6-sinf uchun adabiyot fanidan amaliy mashg`ulot daftari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI
VAZIRLIGI
6
Maktab:
Sinf:
O‘quvchining ism va
familiyasi:
Fan o‘qituvchisi:
20__/ 20__ -o‘quv yili
Muallifdan: Ushbu qo‘llanma umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun
mo‘ljallangan bo‘lib, adabiyot darsligining yangi nashri asosida tuzilgan. Ushbu
qo‘llanma adabiyot fanini chuqur va sifatli o‘zlashtirishda amaliy ahamiyatga ega.
”Adabiyot fanidan amaliy mashg‘ulotlar” o‘quvchilarning adabiyotga bo‘lgan
qiziqishini oshirib, adabiy tahlil ko‘nikmalarini shakllantirishga, badiiy asarni tahlil
qilish asnosida uni san’at darajasida his qilishga o‘rgatadi. Topshiriqlarning rangbarangligi esa o‘quvchilarning intelektual salohiyatini oshirishga turtki bo‘ladi.
Qo‘llanma, asosan, dars jarayonida va o‘quvchilarning sinfdan tashqari bo‘sh
paytlarida foydalanishga mo‘ljallangan. O‘ylaymanki, ushbu qo‘llanma o‘quvchilarni
ham, o‘qituvchini ham zeriktirib qo‘ymaydi.
TUZUVCHI: Jabborova Asal Qadamboyevna. Xorazm viloyati Xonqa tumani 49sonli ayrim fanlar chuqur o‘rganiladigan ixtisoslashtirilgan maktabning ona tili va
adabiyot fani o‘qituvchisi
1-FASL
HAR BIR KUN SABOQ
ABDULLA QAHHOR. “O`G`RI”
1-topshiriq.Quyidagi savollarga javob yozing.
1.A.Qahhor tavallud topgan yil? ___________________________________________
2.A.Qahhorning tavallud topgan joy nomi? __________________________________
3.Qahhorning yaratgan asarlari ko`proq qaysi janrda yaratilgan? __________________
4.A.Qahhor dastlab qayerda tahsil oldi? _____________________________________
5.Yozuvchi keyinroq qayerda o`qidi?_______________________________________
6.A.Qahhor qaysi chet el yozuvchisining mahorat sirlarini o`rganadi?_____________
7.A.Qahhorda Chexov bilan big`liq qanday hodisa yuz beradi?___________________
2-topshiriq.Quyidagi so`zlarni izohini yozing.
So`zlar
Oqposhsho
Ellikboshi
Amin
Mingboshi
Pristav
Tilmoch
Ma’nosi
3-topshiriq. “O`g`ri” hikoyasi qahramonlari:
4-topshiriq. “O`g`ri” hikoyasidagi so`zlarni izohini moslang.
Taftish
Paxtafurush
Azayimxon
Chashna
Arbob
Kulankir
Obdastagardon
Tatib ko`rish uchun namuna
Zotli xo`roz
Duo o`qib o`g`rini topish
Afsun o`qib kasalni davolovchi
Amaldor, yuqori lavozimdagi shaxs
Tekshirish
Paxta sotuvchi
5-topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering.
1.Hikoyaga qo`yilgan epigrafni
izohlang. Ot va it kim?
2. Qobil boboning sarson bo`lishiga
kimlar ko`proq aybdor?
3.Egamberdi Paxtafurushning Qobil
boboga qo`ygan “kichkingina” sharti nima?
4.Hikoyaga nega “O`g`ri” deb nom qo`yilgan?
O`g`ri kim?
5.Tasavvur qiling, siz Qobil bobo o`rnidasiz.
Ho`kizni toppish uchun nima qilardingiz?
5-topshiriq.Quyidagi jadvalni to`ldiring.
Asar
nomi
“O`g`ri”
“Bemor
”
Asosiy
Uning o’ziga
qahramonlar xos sifatlari
Orzu
maqsadlari
Maqsadiga
to’sqinlik
qilgan
insonlar
Maqsadiga
yetishishiga
yordam
bergan
kishilar
G`AGUR G`ULOM.
“SHUM BOLA”
1-topshiriq.Qo`shimcha manbalar orqali G`afur G`ulom hayoti va ijodiga doir 6
ma’lumot yozing.
1.____________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
2-topshiriq.”Shum bola” qissasidan chalkash mantiqiy zanjirni o`rniga to`g`ri
qo`ying.
1. Ha, o`zimizning to`riq qashqaning go`shtini yeb o`ldi-da, begona ot emas.
Boy alanglab qoldi.
Hay-hay, bola og`zingga qarab gapir, to`niq qashqa o`ldimi? Xo`sh, to`riq qashqa
nima qilib o`ldi?
2. Ha, o`t tushgandan keyin uning uloqchiligiga qarab o`tiradimi, duch kelganini
qo`shib, ishqilib bir chelak suv bo`lsa ham suv tashiy berdi-da.
3.Xo`sh, innakeyin, qanday qilib sindi? Ro`zg`orda mening pichoqimdan boshqa
pichoq qurib ketgan ekanmi?
4. Nima qilib o`ldi?
- Harom o`lgan otning go`shtini ko`p yeb qo`ygan ekan, bo`kib o`ldi.
- Harom o`lgan ot go`shti qayoqda ekan?
5. Anavi, haligi, dandon sopli pichog`ingiz sinib qolib edi, shuning xabarini bergani
keldim. Ana shu so`zdan keyin menga “innakeyin” savoli yog`ila boshladi.
6. Nima deyapsan, haromi, boshqa shuncha aravakash otlar turib, kelib-kelib mening
birdan bir boqib qo`ygan uloqchi otim bilan suv tashisanlarmi, padarla’natlar?
7. -Xomlik qilib o`ldi.
-Nimaga xomlik qilib o`ladi?
- Hech aravaga qo`shilmagan ekan, biz uni aravaga qo`shib, suv tshigan edik, zo`riqib
o`ldi.
8, Tozi itingizning terisini shilayotgan edim, suyukka tegib sinib qoldi..Iyya? –dedi
boy.
- Tozi terisini mening dandon sopli pichog`imda shilasanlarmi, o`zing ayt-vhi, nima
shildilaring?
-Shoshib qoldik-da o`lib qolgandan keyin, bekor ketmasin deb terisini shildik.
3-topshiriq. Klaster metodi orqali Qoravoyning fazilatlarini toping.
4-topshiriq. “Shum bola” qissasidagi bosh qahramonlarning ijobiy va salbiy
fazilatlarini izohlab yozing.
Qoravoyning sifatlari:
Sariboyning sifatlari:
5-topshiriq. FSMU metodi:
Savol
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab
ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni
isbotlovchi dalil kеltiring
(U) Fikringizni
umumlashtiring
G`afur G`ulomning “Shum bola”qissasi mashhur
asardir..
ODIL YOQUBOV
“YAXSHILIK”
1-topshiriq. Qo`shimcha manbalar orqali Odil Yoqubov hayoti va ijodiga doir 6
ma’lumot yozing.
1.____________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
So`zlar
2-topshiriq. Quyidagi so`zlarni izohini yozing.
Ma’nosi
Palos
Chillaki
Durra
Hazing
Xo`tik
To`qoch
Qo`r
Okop
Namat
bomdod
snaryad
namozshom
3-topshiriq. “Yaxshilik” hikoyasidagi qahramonlarni yozing.
4-topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering.
1.Mansurning kelnoyisi sizda
qanday taassurot qoldirdi?
2.Nega to`yda ma’yus, g`amgin
qo`shiqlar yangardi?
3. Nima uchun Mansur kelnoyisiga
xayrixoh deb o`ylaysiz?
4.Nega Mansur kelnoyisining
ko`zlarida dahshat va qo`rquvni
ko`rdi?
5.Hokoya nima uchun “Yaxshilik”
deb nomlangan?
6.Siz ham birovga yaxshilik
qilmoqchi bo`lganingizda
kutganingizday chiqmagan holat
bo`lganmi?Bunda qanday yo`l tutgansiz?
5-topshiriq. Asardan olgan xulosalaringiz:
1-xulosa
2-xulosa
3-xulosa
6-topshiriq.”Yaxshilik” hikoyasidan o`xshatishga misollar toping.
O`xshatishga misol
Shaxs, narsa yoki holatning xususiyati
O`TKIR HOSHIMOV
“DUNYONING ISHLARI”
1-topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering.
1.O`tkir Hoshimov qachon, qayerda tug`ilgan?_______________________________
2.Qanday hikoyalarni bilasiz?____________________________________________
3.Adibning otasi haqidagi fikrlari:_________________________________________
4.Adibning onasi haqidagi fikrlari:_________________________________________
5.“Dunyoning ishlari” qissasi kim haqida?___________________________________
6. “…dostondek o`qiladi. Uni o`qib o`z onalarimizni eslab ketamiz”. Ushbu fikr kimga
tegishli?_______________________________________________________________
Savol
O‘.Hoshimov ijodining o‘zbеk adabiyotida tutgan
o‘rnini bеlgilang.
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab
ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni
isbotlovchi dalil kеltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring
2-topshiriq.Quyidagi savollarga javob bering.
1.
“Eng og`ir gunoh” hikoyasida muallif qanday davrni hikoya
qilyapti?_________________________________________________________
__________________________________________________________________
2.Bolaning yong`oq o`yinidan asl maqsadi nima
edi?__________________________________________________________________
3. Nega ona yolg`on
gapirdi?_______________________________________________________________
4. Asar nima uchun “Eng og`ir gunoh” deb
nomlangan?____________________________________________________________
5. Asardagi gunohkor kim?.Siz ham gunohkor bo`lganmisiz.Misol
keltiring.______________________________________________________________
3-topshiriq. Berilgan “Filvord”da O`tki Hoshimov asarlari yashiringan. Guruhlar
undagi yashiringan asarlarni aniqlaydilar.
ch
o`
l
g
s
i
q
h
sh
h
i
p
d
a
a
a
a
l
l
a
r
FILVORD
q
o` l
q
u
sh
v
o
s
a
m o
u
p
ch
l
a
u
z
y
p
z
o`
i
y
n
t
o
a
z
l
T
o`
i
q
i
v
t
i
j
o
z
4-topshiriq. Darslikdagi O`tkir Hoshimovning „Urushning so`nggi qurboni“
hikoyasi asosisda ushbu topshiriqni bajaring.
Shoikrom
va
Shone’mat
Umri xola
va
Xadicha kelin
5-topshiriq. “KASKAD” mantiqli fikr yuritish sxemasini to`ldiring. O’z
fikringizni bildirib, uni asoslang:
Sizninngcha,
Umri xolaning
qurbon
bo`lishiga
nimlar sabab
bo’ldi?
6-topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering.
1.Asar nima uchun «Urushning so‘nggi qurboni» deb
nomlangan?____________________________________________________________
2.Urushning so‘nggi qurboni kim? U nima sababdan qurbon
bo‘ldi?________________________________________________________________
3.Urush Shoikromning ongiga qanday ta’sir
ko‘rsatdi?_____________________________________________________________
4.Nima sababdan Shoikrom hayotdan hursand
emas?________________________________________________________________
5.Shoikrom kimlardan o‘ch olmoqchi edi? Uning qalbida o‘ch olish tuyg‘usi qay
tarzda paydo bo‘ldi?____________________________________________________
6.Bu tuyg‘u Shoikromni yaxshilikka olib keldimi? Qanday voqea sodir
bo‘ldi?_______________________________________________________________
7.Nima sababdan Shoikrom xotini yolg‘on gapirayotganini bilib tursa ham, uni
qoralashni istamaydi?___________________________________________________
7-topshiriq.”Debat” usulidan foydalanib quyidagi jadvalni to`ldiring.
QORALOVCHI
Ha, asosiy aybdor Shoikrom.
Uning ko‘ngli hech narsadan
to‘lmaydi. O‘z shaxsini o‘ylaydigan
ichi qora
odam. Bolalarining
ko‘pligidan ranjiydi. Xudoga shukur
qilishni bilmaydi. O‘g‘irlangan sigiri
uchun hammadan alamzada.
OQLOVCHI
Shoikrom – ko‘ngli nozik yigit.
U har bir narsaga e’tibor beradi.
Sopol tovoq, bandi kuygan qoshiq,
hattoki shinni dog‘i qotgan quroq
dasturxon ham, ter hidi anqib to`rgan
lo‘labolish, kunlar isib keraksiz
bo‘lib qolgan sandal ham uning
g‘ashiga
tegadi.
Xotinining
pishiqligidan uni hurmat qilmaydi.
FANLARARO ALOQA
ADABIYOT VA TARIX
1-topshiriq. Matnni o`qib “Venn diagrammasi”ni to`ldiring.(54-bet)
Adabiyot
va
Tarix
JINTEPA
2-topshiriq.Savollarga javob bering.
1.Hikoyaning bosh qahramoni kim?_______________________________________
2.Bolalar nima uchun Jintepaga bormoqchi bo`lishdi? ________________________
3. Hikoyadagi o`xshatishlarni toping.______________________________________
____________________________________________________________________
4.Bolalar nima sababdan qo`qib ketishdi?___________________________________
5.Keltirilgan parchani yumoristik deya olamizmi?____________________________
1-BOB BO`YICHA TAKRORLASH
1.”Nima qilib qo`yding ,Sherzod?” hikoyasiing muallifi kim?
a) Erkin Malik b) Tohir malik c) G’afur G’ulom d) Odil Yoqubov
2.Abdulla Qahhor asarlari berilgan qator?
a)”Shum bola”,”O`g`ri”,”Dahshat” b) “Anor”,”Bemor”,”O`g`ri”,”Dahshat”
c)”Anor”,”O`g`ri”,”Yaxshilik”
d) “O`g`ri”,”Sariq devni minib”,”Shum bola”
3.”Otning o`limi-itning bayrami” xalq maqoli qaysi hikoyaga epigraf qilib olingan?
a)”Anor” hikoyasi b)”Bemor” hikoyasi
c) “O`g`ri” hikoyasi d )to`g`ri javob yo`q
4.Qaysi qatordagi so`zlar izohi bilan noto`g`ri berilgan?
a)taftish-tekshirish,arbob-amaldor ,yuqori lavozimdagi shaxs
b)kulankir-zotli qush,chashma-tatib ko`rish uchun namuna
c)paxtafurush-paxta sotuvchi ,azayimxon-afsun o`qib kasallarni davolovchi
d)kulankir-zotli xo`roz,obdastagardon-duo o`qib o`g`rini toppish
5.Qaysi adibning otasi “Mirzo” va “G’ulom” taxalluslari bilan she’rlar yozgan?
a)G`.G`ulom b)O`.Hoshimov
c) A.Qahhor d) O.Yoqubov
6.”Shum bola” qissasi voqealari qachon va qayerda bo`lib o`tadi?
a) XIX asr boshlari Sirdaryo atrofida b) XX asr boshlarida Toshkent atrofida
c)XX asr boshlari Buxoro atrofi
d) XX asr boshlari Farg`ona atrofi
7. G’afur G’ulomning “Shum bola” asarida Sariboy Yusuf kontorning mevazor bog’i,
bahavo shiyponini qanday qo’lga kiritadi?
a). Yusuf kontor bilan qimor o’ynab, yutib oladi.
b). Sariboydan olgan qarzlari evaziga tortib oladi.
c). Aslida ota-bobosining mulki bo’lganligi uchun undan tortib oladi.
d). Yusuf kontorni avrab, arzon pulga sotib oladi.
8. G’afur G’ulomning “Shum bola” asarida Sariboyga xos xususiyat qaysi javobda
ko’rsatilgan?
a). mehribon b). ziyrak
c). ziqna d). mehnatkash
9.”Dandon” so`zining ma’nosi?
a) bo`ri tishidan yasalgan narsa
b)fil suyagidan yasalgan narsa
c) olmosdan yasalgan narsa
d) loydan yasalgan buyum
10.Asar haqida muallif quyidagicha yozadi:” Bu qissa katta-kichik hikoyalardan
iborat. Biroq ularning barchasida eng aziz odam – onam siymosi bor. Bundagi
odamlarning hammasini o‘z ko‘zim bilan ko‘rganman. Faqat
ba’zilarining ismi o‘zgardi, xolos. Bu odamlarning qismati
ham qaysidir jihatdan onamga bog‘langan”. Qaysi asar haqida gap ketyapti va asar
muallfini toping?
a)O`tkir Hoshimov “Daftar hoshiyasidagi bitiklar”
b)O`tkir Hoshimov “Dunyoning ishlari”
c)G`afur G`ulom “ Shum bola”
d)Odil Yoqubov “Yaxshilik”
11. …… shunday yozadi: “Bolaligimni o‘ylaganimda chalakam-chatti tush ko‘rgandek
bo‘lar edim. . Zehnimda shunga o‘xshagan qalqib yurgan xotiralardan tashqari
qalqimasdan toshdek
cho‘kib yotgan xotiralar ham hisobsizligidan uzoq zamon bexabar ekanman. Bundan
meni Anton
Pavlovich Chexov domla xabardor qildilar”Nuqtalar o`rniga to`g`ri javobni qo`ying
a)G`afur G`ulom b) O`.Hoshimov
c) O.Yoqubov d) A.Qahhor
12. oqposhsho ,ellikboshi ,mingboshi ,amin ,pristav ,tilmoch so`zlari siz o`qigan qaysi
asarda uchraydi?
a) “O`g`ri”
b)” Shum bola”
c) “Yaxshilik” d)”Eng og`ir gunoh”
13. Mening entak-tentak so‘zlarimdan boy talmovsirab qoldi. Go‘yo shu gaplarni
eshitgisi kelmaganday, sekin, qo‘rqa-pisa so‘radi:– Kim o‘ldi?Shu yerda men yuzimga
qalbaki qayg‘ular chiqarib, ho‘ngrab yig‘lab yubordim.– Kenjatoy o‘g‘lingiz
Bo‘riboyvachcha, terakka chiqib, chumchuq bolasini olaman deb yiqilib tushib, bir
marta “dada”, dedi-yu, “g‘iyq...” etib jon berdi. Ushbu parcha qaysi asardan olingan?
a) “O`g`ri”
b)” Shum bola”
c) “Yaxshilik” d)”Eng og`ir gunoh”
14. Bir hafta o‘tdi. Bu bir hafta ichida kampir “duoning zo‘ri bilan qulf ochadigan”
azayimxonga obdastagardon qildirgani qatnab yarim qop jiyda, uch yelpishtovoq
jo‘xori, ikki kalava ip eltdi, ammo ish chiqmadi. Sakkizinchi kuni Qobil bobo yana
aminning oldiga bordi Ushbu parcha qaysi asardan olingan?
a) “O`g`ri”
b)” Shum bola”
c) “Yaxshilik” d)”Eng og`ir gunoh”
15. ... Buvimning sersoya bog‘i qarindosh-urug‘larimizga, tog‘amning yorbirodarlariga to‘lgan: birov o‘choq qurmoqda, birov o‘tin yormoqda, birov hovliga suv
sepib, so‘riga palos yozmoqda. Kechqurun to‘y!Ushbu parcha qaysi asardan olingan?
a) “O`g`ri”
b)” Shum bola” c) “Yaxshilik” d)”Eng og`ir gunoh”
Savol
Javob
Tekshirish
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
To‘g‘ri javob: __________Baho:__________
2-FASL.
SO`ZDA SEHR BOR
XALQ OG`ZAKI IJODI:
XALQ QO`SHIQLARI
1-topshiriq.Qo`shimcha manbalar orqali Xalq qo`shiqlariga doir 6 ma’lumot
yozing.
1.____________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
2-topshiriq. Quyidagi jadvalni to`ldiring.
Qo`shiq
Havodagi hulkarman
Oq terakmi, ko`k terakmi
Omonyor
Bizlar yor-yor aytaylik…
Boychechak
Alla aytay…
Suz xotin,suzma xotin
O`rog`im olmos
Ramazon aytib keldik…
Qaysi guruhga tegishli
Kim tomonidan aytilgan?
3-topshiriq. Xalq qo`shiqlaridagi “Begona so`z”ni toping.
Oq terakmi, ko`k terakmi?
Terak
Gul
Tog`
Bog`
Ko`cha
Omonyor o`ynasangchi
Davra
Raqqosa
Yurak
Sahna
Boychechak
Ayron
Qozon-tovoq
Piyola
Qilich
Alla
Bolam
Orom
O`g`lon
Kamon
ALISHER NAVOIY. RUBOIYLAR
1-topshiriq. Krassvordni toping.
1. Navoiy tug`ilgan shahar
2. Navoiyning ukasi
3. Navoiyning do’sti
4. Navoiyning to`g`asi
5. Navoiy qaysi mashhur rassomni o`z homiyligiga olgan?
6. Navoiy qurdirgan madrasa nomi
7. Navoiy qurdirgan xonaqohlardan biri
5
2
3
1
6
4
7
2-topshiriq. Klaster metodi orqali Alisher Navoiyga ta’rif bering.
3-topshiriq. Navoiy ruboiylaridagi so`zlarni izohini toping.
So`zlar
Badxo`ylik
Sud
Voya
Xub
Matlub
Marg`ub
Idbor
Shodmon
Guhar
Tig`
Sitam
Izohi
4-topshiriq. Alisher Navoiy ruboiylarini o`qib, quyidagi jadvalni to`ldiring.
Ruboiy Asosiy g`oya
Asosiy g`oyani
ifodalayotgan
kalit so`zlar
Qofiyasi
Radifi
1
2
3
4
5
6
7
8
5-topshiriq. Navoiy hikmatlaridagi g`oyani izohlang.
1.____________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
6-topshiriq. Rebusli topshiriq.
ABAY.”YOSHLIKDAN BILIM IZLAB…”
AVAZ O`TAR. “HAR TILNI BILUV EMDI…”
1-topshiriq. Abay va Avaz O`tar hayoti va ijodiga doir 6 ma’lumot yozing.
1.___________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
2-topshiriq. “Venn diagrammasi”ni to`ldiring.
Abay
va
Avaz O`tar
3-topshiriq.Abayning “ Yoshlikdan bilim izlab…” va Avaz O`tarning “Har tilni
biluv emdi…” she’ridagi farq va o`xshash jihatlarni topib yozing.
Abay she’riga
xos
xususiyatlar
Avaz O`tar
she’riga xos
xususiyatlar
Har ikki she’rga xos xususiyatlar
4-topshiriq.Savollarga javob bering.
1. Abayning “Butun tunga tarqalar” she’rining
qofiyalari…____________________________________________________________
2. She’rni kim o`zbek tiliga o`girgan?_______________________________________
3. She’dagi g`oya nima?__________________________________________________
4. A.O`tarning “ Fidoyi xalqim” she’rining qofiyalari…_________________________
____________________________________________________________________
5. She’ning g`oyasi nima? ________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Fano, jayon so`zlarining ma’nosi nima?___________________________________
LENGSTON HYUZ.
“RAHMAT SIZGA XONIM”
1-topshiriq. Quyidagi so`z va raqamlarni ijodkor hayoti va ijodiga bog`lab, izoh
yozing.
1902-yil
Qora tanli
Buvisining tarbiyasi
Maktab yoshida
Kolumbiya universiteti
1930-yil
Oddiy insonlar
1967-yil
2-topshiriq. Quyidagilarga izoh yozing
1.Tunda ayolning sumkasini
o`g`irlamoqchi bo`lgan bola
2.Huella xonimning mehribonligi
3.Rojerning orzusi
4.Minnatdorlik hissi.Luella xonimning
unutilmas sabog`i
3-topshiriq. Quyidagi savollarga javob yozing.
1.” Rahmat sizga xonim” hikoya voqealari qachon va qayerda bo`lib o`tadi?
_____________________________________________________________________
___
2. Ayolning xatti harakatlari sizda qanday taassurot qoldirdi? U haqidagi dastlabki
fikringiz
qanday?_______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____
3. Sizningcha ayolning maqsadi nima? U bolani qayerga olib
ketyapti?______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____
4. Rojer nima uchun ochiq eshik ko`cha tomonga emas, yuvinish uchun yo`l
oldi?_________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
______
5. Rojer Luerlla xonimning gapidan nega hayratlandi? Ayol eshikni nima maqsadda
ochiq qoldirdi deb
o`ylaysiz?_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
______
6. “Shunday ishlar qilganmanki, imkoni bo`lsa ularni xudodan ham yashirgan
bo`lardim, o`g`lim” Luella xonim bu gapni nima maqsadda aytdi deb
o`ylaysiz?_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
______
7. Oyoq kiyim orzusi, oyoqlaringni yomon yo`lga boshlamasin” Bu gapni qanday
tushundingiz?__________________________________________________________
_____________________________________________________________________
______
4-topshiriq. Klaster metodi orqali Luella xonim va Rojerga tarif .
fazilatlarini toping.
Luella
xonim
Rojer
5-topshiriq. SWOT tahlil: Rojerni to`rt taraflama tahlil qilish.
S(Kuchli).
Qo`rqmas ...
W(Zaif)
kambag`al ...
O(Imkoniyat)
yosh ...
T(Xavf-xatar)
yashash muhiti ...
6-topshiriq. “Rahmat sizga xonim” hikoyasi qahramonlarining xarakterini
ko`rsatishda muallif qanday vositalardan foydalangan? Jadvalni to`ldiring.
Bosiq
Qanday qilib bilib
olamiz?
Rojer sumkasini
o`g`irlamoqchi
bo`lganda o`zini
yo`qotib qo`ymadi.
Rojer
Luella
xonim
Qanday inson?
Qanday inson?
Zaif
Qanday qilib bilib
olamiz?
Sumkasini
og`irligidan
muvozanatni
y`oqotib qo`ydi
FANLARARO ALOQA
ADABIYOT VA ONA TILI
1-topshiriq. Matnni o`qib “Venn diagrammasi”ni to`ldiring.(88-bet)
Adabiyot
va
Ona tili
2-topshiriq. Umrinisa buvi va Nargis xarakteriga xos xususiyatni yozing.
Umrinisa buviga xos xususiyatlar:
Izoh
Nargisga xos xususiyatlar:
Izoh
2-BOB BO`YICHA TAKRORLASH
1.AlisherNavoiy necha yoshida Farididdin Attorning “Qush tili” (“Mantiq ut-tayr”)
asarini,olti mingdan ortiq hadisni yoddan bilgan?
A)4 B)8
C)7
D)11
2. Besh asrkim, nazmiy saroyni
Titratadi zanjirband bir sher.
Temur tig‘i yetmagan joyni
Qalam bilan oldi Alisher.
Ushbu she’riy parcha kimning qalamiga mansub?
A)Muhammad Yusuf B) Abdulla Oripov
C)Iqbol Mirzo D)Xurshid Davron
3. Yoshlikdan bilim izlab yugurmadim,
Xayrin bildim, biroq yuz o‘rgulmadim.
Ulg‘ayganda qarasam, qo‘lim quruq,
Kechikib qo‘l cho‘zdim-u, ulgurmadim. Ushbu she’r kimning qalamiga mansub?
A) Alisher Navoiy B)Bobur C)Avaz O’tar D)Abay
4. “Rahmat sizga xonim” asarini kim o’zbek tiliga tarjima etgan?
A) Saida Zunnunova B) Nodirabegim Ibrohimova
C)Zulfiya Isroilova
D) Halima Xudayberdiyeva
5. “Rahmat sizga xonim” asaridagi Luella xonim qanday inson sifatida
gavdalantirilgan?
A) jahldor, har narsaga asabi buziladigan ayol
B) yuvosh,xushchaqchaq
C) bosiq, kutilmagan vaziyatda o’zini yo’qotib qo’ymaydigan
D) B va C javoblari
to’gri
6. ”Giriftor” so’ziningma’nosinima?
A) dushman B) do’st
C) bandi,asir D) begona
7. Taniqli qozoq shoiri Abay she’rlarini o’zbek tiliga tarjima etgan ijodkor qaysi
qatorda ko’rsatilgan?
A)AbdullaQodiriy B) O’tkirHoshimov C) Hamid Olimjon D) Mirtemir
8. “Mehnat qo’shiqlarida” qanday vaziyatlarda ijro etiladi?
A) asosan to’y-marosimlarda ijro etiladi B) biron-ishni bajarish paytida ijro etiladi
C) his-tuyg’ularni ifodalashda ijro etiladi D) to’g’ri javob berilmagan
9. “Rahmat,sizga xonim” asarida xonimning sumkasini o’girlamoqchi bo’lgan
bolaning ismi nima edi?
A) Jack B) Tom
C) Rojer
D) Jon
10. “Fano”so’zining ma’nosi nima?
A) qo’rqmas B) o’lim C) hasadgo’y
D) mansab
11. Ko‘nglung istar yorlar birla hamisha shod bo‘l,
Mendin-u kimdinki, ko‘nglung istamas, ozod bo‘l. Ushbu misra muallifini aniqlang.
A) Alisher Navoiy B)Zahiriddin Muhammad Bobur C)Atoiy D)Mashrab
12. Qaysi qatorda “shafiq” so’zining ma’nosi to’g’ri ko’rsatilgan?
A) bechora;
B) musofirlik, begona yurt;
C)rahmdil, mehribon ;
D) rahmdillik, mehribonlik.
13. Suz xotin, suzma xotin,
Ko‘lankasi maydon xotin,
Yomg‘ir yog‘dir, ho‘l bo‘lsin,
Yer-u jahon ko‘l bo‘lsin. Ushbu xalq qo’shig’i qaysi quyidagi keltirilgan qaysi guruhga
mansub?
A) mehnat qo‘shiqlari B) mavsum-marosim qo‘shiqlari
C) lirik qo‘shiqlar
D)dehqonchilik qo’shiqlari
14. Har tilni biluv emdi bani odama jondur,
Til vositayi robitayi olamiyondur.
G‘ayri tilini sa’y qiling bilgani, yoshlar,
Kim ilm-u hunarlar bilonki ondin ayondur. Ushbu misralari bilan yoshlarni chet tilini
o’rganishga chorlagan ijodkor qaysi qatorda ko’rsatilgan?
A) Alisher Navoiy B)Bobur C)Avaz O’tar D)Abay
15. Butun tunga tarqalar –
Yaxshi ohang, shirin kuy.
Dilga xil-xil o‘y solar,
Ohang suysang, menday suy! Ushbu she’r muallifi kim?
A) Alisher Navoiy B)Bobur C)Avaz O’tar D)Abay
Savol
Javob
Tekshirish
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
To‘g‘ri javob: __________Baho:__________
3-FASL
FANTASTIKA VA SARGUZASHTLAR OLAMI
HOJIAKBAR SHAYXOV
“BIRINCHI SINOV”
1-topshiriq. Hojiakbar Shayxov hayoti va ijodi bo`yicha quyidagilarga izoh yozing.
1.1945-yil
Toshkent
politexnika instituti
AQSHda nashr
etilgan
Energetik
Ilmiy-fantastik
asar
2-topshiriq. Ilmiy-fantastika haqida ma’limot yozing.
3-topshiriq. Quyidagi so`zlarning izohini yozing.
Ekipaj
Fazogir
Ekspeditsiya
Naf
Paroxod
Gravitometr,
dozimetr, barometr
shchit
4-topshiriq. Quyidagi savollarga javob yozing.
1. Shahnoza qanday qiz?_________________________________________________
2. Shahnozaning o`zini qo`lga olib, qo`rquvni yengishiga qanday xususiyati yordam
berdi.________________________________________________________________
3.Shahnoza nega dadasidan kechirim so`radi?________________________________
_____________________________________________________________________
4. Hikoya nima uchun “Birinchi sinov” deb nomlangan?________________________
_____________________________________________________________________
5.Siz hikoyaga yana qanday nom bergan bo`lar edingiz?________________________
_____________________________________________________________________
5-topshiriq. “Birinchi sinov” hikoyasi ilmiy-fantastik asar ekanligini isbotlang.
Quyidagi jadvalni to`ldiring.
Ilmiy-fantastik asarlarga xos jihatlar
Hikoyadan misollar
REY BREDBERI.
“BIR KUNLIK YOZ KECHASI”
1-topshiriq. O`zingizni baholang. (Assesment metodi)
Test
Rey Bredberi qachon va qayerda
tug`ilgan?
A. 1921-yi.Amerikada
B. 1920-yi Amerikada
C. 1920-yil Angliyada
D. 1923-yil Kolumbiyada
1 ball
Jumlani davom ettiring.
Savolga javob yozing.
Kimning tomoshasi Reyga qattiq ta’sir
ko`rstadi?
___________________
2 ball
Reyga sehrli qilichini tekkizib… deydi
_________________________________
2 ball
Test
Rey Bredberi qaysi janrda ijod
qilmagan?
A. roman
B. qissa
C. hikoya
D. she’r
2 ball
Savolga javob yozing.
“Bir kunlik yoz” qanday janrdagi asar?
_________________________________
1 ball
Savolga javob yozing.
Nima sababdan Rey oliygohda o`qiy
olmadi?
___________________
2 ball
2-topshiriq. Venera sayyorasi haqida ma’lumot yozing.
3-topshiriq. “Bir kunlik yoz” hikoyasidagi so`zlarni izohini moslang.
So`zlar
Namtob
Ogayo
Dollar
Qaznoq
Tamballashdi
Ma’nosi
AQSH pul birligi
qulflashdi
omborxona
namiqqan
AQSHdagi shtat
4-topshiriq. Savollarga javob bering.
1. Bolalar Margoni yoqtirmasligining sababi nimada edi?
Javob:
2. Margo quyoshni nima uchun bir soat ochiladigan gulag o`xshatyapti?
Javob:
3. Margo nima uchun dushni yoqtirmasdi deb o`ylaysiz.
Javob:
4. Margoga nima bo`lgan deb o`ylaysiz?
Javob:
5. Voqea nega Zuhro sayyorasida bo`lib o`tadi. Sizningcha muallif nega aynan Zuhro
sayyorasini tanladi.
Javob:
5-topshiriq. Margoga ta’rif bering. (Klaster metodi)
Margo
6-topshiriq. Jadvalni to`ldiring.
Margoni tasvirlash uchun ishlatilgan
sifatlashlar
Zuhro sayyorasini tasvirlash uchun
ishlatilgan sifatlashlar
JYUL VERN.
“O`N BESH YOSHLI KAPITAN”
1-topshiriq.Qo`shimcha manbalar orqali Jyul Vern hayoti va ijodiga doir 6
ma’lumot yozing.
1. Vern nimasi bilan ko`proq mashhur?______________________________________
2. Jyul Vern necha yoshida kemaga yordamchi bo`lib ishga kirmoqchi bo`ladi?______
____________________________________________________________________
3. Jyul Vern qayerda tug`ilgan?____________________________________________
4. Jyul Vernda sayohat va sarguzashtlarga qiziqish uyg`otgan narsa nima?__________
_____________________________________________________________________
5. Jyul Vern haqida o`sha davrlarda qanday fikrlar bo`lgan? _____________________
_____________________________________________________________________
6. Adibning sayohatga qiziqishi nimalarga ta’sir
qildi?________________________________________________________________
2-topshiriq. So`zlarni izohini yozing.
So`zlar
Kayuta
Matros
Kok
Dengiz kasali
Kambuz
Dik
Send
Yunga
Ofitser
Navigatsiya
Yangi dunyo
Paluba
Infuzoriya
Mili
Izohi
3-topshiriq. Savollarga javob yozing.
1. Kema kapitani kim edi?________________________________________________
2. Kemaning nomi______________________________________________________
3. Kemadagi oshpaz kim?_________________________________________________
4. Doimo qovog`i soliq va kamgap obraz kim?________________________________
5. Kema oshpazi uchun juda katta fazilat bu nima edi?__________________________
6. Dik Sendning tashqi ko`rinishi?_________________________________________
7. Dik Send qanday ahd qilgan edi?_________________________________________
8. Dik Send necha yoshida o`qishni o`rgandi, necha yoshida kemaga yunga bo`lib
ishga kirdi?____________________________________________________________
9. Kapitan Gul va matroslar qanday halok bo`lishadi?__________________________
10. Tarixda barmoq bilan sanarli darajada kam uchraydigan hodisa bu?____________
_____________________________________________________________________
11. Sendni ulg`aytirib qo`ygan narsa nima edi?_______________________________
12. Qari dengizchilar aytadigan gap?________________________________________
13 .Kemadagilar nima uchun yo`nalishni adashtirishdi?_________________________
14. Kema necha kun deganda quruqlikka yetdi?_______________________________
15. ”Piligrim” kemasi qanday qilib halokatga uchradi?__________________________
16. Dengiz suvi ko`pincha qachon ko`tariladi?________________________________
17. Dik Send g`orga joylashib olganlaridan keyin qanday taklif aytadi?_____________
_____________________________________________________________________
18. Missis Ueldon guruhni bo`lishga qarshi chiqishi sababi nimada?_______________
_____________________________________________________________________
19. Bir miri hayon(foyda), uch miri ziyon degan gap nima uchun aytilgan edi?______
_____________________________________________________________________
20. Asar tarjimoni?_____________________________________________________
4-topshiriq Jadvalni to`ldiring (FSMU metodi).
Savol
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab
ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni
isbotlovchi dalil kеltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring
Jyul Vernning “O`n besh yoshli kapitan” asari
mashhur sarguzasht asar
ARTUR KONAN DOYL.
“MALLALAR UYUSHMASI”
1-topshiriq. Savollarga javob yozing.
1. Artur Konan Doyl qanday yo`nalishlarda ijod qilgan?________________________
2. Arturning inson sifatida shakllanishida kimning xizmati katta bo`ladi?___________
3. Artur Konan Doyl adabiyot maydoniga kim sifatida kirdi?_____________________
4. Artur Konan Doyl onasi haqidagi xotiralarni qanday eslaydi?__________________
_____________________________________________________________________
5. Artur Konan Doyl qaysi yo`nalishdagi oliygohni bitirgan?_____________________
6. Artur Konan Doyl o`zasarlarida nima uchun Sherlok Xolmsni o`ldiradi?__________
_____________________________________________________________________
7. Artur Konan Doyl o`zasarlarida nima uchun Sherlok Xolmsni tiriltiradi?_________
8. Detektiv so`zining ma`nosi va ular qanday asar?____________________________
9. Detektiv asarlarga qo`yiladigan savol?_____________________________________
2-topshiriq. So`zlarni izohini yozing.
So`zlar
Jentelmen
Syurtuk
Jevak
Frankmason
Ser
Plastinka
Penni
Raf
G`o`labor
Taomil
sarasate
Izohi
3-topshiriq. Savollarga javob yozing.
1.Asardagi Sherlok Xolmsning do`sti?______________________________________
2.Voqea qachon bo`lgan edi?_____________________________________________
3.Sherlok Xolms mehmonning (Jebez Uilsonning) jismoniy mehnat bilan
4.shug`ullanganligini qanday biladi?_______________________________________
____________________________________________________________________
5.Mehmon o`zish faoliyati ninimadan boshlagan edi?__________________________
6.So`nggi vaqtlarda ko`p xat yozishga to`g`ri kelganligini qanday aniqlaydi?_______
_____________________________________________________________________
7.Mallalar uyushmasiga necha yoshdan qabul qilinar edi?______________________
8.Omne ignotum pro, magnifiso jumlada qaysi gap keltirilgan?__________________
____________________________________________________________________
9.Jebez Uilsonning yordamchisini qanday kamchiligi bor edi?___________________
10Mallalar uyushmasiga kim asos solgan?___________________________________
11.Iezekiya Xopkins qanday vasiyat qoldirgan?_______________________________
12.Qabul qiluvchi nima uchun mister Uilsonning sochidan tortib ko`radi?___________
____________________________________________________________________
13.Xodim qanday hollarda ishdan haydalishi mumkin edi?_______________________
14.Xodimning vazifasi?__________________________________________________
15.Uilyam Morrisning adresi deb berilgan joyda nima bor edi?___________________
16.Kichkina jussali, g`o`labor, serharakat, 30 ga borib qolgan bo`lsa ham iyagida
bironta tuk yo`q edi. Bu kim?_____________________________________________
17.Taomil shuki, dedi Xolms- hodisa qanchalik g`alati bo`lsa,………….davom
ettiring.
_____________________________________________________________________
18.Xolms nazarida bu masala qancha muddatda mag`zini chaqsa bo`ladigan
edi?________________________________________________________________
19.Napoleondor nima?___________________________________________________
20.Asar tarjimoni?______________________________________________________
4-topshiriq. Jadvalni to`ldiring.
Mister Uilson haqida Sherlok Xolms
xulosasi
Shu vaqtlar jismoniy mehnat bilan
shug`ullangan
Nima uchun Xolms shu xulosaga keldi.
O`ng qo`l mushaklari chap qo`l
mushaklaridan baquvvatroq
5-topshiriq. “Mallalar uyushmasi” hikoyasi qahramonlarini yozing.
6-topshiriq.FSMU texnologiyasini to`ldiring.
Savol
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab
ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni
isbotlovchi dalil kеltiring
(U) Fikringizni
umumlashtiring
Artur Konan Doyl detektiv asarlar muallifi.
FANLARARO ALOQA:
ADABIYOT VA TEXNOLOGIYA
1-topshiriq. Matnlarni o`qib “Venn diagrammasi”ni to`ldiring.(165-bet)
Adabiyot
va
Texnologiya
3-BOB BO`YICHA TAKRORLASH
1. AQSHda nashr etilgan jahonning eng yetuk fantast yozuvchilari haqidagi adabiy
ensiklopediyaga
Qaysi o’zbek yozuvchisining ham nomi kiritilgan?
Anvar Obidjon
B)Izzatulla Shukurov C)Isajon Sulton D)Hojiakbar
Shayxov
2. “Fantastika” so‘zi qaysi tildan olingna bo‘lib, “tasavvur qilish san’ati” ma’nosini
anglatadi?
A) yunon B) arab C) ingliz D)rus
3.Qaysi asarda Dik Send va uning do‘stlari sarguzashtlari haqida hikoya qilinadi?
A) “Kichkina shahzoda” B) “O’n besh yoshli kapitan”
C) “Gulliverning sayohatlari” D) “Birinchi sinov”
4. Qaysi yozuvchi : “Onam birontamizning qing‘ir ish qilganimizni eshitgandan ko‘ra
o‘limni afzal bilardi”, – deb eslaydi ?
A)Jyul Vern
B)Janni Rodari C) Artur Konan Doyl D) Jonatan Svift
5. Detektiv asar qanday mazmundagi asar hisoblanadi?
A)Detektiv (inglizcha “detective” – “izquvar” so‘zidan) – sirli jinoyatlarning
fosh qilinishi haqidagi asar.
B)Sarguzasht asar C) Fantastik asar
D) komediya
6.Asardagi Sherlok Xolmsning do`sti?
7.Artur Konan Doyl onasi haqidagi xotiralarni qanday eslaydi?
8. ”Piligrim” kemasi qanday qilib halokatga uchradi?
9. Dik Send g`orga joylashib olganlaridan keyin qanday taklif aytadi
10. Ekipaj so`zining ma’nosi nima?
Savol
Javob
Tekshirish
1 2 3 4 5
6.J _________________________
7.J__________________________
8.J__________________________
9.J__________________________
10.J_________________________
To‘g‘ri javob: __________Baho:__________
4-FASL.
RANGIN TUYG`ULAR
RAHMAT FAYZIY.
“HAZRATI INSON”
1-topshiriq. Rahmat Fayziy hayoti va ijodiga doir 6 ma’lumot yozing.
1.____________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
2-topshiriq. “Hazrati inson” asaridagi so`zlarni izohini toping.
So`zlar
To`rsayib
Hovur
Fashist
Juvon
Azot
Izohi
3-topshiriq. “Hazrati inson” asaridagi qahramonlarni yozing.
qahramo
nlar
4-topshiriq. Jadvalni to`ldiring.
Mahkam akaga xos xususiyatlar
Asardan misollar
5-topshiriq. Savollarga javob yozing.
1. Urush yillarida mahkam aka yot
bolalarni oilasiga qabul qilishiga sabab
nima?
2.Vitya, Galya, Abram xarakterlari
o`rtasidagi farq nimada?
3.Asar nima uchun “Hazrati inson”
deb nomlangan?
4. Yon atrofingizda Mahkam akaga
o`xshagan insonlar bormi?
6-topshiriq. “Venn diagrammasi”ni to`ldiring.(184-bet)
Nasr
va
Nazm
IBROYIM YUSUPOV.“QADRDON SO`QMOQLAR”
XURSHID DAVRON.“VATAN DEVORLARI”
1-topshiriq. Ibroyim Yusupov va Xurshid davron hayoti ijodi bo`yicha ma’lumot
yozing.
IBROYIM
YUSUPOV
XURSHID
DAVRON
2-topshiriq. “Harfi jam”metodi. Ibroyim Yusupov va Xurshid davron qalamiga
mansub she’rlarning bosh harflarigina yozilgan, o’sha she’rlarni toping.
Q… k… b… sh… t…
T… u… b… o… y…
T… y… b… m… sh…
Y… q… k… b… s…
B… g… Sh…
Y… X… K… m…
Y… d… q… z…
Y… G`… ch…
U… i… i… e…
I… k… q… ch…
N… b… I… t… d…
R… y… s… k… b…
Q… y… s…
O… y… t…
X… s… s…
E… J… sh…
3-topshiriq. Har ikki ijodkorning Vatan haqidagi she’rini solishtiring
„Qadrdon so`qmoqlar“
va
„Vatan devorlari“
4-topshiriq. Jadvalni to`ldiring.
Ibroyim Yusupov “Izlanish” va “Jayxun
shamollari” she’rlari
Obraz
Obrazdan
ko`zlangan maqsad
Xurshid davronning “O`g`lim Temurga”
va “Shoir, qush va qush” she’rlari
Obraz
Obrazdan
ko`zlangan maqsad
5-topshiriq. Jadvalni to`ldiring. “Qadrdon so`qmoqlar” va “Vatan
devorlari”she’rlaridan metafora va o`xshatishga misollar toping. Topilgan
metafora yoki o`xshatish qanday umumiy belgiga asoslanganini aniqlang.
Metafora va o`xshatishga misol
Qanday umumiy belgiga asoslangan.
OSKAR UAYLD
“BAXTLI SHAHZODA”
1-topshiriq. Oskar Uayld hayoti va ijodiga doir 6 ma’lumot yozing.
1.____________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________
4.____________________________________________________________________
5.____________________________________________________________________
6.____________________________________________________________________
2-topshiriq. Jadvalni to`ldiring.
Ertaklarga xos umumiy xususiyatlar
Hayvonlar ham insondek gapiradi
Misollar
“Susambil”
3-topshiriq. “Baxtli Shahzoda” hikoyasidagi so`zlarni izohini toping.
So`zlar
Zabarjad,la’l
Omilkor
Riyoziyot
Flyuger
daxma
Yashm
Pyesa
Bandargoh
Baalbek
Estetika
Shovva
Izohi
4-topshiriq. Savollarga javob yozing.
1. Shaharda nima uchun hamma Baxtli Shahzodadan hayratlanar
edi?________________________________________________________________
2. Baxtli Shahzoda nima uchun qaldirg`ochdan ko`zini o`yib, qizchaga berishni iltimos
qiladi?________________________________________________________________
3. Ertakdan qanday saboq
chiqardingiz?__________________________________________________________
4. Eratk nima uchun “Baxtli Shahzoda” deb
nomlangan?___________________________________________________________
5. Qaldirg`ochning ertak boshidagi va oxirdagi harakatlarini
qiyoslang._____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Ertak yakuni sizda qanday taassurot
qoldirdi?______________________________________________________________
5-topshiriq. Baxtli Shahzodaga ta’rif bering.
Baxtli
Shahzoda
6-topshiriq. Jadvalni to`ldiring.
“Baxtli Shahzoda” ertagiga xos
xususiyatlar
Ertak g`amgin yakun topadi
Matndan misollar
…Xuddi shu paytda haykalning ichidan
qandaydir narsaning singan tovushiga
o`xshash ovoz eshitildi. Bu qalay
yurakning tovushi edi.
7-topshiriq.FSMU texnologiyasini to`ldiring.
Savol
“Baxtli Shahzoda” insonparvarlik haqida mashhur
asar
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab
ko‘rsating
(M) Ko‘rsatgan sababingizni
isbotlovchi dalil kеltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring
8-topshiriq. “Baxtli Shahzoda” ertagidagi jonlantirishlarni topib, misol yozing.
Jonlantirish
Ertakdan misol
AZIM SUYUN.
“YOMG`IR YOG`IB O`TDI…”
OMON MATJON.
“OSMON SOG`INCH KABI…”
1-topshiriq. Azim Suyun va Omon Matjon davron hayoti ijodi bo`yicha ma’lumot
yozing.
Azim Suyun
Omon
Matjon
2-topshiriq. Azim Suyun va Omon Matjon she’rlaridagi “Begona so`z”ni toping.
“Yomg`ir…”
osmon
bulutlar
oftob
kecha
Shu’la
Qoya
Soya
Quyosh
“Osmon sog`inch kabi…”
Yigitlar
Qizlar
Turnalar
Muttasil
Tog`lar
Lolalar
Boychechak
Falakda
3-topshiriq. So`zlarni izohini moslang.
So`zlar
Nafarmon
Junbish
Arg`uvon
Mujda
Izohi
Xushxabar
Qirmizi
Harakat
Och, qizg`ish, binafsharang
4-topshiriq. Savollarga Javob yozing.
1. Shoir kunning qaysi paytini tasvirlagan?___________________________________
2. Sizningcha lirik qahramon qayerga boryapti?_______________________________
3. Sog`inch nima uchun yashil deyayapti?____________________________________
4. Osmonda parvoz qilgan turnalar qanday tasvirlangan?_______________________
_____________________________________________________________________
5-topshiriq. Sinkveynni to`ldiring
Ot (1 ta)
Sifat (2 ta)
Osmon
Fe’l (3 ta)
Gap (4 ta so`z)
Ma’nodosh so`z (Otning)
Ot (1 ta)
Sifat (2 ta)
Fe’l (3 ta)
Gap (4 ta so`z)
Ma’nodosh so`z (Otning)
Yomg`ir
Ot (1 ta)
Sifat (2 ta)
Fe’l (3 ta)
Gap (4 ta so`z)
Ma’nodosh so`z (Otning)
Bulut
Ot (1 ta)
Sifat (2 ta)
Fe’l (3 ta)
Gap (4 ta so`z)
Ma’nodosh so`z (Otning)
lola
FANLARARO ALOQA:
ADABIYOT VA TASVIRIY SAN’AT
1-topshiriq. Adabiyot va Tasviriy san’atni solishtiring.
Adabiyot
va
2-topshiriq. Jadvalni to‘ldiring.
ONA
Ayni paytdagi kechinmalari
Rassom qo`llagan vositalar
O`G`IL
Ayni paytdagi kechinmalari
Rassom qo`llagan vositalar
Tasviriy san’at
TAKRORLASH
1-topshiriq. Jadvalni moslang. Muallifini toping
t/r Asarlar
“Yaxshilik”hikoya
“Yoshlikdan bilim izlab”she’ri
“Rahmat sizga,xonim”hikoya
“Birinchi sinov”hikoya
“Bir kunlik yoz”hikoya
“O`n besh yoshli
kapitan”roman
7 “Mallalar uyushmasi”hikoya
8 “Hazrati inson”roman
9 “Baxtli shahzoda” ertagi
10 “Qadrdon so`qmoqlar”she’ri
1
2
3
4
5
6
mos
javob
t/r
Mualliflar
A
B
C
D
E
F
Rey Bredberi
Oskar Uayld
Odil Yaqubov
Artur Konan Doyl
Abay
Hojiakbar Shayxov
G
H
I
J
Rahmat Fayziy
Jyul Vern
Ibroyim Yusupov
Lengston Hyuz
2-topshiriq.Testlarga javob toping.
1. “Hazrati inson” asarining muallifini aniqlang
A. Hojiakbar Shayxov B. Rahmat Fayziy C. Janob Elektriko
D. Jyul Vern
2. Ba’zan badiiy asar qahramonlari uchun real, haqiqatda yashab o‘tgan shaxslar asos
bo‘lib xizmat qiladi. Bunday shaxslar qanday ataladi?
A. Prototip
B. Epitet C. Sifatlash
D. Jonlantirish
3. Qoraqalpog‘iston davlat madhiyasi muallifi kim?
A. Hojiakbar Shayxov B. Rahmat Fayziy C. Ibroyim Yusupov
D. Xurshid
Davron
4. Fikrni jozibali, ta’sirchan va aniq ifoda etishga yordam beradigan badiiy tasvir
vositasini aniqlang
A. Metafora B. Metonimiya C. Sinekdoxa
D. O’xshatish
5. Ibroyim Yusupov qaysi ijodkorlar bilan ijodiy aloqada bo’lgan?
1. G‘afur G‘ulom 2. Oybek
3. Zulfiya
4.Erkin Vohidov
5. Abdulla Oripov 6. Omon Matjon
A. 1,2,3,4,5,6
B. 1,4,5,6
D. 1,2,3,4 C.1,2,4,6
6. Mahkam aka Vityadan keyin yana kimlarni tarbiyasiga oldi?
A. Galya va Abramni
B. Rahmat va Galyani
C. Shoahmad va Shomahmudni
D. Bahri va Abramni
7. Yayrab o‘sdim gulbog‘laringda,
Onamdirsan, men senga farzand. – misradagi qo‘llangan badiiy tasvir vositasini
aniqlang
A. Metafora B. Metonimiya C. Sinekdoxa
D. Tajnis
8. “Har kimning tug‘ilgan yeri – Misr shahri” maqoli qaysi asarga epigraf qilib
olingan?
A. “Qadrdon so’qmoqlar”
B. “Gilamchi xotin haqida haqiqat”
C. “Hazrati inson”
D. “Vatanim”
9. Ko‘p holatlarda qahramonlar, obrazlar xatti-harakatlari bilan bog‘liq tugal voqealar
tasvirlanadigan asarlar qanday asarlar deyiladi?
A. Nazmiy asarlar
B. Dramatik asarlar
C. Nasriy asarlar
D. She’riy asarlar
10. She’riy asarlarni nasriy asarlardan farq qiluvchi xususiyatlarini aniqlang
1.qofiyadosh so‘zlarning qo‘llanishi (masalan, yoz – soz);
2. ohang (musiqiylik)ning mavjudligi;
3. fikrning ixcham ifoda etilishi;
4. har bir qatordagi (yoki har toq va juft qatorlardagi) bo‘g‘inlar sonining tengligi
A. 1,2,3,4
B. 1,4
D. 1,2,3 C.1,2,4
11. Donalarim marjoncha, Bir boshim – naq bir jomcha.
Quritsangiz mayizman,
Dasturxonga fayzman. Ushbu she’r muallifini aniqlang
A. G‘afur G‘ulom
B. Rahmat Fayziy
C. Shoahmad Shomahmudov
D.Anvar Obidjon
12. G‘afur G‘ulomning Ikkinchi jahon urushida ota-onasiz qolgan go‘daklarga
bag‘ishlab yozilgan she’ri nomini aniqlang
A. “Sen yetim emassan”
B. “Vaqt”
C. “Sog‘inish”
D. “Bizning ko‘chada ham bayram bo‘lajak”
13. Kuzda yeb-yeb to‘yishar, Qishga osib qo‘yishar
Boqar shod yosh-qarilar,
Maqtar hatto arilar. She’ridagi qofiyadosh so‘zlarni
aniqlang
A. to‘yishar- qo‘yishar; qarilar- arilar B. Kuzda- Qishga; boqar-maqtar
C. yeb-yeb-osib; shod-hatto
D. boqar-maqtar; to‘yishar- qo‘yishar
14. Aslo sabrim yetmas, aslo to‘zmayman,
Yo‘g‘in yo‘qotganday qilaman so‘roq.
Bir narsani umrim bo‘yi izlayman,
U axir nimadir – bilmayman biroq... She’r nomini aniqlang
A. “Qadrdon so’qmoqlar”
B. “Izlanish”
C. “Vatan devorlari”
D. “Vatanim”
15. Qizil kendir bilan shivirlashar tol,
Turna uchib borar olis yoqlarga - ostiga chizilgan so’zning ma’nosini aniqlang
A. (qizilquray) – pushti gulli o‘simlik B. (Jag‘-jag‘) – fanda achambiti deyiladi
C. (ravoch) – nordon ta’mli o‘simlik D. (Ismaloq) – shifobaxsh o‘simlik
16. Ertak, hikoya, qissa, roman- bular qanday asarlar turiga kiradi?
A. Nazmiy asarlar
B. Dramatik asarlar
C. Nasriy asarlar
D. She’riy asarlar
17. Qanday asarlarda asosan kechinmalar, his-tuyg‘ularga e’tibor qaratiladi?
A. Nazmiy asarlar
B. Dramatik asarlar
C. Nasriy asarlar
D. She’riy asarlar
18. “Hazrati inson” asari qanday asarlar turiga kiradi?
A. Nazmiy asarlar
B. Dramatik asarlar
C. Nasriy asarlar
D. She’riy asarlar
19. “Jayxun shamollari” she’ri kimga bag’ishlangan?
A. Otajon Xudoyshukurovga B. Zurafo Narzullayevaga
C. Ibroyim Yusupovga
D. Xurshid Davronga
20. Qaysi she’rda Imom Buxoriy-u Shohi Naqshband, Imom Termiziy-u Najmiddin
Kubro nomlari qalamga olingan?
A. “Qadrdon so’qmoqlar”
B. “Izlanish”
C. “Vatan devorlari”
D. “Vatanim”
Savol
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Javob
Tekshirish
To‘g‘ri javob: __________Baho:____
MUNDARIJA
1- HAR BIR KUN SABOQ________________________________________1
2- SO`ZDA SEHR BOR___________________________________________15
3- FANTASTIKA VA SARGUZASHTLAR OLAMI____________________30
4- RANGIN TUYG`ULAR_________________________________________42
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR:
1. 6-sinf adabiyot darslik.Toshkent 2022.
2. Ahmedova H. O‘zbek tili o‘qitish texnologiyalari va loyihalashtirish. – T:
Navro‘z, 2016.
3. Ahmedova H. O‘zbek tili o‘qitishning zamonaviy texnologiyalari. – T:.2012.
4. Ishmuhammedov R. O‘quv jarayonida interfaol uslublar va pedagogik
texnologiyalarni qo‘llash uslubiyati. Uslubiy ko‘rsatma. – Toshkent:RBIMM,
2008.
5. Til va adabiyot ta`limi” O`zbekiston Respublikasi xalq ta`limi vazirligining
ilmiy-metodik jurnali.
Internet saytlar:
1.www. ziyoNET.uz
2.www.pedagog.uz
3.www. edu.uz.
4.www. pedagog. uz