1. Kirish "Evolyutsion biologiya" fani talabalarni nazariy bilimlar va amaliy ko'nikmalar, talabalarga organic olam tarixiy taraqqiyotining umumiy qonuniyatlari va ularni xarakatlantiruvchi kuchlar, yerda hayotning paydo bo'lishi, u moslanishlarning shakllanishi, turlarning paydo bo'lishi kabi jixatlarni yoritib beradi. Talabalarga evolyutsion ta'limotning ilmiy-nazarish asoslarini berish bilan bir qatorda, uning zamonaviy tadqiqot metodlarini, tirik tabiatdagi voqea xodisalarni bilishi va yotirib berishi, fandagi va xalq xo'jaligidagi inson tomonidan amalga oshirilayotgan yutuqlarni tahlil qilishni o'rganish bilan zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosida, xamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish vazifalarini bajaradi. 1.1. O'quv fanining maqsadi va vazifalari Fan o'qitilishining maqsadi - talabalarga organik olamning tarixiy rivojlanishi va uni idora etishning umumiy qonuniyatlari haqidagi zamon talablari doirasida bilim berishdir. Evolyutsion ta'limot fani-talabalarda materialisti dunyoqarashini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi O'quv fanini o'rganishning asosiy vazifalari: organik olam evolutsiyasining asosiy harakatlantiruvchi kuchlari, o'zgaruvchanlik, irsiyat va tabiiy tanlanish, madaniy formalar evolutsiyasining omillaridan bo'lgan sun'iy tanlanish, hozirgi tirik organizmlarning funktsiyalarini o'rganish, yerda hayotning paydo bo'lishi, populyatsiyalarning genetik tarkibi, moslanishning shakllanishi, turlarning paydo bo'lishi( makroevolutsiya va uning qonuniyatlari), ontogenez va filogenez, evolyutsion jarayonning asosiy yo'nalishlari, odamning paydo bo'lishi masalalarini chuqur o'rganishdan iboratdir. 1.2. Talabalarning fan bo'yicha bilimi, ko'nikma va malakasiga qo'yiladigan talablar Talaba: - Evolyutsion ta'limotning muammoli masalalari, seleksiya va tibbiyotning rivojlanishida evolyutsion talimotning ahamiyati, hayotning paydo bo'lishi haqidagi turli xil qarashlar, kimyoviy va biologik evolyutsiya, Ch. Darvinga qadar veloyutsion g'oyalarning rivojlanishi, mikroevolyutsiya, makroevolyutsiya, o'simlik va hayvonot dunyosining evolyutsiyasi, odamning paydo bo'lishi haqidagi qarashlar, evolyutsion talimotningamaliy va nazariy ahamiyati haqida tasavvurga ega bo'lishi; Evolyutsion biologiya mohiyatini, evolyutsion biologiya nazariyasida hayot tushunchasi va uning mohiyatini, tabiiy tanlanish, divergansiya va konvergansiya, populyasiya evolyutsiyaning boshlang'ich birligi ekanligini, mutatsion jarayon, populyasiya to'lqini va aloxidalanishni, tur mezonlari, tabiiy tanlanishning asosiy shakllarini, biologic progress va regress, gomoligik va analogik organlarni, odam va hayvon tuzilishidagi farq va o'hshashliklami bilishi va ulardan foydalana olishi; Organizmlarning muhitga moslashishi va ularning hillarini belgilash, tur ichida sodir bo'ladigan evolyutsion jarayonlarni tahlil qilish, evolyutsion harakatlantiruvchi va yo'naltiruvchi boy kuchlarni farqlash, yashash uchun kurashda organizmlarning atrof muhit bilan o'zaro munosabatlarini aniqlash, evolyutsion va mavsumiy migratsiyalarni farqlash, o'simlik dunyosining cvolyutsiyasion shajarasini tuzish, hayvonot olamining evolyutsiyasion shajarasini tuzish, odam irqlari uchun xos belgilarning mahalliy sharoitlarga mosligini aniqlash, tabiiy va suniy tanlanishdan amaliyotda foydalana olish ko'nikmalarga aga bo'lishi kerak. 1.3. Fanning o'quv rejadagi boshqa fanlar bilan o'zaro bog'liqligi va uslubiy jihatdan uzviy ketma-ketligi «Evolyutsiya nazariyasi» fanini o'qitish talabalarning o'quv rejasida rejalashtirilgan matematik va tabiiy hamda umumkasbiy va ixtisoslik fanlardan olgan bilimlariga tayangan holda olib boriladi. 1.4. Fanning ishlab chiqarishdagi o'rni Evolyutsion ta'limot fanidan olingan bilimlarga asoslangan holda tabiiy resurslardan tejamkorlik bilan foydalanish, ekinlar hosilini va chaorva mollari eng qulay kurash chora mahsulotini ko'paytirish, qishloq xo'jalik zararkunandalariga tadbirlarini ishlab chiqish, tabiiy landshaftlarni saqlab qolish va inson maqsadlari uchun o'zgartirish to'g'ri ilmiy nuqtai nazardan amalgam oshiriladi. 1.5. Fanni o'qitishda yangi axborot-pedagogik texnologiyalar Yo'nalishning o'ziga xos xususiyatlari dasturni interfaol usullarda o'zlashtirishni taqazo qiladi. Bunda asosiy e'tibor auditoriya mashg'ulotlarida va mustaqil tayyorgarlikda o'zlashtiriladigan chuqurlashtiriladigan nazariy bilimlarga hamda ob'ektiv jarayonlar va hodisalarga nisbatan dunyoqarashni shakllantirishda ma'ruza mashg'ulotlariga katta o'rin ajratiladi. Dastur materiallarini o'zlashtirish to'rt xil: - muammoli mavzular bo'yicha; - mustaqil o'zlashtirilishi murakkab bo'lgan MODULlar bo'yicha; - ta'lim oluvchilarda alohida qiziqish uyg'otuvchi MODULlar bo'yicha; - oldinga siljigan ma'ruzalarni interfaol usulda o'qitish yo'li bilan; -mustaqil ta'lim olish va ishlash, kollekviumlar va munozaralar jarayonida o'zlashtiriladigan bilimlar bo'yicha mashg'ulotlar o'tkazish yo'li bilan amalga oshirishni nazarda tutadi. Mustaqil tayyorgarlik jarayonida talaba adabiyotlar, internet materiallari va me'yoriy hujjatlar bilan ishlashni uddalashni namoyon qilishi, auditoriya mashg'ulotlari paytida qabul qilingan ma'lumotlarni mushohada qilish qobiliyatini ko'rsatishi zarur. Dastur talabalar bilimini reyting-nazoratidan foydalanadigan o'quv jarayonini tashkil qilishning yangi tamoyillari asosida amalga oshadi. Fanni o'zlashtirishda masofadan o'qitish, darslik, o'quv qo'llanmalari va ma'ruzalar matnlarining elektron versiyalaridan, ma'ruzalar o'qish, elektron plakatlar va internet tarmog'idan foydalaniladi. 11. Asosiy nazariy qism 2.1 Ma'ruza mashg'ulotlari 1-jadval 1 2 3 Ma'ruza mashg'ulotlari mavzulari Evolyutsion nazariya faniga kirish.Kirish. Evolyutsion biologiyaning rivojlanishi. Evolyutsion biologiya kursining mazmuni, vazifalari. Evolyutsion biologiyaning yaratilish yo'llari. Evolyutsion nazariyanng qonunlari. Evolyutsion nazariyasining ijtimoiy ahamiyati. Evolyutsiyada muammoli masalalar: Seleksiya va evolyutsion ta'limot. Tibbiyot rivolanish bosgichlari. Yerda hayotning paydo bo'lishi hamda rivojlanishi.Yerda hayotning paydo bo'lishi haqida kreatsionik, statsionar fazalar. Hayotning mohiyati, hayot tushunchasining ta'riflari. Kimyoviy va biologik evolyutsiya (Oparin va Xoldeyn nazariyalari). Geoxronologiya haqida tushuncha. Era va davrlardagi hayotning rivojlnish bosqichlari. Tabiat haqidagi ilk tasavvurlarning shakllanishi. AA:[1,2,3,4] Tabiat haqidagi ilk tasavvurlarning shakllanishi. QA:[5,6] Qadimiy sharq mamlakatlari - Misr, Hindiston, Xitoyda ET:[1,2,3,4,] tabiat Adabiyotlar AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] Ajratil gan soat 2 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 3 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 2 4 5 6 7 8 9 haqidagi ilk tasavvurlarning shakllanishi. Qadimgi Yunoniston va Rimda tabiat va uning o'zgarishi haqidagi fikrlar. O'rta asrlarda Markaziy Osiyoda yashagan mutafakkirlaming tabiatshunoslik rivojiga qo'shgan xissalari. Markaziy Osiyoda tabiat va ekologiyaga doir tushunchalarning rivojlanishi. Tabiat fani taraqqiotida metafizika davri. Uyg'onish davrida tabiat fani taraqqiyoti. Uyg'onish davrida tabiat fani taraqqiyoti. Uyg'onish davrining o'ziga xos jihatlari. K.Linney sistematikasi va uning tahlili. Epigenez va preformizim oqimlari. Transformizim bilan kreatsionizm o'rtasidagi kurash. J.B.Lamarkning evolyutsion ta'limoti. J.B.Lamarkning evolyutsion ta'limoti. J.B.Lamark falsafiy va umumiy biologik qarashlari. J.B.Lamark ta'limotida tabiiy sistema va tur masalasi. Organik olamning gradatsiyasi. Tashqi muhitning shakllantiruvchi roli haqida. Organik olam evolutsiyasi haqida Ch.Darvin ta'limoti. Organik olam evolyutsiyasi haqida Ch.R.Darvin ta'limoti. Ch.Darvinning hayoti va ilmiy faoliyati. Evolyutsion nazariya ustida ishlashi. Darvinning yirik asarlari va ularning qisqacha mazmuni. Ch.Darvin ta'limotining qisqacha mazmuni(o'zgaruvchanlik va irsiyat, xonakilashtirilgan hayvonlar, madaniy o'simliklarning xilma - xilligi, tabiiy va sun'iy tanlanish, organizmlarning yashash uchun kurashi. Mikroevolyutsiya haqida tushuncha. Mikroevolyutsiya haqida tushuncha. Tur ichida sodir bo'ladigan evolyutsion jarayonlari. Populyatsiya - evolyutsiyaning boshlang'ich birligi. Xardi-vaynberg qonuni. Mutatsiya. Populyatsiya genofondi. Mutatsion jarayon, populyatsiya to'lqini, alohidalanish. Migratsiya. Tabiiy tanlanish. Tabiiy tanlanish -evolyutsiyani harakatlantiruvchi va yo'naltiruvchi bosh kuchi. Tabiiy tanlanishning asosiy shakllari. Tur-evolyutsion jarayonning asosiy bosqichi. Tur - evolyutsion jarayonning asosiy bosqichi. Biologiyada tur tushunchasi. Tur xosil bo'lishi. Adaptatsiya. Moslanish klassifikatsiyassi. Moslanishlarning nisbiy harakterdaligi. Tur mezonlari. Turning umumiy belgilari. Mutualizm, simbioz, parazitizm. Makroevolyutsiya va uning qonuniyatlari. Makroevolyutsiya va uning qonuniyatlari. Makroevolyutsiya haqida tushuncha. Biologic AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 4 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] 2 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 5 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 4 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 4 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 2 10 11 progress va regress. Ontagenez va filogenez. Divergentsiya evolyutsiyaning bosh yo'nalishi. Konvergentsiya, parallelism, monofelitik va polifiletik evolyutsiya. Gomologik va analogik organlar. Odamning paydo bo'lishi - antropogenez. Odamning paydo bo'lishi - antropogenez. Odam irqlari va ularning kelib chiqishi. Odam bilan hayvonlar tuzilishidagi o'xshashliklar. Odam bilan odamsimon maymunlarning o'xshashligi. Odamning paydo bo'lishini isbotlovchi paleontalagik dalillar. Irglarning paydo bo'lishi. Evolutsion biologiyaning nazariy va amaliy ahamiyati. Evolyutsion biologiyaning nazriy va amliy ahamiyati. Tirik tabiatdagi voqea xodisalarni bilishda evolyutsion biologiyaning ahamiyati. Evolyutsion psixologiya, etika, aholini fikrlash evolyutsiyasi, madaniy evolyutsiya; insonning evolyutsion tabiati. Jami AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 4 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 2 34 2.2 Seminar mashg'ulotlari 2-jadval No 1 Seminar mashg'ulotlari mavzular Yerning geologik evolutsiyasi. 2 Yerning tarixi va uni o'rganilish metodlari. 3 Yerda hayotning paydo bo'lishi va rivojlanishi Transformizm bilan kreotsionizm o'rtasidagi kurash. Darvinga qadar bo'lgan davrda organik olamning kelib chiqishi haqidagi tasavvurlarning tanqidiy tahlili. Ch.Darvin ta'limotining paydo bo'lishida rol o'ynagan ijtimoiy-iqtisodiy shartsharoitlar va tabiiy ilmiy kashfiyotlar. Evolutsiya sintetik nazariyasining shakllanish va rivojlanish davrlari. Organizmlarning muhitga moslashganligi va uning xillari. Tabiiy tanlanish va uning natijasi hamda shakllari. Biologik progress va regress mezonlari, ularning organik dunyoda tutgan o'rni. 4 5 6 7 8 9 10 Adabiyotlar AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] Ajaratilgan soat 2 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 4 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 2 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] 2 2 4 2 2 2 2 11 17 Ontogenez va filogenez, ularning o'zaro bog'liqligi. Yashash uchun kurash - organizmlarning atrof muhit bilan o'zaro munosabatlaridan iborat jarayon ekanligi. Turlar paydo bo'lishi va uning yo'nalishlari. Evolutsiyaning genetik va ekologik asoslari. 2 Mikro va makro evolutsiya. O'simliklar va hayvonot dunyosining evolutsiyasi va asosiy bosqichlari. Evolutsiya nazariyasidagi munozarali masalalar: evolutsion jarayonda ayollarning o'rni. Evolutsion psixologiya. 18 Odamning paydo bo'lishi. 19 Odam evolutsiyasining asosiy bosqichlari. 20 Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish. 12 13 14 15 16 jami AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] 2 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:(1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] 2 AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,1 50 soat 2 4 2 2 2 4 2 4 Seminar mashg'ulotlarni tashkil etish bo'yicha talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish va rejaga mos ravishdagi ilg'or pedagogik texnologiyalardan foydalanilgan honalarida har bir akademik guruhga alohida o'tiladi. 2.3 Mustaqil ta'lim 3-jadval No 1 Mustaqil ta'lim mavzulari O'simliklar dunyosi evolyutsiyasi. Ajratilga n soat 8 2 Genetik injeneriya Yutuqlari va ularning evolyutsion mohiyati. Biotexnologiya yutuqlari va ularning evolyutsion mohiyati. 8 10 8 Mutatsiyalar va ularning cvolyutsion ahamiyati O'simliklar va hayvonot Dunyosidagi oraliq formalar Antropogenezning paleontologik fan dalillari Madaniy evolyutsiya:madaniy meros,inson evolutsiyasini hal qiluvchi omillar Seleksiya va evolyutsion ta'limot 9 Tibbiyot va evolyutsion ta'limot 10 3 4 5 6 7 jami 10 10 10 10 10 Adabiyotlar AA:[1,2,3,,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3, 4, AA:[1,2,3,4) QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] AA:[1,2,3 ,4] QA:[5,6] ET:(1,2,3, 4,] AA:[1,2,3 ,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3, 4,] AA:[1,2,3 ,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3 ,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3, 4,] AA:[1,2,3 4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4,] AA:[1,2,3 ,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3, 4.] AA:[1,2,3 ,4] QA:[5,6] ET:[1,2,3,4.] 86 soat Mustaqil o'zlashtiriladigan mavzular bo'yicha talabalar tomonidan darslik va o'quv qo'llanmalar bo'yicha fan boblari va mavzularini o'rganiladi, yangi padagogik texnologiyalar bilan ishlashni o'rganiladi, referatlar tayyorlanadi va uni taqdimoti tashkil qilinadi. III. Fan bo'yicha talabalar bilimini baholash mezoni "Evolyutsiya nazariyasi" fanidan talaba bilimini baxolash I. Semistr 8 O'QUV SOATLARI Ushbu fan I semestr davomida o'qitiladi va o'quv soatlari quyidagicha: Xaftalar soni Ma'ruza Amaliy Seminar Tajriba Jami auditoriya Mustaqil ta’lim soati 34 50 84 86 II. NAZORAT TURLARI 1.1. Ushbu semestrda fandan talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va Yakuniy nazorat turlarini o'tkazish orqali amalga oshiriladi. 1.2. Oraliq nazorat 3-semestrning 12-xaftasida talabaning bilim va amaliy ko'nikmalarini baholash maqsadida o'quv mashg'ulotlari davomida 1 marta o'tkaziladi. 1.3. Talabaning amaliy (yoki bo'lsa seminar ham) laboratoriya mashg'ulotlari va mustaqil ta'lim topshiriqlarini bajarishi, shuningdek uning ushbu mashg'ulotlardagi faolligi fan o'qituvchisi tomonidan baholab boriladi. Mashg'ulot turi Baholashlar soni Baholashlar soni Amaliy 2 marta dl.urdu.uz dagi fanda 2 ta "Amaliy topshiriq" elementiga topshiriq natijalarini qistiradi. Mustaqil ta'lim 1 marta (referat) dl.urdu.uz dagi fanda mustaqil ish natijasini belgilangan muddatgacha tizimning "Mustaqil ish topshiriqi" MODULiga kiritadi. 1.4. Talabani oraliq nazorat turi bo'yicha baholashda 1 ta nazariy savolga yozma ish (yoki "dl.urdu.uz da 30 ta test savoliga" deb almashtirish mumkin) javobi bahosi hamda uning o'quv mashg'ulotlari davomida olgan baholari xisobga olinib umumlashtiriladi. 1.5. Yakuniy nazorat turi semestr yakunida ushbu fan bo'yicha talabaning nazariy bilim va amaliy ko'nikmalarini o'zlashtirish darajasini aniqlash maqsadida 3 ta savol berish orqali yozma shaklda o'tkaziladi: 1 savol: nazariy 2 savol: nazariy 3 savol: amaliy (yoki "dl.urdu.uz da 30 ta test savoliga" deb almashtirish mumkin) Yakuniy nazorat turini o'tkazish ushbu shakli kafedra tomonidan belgilangan. III. TALABALAR BILIMINI BAHOLASH MEZONLARI Talabalarning bilimi quyidagi mezonlar asosida: talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo'llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo'yicha tasavvurga ega deb topilganda - 5 (a'lo) baho; talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo'llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo'yicha tasavvurga ega deb topilganda - 4 (yaxshi) baho; talaba olgan bilimini amalda qo'llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo'yicha tasavvurga ega deb topilganda - 3 (qoniqarli) baho; talaba fan dasturini o'zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo'yicha tasavvurga ega emas deb topilganda 2 (qoniqarsiz) baho bilan baholanadi. IV. TALABALAR BILIMINI BAHOLASHDA UMUMIY QOIDALAR 1. Talabalar bilimini baholash 5 baholik tizimda amalga oshiriladi. 2. Yakuniy nazorat, Tabiiy fanlar fakultet dekani tomonidan ishlab chiqilgan (o'quv ishlari bo'yicha prorektor tasdiqlagan) yakuniy nazorat turlarini o'tkazish jadvaliga muvofiq o'tkaziladi. 3. Yakuniy nazorat turini o'tkazish va mazkur nazorat turi bo'yicha talabaning bilimini baholash o'quv mashg'ulotlarini olib bormagan professor- o'qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Tegishli fan bo'yicha o'quv mashg'ulotlarini olib borgan professor-o'qituvchi Yakuniy nazorat turini o'tkazishda ishtirok etishi taqiqlanadi. 4. Agar ta'lim sifatini nazorat qilish MODULi tomonidan nazorat turlarini o'tkazilish tartibi buzilganligi aniqlangan hollarda, o'tkazilgan nazorat turlarining natijalari bekor qilinishi hamda tegishli nazorat turi qaytadan o'tkazilishi mumkin. 5. Talaba tegishli fan bo'yicha yakuniy nazorat turi o'tkaziladigan muddatga qadar oraliq nazorat turini topshirgan bo'lishlari shart. 6. Oraliq nazorat turini topshirmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo'yicha «2» (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba yakuniy nazorat turiga kiritilmaydi. Yakuniy nazorat turiga kirmagan yoki kiritilmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo'yicha «2» (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba akademik qarzdor hisoblanadi. 7. Talaba uzrli sabablarga ko'ra oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turiga kirmagan taqdirda ushbu talabaga tegishli nazorat turini qayta topshirishga fakultet dekanining farmoyishi asosida ruxsat beriladi. 8. Talaba oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turini birinchi marta qayta topshirishdan o'ta olmagan taqdirda, fakultet dekani tomonidan komissiya tuziladi.