5G tarmog’ida samaradorlikni oshirish va baholash usullarini tahlil

5G TARMOG’IDA SAMARADORLIKNI
OSHIRISH VA BAHOLASH USULLARINI
TAHLIL QILISH
SHAMURATOV TALG’AT
MOBIL ALOQA TARMOQLARI EVOLYUTSIYASI
2G tarmoq arxitekturasi
Ikkinch avlod texnologiyasi 1991-yildan Radiolinjaga tomonidan Finlyandiyada GSM standarti
boʻlib ishga tushdi. 2G texnologiyalari Time Division Multiple Access (TDMA) asosidagi va Code
Division Multiple Access (CDMA) ishlatiladi turiga qarab asosidagi standartlari ajratsa boʻladi.
3G
TEXNOLOGIYASI
3G Texnologiyasi. 3G inglizcha: third
generation — uchunchi avlod degan
maʼnoni anglatadi. Mobil aloqa
texnologiyasi. 2G va 3G texnologiyalari
orasida ovozli aloqa sifatida farq yo‘q.
Biroq, uchinchi avlod tarmoqlarining
kengaytirilishi natijasida uyali aloqa
operatorlari avval mavjud bo‘lmagan
qator xizmatlar, jumladan videoqo‘ng‘iroq
va mobil TV xizmatlarini taqdim etish
imkoniga ega bo‘ldi.
4G tarmoq arxitekturasi
• 4G Texnologiyasi.(inglizcha: fourth generation — toʻrtinchi avlod) 3Gdan keyin
chiqqan yangi avlod mobil texnologiyasi. 5Gdan oldingi, mobil telekommunikatsiya
texnologiyalari uchun toʻrtinchi avlod hisoblanadi. 4G tizimi, doimiy ovoz va
3Gning boshqa xizmatlari bilan bir qatorda, simsiz modemlar, smartfon, noutbuklar
va boshqa bir qator qurilmalar uchun internetga simsiz kirish imkonini beradi.
Shuningdek, 4G tizimida joriy dasturlarga oʻzgartirishlar kiritilgan, masalan: mobil
veb-ulanish, IP telefoniya, oʻyin va xizmatlar, yuqori aniqlikdagi mobil televidenie,
video konferentsiya, 3D televizor, raqamli televideniya va.b.
5G
Bugungi kunda yuqori tezliklarda ma’lumot
uzatish va boshqa ko'plab imkoniyatlarni qo'llab
quvvatlovchi zamonaviy 4G aloqa tarmoqlarining
davomchi sifatida 5G tarmoqlari rivojlantirilmoqda.
5G tarmoqlari dasturish koʻrisnishda ishlab
chiqilgan. 5G tarmoqlari orqali barcha simsiz: sputnik
aloqa, Wi-Fi, Wi-Max va simli aloqa xizmatlaridan
foylanish mumkin.
IMT2020 (5G) tarmoqlarning turli-tuman xizmatlari va
imkoniyatlari
5G TARMOG’I AVFZALLIKLARI
5G NR UCHUN FR1 VA FR2 CHASTOTA DIAPAZONLARI
5G texnologiyasi uchun ikkita turli chastota diapazoni mavjud va bu turli diapazonlar FR1 - 1chastota diapazoni va FR2 - 2-chastota diapazoni deb nomlanadi.
-FR1 diapazonlari anʻanaviy uyali mobil trafikning koʻp qismini oʻtkazishi kutilmoqda.
-FR2 diapazonidagi yuqori chastota diapazonlari 5G radioaloqa uchun qisqa masofalarda juda
yuqori ma’lumotlar tezligini ta’minlash uchun moʻljallangan
Chastota diapazonini belgilanishi
Chastota diapazoni (MHz)
FR1
410 – 7125
FR2
24250 – 52600
Beamforming nurlarini shakillantirish
5Gning ko’plab avfzalliklarini amalga oshira oladigan texnologiya hisoblanadi. Beamforming radio
to'lqinlar nurini bir xil qurilmalarga qaratilgan boshqa nurlarga ta'sir qilmasdan, harakatlanuvchi va
statsionar qurilmalarga tayanch stantsiyadan yo'naltirish imkonini beradi.
KENG O‘LCHAMLI MIMO TEXNOLOGIYASI
KICHIK SOTA
SMALL CELLS
Tarmoq qamrab olishni zichlashtirish bazaviy stansiyalar soni ortishiga olib keladi. Shuning uchun SMALL
CELLS yechimi – o’rnatish va xizmat ko’rsatishda oddiy bo’lgan, uncha qimmat bo’lmagan, uncha katta bo’lmagan
quvvatli bazaviy stansiyalar yechimi taklif etilgan.
Ularni ko’chani yorutuvchi machtalari, uylarning devorlari va bino tepalariga o’rnatish mumkin.
5G tarmog’I antennalar orasidagi yuklamani qayta taqsimlash bilan ularning ishlashini samarali
muvofiqlashtirish mumkin
Butun binoga xizmat ko’rsatadigan DAS taqsimlangan antennalar
tizimlari va yagona bazaviy stansiya
5G tarmog‘ining asosiy afzalliklaridan biri aloqa liniyasining moslashuvchanligi. Bunday
moslashuvchanlik, tarmoqni tarmoqning dasturiy ta’minoti va bazaviy qurilmasi vazifasi
ajratiladigan, tarmoqning dasturlashtirilish darajasiga bog‘liq. Tarmoq funksiyalari virtualizatsiyasi
(NFV) hisobidan amalga oshiriladigan, tarmoqni dasturlashtirish, dasturlashtirilgan parametrlarda
tarmoqni tashkil etish (SDN), tarmoqni kesimga ajratish va bulutli RAN tizimi, innovatsiyalarni
joriy etishni tezlashtirish va harakatlanuvchi tarmoqlarning yangilanish tempini rivojlantirishga
yo‘naltirilgan
• NFV tayyor standart qurilmada ishlaydigan, DT ning virtuallashtirilgan nusqalaridagi,
tarmoqlararo ekran, yuklamalarni tenglashtirish va marshrutizatorlar singari, maxsus qurilmalarda
bajariladigan,
tarmoq
funksiyalarini
almashtiradi
va
bu
tarmoqni
o‘zgartirish
hamda
modernizatsiyalashdagi bahoni pasaytiradi.
• SDN real vaqt rejimida tarmoq elementlarining dinamik rekonfiguratsiyasini amalga
oshirishni ta’minlaydi hamda dasturiy ta’minot yordamida 5G tarmog‘ni boshqarish imkoniyatini
ta’minlash bilan, tarmoqning o‘tkazuvchanglik xususiyatini va xizmat ko‘rsatish sifatini oshiradi.
NFV, SDN va ochiq protokollar o'rtasidagi munosabatlar.