1-kurs 104-guruh Tolipova Gulsanamxon Bolalar psixalogiyasi va psxadiagnostikasi fanidan Uch yoshli bolalarning psixologik xususiyatlari. Bajardi: Tolipova Gulsanamxon Reja: Основополагающий вопрос • Куда уходит ДЕТСТВО? 1. Kichik maktabgacha Yoshdagi bolalarping psixologik hususiyatlari. 2. Rolli o'yin - maktabgacha Yoshdagi bolalarning yetakchi faoliyati. 3. Katta va o'rta maktabgacha Yoshdagi bolalarning shaxs sifatida shakllanishida kattalaming roli. 4. Bolaning psixik o'sishida o'yinning ahamiyati. Maktabgacha yoshdagi bolalarning o’ziga xos xususiyatlari qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: 1) bola odamlarning faoliyati, ularning predmetlarga munosabati va o’zaro muomalasiga qiziqadi; 2) bolalar rolli o’yinda atrofdagi voqelikning eng tashqi ifodali, jo’shqin his-tuyg’uli jihatlarini aks ettiradilar; 3) rolli o’yinda bola kattalar bilan bir xil sharoitda, yagona zaminda yashayotganini his etgan holda o’z istagini amaliyotga tatbiq qiladi; 4) kattalarning hayoti va faoliyatiga kirish bolaning tasavvuri timsollari tariqasida namoyon bo’lsa ham, umuman uning chinakam shaxsiy hayotida o’chmas iz qoldiradi. • Kichik maktabgacha yoshdagi bolalarga to'g'ri tarbiya berish, ta'sir o'tkazish, ularning harakatini maqsadga muvofiq yo'naltirish orqali ularda mustaqil holda ovqatlanish, kiyinish yuvinish, o'z o'rnini yig'ishtirish ko'nikmalarini tarkib toptirishga, ayrim topshiriq va vazifalarni puxta bajarish malakasini shakllantirishga erishishimiz lozim. Bolaning uch yoshgacha o'sishida egallagan yutuqlari uning hhulqatvori bilish jarayoniii sifat jihatidan ancha o'zgartirib yuboradi. Shunga qaramay bolaning o'sishiga kattalarning ta'siri, roli yetakchiligicha qolaveradi, lekin o'sib borishi mustaqilroq bo'lishini ta'minlaydi. Ammo makgabgacha yoshdagi mustaqillik ko'pincha bolaning amaiiy faoliyatida uncha kuchli bo'lmagan shaxsiy imkoniyati doirasida kattala-- yordamisiz harakat qilishida nisbatan oz bo'lsada tobelikdan qutulish tuyg'usida namoyon bo'ladi. Maktabgacha Yoshga qadar bolalarning psixologik xususiyatlari yuzasidan mulohaza yuritishda kimning ilmiy tadqiqoti va asari bo'lishidan qat'iy nazar unda vujudga keladigan xohish, istak hamda niyatning qondirilishi iidividni parvarishlashga tarbiyalashga qaror qilgan kattalar tomonidan amalga oshiriladi va boshqariladi. Kichik maktab yoshidagi psixologik hususiyatlarini urgangan A. N. Golubevaning ftkricha noqulay sharoitda bolaga tarbiyaviy ta'sir ko'rsatish unda o'jarlikni paydo qiladi. SHuningdek bu Yoshdagi bolalarning ujarligi doimiy bo'lmaydi, masalan o'z tengdoshlariga nisbatan o'jarlik qilish ahyon-ahyondagina ruy beradi, ular asosan katta Yoshdagi odamlarga hususan muayyan tarbiyachiga yoki oila a'zolarining birortastga o'jarlik qiladilar. Bolalarning o'jarligi barqaror bo'lmaganligi sababli uni oldini olish mumkin. Bola hulkida muayyan sharoiming ta'siri bilan paydo bo'lgan o'jarlik va nojo'ya qiliqlar mayjudligi, uning psixikasida jiddiy o'zgarish ro'y berganini, endi bolaga uning hozirgi usish darajasini hisobga olib, munosabatda bulish zarurligili bli iiradi. 1) kattalar bolaning jismoniy va aqliy imkoniyatlar 2) xohish va istagli mustakil holda turmushda qaror toptirishga intilishini. 3) ayrim ko'zga tashlangan qiyinchiliklarni bartaraf qilishga urinishi. 4) o'z holicha ish tutish cheklashlaridir. • Kattalarning bolaning ra'yiga, mustaqilligiga qarshi turmasdan mumkin qadar istagiga, intilishiga yordam bersalar, uning shaxsini shakllantirish jarayonidagi qiyinchilik uz-o'zidan barham topadi, nizo yoki ihtilofning oldi olinadi. O'jarlik, qaysarlik kattalarga itoatsizlikning vujudga kelishi bolaning kattalarga karamlilikdan qutulishga urinish va kichik maktabgacha Yosh davridan katta maktabgacha darvga o'tishning tashqi ifodasidir. • Yosh davridagi bolalardan farqi ularga nisbatan hotirjambarqarorlik his-tuyg'ular mayjudligi, ularning affuktiv soatlardan oʻyinqaroqlik nizolarga kam berilishilik, Shunday bolalarga affektiv holat yuz berishi mumkin. lekin u vaqtinchalik bulib, yaqqol harakat bilan emas, balki tasavvur obrazlari dinamikasi bilan bogʼlik holda sodir bo'ladi. Основополагающий вопрос • Куда уходит ДЕТСТВО? E‘ tiboringiz uchun rahmat