , ’( . .hayr‘ ’ *ph2ter-).h – , . , h *poti-, / -ik, : hay-ik > hayk. , h nahapet– ‘ ’ *pot-, h – ‘ , ’( h , .:Petrosyan,2007;Petrosyan,2009). , hay arya‘ , ’( , ), . . , ( .:Diakonoff,1985.P.602f;Diakonoff,1992;Djahukian,1992; ,2009. .76 .;Petrosyanforth.). ew -‘ ’ . *epi-, . , eue (Diakonoff,1992.P.52f.). ( ) Tuaracoy tap‘, Tuaracatap‘ ( tuarac- ). . . tuarac– ( ), tuaracatap‘ ( ), tuar( ) aracim( ). / (di ti): , , . ( ) *deiwo- ‘ ’ + *g’en- ‘ , ’, . , . .; . .tiw-‘ , ’(<*deiwo- ‘ ’,‘ ’), dik‘-‘ ’(*dh s-) cin-‘ , ’. , , ( . . IX . . .). , , . . 1. . . . . . , , hay 47 , hay , hay . (Jen- sen, 1898), , ( – , ). . . , ( ,1968;Diakonoff,1984; .). , . . , XII–XI . . . ( ). , *h t‘iyo-, hay( , 1968. .234; .; Diakonoff, 1984. P.126 f.). , « » , . , , (1191–1179), . . 1180 . (Radner, 2006. P.149). « » . , , (Sevin,1991.P.96f.), ( .:Wittke,2004). 2. . hay ( ). II . . .( XIV–XIII . . .). , . , , , . . (1924) , hay . , (Roth,1927.P.22f.; ,1931–1933. .6; , 1948;Kretschmer,1932; ,1933. .41 .; ,1934. .339; .; , 1944. . 32 .; , 1956; , 1946; , 2004. . 25; , 1954. . 85, 418; , 1958; , 1958. . 71; , 1961; Djahukian, 1961; Djahukian, 1990; , 1964; , 1988; Toumanoff, 1963. P. 59; Burney, Lang, 1971. P.179; ,1983. 30 .; , ,1984. .913; , 1988. .51 .). 3. hay (IX–VII . . .). I . . . , ( ). , (Saggs, 2001. P. 117, 147). , *hat‘i(y)o- etiu-( ; h , ./ / ./ /( ,2009). 48 II . , . . , . . , основные ЭТаПы исТориЧесКоГо развиТиЯ . , , , III . . . , . XIX . . . . . ( ) , , , . ., , , , ( ,1984. .890). , V–IV III . . ., ( , , 1980. .7). ( , ) , – , . . . , , . . ; , , ( , , 1984. .899–909, 912–916). , . , , . . ( ,1977). . , III . . . - 49 - – , - , , , , (Steinkeller,1998.P.95), – (Weiss,1993. P.42), – (Potts,1982.P.47). , . III–II . II . . . , ( , , – ) (Astour, 1989. P. 687; Burney, 1993. P. 52), ( , , – ), ( , , – )(Astour,1987.P.35) ( , , – )(Moorey, 1995) . , , , , III . . ., , . , . . , III– II . . . , , , . , , ( ) , . XVIII . . . , XII . . . , , , ., VIII . . . , - , , ( ). II . . . . , « », . , , . 15 , , , , , . , . , . . 1440–1330 . , « » , , , 11 . . , , 50 . – 1380 . . . I(1380– 1346), . ( , 1947. .19). , . , 1915 . , , - ( ). , I II (1345), , XV–XIV . . . . - , , . . « ». , (h – ,h – ), (h ,h ), h ( , 1964. .10). ( . , . , . . , . . , . . .) , , , , . . , , . ,« »( ,1947; , 1956. .5–265). , ( ), h (0)( ,1968. .236,237). . II . . . , ( . Supa, . , –Sophene). , . . . , . , ( . ). , . II , . III - . , , , , . , , , . 51 , , , , II . . . . , ( ) ( ) ( ). ( ) . III–II . . . , ( ,1959. .33). , . . ( , ). – ( ) ( , 1959; . 2003), ( ,1970; ,1995); ( , , ,1999; .2000). , , , , , . ( 300 ), , , . (864–845) . . III (858–824) . I(835–825) , . (825–810) , . , . IX . . ., (810–786), . 100 , . , , . . – I(786–764) . . 52 – . ., , . . 738 735 . . . . II(764–735) . , , I(735– 714), . 714 . . . II(722–705) . II(685–645). . , VI . – , . « » , . 612 . . . . ( ,I,21,22). . . . I, II (558–530). I ( ,IV.24). I (522–486) . , , . ( ,1988. .421,422). « » I, 520 . . . . , – ( ), ( ) – ( ). . I 20 ( ). 13- ( ,III.93). – . . V . . . ( 546–480), , V . . . , , – , VIII . 53 . , ,V,49). » ; « », 300 , « 15 » . « , », , , , « , , ,III,5(17); , IV, , ( « , ( ,I,194; , V,52). V–IV . . ., , », « , , « [ ] », , ». :« , , , »( 4(2–3,7.9),5(25–26,29,31). , 331 . . . , . , , , , ( h , Armenia Major), ; – , 306 . . .( ,1972. .323). , – . ( ), , IV (220–201), . – . , , . , . ( h ), , , – . IV . . . ( . ), , , , III . . ., , . – . , , , – . 54 III . . . , . . 201 . . IV, . III . , III 190 . . . , , , , . – – I(189–160), , . I, , , « » ( , XXV,2,12). I , , . , , . . . , , ,« »( ,XI,XIV,5). , I ( ) , « » ( , , , 1998. .20). . I – , , , . . , III , , , ; , « »( ,XII,III,28). I– II (95–55). , . , , , , , , . 55 . , . . ( 500 . ) II 12 , . , 25 , , , , ( ,84; ,1960). II VI , 66 . . ., , II , « »( ,1943). , 53 . . . , II II (55–34) . II, , , , ( , ,33). 53 . . . , , . II . 34 . . . , . ( ) , . II, , . (30–20) . . . 20 . . . II– . II , III(20–8). . III IV(8–5). , III (5–2). 2- . . . , IV. 1- . . IV . , 50 . , . 66 ., I(66–80), . , 56 . . – . II . . , III(287–330), : 301 . . 303 . – ( . « »). III–IV . . ( . )II 364–368 . 387 . : , 1/5 , , , 4/5 ,– . , , : III 380 . , , 428 . ( , ) . V . , IV . . – . ( ), V . – , . – ( . , . , . ), , , – 462 . II ( , 1987. .273,274). , , , , (389–415) I (387–428; 432–439) 405 . , – ( IV . ), , V–VII . . , , , , , , , , ( ), . , 57 , – , 2001). . ( , , , , , 3544, – 1036 – ) . , . , , ( , V, 119). , 26 451 . ( , - , , . 484 . 85 , . , , , . V . , (487–510) . ( ,2010. .26–37). , , , , , , ( ,I,XXIII). . 72 . , III . , IV . – ( ) ( ). , . , 387 ., , . , , 363–368 ., . . I (527–565) . , . , 58 , « , »( ,1908. .201). » « »: , I » « , , ( , 1908. . , , , , . . ,« . , , 571 . 20 : , , , , « ( ,1908. .131). , , , . –« », 179–185). , , »– VI . . . . 591 . , . VII . – , 630- . . . 640 . 698 . ( ) , . . 885 . I (885–890), . X– XI . . , , . . III(953–977) – . I (990–1020). 59 , . , . , . ( , ), – . . , , , - , . , , 60 , , , - , , , , , , , ), , , , , X . , , , , , . , XI . (1045 .) (1065 .). , , , , , , , , . ( , 1994. .20–53; 134–142,149–156,172,173,191,192). ( , , , . , , , : , , , - . . . . ( , , - - (966 .), – (1021 .), « » , , , 1979. . 36–55; , 1988. .77, 78, 117–131, , . . ) XI . , XI–XIII . , - , , , – – ( , , , , , . . III II (1187–1219) , , , , – . , 1071 . ), , , , , XI XII . , , , . 1080 . I(1080–1095) 100,6 1198 ., VI, , « ». , – . . XII XIII ., , – . , . , , , , , . , . , – , , , , , – . . , , , , , . . . (1080–1375), 100 ( .: ,1952; , 1969;Mutaian,1993). XII– XIII . – – , . 61 C.20). . , ( , . , . - ( , , , ,1969. , XV . , , ), . - , , XIV . , , , , , . XVI . XV . . 100 . 1555 . , , – . . 1578 . . , I, , 1590 . , . , 1603 ., , , . , , 350 . . , , ( ). , . XVI . ( XIV . ), , , , ( ) , , , , . , 1441 . , , XIII . – - - . , . , 62 1616 . 1639 ., , , : , , , – . , , , , ( ), . , . , – . ( ), . . , , . , , , , , XIX . . , XVI . . , . , , , . I, , , . XVIII . – h . I . I 1721–1722 . (1721–1728), - . I, , . I ( XVIII .1964. .I, .I–II; ., 1954; ,1972). 20- XVIII . , ( . ), , , . . 63 – ( . - XVIII ., – ( , ; , .« – - , , »). : , . . – , - II, , , , 1752 . , – ( ,1991. .42–62). , , . , , . 1836 . , XIII . , . ( ,1990. .12,13). XVIII ., . ( ) ( ). XIX . 1801 ( , , ). ; , . 1804–1813 . : 1805 .– ( ), , . , (1813 .) . 13 . 1826 . 60 . ) , –h , , , , , . . , 64 – . 1812 . 1827 . . - . , , . – 140 . 60% , , . . , . . ( ,1972. .19–70). 1828 . – 1849 ., , , . 1868 . , ; ( 48 . 2 . . , . 1828 ., . , , . . , , 10 . . . , , . 1828–1829 . , , 1829 . . , ) , . 65 , , 1840 . , , , . . 1917 . , , 240 . . 1853–1856 1877–1878 . . 40 . , . . . , . . , . . ( ), . . , , . , , , , 1870 . . . , . , , , , , , , . , 1850 . – – 12 11 . , 1865 .–14 16 ., 1872 .–15 21 ., 1897 . 29 31 . . XIX . , , , , , , , . 1897 . 1 214 . , 506 ., – 294 ., – 221 ., – 89 ., –83 ., –21 .; 29 .( ,1972. .98,263). . XIX . , XIX ., – , – , . 1829 . 90 . , , , . – . 90- XIX . , 1885 . , 1887 . – ( ) 1890 . – ( ). , , , . 1908 . « », . ; ., : « », 66 1966,1982;« . »,2002. .1.2003. .2, .1.2005. .2, .2. , , . 2,5 . , , , 300 . , . 1917 . , , 1917 . . 1917 . « » . 1917 . « », III , . 3 1918 . , , , – , , 1877–1878 . , , , . , , , . 1918 . , 1918 . ( ), , . 15 , 21 . , 26 1918 ., , , . ( , 1997. .213–235). , , 28 1918 . . , , . ( – ), ( – ). . 67 , 1919 . , ( . , , . . ) , , 1 1918 ., . . – , – . , , , 40 . . . . , 1919 . ( ..,2002). 30 1918 ., . , , , 1914 . ,28 , - – ( - ), - . 1918 . , , . . , , 10 1920 . , « , , . 200 68 , , , . . 1919 ., , . . 20 , , . , - , – . », . , 1920 . . . , . , 2 1920 . , . . ,29 1920 . , XI , . , 30 1920 ., ( 28 1920 .) , .1 1920 . . , ( ) . . , , 2 , . . : « , » ( . .558. .1. .3318. .1,2).4 « » . : «1 , , …» ( . : .2008. .630–639). 16 1921 . ( ) , , . . . , . 1921 .3 ( ) ( . .64. .1. .1. .77). 27 1921 . 30 1920 . 3 1921 . 2–7 ( ). 4 : « , ». : « , , », :« , , 69 28 »( , .64, .2, .1, .118). . ,5 , ( ), , ( , . . , . . ) :« , , , . , »( . .64. .1. .1. .124). ,7 1923 ., ( ), 1936 . ( ). . 10 , , . , . « ». 1922–1923 . ( .1972. .697–704,735–764). 1921 . , 1922 . I , . , 1918 . 1922 . , 30 . 1936 . . . 70 . , 27 ,107 , . 60 , , , . . , . . , . . , . . ( . ). 89- , . 70 . « » « ». 30 . , . , , , . , . , : 1920–1930- , 1946–1948/49, 1962–1982 . . , , , – . , , , , , . 1949 . . 1975 . , , , , ( ,2003. .77–81). , , , . 60–70- XX . , , . , , , , ( , , , ), , , , , , ( , 1999). , , , , , . , 1920- 40% , 1980- . 71 : 94,4% 1921 . 89,2– 1926 ., 84,4%– 1959 .,80,5%– 1970 .,75,9%– 1979 ., 1926–1976 . 85 17 ( .1976. .5). 1988 . ( 1991 . 1994 .– ), . 30 1991 . « 1918–1920 .»( , ) 2 1991 . « ». 10 1991 ., , ( ) . 3 1990 .« , », 3 :« , , , . , ».28 1991 . , . 1992 . . 5 1994 . , , , . , 9–11 « », 12 1994 . 24 1996 . . , 1994 . , 1997 . . ( 1998 . ), 1 , , 2002 .19 2007 . . , , . . 72 , 141,4 », , , . , 2010 ., , - 1 . . 1994 . , . , « , . 23 1990 . « », ( – ). ( ) . 21 1991 . , , ,23 , ( – ) . 21 . , . 16 1991 . . .22 1998 . , 5 2003 . 19 2008 . , . 21 1991 . 11 ( ) . , 29 1991 ., « , ». .16 1995 . . , , . , . , 14 1995 ., 80- , , 1915–1922 ., 24 . 73 – , - ( : , , . . ; ,1998. .229,230). , 74 ), , , 1992 . 300 . . , ( ); . , ( - 7 1994 . , ». , . , ; 1989 . , 1997 .« - . , , . - 29 , ,« . . . , » - 1988 ., , . . , , , - , - ( , , , , 5 , – 1992 . , , .). , , , , , , , : , , 1995 . , 15 2006 . , , 1918–1920 ., . , 2001 . , . , : , арМЯнсКий ЯзыК и диалеКТы . , grabar( . ), š rabar ( ), – . , . ( ), ( ), ( , , , ), ( , , , .), . ( , , .), ( , , , .), . . . , , , , , , – , , ( ,1982. .204,205). . , , : . - 75 ( , , , , » e . ).»» , . III , : , , » ( ( ( - , : - ., , ), , . .). – – , ( ( V . . . 405 .,– (XII–XVI .), .36). . ) IX . » - . ( ) VII .), ) , , , - . - , - - 100- , , , , . : , , - , - - , , ,1972. .147–156). (66,5 , . , , , . , , ) . , , . (V–XI .), ( XVII . )( ,1969. . . . .) ( ): (V .), ) (VI– (VIII–XI .). . » » » 76 1940; XVI .) , , 1951). ( (XVII– , – ; ) XX .), , ) , , o, u. . . , , , , ( . , , ( , , : XII–XIV XV– ). , , : ) XIX .), , , (II XIX– . ( 1920- ), , , , , . . . , , . :a, e, i, 405 . ( . .1). ú, û ( ý( [f], ô,õ àô, . 39 , 36 . . , . 70% 77 [ ]) ü, ). - 1600: [aw], , áõ, c , , , ( ). 1 ( ) + ayb ben gim da yečc za a b g d ye,e z tc to že ini lyun xe ca ken ho ja at če men hi(yi)* nu ša vo č ca pe e a se vev tyun re c co u,(vyun)* pcyur k ce yev fe c + * , tc ž i l x c k h j ( (ł)* č m y n š vo,o čc p ( ( ) ( ) ) .) , s v t r cc u,(w)* pc kc yev,ev ( ) ( ) ( )* ( ( , ) ) f 78 . . , . , . - , , . - ( , ). . . , , , mecargo – : grkcaser – ,hore bayr – ( ). ( ) , , »,ko kc ko kci – « :gišer-ccerek – « hat u ken – « , »,grakan-ge arvestakan – « »,barev tal – « , »,je kc berel –« c ». »,a nel – anc nel – « . . , . 2: . – . , . , , , ( , – , , . . , , », , ), 2 ( / 79 ) - - , , : (7 , 2 ( ), . , , : – , , , ), – ( – , ) , , : , , , . . , SVO . , ,V– ,O– ). . , , , , , , , . . ( , ), . , 300 . . ( , , , , , , , , , , .) , , . : «Revue des etudes arméniens» ( ). «Annual of Armenian Linguistics» ( ), «Armenian Digest» ( ),«Handesamsorya»( ),«Bazmavep»( ) . . - , , , . , , , , , , , , . , , . . SOV(S– . . 80 . . , , , , динаМиКа ЧисленносТи и расселение арМЯн в XIX – наЧале XXI веКа XIX– . , . 30- XIX . . . ( : - , , ) . XIX . 2 3 1828–1829 ., , 14 . 100 . 1829–1830 . , . , , , ; – ( ), , ; – , ( ), ( ,1894. .441,442; .., 1974. .81–115). , ( ,1852. .545–642; ..,2007. .104; ..,2008. .72). 20% ( ), ( ), , , ( , ), , , , , , , ( ..,1974. .70,94,95; ..,2008. .71). 1844 . 2,4 , 2 400 .– ( ,1969. .98). 50–70- XIX . 2,5 3,8 . , 50- XIX . 3015 . , 1870- – 3,6 . : – 900 . , 81 –650, –650, –400, –500, – 500 . ( , 1970. .366, 367; , 1878. .8; ,1969. .99). 1877–1878 . « » , , 1878 . . , 104 . , – 156 ., –78 ., –54 ., –106 . , . . –586 . ( , ..,1895. .28,29). , 3 , 400 . ,600 .– ,670 .– 1 330 .– ( .., 1981. .22). , 30 1845–1875 . , 60%. 1877–1878 . 19 (3 ) 1878 . , , . ,1878 ., ( , , , ) : 61- , , . . . , , , . 87,7 . ( ,1893. .24). 1882 . . , . , 400 . , – 250 ., – 150 ., – 280 ., – 270 ., –280 , , 80- XIX . 1 630 . . 195 ., –455 . –380 . . , 82 , 2 660 . ( , 1969. .101; Uras,1988.P.360,361). 80–90- . XIX . II » », , , . « . 1894–1896 . , 100 . . 300 . . , , , , , , ( ..,1898. .XIX; XIX . 2 . XIX . . » . 300 , 1965. .10; - ; , , ..,2008. .84). - 3 194,0 308,0 120,0 420,0 108,0 280,0 1430,0 : - 35,0 60,0 190,0 120,0 153,0 122,0 680,0 XIX .( . .). 111,0 58,0 45,0 12,0 112,0 30,0 368,0 87,0 0,75 87,75 ,1914. .97–100; , , 300 . . 50% (76%), (72%), XIX . , , ( ,1914. .19,20). 1912–1913 ., , 83 . 300,0 427,0 426,0 355,0 552,0 373,75 432,0 2865,75 ..,2007. .105. , (65%) . , , , , . , . XX . 1908 . « ». 1909 . , 30 . . 1912 ., 1,1 39% , – 2 1,8 , 1 – ( , 1970. ,378,379; ,1947. .156; . .430. .1. .1323. .35). , 1914 . 15,9 , 1 260 . , 636 . 7,9% ( ,1923. .187–189;Uras,1988.P.360,361; ..,2007. .106). . 1915 . , » » » », . 1,5 60% . ,200–250 . . 1916 . 600 . . (250 . ), , . , 1920- . , , 1920 . 400 . . 1921 . 100 . . ( .., 1982. .390–393; , , , 1998. .210; ..,2008. .91,94; ,1981. .428–430). , 1919 . , , ( ,1925.C.124). , , 1921 . 592,2 . , , , . 1927 ., 64,7 ., 1935 .– 57,6 . ( , 1923. .71; Pallis, 1938.P.443;Demirel,2004.P.94–97). XX . 100 . . , , XIX . 84 85 1914 . . . , . XIX . - . , , 1801 . , : , , . 1828 . , . , . 1840 ., , . : , , , ( ), ; , , , . 11, – 7 . 1846 . : , , , , 1849 . , 1868 .– . , 70- XIX . , , , , ( ,1918. .84–93). (1826–1828 .) (1828– 1829 .) (1828 .) (1829 .) 1828–1831 . 22 . 130–140 . ( ,1852. .545–642). , 50% . » » , 1828–1832 ., , 270 . 878 . . 5,5 , 30- XIX . 1,5 , 370 . 25%– , , , , , . ( ..,1836. .27,28,362–371; ,1835. .29,30,142), . , 100% , –98, –92,8, –82,6, –82, –76,5, –72, –48,5, –47,8% ( ..,1836. .362–371). 30- XIX . : XIX . , , , . 1830–1870 . , 40 2 : 1,5 3,1 , 1,8 ( ..,1871. .291,292;1878. .XVI–XXI;1880. .X–XXVII; 86 4 1873 . , , 662,8 645,1 547,7 593,8 539,4 87 68,8 3057,7 162,2 1,4 298,8 193,5 27,1 .). 1873–1914 . 1886 . % 25,0 0,2 55,0 33,0 5,0 – 683,0 . ( 22,3 1897 . % 808,1 923,3 670,4 729,0 712,7 174,0 74,4 193,6 16,4 366,7 258,3 55,4 37,1 0,5 24,0 1,8 54,7 35,4 7,8 21,3 0,7 1051,0 1058,2 829,6 878,4 826,7 290,6 4091,9 928,0 22,7 4934,5 1914 . % 196,2 24,0 441,0 292,2 52,2 73,4 8,6 2,3 53,2 33,3 6,3 25,2 1079,0 21,9 1410,0 1037,9 1044,1 1165,8 1181,9 391,2 191,1 189,9 84,6 6696,7 394,1 7,6 597,2 396,8 113,5 113,9 20,1 16,8 3,0 1664,3 % 8,0 0,7 7,2 34,0 9,6 29,1 10,5 9,4 3,5 24,8 : .., 1878. . IV. . XVI–XXI; 1879.T.V, . I. 1880.T.VII. . X–XXVII; , 1878. .323–332; 1914. .110–141;1915. .218–253; ..,1893; ..,1905.T.LXI. ,1,52,53;1904.T.LXIII. .I–VII,2,3;1904. T.LXIV.1904.1905. .1;T.LXV. .1,88,89;1905.T.LXIX. .VI,XIV,1–3;1905.T.LXXI. .1–3; ,1965. .10,14; ,1916. ,15,23,33–35. ( ., – ). ,1880. .24; ..,1877. .323–329). . 70- XIX . . 1 . 27,4 , –19,7, –17,3, –16,4, –13,8, –13,6, –10 ( ,1878. .321). 70- XIX . , 1897 . , . XIX– XX . , . 1877–1878 ., , , , 100 . . XIX . 1,6 38%, 1,6%, (1,5%)( . .4). . XIX . 6,2%, 1873 .– 10,6%, 1886 .– 11,6%, 1897 .–14,5%, 1914 .–23,3%.( ,1991. ,64,65,82, 83,222,223; ,2006. ,72). , . . 1897 ., 29% , 1913 . 17,2%, . 1912–1914 . 119,5 . ( ,2002. ,130; ,2002. .154). 1897–1913 . 1,3 , – 1,5 , , . 30,3% 1897 . 39,9% 1914 . . , 1897–1914 . 1,7 , –2,4( ,2002. .121–123). 1914 . (95,3%), (89,5%), (87,9%), (75,8%), (70,5%), (52,9%), (52,7%), (50,9%) .( ,2006. .74). , . 1897 ., (85,5%), (66,3%), (62,4%) , (72,3%), (53,3%). (46,2%) (38,7%) , 88 (38,5%), 86,2% 54,3%– . (45,7%) , 6,1%– . , 68,3% , 1,6% , 16,5%– 13,7%– , :31,0%, 2,0%,52,8% 14,2%.( ..,1904.T.LXIV. .1;1905. T.LXV. .2;1905.T.LXIX. .2;1905.T.LXXI. .2). , 3,7 . (57,2%) (52,8%), (34%), (29,1%), (28%), (47,1%), (37,3%), (35,5%), (34,1%) . 1914–1918 . , , , . 1915–1917 . 7 , ( – ) 34,3% , –25,5, –25,5, – 13,1, –1,6%. , , (71,2% 81,6 82,5%), (19%) , , (18%). (21,4%) ( ,1990. .153,154). 1918–1920 . , , . . 1919 ., 2577,6 . 480,5 . 18,6% , 1590,7 .–854,0 . 53,7%, 2750,9 .– 394,3 . 14,3%. , 6919,3 . , ( – ) 2512,6 . , 36,3%, –1728,8 . , 25%, – 1783,4 . 25,8%, –894,5 . 12,9% ( ,1982. .178,179). 1920–1921 . 1922 . , , . 1921–1923 ., 4976,9 . , 1200,6 . (36,9%). , 89 24,1% –13,5%, ( . 86%, ;21% –11,9% ..,1925. .151–157). 1914 1922 . , 1,5 33,5%, 1,4 30,1%. , , , . 5,9 1913 . 68,0 . 1926 ., – 197,5 . 1926 ., 1913 ., 119 . , – 25 ., 76 ., . , 1921–1923 ., 1926, 1939,1959,1979 1989 ., . , 1926 ., 1,4 , 8 . (27,4 ), 1,5 . , , , 1921–1981 . 250 . , 100 . 1946–1949 .( ,1985. .119–126; ..,2007. .109). , , , . , ( .5). , , . , 1950–1989 . 2 , – 2,4, – 1,5 . , , , , . , 1940 . 27,4 1000 , 1989 .–15,6, – –14,7 19,7, –18,6 8,3. 60- XX . . . 1960–1970- : , , . 90 91 1926 . . . 5 1926–2010 .( . .). 1926 1939 1950 1955 1959 1965 1970 1975 1979 1985 1989 1995 2000 2005 2010 881 1282 1354 1535 1763 2170 2492 2800 3031 3317 3288 3260 3227 3215 3250 2314 3205 2896 3277 3698 4509 5117 5644 6028 6614 7038 7685 8049 8350 9000 2677 3540 3527 3803 4044 4450 4686 4896 5015 5201 5443 4794 4435 4290 4400 : ..,1988. .11–14;www.demoscope.ru, , 381–382,15–28 2009; 413–414,8–21 2010. : 4,1 , 1,4 ( ..,1988. .11–14,104–106). 5872 8027 7777 8615 9505 11129 12295 13340 14074 15132 15769 15739 15711 15845 16650 Weekly – 1970–1980 . , , , ( ,1989. .15–16). , : , ( , , ) ( , , , ). .6. , 1926–1989 . 2,9 . 70- XX . , : 12,2% 1926 . 5,5% 1989 ., – 11,5% 8,1%. . , ( 1988 . ) . 1989 . . , 2001 ., 1989 . 5,2 , 92 93 1979 . . . Weekly– – 2,2, – 8,3 (www.demoscope.ru, , 381–382,15–28 2009). 1989–2000 . 1,02 1,22 . , , , , , , 1,5 . , 1999 . 7,9 ( 2007 ., , 8,6 –), ( ,2000. .40; . ..,2000. .32–42,56). 1988 . 160 . 300 . . 1990–1995 . - , , . 3,5 1990 . 255 . 1995 . 302 . 2001 ., . 1 . : 1990 .–16,3,1995 .–7,4,2001 .–2,5,2006 .–3,2 . 6 : . . , : : : . 263–283; 1926 . 1926–1989 . 1959 . 1970 . , 1979 . 1989 . . 1332,5 2436,6 3144,1 3648,5 3911,3 743,5 1551,6 2208,3 2725,0 3083,6 57,2 307,0 473,7 442,9 730,4 452,3 974,1 448,0 1100,4 437,2 100,1 25,6 10,5 282,0 149,3 64,4 15,8 442,1 150,2 74,8 15,6 483,5 152,8 73,3 16,1 475,5 150,1 76,5 15,8 390,5 76,6 11,3 111,7 137,1 9,5 110,1 164,4 5,8 121,1 167,2 3,4 123,1 179,9 1,9 145,6 : ..,1928. .1–9; .., 1988, 104–106; ..,1984. .124–127,134,135,141; - 94 ,1977. .138, ..,1973. .13–15, 19; ,1998. .36,37. ( .33). ..,2006. .11; :20,3,10,7,3,0 3,8 ..,2008. 1995–2000 . – . , 2001 . 14 24,3% , 15–64 – 66%, 65 – 9,7%. 1990 . 68,8%, 1995 . 2001 . 64,3%, ( ..,2003. .143,210,213,216,360–363,373–380; ..,2006. .10–13,28). – – : 4794,2 . 1995 . 4435,2 . 2000 . 2005 . 2000 . 146 . . 2002 ., 248,9 . 5,7% , 54% 46%– . 1979 . , ( .6). 1988–1990 . 300 . , . . . , 10–12 2 . , –82,6 . (7,6%), –113,3 .(54,6%), –31,7 . (6,4%), –8,8 .(2,3%) . :19,8%– 15 ,64,0%–15–64 ,15,3%–65 . , , , 27,1,65,1 7,8%, –20,9,66,5 12,6%. , 2003 . : 1021 4,2 910 , 3,2 (Demographic.., 2004. P.17, 20, 163, 168, 176,177,191–193). , 370 . 1,6 . 0,5 , 1989 . 3,9 . XX . - 700–800 . . XX . 16 , 3,5 21,8% ( ..,2003. ,360;Demographic..,2004.P,168; : , , ,2000, / .; .., 2007. ,13; .., 2007. ,18). 95 , . (2,5 ), (1,8 ), (100 .), (600 .)( ) ), , (3,2 ), – (760 .), (1 ,2007. .21–31). XX . ( 8–10 . 96 Глава 2 хозЯйсТвенные занЯТиЯ среда обиТаниЯ , , . ; – . ,36°45' 48°00' 37°20 42°10' . 1700 600–800 . 400 . . . , ( ), ( ), , , . 10% ( ,1969. .13; ,2000. .10–12,15–18). . , . , , . , . , . . 1500–3000 . , 700 2000 , . , , . , , : 500 5% ,500–1000 –42%,1000–1500 –22,8%,1500–2000 –30%,2000– . 97 , 98 .: . . ,2000( . . 2500 – 17,4%, 14%. – – , – –5165 . 3000– 4000 , , 4300 (800–5165 ). , . , (Mijnašxarh). , . ( ) – (3925 )– . , , . (4090 ), . ( , , , ) . , (3650 ) , (3542 ) (4434 ). , , . , . , , , , – , , , . , , , , . – . , . – , , , , , – . , – ( .1968. .21–23; ..,1971. .31–34; ,1969. .14–20; ..,1971. .12–25; ,2000. .77–125). , , , . . , , , , 99 100 ( .: .: ) . - . - . . , . . , , – , , 101 , , - , ( 24 –7°, , . , . 15–20° , 25° , 45° . . 30° ); ( 20° ). 4–6°, –3 0 –46 . , . 4200–4300 ( 2000. .127–130,134–138; ..,1971. .41–43). . – 3000– 4000 . 300–800 , 150–300 . ( ), – . ( 1000 ) . , . –500–750 , –300–500 . , . . , , , . , , 400 ( ,2000. .139–148). , , : . , , , , , . ( ) , . . . 170–180 . . , . : , , . , – . . – - 1300 , , – .: . . , – . 230 . ( ), –3764 . , 1900 . , 19 , . 49 ( 1981 . 200–250 (160–200 102 5800 . 220– 20 . 1700. 1416 . 1930- 1250 . . . 16 ), . ), – – . 1899 , . 1965 . 2031 . 1903,5 , , , , . , ( , , , .). : ( ..,1971. .25–35; ,2000. .172–182,202; ..,2007. .92). – . . , , . – . 800–1400 ; 1000 2300 ( , ), . , . 2–3 . , 2700–3000 . , . 8 :1) ;2) ( , , );3) ;4) ;5. ;6) ( , );7) ;8) ( ..,1971. .34). , . : – , – , – . . : , , , , , , , . . , , , , . , , , , , . . . 2000 . , 103 - . , , - - .., . ( 1971. .45–48; ,2000. .232–245). . , , . 17 ., – 500, –90, –360, –1 ., 10 . ( , , , ) ( , , ). , , , , – (Suncus etruscus) . . . , , , , , . , , , ( ..,1971. .49–50; ,2000. .247–254). . : , , , , , , , – , , , , , . , , , , , , , . ( ..,1971. .51–55). зеМледелие и обрабоТКа зерновых КульТур . , , . ), , , , . – , 104 , ( , ,1971. , , , ( , 1964. ,18). , , ( , - ,73). . , , . - (VII– VI . . .) (Triticum dicoccum), (Hordeum vulgare subsp. Vulgare convar coeleste), (Lens culinaris subsp. mikrosperma), (Vicia ervilla) ( , 2005. .51–53). : – , – , , , – . , . V– IV . . . , . .III–II . . . . . – višap, , , , ( ,2005. .20,21). I . . . 70 , . , « », – . , . , , . 105 , , . . - . « . ; , –20 . - ¼ »( ,1908. .4,5). 1865 ., , , , – ( ,1885. .544). « », 30 , –« », « » 4–6« ». , , , 16« ». , ( ,1886. .45). 20- XX . 140 . ( .1925. .161). :« , »( ,1886. .82). , . , . 1913 . 294,7 . 267,9 . ( ..,1927. .6). 97,7% ( , , , , , ,1926. .77). , , , , XIX . . , – , , , . . , , . 5–7 : ,3–4 – . : ( ), , . « : , , – . , , , , »( ,1887. .62). , . , , . , , ( ) . 106 , , , , . , - . xalvar (30 ), somar (3 ) . : 2,25 (5000 . ), –3,85 (8932 . )( a -A ,1886. .19,20). .« , “ ”: 9- 1885 . ( . .– .)... , . , . 44, , . , , , . . , . . . , . , . , , , » »: » ( , 1886. .162). h r vel, , ( ,2002. .441–461). –gut'an – aror, vec'ki. « ». –mačckal 5–6 – h t ł. , , , , , . – , ( , 1958. ,83,84). 8–12 . , – , – , – . . 10 , ,3 ( ,1972. .170). 30 (5–6 ) 0,5 (10– 12 ). - ( ,1886. ,157, 158). 10–11 . 107 . . . ( 2 . . . . . . 2 . . 2 . 108 ).1875 . . . . 1600 . , . . 2/3 ( . . . ,1938 . 10 oravar ( . .163). 2 ( 1 109 . , 0,35 .– .) ). 2 /3 ., – aror, ( . ) . . . , . , 2 22 110 , . , . ; . . , . . , 2 - , , , . . , ( ) lextr, ( ). , . –sermac’an – . , ( , ) – . : , . « » , , , . ., .« 10–12 , , 1971 . 30 . . 111 . . . . ( tnocc, ) , )g 2 . 2 . .166). , XX .( ,1981. ,131). . – tapan cc , ( , 1972. .269). ( , -markos . , – ng ł , )– . , – ( ), , . randi) , . , : . , . 112 »( . . . . « 9 , 9 : – l 6 270 9 , , . . . , . – . 113 2 . . 2 , , “ ”, 30 . 180 , – , 1 . » ( , 1886. .170). , . , - ( ).1928 . . ( ( . – m , ; , ,1972. .402). 9 ,1886. .171). ar ar, 114 ( 1 , , ), .(270 - ) 2 . . – .1939 . 10 5 - - . . ( . 1830 . 3 ( . –m r g , 115 , - . , . , . XIX . , , , . , 60- XIX . 600 . ( a ,1888. .279). 1861–1865 ., , , . , 1910 . . ( ..,1925. .229). . 1911 . 670 . 30 . 1861 . 500 . 1889 .( ,1954. .158). , . , 1000 , ( )– 1200 . : , 1870- . , , ( a -A , 1886. ,87). , . . , ,1885. .683). . : , , – ), . , , , . , ; , , 10–12 , – . , . 1 . 7,5 , 260 . ( ,1886. .90,91). XIX . , , . ( ,1888. .219,220). , XIX . ; « »( ,1975. .64). : . . . . , , , , , , , , , , . : , , , , . ( , .), . , XIX . . ( , ), . . . , , , . ., , , . ( ,1960. .358). , , , , ( ,1888. .102,104). , – , – . , , . , , , , , , ; . ( ), , . 40- XX . . ; , . , , . , 116 75 , , , , , 17 . - . , . 1930 . . : , , . , 6 , , ,1971. .15). . , (77%), 1,8 . 1940 1968 . 601 . 477 ., , . 1960- , . 1960 . 89 , 1988 .–529, 760 275. 112 . 67 . . , 1970–80- : , , . , 500 . 150 . , 3 . , 1950- , : 1988 . 29,5% 78,4% 1940 . : 1950- . XX . , , . , , , , , , . , , , . . , , , . , , ( 117 , . . . - A VIII . . . , , , . 40 , –7–10 . . XIX– XX . (erkank‘) . , , . ( 3–5 ) . , . , , , . , , , , . , , . . . ( , . .), . , , . . ( ), « ». . , XX . - , , ( .1962. .468). , , . 30 40 . , 16–24 , ( , 1972. .165). 118 . . . 20. . . . . . 119 3 . .1965 . ( . – . . ( .139) , 51. ( ). .1984 . . , XIX . 2214 1898 . .8), 3 . XX . ( ) 19 53 . , . . , , . . , ) , . .( 120 , , ,1960. .838). ( )( - , , ,1975. . ). , . ( .1967 25. . , . ( , , ( – , 1961. .58). . 600 . ). , ( ,1912. .250). . , . 121 - , . . , 13. 32. ( ). .1978 . . , . 122 ( ). .1961 . ( . 1954. ). ( .1978 . 32. ), - . , , 100–200 500 ( , , , , . .224). . – . . , - . ,1961. .77). , , . , , . , , . ( , . 123 , – , . , (sand, ding). . - , , . ( , , 70 ), . . . виноГрадарсТво и виноделие , ( ,2008). , , ( ,1960. .349). , 500 , ( ,2007. .12). , ( )( VIII:4). , , ( , ) . (Vitis vinifera subsp.) . , toli – uduli. ( , , – ) , , . I . . ., , . ; , . ., ( ,1964. .112). , , ( ,I,194), , . 1949–1950 . :voskehat,msxali, rarat, nazeli, , . , . ( 25) 82 , ( 28) 70 . , 124 . . .II . . . . . - .VII . . . .: 480 125 , . . ,1952. .5 I , 50 . . ( , . . ), 350–400 ( ,2007. .22,23). 900 1,5 ,1952. .7). , , . , . XIX . : 1890 . , 1893 . –10 . , , ( ..,1896. .39). 1906 . : – 1450 ., – 2589 ., – 2022 ., – 500 ., – – 318 ., – 1300 ( .., 1896. .28). 1914 . 10825 ., 9 . ; 2 –222 . 20- XX . 6,6 . . 3,8 . . 2,8 . . – ( .1925. .222). : , , . - , . , , ( ..,1896. .79). , , – . , t t – « ». 10–30 , 10–30 , 50 . 2–4 . , , : , , ( .1986. .118). ( ,1898. .32). – , ( 60–70 ), , ( 0,5 ) . , – , , . 4 . , . 4–5 ( 126 , 2–5 . . , 2–2,5 . - , . . , , – . , – , ( , . , . , . , , ,1888. .32,33). , , . , . XIX . . , . , , . – : , , . : h , ( ), , , . , . , , ( ,1932. .143). 5–6 , 3–4 . . , : , . ( .), 17- , ( . , 127 - - - , , , , , , , - - , , ,2003). . , . ( , : , – , , , . .( ,1970. .344). : ( 950 ), , (950–1500 ), (500–1000 ), (1000–1700 ), (400–1700 ), (600–1000 ) (300–1200 ). 1600–1700 , , , ( ,1973. .183). . hnjan ( ), širatun, čcaraz ( ), salk '( ) . 2007 . ( ) . -1, V– IV . . ., . . , IV . . . , 6000 (Barnard, Dooley, Areshian, Gasparyan, Faull, 2011.P.377–384). , , , , , , , ( ,1964.150,151; , ,2005. .26,27; , , ,2009). , . XIII . , III( , 1955, .618). , , , , . . , XIX . , , , , . , . XIX . ), . , 128 , . , . . XIX– ( XX . ). , , , - , , – g st ( .« »), –gub, –t . – , , . ( , ) , . 0,7–1,0 , 50–100 , , , . , 1–5 , . , , 50–300 (600–3600 .– .)( ..,1896. .89). , , . XIX . , , XIX .– ( ..,1896. .85). . – ; , , , . . , , ( , , ). 7–12 . ,2–3 , . . « ». , , 20–40 , . 40 ( , « ») ( ,2005. .254). , ; , . , , , ( ,1902. .53). , ( ) ( ,1885. .635). , , 129 - . 130 . .XIII . . . . ( . . ) . ,1960- , . . . 70–85% ( . 1925. .209). 1913 . 10,5 , 7248 . 72% , , . , , , , . . 1937 . 640 ( , 2007. .153). , , , . . 1940 1980 . 20 . 63 . 1940 . 1520 . 1989 . ( . .184). 1990 . 29175 , - 16,178 . 55,4%. 2003 ., . 2006 . 2003 . 2700 , – 2,5 ( . .235–238). . . , , , ( , , 2005. .12). , . , , , , . , , , . , , , X . . , , , , , ., . 131 сКоТоводсТво , ,– . VI–V . . . ( , 1959. .77; , 1964. .182). ( , 1955. .196; , 1967. .133). , , ( , 1964. .141). , ( , , .), ( , , , .)( ,1974. .10,11). , . , , ( , , , ). , , « » . , . ( . .19). . , , , , , . , , , . . , , ; , . – , , , , , , , . . . , . ( , .), ( , , .). 132 , , , ( ). . . 4399 , ( . 4416 133 ). XIX . .29). . , , , . , . . , . 134 , , , . . . .32) , , , , . , 6 , . ,1974. , , - : , ( , ) , , . , , , ( .), , , ( ) ( . : ( ), , , , , : , . , . łutner ( ) , . ( - – , . - , . . . , . , – jme anoc' ( ) , , , , , , , , 10 . . , , sar( . « »). , . , , , . , . , . – sari hamkal. ( ,1966. .130– 139). , , , , , . . , . . , . . 500 . , , . . naxrapan . naxir – . , č c ban, h viv, ga narac . . , . , . , , ( ), . , 135 ( . , 3. ( ). .1956 . . ); . . , , 10 . , . 1,5–2 , . . 20 10 ( , 1974. .70). . . . , ; , , . . , , , ; . , , . , ( ) , . 136 . , , , , , - . , , , , . . . , , ,1974. .74). , . , , , . , , . . , . ; , , ( , - , 12–13 ( . .59.87). , . , , . , . , , ( ,1974. .86). ( ): , , , . : . . . , – , , . – . . , , . , , , , , . ( ,1952. .77). 137 XIX . ( ( – , . . . . , – . ) ; , , . , : - ( , , . . ( , 1974. .17, 21, 23). – , , , , , , ) ( . .26). , . . ; , – , ), , . . . Маслоделие , . . ( 401 . . .( ,IV,4). . ( ,1963. .128,129). . 138 VII . ,1950. .28). . 20 1828 ., . , 285 , 3 , ( , 1852. .862). 1889 . 201, 1901 .–196 ( . .94. .5. .1277. .1). 1880- , , . – tavat (L.usitatissimus), – k’unjut (Sesamum ingicum L.), – nep (Cannabis savita), – hlac’uk (Brassica campestris L.), – tzkanep’ (Ricinus communis L.), – nrj (Garthamus tinctorium L.), –jitaptuł(Olea europaea). , , , ( ,1955. .133). . XIX . ( ), , , , . . ( ,1982. .37). – . 1906 . . 116 . ( .1906. .6). ( , ,1977. .45). VIII . . . ( , 1960. .288). XIX . , , 100 , ( , 1931. .7). , ( , 2007. .17). 70- XIX . 100 . ( ,1896. .217). , . XIX . , , , ( ,1981. .129). , . , . : , , . 1500–2200 , . , . 139 ( , – M . . . ( ) ,1900. .14; ,1929. .23). . , , , , . . . jit’han ( h nel– ) , . . . , 3 , ( ,1956. .55). ( 1880- . , ( , 1887. .107). , 1207 . ( , 1881. .122), XIX .( , , . , . : , . . – , , , 160–240 . tun– « »), , ( – 10 . , . 140 . , . , , - , - 620 .) , ,2007. .54). - , geranatun ( geran– « , - XX . jet’– , - - ) - » .: .7 , . ( ) 141 ( ) . XIX– . -gelast . . 12 , , . 16 . – jitcatun , , ) : , 500 ( ,1957. .112). , , ( ,2007. .51). , ( . , . 142 0,5 . 24 . . XII . ,1895. .17). . . , ( - , , , , . , . , , . . , , , – , . ( ,2007. .59). , 1930- , 1950- . . XIII . . , , . ШелКоводсТво и ПЧеловодсТво VII . , . »( , , ,« ; .., ,I,5). (XI .), :« I… , – , »( ,1984. .109). , – 1276 .( 1966. .22) I - IV .( ,1901. .19). . 1908 . , , ( ,1963. .46,47). ( ,1958. .280). ( ), , . , –« », . VII . . ( ), 1667 . , 600 ( .1953. .7). I. , , I , 143 ( 1710 . 10 , , , 26 1711 . , I . . 1763 . . . 10 , , , ,1902. .500). , , , , ( , - . , . - , 1898. .293). ( ) , , 300 ..,1830. .25). , , . . ( . . ), , , , I . , ( . , . , . : , , , , , , , , , – . – . , , . , . « » « », : , , , , , . , . , ( ). , . ( , ) , 60 144 , . , XX . . « . , » , . , . 145 , . , . : . , . - , , - . - , . , ( ,1894. .129). , . , . : , , , , , , , , , . XX . . , – . , « ». , , , , . . « », – vordan karmir, , ( ,1889). , – . , , , . , - : . . . 2–4 , 2/3 . 1920 . , , , , . , , , , - . . . .1950- . , « », , , . , 300 600 . ) ( , III–II . 1990. .6). . , , . XIX– , , XX ., . , . , ) . . , – 146 – XX . . , ( – , ( , - – ( . , . . , , , , .1950- . , ,1965. .134); . , . . ( VI .( « » 147 . , . stvatsatur–« , e y e , , , , . - ( .) ,1996. .341). . 8185), . 24 – , , . , » 1984.C.207). . XIX . . . XIX . . –30450. 1906 . 1782 , . 148 , XIX ., , , 123 . , 17980 , 890 , ( . 5 20 ( .., 1908. .10). ( ,plul ,toloz .), pcetc kctc c. , , , , . , . 0,40, – 0,36 . ( , 1888.C.265). , , . , . . , . XIX . . , XIX . ( ) , , ( , 1990. .15). . , ( ,1965. .135). , . : . , , , , , , . . , . , . , . . ( ) , . . , , : 149 . - , . , - ,1974. .142). , , , mełrablit’ . , , . – , . , – – . 10 , ( ,2004. .122). , , . , . . , , , , , . ; , . , , . – , . . . ( ; . « ; – , , - », , , . - . , ó , , 1979 ., , , . , , - народные средсТва ПередвижениЯ – ( , , )– , – , 150 . - , XX . , - , - 1984 . . ( 56. , ).XIX . . . . .XIX . . . 151 .1973 . 2 . ( , . , , . . , . , - 1. . - . .1997 . , ).1961 . , , , . . , , , 152 . : . , - , - , , , - . : , - , - - - – -tkalast, tkanav. . ( , , .) , , , , ( ,2007. .251). – ( – ), , , , . , 500 ( . .253). , , , , , ( ). .1969 . . 29. . . –k nak, šalak, , , . : , , , , , , , , . . , , , , , , , . . k ctcocc , – – xurjin . 153 .142). 10–12 , . .143). . . .: , . – 10 , . –lakan,hetik' – 6 154 ( . .III. .3–4 ( ,1974. – tik, ) , , – 24 ( - . . 13. , . , 13. . ( , .1961 . ( ). .1961 . –hetik, lakan, ( , . ). 155 ,1998. .63) , , 1962 . 3. . . ( .1954 . . ( ). 156 . 1. . ). . , . - , - , .113). , , – , , , – ,1974. XX . . , , . , ( , . XIX , 140–150 ), , . . .116). , , , grast. , , , ( , , , , 2–3 ( , , 10 . , . - urjin, , , . , . , ( . .152). , , – . - , , . , , . , . , , , . . 5–10 ( . .133). 157 , , , - , - , , , . - - , .: .: .: . – . . .65 . . .65 . . .65 –dahuk'. . , . –dahuk'. . 158 ; , , , . . , ( ,1981. .760,761). , , . , . , , , XIX– XX . ( , 1974. .144). ( , ) ( ). – k‘ š n, , . – . , , , , . « » , , . ( ,1998. .67). , , dahuk– , , , , , . , , , , , , , . –sayl, sel. (XIV . . .) ( , 2007. .243). , V . , , , - ( ,1998. .67). , , -ma an sel. ( , 2007. .242, 243). , , , . , 159 maran sel. .: . , , , ( , – – , ( ) , (5–6 ) , ,2007. .43). XIX . , , , 160 - , . . .67 , . . ; , . . .66 - .: . – , . - , , . - . - , , ( ,1998. .68). , : , 161 , si sel( .« . ») ( - . , ) Глава 3 ПроМыслы ГонЧарсТво , . . .( « »), ( ,2008. .37– 43). . . . , – . , , II . . .( ,1978. .51). – –kav, , , , . , I . . . , « » (bolus armena), ( , 1978. C. 9). , t’in armani( ,1958. .213). , . (“ » « »). , (“ »,« ») ( ), , , , – , ( ,1978. .6–8). , ( ,1967. .61–81). . IX–XIII . , , , , – . , . , ( ,1971. .134,135). . . , VI III 162 . 1794/500. 1981. .145). , , - , . , . ( . ) .XII . 163 , , ( « , . ,1952. .218). X–XI . ( XI–XIII . , . XV–XVIII . ( y ) . , . , . . » . ( ,1958. .245). , , . , XIX . . , ( . ( . ,1999. .338). , , , 1955. .194). XIX . . 20–35 . . . . , ( , , , 3 . . . . 10–12 , . , , – brut , 1978. .55). . . 2–2,5 . 2–2,5 . . . . , ( . .46). . , , . , . , , , . XX . . – , , , . 1,25–1,4 , 50–60 , –8 ) – ( , 1,1–1,4 , 10 200 , , , 1981. .31). 164 , - - ( . – . ,1955. .194). , . . ( , ( .1968 . . . ). . . - . . 6159. . . - 165 . . . 7936/9. , XIX . . , – kčuč . –kula . , , xnoc’i ( ). ( ,1961. .67) . . , . , 166 . ). 33. – ( .1971 . . ošnak , –kuž , - . - . XIX . , , - . ( ) III . . . . ( .1971 . . ). 33. - . - . - 167 , , . . ). . 33. ( . . ,1973. , , , . , . . . ( . .1971 . .143). – črag , , , , . , , . , – ( , 1986. .9). –ałaman 75 . : , , , . , , ( ) . , , , . . . , , , , : , , ( .2002. .31). , , , 168 , : . . . , , - , КузнеЧное реМесло , « »,« », « ,» , . ( , 1946. .42; , 1958. .133). , , . II . . . ( , 1964. .232; , 1976. .97). I . . . . , , . , , , , . , ( ,1956. .40–43). , . , ( ,1971. .23,24; ,1964. .181; ,1974. .179). , , – darbin , , . XIX . , . –darbnocc ( ) . , , . , . , . , , ( ,2007. .107). : ( ), . , : , . . , . . , , . 169 , , . . , - . . . . . . . 1990. .11). , ( ) . . 120×100 , 70–80 , 170 ). . . , , , , - , . , ( , 1992. .108). . . . . . , , , . , , , ( , ( , , – zndan, - . . . . . . . . . . . 171 . . 160–170 . , , . , 70–90 . , . 60 , , XIX– XX . 90–120 . , , , , . , , – . poz – p , –dmak– , me k– ( ,1990. .10). , . k an– u n– . , , : , . : . , . , . , . ( , , , , .), , . : , , « »( , 2007. .105). , . , , , , . . ( .« »), : .« » . ( . .106). , . , , . . . : , , « » . 172 ( . . , . , , , , XX . , , , ( : ).« , - , . , . , , . , , , , , »( ,II,61.1990). , . , , . , V ., , . , , – urbatarur – . , . , . , . – ( ) . ( ) , , ( , 2007. .125). , , , , , . , , . , , . višap. . , , , . ). 173 .215). , , , (Tadevosyan, Petrosyan,2001. , . оружейное дело . , ) « « , . , ( ,1958. .142,143). , , ( . . » , »( ,2000. .135). , , , , . , ( ,1958. .146.) ( , , , , , , , , , , .) , , . XVI–XVII . . , . XIX ., , , , . , , , , . XVIII– XIX . , , , , ( ) , . , . , , 174 , . , , . , , : 6–9, –5–7 . . , , : , , , , , , , . , , , . . , . , . , , , . , , , , , , , . , ( ,2000. .133). . , ( ), – 20- XX . , , : , , , , . , ( ,1971. .59). , . , – , , . – III (717–728), , . . ( ,2000. .132). : . : , , , 175 . ; ) ; ) , ; ) . : ) ; ) 176 , . , , , , , , , , . . . XI . , , . , ( . .133). , 1829–1832 ., , . ( , , .) . 1870 . , . ( ,1977. .117). 1872 . . ( ,1873. .24; . : , 2000. .133). XIX– XX . , . . , , , . . , . ( , 2000. .133). : , , , . XIX . ,90% ( ,2006. .47– 51). XIX . , , , , . , . . 70- ) , , . XIX . II, , . , , , . , - . 100 ( ,2000. .134). , – . . . , . , , . . XIX . . XIX– XX . . (1853–1856 .) (1877–1878 .) . , , , , , . , , « » . ( ,1977. .67). 1862 . . ( . 2824; 3956) ( . 3041). :« 1834 .» I( ,1977. .65–67). 1867 . ( ) , , . ( ) (1900–1990 .), . ( 177 , 1988 . . . ,2000. .130). , c . , ( - - Ювелирное дело , . - , , , , . 178 , - , , , , , , , ( ..,2007. .317). , , . ( ) III . . . , . ( , , , ), ( ... .321). , , . , , , , , . , , , , , . XVI–IX . . . , , . .: .322) . .). - . . .LXI . , , .XII–IX . , VIII . , XII . . . , . , , , , . , 179 ), XV– . .XLIX ... (IX–VII . , , , ( . . ( , . . .: . . . , , , , , , , - . . . . ( C XII–XIII , .VII . . . . , .LXXXV I . , , ... .325). . : , , , , . : , , , , , , , , . . ( , 1958. .180). , . – , . , .: . 180 IX . . . .: ( ) .) , . . . , ( ( , , , , . . XII– .LXIX , . I . – , , , , (VI–VII . . , III–I . . . . . 181 ), . X–XIV .) . , . . - . , . 2221. , . ,1860- . , II (1198–1219), I(1226–1271) I(1298–1299)( ..,2007. .327). . , , , , , , , , , , . , , . XIX– XX . , , , . ( , , , .) . ( , , , .). , : , , ( , ), , , . , , , , , 182 . . , , , ). - .). , , , ( , . .) - , , , ( ),1920- , XIX– XX . ) , - . . . . 2160-1. ( ( 183 , , , ,« !»( , . . , ( . , , . . ,1873. .24). , , , - , . . : . 1951 . , , , . ( , , .( , . ). XVII–XIX ( , .) , . . , ). , , ,1977). ), , , , , , , . 184 - , - - ( 1965 .– ), , , ( ..,1983. .12). 1960–1970- , . , . , , , ( , ( , , « . - - , . , , , . », ТКаЧесТво и руКоделие , , . , , , . : . , . . , , .manel – . ( ; , gzel – , .). , , . ( , , , , .)– , , , , – , , . , , , , . : , , , , - . , , . , ( , ) . : 10- , 15- – . ; , , . –sanderk. , . , . ( , , ) –čaxarak – ilik. , , . , , , , , , . , : , , . , , 185 – ( .1973 . . . – 1968 . . ). . , 37. , . 27. ( , ). « – . . , », . , – , : 186 , . , . « » , , , , . , - . : , , , . . ,« »( ,1955. .193). – dazgah, . , , . , – . , . , , , , . . ( ,1958. .270). . , . , łazaxik – ( ). , , . , ( , 1981. .60). , , , , . , , . ( ). , , , , , , . , , – , , , . , ( ,2009. .250). , , , , . – š , - . ulfa-š 27–28 (6 ) 11,36 (16–18 ). : , , , , , . , , . 187 –ehram, . , . , , , . , , , ( ), , . , ; , , , . , , , , , , , , . . – X–XIII .( ,1958. .271). . . , , , , , , , , , , – . , . manusa, . , , , , . ( ,1983. .12). , . . . ( 1,25 ) . « », . , , , , . , . , . ( ), , ; . . . – ( ) . 188 , , . – . , , . . , . , , , . , , , . , , . , . . ( ,1981. .30). , , , : , , , . rpas, brešum. tlas. , . , . XIX . . , , . , , . . : , , . , . , . . . , , , . ( , , ) . , « ». , , . ( ), , 189 .1302. , . . ( . . , « . , XX . . ». . XIX . . , ,1972. .19). « » , . , , , 190 , . . , , . , , , , , 30–40- . , ( , 1966). , ( ), . , , ), . . , . . . , . XV . , , XIX . ( , , . , - . : , ( ), , , . , . , , – – , . , 191 , .1286. , . . XX . , « »( . , , . . , , . . , , ,1972. .17). , ( ,1963. .16). . , . , , , , , , . ( ), . 192 . .1307. , , , XIX . . . . , 1761 .( ,2006. .381–382). , , , . , , ( , – 30–40 . . . 193 - , . , , , - . ), . . , . - , , , .3017. : . .1937 . , . ( ,1966. .35). . , , ( 100,200). , : ( , . , , , , . ( , , , .), , . , . . . , . 194 , . , ) . , - , , . , . . , , ). , - , , , , . 195 . , ( . ., , . , , . . , . , . , , - , . - , , , , XIX– XX . , , , , , . , . , ( , 2005. .112–116). XIX . , , , . . . . – . , . , , , , . mutcakc . , . , , . , : , , , . , . , . , , XX . XIX ., , , 196 . . , . : , , - - - , - . , . . 40–60- », , , . . . , , , , . . . , . . : , . 197 , , »,« , , –« , ,2000. .137–149). , . , , . ( . , , , . . Ковроделие , IV–III . . .( ,1976. .208). (XII–XI . . .), (VII . . .), – ( ,1975. .251; , 1955. .67; ,1939. .127; ,1982. .146). , , . , 1949 . . ( , 1968. .50–52). (Schurmann,1982.P.14–18;Gantzhorn, 1991.P.338; ,2008. .63,64). , , , . , , –vordankarmir ( , , , 1987. .18). , ( ,2008. .77,78). , , . VIII–XIII . : , , , ( .2005. .271,424,425,502; ,1978. .200, 201,206). , , , , , ( , 1973. .354). , ( ,1978. .87; ,1978. .26), , , ( ,1981. .102; ,2001. .241). , , , . 198 . ( .369; .22,23; .), . - , , . , - . « » .1939. .135,146; ,1973. ,2001. .240,245). – , ,1927. .10). , ( , 1973. .354). ,1982. ( ( , - VII . ( , VIII–XII . ( . .206). , . , , , , 1978. .200, 201, 206). , , , , . , . , . ( , , .). XVIII . : , , . XIX– XX ., ( ,1932. .48–52,121,123; ,1925. .376–380). , , . , , , . , , 199 ( ,1981. .102; ,2001. .241; , 1952. .82; , 1952. .10). XX ., , ( ,1974. .24). . , , . , ( , 1973. .369). , XIX ., . , . , . , , ( ,2000. .180). . . ( , , . .)(Poghosyan,2001.P.161). . , , . , ( ,2000. .180). , , ( . .180, 181). , , . , . , XVII . . , ( , 1967. .68, 69). , . , . tap' -« »,« ». ; , ( ,2000. .178). , . , 200 « ». .1880- « . 7135. ». . ( . 201 ). . 11078. . XIX . « ». « , . . XIX . . 640. . ».1898 . . 202 . 10027. . « ». « . », . XIX . . 11020. . . 994. . .1875 . . 203 , . 1. 2. 3. , , , . 8. , 9. 10. . . . , . . , - - , , , , . . , . : . . . , . , . ( . , ) . . , - – , . . 1920- . ( , , .) . « ». . . , : , . , - , , , (višapagorg) – . . , , . 4. 5. . 6. 7. 11. , . 204 Глава 4 КульТура жизнеобесПеЧениЯ ПоселениЯ и жилища . . , - , , , , XIX ., , , . . , , . , , . , (Marutyan,2001.P.73). , , , , . .( 1998. .73,74). , ( ), , , nor ( ): , , , . . , , , , , , , , . . , , , , . , 205 - . - , , – , , - ( .1972 . . ( . , ) 206 .: . ). - 34. . . .XXXVIII , . ( ),XIX . . . 7917 , . 7915 207 ( ).1938 . , ( ,1971. .13). , »( . , . : ,« ,1969. .86): , , , , , , , . , , – . , , , ( ,1983. .120). , , . XIX– XX . . ( , , 1983. .115). , , , ( ) , , , , , . , , : . ( - ), , . , , , . « » , ; . . : , , , . , . , , . , , . , , , ( ) 208 (1–22) . . , . . , , k’ ahrez( . , 1983. .121), . . , 60. ( ). . . . .1960 . .113 , , ( ), , , , ,1955. .204;T ,1967. .246–253). , , . , , , , . , , ( ). , , , , . , , , ( . 209 , – . , - I– 3– 5– 14– 18– . .: .I/2 . , , , – , ). . , ;II – ;V – ;VI– , ;6– ; 9– ; 10– ;15– ;19– . , . 210 ( , - ( - ). ;III – ;IV– .1( – )– ;2– ; ;4– ; ;7– ;8,13, ; 11– ; 12– ;17– ; ;20,21– ;16– - . , XIX– , ( ). , glxatun, . , , , , . , . , : , , , . 7. , –hac‘atun . , , , (Marutyan,2001.P.86). , . ( - ). . . . , . 211 . . , , . - , -erdik’. , . . , . . , , , , , , I– 5– , ( ). XIX . ; III – ; IV – ; V – ; VI – ; VII – ; VIII – ; IX – . 1, 2– ; 3, 17– ; 4– ; ;6–9– ;10– ;11– ;12– ;13– ;14– ;15– ;16– ;18 – ;19– ;20– ;21– ;22– . .: .IV/1 ; II – . t’onratun. , , . ( , 212 ( , , , XIX– ). t’onir, ,1955. .204–206). . I– .: . , .73). , , , . tun, tan tun, ( ). . ;III – ;IV – ;V – ;2– ;5– ;6– ;8,26,27– ;9 – – ;11– ;12– ;13– ;15–17– ;18– ;22,28– ;23– ;25,29– . ... .IV/3 , : , ( , .1– . . – – buxari. . . . – – . , . , . ( , 1969. .109; , , ;II – ;VI – ;VII – ;3– ;4– ;7– , ;10– ;14– ;19–21– ;24– . - . . , , 213 , ) , , , , – , , . , , 1989. , – , , , – ( , . . , . h . . , ; , , . , , , . . . , 8, 16, 32 . , , 5. ), 214 – , . 5. h . . », (hazar – « » , )( ,1955. .206,207; ,1959. .116–118). t’onratun– , – . ( 2 ) . , – ( , 1926. .61; ,1959. .44–48). ( 25–40 ) , hen–« 60; 215 hazaras ,1926. .58– ; , - , 1983. .165; . 216 . 16. . , ( ).1973 . . ,1926. .67) « »( ,1936. .273). , (25–100 . ) , , , ( ), – . . , ( 2 ), . . , . . , . . – gom. , , , , . , . . , ( ,1955. .210). –gomasenyak, (gomi oda), . 1,25–1,5 . ( ) . , . , ( 1 ) , – . , , .« » . , .« , , , »( ,1955. .213). , , , . ( ), , – , , , . . ( 217 ). ( -ha , ( ). XIX . , . XIX . ( - . ( , , ), , . ,1989. - , ,1974. .79–82; ,1981. .101,102,134–137; .76,77;Marutyan,2001.P.95–97). . XIX– XX . , . , . , , . . . , . . , , : , , – ( – ). , . , « » , XIX . XX . . . 218 - – ( . , , , , . ( ). XIX . . , ) , . . 219 . , , , . - 220 . 12. : . , ( ). . , . ( 50 - ( , , . , ) , , . , . : . ), . , ,1927. .119–133; , . .( ,1983. .160,161). ( ) , , .). , . : – , – , . , , , . – , , , ; , ,1959. .10–20; ,1969. .96–111; . . , , , . . . , 221 - , . , , , , . , ,1972. .74–79; , ( . ( , , ). , . ; , ( ,1972. .50–54). . , , - – 0,7 1,5 , , , ; . : , , 5–10 , , ( , , , , ( , . – . , . – ; , – , . ), , , ,1989. .80,81). , . – o ax, , , . . . , , , . . – . , 60–80 , 150 . 20 40 . . ( ), . . . , , , . , , ( ,1978. .40–42; ,1989. .81,82,86,87;Marutyan,2001. P.91–93; Petrosyan, Marutyan, 2001. P.120–122). , , 15 . – ( 10–20 ) , , ; 222 , , . , 0,4–0,5 , . – , . , , , . ’ursi – 0,9–1,2 , , , , , . . ( ), , , . . . , ( , 1989. .82–87). . . , , . (0,5×0,5 , –0,7×0,7 ), h . ( –0,5–2,2 , –0,2– 0,35 ). , , . . , , , , . . . , , , , . , , . XIX– XX . . , . . , , , XIX .– . . , XIX– XX . . . . – – 2 5 , –0,3–0,7 , – 223 , . , 33. . ( ). . .1972 . . 0,4–0,7 . . 1,7 – 0,9–1,1 , 0,7–1,1 ( 0,4–0,6 ). , , , . . , , , . , . . , , ( ), , . ( , .) , , XIX ., 224 2 , – - . . - XIX . . . . , , - , – . XIX– . , . . , , , - , – , , , . . , , - , , , . . , , . (0,9–1,7 ) , , - . (0,4–0,5 ) , , ( 1–5 , ( , , ( , , . .). , ) 0,65–0,95 , 0,85–1,9 ). , , . , . , , - , . , , , . XX . , , , , , . 2 , 15–30 ) : . .), – ( ( 2,3–3,8 , , , , , , , . , , 225 ( ). , . . 3605 , - . . . , , . . 226 , ; , , . .: , . ( ) , . .XVIII/9 , , . –mafraš 1,2–1,5 , 0,4–0,6 . . , . , ( 1 ( 15–20 ) , , . , , . ( , .) , . , . , . ( ), , , . kctcocc, 0,8 2,3 , – 1,8 3,4 , 0,7 1,7 . , , , , , , . 227 . ), , - , – , , , ( XIX . .: . , .: ( . , .XXIII/1 ).1927 . 228 . .XXV/1 ). . - , , . , , - - 1–6, – 8–10 . . 0,9–2,2 , 0,4–1,5 : lratun, . « .» – , . , ( ). XIX . . C .1976 . . 92. . , , . ( , , ), , , , . . , , . , , . . , . , . . . – , , , , , , . . – , , , . XIX– XX . . 229 . ( . . , ). . 3 , . 3345,3375 230 ( .1973 . ). . , . , . , ( . . ). .1973 . . , ( , , 37. ( , . , , , ), – – , 231 : , , ), , ( . . , - , , , , , , ) , . , 1990- . . - , . 232 .: ( . . ). , .XXXV/1,XXXIII/3 Пища ( ( , , ha hac‘. , , , ) , , . - . .) – , , , ( , , ) - ) ( , 1989. .213). , , 1 0,5 250 . ( ) – , , . , , –maya, xaš( ), – tašt . , . , . , , , , , , , . 30–35 . – , . ( , , 2004. .202–206). , , , , , , – . , , . , 20–30 . , , , , , , , , – . . , . , – matnakcaš, blitc, bombi. 233 ( . , . . , –pcu ,– , . , , , , . 234 , , , , , . . ( .2003 . 3. , ). ( .1976 . . 2 . - , - . , , ). , , » - », « . , , , , . , , , , ( ,1955. .218). - , , ( ,1896. .336). , , . ( , ,1995. .12), , , – , hacc utel ( . , . , ». , , , , ). , , . 1990- . , , , . , , . , gatca , , , , . , , , . p‘oxind(p‘oxinj), , . , , , – xašil. , , . xavicc – , , . , : , , , , , . ( ), . . , , , . , , , . . ( 235 « « , , , - , – gatcanaxš. , , . « , , – , , , », , ) , , – erišta. . – ( ). .1972 . , –kc šovi. , –javar. , , , . 60–70- . , . - – ( ) (lobi). . , ( , , 1983. .201). , , . –macun. , 45–50°( , « ») –meran, , , . . , . , (vosp), (sise ) , , . , 34. 236 cun, . 45. , , ( ). .1978 . . , , – . ( , , 1960- , . , . , - , 237 , , ) kc m c ma , . – rag, – n cci. . . . –tc n – - , - .1984. . 1968 . , . 1. . . – . , . - . . – 28. . ( ). . . , , . , – pur, , tc nov spas, , 238 – čc r t n, . , , . . . , . , , ( (macnatc an). . – panir. : – glux panir ( . ), horac panir ( , ), – motcal c (čc čcil). – t el panir , , . , , . . . . - 1977 – . , . 2. . , . – . « panir. – , , . . , . š – , . , . , , ,« » . (h ) , . , , , , 1983. .202). – , , , 239 . . , »– kanačc , , , , ( , - , , . , ». , . , , – xorovac. – , , , . , , , , ( ). – . : , . , ( ,1960. .26,27). tolma – , ; harisa – , ;xaš – , , , . , – , . : k cyuftca – , ;kololak – ; bozbaš – , ;čc nax putuk – , , ; čc rtma – , , , , ;tžvžik – ( , ) . , . , , thal (łavurma) – , , , ; . . , – . , « » (basturma, su u ), . , , . – ( , 1960. .27). amičc, V . . « – , 240 , , , , ( ,1960. .36). . , , . , « », . , . – , ; , . , , , . , . , , . , , , , . , , , . ( . ), ( ,1960. .35). , . ( h ), ( ), (h ), ( ), ( ), , , . ( 100 ) ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ). , , , , . . . , , , , , , , , , , . , . . , , , , , , , , , . : , , , , , , , , , ; – , , –p cšat, , . , . – . , , , , , , , , , ( ), , , , , , , . , , , , , . , , 241 , , , , XX . , , , , , , , , , , , . , . , , , , , . 50- – 60- . , . , , , . – došab, , , , , . – alani– , , . , , , , , , . –gozinax. . – . . . , , . . . , . . « »,« »,« »,« ». ošarak – . – , , . , . , , (daxcc, urcc), , , . XIX– XX . , , . XX ., , , . , : ( , , , , . .) ( ) . 242 , , , : « .18). – »;« 245, 257). ; ( , , , . , , – –gini, , (XII .), (XV .) .( , .,2005. .229). – , – , . , , , » ( , 2006. . . , : « , – , – »;« , , »( .1979. .219, , , « , , , . , , ; – ; – , , , , »( ,1979. .273). , , .,2005. .217). , , , , . , , . 60–70 , , . . . , , , , – , , , , , . , : « XX . , , , 243 , . . . ». , , , 1000- . . .1911 . . 4338 1983. .264). 1990- , »,« » « »,« »,« .39–57). « ». ( . ), , « »,« » . , . . , . . », « »,« . »,« « 40 , . », « », « :« »,« », » .( ,2005. 57°. . 1887 . 244 ( ( 430–355) , , . , – :« , , », - . , - . . . ,1920- . 4553 , 1877 .« 70 . . . , 1899 . « » . – . « » 1912 . . . , . 1922 . , , , » . XIX . , , , , , 245 , . , : « “ . ,1899 « . , . ., , », ”». 1998 . « » ( ,2006. .137–143). , , , . . , , , « », « », « », « », « » , , , , , , : « », « », « », « »,« »,« », « »,« »,« » .1954 . . ( , 2005. .67–89). . , , . . ( , , , , . . h c) , ( . 1. , , ), . - . , , , ( ł u . . , , ), . ). ( . , – , 1983. .202). . : , 246 , , , – . , , . , , – ( , , – , , , . , . , , , , xačcerkatc( . . . , , , , , , , , . , , – , , , . , , . . , , . , , , . ). - , . одежда и орнаМенТ XIX . : : 1. ), ;2. , , ;2. , , ( ) . , . . , – . ( , – , - , , - :1. - МужсКаЯ одежда ( . XX .– 247 . ) , XIX . . . -š pik . XIX– XX . ( , .) , ( ,1983. .61,62). –vartik ( votaŠor, t’umban, p’oxan) , ; . , - n an. . , . XIX– XX . , . . 30- . –š lvar. , , – , č‘uxa. . XX . , ( ), . . r luł č‘uxa. x , . XIX– XX . x : , 10–12 . x ( , , , ) , , , . – , . , . , , , . , , , , . –došov arxaluł, , . : , , , ( ,1983. .62). , 248 . - , - XIX– XX . , . x , . , , , , 30- . . . XIX . . 5889. . . č‘uxa. x , . x , . ( ), . XIX– XX . . ; , ( , 1983. .63). : , ( 15–20 ). XIX . , , , , , . , , , . – , – . ( . .68). , x– . . , , , . 249 : . 7661. ), , XX . 1930 . . . . , – XIX– . ( ).XIX . . . , , XX . , ( . , , , . , – . , 250 - , 1920– - – ’urk’, muštak , , . – , , ( , . . . – yap’n i . : , , , , . , . - ) . - . . ( .). , 20–30- . , , XIX– XX , ; – . XX . . , – ( ) . , . . . , , - XIX . . 1011. . . . – – . bašlik’( ,2003. .230). : , ( ). , ( . .229). . – p’ap’ax, , . , , – , , – – ( , 1955. .222). buxari , , . , , . , , . . , : , , . . , , , 251 . , . XIX . . 6272,1003. , , . . . XIX– XX . , , , , ( ,2003. .227–230). . , , . . . , ( ). , – . , , ), – . ( . . , ). , 252 , ( ( ). , ( , ( ) - - išlik– ,2004. .52). , – jalahik. – lak ( lek) , . . , , – bač‘kon, salta , . « , , , , . , , , . »( ,1955. .228). ( ) b . , , ( 10 ) »( ,1967. .36). . . ( ), . « . , . , , . , , ) ( 253 . . 1. –ł z ik . . ,« . , »( . , : . , , uppa. , ,1955. .228). – . 1007. , . .XIX . . . , - , . , , . . ( , ): , , , , . , . – ’ loz ( , ), , –yazma, p’uši , ( ). , . . 1920- , ( ,1983. .79). ( ) . r č‘i (15–20 ), , . , , . , , . 254 – , . . . XIX– . ( . .XIX . , - 1009. , XX . , . , , 1984. .79). , fes 255 , ; , , .: .: . . ... .62. , . , .XIX . . ( ). .,2002. .119. . XIX . . .6 . , , ( , . . ,1983. .80). женсКаЯ одежда , , . 256 XIX– XX . . - , – . , . – . . , , . . – h lav , – . , ) - 1930- – . ( ,1971. .211,212). , , . . , , , ( ) ( , . – –virvi h lav , . ( .1983. .211). . XIX– XX . . – x , , . – , , irek’p c š ani ( . ). x , , , , , , . , . , – , , ( ,1969. .116). ; – – . 30- , 1960- . –mint'ana, , . . (3,5×0,5 ) 257 , , . , . XIX– XX . , , , . e , , ( ,1971. .216). – , ( ) . , , . , , , , . .: . , . . XIX . .1981. . .52 , - , « »( ,1955. .227). « », . . « »– palti ( , ), pali, poli ( ), baspind ( , )– 8 15–18 . ( , – ) , . ( , ) , . (4–5 ) . . . 258 . , , « » : . . . « ». . .1969. . , , , , , , , , , »( ,1955. .224,225). : « » , ; ; ( ) , . . . . , . . – nt‘ari zpun, xrxa , , , . 259 , salta – uppa, . ( , , , ) ( ). , , ( , , , , .)( , 1983. .19). , , 5–7 . –mezar. ( , ) , ( ), : « » , « » »( , . ( ).1961 . 1955. .227). – . 2. . , . ( 2–3 3 ), ( ) . - rckal , , , – kurtik ( ,1955. .230). ( ) , , , . . , , , dalma, . , . ( ,1983. .30). . . ( 40), 260 . .XIX . . 5175. . , , , , 261 – , , – r snoc'. , , . . « , 40 . , . 7 : – tik, v rd ( . ) (t'amt'ana). tošner( ). , XIX . , . . . šaran– . tuc – « ». , ( , 2006. .47). , . : . , - . . ) ( – , ).1908 . . , . , , , , ( , 262 – , , , , . . –gulpa, t'at', . , , . , . . 1960- . –srnapan –tola . ( ,1971. .222). – trex . , ( ). . 2410 , . . , , . : . 2006 . ) IV . . . ( , , 2011. . 8; 9; Pinhasi1, Gasparian, Areshian, Zardaryan, Smith, Bar-Oz, Higham, 2011). – mas babuj, : – , ( ), ( ). .1974 . , . 38. . . č cmušk – , ( ) ( ) , . . , , . , č cust ( .) : , . –mašik, . , . XIX . – , . . XX . ( ). , , . ( ,1983. .90). , . ( ) -1 ( 263 - – - , , .: . ... .47. , . , , , . , , . ,1998. .106). 1930- . , . , . , . , .XIX . , – . . –soler , , , – – šmek –ršekter , ( . , 1960- , . XVIII–XX ., , 264 . . , , . - - , - . , . , , ( XX .). , , – . ( , ), : , , , , , , . : « » ( rmir g gn cc) « ». , , . , , « », « », « »( ,1986. .97). / , / , , ( ,2001. .480). . , , – , – , – , , ( ,1989. .22). . , ( ,1991. .135). , , , , , . « » , , . , ( , ). : , ( ,1965. .229) . , , ( , ). , , , ( ,1995. .95). – . , . , – , , – . , 265 , , , ,1981. .84). . – , , . . – . , , . ( ) –ar xčci – p‘uši. . , , , , . , – ( , 1987. .74). . , . , , , , , , . ( , , ). , , , , . / , . , ( , , ) ( / , , ) . , . , , , , . , , . ( , , , , ), . . , « ». , , , – ( , ) . , , , . , , , , ( ) . : ( 266 , , : , , , , , , . ( ) , . ( , , ). , . . . XIX . . .: . . .XXXIII , , . . ( ) . . , , , , ( ,2007. .12). – , ( ) . , ( , ) . , , . , . . , . , , , . ( ,1955. .113). 267 . . 34. , . 268 .: ( XIX . . . .XXXII . ). .1972 . - XIX . .: .: . . XIX . .XXXVII . . . .XXXVII . . . 269 XIX . . .270), . .: , – ( . , ,1999. .180). . , , « / , . , , , S . , , , 2346-331,1925-1). , ( , . .). ( . .LXXXII . . ), ( , , 270 , ( , 1985. .67), , , 1955. , , – . , . »– , . , , . , , II . . . .( . – , , . . ( , ». ) , « . - , - ) , ( ) , , . (1880 .) , ( . 1605). ( ). . . . ( , 1955. .174). ( , 1982. .164). , . , , , . , , . ( . 271 . .: . . . .XXIX XIX . - . .: ( , ). , , , – , . . 272 XIX . – XIX . .XVI . – , . , . .: . . . ( . . .) . .XXIX , , , , , , . , 1965. .7). – . , , ( ( . .: ( . , ) . , . .XXXI. ( XIX . .1,2,3 .). ) ( ,2007. .47,49). , , . . , . , – ,1959. .180). , , . . . – , ( ( , ,1982. .107). ( , , 273 , . , - .), , « , , . . ». - , XX . 274 . / , - , / - Глава 5 соЦиальнаЯ сТруКТура и общесТвенный быТ сельсКаЯ община , XIX– « », XX . , . - XIX . , , , . , , . « » , , , ( ,1988. .5). :geł,šen « »,» »,« ». , , – « , , – , »( ,1953. .183,184). ( 1889. .1–7, 28–40). , , « »( ,2010. .45). XIX . , , . , , . k’edxuda, . , : , , . 275 . – , . - ; ) , ( , – ) . . - : , . XIX . , ), , . . - ( 276 . - - , . , . ; ) . , , . : , ,1966. .83). , , , . . , – , . « »– ( ), « »– ( . .( ,1988. .28). : , – . , . , . . , . . . . . . , . : , , . , ( , , – : , - - , ) , : ), , - , , , , , ( ,1988. .44). . , ( . . , : , . . . XIX . 86% , –14% , , ( ,1948. .32). , , . – . . 3–10 . , , 12,15,20 . , ( ,1889. .166). , hamba- čcarek'. , « , 16 10–12 , . , ( ,1988. .53,54). , . , , , 10 ( . .55). ( , ) . – , « »-glux, , 12 , , « »; , « ». ( ,1969. .239). 80- XIX . , , 277 , ) ». - - , , . ( . .57). - , . XIX . . , 1884 ., 13,2% , –60,6%, –26,2%( ,1983. .69). . « » . . 1866 1867 . , ( ,1988. .77). : , , . . , « », . , . . , . ( , ) , , . , , ( , ), . , « « , . . 2/ 3 . ( . .88). – tanuter, gełčcapet,res, k'yoxva. 3 , 6–7 ( , 2010. .66). , . . . , , , , . . 278 , , .97,112). ( ( . . – . »,« ,2010. .90,91). . . . 279 –gzir , . . , - . halivor, spitakamorus , , , , . . » . »( , , , – ,2010. .68). , « . , , , . . , « ,1988. .96,97). : . .( ,1992. .). ,1988. .104; , ( , . . ( , ). , : , , . . , , :« , , , , » , , . . . – . . ( ). .1973 . . , , , zubara, –p xara, . , : , . . , – , ( ,1958. .110–134). hr kc š (h r kc š). , , h ( ,1966. .120–123). . –h al(sari h al), – (xab). , XIX ., , XX . . 37. 280 - - , - , . .( , ,2010. .133). . : , ( , 1988. .129). . , , ( , 2010. .137). – me eloc‘, , , . ( ,1988. .130– 139). , . – axar, ( , , .) – , , , ( ,1992. .153). . , . XX . : , , ( ,1988. .76). XX ., . , ( ,2009. .168). Цеховые орГанизаЦии , ), , , ( . , 281 . , - ha (hamk'ar– . , ; – ) . , , , X .( ,1915. .16–17; ,1940. .4). « » . ( )XII .( ,1971. .146). . , , . , , . . , ( , 1964. .7–9; 174, 175). , , . . , , , – , ( ,1971. .149). . ( , .), XIX . – , , , , , . ( ,1974. .178). , . : , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . XVII . XVIII– XIX . . XIX . 70 , 2349, XIX . 105 , 36 , 3 . ( ,1971. .51,61). . , , (glxavor varpet), , . 282 . . « », , XI–XII . , . , , , , . , . , . . . . . 84 , , . . . , , . . ( ,1974. .193). . . 13 . , , . –1,5–10 . , ( . . ), , . , . 283 . . .: . . 86 . . ( ).1903 . . .84 284 , » . . , . . , . , . , . « 4–5 . - . « », , : , , ( , , ). . . XIX– XX ., . , – , , – ( ,1974. .170). : , . , . (1918– 1920 .). , , , 1920- . , . , . , 200 1920 . , , . : , . . . . , , , , . 285 1990- , - , , , , , , , : . . . , . , , , , - . ПраздниЧнаЯ КульТура: ТрадиЦии и совреМенносТь . – . – ( ,1970. .49– 62). , 13 , 12 30 , 13- ,– . –365 1/4 , , « » . , , , 1460 « » (1460×1/4=365)( . .52). , 428 . 11- , . , , , , . , , , . , , , , , . . 21–22 . ( . ), 22- ( , 1978. .11–19). 406 . . . « » , . . , . , . , , ( – , – , , 286 , ). – , . - 301 . . IV . ( ), . V . I . ( , 1999. .25–33). . ,« », , . , ( . .25–33). . , V . 6- , . , , « », .« » « », « » , , , . , , . , , , , , . , , 1774 . . , , , , « » . ,6- , . , 100 , , , , . , , , , , , . , , 287 , , , ( , , , , , , , , ,« , . , 288 - , , 1886. .159,160). . , , , 1915 . , , , . , , . , ) . , , , , . , . . , , , . , , , , . . 1700 , . , ( ). . » . , - . ( – , « » , . ( – ). - , , , . . ( ( , , , , . ,2006. .16). , , , , / . ), . . . – , ( . , , ). –Me eloc‘, ( ,1955. .263). , ( ), ( ), . ( , ). XX . : , , . , - ( , . , . , , . ( ), ( , , , , , .), . XIX– XX . , , , . XIX– XX . , , , 289 , ), . . , . (Nortari,Amanor). XIX . , , 31 1 . XIX . XX . , – , 10 . 1- . , . , 100 , 1- . XIX– XX . , , . . , , , , . ( . ), ( . , . . ). , , . , . , « », « ». – . , . . ( , , , ), , « ». – . , ( ) , ( , , ), ( )– , ’ , h , . , , . , – – . , , , , . , « ( ) »( ,2004. .237), , , « » , , . , 290 . . , , – 291 – . , , , , , , . ( , , , ), , , , – . , , , . , , « ». , tari hac‘( . ),krkeni , , . . , , , , , . . , . , « » . . , ( ) (Cnund ev astvacahaytnutyun, rorhnek‘). 6- . V . 25 , 6 . 5–6 , rorhnek‘( . , ), ; . , ( , ), – , , , , « » « ». , , , . , , , , , , , , . – vetis ( ) , , – , . , , . . – , . - - , , , , . , , . , ( ,2005. .49). , 6- , ( ). (Tyar nd a a , Tr ndez). : , 13- , , . Tyar nd a a ( . H y). , , ; Tr ndez ( ). , 292 - . - - , , . , « »( ,1988. .104), , :« »( ,1901. .258). « » ( , 1988. .447; ,1981. .70). – , , , – ( ) ( , , , , , , , . .), ( , , , , .). , . , , , . , « », – , « » , , , . « » – , , ( , 1983. .280; ,1988, .336), , , , , , . , , – – . , , « » ( ,1904. .98). . (Surb Sargisi ton). 18 23 , , 64- . , . : ( , , ), , , , . , , , , « » , . . , ( – , , , , ). ( , 2005. .263–270). . , , , . , . , 293 , , . , . , , , , . , , , . . , , – . ; , ( ) . « , . , , , . , ». a (Barekendan). ( . ) , . , , , . , , , , , . . – , , . , , , , , , , . . . , . , , . 12. , , , , , , . , , . , , , . . « », « », « », « » . . 294 . – , , ), . « . , ( ), , , . »( , 1955. .262,263). . , , : , , , , . – , , ( ,1931. .22,23). , . , , . . , , , , . , . , , . , ( , 1898. . 253; , 1937. .1763; , 1895. .425). – ,« » , , . « » « », « » , . (Mec pas). , . , , « » – , . , , . . , , , . – , .( ,1941. .69). . . :«... , » ( , 1975. .51). xaloč’, x loč’. , , , , , ( 295 « » « ». , . ( ,1972. .450). – , , , , – . , , Aklatiz, , « » , . , « » , , , . « » , ( ,1983. .245; ,1932. .22,23). – Carzardar ( . ) Całkazard ( . ). , . , , . , . , . , , . , . , , , . . , . , , , , . , , , . , , , – , . . , . , , , ( ,2005. .130). . , , ; ,« », ( ) ( ,1983. .286), ( , .)– , 296 ( : », . , ). , . . , , « (« »), (« ») .( ,2004. .246; ,1988. .200). (Zatik). – Zatik , ; 21 25 . , , , . , , ( « »), . , ( , ), – , « » , – ( , . .). , , , , . , – . – , , , , . , , ( 200–300 ) . . , « , – ». . , ( ,1965. .53). , , , . , . , , , , , , . (Hambarjum). ( .« ») ( . « »), Hambarjum( .« »). , A . , , – 297 – , , , . , 298 : , . , . , . , . , - - , . , . , , , , , , , , . : « » , , , , , , ( ,1975. .56). , – . , , , , , – . , ( « ») . . . , , , , . , , . , , , , , , , . , , . , , , « ». , , « » . , , , , . , . , , , . , , . – – : , « ». (Vardavar). 98- , 35 . , , . – , , , , , 1948. , , . vadar ( ) arr ( ) ( .82), « »( ,1955. .264). , « »– . , . . , , , . ( ) . , , , , . « » . . , , ; . , , . . IV . –xač’bu . . , « » , . , . , . – , , . – , , , , . , , . , ( ), h , h . . ( ariam stvacacin). (Xałołorhnek‘). – , ( . ). , , , . . . « »: 299 .157). . . . , , – »( , . , « ,1904. , ( ač‘verac‘), (Surb Xač‘). , . XIX– XX . « » . S b Xeč‘( . ) / Ulnoc’: – – –ul. , , , ( , 1904 .160,161). XX . . , , , , . « » , « », . . : (1918–1920 .), (1920–1991 .), ( 1991 .), , ( ,2010. .126). XX . , , . , , , , , , , , . , , , , , , . , , , , ( , 2010. .5). XX ., , . 1918 . , , , . , , . 14 300 XX . , . « ,1919). , , » . 1919 .( , : ( (1 , .« ) »– . .) (1 (12 ) ) - , ,1919. .4; ( ,1924 .). , , , , . ( , , , , , , , ), ( ), , ( « »)( ,2007. .141,142). – , . , , , . , . 301 1920–1930 . : 9 ), (7 ), ). 14 1921 ., 1920 . (12 . 1905 ., (19 ), (1 ), , ( , , (29 . 2007. .143). , , , . : , , , . . , . « »( 16 1921 .) : , , , , , , . ( ) , , – ( , 2007. .143). , , . , . ( 1941–1945 . . . 1 8 22 302 1.10.1980 .) ( 1 ( 1 2 ) 9 7 ( ( ) – ) ) , - , , - , , , , , . : , , , ), ) , , » ( . – . , , . , - , , , « »( « .; , , . - : - , », . , » 2007. .144). , , (« »), « » . ( . 1929. .11, 12; .1931. .17; .1924.17 1929. .17; . , 1930. .17; . 303 , , , . . , , , , , » , . , . –7 8 29 « « ). , ( . , 7 , , - , ( , , , , - » , . 1929. .5,6; . .1929. .21; . .1929. .21; . .1928. .3–8 .). 1 8 , , , . . . , , , , . . , . . , , , . , – . , , 1980- ( ,2007. .151,152). , , , , , . 1980- , . , , 1970- . , ( , ), , , , ( ) . , . , , ( ), , ( ,1986. .67–69). , , . , , 304 , , 1980– 1990- . , ( , , , 100 , ( . . . , ( . 1990- . , ,2010. .135). , 1990- , , , 1980- – . , . ), , , XXI . ,2011. .79). , , ( , . , . . . , , . ) , , . . . – ( ) , . , , 305 - - - - , . 306 , XX . XX . . , , , 24 2001 .( ,2010. .171). « 1. ( 31 6 , –31 ,1,2 6 ( ). 2. –28 ( .– . .) 2/1. –21 ( 3. –8 , . 4. , –7 5. –24 , 6. –1 , . 7. –8 . 8. –9 , 9. –28 , 10. –1 . 11. –5 , 12. – 1 11.04.2005). 13. –21 , 14. – 15. –7 16. ( – 8 . 17. – 64 ( ). 18. , – . 19. . 20. , , , - »: )– ( ) - 11.04.2005) . . . . ( . . . . ), , - . - Глава 6 сеМьЯ, сеМейный быТ род, сеМьЯ и сисТеМа родсТва . , - . , - . XIX– XX . azg tohm, c’eł, . – , , , , . . , , , . , , , . , , , . , , ( ,1966. .25,46,47). , . . ( , 1966. .67). XIX– XX . , . XX ., , . , .( . 1966. .45). , , , , . , 307 . – ),- (- , , , : – ( , . ( ( ( . . , ), : - , . , ). - - ) – - – XIX ). – ( « »). . , . . , . . . , ( ) ( , 1960- ( ,1966. .59–62), )– ( , , 1903. .179). ( , 2009. .250). : , , , . , , , , ( . , – . , , – – . . , 308 . . - ) . . , . - , , - X . , ( ,1966. .82, 83). , , . , ,– , ( .1966. .89–91). . XIX– XX . . , , . , . , , . . – . ( , .). , ( , , ), , . , , . , , , , , , , ( ,1966. .130). . , . , , « »( XII– XIII . ,1954. .62) XX . , . : ; – e 309 , , . , 1930- , , » . / . . , . , 310 , , ). . . - , 1956. . 58, 62). ( , , , . , tun – g rdastan « - , ax – – , , : - ). , , ( , . , , , . , . ( . . .). , , . , , ( ; ( , , cux – ,1955. .232). , . , , , , . XIX . , , . . V . , . XIX– XX . – ( ), : , , – . 5–6 ( ,1958. .45). . , , XIX . . , , , . , , » ( ,1950. .99). . , . XIX . , . , ( ) ; . : , – . – – ( , , .) , ( ), . , ( , .)( ,1958. .25,26,37–39). . , , , 311 - , . . . . .1907 . . . 13. . 20–25 40–50 , .135,136). . , . ( ). 312 , .1961 . 70–100 ( . . , . XIX– - . , . , . . . tan mec,tan glux(« , - XX . , , , . , . - –tanter, , , . , , . ») . .( 313 , , , - , , . , nahapet, ,1941. .169). ; , . , , , . , , , , ( ) .( ,1981. .131,132). . , . , , , , . , . , .« , . » ( , 1955. .234). :« , , , ( ,1966. .65). , , , 1981. .139). . , , . –tantikin (tantiruhi) – . , , . . , . .( ,1955. .233). , . . 314 . , , . ; , » ( , , . . . . , , - , . , . - . - , . . . , , . , « », « »: « ». :« » « » - ,« » « » - . , , :« », :« ». č‘ skanut‘yn ( .« », « » , ). , , XX . ( ,2009. .171). XIX . . , . , , , , : , , – ’ v r.« , , »( ,1955. .233). , , , , . , . . – – , . , . , , , , , . . , ( ) . , 315 - , – . , - . , . 316 . , , . , – , , , . . ( ,1978). . ( ) ( ) , – . : « – , – ». , . . : , , , , , . . . , , . ( ,1898. .237; , 1899. .148). , , , , . , , . ( ), . : ( ), , , – . XIX . , ( ,1981. .125,126; ,1974. .86,87). . , , , , , , . , , , : , . , . , (me i, zubara), , , , ; , : , ( ,1955. .193). , , , . , , , . . , – . , ( ’ č‘ lmel) .( ,1981. .99,100). , . – , , , . 6–7 –h tał, , , . (7–15 ), , ; , . , , . 6–7 .« , ; »( ,1898. .26). , . 15–16 ( ,1981. .97). XIX– XX . . , 317 , , : . , . , , , , ( 1958. .81,87). . . , . , , . . ( , , . , , o –š rep‘ ( ,2009. .170). . , , , . . , , – , , , , , . . , , , , . .; ( ,1898. .92,94,95). , , , , . , , ( ,1950. .100), . , ( , .). , . , , , –ilik . , , , , . . . 318 - ). - , . , , – . . . XIX . . ,1954. .20). . . : , ( , – , – - , – . , , . , XIX XX . , , . perabažan – « » ( , 1958. .93; , 1966. .98). ( ) : , , , ( – ) . : , , . , , , . , . , , . ( ), ( ,1958. .89–95). XX . . , , , . . . , , . –ožit, bažink . , : , , , , , , , . , , , . , ( , 1954. .108), 319 ; . . , , 320 , , , . ( ,1958. .104). . , . . ; . , , , ( , ) ( ,1955. .235). . ( , – ), , ; , , , ( , 1958. . 37). , . –tnp’esa, , . . , , , : . , . , ; ( ,1955. .234,235). . , ( 1956; , ,1963). , . ( , , .) , , , ( , 1956. .78, 79). , . , - , - , , . , , , - , 1951–1969 ., ( , 1986. .33), , , , , . , . , , . 1960- (25,3%), , , , , ( ,1972. .41). ( , 1986. .118). , , , , . 1980- , , , ( ,1998. .143). 1980- – 1990- . , . 1988 ., 25 . , . , , . , , . . : , , , . , , , , . . . . , , . , 321 : . : - , , , , ( ,2005. .48,49; ,2010. .30–35). , 15 , , . 1990- , , . ( , , 2007. .269,270). « » , . , , . . ( , 2011. .43,44). . 70–80- XX . – , , ( ,2005. .38). , ( ,2009. .105,106). , , – ( , .104). , , , . , , . . 322 . , , . , , ( . : - . , - , . , , - , – , 323 , ( - , , - , , , , , , V ., ) . . , , . . , , . ( , , ), , . , . .( ,2007. .55). . , , - , , , , . , , , , , , . , ,1990 . .28). , , , , – . « . « ( ( ( k‘uyr. ( XX ., « t‘o ( ko n- mayr. , ), , , ) , – , . – , . . , , . : , ( ( hayr. h ». « , - - . , – , , » , –h ,h ,h – , , h « » , h . , . . « », ». . : , , . – , . .), – . , ), .( . .9,10). , » « ». ełbayr ( - ) – t‘o n). , – : co n – , ) a n – ). XX ., . 324 . . . – ( + ), . . , , ). . ). . , 325 , - – pap : - , , – tat, , , - – k‘e « ,« »,» », ( )» . – h ( h – , ( ,1990 . .26). , . ( , , ) h ,h , , , . . , – , , ( ( ) . « »,« »,» »,« » . .( ,1990 . .21). ( , + + ). + ) ( morak‘uyr( . horełbayr ( . , , . horak‘uyr( . i morełbayr( . ) , « , ), , , ) , . . , – . . , »,« ) , - . . , , . , , , ( ) ( ), , , . , , ( ,1990 . .21). , . , . ( . ), – ( – ). , ( ), , hars, harsn « », « ». –p‘esa, , « », « »( ,1990 . .23). ( ) skesrayr ( , ) skesur ( ). h ( . . ). ( ) tagr (tegr, taygr), ( )– tal. ( ) , . , « » « ». ( ) aner zok‘anč‘, . ( ) « »; ; « »( ,1990 . .23). ( ) k‘eni , – , . ( ) –xnami. , 326 , ,1990 . .23). , . , , ( ). , , . , , , ( , 1990 . .29, 30). . , , : , . ( браК и свадьба . . . « , » ( , 1966. .67, 68). . ( , 1954. .62). , . : . , , . : , . : , « – , – » ( , 1955. .235). , . : , , . , , . . , . : , , , ( ,1950. .91). , – 14–16 , – 17–18 . 327 ( : ) . ( ) . . – h rsi gin, glxagin ( .« »,« »), ( ), ( , , , , , . .), ( , , ). ( , ) t‘nagin, cicagin ( .« »,« »)( ,1950. .97,104–107). , , . – roroc‘axaz. C , – xaz . . . , – , - ( , 1989. .252). . . , , . , , . , . (patvirak, patgam, patgamaxos, namaxos, uznkan) . , : « , » . . , , . , : sk‘ rnel, skan –« »,« », h c‘ trel – « » . . . , ( , ), beh tal –« » . . – nšandrek ( .« , »). , , , . , – nšan ( – , , , ) sini – , , , , 328 . , , . – , , - , , ( , 1900. .246,247). – nami . , – . , – r. 5–6 , : , , ( ) . . 1–2 . « » , , . . – h rsanik , . . , . : , , . , . , ; , , ,« , ». . . . , hł trel – « », tur ev ar– « » ( ) .( ,1989. .25). , , , – cicagin (« ») , . . –bažink’, žit , , ( ,1978). , « » ( , 1955. .236). . « » , , . 329 ). - ( - ( « , , - , t‘amada. « , - . . , – tašt, ». « ,1989. .268; . ( », , « ,1989. .269; . . , ). . . , - – , , . , ; ». . , . ». , . . , , . , - . , taštadrek’ – , . . » ; : – . ; – zb nstum, makar( ), zab zap ( makarbaši ( zabbaši) 330 - , ,2006. .245–248). ) , , »,« »,« ,1991. .116–125). , , , , ( « . , - – ( , .: ) .1902( ( , . . . .228–229) , 1981. .115). « , . , »–harsnałber - »–harsnak‘uyr: . . . : sahari– . , ( , , 1988. .7–22). , , . XIX– XX ., , . . – – , . ( ,1965. .211–216), . , , . « . 331 , . ( , » , . , 1981. .120). , ». , . , , . . 332 - . , , , . , « », ; bostan –« » « » , . , , ( ,1981. .118). , ; . ( , 1967. .293; ,1981. .111,118). – uskap kosband ( ) ( ) . t‘ag – « » « »– , . t‘agavor– « », « », t‘aguhi-« »,« ». « ». h rsna – « ». , « », , « ». , , – « », . , , . , , , . . ; , « » . , , p’ p’x (luis, car) –« » , , , ( ,1975. .91). , , , « », ; . « ». . , , , . , , , , . . . . . , . , . ( , , , . .) . , , , , . ( , 1969. .115). . « » , . « » « ». , « » ( , 1955. .239). . , , , , . . , , « » . , . . narot – , , . , , . , –« ». , , . : . , 333 , ( ,1989. .272,273). . . , bernabac’uk – « ». , , , , , , , ( ,1981. .113). , . , . , « » . . « » . :« , » , « ». , – . , ( , 2006. .391, 392). . , , , . , , , , , . . , , . XIX . , , . , , . , . , – łves ( .« ca»), , . . –kox . « » . , , , . ., , « », , , , . , , , - 334 . . , , , ( .O . . , , : . - . ). , , , , . ( , . , nč‘– », . ,« ». , . ). , « ». ,« , , . . . , , ; . , , , . – ragast. « ». , , ( ,1989. .275,286). . . , , c a . . C rmir njor – « » , . , , , ,a .« » , . « » . š, ši r – . . . . –k‘ rasunk‘. 40 « », . , 335 ; , , , . .( - , » . . « , , ,1989. .277; ,2007. .175). . gluxlva (glxalva, gluxlvanek‘) – , . , , , . . . d rc’ – . , , , . , , ( ,1998. .186). . . . . . , , , , , « ». : 18–22 26–27 ( ,2010. .335). . , . , , , . . , , , , , . . , , , , . , - nami. ( ) . », 336 « ( , 2009. .42; ,2010. .335). , , . , . , ( , ,2009. .239,240). , . . . , . : 1. : , , ( ,« »– , , . .). 2. : , , . , , , , , , . , , . 3. : ( , , , , , ), , , , ( , ) , , , , « »: , , , – tarosik ( «taros» ), – – , . . 4. : , , , , , , . 5. : , . 337 , , ( ).2001 . . ). 6. : . , 7. , – . 8. . 9. , « » . . 10. ( , .), , . . : ,« ( , , . : , . : : ( »,« 338 , , , - , , , : , ,1999. .46–55) » « » ( - . .2005 . . , 1986. .156–163; . , 2007–2008; , 2009–2010), ( .), : , « » , , ; . , –« ». ; « ( . ,2008); , , – ( ,2008; ,2010). . . . 1960- ( , 2011. .137). 1990- , . : , , . , . , , , , , 339 » - - , , , .2005 . . . .138). . , , , . , , , , , . . . 1960- , . . 165). , , ( . 340 - , . , . . . , , , . , . , , , , ( ,1986. .164, . ( , . , , . . , , .). 341 .2005 . ( . , - ) - ( , , – ) ( . , ) . , , , . обрЯды родильноГо ЦиКла и сисТеМа лиЧных иМен « , , , . . . », . . , , . , - . , , , , , ( ,1969. .241). , , , « ». « ». – . , , , ( , , ), . , . ( , 1989. .12; ,1983. .55). « » : . , , , – . ( ,V,52). . ; , 342 : , , , - ( . , - , ), (« , ( , , ») , . , . »), . . ( ( . « , , 1913. .89–110). , , , : « » : « , 1900. .254). – ( , 1907. .27), » ( rdik, , . . - l, t‘ ur, ni at‘, t‘pxi, . , , .20,22). , 343 , . . . , , , , ,1898. .56; , ( . « . , . - - - , . .), . . – portak'ar ( . , , , ,1910. .36). , . , ,2001). »– , ( ,1989. , , .: . . . . ,1910. .59). , « , , – ( , . . , , al, . ( .524). , . , , , č‘orek‘mut – iraknamut – , , ( . 344 XIX . .CXVIII » , , , ,1895. .222; , , - , - ). . , , ,1898. . ,urbat‘amut – c - . « . , . . ( . : , .167), , .276; . , ( . , , .91,92). , , atamhatik , , , , , , : , – . ó , . , - , , »( : ,2011. .136). , , « , ; , . ( , 1910. , ( , 1900. .137; ,1906. ,1993). , h - , . . , « » ,1905. .137). , « ». , , 2001. .157–160). - « ( , , ,2011. . - . , , » . , 345 , . . , , , , , ». . ., , , , . , , , , , , – : , . . XIX . . 6217/17 , , , . . ). . - ) , . . - . ( , , , . ( ) , . . - , , - , , , , « 346 . , , , , . . »( . , , , , , - , : , , », . , . – , . , - , . ( , , . . . – , , . , 347 , – . , ( – - - . ) , . , - . . , . – , , , , 5400 « , ( ,1942,1944,1946,1948,1962). 21 , . . . . – , , , . , ,1970. .34). , . , . . , , . , - : h – , . . : ( ), ), , . . ( ), ( VI . . . , ) . , , , , , , , . ) , , . , . – , , ( ,1962. .352). X–XII . , , XIII . , . IV ., . , . .144–149). – : , , – , – ( – , , , , : : – , , , – ; ), , , , , , , : , : – , , ; ( , . , , 348 ( , , , , XIII–XIV . , ( ,1988. , . - : , , ; ; , , – , : , , , , ( , , ( , , , ), ) . – , – , ; : , ; – - , – . – . XII–XIV . ( ), , , . , : , , , , , , : , , , , , . . XII–XVIII . , , : , , , , , , , . . , , , , . XIX . e , . . « » – , :h , , , , , , , , , , , , , , , ( ,1962. .353–360). . , , : , , , , , – : ( ), ( ), ( ), ( ) . . 1925–1940- . . XX . , . 60- . – , : , , , , , , , , , , , , ó . . , 1968 . 2750 IX–VI . . .– , , , 1988 . – 1920- – , , , . : , , , , , , , , 349 , . , , – , , . . . – , , ( , , – – 350 ): , ( ,2000. .28). , , , , , , . . . , , , XIX . , . , , , . . . : ( - : , , ,: ); (: ;: ). - : , ,: , ,: , , ,: , , . . , , « »,« ». ; ( ,1988. .179–187). , . , . , – , . . , . . – - , . ; , , , , , - . , , . . , . , , , , , - , , ;: , , , ;: , . :- : , ,- : , , , + , , , , , ó ( , , , , , , , , . , , , : – , – , – , – – , – , h – – . , , . : – (- ) – (- ), – ( . , ; , – , , , , . – : , – . . . , , , , , , . , , – – (- ), ). ( – . , - , . : ). . . , - , , - , – . . , . , , , , , . , , , – , , , . . , – , . , ,2000). , , , , , , 351 ; , , , , , . , , ,h . . , , . – – , – . . XIX–XX . , , , – – , , , , . , , , , , . , – XIX– XX . ( , , ) , – , – , – .), ( , – , , ,1966. .61). ( – , – h – .). . - ( , , , ), . / : , , , ): , , . ( , 1937). , , . , , , ( ), ( h ). : – ( ), ( ), – ( ) . . . , , . ( – – , - , , , , ( -– - Похоронно-ПоМинальные обрЯды и обыЧаи , - . , : , , . - 352 , . - , - , - . , XX . ( , 1971. .108–109). , ; , . . . . , , , « » ( ,1955. .259). . , , , , , , , , . XIX . –kam, ( ,1972. .123). , ( , ) : , . , , , « »( , 1988. .129). , , « ». , . patank‘ – , . – res k‘aš. , « ». , , , . . , – naš, , . , . , , . , « » . , . , , « » « » . « » 353 ,1955. .259). , , , « », . . , ( ,1998. .196,197). . , , . , « »–h ngsti k‘ar ( ) , , , « » , . , , , ( , 1955. .259). , . , , , , ; ; ; , « » . – – , « ». – , , , ( ,1955. .259). – , . , –p tarag– , . , , , . , ( ,1956. .360–365). , « » . , ; ( ,2007. .156–160). . . , ( , 1998. .198). , , , . , , , ( 354 , . , . – XX ., , XIX–XX . ( ,1988. .129). , . : , . ( , ), – . , . , , ( ), . . , « », , . , , , , . . , . , h geh c‘ (« »),k‘ lex, sgasełan ( ) : ( ,1989. .37). , , ,« ». , , , , . . , , , , , . . , , , « », , « » « » . , , , . – šlama, –šila– , –harisa – urkut, – , – . , , , , ( 355 : .1961 . . 13. . ( ). . , 1898. .17; , 1903. .176). , , – , , . , , « , »( ,1955. .260). , , , , , ( ,1989. .34). 356 - , - : .1961 . . . . ( ). . – , ( ,1897. .17; ,1931.C.243). ( ), , . ek‘nah ł. 7- –yot‘, 40- – k‘ asunk‘ –tari, . , , , .168; 13. , 357 , .1903. , . - : . . 37. 37. 40- , ( ). .1973 . . , ( . 358 ). XIX . .1973 . . , , . , ( , . , , . , . , 40 , . , ; : , . , ) , , . ; – , « », , , . , . , , . « » ,1955. .260). . . . , .), - . , ( , , ), –sgahan– 40- . , , 40 , , , , , « » , ( , , – ( , ( , ) . XVIII– XIX . , ( ) ( , 1966. .55). « »– . –me eloc‘, . , – urb Xač‘. – r ( ,1955. .260). 359 . ( , , .) (2 ) (2 ), ( , 1998. .202; , . , 2008; ,2010). . , , 20–30- . . , ( . . .1973 . ) , . 90- . , 1988 . , , – , . . ( ). . 37. - XIX . 80 . , . . . , 360 , ), , ; . ( , , , , ; , , ) , ( ( , ).2008 . , , 361 , , , , , , . , , , . . , ; – . , . , . , . . , . , , – . , . ; ; - ; . , , . , »( . . - , , ,« ,2011. .136). . , , , , . , , . , . , . . . , , , . 1980- , , , . , . , ( , , ) ( , ), , , , , , , « » . . . , , : , , , , , . . , , ( ), ( ), h , – , – . . , , . , , 60–80- . 362 . , , , , . , . : , . .; – , 200–300 . : , , . , ; , , – . , , – patarag. ( , , ) – . , . 40- . 1960- , – , 40- . , 1970- , , , ( , , , ). , , . , , – . 1960- , , , , , , ( , 1998. .202). , , 1970–1980- . 363 Глава 7 верованиЯ дохрисТиансКий ПанТеон III , . . . ( ,1991. .59–161). , , , « ( ,I,5,9). « , h , », « », « , h –hay. ( ,I,12).h . – , h , . – 2492 . . . ( . VI . . ., 301 . . . (XXV–XV . . .). , , ,« », III . . . ( . nahapet), « k‘», « », – . dik‘, dyuc’azunk‘– « , », »h (Hayk) « », », h , . ,« , , ( ,I,10,11). , h »– h ( , I,11). h , , , . , , h , 1895. .234–244). 364 h . ( . , , . , – . , h , - ,« , , , , ). , , , » . « '( ( « « , ,I,12,13,14). , , ». , – , , »( - , », , , , ,I,15). ’). , » Aragac’– , , , , . ( . arev, areg, aregak, arp’i–‘ , . , , Arai le –« « ». h – k‘. , , , « , , , »( ,II, 8). – , , , . , –tork‘. angł – , , , hA ( ) c ( ). – , . (XV-XIII . . .). II . . . – ), / – , – », « « , 365 . , I , , 1380 . ,« » . , . Hayasa(Hayk‘– ), , / ( .vogoril– ), , – . , , , , , , , , ( ,1948. .84–99; ,1987. .327–330). (XIII–IX . . .). , ( ,1956; ,1975). , , , , . , – , . , , . XX , , :« , ,/… , – ,/ , , / , , /… ,/ , , »( . . .1956. .297). «Sasnac er»(« »), , , , . (IX–VI . . .). I . . . . ( , ) . ( ), « ». , , 80, . . 366 , . , . , , ( , , ,1960. .158). –17 ,34 , . ( ) . , – , , , , . ( . bar– ) – ( . imast– ). , . , – . – – , , . « » , . « » , ( ). , . . – – , . – , , . . . : , , , , ( . cirani goti–« »). . ( .arn –« »), – (cil–« »). , , , , , , , , .( ,1990). (VI . . .–IV . . .). , VI . . . , , . , 367 , [127]). . – . ( , , , ,2004. .37[53],40[68],57 – , . , – , ). ,II,86). , – « , 1910. , ( ). , , ( .Dic’avan–« »), ( ( 11- , , , » ( .86,87). , I I . . . , , , , , . ( , 1976. .20–24). , Arevordik‘ –« ». – ,« », « », « »,« » ( ,2004. .37 [53], 40 [68], 57 [127]). . , , , , . , . , « ». , , . , , . . ( ), Anahitakan – . ( ,II,14). Aryuc At‘orn Anahta–‘ ’. . 19- . « , ». , . 7- , , . 368 – - – .Astłik–« » ( . ) . , , , , . , , – .mšuš, , ( ,1978. .47, 71–72.). ( ,2004. .236[809]). « » « ». , , ( ), . ( ), ( ) ( ), ( ,I,6). , , . , . , . – – . , , , , . : . nani, nan « , , ». – , ( ,1961. .LV.205– 207). ( ), – . . (Vahagn), , , : « » ( , 2004. .57). ( . višapak’ał), « , » ( , I, 31). « , »( ,1895. .86,87). , , , -Vahe: ! ( !) ,Vahe,Vahe! « » ( ,1910. .158). , , ( ,I,31). , « , , , . . 369 », ( . . ( ,1940. .292–302). II(30–20) ( ), I(66–80)– ( ). ( .sahmi),27- . . . – (Mihr)– , , , . , « »( ). , . . –mehekan ), . mehean–« » . , , ( , 1940. .51). « » ( , , IV, 34, 98). , . , I . , , , . – , , , ( , 2004. .229 [778]). ( ). . . XX . aror– ‘ ’, – tir dnel, « », –Tri mačkal–« »( , . ( ), / 370 . . . )– . – Tri Tri ezner– ,1974. .230). – , ( ( .armat –« ») – , », , , . , , « II . , ( ), , , (95–55) ( ,II,14). . - МиФолоГиЯ . ( . ) , . . ( ) . – ( ,2.8–16). ( ), , ( .8.4–5;10.1–32). e II . . ., , . , , ( , , , .), , ( , ) – . : , , , , , ( , 1977. .107). : , . , , . (Sev ur)– . . , . , . , ( , 2000. .9–13). , , , . , , 371 - , . . ( . ), , ( , , , . . , , ,1979. .115,116). , ( . , ,2000. .13). . . . –arevordik‘ XII . –Arev Lusin. – , – . – , – . , ( ,1979. .125–127; ,2000. .44–64). . ,h – – , . , , , , , . , . , . , . , , , . ( , 1979. .124; ,2000. .69). , e . ( , , , , ) . , , . . , , , . , , . , , – , – ( ,1979. .50). : , , – . , . , , , ( ,1979. .49,58,61). 372 , , , . 2000). , . . « , ». : , – . ; . «Sasnac er» (« , . ») – , , – , , . , . , , , , , ( , , , - – . , - , , č‘ark‘ č‘arunk‘– ‘ ’. , . . , , – švot, – alk’, t’p'ł , , A , , ; , , . . , , . , . , , o . , , . , – Gabriel Hreštak, . , . , . . , – . . . . . , . , . , . , . , . – , . 373 ) ) ) ) ) : , , . , . - , , , , , , - h – , , , ; - . , , - hA , , , , , - .hA ,I,10). – – , hA . , , , hA , (X ( ; , , - , . , , . , – ), – – . hA , ); , - - , ); - hA , . , – h ( - - ( . - , , , . – – , , , ( ,I,12). , . . , , . , hA . 374 – II–I . . . (Ara Geł c‘ik). ( ). . . . , , , , 12- , ( , . – , . ( ( , , , – , , , , . , . , . , , ,1971. .447). , , , – XX . . . : - - - : « ) . , »( ,I,31). , , , , . , , . . « », . : – , . , 375 , , ) . . , , . . . - . , - , . , , . , . ( , . . - . , , , , , ), , . (X ,II,61.). , , – – , " , « »(« . , ( , – . , . – . ), , , . , , », – . – , , , . 376 . ) : , , , - : ". : , : , , , , , . , , ( , , . , – « ») . . - , , - . « ». . . - , 2. , . . , . , hA « 377 – » . , . - ,II,50). , – . « , . ( . , , , , , – . , , - . . , . . – . . , . , , - . . – : - , , , . , 1. , , . . – , . . ». , - 3. hA , »( – : , . , , 1977. .88–89). - : .) , – hA – , . . ( ). , , 5. , 4. , , . « - . hA , , , ( - ПринЯТие хрисТиансТва , , I–II . . , . III– IV . , II . . - , . 293–297 . , 301 . . ( ..,1984. .71–73). , ( ) , « » . Addaei» ( . 378 , ( ). . »Doctrina ..,1993. .15). ,2005. .137). . , « », : « . , , , . , »( ,II,33; ..,2002. .7). , , , . ( . , ) III . ( ) (239–325), , ( . 1998. .6). , 301 . . . III(293–330) . ( , 1917. .128–143). ( ,II,77). 303 . . , « » ( ) ( ...,1984. .76). . . , . , . ekełec’i – . ekklesia – « »,« »,« ». žam – žam n (« ») « »–ekełec’ak n žamergutyn, ( ,1973. .12,221). ekełec’i , – , . , , , , . , I(306–337) 313 ., , . (325 .) . I 337 .( ...,1987. .77; ,1982. .25). 380 . I (379–395) , 395 . – ( ) ( - 379 .1974. .5). , , 368 . . (368–374) . . . – . , . . 325 I , III . - – ( ,II,90). . , , , (318), , , , ( .., 1993. .113). . II (381 .) . , , . (412–444) I . . 431 . III ( ,1948. .200). . , – , , , o . , – ( .., 1993. .747). .« - : “ ” “ ”» ( .., 1995. .175). , , « , , , , , , , » ( .., 1995. .197). , , , – ; , ( ..,1995. .171; ,1968. .113). : , , – , , . , , , ( . 380 . . ( ) . ( – ), , - , . – , I . . , . , . , . , . – , . ( ,1948. .76,77). 353 . h (341–347) . 356 . , . , , , . , , . , , , , , . , 405 . , . 430 . . , , , III (431) , . . , ( ,2006. .290–296). V . , . 448 . . 449 . II. , , 381 ,1998. .19). . . , . 450–451 . (451). – . , . , , . 485 . :« . ; »( ,1948. .250). V . . .IV 451 . . 600 , . ; , , . , . , – 381 . 431 . , . , , , . V . ( ,1967. .102). : » » » , , », ( ,1982. .51). 451 . . , . 80- V , ( ,1967. .102; ,1948. 251, 258). : ( ), – « ( )» (474–475,476–491), – . , . - 506 . , . , . 554 . , . – ( 382 . (720 .) . , , ( , 2002. .543). . . ( ) 608 . , ( .2002. .543). , , . . . , VII . (610–641) . 633 . I(630–641) . 654 ., II III . . ( ,1998. .25). VII . 20- . , . , . VIII . , , . . II . : , , ( ,1967. .332). (873 .) . ( ) – ( ), . , . – , , . , . , . , , , , , , ( , 1946. .11–13). I . , , , I– III . . . 885 . I . , 862 . , . . 961 . . . , , , 383 . . II , , . , . III . - , . . (1062–1441)( , . , . , , . XV . , . ,1998. .34; . , . . , . XVII–XVIII . . , , « », » 1917 .( 1804–1813 1826–1828 . 1045 . , ,1998. . , , ( . .25). (1437–1467). (Mayr t’or) . .2002. .543). XV–XVI , 384 . , . - - , ) - . 1441 . ( - , . 1828 . , . 1870 . .« …,2002. .543). 1915 . . . , .: « , . . . », 1879 . « . , . 4 . , 303 . 2002. .543). 385 (1892–1907) 1878 . » , 1894–1915 . 2200 1918 . , ( . . , . ». « . . (1920) » , , , – « »(« ») . « » « – (1955–1994)– . . 1999 . II. 1962 . . 1995 . , 1995 .– . 1700 . 31 2000 . 2001 . , , . . . , , , , , , , ; , , ( ). ( ) . I 386 Глава 8 народнаЯ КульТура усТное народное ТворЧесТво V . , . ) . , ( o . , - . « » « »(« »), VI . . . II . . . « » . III–IV ., . , , . , : , , , , , , : , , , , . « » V .– , , . – , . . , II(350–368) , ( . ) , . , . , , , , , . , , , , . , , . « », (VII .) (VIII .), 387 V– VI ., – . , »(« » « ») 1873 ., . , , . (VII– III .) . , – ( , , , , ). . , 681 . . . (IV :18:13). – – ( ) , y. « »– . , , . – . . (cov– ). – , . , , , . . , , . , . « »– - , , – . . , , . , . . – , . (VII- III .),« » . , . . , –« 388 – 1266 . ) « ,1966. ała), . ( « . . . III . « ». , I, . , . 1270 . III . – I . , . . « » ( , 18- . , . . , . ó « » ». . . . :» , !» , ( .501). « »(Aslan . . – , , . , , « - »– ), , , » , « a . , - – 389 ) 1904 . - ( , !» 1829 . . 1829 . , , . , , , , , . . 1893 . , – - . - . « ( 1882 . ( . « . ). " , , – , . ! ! , , : . , ? ) . . . « , », , , , ", » , » . , ( , , , : ), , , , , , ( ), , – , ( ). , , . . : , , . , . 1915 . . , , 1918–1920 . 1920 . . ., . ( . ), , . XIX– . , . 390 ) – ( - . , , , . , - (« »), , . ( ) . . . , , . , ; : : - . . hrašapatum; , , . ( ); višap – ,kaxard– , , , – ; ; ; ; , ; – ; ; ; ; ; ( ) ; ; . . – a . , , – , , , , , , , . . 391 , , : , ( , , , « , . . , ), : ( , , , , , ( ) , : . , , o , ( ), , , ), ( , , – , . . , , , « , ». –« , , , –« », , ». :«... , « – , – », « » « – , . – ) – , . . , , , , ». – , – . , , », – - , » . , 140 . , . 1860 . . , , . ( 484). , , . ( ). C 40 . , . , 875 . , , , , , , . . . ; 16 . acc a . , , , , – – , . 392 , , . . , , , 1969 . ( (1889–1894 .). , , . – 1979 .). . – hayren ( .« ») , XIII . . , , antuni ( .» »)– , . , –gysan, « , . , , , , »( ,1940. .33). , tun beyt‘. , , XIII–XVII . ( - ), xał, xałik ( , ), . . . , . , . : , : ) – avetis, ; ) , (« »,« ») « »(« »); ) – vički rger, ; ) –vołberger,sgaerger . , V . – , : ) ; ) . , , (gut‘anerg), horovel. 393 ( ; xax , ( ( – – ,1989). ( a , : ,1961). ) . . , - , ha 394 , - , . ) , , , - – XIX , , , , , ( , 1931; 1940; ,1970). . . « » . , , , , , . V . , – :« , »( ,I,12). – , . . IV–II . . . XIX ., 100 . ( ,1951). . V ., . a ak,a aspel. haneluk– ; , , . ( , , łaribi erger, panduxti ., , ,1937). . , . , - anec‘k‘, , : , , , . (VII .). : haneluk, hank‘,hananelik‘,arak. . »( – ). , ( , ). o . :« » ( , . -orhnank‘, , . , , . : - ), « , , – erdum, – , . , , – ałot‘k‘, . . , . , , , , , , , . , , :1) ;2) ;3) ;4) – , ;5) ;6) ;7) ;8) ( ,1975; , 2006). , , . , ТеаТральный ФольКлор , 395 . . , , . , , , , , . , III . . , , . , , . . , , , , , . , , - III–II . . . ( ,1977. .40–79). , ( ,1959. .52–65). 1971 . – ( III . . .)( , ,1973. .443). , , , , , , , ( ,1988. .84–102). ( ,1959. .62–93; ,2007. .7–11). , , . , XVIII– ,1988. .87). XVII . . .( , 1941. .85–87; ( ) , . . , ( , 1988. .145). . , , . . – . . . , . . ( ?), , . . . , « ». – pulusi, . 396 « » , - , 1990. .142). , . - , . , , . , , , , , ( ) ( , 2006. .262–264). .: , . . , – . ( ,1975. .157–160). h , , . , « » ( , , 8). , , , . III . . . ( 397 .XXII–XXI . . , , , ( . - V . . .1 , I, 31) . , , . , . . ( . , - , ,II, - , II, 12, 14,49). « . ( »( , , , »( , ( . »,...« ,II,61). , ,1958. .65). (XIV .) . , , XXIX). III). . , ( , .« , ( , ) , – 398 »( , . – ,I,6). , « ).« »,...« - , »( , – , , ,1990; ,2006. .256–284). .sidaros–‘ »; sidreos –« ». ( ) , . , , . , , , .59). ). . – . 1260 1262 ., , . ran . – ( ,1896; – , - . , , . , , ( , - . , . . , – . . – , . ,1975. .140–144). , , , , . , , , , . . , , , « » ( ,1955. .451–601). XIX– XX . , , , . , : , , . . , , . – , . . , – . – , – , ( , 1975. .163). , , , , . , , , , , . . : , , , . . , « , ». : , . 1274 . . . . , , – . XX . « », « », « » , ( , 2003. .159, 160; , 1975. .167,168). , , . .O ( 399 , 6420. .43 », , – .1590 . . , , . – . . ..: . ..: . .1604 . . 400 , 5738. .22 , : . .XV. . . . , .XV. .3 « .2 - - » ». . « « – , , , . XIX . , . , , . . . . .: . , .61 ., , , , – , – , , « » « » ( , , 2004. .75–86). , , , . , , , , , – . , . . . 401 . . 1274 . - XII–XIII . , , , , . . ) ( , 1963. .65–118; : , , . , , . , . , , . 7651. .84 .: . ..: , . XII–XIII . . .XIII . . ». . . .XIII . . , . 402 . , .63 « . . . ». .X . , . .4 « - , - .: , , : « . , ,1985. .83). . , – . . ,2003. .181,182). . . , .172–175). , . , . ?» . . , . . , ( 403 . . - , ».« » . , . . , – . , . , , « » ( ,1985. , « ( , - , . , . , , . , , , , . , , , , . . . , , . , ). . « », « », « » . . – ( . , – ( ), , , , , . . , , , , , , , , , . ( ,2002. .191). . , , ( ,1963. .148). « » . , . : , . . , , ( , 1975. .107–124). , : , – , , – , . , , , , – ( – ), , , : , , , , ( , .107–110). . . , , – . , , . , r us – , , , . .( ,2004. .189–208). 404 , . , , , / . , , « – , – , – , – ». , , , . , (« . .: . . .( ). .7,9 ») , , « », . ( , 1985. .174). , . , , ,« »( ,2003. .171, 172). « » . « », : , , , . . , 26 451 . , , . , – . ( ). , . , . , . , . . , ( ,1963. .65–139; ,2004. .75–86). XVIII . , , , ,1963. .103–104). ( ,1941. .157–163; , 405 – « »( , 1978. .37–40; :« »,« »; ,1963. .65–139; ,2004. .151–170). : , , , , . , . . – , , , . . , ( , – , – . .). « » , – . . , , . . . – . , . . , . ( , , , . .) . 40- ., 2008 . « » . . , . . , , 2009,2010,2011 . , . , . . , , . pa a . , . 406 ТанЦевальный ФольКлор , ) , . . . , , , , , , 407 . ( - - , ( ( ,II,49). V . , « »( ,1940. .33). , , . , . , . , , , , , , , , , , , , , . . , , , . , . ( – ). paraglux – , . , , poč‘– « ». , , , , , , , – , , . . . . , , , , ( , ,1980). , , – . , . XX . . , . « » , , , ( ,1958. .297,304,305,414,416,420). . , . , . ) . , ; , , . – : . : , , . – – . ax – « », – « » t’ars – « ». :t’ars par –« ». , ( ,1958. .130–132). . , . , . . , . – , , , . , . , . , , . ( , , ) . – , , , , , . , , . , , ( ,1956. .124–130). – 3, 4, 7, . 3 irek votk’, . . . , ( )– . : , , . . . . . 3 , , . – č’ors votk’, . . , : – . , , , – . . 408 ( ( , ( . , . , ). – , .1971 . . . . , – . , , . 7. , . : , . . , , . . , – . - , - - , . « ,1975. .92–94; ,2004. .61–64). , , : , . . . 409 . !« , . . . 410 »( ).1986 . . . . « . « ». . . .1970 . , . , ( , . , , Ververi– , . , . . , , 90°. . , Šoror– . . - - . , . Šoror – . . , . , , . . ’ č‘ ri– – , . – , . . , . – ,1958. .404). Ververi– . – , , . – . , . Ed [u] a a – . . , . – « » , 1975. .59–69). Ojajev– . . . , . , 411 – , , - . ) . - , - , , , ( – ( , . . , , , . . - . . ( , 1975. .67–93). , , . « »– anč‘, , . , . : 1. , . 2. , 3. , « ». « !» « ». « ». . . , !/ … , . , !/ ,/ - , ,1972. .308). 1968. .203). , , 3–7 , , , . « – , , . – – . 412 . : , . - . ( : . ( . ), - ,/ !… . .( , , - , . ,/ - , - . » . ». ( « , ,2009. .327). , , . « , . « , , - , . , , , . « ». , , , « ». paraglux – « » poč‘ – « », . , , , . « , », . . , , , « » « ». . , « » , « ». – ( ,1972. .158). . , , , . « »,« », « » . , ( , ,1965. .157). , . « » ; . , , , , . – , , . « ». – . , , . , , , . , . . , . , . , , , 413 ,« « , : ». . : 131). , » , . ,/ « XIX . . « », , , ,/ , » 414 , , ,1964. .75). . . , « , ( , / , ,/ » .1995 . . . , , , !( . . ( ( . , ! , !/ ,/ ,1972. .203). , .128– , , ,1975. .55–57). , , , , . - . Jar xušta –« » . , , , , . XIX– »,« » « . , .1983 . . . XX . 415 », « , : « , , - , », », « « », » ». . « » . , . , – . , ,« », , , ( , 2009. .333). , , , , , . . , 1923–1924 . . . , . . , . . . , . . , « » ( , ). 1969 . . . . . , . 20- , , . . . 1931 . ), 1936 .– – . , 30–40- ( . . 1957 . , . , 1937 . , . . , , . 416 . , ( . , . , – . . . 1938 . . ). . , « ( - », ( . ). . « . . . . ». .,1972 . . . . . ). . , 417 30- 60- - . . » « ». » « - ( , ).1989 . . . . . » » . ( . . ), « ( . ). ( . ), , ( . ), . : « »– »(1970 .),« »– « » « » « – »(1972 .),« (1994 .) . 1960–1970- 418 , - - « , », « , « ». , . – », « - . », « », « », « », « », « » . . , . 1930 . , ( ,1940). . . « » (1958 ., 1972 .) « » (1983 .). – , . , , . . , , . народнаЯ МузыКа и инсТруМенТы . , . . , , , , V . . .( ,1959. .64–93; ,1962. .338–352; ,2008; , ,2008). ( ) , . « » , « ( ) » ( e , I , 6). , V ., ( ) . « » ( ,I, 31). ( , ,1984. .502– 503). , 419 , , – . , , – . « . ». .: . , . vipasank'. ( , , ,II,49). , ,1975. .108, – . », ». , , »,« » X . « »( )( 233). :« »,« » , « »,« « », « », « « » XX .( ,2000. .86–91; ,1977. .53–67; ,1996; ,2004. .146–148). , V–X .– – ser ( , « » ,X .). « . – .,1935. .57( - . .) , , , , , , tał. – . 30 XIX . (« »,« »,« »,« , » . .). . . XX . 420 , , »,« , - , XVI . . , , XIX . , : , , , , , . , e , . . – , , , , – , , , : , , , . – , : ( ), , , . , – , , , . , , ( , , , , , , .). , , , . , : (XVI .), , (XVII .), , (XVIII .), , , , (XIX .), (XIX–XX .), , , (XX .)– , , , . , , , ( ) ( ), , « » ( , , ). , . , , « »,« »,« »,« »( ,2004). XX ., , : « », « », « », « », « »,« » , , , , , . 1500 , – , : XIX ., , , . . 421 1868 . , « ’narhaykakan»(« ). , . XIX . , . . 1816 . « », . , , . , 1896 ., , . « » (« ») . . 25 ( ) « ». , . , 1895 . « , », « »( ) . . , 1887 . , . ( 12 ), . , – , , ( , ). . , 1901 . « »( ,1990). , . , ( , ) , (Yernjakian, Pikichian,1998). , ( « h » – « », « » . .). , 1885 . , ( , 1999. .139–149). , , . , , . 422 2- , , , – , . . , , . , - . . , , . , . , , , , – . , , , (b, c, d, f) . . . ,3,4. , , , (b, c, d, f) . – . – . – , , 4 – 3- ( ). , :2-,3-, 4. , 3–4 , , – , . ( ) . ( 15) : , , , , , , , , , , , , , . , . , , , horovel, , , , , . . ( )– kanč‘. XIX XX ., , , , , . , . – ; – : 423 « .: , . - , . , . . », .,2000. .11. .32. , );2) , . « », (Yernjakian, Pikichian, 1998). . « » « . .) . , , . :1) ( , , , . – , XX . , .31( 424 »– – , , . , , - - , « . », , , . , Kalosi prken – « » « , !» , , . , « » ravot luso –« » ( , 2000. .34–47). :« , , , ». , . , , , , « ». ( , ) . , dan, dan. – . – antuni – « », , . , ,«Krunk»(« ») , . . : ( ), , , . , . 2-, 3-, 4 , . , . , , , . . , . – . , , , , , . , , 425 – , , , . , ( , , , , . , , .). « »( )– , . . . , ( ,1941. .108). , , ( , 1995). ( ,1999. .58–60; ,2000. .34–47). « », ( ,1958. .92). ( ,2006. .183). – , . , . , , « ». , , . « »– . – . , , . ., « »( ,2000. .5). , . , , ( . ) « »–« . », ( ,1963. .80). – ( ,1997 . .165). . – , , . « »( ) « », . (IV .) . (IV .)( ,1986. .79,395). . (X .)– , , , « » , - 426 – , , , . .; .142). ( ,1986. , (V .) « »( ,1986. .211). , , « », , ( ,1997). . – « » ( ,2001. .87,88). – – « »( ,2000. .18; ,2000. .81). , , , « »,« »( ,1956. .381,388,394) . ., . ( ,1941. .129). . , ( ,2005. .380). . ( ), . . . . ( . . ) . ( ) , , , , ( , 2004. .11, 12). , , . , , , ( , 2005. 114). –« »– , (t’ux manuk – « »). , . , – XIX ., (« », 1856;« »,1863; « »,1862;« »,1880). . – , . – . . . 427 , , . . ( ,1982; ,1977; , 1973). , : , , , – . , ( , « » « »), , – , . ( , « » « »), « » – ), « » , . , , . , :« », « »,« ( )»,« »,« , »,« »,« »,« ». « »,« , »,« , »,« »,« »,« »,« » . ( , ) , . : « », « » , « »( . ) II , « » , « » II . . « »( . ). « » . . « » . . XIX– XX . ( , , , ), . XIX–XX . , . , , , . , « » ( 428 ; , . , , . , - . - . .: . . . , . . .,1970. .102. .43( . .) 1920–1930- ). ; , , , , . . . , , , , , , . . , – , – . V–VI ., ( ), ( , , ( .. ), ( , ), ( ), , . 429 , . , , ), , ( ( ), ), ( ). , , (II . . .), (I . . ., , ), ( , VII . . .), (IX–VIII . . ., ), , « » (V . . ., ), , , (II . . ., ), (II–I . . ., ), (II–III . . ., ), , , – (II–III . . ., ), (IX–X . . ., ), , (XII–XIII . . ., ), , (XII ., ). « » . , , ( , , ), ( , ), ( , , « » ). XIII–XVIII ., ( , , , , , , , , – . .). – , , , , , . – , ; – , , ; – ( , , ), – , – ( , , , , , , ), , , . . : – ( ). , , , . – (p’oł), (nay), (galarap’oł), , (hobeli), (pep‘uk) ( , . .). , , . Švi ( ) , , – . . , , ( ), ( ( ), ), 430 ( ( ), ), ( ), ( Sring ( . ) . )– ). , . . , ( V . , – . , , , , , – . , , , – . – . , . , . . Blul ( )– . , . , – ( ). . , . ( ) , , ( ), ( ). Duduk ( )– , p’oł. . ( ,1986; ,2004; , ,1987. .259). , ( , ). , . . , , , , . , , . , , , , , . , . , , . , – . . . Zurna ( )– , « ». . . , , . , 431 , .2000 . : , , . . , . arkapzuk ( k, )– parkapku tik. pku ( ) park – ‘ ’, pku pzuk. , . . – . 432 - – . , – . , – . , , . , , , . : , ( ) . , . , , p’oroza. : , . . , 8 , , , , , : . - . . ‘ ( – . . Saz( . . . )– , , . a y ( , . . . , . 11–12 ), , , ( ( ). . , . , , 4 10. – , ( , 3 4 , . , , , – – – , 433 ». , , , , . , tik – « ) ), , . ku ( )– . – . Ta ( . . , ; ). , . – , , – , . , , . ( ). . . . . ) – . , , . . – , . . , . 1925 . . – , , . , , . Ud ( )– . . . , . – . , , , . XVI . . , , , . . – ( – ), – . – . – ( ). –3 . ‘anon ( )– , . . – . , . . ( 24) ( – ) . . –3,5 . . , , , , . , . . ’yamanč‘a ( ) , , VIII–XIII . . , , . 2 , –3. ( ), 4- . ( . ). , . ( ) , « » . , , . . , 434 , . ’amani (k ) – . , ( ), . , ( ) . , . , , . , , . , – , , . . , , . , – . . . – ( ), . , , . Dhol ( )– . , , ( , ). – , – . . , , , – . : , , . , , , – , – . – , . . , . . Daf( )– , , . , , , . , . , , , . – . . Nałara ( ), dimplipito – – , . . 435 .,1974 . , . . . . . – . « ». . . 436 . Sant‘ur( ) . , , , . , . . , – , . , , . , , . . , ( ) c’nc’ła,k’š c’– ,zangak – - « » , , . . - - , , – , , , . ,k č‘nak – . . . . , . . , , , , ( , , )– . , , p‘ ł( ). , : , , , . IX . XX . , . . , . , , . . , , . , . . . , , , , , . . , . , ( ). , , , . ( ) , . , . , , . , , . , , , , , , , . , ( ), , ( , 1959. .3–20). : , , – , , , , , . 437 , Глава 9 народные знаниЯ народнаЯ МедиЦина и ГиГиена: бани . , , . 438 : , - . . . 1) ( , , , ( ), , . .);2) : ( , ), , . . « » « ». XV . :« , , . . , , , , » ( , 1940. .9–18). , , ( ,1888. .430,431). , – , . « »,« », , , , , , , . XIX–XX . . – snxč‘i, ; , . , , , , , « » . . . , , , , , - ( . . , ), , , , , , , , , , , . ( ). . , , , . , . . ( ,1990. .55). « » : ; , , . ( , « ». , . , ( ), . , - ( ,1876. .89), . . , . , . , . , . , , , . . . , , , , , . : , , , . . , , 439 , , « , , . , , ; , , . » . : ) , , , , . , , , - . , , . , 440 , , - . , , , . . , . , , . , , . . , , . , . , , : , – , – , – . . , . , . . . , – , , . . , , , – , – . , ( , , , ) , « »( ), . . , , – ( ,1989. .53). . , , . , , , , . narot ( , ). , , , , « , » . « », xłlac‘av –« », . . . ,« » ( , 1989. .89–96). « »– . , « , , , . , ». , , .), 1989. .56–58). , , ; , , . . : , , « ». , ; , . . : , , 130). . , . , « » . . , .). , – , . , 441 , , : « » , « », ( , ( , , , . – , , « » . , . , - . . ( . : , , , . . ), ( , , 1976. .107– . , , , , ( , , « , . , , , , . 372). , . , » , , , : . . . . . ( »: , , 2001. . 371, . , , , , , - - « - , . , , , ( ,1897. .287). , , , . : . . , . o , , ( , I, 16). ,... ( ,III,59). , , , , , , ( ,1961. .98–107; .). , , , , (XII .) . ( , 1971. . 211). , , ( , 1963 . .316–323). (X .) . (XI–XII .) ( ,2009. .100–105). – , , ( x ,1971. .213). ( ). , , , . « , 442 , ( . – , , , , ,1974. .159–252). ( )( , 1967. .30–32). . ( , 1802. .191,243,366). XVIII–XIX ( – . . 2–3 , XIX . , . XIX– XX . ,« », « « », . 1850- : , »). , ,« »,« » - , ( 181). ( , 1971. .225). , , . . , , :15–20 . ,8–10 . , 5 ( ,1976. .96). XIX– XX . . , . « », . . , , , … , , , , , »( ,1968. .316). , , . , , 443 , . - , XVII . . , ) . . , : », (« , , , , 1974. .169, X–XIII . – : , , :« , , - , , , , , , , XIX . . – . . . 6367 , . . , , : , . . , , , . . . , t‘ermon – , , . . , , , XIX– XX . , nalik – , . , 7 . , – (2×1,20 ) . 9–10 – – . : , , . , , . , , « – , , ». , , , , . ( , 1972. .22). , . , , , , . 444 , 1998. .120–122). , , . , , , – ( . , , . . - ЦелиТельсТво, Гадание и обереГи . « » « », , šnorh–« »,« ». , – , , . baxt bac‘oł–« »,grbac – « » . « »( , , , . .), , « »( , , , , .), . , , , , . surb ( .:» »), , , , , xač‘– . , , ( , ), – , , , , , ( ) , . ( , , .) , ( , , ) ( . , . , . , . , . , . , . , . .). XIX . ( ,1989. .51). , , , 445 – .60), ( , , . , , – , , ), ,« , , , , , , ( ).2002 . . , . ( ,1910. .59), ( ,1983. ( ,1978. .284). , , –koxvel ( ,1969. .287), , , , ( ,1972. .122; ,1895.C.265). « », , , ( , . , ox, » . , , . , ( .), , ), 446 , . « ,1989. .22,55). . , , , , « ». ( , ), , « », , . , , , , , . , . , ( , ). , ,« » , , ( , , , ( ,1988. .440; ,1903. .232; ,1983. .241). , ( )–3,5 7, ( , , , , , , . .). , ( ,1903. .231; , 1988. .440; ,1901. .189). , , . , , , - , – . , . , , , , , . : , , , , . . ( : ,1996), ( ,1988. .186) , , ( ), , , . . , , , ( , 2007. .154,155). », « ( » 447 : « – , ( ,1972. .66), « »– ( ,1903. .234). , . « » , , , . , , , . , « » . , . , . . , . ( ,1903. .234,235). , ( ,1901. .189). XIX– XX . , , ,« »( ,1978. .140,141). . , « » , , : « , , » ( : , 1996). , , , , « », , ( ,1903. .232) « » , ( ,1901. .188; ,1999. .241; ,1983. .245). (« ») ; – , – . , , , « ». ( ), , , , . . , , – ( ,1903. .233). , , , , , « » . , , , , ( ,1988. 187,188; ,1992. .159). , – , , , ( ,2004. .60–62), ( ,1958. .274). , », 448 ( , - . , )– ) - – kap, ( , , , , ). , « ,1978. .64);gir ( )– , , » « » , , , , , , , gir, ač’k’ . . .).Ka ( , , – , , ( , , »( ,1917. .166; , . , « , , . . , ( , , , , , . .). . 7,13,40, . , , ,« , , . , » , ( ,2008. .109–128). , 1988 ., 1990- .), , , . .« » , . , ( , ), . . , 449 - ,« , ( » , - . , . , - . , , , ( . , - , – . , . . , ), ( , , . , , . : , – , , , . : , , , , , ( , , , . , , . , . , 450 , - , , , ,1897. .146). , , , . , , , , , – ( 1895. .160). . , , . , - , , , ( ,1900. .140). :« . , »( ,1955. .88). . , ( , , , , , , . , , , . , . ) - , , , – , , , , - ,1998. .977). , , , , , , , « » , ( , 1903. .243). : , , , , . . , I . . . , , , ( ,2001. .27,93); . , « », . . , h ( . ), . . – , , . , , . : , – , . , – , ( ,2008. .162–176). , . 3,4, 5,7,9,40 . , , , , , , . , . (7,40 ), (7 ,7 ), (3,7 , ). , , . : , – , , . , , , ( , , ), , ( , .) . , , , . – – – , – , , – . . , – , ( , 2001. .491–494.). – , , – ( ) . : ( ) , .)( 451 ( », : . .1910 . . 6367. , , . – , : . , , . ,2006. .81). . . . , . , 452 , « , , . . , . , , , , , , , . . , , ( . .76–82). . , , , , . , . , , , , . : , – , - , , , . .XIX . . 4688 . ( , 1903. .243). ; , , 40 . . . , . , , , . , , . , , . . ( ), , ( ,1999. .331–341). , , , , . ( , , , ) , . – 453 . .I . . . . 1964-216 . . . , . . . , , , , , 454 – . , – ( ,2001. .164). , , , , , , , : – ( , 1999. .57), – – ) . . .XIX . . 4780 , . , . , . , , , . . - . , . , , – ( , . . , , , - « » ( , 1913. .12). , . , . – , , ( ,1977. .93). XVIII–XX . . , . . , , , . , , , . . . .XVIII . – – . . . III–II . . ., XVII– XV . . ., , , . ( , 1973. .15, 16). – . , , . , . :« / », , , , , , … « , / , ,/ – » ( , 1903. .240). , , , « , , ». , . , 455 II . . . . . . . 1535 XIX . . - . 6381 , . , , . , , . . . , , . , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ( ,1979). , , , , . , , . , , , , ( , 1981. .83–100). , , , . , , , , , . : , , , , , , , . . . . , 456 . , : , , , , . , « », . , , , , , , . – ( , , , , , , , , . , , , 40 , ( ), . . , , , , . ( , ) . , , , . . – , , – , , , , , , , , , . ( ). – , , , . , , , : , – ( ,1993. .147–156.) – , , , , . « », . – , , , , . . 457 , , , ) . . , . , , - - . . XIX . . 4895 XIX . . . . 6928 458 - , , , . , . , . , , , , , . . , , , . , – , , , . , , , , , « ». . , , , , XIX . . 6655 . – , , , . , , , , . ., , . . ( , ), , . 459 – - Глава 10 ПроФессиональнаЯ КульТура руКоПиснаЯ КниГа и МиниаТЮра . , V . o , (1512 .). I . 30 . . . ( ) , 17300 2 . . ( 4 .), ( 4 .) (2561). ( )( 1 .), ( 700), ( 300), ( 400), (223), (o 500), ( 250), ( 200), , , , , , ( ), ( )( , ,1991. .7). . 387 . – ( 395 .– ) . , , , , , , . , . ( ,1948. .64–66). 301 . , 460 461 . . , . »( : , ,III,13). – . « - , , . 29 ). . , (f),( ,1973. .75). – 36 (7 , II– III ., (w,o) – 39 . : 36 , 9 . , – , – , – , 1 9999. – – , . – , .( ,1971. .19). , « », : « , » ( , 1962. .38). . , . . , . , e , r t gir ( r t –« »,gir –« »), . . « ». , - , - , , , ( ,1973. .59). ; – , ; ( ) – ( ,1973. .61,62,69). XII . b l rgir, XIII . . . XVII . –n trgir, : 462 ( , T . . VIII . šł gir( . ,1987. .14–28). . . . , , ), . . , , . , , (36,5×29,5 ), VI .( . . . . 4 , ( , . . , šuł – , . , ( – . 1255 . , 2374). , : , , , , , . ), , , , . - - ,1953. .5,6). – 3,4,6,8 . 12,16,24,32 . . . ( , , , .) , , . ( , , .) . . – . , 980 ., , 463 . .: 1980. .15). 989 . 2374 . ( , 1955. .35; . - .76 XII . . XV–XVI .( , . . , VI–VII . , 464 , , 1962, .15, 16; ,1958. .11,12). , . . , , - ( , 1978. .62–64). – , ( ,1978. .42). , hiš t r n– , . « » : , , , , ( ,1958. .23). , , , ( ,1962. .34). . , XVII .,« , , !» ( . : ,1962. .11,12). . .« , , , , » ( , 1967. .30). , . , , . , , , – ran, , 12–14 , ( . .26).« » – IV . . , , , , . (VIII .). , , , . , , , . , , , (XII .)( ,1978. .41). 465 . , , ( – , – , – , – ). – ( , , .) , ( ,1967. .26). , , . , . , ( , , , . .), ( , , , . .) . , , , , ; , , , , ; : , ( ), , , .; , – . : , , , , , , ( ,1978. .13–20). , , . , ( , , ), : , , , . , . , – . , , ( ), , , . , , , , , , . : , , , , , , , , – , , , , . , ( , 1958. .27). XIV .– , , – (XII .), (XII .), (XII .), (XIII .), , « 466 », (XIII–XIV .) . , , , ( , 1987. ,113,114). ( ) (XIII–XIV .) – . , , . , , , . , : . ; . . , . : , , , , . XVII . , , , . , , ( , 1972). , . , – ( ), , , ( ), , ( ). , , , ( ). . ( ). , , XIV . , . XVI– XVII . , , . . , . , , . . ( ,1967. .19). : , – , . 467 науКа и Просвещение . , ». , , . , , « ( ,1948. .83). , . , . . , V–XVIII . « » – , , . V . – « », IV . 330–387 ., , . (V .).« , , , »( ,1986. .5). (V .)« » 428 . 465 .; 26 451 . :« » (V .),« » (VII .), 661 .;« » (VIII .), , 632–788 .; « » ( .)– V .; , « » , 923–924 .; (XI .), . IX–XII . , , , , . , , , , , (XII .), (XIII .), (XIII .), . , . 468 (XIII .), (XIII .), (XIII .), (XIII .) XII–XIV ., . XV .: , « » ( ) ( . . 7117). – . (VII .)« » , . « », XII . « » (XIII .) . , 1489–1495 . ( , , , , , .) ( ,1962. .34,35). : « » (V .), « », « » (V–VI .)– . . (427–347), (IV . . ), (336–264), (I .), (232–303), ( I .), ( IV .) . . , ( IV .) , ; (XIV .)– , , ; ( V .) , . . 497 , (VII .), (VIII .), (XI–XII .), ; (XIII .), , « , – »; (XIII .), (XVII .) .( .1956. ,391–457). . V ., , – I , , . VIII . « ». 50 , , , , , – , , , . ( II–XIII .) « », . « » , (XIII .)( , 1962. .41,42). 469 : , . - , . . VII . », « », « », « )»,« »,« » . . (XIII .)« ». XI–XII . . . . XIII . « » (III . . .). , 1501 ., . . 450 , . 1051 . 8716(XV .) . ( , , .) (VIII .), ( - I .), ( I .), ( III .), ( III .) . . (XIII .) « » , « ». , ( ,1962. .48–50). : , , . . , , , , . , (X .), (XII .), (XIII .), (XIII–XIV .), (XIII .), (XIV–XV .), (XV .), (XV .), (XV .), (XIV– V .) . : « » , . 1 . , –xaz( ). (XII–XIII .) , , , . : – « » ( V .), « » .; –« », : « ( 470 « », )– « « ». », « » . .; –« »,« »; ( »; – « »; – »; –« » . . (h ) XI–XII .« », « 471 , . : « » , « » , « » , « » , ( ), , , , , ( ,1962. ,40); –« » , V . ( ,1962. ,34); –« »( –HauteCour), . . . . , , , ( . IV, 4). (vardapet), . . , , I . , , , , – . , ( ,1948. ,72,73). I – . , , , . X–XIV . . . . , . , . vardapetaran, . . , – , hamalsaran – – ( ..,1976. ,789). - I . . . ( I .) (XI–XIII .). , », « » ( , , , ... .789,790). ( , 793). , , . , , , . , , , , . , , , , , , ( , , ... ,790– , . , . . - , . , , ( , , , , , , . , , . . . . XII–XIII .– , , (IX–XV .) (XIII–XIV .) . 40 . , – . , , . , – , , (XIII .). , universitas, ». : , , . , , . , . (1291–1337)( ... ,795–797). 1080 . , 1198 . , 1375 . , . – . , , , ( , , , , ( II .) 300 , , ), ), 472 , ). . , ( ...1976. ,798,799). , , . ( ) , , ( , 1946. ,74). « » . : , , , , , , , , ( ... 1976. ,799). I . III ( III .). . . . III , .( ... .800,801). , . . – . , , , , , , , , , , , . , , , , , , . ( ... .802). -XI XII–XIII . ( ,1963. .156). , . , . . МедиЦина M 301 . , , (353–373) . 473 . . I , - , (II . ( , , , . , . .) « , ): . , . 474 ( , , , , II; 6). : , . Bryonia dioica), ( , , , ).« ... ,1954. ,303). , . , A - ,( , , , , . , ; , , – , , , , V–VII . ( ), ( ,1973. .23–37; ,1984. .83–93). ( V VIII) . . ( , , ) « »( ,1926). ( V– VI .). (VII .), , , 8397 . ( ), hamaspjur (Lychnis L.)( , 2000. .80–81;Vardanyan,1999.P.72,73). . , » ( ,XII,51). , . Nigella sativa L.) . , , »( . , ( , , : , , X . – bžškaran , . X–XI , , , , , . , , , , , . « » ( ). XII . » » « » ( , 2000. .105–115; Vardanyan, 1999. P.97–107). , , . ( II .)– , , – – , ( )– .« », , , , , . , , , , , . :« », « ( ) « »,« , ». 1279 . « ( . 16). , « » , « » . , : , , , , . , , , ( , 1948. .121). « ». , , ( , , , , ), , ( , , , , , , , ) , , . , , , 475 . . - , », » , : . , , , , – , ), 476 . , . ( , ( ,1955. .87). (XIII .). « »( . 415) :« 18 35 , , , , , ... , , , , ( ) »( ,1962. .114). XV . , , , « : , , – : , , , , , , »( ,1990. .14). II, « , »( ,1926. .3). 1459 . « », , , , , ( , ) ( , ). 1459 . « » « » « » . 1469 . ( . , ) , « ». . , 200 . : « » (1481 .) « » (1482 .), –« »(1474 .). « » : , , , . 3378 , , 1 . , 250 150 . , , , , , ( ,1976). , ( ( , , , , . , , , , , , ) « : , « , . . » , , , - . .). , , . , ), , , , XVIII . , . , , , - , , , 9285). , ( . . , , - , ) , ( , .). . . ( , , , - , , . »( . . ГеральдиКа - 1981. , , XIV–XI . . .), . (VII–VI . . .) ,41–52. .21). . – , , ( .: , 477 ( , , , , , . ( - . , . , .14; ,1990. .59,76. ,1981. ,205–210; . , I . . .)– . 266/24,290/18 « , .14,27–29). , »( . - ,1952. , ,1983. .190–194). (II . . .– 8 . - 478 , , - - ( , 1919. ,22–28; , 1987). , « »( ,II,7). – , ( ), , , , ( , 1982. .90–95). , « » . ( ,XV,29), I . . . « »–simboloi, , 66 . . . . ( ) : . . ( ).VII . . . , .: , , . .6 arcivk– « »– . XIX ., – , , I–IV . , , , ( ,1919. ,22–28). V . . : , 428 . , , , 479 .: II(95–55) , II(55–34) , 480 . .10 . , , , ( ,1919. ,51–59; ,IV,2; ,V,38). , , , ( ,1989. ,274; ,II,47; ,II,18; ,III, 14). , 20 . VI . 20 ,« »( ,III,IV,XXI,XXII). , ( oc, 1914. .114; ,1941. .16; ,1989. .152). , , ( ,1941. ,270; . : ,1949; ,1966). « »( .) , : , « » ( , I, 30). (680–882 .), , , , ( , 1860. ,54). , , , , X–XI . ( , 1978. .91, 92. .19; ,1988. .41. .XIX). . , .: , 929 .). ( I- ,III,24; . , 852 . , 16 1991. ,100–103). . 1988). . ( , . . .23 – I(886–911 .) ), II) ( : , , ( ,II,4,5; , , 481 II(911– , , 1996. .314; .2008. ,23). 850– , ,III,6). ( , , , IX–XI ., ( . , « .: . . .16 , » 1204 . .: . . , , , 482 - , – ( ,1939. .94–97; ,1963. ,119–122). . , , ( . . ). 1975 . , . (Ani, 1984. ,76, 101. .38–57; ,1998). , . . . 250 ( , 1885. ,414–416, 435, , .XIII–XIV . . .31 , 2002. ,38–42; , 1967. .64–71; , 1998. – , 1393 . – V(1374–1375). XV– XVI ., ( , 1967. ,70,71; ,2005. .22,24; .: ,1975. ,255). . XIII– XIV . , – ( ) ( , 1860. .66; , 1983. .367). XVIII . , , ( ,1919. .61– 65; ,1970. .185–202; ,2002. .60–78; , 1997. .763–805). . . , . . XIII–XIV .: , , , ( ,1948. .20,21; ,2002. ,32–37; 43–59; , 1990. .147, 148; , 1968. ,119–123; Toumanoff,1969). , . . : , , , , , . , , . 1483 . . , . , » » ( c‘var), « » (XIV .)( ,1993. .676). XVIII . . 481; .126–133). 483 1722–1729 . , , 1730 ., , ( ,1981). « - » , , , ( ,1992. ,58–63). , . , II 1782 ., , ( ,1990. .275, 276. .4 ). XIX . , , , ( ,2001). . . , , , , ( ,1971. ,52,61,80,91,92. .8,43,44). , . XIX .– , . . , - , 1918 . 9 1919 . , . , , . , , , « »– ( : . . ( ,1993. ,465; ,2006). 1991 . , , 1995 . . 1922–1991 . , , . – ( , 1977. ,111, 112). , 484 архиТеКТура . . – , 485 68 , . (IV–III . . .). (III–I . . .)– . , , , , . ( – ; ), . 100 , , , . 782 . . . I( 1968. .23). . , . 1968 ., 2750 , . III . . . II (95–55), . . , 200 , – , , , . , – , (189–160) , (III . . .), (I . . .), (III . . .). 77 . XVII . 1679 . 1968–1975 . , 90% , . . . . , , , ( ,1988. .150). , - , . – . I - »( , . , , , XVII ., ., . .I . ., ) .: . .51). . 15 . , 1969–1974 . . , . .38 ( , , :« , , , , , 301 . . , , , ( ,1985. .49). , , . IV . – , , . , 486 , 301–303 . III(287–330) , 484 ., ( ,2000. .19). , . (624–631 .) , , (X–XI .), (IX .), (IX .) . « ». – (VII .) , , ( ). . ( VI .). , . , , . VI . ( ). , 591 . , . . (618 .) – . – , . . . , , – . VII . « »– , . . (630 .)–4 , . (478–490 .) (VI .). (608–628 .) (VII .). . – . , . 487 . 643–652 ., , ,1942. .139). – – VI–VII . , – (641–661). . . . .: . , ( , . , , » ,III,15). . 488 . 45 ( - , , – . , « , . « (VI .) »– , , , 1958. .104). . (662–666 .). , – , , , IV–VII . 489 , – : – . ( . ( , . IV–VII . , IX–XIV . . VII ., . IX . . , , , . – . IX–XI . , , . IX–XI . – , , , . , (989–1001). , , . , , . . , . , . – 989 . II , . (VI .) , . , « , , , »( ,III,27). ). . . . .: 490 .2010 . .989–1001 . . 930 . , : .: .986–1029 . 895–906 . X . ) – – (915–921 ., IX . , . , .29). IX–XIV . , – gavit‘ ( , ), , . . – , 1961. .315). 491 . . , – ( , 1986. ( , - . . . , , , X .), . .: XVI . - , . , . 1828 . . , ), , , . ( ( , , , - , , « » (1339 .) . , (1321 .), , .IX–XII . , . . , , , ( ,1953. .36). XV– . . XVII . . XVII–XVIII . : – – . , , XVII–XVIII . ( , , . .). , , , . – , , , . XIX . 492 –« »). XII–XIII .( ( .: ., ) ., . .139. . - ).XI–XIII . ( .: ., ., . .99 . - 493 « », 1968 . 1918 . – . , . . .: .220 1915 . , 2010 . 494 ., . , . ., . . . - . . . - , . « . ( - , » , . . . ), » « – . » ( ). ( ,1985. XIX– : , , .130). XX . XX . XX . , , , - » ( – .), 1915 .( ( . . ) , . – . ), , хаЧКары – . , , , . , , , , , , , , , – , . , - ( , , . .), , , ( ,1963. .129–132; ,1984. .51–60; ,2008. .244–256). IX . XII–XIII ., XVIII . 1–3 , 0,5 1,5 10–30 , : , , , , , , . . « » : , , , , . . 495 , , , . ( – . , – , , , » , . , , , , – – , , , , – , , 496 ( , , , . , , – , – . - . . , – , . , . , , , . . , , , , , , . IX . – ( » . . , , , , , « . XI – , . – , . ( «» , , ). ) ) , , , , , , IX–X . ) ( - . . ), , ). XI . ( . , ( –XII–XIII .. , - ), 497 , ).1041 . , . : . . , . , , : . . ). ( ( , . . , . , . . . . , - . , ( , , , , , - . . . , , , , , - . , 1291 . , ) . . . , . , , , . . – ( ), ( ), ( ). . , . , , 498 . . . ( ( , . . XIV . . . – « . ).1283 . . . 499 , », , ), « », ( ). 1279 . . . . , ( XII–XIII . . . . 500 - - . ). . , , . – 1/3 , , . , , , - - - , . , , XIII , ( ), , , ( ), ( ) , , 1937; ,1979. .94–104). , , 1997. .164–171). XIV ., ( ). , - . ( ( 501 . ).1569 . . . . . , « - ( , , . , , . - , - ,1915. .327–335; - , » , . . XVII . ( , – . . . - ( , , , ), , . ,1602 . , , - , . : 3–4 ), . . : ( ), . , . , . ( ), . , , . 502 XV– , , - . . ( ).1639 . - . . , ( ,1993; ,2000. .193–196; ,2004. .63–80; ,2008. .222). , XVII , XX . 3 . XXI ., , , , , , 3 . . 2002 . , . 2005 . , , , ( ,2007. .20– 22). . . . , ( ) 1171 . – . , – , . , . , ( ) 1639 ., . , , , . – – . 503 . , – ( XX . . , . ), . . XVII . - , 60- XX . , . – , . . , . ( , , . - - , - , - , , , ) развиТие ПроФессиональной КульТуры – в XIX– наЧале XXI веКа XVI . . , 1512 . . » . , », ,1513 ., (1584), (1616), (1624), (1633), (1643). 1660 . . , , « » ,» . 1694 . . XVII . – (1676), (1680), (1771), 1794 . »(« »), (1776), (1780), , . 1771 . . , 1776 . 504 . (1567), (1638), » (1736), « (1807), . . , XIX . , . . 1810 . , , 1815 . , 1824 . – , 100 . (1834), (1836), (1832) (1837) , (1838) (1886) , (1846), (1874), (1846), (1875), (1881) (1894) , XX .– (1924), (1955), (1976) . , ( 1839 .) ( 1844 .) . – . , , » ». – , ( ), ( ), ( ), , , , , . XIX XX . , ( . . , )– , . XX . , , , , . ( ), , ( ) . – . , XIX ., : , , , , ( ) . , , , , , , , , . 1891 . 505 II», « , », , 350 – , « – - , , » « , , , . ». , – , « , , . ( ), . 4 . , . . 24 25 1915 . , , , , , , , 20 . , . XIX . , . , , , , . . , , , , ( ,1976. .168,169). , – . . . . . , , . , , , , – « ». , . 1885 . XX . , , , , ( ), , 506 - - . , . : , . ( , . . , , - ( 1747 . , . XIX . . 70- XVIII . . ( 1843 . , »), . , . , . , , , - 1717 . . ) . . . 1512 1700 . 180 , 55 . 1733 . , . , ( ,1982. .433–437). . , , . , , , , . , . XVIII . , – « »(« »)(1799–1833 .), , , (« ) , XIX . , »), « , . ( 507 ) , : « 1887 .– »(» ) . » , . , - ( , , , , , , , .) «RevuedesetudesArmeniennes»( 1915 . ),« »( 1940- ),«Ararat» ( 1960 . ); «Armenian Forum», «ArmenianStudies»( ),« »( ),« »( ) . . XIX . 30 , , , . « » (« »), 1840–1887 . ; « », 1843 . ; « »(« »), 1845–1848 . . « » (« »), 1846–1847 . , 1850–1851 . « ». XIX . « » (« »), 1858–1864 . . , , . « » (« »), 1856 . . XIX . « » (« »)– 1872 ., « » (« »)– 1858 . « »(« »)– 1871 .,« »– 1852 . – « », 1868 . , . 1880 . « »(« »), , . 1920 . 22 , 20– ,2– . XIX . 246 , XX . 724; 1920 . 460 , , . . XIX . – , , – . . 508 . - , . . 16 1920 . 100 150. » . . , , . , 1990- 2000- , . , ». , , , 1 509 . 1970 ., . , 16 , , 1979 .– . 1935 . , . , 1938 .– , 1934–1951 . . 1943 . ( – ). 1947 . . , 1947 1993 . , , . . – , , , , , , , . , , , , , , , , , . « » 8 ,« » ,« » 12 . . 1932 . . , , , , . , , , , , 1919 . . ( . , . . – . , , . , , , , , , – , , . , , . , - . , 6 , - , , , XX . , , . ), , ( , , . , , . , , , . - , . 1932 .), 1958 . , 1990- « », « », « – », « », . , . . – ( ), , , . , . . , , , ( ) . . . , , , , , . 1915 . 510 2001 . 1700 . ( 1918 . ). - , 2001 . – , , . , , , . , . . II, 24 , II. XX . . 1925 . « », 1935 .– » ». « », , , , , . : – , – ( ), – , – , , , , , . . , , , , . , , , , , . , , . , , . , , , , , . , , , , , . , . . , , , , , . . . « » , . « »; , (« », « » .). 2002 . 511 « – ( - , . , ». , . 512 « : ), , », Глава 11 совреМенные ЭТноКульТурные ПроЦессы соЦиоКульТурнаЯ хараКТерисТиКа – , . , 1980- , . . , , . - , , XX . « » : (1918–1920 .), (1920–1991 .), ( 1991 .). . , , . 1920 . 16,9%, 2004 . 64,2%. , , . , , ( , : , .), , – , . , . , , .( .1986. .31–33,36–43). – , , . « »’. , 513 , , , - , , 514 , , . . : , , - , , , . , , . , . , , , , . .( ,1998. .10–12; ,2000. .15–20). , . , . – , – . , – . , , . , . , , , ( , 2005. ,105– 108). , . , , , , , . , 1988 ., . , . . ( 7 ) 1988 .) ( ) . 1990- , , . , – . ( ) 1988 . 1991 . , . , ( ,2010. .70). , , , , , . . , : 1988 ., , . 515 - , . . . . , , , , , « »( - « , 1991 . , . »( , ,2007. .327). , 1990- . , , , 35% ( ,2001. .16,17,20,35; ,2003. .79–106; ..,2003). . . , , – – ( ,2010. .71). , . ( 50) , ( « »). , . , 1991 ., , . ( , ) 1990- , . . . ( ) , « » , ( , 2010. .70). , – . ). 516 . , , « . , / . « ( , ’’, , , - – , , : , , .36–51; , 2003. .90–93; .2001). , ( 2003. .269,270). . . . . 517 , » . , - – . - , 2010. .78). , . , , , . , . . , . . ( , 2001. . 2003. .17–25; . , , 2005. .67–72; , , , , , , , ,2003. .298–301; ,2010. .35). . , , . . . « », . , . , , . . , , . . . « »,« »,« » 1990- , , . « » , . . ( ) , . . , , . – . , . , , , . – . , ( 518 , - , , , - XX– . : – XXI . , . « . , - .» - , - ТрудоваЯ МиГраЦиЯ . , I – . XX . , , 26 . 4 : 1860 . , 1886 . 50–60 . , ( ,1955. .229,230). XIX . . , , ( ,1899. 119). , , . , . , . , , ( ( – ), ( ,1907. .136). XIX . . 10 1884 . 36 . 1885. 139), – 7295 .140). 519 . , , 15 . , , 1969. , . , , .163), , , 2608 ( ( . 1885, .2. - , . 1891 . , 4546 , 1892–4655, 1893– 5326 ( ,1957. .354). 1898 . , , 20 . ( ..,1908. .8). , , , . , – , , 23,1 87,3%. : , ( ,1985. .104,105). , , ( ..,1904. .13). XX . 119,5 . ; 53%– ( ..,1911. .11; .., 1912. .14; .., 1914. .17). – , , , , , – , . , , , . , ( ,1984. .21:22). , , , , , . , , , , , . , , . , , , , . , , . . , 1925 . 23,6 . ( , 1931. .57), 1926 . 65 ., 30 . ( .1927. .14,15). 520 . , - 1930- , . 1950–1960 . , , , , . , . , . 1970- ; , panč‘i( .xopan–« »). 1970- 35–40 . ( , 1975. .143), 1980- – 25– 30 . . , , . , : – , – , – . : 1959 1989 . 873 . 2 222 . . 2001 ., 1/ 3 ( .2003. .213). 1988 ., ( ) , . 130 . , 70 . . ( ,2003. .297). 1988 . , , ( ) , 1991–1992 . 369 . . 264,3 . , , - ( , , , .), , , , ( ,2003. .311). , 521 ( , , 2008. .20–25), 1991–1995 ., 100 . ., 1996–2001 .– 50 . (www.dmr.am). 800 . 1 300 . ( , 2001. .308). , . 620 . , 80 . – , 15 . – ,100 . – ,20 . – ( ,2003. .298). , . , 1930–1950 ., , . , , , , . , , ( , ,2004. .36,37). , 2002–2005 . 116 147 . 3,5 4,6% ( , ,2005. .63), 2008 . 30%. , , 2009 . 82 . (http://ar.newsarmenia.ru/exclusive/20100331/42224967.html). , : , , , , . 1988 . 160 . . ( , ), , ( ) . . , , . , , ( 7%)– . , , . , , , . , , ( – ..,2004. .57). 522 . , , , , ( ) . (75,9%), – (20,4%) ( 2,1% 1,9%) ( : , ,2005–2006; , 2007–2008; , 2009–2010). 2/ 3 , 1/ 4 . , ( , 2004. .79; ,2010. .217). , . , ( 5–10 ), , , , . . , , , . , – , . 1990- : , , , , , , , . : , , , , ( , 2001). : . , . , , , , , , , , , , , , , , , ( ,2007. .137–164; ,2000. .145–159; ,2004. .46–63; , 2004. .64–80; , 2008. .197–199; , 2010. .210–218). , , , , , XX . , ( ,2010. .210). – , , 523 1990- . . , ( ) , 1960 , 350 , 500 . – , , , 250 ( )– . ( , 2007. .329). , , , , , , , . ( , 2010. .212). , , , , , , . ( , 2004. .69), ( , , 2004. .9–13, 16, 17; .) . , . , , : , , (24 ) (7 ), . . ( , 2008. .197–199; , 2008. .230–232; , 2010. .218). , . ( ), . , . . , ( , , ) ( , 2010. .218). , , . , 524 , , , , . , « , , ) , . , . .216). , . , , , . , , , , ,– . , , . ( ), , . ., , , ( ,2007. .275,276). . , , , . , . , , , , . . , , . , : , »( ( 525 . ., , . . - - , . . , , , , – . ». , , ( . « . , : , , . . . ,2001. .318–322). , , , , , , . ., . , . , , арМЯнсКаЯ диасПора , . . , , (1 130 . 526 , 2002 . 2 ), ( 1,2 ), ( 450 .), (248 . 2002 ., 350 . ( 130 .), , , , ), , ( – 80 .). , , ( , 2003; , 2004; Ter Minassian,1989; BoudjikanianKeuroghlian, 1982; , ,2009). . – II (95–55), – ( ) . 387 . , 3/ 4 ( , , , 1998. .46). , . III–IV ., I II, , , . , , , , – , . , , , (867–1057) ( , 1975). , , , . , , , , . . , , VIII–X . , , , 1080 . , 1198 . – ( , 1952; , 1969; Mutaian, 1988). . 1375 ., . , , , 527 , , . - – .), , XI . , – , – 1921 ., . – 146). , ( XIII . , ( ( , ,1941; , , .) , . , , 1988. .143– , – ( , , . , , . , VII . – , ..,1996). , , . XVII . , . 1826–1829 ., , , 150 . . ( 1877–1878 .) . , , , . , . II 1894–1896 . , 300 . . ( .1991. .263–266; Kirakossian,2004; Kirakossian,2008). , – , , . , , , 528 , a . , . , , . 1512 .), « » , , , , ( ( 1794–1796 .), , , . – – ( ), , , , . : ) , – , , , ; ) . . , . 1915 . , 1,5 ( , 1989; . 1991; Dadrian, 1995; Ternon, 1977; , 1995. .357; , 2005. .65). , – . ( , , , , ) – (Dadrian, 1995. .225). ( , , ) , , , . 1922–1923 ., 1921 . , , . , : ) , ; 529 ) . – , , . 1920- spcyu kc ( ), . « » « » « », , , ( ..,1837. .2. .765,766). , , , , . : , . . , . , . . , , , . , ( 1930 .) ( , «The Near East Relief»). – . , , , , , , , 200 . ( , 1995; . 1991. .268,269; ,2010. .65–138). 300 ., , , . , 1917 ., , ( ) , . , 1918 . . , .28 1918 . , 1920 ., . 1921 . , 530 ( ) ( ) 1922 .– . 1988–1991 ., , 400 . , , . – – 1915 . , , , , – . . , , , 2 1991 . , . 1991 . . 1988 ., , , 1 , , . . , . , I . . ., . V . , . , , , . , , , , . , . I 1604–1605 . 300 . , 1/ 3 . , – , ( )( , 1986. .111;Baibourtian,2004). ( ) , . XVII . , , , , , , « ». 1638 . , , , .(Manoukian,Manoukian, 531 1992). 1722 . ( . 2003. .210,357–359;Seth, 1937). XX . 80 . , , , . , , , ( ), . , , , . ( ,1886; Sanjian,1965). I . . ., II, . . XVIII . , 1749 . . , . ( ) XIX . 1894–1896 . , , , , 1,5 . . , IX ., , X . . , , 250 , , , . XV–XVII . – , , . XX . , , ( ), , ., 80 . . , 1921 . , , . 1923–1924 . 40 ., , , 1918 . 142 . . 20 , 1938–1939 ., – ( ), 532 . ,1919 . AGBUNews.NewYork.June,1994 , 40 . , , . , , , . , , – , . 1960- 18% 43% . , , , , , . . , 533 , - , , – - . - - . - , . , . , 1979 . , , - . , , , , , . ; . , , - . ( - , 1960- . , ,1988. .99,100). . , 1950–1969 . 6,7% (Boudjikanian, 1983. .436). , , . XVIII .( ), . XIX . ( ), ( , , ), ( ), ( , , ) . 1920- ., , , , 1970- . 60. , , – , . , , , . –« » « » ( 1 . ), « »,« » . ,« » « » . , , ( ) 534 . .( ) AGBUNews.NewYork.December,1995 , , , . , ( 1970- . . , , 1980- 535 , – , .( ,2000;Schahgaldian,1983). , 1950- , , , .), . . , 200 . , , . , , , , . , - .: . . ( ., ) ., . - AGBUNews.NewYork.July,2001 536 ( . .270 ) . - , , . , , , , - . XX . . V–VI ., , , , . XIX ., , , 1894–1896 . . 20 . , , XI ., , ( , , .), . , , , , , . . , ( , 1980; Tryjarski, 1987). , , 1699 . , . , , , . , . , , , XX . 4 . , , , . ( 1654 . , 18 – ) , . 1843–1914 . 122 . , – 1798 . . 1846 . « », ( 1995 .). , , , , , 1922 . . , , , – , , , . 537 1920- 20 . . , . ., .: . - ., ( . ) . .269 60 – ., 120 ., – . XVII–XVIII . ( , .). , 1830–1840- , (Mirak, 1983, P. 23–28). , . 60 . , – ( 538 , – 1881 ., – 1891 .), , , , , , .(Mirak,1980.P.140,141). XIX . , . 2 . – , , . , , , , , (Kaprielian-Churchill,2005.P.47–111). . , 1920- 120 . , , , , , , . , 1920- , . , , . – – , , , , , . , , , , , , . , , . . , . , , , , , « ». 1920- , ( , , , .), (Mirak, 1983. P.144–147). , , , , , . . , . 1930- . , 539 . , , , , . . , , , (Bakalian,1993. .369–374;Mirak,1983. .150–166). . , , . ; , , , . . . . . , , . , « , »(Warner Srole,1945. .111). . 1908–1912 . 9,6% (Mirak, 1983. .156). , 1940- . , (Boudjikanian-Keuroghlian, 1978. P.107–113). , , , (Aharonian,1983. .38;Boudjikanian-Keuroghlian,1982. .609–613;Bakalian, 1993. .396–406). , , , . 1940–1950- . , , . « » . , 540 . ( ).1929 . AGBUNews.NewYork.February,1991 , , ( , ) , . , , 300 FM , . 26 –« »– , , , 12- », 1 . ( ,2009. , – , (Kaprielian-Churchill, 1999. .225). , , , , . ( 1855 ., – 1888 .). ( - . . – , . . 541 . , , , , 1964 . « .70–72). , , ) . . - . ( ) AGBUNews.NewYork.December,1994 ( – . - , 2 ( . ), ) ) . , , ( , ), ( ), , – ( ,2005. .65–133). 1960- 1990- , . , – . , , . , 1920- , , 70 . , (Binayan Carmona,1996. .243–245). , , , , . , , «G neraci n3», ( 5 .) - - ( 542 . ( ) ., , ,– , . .: – ., , , . . . : 543 , . , . .265 , – . ( ) AGBUNews.NewYork.January,1992 , « ( III . - , . , ), 544 , , . – , , , . – , ) « - . . – ). , ( .). . , , ), , , , » », , , – ( ( , , 301 ( ., , - , ( , 1972. .302). , , , , – . , , , . , 451 . IV , VI . . , . , , , . – ( , 1913.C.191). – – ( . ). , . XI–XIV . , 1441 . . , . , – , 1921 ., . 13 – ( ). 1920- , , , , , , 1930 . – . , . ( . ) VII ., , « », , , , . , . . , , 545 4 . 1833 . , , ( . 1866 ., ), - , , « ». 1843 .; 1928 . « »( . 150 . , 1461 ., . , , . XX . 1181 132 , –55 , 860 . 41 , 35, 14 , , – 60 . ( .2003. .699; .2001. .19). , . , , , , , , , . , , , , . , ( , .),24 – 1915 . ( , , .). , , ; , . , , . , 1920 . – . – ( ), ( ,2009. .107–130). , , ) 546 , . « », , « » ( , 2004. .51–54; , 2002). , . , , , . 1956 ., , – ( ), . (Documents.., 1993). , 1920- , , - . , , , – , , ; , , , , ( , - ). . 1740 . . , , 19 ,156 ,32 , 6 148 . 1701 . , 1717 . ( . ), , 1811 . . , ( ,1996). – 1843 .« » , 1887 .–« » . 1931 . ( ) 1749 . . , , , 15 ( ,2003. .671–674;Amadouni,1978). 1846 . ( ) (Chopourian, 1970) . XX . 547 270 . . . . 137 46 , , , , . – . , , , , . – . - ( ) .2010 . , 3 , 110 . , « . , , ,7 . , , 548 , . , 16 , . »( , , , - , ), XVIII ., , - . , , . . , 1960- – , ), ( . - ( ) .2010 . , ( . , ; ( 549 . , , ), , , , , , , . ( – , - , , - ) , - – ) . . ( , 1915 . . , . , .2009 . ) , , , .132–156). « ( , 2009. .130, 131). », , , . ( ,2009. 550 ( , - , 1915 . . ), ( , .) . . , : , . . , , . - . .2010 . , , , 551 , , 1915 . , , , , , - .1947 . .1947. 1–9. . 552 .1947 . 1937 . . . , , , , 3 , . 1923 . . 14 , , , . .( ,2010. .139–210). , . , . . , , 1921 (1922–1926,1932–1933,1936) , 39 . , , ; 90 . , , , . , . 1946–1949 . , , , . 1962–1982 . 32 . . , , , , ( , 1985. .211–217, 241). 1964 ., , , . 1991 . ( , 2009. .167–184). . – , , , . , – « », « » . « ». 2007 . , , , 2008 . . 553 арМЯне в россии 2002 ., . ., . .2005. .103) , 1989 .(532,4 .) . , ) , , XVII ., XIX ., , . , , , . , , 1130 ( . 2005 .–2200 , ( , X–XI ., . . , . 988 . 989 . I (980–1015) , II(976–1025), ( ,1948. .70, 76). , , , , , , . XI . – , , , – , . 1009 ., I . , 1410 . ( XVIII .1968. .39,42). , , , II . , , XV . , ( , , 1993. .10,11). ( , , ) , , – , , . , , 1256 . , , , , . 1363 . 554 . .). . . . 1977). , , , , XIII . , , ». XIII . , , 2003 . . 1367 , . . . (1250 , , « – , . . . (1019–1054); (1198 .) ; (1445 .)( , . , , , . , X . , ,« , »( ,1939. .73). XI . . , . . . , « » ( , 1958. .33). , 1431 ., , , . 1839 . , . . . XIII . , ( , ). XVI ., (1556 .), . , , . 1746 . , , , . 1717 555 , . , , XVIII .– . , , – , 1810 . . 1795 . , , 1815 . , 1913 . 1500– 400– . 1868–1930 . , 1908 . ( , , 1965; 1983; , , 1993. .17–23,103,104). . 1989 ., 2,8 . , (84%); –1,8 ., –1 . 1990 . , . 2002 ., 6,3 . . XIV ., . . , . XV . ( ) ( , 1947. .142,143; ,1980). , . , (1547–1584), , , « », . . , . . , 1552 ., , ( .1903. .130). , . , , , , , ( ,1901. .50; ,1974. .39–41). 1597 . 1661 . , ( ,1992. .16). XVII ., , , . , , ( , ), 556 35 . , ( 48,49). , –« », 1666 . « » , XVII .1953. .21–33,42–44; )( , . 1667 1673 . ( ), , , 557 , . , ,1974. .42,43, , , , , . I , , , « »( XVII .1953. .212). 22 1711 . :« , »( .1833. .7). I , . XVII . 2 . , , , . . , 1717 . . . . 1755 . ( ,1994. .136). . XVIII . , . , , ; , , ; . . 1774 . ( ,1973. .11,12; ,1992. .27). I. 1695 . , - - . . « . ). – , , . . – » , , . . . ( . , , , (1882–1897), (1880–1881), , 558 . , , , , , , . 1770 . , . ( ) . 1779 . – . , . , , XVIII . – . , . – ( ), , 1815 . , . 1807 . ( ,1973. .11–14). . . , 60- XVIII . , , , , , . . , 1815 . , 1827 . , . . , 13 . – . . , . . , . . , . . , . . , . . . , . 1854–1864 . « » (« »). 1905–1917 . . , ; , , . 1918 ., . 1921–1953 . , . . , – . . , , , . , , , . 1930- « ». 1953 . , , 1977 ., ( , 1863; , 1969; , 1973). 1987 ., , , . . XIX . , . , , . , . , . ( ). , . ; « »(1901–1910), « »(1916–1918). : 1897 .– « «, , 1916 .– « »( , . . ). , . , , , . . , , , , , . , , , , , , , , ( ,1991; , 2001). , , 559 . . , .2010 . 1988 . . , 1224 ; 2002 . .– « – , , , 1992 .– ; 1650 , 1997 . 1110 ; . 1988 . , 1989 .– , 1994 « », 2003 .– », « »,« »,« »; . . 1997 ., 850– , , ( . ). ), ( .274–276). 560 ( . 1998. : 1989 2002 . 44 . 124,4 . . , , , , , ( , 2006. .144–170). XX . , ( ), , , , , , , , , , , , . , . , . 1708 ., 1710 . 50, ; « ». 1730- . , . , . , ( ,1974. .85–86). . 20- XVIII . 90% , 80% , 30–40- XVIII . , . XVIII . , 1758 .– ( ,1994. .137). 1760- , , , , , . . II , . . . 1764 . . 561 ( ) « », II . , –» »,– . . . ( )(1771–1780 .) , « », (1791 .) , , (1784 .)( ,1975. .53–73; ,1997). 80- XVIII . 150 . . , . 1780 . . , , . 1812 . . V . « », « », « », XVIII . , XIX . . 1844 . ( ). , . , . . , . . , . . . XIX . , , . 70- XIX . . 80- , ( ) , « »(« »). « » , . 1907 . , , . 1911 . . 1916 . , , , . , . , , , 1885 ., . . ; . . 562 , . . , , – ; , , , (1935 .), (1943 .), (1944 .), . . . (1936–1950 .), . . . (1944–1950 .), (1956–1958 .), 1942–1946 . ; , , , , (1935 .), (1943–1947 .), (1934–1951 .), ( ,2002). XIX–XX .– 656 1890 . 2120 1910 . (1920 .) , 1926 . 1759 ( ,1987. .65). , , 1970 .6,6 ., 1979 .–7,4 ., 1989 .–12,1 . , 2002 . 19,2 . . , . , . , , . 1989 . , ; ; , – . . 1993 . « » (« ») ; ; 1997 . ( , 1998. .362–368). 1999 ., 155 , , « »( ,2003). 1783 . , , , XI ., , . 1919 . 19 . ( , 1994. .159–161). XI . . 563 . . ( 1800 .), ( 1816 .) (1858–1871), – , . , , , , , . . . « »(« »), 1860–1865 . 1873–1874 . « » (« »). 1881 . , , 26 , 1500 . XIX– XX . , , , , , . , . , (1853– 1856 .) , . . 1901 . – – . . . , . 1898 . :30 , . . . , , :« ». . . 400 . , , , : ; :« – ». , XIV . , :« , ». : , . , , , , , . 1944 . , 11 . . 1960- . 1954 . ( ,1998. .267–281). , , ( 564 . 2002 . 533,8 .), XVIII– , XI–XII . ,1966. .257–259). , , 1920- , , , . , . 1800 . , ,1993. .35–38; - XX . 1639 . . , ( XVIII . , ( , , , ); 1799 . ( ), , . , ( , ,1993; ,1995. .191). X–XI . ( , ), ( ) , , , XVIII ., , , , 1839 . , 1841 . . 1840 . 400 . , . , . 1914 ., , 44 . , 8 . . , ( 16 1859 . 32983 1911 .), , , , , . ( ,1916; ,1981; ,1984; , ,1993. .61,62; ,2002). , , , . , II1778 . 12,6 . , – ( , , , ) 565 . .1980- , , . , , . 1790 . , ; , , , , , , , , , . ( ,1967; ,1985; ,1990; , ,1993. .106,107). . . , 1793 ., , , , , , 90 : ; . 566 , , . ; - .79). ( . . , - - .1980- ,1993. .43; ,1988. XX . :« »« »,« » . , XVIII– XIX ., . , , . , , . , , , 1928 . – – - , , ( ,1988. .10). . 567 1920- , , – , . 1926 . , , – . , , . 1962 . . 1965 . , , ; 59%, – 55%. , , , , . , . , , , , - ( , 1991; , 1998. .310–344; ,2000). VI , , , , – , , , . XVIII– XIX . – ( – ), , , , , . , , , , , , . 1893 . . . . , , , « »,« »,« °» .( , ,1993. .69–73; ,1998. .281–285). 1801 . , . , , . XIX . , , , , , , 280 . . , XIX . , : , 568 1817 . 11,2 . , 75,6% , 1864 .–28,5 .(47,1%), 1876 .– 37,6 . (41%), 1899 .– 63 . (36,4%); 18,9; 24,9; 24,1 26% ( , , 1990. .29). , 1824 . « », , , , « h », . , - , . . .1981 . ( – . ), , , , « », , , . , , . 1881 . « », , ( ), ( ), , , , , , , . , , 100 , , , « » « » . , 1908 ., 63 , 140 , , , , – « », « », « ». 1921 . . , , , XII . 569 . XIX . , 1826–1828 . ; 1862 . ; – ( ) (1890 .), (1912 .), 1917 .– ( ), , , , . ( ,2009. .89–92). XX ., , – 442,9 . 1959 . 452,3 . 1970 .; – 448,0 . 1979 . 437,2 . 1989 . . , 1836 . , , 39 . XIX . , 1/4 . , . – . , . , . , . , . . XIX . . , . , . , . , , , , , . , « » « », , . XIX XX . 80 . , , 1884 . , 1890- – « ». 1864 . – . . , 25( ) , , 570 . , 1870 . , 68 . - 22 . . 1914 . 33 . , 1920 ., . 420 , 1917 . , , , , ; 1914 . , , , . .( ,2009. .92–95). , , , , . 1897 . 89 . . 1918 ., , , , , 1980- , ( 94,4% 1921 . 75% 1989 .). ( ), , 442,1 . 1959 .,483,5 . 1970 .,475,5 . 1979 . 390,5 . 1989 . 350 . , . 160 . . XIX . , , . . 1862 . . 1864 . . , , , . , ( – , ), , 1864 . , , . , , , , . , , 1880- 10 . ( , 1990. .96, 97). « » 571 1915–1916 . 1918 . . , 1907 . 19,3 7,7 . , 1920 . 45,3 13 . , 65,1% 41,8% , . (16,7 .), (8,5 . )( ,1966. .267). 1926 1953 . , 1938 . . , 68 . , , ( , 1992. .24; , 1995. .148–150), 1920- , . 1953 ., 24 , . ( ,1992. .24). : 140 1951 . 12 1967 .( ,1990. .154) 3 1992 ., . ( 1970- ), 1979 .120,8 ., 1989 .182,2 . , 75,2% ,24,7%– . 2002 . 274,6 . . , ( , – , ), – – , ( – , – )( ,2002). 1980- : . ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ), « » ( ) . , . – , , , . 40 . . , 1991 . 572 « »(« »), . – »; 1992 .– « » (« ») « » ; 1993 .– « »(« ») « » « » . 1999 . – « ». 2000 . « « », 2002 . « ». - , , , . ( 1992 .) , , 18 . . , , , , , , , , . 1997 . . , , 1778–1779 ., ( ) . 1790 . ; 1791 . . 1792 . 12 , . , ,– ; . . . 1796 . , , . 1799 . . , , , . , 4,5 ., 10 . 1806 . , 1868 . . XIX . , 1812 . – . , 1861 ., 2 . . – , , , , , ( ,1969). XVI–XVII ., – , - « 573 XII-XIII ., X . 1803–1804 . , , . . 20- XIX . 1895 . ( 1830 .– ). 1865 . . XX . . 1993 . , 1997 . « », 2000 . . XIX ., , , , , IV . , , . – 363 1881 . 3839 1890 .,4206 1897 .,11009 1909 .( , ,1992. .162). 1913 . 15541( .1914. .I. .235). , , , , . , . « » . , – . , . , 1960–1970- , , , , . XIX . . , , , , , . 1919 . , – , , , . 1930- . , 1937 . ( , , 1992. .165–170). , , : 28,9 . 1926 . 51,9 . 1959 .,63,7 . 1970 .,77,1 . 1979 . 111,1 . 1989 . , , , 574 , . , , ), , . , « , », - , . . , ( . 1639 . , XVIII ., . , , , . , « 2000 . . ( ) , ( ), , , ) - , , - XVII . , . , », , , , , . - – , , XVI . , XIX ., 575 1876 . . , » « . . , , , , . ( , , - 1915 . . . 1,5 1 , , 2,5 . - . , ( ,1984 .), ( 1987 .), ( ,1989 .), , (14 1995 .). , ( ) . XX ., , . 28 1918 . , . , 29 1920 . , 29,8 . . , . . 1/10 . , , , , . , , , , , , , , . – , , , . , . : 94,4% 1921 . 75% 1989 . , , , . , , 1988 ., 25 . , . , 576 , .21 , . , , . 1991 ., , XX . . , . ( ) , , . , , . . , , (« »). , ; , , ; – , ; ; . , , , . , , , , , , , , ; , . ( ). , , , , , . . , . . , . , 30 . , 577 . , , ( , . , , « , , , , 578 , - , », « . , , , . , ). , . , , – . . , , , , : – », Глоссарий Aba / Abrešum / Azab / Azabbaši / Azg / / Azgakan / Azganun / Alani / / – .łazaxik / – / c .Makar / – , , / – / – / – Alratun / » xaloč’, x loč’/ Axar / / Axperabažan / Ałaman / / Ałanj / Aklatiz / / Aknat / A n/ / – Ač‘k’ov tal / Amanor / Ambar / / / Aner / Ant‘ari / Antuni / Ašxarhabar / Avetis / / .Kerpas – , , . « . Aklatiz / / , – .« » – – / rbaši . , / / – – / / / – – – . Patrhan ( / – – – – / – a – – , – 579 ) .« » Aragast / A ak / / A aspel / Atamahatik / Araxč’i(n) / , / Aror / Arorma / Arxaluł / / – / – , – / / – / a – ( )– – / – – , « » - – ; .K’oloz – , / / – – - . Ožit – – / / / – / - / / – / Gat‘anaxš / Ga narac / Gdak / Gerandi / Gyuł, Geł / Gełč’apet / Gerdastan / Gzir / Gzel / / / – p a oe Bažink / Bašlik / / – Baxt bac’oł / / Baspind / / – , .Poli, Pali / – Basturma / Bačkon / / – , .Kurtik, Salt‘a / Barekendan / Blit‘ / / – Blul / / – Bombi / / – Brut / / –ro ap Buxari / / – y c o Gat‘a / , –ce e e . Tanuter – , 580 , / Glux panir / Gluxlva / / Glxatun / / Gnder / / – ap Gom / / – Gomasenyak / / Gomi oda / / Gorg / / – Gotemart / / Goti / / – Grabar / / – Grast / / – Grtnak / / – Gulpa / / – Gyułame / / Gusan / / – Gut‘an / / – Dabaxana / Dazgah / Dalma / Dahuk / Darj / Darbin / Darbnoc‘ / Dap‘ / / Ding / / Diplipito / Došab / / / ` c .Kox pe eap – » - , - - - . Gomi oda c - – o e e a .Xrxa – – – / – / / Ed [u] ara / Elak / / – – / / h , – « – oo pa e / / h – / – / h – – Duduk / Dhol / –cop – , – , - – / – – 581 . Ełbayr / Erg / / Ergič‘/ Erdik / Erkank‘ / Erham / Eršal / / – – – – / / / – / h – / / h – – / / - .žam - . Maran – / – / – . Ant‘ari – / / / T‘ag / T‘agavor / T‘aguhi / T‘amada / » T’ant’ana / T‘an / / T‘a / / T‘ars par / T‘arp‘ / T‘ał / / T‘el panir / » T‘onir / T‘onratun / T’o / / T’umb / T’ur / / žam / / / – Ekełec‘i / Ek‘nahoł / Zatik / Zerzambi / Zubara / Zndan / Zok‘anč‘ / Zpun / Zurna / – / – , / – / – ,« » ,« / » – / – – / – . Vard – / , , . . . « – / / – / – . Glxatun – / – – . Ekełec‘i 582 , . « Ilik / / – Išlik / / – Irek‘ votk’ / / Irek‘p‘eškani / ( .) » Lakan / Lavaš / Lextr / / / / , .« » – – – , .Surb – - , , – / , – - / Xorovac / / – Xosk‘ a nel, Xoskap / , .« » Xrxa / / . Dalma Xur in / / – Całkazard, Ca zardar / – Co n / / – Cux / / – – – – c .Gorg – / – – ; / – Xali / / Xaš / / Xašlama / Xač’ / / Xač’bu / ( ) Xač‘k‘ar / / .« Xavic‘ / / Xnami / / Xnoc‘i / / Xon an / / . Hetik – – / / – / Lač‘ak / Xab / 583 , - Kal / / – o , y o Kam / / – Kanep‘ / / – Kanč‘ / / – , « » Kap / / – ; Karas / / – Karpet / / – Kav / / – Kerpas / / . Abrešum Klor par / / – , .« Kololak / / – Kosband / / – Kopi / / – Ko n / / – ( ) Korkot / / – Kot / / – o e Kotik / / . Vard Kox / / – Ktavat / / – K nak / / . šalak Kuž, Kula / / , – Kurtik / / . Bačkon Krkeni / / . Tari hac‘ Krckal / / – Kčuč / / – Hazarašen / .« Hayr / /h . šapik – / – 584 – . Mšak /h – / » – ) ( » / hA Halav / Halivor / / Hamba č‘arek‘ / / Hambal / Hambarjum / Hamkal / / Hamk‘arut‘yun / – , - – - Hayren / / – / . Korkot Harisa / /h – ; Hars / /h – Harsanik‘ / /h – Harsnałber / /h – Harsnak‘uyr / / hP – Hrak‘aš / / h – Hac‘ / / h – y . « Hac‘atun / Glxatun Hek‘iat‘/ /h – Hetik / / h – .Lakan Hišatakaran / /h – Hnjan / / – /h Hogehac‘ / Hogehangist / /h Hołat‘ap‘ / Hotał / /h – /h – Hoviv / Horac panir / Horak‘uyr / /h /h Horełbayr / /h Horovel / / Javar / Jit’han / Jme anoc‘ / Jc’um / / – / łazaxik / łavurma / čaxarak / čakatagir / črag / – / – /h – » » . - .Sgasełan,K’elex – ( ) .č’oban – /h – – – – ac o o – / . Aba –c .Thal / – / – » / / « pa « – 585 .Xnoc‘i , - Małaza / / . Maran Mačkal / / – Makar / / – Makarbaši / / – Mayr / / – Mangał / /M – Manel / / – Manusa / / – Mašik / / . Sol r Ma an / / – , Ma an sel / / – Marag / / – Marzpan / / – Mariam Astvacacin / Markos / / – Matnak‘aš / / – Matnoc‘ / / – ; Macun / / – Mafraš / / – Mezar / / – , Mec Pas / / – Me i / / . Zubara Me eloc‘ / / – Mihrab / / – Mint‘ana / / – Mot‘al / / – Morak‘uyr / / – Muštak / / – Mšak / / – Yazma / Yap‘n i / Yar xušta / Yot‘ / / / » – / / . P’uši – , 586 / – - - - , – , .« Nalik / / – Naxarar / / Naxrapan / / Nanik / / – Nahapet / / Naš / / – Navasard / / Nšan / / – Nšandrek‘ / / Nor tari / / – – , – / č‘eč’il / / č’xoskanutyun / č’mušk / / č’oban / / č’ongur / / č’ors votk’ / č’uxa / č’ust / Pali / Panduxt / / / / / – – (11 ) ) ( , - , - – « č’mušk( .) 587 .Halav . Baspind / – , . T‘el panir / – . Hoviv – – – , – . Amanor – šal / / – , šalak / / – .Krnak šalvar / / – , šapik / / – šaran / / – , šaroc‘ / / – šen / / . Gyuł šerep‘ / / – švi / / . Sring šoror / / – šur par / / – č‘anax / » - Panir / / – / – Patank‘ / / – Patarag / / . Aknat Patrhan / / – Pap / / – , Par / / – Paraglux / / – Parkapzuk / / – .P’et‘ak Plul / / . Kopi Poli / / . Zubara Poxara / / – , Poč‘ / / –c .Bombi Pruz / / – Putuk / ar a / rałac‘ / rorhnek‘ / uppa / / es / šekter / / / – – – .« » ( .) – – . Tanuter / / / , , ) / – Saz / / , – Sayl, Sel / / . Bačkon Salt‘a / / – Sand / / – Sanderk‘ / / h – Sgahan / / . Hogehac‘ Sgasełan / / – Serund / / – Sini / / – Skesur / / – Skesrayr / / – Sparapet / Soler / / – 588 (6 , , Soran / / . K’ašan S napan / / – Sranoc‘ / / . Jit’han Sring / / – Sp‘yurk‘ / / – Su ux / / . šaroc‘ Surb Xač’, Sbxeč’ / / . Surb Sargis / / – / – Vard / T’ant’ana Vardava / / – Varjak / / – Varpet / / – Vartik‘/ / – Vec‘ki / / – Ververi / / – , Višap / / – ; Višapagorg / / Vipasan / / – Vipasank‘ / / – Vołb / / – , Vordan karmir / / / – Tal / Tagr, Tegr / / , Taka / / – Tantikin, Tantiruhi / , Tan ter / / – Tan mec, tan glux / Tanuter / / – Tapan / / – Tat / / – Tatmer / / – Tari / / – ; , – . , . « » . a – - – – / , , / , 589 – . Tan ter .Gełč’apet - Tari hac‘ / / , .« Tarosik / / Tik / / – , Tkalast, Tkanav / np‘ s / Tolax / Tohm / Tolma / Trex / Trndez / Thal / / , – K’avor / K’avorakin / - – – (13 , / , – ) , - - – P’ l n / / – P’alas / / . Karpet P’ap’ax / / – , P’esa / / – P’esi ca / / –« » P’esałber / / – « P’et‘ak / / – P’oxan / / –c .Vartik‘ P’oxara / / . Zubara P’op‘x / / . Luys P’uši / / – K’oloz K’amani / K’amanč‘a / K’anon / K’ašan / K’a asunk’ / , – / h – / , - – / / – / / / / h – .łavurma Tun, Tantun / C’eł / h – » – / – / / / / – – / – .P’op‘x » , - – oca e / – , – oca e a 590 K’elex / K’eni / K’e i / K’eč’a / K’ilar / K’oloz / K’ č ri / K’t‘oc‘ / K’urk’ / K’n ut‘ / K’ursi / ( K’yamar / K’yahrez / / . Hogehac‘ / / – – – / / / / / K’yoxva / K’yuf t’a / K’uyr / Ožit / / Ojajev par / ) / / h / / – – / – – – – - , –c .Bažink‘ / .P’et‘ak . Tanuter . Kololak / – / Ošarak / / Ošnak / / O ax / / Ororoc‘ / Ororoc‘axaz / Ororoc‘i xał / Uskap / . Maran . Gdak – , – , . Muštak – , – / / / , – / / , – . Nanik . Kosband 591 , библиоГраФиЯ . . // .,1966. . . . 1940( . . .). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82. . . . . . . . ., , . ). .,1962( . . .). // . - .,1955. .5. .350–392. .1963.IV. .3–27. . . . . . , . . . ., ( // . .,1974. .251–263. // . . . , . .,1994. .7–92. . ,1901( . .). . .,1931( . .). )/ . . , . ., , . . .,1940( . ). .,1946; .1.1948 .2( . . .,1965. . .,1966( . .). . .,1966. .I. .3. .;1968. .,1975. .7( . ). . . .,1975. . // . .,1925. 7. .115–129. . . . .,1959( . ). . . . .,1962. . . . .,1973( . ). . . . .,1981. . . . .,1964. .I; .,1967. .II( . .). . . // .1972. 4. .159–184( . .). . . IX–XIII . .,1946( . .). . . VI–XVIII . .,1956( . .). .A. ( XVIII– XX .). .,1971( . ., . .). . . : // . .,2000. 1. .52–76. . . . .,2005. 592 . ., . . // . 1985. 4. .66–84. . . . .,1975( . .). . . . .,1993( . . .). . . . .,1996( . .). . . 1915 . . .,1999. . . XIX– XX .// XIX–XX . .,1971. .209–223. . . I – .// .1972. 4. .108–117. . . (XIX– XX .). .,1983( . .). . . . .,1998( . .). . . // . .,1978. .8. .5–186( . .). . . (1801–1917 .). .,1959. . . . .,1971( . .). . . 1918 . .,1997( . .). . ., . . XI–VI . . . ., 2006( . .). ., ., . . .,1999. . . ( VII–XIII . . .). .,1984. . . . .,2000( . .). . . (1920–1980). .,1987( . .). . . . .,1950. . // . .,1919.08.06( . .). . . , 1909; 2- . ; ., 1977 ( . .). . / . ., . . . . . , . . . .,2004. . . XIX– XX .// . . . III. ,2000. .129–136( . .). . . ( XIX– XX .// . . .IX. ,2006. .47–51 ( . .). . .A . .,1969( . .). . . . .,1994. . . . .,1997. . . // (V–XVIII .). .,1982. .9–17. . . XIX . .,1957( . .). . . . .,1972( . .). . . ( ). ., 1908; 2- ., . . . ( ). ., 1971;1987( . .). . . XII–XIII . .,1964( . .). . . . ,1995. .1( . .). . .,1914. .I. . / . ., . . . . . .,1990( .). 593 . . . . ( 1986 . .). . . . . .). [ . . .,1987. . . . . . I. . .,1993( [. - . .). . . ., 2007 ( . .,1860( . ., .,1981. . ., . . .). . . « » // .Ma .,2001. .52–67( . .). ( 20- .)//StudiaPontocaucasica.2. . ,1995. .147–159. . . . .,1974( . .). . . // .1988. 3. .144–150( . .). . . XIII–XV . .,1989( . .). . ., . . . .,1987( . .). . . XIX– XX . .,1988. . . . .,1967. . . ( ). .,1968( . .). . . (( 1045 .).). .,1980( . .). . . . .,1988( . .). . . . ., 1964 ( . .). , . ,1866. .1;1868. .3;1873. .5, .1–2;1874. .6, .1. . .,1987( . .). . . . . .,1901. . . . .,1974. . . // .1980. 4. .70–79. . . , ( )// . - . ,1984. .74. .24–34. . . . .,1989. . ., . . . .,1964. . ., . . // . . . ., 1990. .22–36. . . ,1881( . .). . . ,1885( . .). . . ,1895( . .). . . ,1895( . .). . 594 . . ,1901( . .). . . . ,1937( . .). . . . ,1941. .I; ,1955. .2; , 1961. .3( . .). . . ,1912( . .). . .« » // .1981. 3. .205–210( . .). . . . .,1990( . .). . . // .1969. 2. .98–114 ( . .). . . . .,1983( . .). . . ( )// .1965. 3. .14–27. . . ?// . . .,2008. .230–235. [ ]. / . . . ,1926( . .). [ ]. / ., . . . . .,1990. [ ]. . .,1940( . .). . . . XIV–XX . .,1992. . . // . .,1997. .134–144. . ., . . // . .,1992. .I. .157–189. . . .,2000. . . . .,1969. . ., . . . .,1993. . . ,1940( . .). . . XIX . // . .… . . . .,1974. . . . .,1984. . ., . . VI–III . .: // : . .,1988. .219–237. . . : ,1996. . . // . .,2006. .1. .61–66. . . // .2006. 4. .29–32. . . // : . . . . . ., 2008. .3. .109–128. . ., . . . .,1990. . . / . . . // .1946. 4. .239–317. IX–X ./ . . . . .,2005( . .). . .,1965( . .). 595 .; . .,1988( . . . .). ,1896( . .). . - / . ., . . . . . .,1973. . . IV–VII . .,1949( . .). . . I. .,1951. . . II. .,1957. . . IX–XIII . .,1958. .1–2;1964( . .). . . ?// .1965. 3. .83–94( . .). . . (VI . . .–III . . .)// .1969. 1. .43–68( . .). . . // .1971. 1. .143–158. . . . .,1975( . .). . . (VI . . .–III . . .). .,1976. . . I. .,1982. . ., . . 3. 1949–1956 . ., 1958. . ., . . // .1967. 4. .26–47. . . . .,1958–1964. .1–2. . . ( )// . 1984. .4. .28–129. . . . .,2010( . .). . . // . ,1887. .6. .1. .1–133. . . // .1973. 1. .23–37. . . // .1976. 1. .87–99. . . II . . .// .1988. 4. .84–102. . ., . . III . . .// 1972 . .,1973. .443. . . XVIII .// .1981. 4. .47–54( . .). . . . .,1973. . . .,1968. / . . . . . .,1972( . .). 1971 .( . .). .,1972. 1992. .,1994( . .). 2006. .,2006( . .). // . .,2003( . .). / .- . . , . , . ). , 1862( . .). ( )/ . . . ,1880( . .). . . // . .,2001. .3 ( . .). . .,1981. .7( . .). 596 , / . . . .,2008 . .). . . . .,1959–1999. .1–15( . .) . , , . .,2001( . .). . . ,1970( . .). // . .,2001. .3( . .). /. . . . . . .,1979. XVIII . . ( )/ . . . . .,1968. . . . ,1937( . .). XVII . . . / . . . , . . , . . . .,1953. .I. XVIII . . . / . . . . .,1978. .III. XVIII . . . .IV:1760–1800 ./ . . . . .,1990. . .,1984. . // . .,2000. 1–2. .40–43. . . . // . ( ). .,1983. .254–270. . . . . .,1989. . . // . ., . ., . . . , , .( - ). .,1994. .93–116. . . // . ., . ., . . . , , . ( - ). .,1994. .117–132. . ., . . . // . ( ). .,1983. .110–117. . ., . . . // . ( ). .,1983. .189–270. . ., . . // . ., . ., . . . ( « ». ). .,1995. .4. .7–134. . ., . . – // . . .,2004. .200–209. . . « »// .1979. .1. .36–55. . . (X–XI .). . .,1994. . . // . . . . .,2008. .37–43. . . « »- . .,2001. .I( . .). . . . .,2005. . . . .,2007. . . (III . . .–II . . .)// .1955. 9. .43–66. ( 597 . . . . 1972. . . ., ., . .,1964. . ., . ., . . . . . .,1985. . .,1968. . ., . . // . .,2007. .24. .123– . .). . . . .,2004. . . (1941–1945). .,2009. . . // . .,1960. .29–36. . . . .,1964. . . ( ). .,1970. . . . .,2001. . . XVIII . .,1954. . . . .,1960( . .). . . . . .,1965( . .). . . . .,1975( . .). . . . ,2000( . ). . . . .,2006( . .). . . . .,1978( . .). ., ., ., ., ., ., . . .,2005( . .). . . . // .1991. 2. .3–16. . . ( )// .2001. 11. .13–21. . . . .,2006. . . . . .,2007. . . – // . .2010. 4. .92–99. . . . . .,2011. . . . ,2005. . . . ,1994. . . ., 1989 ( ., ., . .). . . . , 11- 1879 ./ . . . .,1880. [ ]. / . . . . ., 1887 ( . .); . . ., 1985 ( . .). . . ( ). .,2005. . . . .,1970–1972. .1–3. [ ]. . .,1864. 218( 598 . . . . XII– . . . . . .). . . . XX . // , . .,1985. . .,2000. . .,1977. .1. . . .,1991. // . ., 2000. .7–34, 165–202 ( . // ,1929( . .). .1980. .I. .82,83. . . . .,1962. . . ,1919( . .). . . ,1923( . .) . . ,1923( . .) . . .1940,I951. .1–2. . . . .,1942. .1; .,1944. .2;1946. . 3; .,1948. .4; .,1962. .5( . .). . . . .,1952–1967. .1–5. . . . .,I97I–1979. .1–4( . .). . . . .,1984( . .). . . . .,2004( . .). . // . , , . .,2001. .7–18( . .). . // . . . .,2001. .7–20( . .). . . XIII– XIV . .,1969. . . // . .,2002. .103–111( . .). . ., .A. // .2001. 2. .169–199( . .). . . . .,1948. .O. « » // .2000. 6. .34–47( . .). .O. , // . . . . .,2002. 6. .99–104( . .). ., ., . , . // . , , . .,2001. .29–48( . .). .O., .A., . .,2008. . , . .,1971. . . .1875–1922. . .,2005. . . . .,1970( . .). . . // . . .III. ,2000. .137– 142( . .). . . ( // . .… . . . .,2002( . .). . . // . . . ,2005. .112–116. . . . ., 599 . . // . ., . 1600 . . . .,2006. .377– 384. . . . ., 1973. . . . .,1975. . . . .,1982. . . // . .,1989. . . . XVII . .,1969. . . . .,1996. . . . .,1969. . . . .,1996( . .). . . ,1. .,1999( . .). . . .,1967. .I(1779–1861); .II (1861–1917). .,1985( . .). . . ,1895( . .). [ ]. / . . . . . . . . .,2009. . . . ., 1963( . .). . , « »// . ,1937( . .). . . // . .… . . . .,1947. . . . .,1963. .1; .,1974. .2; .,1983. .3 ( . .). . . . .,1972( . .). . . . .E .,1974( . .). . . . .,1986( . .). . . // . . … . . . .,2006. . / . . . . ,1927. ( ). // h . ,1899. .5. .5–184; ( ). . .,1972. .3. .5–188( . .). . . , . ,1858. . . . .,1879. . // .UBS,1989. . . // . .,2007. .3. .7–11( . .). . . , // . 1913. .4. .8–9. . . . 1879 . // . .XXV, .2. . 3,28. . .,1898. . . .,1988. 600 . . . ., 1823. .1–2. . . . . .,1986. . . ( , ). .,2002. .2. . . . .,1989. [ ]. . ,1832( . .); [ ]. / . . . . . . . . . . . .,1953; ]. . .,1987( . .). . . XIX–XX . ,2004. . . .,1961. . .Craniaarmenica. // . I . .,1927. .II. . . // .1929. .17. .3–4. .64–87. . . // .M.,1947. .II.C.76–79. . . // . .,1947. .XIII- .C.89–147. . // ,1894. .2. . . . .,1869. .I. . // .1961. 2. .91–123. . . // . . .; .,1960. .2. . . . ., 1970. . . .,2001( . .). . . .,1861( . .). . . ( )// .1967. 4. .291–296. . . // . . .1970 . ., 1971. .108,109. . . XIX– XX .( )// . .,1981. .12. .85–142. . . // . . .,1986. .153–203. . . . .,2005. . . : ,2007–2008; ,2009–2010. . . // : . .,2009. .44–54( . .). . . // . ., 2009. .167–176 ( . .). . . // ( ,XV). .,2010. .335–344( . .). . . // - 601 . . . . . .,2010. .106–109 . .). . . // XXI . . . ., 2011. .136–143( . .). . ., . . ( )// . . « , , » ( , 7–8 2006 .). . . . . ., 2007. .269,270. . ., . . // : . . . ,2008. .20–25. . ., . . // . : . . . .,2009. .239–244( . .). . ., . . // . .,2001. .366–378( . .). . . (IV–XVIII .). ., 1999 ( . .). . . . ., 1976. . . // . .,1984. .83–93. . . . .,2000( . .). . . // O .1967. 6. C.78–88( . .). . . . . .,1959( . .). . . // . .,1991. .18. .61–146. . . . .,1956( . .). . . // ,1960. .33. .31–38. . . ( ) // . , , . .,2001. .357–360( . .). . . (XIX–XX .)// .2004. 2. .48–64( . .). ., ., . // . .,1962. .II.C.463–480. . ., . . . ., 1963( . .). . . XVIII-XIX .//StudiaPontocaucasica. 2. . ,1995. .188–195. . . // .1888. .4, .1. .1–564. . . // ,III. 1951–1953 . .,1955. . .,1974. . , 1972. . . XX .// .1966, 3. .257–270. ( 602 . . .3–54. . .). . . . . . . . XIX– XX . .,1993( 1939 . . . 1: . ,2010( . . .,1984( . . .,2000( .// . 1969. . 4. . .). . .,1992. . .,1975. . ., 1970; .3: . .; .,1966. . .). .). . .). . .,2001( . . . ( .,2005( . ). . . : // . . .,2007. .325–328. ., ., . // , . . . . . ,1987. .17,18. . . . .,1848. . . 1828 .// . 1957. 7. .61–71. . . . ., 2001 ( . .). . . / ., . . .,1989( . ). . . .,1857. . // . .,1973. .5. .5–300( . .). . . 1917–1923 . .,1999( . .). . . . .,1998( . .) . . // . . . « , , »( ,7-8 2006 .). . . . . .,2007. .275,276. . . // . . .,2007. .328–330. . . : , , 2005–2006; , 2007–2008; , 2009–2010. . . // ( ,XV), .,2010. .210–218( . ). . . . , 1988 ( . .). .( . ). . .,1997( . .). .( . ). . .,1997 ( . .). .( . ). . .,1997 ( . .). . . . .,2005. ( . ). . ., 1856 ( . .). ). 603 . ., . . . // .1980. 3. .3–27. . ., . . . . .,1984. .II. . . . .,1937( . ). . . . . .,1951( . .). . . . .,1969( . ). . . . .,1979. . . c . .,1968. . ., . . . .,1980. . . // . ., 2004. .53^54( . ). . . . .,2009( . ). . . ( p ). p.,1989( . ). . . . . .... . . . .,1990 ( ). . . . .,2005( . .). . . .,1982( . .). . . . .,1962( . .) . . , (XVII .).// . .... . . .,1972. . . . .,1978( ., . . .). . . ,1970. .1( . .). . . ,1972// . 20( . .). . . // . .,1990. .10. .5–138( . .). . / . M. . . .,1966;2- . .,1982. . .,1983. . . ( ). .1976( . .). . . . ., 1958. 1914–1918. // . . . . .,2006. .I( . .). : // . . . . .,1991. .I. . / . . . . . .,1972. . . .,1986( . .). . / . . . . . .,1999. . . . .,1986. . . - . . , 1770,1771,1772, 1773 . .,1809. . // h . ,1912. .23. .68– 113( . .). 604 . // . 1964. 3. .229–234. . .,1952( . .). / . . , . , . . .,1965( ., ., . .). . .« ». ( ). .,1983. ( ). / ., . . . . ,1910( . .). . / . . . .,1962( . .). . . (X– XX .). .,1974. . . . .,2002. . . . .,1982. . . . ., 1970 ( . .). . . ( ). .,1980. . . . .,1990( . .). . . . .,2007( . .). . // .,2006. . . . . ., 1970 ( . .). . . // . .,1983. .14. .5–263( . .). . . . .,1984. . .,1934. .1. . . . ,1896. .1. . . .,1927. . . // . 1988. 2. .179–187( . .). . . // ,III. . . . . . ,1998. .30 ( . .). . . // . . .,1999. 1. .84–94( . .). . . a x // . . ., 2001. 1–2. .90–98 ( . .). . . XVIII– XX .// : . , ( . ). .,2006. .31–40( . .). . / . . . .,1975. . . // .1888. .6. .153–192. . . . ., 1965 ( . .). . . .// . .... . . . .,1963. . . . .,1964. . . . .,1966( . .). 605 . . . .,1972( . .). . . . .,1975( . .). . . . .,1981( . .). . . . .,181( . .). . . // .2006. 1. .44–47. . . ,1878( . .). . . ( ). .,2004( . ). . . // .1952. 1. .75–86. . . // .1959. .5. .133–141. . . . .; .,1881. .II. . . 1828–1829 .// .1974. 2. .91–100( . .). . . . .,1975. . . . .,1958. . . // . .1934. 1–2. .134–142. . . // .; .,1948. .IV. . . . // . .,1951. .17. .355–370. . . . . 1: 1969–1973 . ., 1981; . 2: . .,2006( . .). . . . .,2006( . .). . . // .1885. .1, . 5. .649–731. . // . . . . . .,1914. .3–44. . . .,1971. . . // .1982. 4. .154–164. . .,2004( . .). . . . .,1992. . .,2004–2009( ., . .). 1940–2000. .,2002( . .). . .,1985. . « »( ). .,1907. . / . . . . . .,1902. . . // . 1966. 1. .261– 264( . .). . . . ., 1964. . . . .,1969. . . . .,1972. . . . .,1974. . . . .,1978. . . . .,1982. . . . .,1987( . ). 606 . . // .1988. 1–2. .60–80; 2. .68–89( . ). . . . .,1968. // . .,2005. 2. .103. . . , 2006 ( . ). . . XIX . . .,1989( . ). . / . . . . .,1948. . ., . . ( )// .II(XVIII) . .,2008. .1. . (1830–1870)/ . . . . .,1993. . . . .,1985. . // .1979. 11. .94–104( . .). . . ,1976. . . // . ., 1969. .19–21 ( ., ., . .). . . . .,1977. [ ]. / . ., . . . . . . .,1986. [ ]. / . . . . . .,1996( . .). // / . . . . . .,1985. . . 1803–1806 . .,1886. . . . .,1871. .I, .1–2. . . . .,1886. .IV. . . // . . .,1953. .22– 30. . . // . ., 1953. .22–30. . . // . .,1967. .22–30( ., ., . .). . . IV . . . .; ., 1956. . . . 1500 500 . . . , , . .,1968. . . // . .,1976. .2. .158–164. . . // . ., 1983. . 4. .190–194( . .). . . ( , )// .1983. 4. .149–178. . . // .1989. 1. .69–76. 607 E . . . .,1990. . .. . . // : . .,1988. .164–207. . . . .,1961. . 1854 . ,1854. . . ,1856. . . // . .,2000. 1–2. .174–195. . . // ., . . . .,2009. .107–131. . ., . . . . .,2009. . . : X–XIV . ., 1983. .1. . . . .,1835. . ., . . // . .,2003. .119–122( . .). . ., . . . .,2004( . .). . . // .1887. .1. .1. .1–158. . . . . ,1889. .3. .2. .1–63. . / . . . . . . . .,1958. . . .,1989( . .). . . .,1993. . . .,1970( . .). . . , 1998. . . 450–451 .( 1500 )// .1951. 4. .41–60. . . // .1953. 3. .11–31. . . // .1958, 3. .59–74( . .). . . // . .,1960. .21–28. . . (VII–VI . . .)// .1968. 3. .91–120( . .). . . // .1970. 2. .27–56 ( . .). . . // . ., 1971. .I. .435-443( . .). . . .// .1886. .2, .3. .1–265. . . 1613 .// .1901. 12. .49–57. . XIX . ,1894. .1 ( . .). . . .A . .... . ., .,2004( . ). 608 . . . . :« » . .,1998( . .). . . // .1962. 4. .77–80. . . (III–I . .). .,1966. . . (III–I . . .). .,1976. . . . .,1980. . . . .,1982. . . // . .,1985. .112–121. . . // .1989. 2. .21–33. . ., . . ( ).( // .1991. 1. .110–121. . ., . . I, .,1988. . ., . . // .1991. 6. .15–25( . .). . . . .,1964. . . . . .,1936. . . . .,1947. . 1872 .// .1873. .VIII. . . // . 1882–1883. .7. .158–167. .C . ,1925. . . . . .... . . . ., 1990 ( . .). . . // . . : 1986–1988 . . . .,1990 . .18–24( . ). . . ( )// , , . . . , 17–18 2003 . . , 2003. .298–301. . . ( )// . . .,2007, 1–2. .52–55( . ). . . 1980 2008 .// . . . . . .,2009. .102–109( . ). . . ( 2007–2009)// ( , XV). ., 2010. .30–35 ( . ). . . // . . .,2011. 1–2. .41–44( . ). . 17 1919 .// . .,1919.12.04( . .). . 1 1919 .// . . 207. .1. .14. .6. ., . . uus // // . . . . . .,15–17 2011 . .8,9. 609 . . ,1900( . .). . . // . . ., 1929. .8. . . // . ., 1931. 6. .713–727. . . , // .1887. .2. .1–83. . . // . 1888. . 4, . 2. .1–135. . . // h . ,1898. .4. .177–202( . .). . . ., 1863. . . . .,1979. . . , . ., 1990( . .). (III . .–XIV . . .)/ . . . . .,2007( ., ., . .). . : 5 . ,1954–1961;1954. .2. . / . . . . . . . .; .,1939. . . ( ) // .1983. 4. .22–43. . . . . . 75 . . . .,2004. . ., . . . .,1956. . . .,1952. . . . ., 1969( . .). . , 1 / . . . .,1940( . .). . . . .,1989. . . 80- XVIII . .,1990. . . ,1999. . . ., / .1999.T.II. . // . ,1913. .24. .90–110( . .). . . . ,1932. . . // . . .,2003. .6–18. . . XIX– XX . ., 1991. . . . ., 1973 ( . .). . . . .,1978. . . XIX– .// . 1981. .7. .83–100( . .) . . // . 1993. 1–2. .147–156( . .). . . // . 1999, 2. .331–341( . .). 610 . . . . . //IV ; .,2001. .164. // - . . . ., 2006. .XIII. .76–82( . .). . . . : , // . . 80 . .,2008. .162–176( . .). . . // . 1957. 9. .93– 104. : 8 . ( - ). ., 1971. . I; 1984. . II;1976. .III;1972.T.IV;1974.T.V;1981. .VI;1967. .VII;1970 .VIII( . .). / . . . . .,1980. ( )// .1903. .XIX. . . ./ . . . . .,2000( . .). . . ./ . . . . .,2003. .1959 . . .,1963. .1970 . .,1973.T.IV; .,1974. .VII. .1989 . . .,1991. . . .,1916. . . , 1919 ( . .). . . . ,1920. . . / . ., . . . . . .,2002. -– : . .,2004. 1846 . ,1845. 1849 . ,1848. 1851 . ,1850. 1861 . ,1860. 1866 . ,1865. 1877 . ,1876. 1878 . ,1877. 1879 . ,1878. 1880 . ,1879. 1881 . ,1880. 1885 . ,1884. 1891 . ,1890. 1910 . ,1909. 1914 . ,1913. 1915 . ,1914. 1916 . ,1915. . . // . . 1929. .VIII. .152–195. . . . . .,2010. . // h . ,1901. .7–8. .146– 201( . .). . . .,2003( . .). . . ( – II .). .,1968. . . XI–XII . .,1975. 611 . ., .,1991. .1. ( . .). .[ . [ . . . [ ., ., . . . . . .). . ., . . . . . // . VI–XIV . ., 1931. 1 ]. . .,1861( . .). ]. / . . . .,1983. .II( . .). ]. / . . . . . .,1984. IV–VIII . .,1970( .). 1. . ., 1976 ( . ., . ., . ., 2002 . // , . . . , 17–18 2003. ,2003. .112–121. ., ., . 30 // . . .« , , ». . . . . .,2004. .69–71. . ., . . 1990–2003 . .,2005( .). . ., . . ( 2008 .)// . . .,2009. .247–269 ( . .). . .Chetto-armeniaca. .,1931–1933. . . . .,1940( . .). . . – . . .,1948( .). . . . .,1948( .). . . . .,1956. .I; .,1975. .II( .). . . VI–IV . . . .,2003.( . .). . . // . . .,1986. .30–80. . . // ( ,XV). .,2010. .69–79. . ., . . . .,1986. . . // . .,1950.T.IIIC.73–143. .T. . .,1958. . . // .1965. 2. .211– 216. . . ( XIX– XX .). .,1966. . . ( ). ., 1978( . .). . . // . . .,1986. .114–153. . , // . .XIX.1901. . ., 612 . / . . . , . . .,2000 . .). . ., . . ( )// . .,1987. .52–55( . .). ., ., ., . // . 1992. 2. .158–168 ( . .). . . // .1957. 4. .107–116( . .). . . . .,1961. . . . .,1940( . .). . . . .,1948( . .). . . . .,1952. .1; .1982. .2.( . .). . . . .,1984( . .). . . . .,1955. . . // .1988. .80. .71–76. . . // .1990. .XLIII. 4. .285–295. . . ( )// . .... . . . ,2007. . . .1914–1916 . .,1965 ( . .). . . . .,1971. . . . .,1986. . . ( ). .,1975. . . // . ,1898( . .). . // . ,1907( . .). . // . ,1914( . .). . . / . . ., . . . . .,1931( . .). . . ,1938; .,2005( . .). . . .,1941; .,2005( . .). . . .,1998. .VIII; .,1999.T.IX; .,2000. .X,XI. .,2004.T.XIII( . .). .// . .,1924.17.04( . .). . , « –1886 .»// .1897. .XIX. . . .,1929( . .). . (1820–1930). .,1931( . .). . (1831–1931). ., 1932( . .). . . (XIV–XVII). .,1978. . / . ., . . . . ., 1941; .,1962( . .). . . ... . .1990. . . XII–VIII . . . .,1994. [ ]. . ,1926( . .); ,1914; .,1994( . .). . . ( ). ., 1989. ( 613 ., ., . // .1989. .42. 5. .445–451. . .,1976( . .). »// .,1977. .53–67( . .). . .; .,1999. . ., 2008 . . . . « . . . . . . ( . .). . . . .,1956. . / . . . . .; .,1951. . / . . . .,1970( . .). . . . .,2003. . / . . . . , . . . .,1976. . / . . . .,2000( . .). . . . . .,1995. / . . , . . ., 1983. . . . . .,2009( . .) . . . ,1971. . . . .,1950. . . . .,1952. . . . ., 1958. . . . .,1977. . . // . .,1985. .161–162. . . IX–II . . . .,1993. . . I. . .,1941. .85–87. . . // h . ,1896. .1( . .). . . // h . , 1897. . 2. .5–255 ( . .). . . // h . , 1898. . 3. .105–272 ( . .). . . // h . , 1898. . 4. .7–117 ( . .). . . // h . , 1899. . 5. .213–360 ( . .). . . // h . , 1902. . 9. .197–262 ( . .). . . // h . , 1905. . 12. .109–174 ( . .). . . // h . , 1906. . 14. .133–155 ( . ). . . // h . ,1907. .16. .8–65( . ). . . // h . , 1910. . 20. .116–212 ( . .). . . ( )// .1915. .XLIV. . . .1–84. 614 . . . . . . // . ,1917. .26. .155–175. // . .,1931. 5. .113–148( . .). . .,1983. .1;1988. .2;2004. .3( . .). ]. ., . ., . . . . . .,1968. . . ., h [ / . . . 1941( . .). . . . .,1958( . .). . . . .,1963( . .). . . .,1967. .II( . ). . . . . ,1910. .1–2. . ( . ) / . . . . ., 1908. . . ( )// .1925. .III. .97–108. . . // . 1926. . IV. .55–70. . . .1. // .1927. .VI. .119–133. . . .2. h – // .1927. .VI. .133–140. . . 15 // .1936. 4–5. .270–274. . . // K . 1955. . I. .182–264. . . . .,1969( . .). . . . .// . .12. .,1981. .5–84( . .). . . . . .,1992. . . ( ). .,1940. . . // . .... . . . .,1956. . . . .,1958. .I; .,1972. .II. . . . .,1983. . ., . . . .,1977. . . // . . .,2008. .197–199. . . . .,1960. . . // . .,1998. 5. .15–41. . . // . .,2000. 1–2. .145–159. . . .,2007( . .). . . . .,1941. .I; .,1944. .II ( . .). . . .,1941( . .). . . . .,1995;2- . .,1997. . . X–XI . .,1940. . . . . ., 1943. 615 . . . .,1944. .1; ., 1957. .II, .I; .1960. .II, .II; .1952. .III( . .). . . (V . . .–XV . . .). .,1954.2- ., . . . . , , .// . .,1956. .68–155. . . , 1860( . .). . . 1920–1953 . .,1999( . .). . . . .,1977. . . . .,1995( . .). . . (XIX–XX .)( ). . .... . . . .,2000( . .). . . .,2005. . . . .,1894–1899. .1–3. . . , , ( )// ,1905. .XVI. . . . .,1915;2- . .,1995. . . : . .; ., 1934. . . . .,1939. . ., . . 1916 . . .,1922. . . . .,1954. . . . .,1961. . . . .,1964. . . // .1967. 4. .225,227. . . . .,1971 ( . .). . . . .,1973 ( . .). . . // , 8. ., 1974 ( . .). . . // . .,1981. .80–84. .A. // ,1924. 9–10. .453–459( . .). . . ( )// .1987. 7. .65–76. . . ( XIX– XX .). « »// .1989. .17. .63–142. . . . // .1990. 6. .19–33. . .« »: // . , , . .,2001. .337–346( . .). . . . . .,2009. .1( . .). ., ., . // .1989. 3. .3–18. . . (1900–1920). ., 1948( . .). . . : , , . .,2002. 616 . 1950 . . . . ,2005( . .). / . . . .,1980. ,1885. .5. .1, .2. 2005–2010 .// . .1: - . VIII–XV . .; .,1939. . . . .,1986. . . . .,1987( . .). . . « »// . . .,1962. .7–70. . . . .,1963( . .). . // .1898. .25. .2. .1–58. . . . .1902. . . . . ,1908( . .). . . . . .,1954. . . . .,1960. . . // / . . . . . ., 1934. .1. . . . .,1954. . . (1915–1940 .). .,1975( . .). . . – (1920–1980 .). ., 1985( . .). . . . ,1932. . . . .,1949. .1( . ). . . : - , 1981; - , 1983; - ,1984; - ,1991; - ,1993; ( ) ,2001. . . // , 1. .,1993. .149–158( . .). . . // . .,2001. .28–31( . .) . ., . . 2001 .// , XII. .,2003. .97–102( . .) . ., . . // . , . ,10. .,1995. .60– 61( . .) . . XIX– XX .// . ( ). .,1983. .117–129. . . // .1988. 6. .98–104. . . ( )// . .,2000. 1–2. .6–28. . . .1920– 1950- // .2002. 2. .70–82. . : // . . .,2003. .69–82. 617 . . // . . . .,2004. .31–53. // , . . ., 2005. .103–114. . . // ., . . . .,2009. .132–156. . . // ., . . . ., 2009. .44–106. . . // ., . . . .,2009. .157–185. . . : . .,2010. . . // . 5(8). ., 2006. .14–19. . . .: .,1973. . .,1997. . .,2003( . .). . . . .,1952. . . . ., 2007 ( . .). ., . 2002–2005 . . .,2005( . .). . . . .,1990. . . . ., 2003( . .). . . XIX .// , . . . 1964 . . . ,1965. .186–187. . . // .1968. 12. .12–22. . . // XIX– XX . « ». .,1971. .1. .116–135. . . ( XIX– XX .) // . 1974. .6. .7–90. . . // . ( ). .,1983. .150–189. . . . 1960–1980 .// . . . . . . ( XIX– XX .). .,2010. . . . .,1961( . .). . . . .,2001. . . . . VIII–VI . . .,1996. . ., . ., . . ( )// .1997. 1(594). .130–141. 618 . . )// . . . . . ( .22. .131–237( . .). // . .,2009. .166–175( . .). . , , ( ). .,2010( . .). . . // XXI . . . . .,2011. .79–83( . .). . . // .1955. .23. .185–200. . . ( 1956 .)// .1961. .85. . 66–72. . . . .,1955( . .). . . . .,1956( . .). . . . .,1969. . . . .,1995( . .). . . // . . . ., 2001. .91–109( . .). . . // .1958. 3. .185–202( . .) . . . . ., 1956( . .). . . // .1970. 3. .185–202( . .). . . , VI–VII . .,1971. . . // ,1990. 4. .277–283. . ., . . ( )// . .,2001. .7. .95–116. . . // .1997.15.11. . / . . . . .,1979. . // h . , 1899. .5. .361– 406; ,1900. .6. .109–158( . ). . . . .,1984. . . ,1832( .)/ . / . . . .,1955. . . ,1888( . .). . . / . . . . . ., . . . . . . .,1954. .2. . . ,1960. . 2// . / . . . . . .,1983. .250–257( . .) . // - . .; ,1901. .1. .163-237( . .). ( .). ,1899. 119( . .). . . .,1975. . // . ., 1929. 4 ( . .). .2007. 619 . . // .1983. 4. .54–64( . .). . . . .,2004( . ). . . . ., 2007 ( . .). . . . .,2011( . .). . / ., . ., . . . . . . .,2008. .I. . ,2007( . .). . . (V–XVIII .) // . ., . ., . . . .,1976. .7–155. ( ). / ., . . . . .1910( . .) [ ]. ; .,1957( . .). 1924–1925 1925–1926 . ., 1927 ( . .). // . .2: « : ». .,1962. .435–616. . . .,1986. . 1926 . ,1928. . .,1977. 1987. . .,1988. 1831 1959 .( ). .,1962. . .,2000( . .). ,2. .,2005( . .). . .1. .,2007; .2. .,2008( . .). . . . , 1903. . . XV . .; .,2005. . . 1920- « » // . . . .,1982. .99–115. . . .// . ,1885. .1. .5. .529–608. . ( . ). // . .,1928. .3–8( . .). . // . .,1928. 5–6( . .). . // . .,1929. 1–2( . .). . . // . .,1929. 7 ( . .). . // . .,1930. 6–7( . .). . . .,1941( . .). , . .,1991( . .). . ,1837. .2.; . ., 1981. ( .). ,1885. 139. 1892 . ,1893; 1895 . , 1896; 1901 . ,1902; 1906 . ,1909; 1910 . ,1912; 1913 . ,1915. 620 1894–1910 .( .1–12). ,1895–1911. 1908–1912 . .,1913. 1906–1914 .( .1–6). ,1908–1915. 1897 . ,1898; 1901. ,1902; 1904. ,1905; 1906. ,1907; 1908. ,1909; 1912. ,1913; 1913. ,1914; 1914. ,1915. , , . .,1836. .1–4. . . : ,2003. . . .XIX– XX .( )// .2007. .23. .7–84( . .). . . .,1999( . .). . . .1958( . .). . . . .,1955. .1( . .). . . // .1988. 4. .145–161. . / . . . . . .,1941; . 1989( . .). . . ,1937( . .). . . . // ,1. .,2009. .1. .5–501.( . .). . ( 2003–2004 .)// ,XIII. . . . .,2005. .51–53. . . .,1997. . . . .,1978( . .). . . . .,1990( . .). . . ,IV. . .,1955. . . // .1958. 4. .78–82. . . // .1960. 3. .289–300. . . I// ,9. .,1961. . . // .1968, 3. .3–13. . . . 2750 . .,1968. . . ( XV– XVIII .). .,2010( . .). . . ( XV–XIX .)// .1976. .6. .107–130. . . // .1978. .9. .7–72( . .). . . XII–XIII // . . . . . - .1915. .22. .3–4. .327–335. . . // . ., 1917. .128–140. .A. // ( ). . .,1961( . ). .III–LXI. . . XII .// . .,1963. .316–322. . . // . .,1963. .1–132. . . X–XIII . . .,1968. .I. . . . .,1982. 621 [ . , 1913. .). . . . ] , , / . . .,1986( , , . . . .,1992( . . .,1935.( . . .). / . . , . ., .). . .). . .,1972–1975. .1–2. ,1865. .I( . .). . , 1902 ( . . . // .1990. 4. .296–300. . 1914 ., ,1914. . 1906 . ,1906; . 1908. ,1908. . . ( )// ( . ).1998. 3(29).C.126–133. . . .,2002( . .). . . . .,1972( . .). [ ]. . ,1981( . .);[ ] / . . . . . ., 1982( . .). [ ]. / . . . . ,1904 ( . .). . . .1801–1900 . .I. .,1972. . . , XVII .2- . .,1979. . . . .,1967( ., . . .). . // . 1967. 1. .64–71 ( . .). . . « » // . ., . . « ». , . ,1996. .93–105( . .). . . ( « »)// . . .,1996. .2. .109–126. . . « ». .,2004. . 1897 .// . .,1904. .64; . .,1905. .65; . .,1904. .61; . .,1904. .63; . .,1905. .69; . .,1905. .71. . ., . . // ( ). .,1981. .41–52. . . (IV . . .–III . . .). .,1959. ., . . .,1975. / . . . .,1993( . .). 622 ,1863( . .). .,1965( . .). // . . . .,1990. .234–245. . . . // . . . .,2001. .21–43.( . .). . . . .,2002. . . .,2006( . .). . . : ( )// . .,2009.2/3–1. .66–102. . . // . - . .,2006. .386–393. . . . .,1987( . .). . . IX–XIV . .,1988( . .). . . // .1997. 2. .164–171( . .). . . // .2004. 1. .63–80( . .). . . : , , , . .,2008( . .). . . . .,2009( . .). . . // .1974. .6. .93–158( . .). . . // .2007. .22. .241–257( . .). . . // . 1975. .7. .127–194. . . // . .,1985. .171–190. . . // . . .,1991. .95–105. . . – – // . , , . .,2001. .377–382( . .). . . // . . . .,2002. .189–193( . .). . . //TheArmenianEpic«Dardevils ofSassoun»andtheWorldEpicHeritage. .,2004. .146–148. . . . .,2004. . . // . . . .,2006. .505–511. . . « »– // . . ., 2008. .2. .316–327. . . – // .2007. 3. .193– 206. . ., . . // .1965. 1. .155–158. . ., . . // . .; ,2007. .223–246( . .). . ., . . . .,1980. . . «h »// . 2002. .441–461( . .). . . // . .,2006. .1. .243–265( . .). . . . . . . 623 . ., . . ( ) .,2001( ., . . .). . . . .,1944. . . . .,1946. . . I . . .,1949. . . .I: . .,1950; II: 1949–1950 . .,1952;III: .,1955. . . .,1955. . . , // .1958. 1. .20–27. . . ( ). .,1959. . . .VIII–VI . . . .; .,1962. . . ( )// . . . .; .,1963. .3–14. . . // .1983. 11. .47–54. . . // . . ,1925. .371–401. . // . .,1929. . . . . .,1971. .3. . . . ., 1892. .V. . . .,1922. . : 2 ./ . . . . . .,1994. . . .,1987. .II. , // . ,1891. . . // .2000. 1. .175–184( . .). . . // .2001. 2. .236–250( . .). . . // . ,2004. 1–12. .367-415( . .). . . // . 2008. 12. .63–79 ( . .). . . . .,1996. . . . .,1983. . 1909 . . .,2009( . .). . . . .,2003. . . . .,1986. . . . .,1981. . . . . … . . . .,1994( . .). . . // , . . . , 17–18 2003 . . ,2003. .227–230. . . // . . . . . .,1987. .71( . .). . 624 . . // .1991. 3. .132–142( . .). . . // ( ) 1996–1997 . . . . .,1998. .120–122. . . . ., 1984. . . - ,1969( . .). . : 40 ./ . . . . .,1890–1899. / . ., . . . . .,1916. . . . .,1999( . .). 1 // . .,1924.6 ( . .). // . 1927. 1. .14,15. . , . . . .,2001( . .). . . . . ., 1998. . . .,1953. .2( . .). . / . . . . . . .,1978. . . // . . .,1998. .227–252. . . . . .,2003 . . // . ,1854. 55. . . . .; .,1998. / . . . ., 2001. . I; 2007. . II ( . .). . (1600–1827). / . . . . , . . . . .,1991. . // . .,2001. 8. .22–31. 2001 . ( ) ., 2003( ., ., . .). . , . ,1893( . .). .1918–1920 .( ). . . . .,2000 ( . .). . ( ) . . ,1908( . .). . ( ). .64( ( )). .2. .29. .58–62; .2. .1. .17( ); .13. .384. .66–67. . . ,1982. .7( . .). . . . .,1968. 1915–1916 .( . . .). .,1995. .I. . (XVI–XVIII .). .,1988( . .). . . // . .,2000. .5–14( . .). . . // . 1991. 2. .61–70. . ., . . // . . . . .,1985. .231,232. 625 . . . . . .). . . – . . , . .). . 1879. . 118. .1( . . . . . . . . . ( 250. .2( - .). . ., ,1996. .5–92( . . // . .,1988. .2: . .). . .,1981( . .). . - // ( // C ». // // . .,1994. .214–237. « ». ., 1975 ( . .). . . .,1941( ,1932( . .). « » . « . . . . .). . . . . 1999. // . . .,1986. 2. .130–149 . 1966. , ). 4. .241- ,1965. . . //ArmenianStudiestodayanddevelopmentperspectives.Yerevan,2003. .182,183. . . . .,1967( . .). . . (1828–1840)// . 1986. 2. .109–115. . . 50 (1850–1900 .)// .1990. 1. .114–121( . .). . . 1915 .// . . .,2001. .128–167( . .). . . XIX– XX . . .,2002. . . XIX .// . . . . .,2005. .95–108( . ). ., ., . . . .,1998. . . . . ., 1960. . .« » . .,1986. . . // . ., 1988 ( . .). . . // . 1998. 1–2. .113–128( . .). . . // . « ». ., 1990. .VII–L. . . . .,1989. . . // . .,1970. .V. .357–380. 626 . . . [ . . .,1978( . .). // . . 1990. 23.05. . . (XIX– XX .)// .1973. .4. .85–175( . .). . . / . . . .,2004. . // . ,1894. .I. .VII. . . .,1963( . .). , . .,1895. .62. . . ,1896. .6. . .1871. .1;1878. .4;1879. .5;1880. .7. . ,1899. . ,1902. . . ( ). .,2000( . .). . . : . 2- ., . ., 2011 ( . .). . . ( VIII ). .,2009. . / . . . . .,1960. .1; , , / . . . . .,1966. .II.; , / . . . . ., 1967. . III; ( , , )/ . . . . .,1973. .IV; / . . . .,1982. .V; / . . . . . . ., 1977. .VI; , / . . . . .,1996 .VII( . .). / . . . . .,1999. .VIII.( . .). , 1886 . ,1893. . , , . .,2001( . .). [ ]. . ., 1992. ( . .) .] / . . . . .,1939; . .,1971( . .)/ . . . . . . .,1979/ . . . . ( . .). . . . ,1912( . .). . . .,1969. . . // .1974. .6. .159–252. . 7–12 1918 . ,1927. . . // . .; .,1955. .2. .113– 166. . (1917–1922 .). .M.,1990. . , . , 1904( . .). . . 1920–1921 . .,2000( . .). 627 . . . .,2003. .I; . .,2009. . .). . . ( 1909 .). .,2009( . .). . . . .,2006. .I; . .,2007. .II ( . .). . . : . .; .,1931. . . .,1956( . .). . / . . ., . . . . . .,1958. . . // .1958. 61. .330– 359. . . XVI–XIX . .,1958. , . ., 1830. .I. . .,1974–1979. .1–3. (1803–1920). . .// . .,1984. 1( . .). . . ,1923. . ( . ) : 6- . ,1935–1943( . .). . . // . .,1988. .108– 151. . ( ). , 1874 ( . .). . . ,1876( . .). . . .,1978. .1( . .). . . . .,1987. . . .,1858. .XVI, .2,3,6. 2008. .,2008. 2000–2006. ,2007. . , , . .,2000. . . .,1985( . .). . / . . . . .,186. . . // . ,.1985. .38–40( . .). . . // .II. ,1999. .177–183( . .). . . // . ,2001. .477–501( . .). . . // . .,2004. 1. .46–63. . . ( , , )// .2007. .22. .7–129( . .). . . XX . . .,2010( . .). . // (V–VIII .). .,1982. .433–437. .III( 628 . 1964. : 17- ./ ., . . . . ., . .,1996( . .). (III-IX . . .). .,1963. . . (XI–XIV .). .,1969. . . // . . . . . . .,1999. .58–60( . ). . . , , , // . .,1975. .9.( . .). . . V–XV . ., 1985 ( . .). . . // .1992. 3. .141–149( . .). . . 1991–1998 . .,2000( . .). . . ( )// .2007. .23. .101–187( . .). (XVIII). / ., . . . . . .,1966. [ ]. . ,1993( . .) . : 2 ./ . . . . . . .,1993. . . . / . . . . . ., 2003. . . ,1934( . .). . . // .1992. 1. .21–27. . , . ,1914( . .). . . . .,1998. . . // ,1971. 1. .159–166( . .). . . . .,1977. . . // . ., 1982. .23–29. . . // .1987. 1–12. .763–805( . .). . . // .1997. 1–12. .668–712( . .). . . . .,1995. . . ,1904( . .). . // (V–XVIII .). ., 1982. .48–55. . . // . . .,1983. .71–103. . . ( )// . 2(41). 1968. .211–218. . . . 629 - . . ( ). .,1972. . . )// . 4.1973. .89–95. . . 117. - // ( - . .,1978. .62– . . .VII.1980. .162–192. . . ( XIX– XX .)// .IX.1989. .246–284. . . // . .,1990. .402–420. . . : // . 1991. 3. .44–56. . . : //StudiaPontocaucasica.2. . , 1995. .5–31. . . . . .,1998. . . : // . .,2000. 1–2. .98–119. . . : // . .,2001. .26. .120–144. . . : // . . ., 1–2. 2001. .78–87. . . // . .,2001. .119–132. . . : . , 2002. . .1600 // . 6.2005. .72–84. . . // . .,2006. .31. .288–307. . . : // . .,2007. 2. .89–99. . . XIX . .,2005; .,2008.2- . . . // . . .,2008. .126–148. . . // . .,2008. 203. . . // . .,2009. 211. . . // . .,2010. .311–320. . . « »( 1600 )// . 5.2010. .107– 119. . . : – XXI .//Caucasica. . .,2011. .1. .138– 175. // 630 - . . ( - )// . ., 2011. .511–526. . . I// . 1957. 10. .105–109. . . // . 1964. 2. .149–155( . .) . . ( ) // . .,1976. 2. .134–157( . .). . . // .1978. 1. .44–60. . . (VI . . .)// . 1980. 4. .84,85( . .). . . : // . 1982. 2. .90–95. . . : // . .,1985. .122–130. . . . – // .1985. 1. .195–207. . . (VI . . .–III . . .). .,1988. . ., . . – // .1990. 3. .70–75( . .). . ., . . // . .,1985. . . – // . .,2004. 1. .64–80. . . . .,1947. . . .,1995. . . // .1977. 3. .88–106. . . IV–XVIII . .,1961. . . (1841–1946). .,1986( . .). . . . . ., 1942 ( . .). . . // . 1981. . 13 ( . .). .5–154. . . . .,1976( . .). . X–XIII . .,1985. . . . . // .1944. 5. .3–24. . . . .; .,1953. . . .,1946. . . . .,1983. .2; . .,2005. .4( . .). . . . .,2008( . .). . . . .,1954. .1. . . . .,1963. . . // . .,1966. .I. .562–598. . . . .,1971. . . . .,1989. . . .XIX . .,2003. 631 . . 253. . . . X . 1967. 2. .246– . .,2001( . .). // . .,1959. .3–20. . . , // . . .,1882. .439–449. (95) // . ,1921. .1( . .). ( ). / . ., . . . .,1991( . .). . . . .,1914. .I. . // ( ).1985. 12. . .,1971( . .). ( )// .1956. 3. .387–457. . ., . . ( )// . .,2004. 1. .5–22. . . . .; .,1958. . . . .,1972. . « » . .,1896. .II. . . ( )// . .,1953. 3. .36–78. . . . .,1961. . . // . 1967. 2–3. .205–220. . . ( ). .,1971. . . . ., 1977. . . VII . .// . .,1983. 31. .98–132. . . - . .,1988. . . // .1886. .3, .1. .227– 455. . . // .1959. .5. .62–93( . .). . . III . . .,1967( . .). ., ., . . .,1973. . . // . 1983. 2. .20–25 ( . .). . . // . ., 1989. .17. .7–62. . . « » // .1991. 2. .116–125( . .). . . . .,2005( . .). // 632 328. 1933. . . . . . . . ,1965( // . .,2010( . .). . .). .1888. .4, .2. .279– . ., . . , . .,2009 ( . .). . . . .,1971. . . . . .,1981. . ., . . // .1986. 3. .141–150. . . – . .,2008. . . // .1964. 3. .71–84( . .). . . // .1968. 1. .203–220 ( . .). . . // . 1975 . .7. .7–104( . .). . . ( ) // . 1975 . . 7. .107–124 ( . .). . . // .1975 . 2. .87–93. . . // .1980. 10. .89–96( . .). . . , // . . .,2004. .75–86( . .). . . , // “ ” . ., 2004. .155–160 ( . .). . ., . . // . ; ,2007. .223–246( . .). . . // .1999. .19. .5–279( . .). . . . .,1963. . . III-II . . . .,1975. . . XVIII .// .1965. 7. .77–87. . . // . 1983. 4. .44–57. . . XIV-XV .// .1958. 1. .110–134( . .). . . , // .1980. 13. .7–107( . .). . // . ., 1958. .1. .259–336. - . / . . . . .,1983. . . . .,1983. . . // .1989. 4. .10–21( . .). . . XIX–XX . XXI . .,2002( . .). . . XIX . XXI . .,2006( . .). ., ., . . .,1979. . [ ]. / . . . . ., 1893. 633 .[ ]. / . . . , . . ,1913( . .). .[ ]. / ., . . . . .,1981( . .). . [ ]. / . ., . . . . . .,1990. . , .1987. .259. / . . . , . . . .,2007( . .). . . .,2002( . .). . . .,1993. .I.; .,1995. .II. . , . .,1859. . . . .,1977. . . // . . . .,1984. .47–51. . . // . . . . . . .,1997. .84–86. . . « » ( . . )// . X. . . . . . ., 1999. .37–42. . . « »// . .,2000. .22–37( . .). . . // . , , . ., 2001. .79–88 ( . .). . . « » // « » . .,2004. .144–146( . .). . . // . .,2004. .45–62( . .). . . // . . . . .,2004. .444–452( . .). . .« »// XX . .,2003. .47–55; . .« »// . ., 2005. 1. .144–146. . . ( ). .,2000. . . . . .,2009. . . ( ). .; .,1926. . . 1920 . .,2002( . .). . (1774–2004). .,2006. . . . .,1963. . . ,1895( . .). . ., . . , , . ., 1971; 2- . ., 1985. . // . .,1967. .3( . .). 634 1979 . .,1984. ( ). . .,2001. . - // . ,1898. 47/48. .840–842. ( . .). . . . ,1988. .2( . .). // . .,1929. 11–12( . .). .( ). . . .,1980. . . ( ). .,1931. . . e// . 1888. T.4, .2. .257–328. . . // . ,1889. .I. . . . ,1891. . . : IX– XIII . .,1984( . .). . . : « » « »// . . . ,X. . . .,1999. .57–59( . .). . . // . 1999. 2. .46–55. . .« , ». . .,2011( . .). ( . ). .,1967. .1. . 1672–1673 . ,1802. . // h . , 1902. .9. .5–57( . .). . . ,1918. . . VIII–I .// . . . . .,1985. .307,308. . . . .,1990( . .). . . . ,1916. [ ]. . .,1940( . .). . . // .1977. 1. .83–100. . . . .,1989. . . . .,1852. . . . .,1898. . .,2001. . . .,1884. . ,1986. .2. . . , 1907. .2 ( . .). . , , ( , )1914–1915 . 30 1915 . ,1915. ( ). ,1947. 1–2( . .); . , 1974, 8( . .). 635 1988. . . . . . . . . . .,2001. . . . . .5. .609–648. . . .,1983( . V . . . ., . ( )/ ., . .). IX–XI . ., . . // .,2003. - . 1885. .1, .,1986. Adontz N.Histoired’Arménie.Paris,1946. Aharonian Aharon. Intermarriage in the Armenian–American Community. Shrewsbury, Mass,1983. Ahyan S.Lesdébutsdel’histoired’Arménieetlestroisfonctionsindo-européennes//Revuedel’histoiredesreligion,CIC-3.1982.251–271. Amadouni G.L’EgliseArme’nienneetlaCatholicite’.Venice,1978. Ani.DocumentsOfArmenianArchitecture,V.XII.Milano,1984.( . . .). ArmenianFolkArts,CultureAndIdentit/Ed.byL.AbrahamianandN.Sweezy.BloomingtonandIndianapolis,2001. Astour M.C. Semites and Hurrians in NorthernTranstigris// Studies on the Civilization andCultureofNuziandtheHurrians.1987.N2.P.3–68. Astour M.C. Rezension zu: «Nashef K., Rekonstruktionen der Reiserouten, TAVO 83, 1987»//JournalofAmericanOrientalSociety.1989.N109.P.686–688. Atkinson Q.D.and Gray R.D.HowOldistheIndo-EuropeanLanguageFamily?Progress orMoreMothstotheFlame?//PhylogeneticMethodsandthePrehistoryofLanguages.Cambridge,2006.P.91–109. Badalyan R., Lombard P., Chataigner Ch., Avetisyan P. The Neolithic and Chalcolithic Phases in the Ararat Plane (Armenia): the View from Aratashen. A View from the Highlands.ArchaeologicalStudiesinHonourofCharlesBurney//AncientNearEasternStudies.Supplement12/Ed.byA.Sagona,Peeters.2004.P.399–420. Baibourtian V. InternationalTrade andArmenian Mechants in the Seventeenth Century. NewDelhi:SterlingPublischersPrivateLimited,2004. Bakalian A.ArmenianAmericans.FromBeingtoFeelingArmenian.NewBranswick-London:TransactionPublishers,1993. Barnard H., Dooley A.N., Areshian G., Gasparyan B., Faull K.F.ChemicalEvidencefor WineProductionaround4000BCEintheLateChalcolithicNearEasternHighland// JournalofArchaeologicalScience,38.2001.P.377–384. Barnett R.D.TheexcavationsoftheBritishMuseumatToprak-kalenearVan//Iraq,XII. 1.1950.P.1–43. Barton J.StoryofNearEastReief(1915–1930).NewYork:TheMacmillanPress,1930. Bilgic E., Öqün B. AdilcevazKefkalesikazilari//Anadolu,1967.VIII,P.65–122. Biscione and others.TheNorth-EasternFrontier:UrartiansandNonUrartiansintheSevan LakeBasinI.TheSouthernShores.DocumentaAsiana,VII.Roma,2002. Binayan Carmona N.Entreelpasadoyelfuturo:losArmeniosenlaArgentina.Buenos Aires,1996. Boudjikanian A. Les Armeniens de l’agglomeration de Beyrouth: Etude Humaine et Economique//HASSK.Revued’armenologie.Beyrouth,1983.P.280–420. Boudjikanian–Keuroghlian A.LesArmeniensdanslaRegionRhone–Alpes.Lyon:Audin, 1978. 636 Boudjikanian–Keuroghlian A. Un peuple en exil: La Nouvelle Diaspora (XIX–XX siècles)// Historie des Armeniens. Sous la direc. Gerard Dedeyan. Toulouse: Privat. 1982. Brixhe C. Phrygian. The Cambridge Encyclopedia of the World’s Ancient Languages. Cambridge,2004. Burney Ch.A.AFirstSeasonofExcavationsattheUratianCitadelofKayalidere//AnatolianStudies,1966.16.P.55–111. Burney Ch., Lung D.ThePeoplesoftheHills.AncientAraratandCaucasus.NewYork, Washington,1971. Burney Ch.Arslantepe as a Gateway to the Highland, between the Rivers and over the Mountains,AlbaPalmieridedicata,FrangipaneM.,HauptmannH.,LiveraniM.,MatthiaeP.,MellinkM./Hrsg.Roma,1993.P.313–317. Cavalli Sforza, L.L., Piazza, A.A. Diffusion of Genes and Languages in Human Evolution//Proceedingsofthe6thInternationalConferenceontheEvolutionofLanguage, 2006.P.255–266. Clackson J.TheLinguisticRelationshipbetweenArmenianandGreek.Oxford,1994. Chopourina G.TheArmenianEvangelicalReformation:CausesandEffects.NewYork: AMAA,1970. Çilingiroğlu S.«AyanisI»(TenYears’ExcavationsatRusahiniliEiduru–kai,1989–1998)/ Ed.byA.ÇilingiroğluandM.Salvini,Roma,2001. Cilingiroglu A.AnUrartianFortressinfrontofMountEdiuriAyanis//ArmenianJournalof NearEasternStudies.2006.1.P.135–142. Dadrian V.N.TheHistoryoftheArmenianGenocide.EthnicConlictfromtheBalkansto AnatoliatotheCaucasus.Providence–Oxford:BergahnBooks,1995. Demirel M.TheArmenian Population inTurkey//Turkish Review of Eurasian Studies, 2004.N4.P.83–98. DemographicyearbookofGeorgia2003.Tbilisi,2004( ., ., . .). Deniker I.Essaid’classiicationdesraceshumainesbaseeuniquementsurlescaracteres anthropologiedeParis//Bulletindelasocieted.Serie3.V.12.1889physiques. Devedjian S.LoryBerd.II.BronzeMoyen.Yerevan,2006. Devejyan S., Hmayakyan S.Towards Urartian-EgyptianPoliticalAnd CulturalInterrelations//StudioAegiptica,XVII(StudiesOfferedInHonorOfErnoGaal,UlrichLuft, LazloTorok).Budapest,2002.P.185–194. Diakonoff I.M.EvidenceontheEthnicDivisionoftheHurrians//StudiesontheCivilizationandCultureoftheHurrians.InHonorofE.R.Lacheman.WinonaLake,Indiana, 1981.P.77–89. Diakonoff I.M.ThePre-HistoryoftheArmenianPeople.Delmar,NewYork,1984. Diakonoff I.M.Hurro-UrartianBorrowingsinOldArmenian//JournalofthetheAmerican OrientalSociety4.V.105.1985.P.597–603. Diakonoff I.M.FirstEvidenceoftheProto-ArmenianLanguageinEasternAnatolia//AnnualofArmenianLinguistics.V.13.1992.P.51–54. Diyarbekirli Nejat.NewLightonthePazyrykCarpet–Hali.London,1978.Vol.1.N3. P.216–221. Djahukian G.TheHayasaLanguageanditsRelationtotheIndo-EuropeanLanguages// ArchivOrientalni29/3.1961.P.353–405. Djahukian G.ArmenianWordsandProperNamesinUrartianInscriptions//Proceedings oftheFourthInternationalConferenceonArmenianLinguistics(ed.GreppinJ.A.). Delmar,NewYork,1992.P.49–60. Documents On The Schism in theArmenian Church ofAmerica. NewYork. St. Vartan Press,1993. Dumézil G.Heusetmalheurduguérier.Aspectsmythiquesdelafonetionquerrièrechez lesIndo-Européens.Paris,PressesUniversitairesdeFrance,1969. 637 Dumézil G.Leromandesjumeaux.P.,1994. Erzen A. CavustepeYukariKaleveToprakkaleCalismarli//AnadoluArastirmali.1977. VI,1–15.1979. Gantzhorn V.LeTapisChretienOriental.Köln,1991. Gregorian T.A., Gregorian J.H.ArmenianRugsfromGregorianCollection.1987. Hayes A.W.RuralCommunityOrganization.Chicago,1921. Ivanov V.V.TheIndo-EuropeanHomelandintheNearEast:NewEvidence// Bulletinof theGeorgianNationalAcademyofSciences.2007.Vol.175.N3.P.127–137. Jensen P.HittiterundArmenier.Strassburg,1898. JournaloftheSocietyforArmenianStudies(Michigan–Dearborn).1992–1993.Vol.6. Kanetzian A.G., Khachartian Z.D. AlPiedidell’ArarateL’ArmeniaEllenistico-Romana. Torino,1998. Kaprielian–Churchill I.Armenians//EncyclopediaofCanada’sPeoples/Ed.byPaulR. Magocsi.Toronto–Buffalo–London,UniversityofTorontoPress,1999. Kaprielian–Churchill I. LikeourMountains.AHistoryofArmeniansinCanada.Montreal: McGill-Queen’sUniversityPress,2005. KebanProject1969Activities.Ankara,1971. KebanProject1970Activities.Ankara,1972. Khachatrjan Zh.Artaxata,capitaledell'ArmeniaAntica(IIsec.A.C.–IVsec.D.C.)//Ai piedi dell'AraratArtaxata E l'Armenia Ellenistico-Romana. Studi e Materiali diArcheologia,10.Torino,1998.P.98–158. Kherumian R.LesArmeniens.AnthropologieduCaucase.IntroductionalParis,1943. Kirakossian A.(Ed.andintroduction).TheArmenianMassacres1894–1896.U.S.Media Testimony.Detroit,WayneStateUniversityPress,2004. Kirakossian A.(Ed.).TheArmenianMassacres1894–1896.BritishMediaTestimony.The ArmenianResearchCenter.UniversityofMichigan–Dearborn,2008. Kleiss W.Bastam,1(AusgrabungenindenurartäischenAnlagen1972–1975).Berlin,1979. Kleiss W. Bastam, 2 (Ausgrabungen in den urartäischen Anlagen 1977–1978). Berlin, 1988. Kozlowski S.K., Aurenche O.Territories, Boundaries and Cultures in the Neolithic Near East.BARInternationalSeries1362.Oxford,2005. Kretschmer P.DernationaleNamederArmenierHaikh.AnzeigerderAkademiederWissenschafteninWien.Philosophisch-historischeKlasse69.1932. Kushnareva K.Kh. The Southern Caucasus in Prehistory. Stages of CulturalAnd SocioeconomicDevelopmentfromtheEighthtotheSecondMillenniumB.C.Philadelphia, 1997. Lehmann-Haupt C.F.ArmenienEinstundJetzt.II.2,Berlin;Leipzig,1931. Lushan F.K. The early Inhabitants of Western Asia // J. Antrop. Inst. London, 1911. Vol.41. Luschan F.TheearlyInhabitantsofWesternAsia.London,1911. Mallory J.P.InSearchoftheIndo-Europeans.Language,ArchaeologyandMyth.London, 1989. Mallory J.P.,Adams D.Q.TheOxfordIntroductiontoProto-Indo-EuropeanandtheProtoIndo-EuropeanWorld.Oxford,2006. Manoukian A., Manoukian A. Documents ofArmenian.Architecture// Documenti di architetturaArmena.Vol.21.Nor–Djulfa.Venice:OEMMEEdizioni,1992. Markwart J.DieEnstehungundWiederstellungderarmenischerNation.Berlin,1919. Marutyan H.ArtifactsandArtisans:Wood//ArmenianFolkArts,CultureAndIdentity/ Ed. b L.Abrahamian and N. Sweezy. Bloomington and Indianapolis, 2001. .101– 112. Marutyan H.HomeastheWorld//ArmenianFolkArts,CultureandIdentity/Ed.byL. AbrahamianandN.Sweezy.BloomingtonandIndianapolis,2001. .73–97. 638 Mirak R.Armenians//HarvardEncyclopediaofAmericanEthnicGroups/Ed.byStephan Thernstrom.Cambridge,MA:HarvardUniversityPress,1980. Mechithar's''TrostbeiFiebern'',ausdemmittelarmenischenubersetztvonD-rE.Seidel. Leipzig,1908. Mirak R. Torn between two Lands.Armenians InAmerica 1890 to World War I. Cambridge,MA.:HarvardUniversityPress,1983. Moorey P.R.S.TheEasternLandofTukrish,BeiträgezurKulturgeschichteVorderasiens// Hrsg. von R.M.Boehmer-Festschrift, Finkbeiner U., Dittmann R., HauptmannH. MainzamRhein,1994.S.439–448. Mutaian C.LaCilicieaucarrefourdesempires.2vols.Paris,LesBellesLettres,1988. Mutaian C.LeRoyaumeArméniendeCilicie.XIIe–XIVesiècle.Paris,1993. Özqüç T.AltintepeII.Mezarlar,DepoBinasveıFilDişiEserler(Tombrs,Storhouseand Ivory)//TurkTatihKurumuYayinlarindan.Ankara,1969.V.27.P.256–263. Özqüç T.AltintepeI.MimarlıkAnitlarıveDuvarResimleri(ArchitecturalMonumentsand WallPaintings)//TürkTarihKurumuYayınları.Ankara,1966.V.24.P.253–260. NeolithicInTurkey/Ed.ÖzdoganM.andBaşgelenN.Istanbul,1999. Pallis A.A.ThePopulationofTurkeyin1935//TheGeographicalJournal.1938.Vol.91, N5.May.P.439–445. Pallotino M.Urartu,GreeceandEtruria.EastandWest,IX,1,2.Rome,1958.P.29–52. Petrosyan A.Y. The Indo-European and Ancient Near Eastern Sources of the Armenian Epic.//JournalofIndo-EuropeanStudiesMonograph42.WashingtonD.C.,2002. Petrosyan A.Y.TheIndo-European*H2ner(t)-sandtheDanuTribe//JournalofIndo-EuropeanStudies.2007.Vol.35.N3&4.P.297–310. Petrosyan A.Y.ForefatherHaykintheLightofComparativeMythology//JournalofIndoEuropeanStudies.2009.Vol.37.N1&2.P.155–163. Petrosyan H., Marutyan H.ArtifactsandArtisans:Clay//ArmenianFolkArts,Cultureand Identity/Ed.byL.AbrahamianandN.Sweezy.BloomingtonandIndianapolis,2001. Pinhasi R., Gasparian B., Areshian G., Zardaryan D., Smith A., Bar-Oz G., Higham T.First Direct Evidence of Chalcolithic Footwear from the Near Eastern Highlands, PLoS ONE/www.plosone.org,V.5/Issue6.June2010. Poghosyan A.Carpets//ArmenianFolkArts,CultureandIdentity/Ed.byL.Abrahamian andN.Sweezy.BloomingtonandIndianapolis,2001.P.216–221. Potts D.T.TheZagrosFrontier,MesopotamienundseineNachbarn//RencontreAssyriologiqueInternationaleXXV.Berlin/NissenJ.,RengerJ./3–7.Juli1978,B.I/T.1. Berlin,1982.S.33–56. Radner K. ReviewofA.-M.Wittke.MuškerundPhryger//ZeitshriftfürAssyriologieund VorderasiatischerArchäologie,96.2006.S.144–149. Renfrew C.Archaeology and Language.The Puzzle of Indo-European Origins. London, 1987. Renfrew C. Time Depth, Convergence Theory, and Innovation in Proto-Indo-European. LanguagesinPrehistoricEurope.Heidelberg,2003. Roth K.DieBedeutungdesArmenischen//HandesAmsorya11–12.1927.S.741–750. Sagona A.TheCaucasianRegionintheEarlyBronzeAge.BARInternationalSeries,214. Oxford,1984. Saggs H.TheNimrudLetters.CuneiformTextsfromNimrud,V.London,2001. Sakayan D. Modern Western Armenian: For The English- peaking World. Montreal, 2000. Salvini M.GeschichteundKulturderUrartäer,Darmstadt,1995. Sanjian A.TheArmenianCommunitiesinSyriaunderOttomanDomination.Cambridge, MA:CambridgeUniversityPress,1965. Schahgaldian N. EthnicityAnd Political Development in the Lebanese–Armenian Community,1925–1975//ArmenianReview(Boston,MA.).1983.V.36.N1.P.41–61. 639 Schurmann U.CaucasianRugs.NewYork,1967. Schwidetzky I.DievorspanischeBevolkerungderKenarischenInsc.//Anthropologische Untersuchungen.Gottingen;Berlin;Frankfurt,1963. Seth M.J.ArmeniansinIndia.Calcutta,1937. Seuil.TheArmenian:HistoryofaGenocide.Delmar.NY:CaravanBooks,1990. Sevin V.TheEarlyIronAgeintheElazigRegionandtheProblemoftheMushkians//AnatolianStudies,XLI.1991.P.86–97. Steinkeller P.S.TheHistoricalBackgroundofUrkeshandtheHurrianBeginningsinNorthernMesopotamia,BibliothecaMesopotamica26//Urkesh/MozanStudies3.1998.P. 75–98. Tadevosyan ., Petrosyan H. The Blacksmith//Armenian FolkArts, Culture and Identity/Ed.byL.AbrahamianandN.Sweezy.BloomingtonandJundianopolis.2001.P. 207–217. Ter-Minassian A. La DiasporaArmeniénne// Herodote. Revue de geographie et de geopolitique.N53.1989.P.123–157. Terian A.ArmenianWritersinMedievalJerusalem//JournaloftheSocietyforArmenian Studies.Michigan;Dearborn.1992–1993.V.6.P.11–32. Ternon Y. LesArmeniens,historied’ungenocide.Paris:Seuil,1977. Ternon Y.TheArmenians:HistoryofaGenocide.Delmar,NY:GaravanBooks,1990. Ter-Sarkisyants A.InstitutionofMarriageamongtheArmenians:TraditionsandContemporaneity//SovietPapersForSfiFsThirdCongress«TheLifeCycle»(Zurich).M., 1987.P.105–113. Ter-Sarkisyants A.TraditionsandInnovationsintheContemporaryEverydayCultureof theArmenians(Case-StudyofArmenianSSR)//12thInternationalCongressofAnthropologicalandEthnologicalSciences)Zagreb,Yugoslavia.July24–31.1988.M., 1988.9p. Ter-Sarkisyants A.SixteenHundredYearsofArmenianWriting//AnthropologyandArcheologyofEurasia.AlphabetWars.NY.,2007.Vol.46,N1.P.75–94. Toumanoff C.StudiesinChristianCaucasianHistory.WashingtonD.C.,1963. Toumanoff C. The Mamikonids and the Liparitids// Armeniaca. Venice, 1969. P.125– 137. Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne 1’Antiquité jusqu’à XIX siècle. Tablesgénéalogiquesetchronologiques.Roma,1990. Uras E.TheArmeniansinHistoryandtheArmenianQuestion,DocumentaryPublication, 1988. Vallois H., Ferembach D.LesresteshumainsdeRas-ShamraetdeMinetes–Beida:etude anthropoloque.Ugaritica,t.4.P.,1962. Vardanian Stella.HistoiredelamedicineenArmenie.Paris,1999. Warner L., Srole L. The Social Systems ofAmerican Ethnic Groups. New Haven:Yale UniversityPress,1945. Weiss H.SubirversusSumer:Formazionesecondariaecollassodellostatonellepiamire delKhabur,L’EufrateeilTempo//LeCiviltàdelMedioEufrateedellaGeziraSiriana,AcuridiRouaultO.,MasettM.G.,Milano,1993.P.40–50. Wittke A.-M.MuškerundPhryger.Stuttgart,2004. Yernjakian L., Pikichian Hr. Hymn to the Sun «Sahari» in Armenian Music, Yerevan, 1998. Zimansky P.UrartianMaterialCultureasStateAssemblage:anAnomalyintheArchaeologyofEmpire//BulletinofAmericanSchoolofResearch,1995.P.299,300. Zimansky P.Archaeological inquiries into Ethno-Linguistic Diversity in Urartu. Greater AnatoliaandtheIndo-HittiteLanguageFamily.WashingtonD.C.,2001. 640 сПисоК авТоров , ) ( ( ( ( ( ) ; , . . ., ( ) , ) . . , , . . ., , . ( ) , . . ., 1997 . - ) ( ) ) ; ) , , . . ., , . . ., , . . ., 641 ) - ( . . ) , . - ( ( - ( 1996 . , , - , . . ., , . . ., , , ., . ( ) , . . ., ( ) , . . ., ( ) , . . ., , ( - , . . ., ) . , . ( ) ) , ( ( ( ( ( ) ( ( , . . ., , . . ., , ( . » ) , , . . ., , . . ., ) , . . ., , - ) - « ( , . . ., )(1937–2010) , ) , . . ., ; ( , . - 62 , . . ., )(1939–2005) , . . ., ; ( ) , . . ., , . ( ) , . . ., . ( ) , ; ( ( . , . . ., ) ) ) ) , . . ., , . . ., ( . ) ) ( ) , . . ., ( )(1956–2011) , . . ., ( ) , . . ., 642 ) ; , . . ., . , . . ., )(1929–2010) , . . ., ( ) , . . , . . ., , » ( ) , . . ., ( ) , . . ., ( )(1928–2009) , . . ( ) , . . ., ; ( ) , . . ; ( , . . ., ( ) , . . ., ( ) , ( ) , . - ( ) ( 643 ., - , ( « ., ) ., ) ( . - ( ) ., - сПисоК совреМенных наиМенований Марзов (областей) ресПублиКи арМениЯ (на основе бывших районов армсср) Марзы: – – – , – – , – – ( – – – , , , , ( ( , ), , ), , , , ( 644 . , , ) ), , , , - ), ( , , , , , ( ), - - сПисоК соКращений – – – . – – – – – – – – – – – - . . . , . . . - - - . - . . 645 . . – ) - . . ( 1966– , . . . . . . . . . – . – . . – – – - – – – – – – – – – – – . . . . . . . - – - ) – – – – ( ). . . . 1886 . ) . - . . . - . . ( . . , . . . – – – - . – – – – ( . – – – – – – – – – – – – – – - - , . - . - . . – . – Thompson S. The Types of the Folktale, a Classiication and Bibliography. Antti Aarne’s Verzeichnis der Märchentypen. Translated and enlarged by Stith Thompson, Second Revision. Helsinki,1961: 646 оГлавление ( . . ( . . , . . , . . )......................................................... , . . ) ...................... 5 7 1 . . ( . . , )........................................................................ ( . . ) ................................... ( . . )..................................................................................... ( . . , . . ). ( . . ) ......................................................... XIX– XXI ( . . ) ................................................................................................................ , . . 16 33 42 49 75 81 2 ( . . ( . . ( . . ) ............................................................................. ( . . , . . )......... ( . . ) .......................................................... ) ............................................................................ )..................................................................................... ( . . , . . ).............................. ( . . , . . )......... 97 104 124 132 138 143 150 3 ( .A. ) ...................................................................................... ( . . ) ...................................................................... ( . . ) ................................................................................ ( . . , . . ) .................................................. ( . . ) ..................................................................... ( . . ) ..................................................................................... 162 169 174 178 185 198 4 ( . . - ( . . ) .................................................................... ) .................................................................................... 647 205 233 ( . . , . . , . . ) .................. 247 ) ............................................................................. ) ................................................................... ( . . , . . ) 275 281 286 5 ( . . ( . . : 6 , . . ( . . , . . , . . , ) .................................................................................................... ( . . ) ............................................................................. ( . . , . . )................................................................................................................ ( . . , . . )................................................................................................................ 307 327 342 352 7 ( . . ) ............................................................. ) .................................................................................. ( . . )............................................................. ( . . 364 371 378 8 ( . . , . . ) ................................. 387 ( . . ) ............................................................... 395 ( . . ) ............................................................ 407 ( . . , . . , . . )............................................................................................................... 419 9 , : ( . . ( . . , . . , . . , . . ) ) .................... 438 445 10 ( . . ( . . ( . . ( . . . . - ( . . , . . , . . )....... ( . . , . . )........................................... ) ..................................................................................... ) ...................................................................................... ) ................................................................................. )........................................................................................ XIX – XXI ( . . , ) ........................................................................................ 648 460 468 473 477 485 495 504 11 ( . . ) ............................................. 513 .............................................................. ( . . ) 519 ( . . )................................................................... 526 ( . . ) ................................................................. 554 .............................................................................................. . . ( , . . . . ( , . . ) ................................... 579 )............................ 592 ..................................................................................................... ( ( ) )...................................... 644 сокращений..... Список сокращений ............................................................................................ 649 641 645