Question Text 1. Zartepa ilk o‘rta asrlarga kelib maydoni qancha bo‘lgan yirik shaharga aylanadi? 16,9 V-VII asrlar 2. Zarbaga uchradi va 120 yil yashagan davlat toping ? xioniylar 3. Yusuf Xos Hojib saodatning kaliti deb nima hisoblagan? Ilim marifatdi 4. Yilning eng qisqa va eng uzun kunlari mavjudligini matematik tarzda isbotladi allomani ko‘rsating? Arximed 5. Yer va dehqonchilikdan keladigan daromadning 1/3 qismidan olinadigan soliq turi nima deb atalgan? xiroj 6. Yaqub ibn Lays qaysi sulola asoschisi. Safforiylar 7. X-XI asrlarda Movaraunnaxrdan Xitoyga chiqariladigan asosiy mahsulot nima bo`lgan? Chorva mahsuloti 8. Xorazmshohlarning maqbarasi qayerda joylashgan? Xorazim janubida urganch 9. Xorazmning qadimiy poytaxtlaridan biri Tuproqqal’a shahar xarobasi hozirgi paytda qaysi hududda joylashgan? Qoraqolpogiston ellik qal’a tumani 10. XI asrda «xorazmshoh» unvonini tiklagan hukmdor bu ... Qutbiddin Muhammad 11. Xalifa Ma’mun taxtga kelishida kimning yordamiga tayangan? Toxir ibn HUsayin 12. V-VI asrlarda O’rta Osiyodagi mahalliy davlatlarning qaysilarida hukmdorlar ixshidlar degan nomda aytilgan? Sogd 13. VI-VII asrlarda O`rta Osiyoda mayda ilk feodal davlatlar mavjud edi. Shunday davlatlardan biri bo’lgan Toxaristonda kimlar hukmronlik qilardilar? Malikshoh _ Yabg’u 14. VI-VII asrlarda buxorxudotlarning yozgi qarorgohi qaerda bo`lgan? poykand 15. Vaxshunvor Eftalon qaysi qabila boshlig‘i edi? Eftaliylar 16. V asr -yarmida va VI asr boshlarida O`rta Osiyo, Sharqiy Eron , Shimoliy Hindiston va Sharqiy Turkiston yerlarini birlashtirgan ilk o`rta asrdavlatlaridan biri? Eftaliylar 17. Ubaydulloh ibn Ziyod - bu . . .xuroson noibi 18. Turklarda qabilalar ittifoqi nima deyiladi? Kokturk 19. Turk hukumdorlarining hokimiyati nimaga asoslangan? Monarxiya 20. Turk hoqonligining ikkiga bo`linib ketishiga sabab nima? Xitoy eron vizantiya bilan doimi raqobatda bolishi 21. Turk hoqonligi qachon ikkiga bo`lindi? VI asr 80 yillar 22. Tudun kim? Noib 23. Trigonometrik jadvallarni fanga olib kirgan alloma ismini toping? Xorazimiy 24. Toxiriylar sulolasining oxirgi vakili nomini aniqlang? Toxir 2 25. Toxiriylar hukmdorlaridan qaysi biri poytaxtni Marvdan Nishopurga ko‘chirgan? Abul abbos Abdulloh 830-844 26. Toxiriylar hukmdorlaridan qaysi biri hukmronligi davrida Xuroson siyosiy va iqtisodiy jihatdan rivojlangan? Abul abbos abdulloh 27. Toxir ibn Xusayn qachon Xuroson va Movaroun¬naxrning noibi etib tayinlangan? 821 28. Tohiriylardan keyin kelgan sulolani aniqlang? Safforiylar 29. Tohiriylar sulolasi asoschisini aniqlang? Toxir ibn Husayin 30. To‘g‘rilbek qaysi sulola hukmdori bo‘lgan? Saljuqiylar 31. Talikon hududidagi Tosh minora dastlab qaysi ikki davlat o‘rtasida o‘rnatiladi? Kidariylar sosoniylar 32. Stereografik proeksiyalar nazariyasini yaratilgan alloma ismini toping? Ptolamey 33. Sosoniylar shohi Pero`zning ozod qilinishi evaziga eftaliylarga garovga berilgan shahzodani aniqlang? Kubod 34. Sosoniylar shohi Pero`zning halokatiga sabab bo`lgan voqeani eslang? Maxsus tayyorlangan oralarga tushub halok boladi 35. Sosoniylar podshosi Varaxran V qaysi qabilaga qarshi kurash olib borgan? Eron sosoniylarga 36. Somoniylar davrida saroy harbiy qo‘mondonlari nima deb atalgan? Hojib 37. Somoniylar davlatining poytaxti? Buxoro 38. Shimoliy Hindistondagi Gupta podsholigini bo‘ysundirgan podshoni toping? Varxarim 5 Yazdigirt 2 39. Safforiy sulolasi asoschilarining kasbini aniqlang? Misgar 40. Quyidagilardan qaysi birining poytaxti Balx shahri edi? Kidariylar 41. Quyidagi qaysi alloma o’rta asr Sharq dunyosida «SHayh ur-rais» nomi bilan mashhur edi? Abu Ali Ibn Sino 42. Quyidagi qaysi alloma «Muallim us- soniy» unvoniga sazovor bo’lgan? Farobiy 43. Quyidagi asarlar orasida qaysi biri Beruniy qalamiga mansub? Hindiston Miniralogiga 44. Qoraxoniylardan qaysi bir hukmdor “Shaxob ud-Davla” unvoniga ega bo‘lgan? Mahmud 45. Qoraxoniylarda davlatni boshqargan oliy hukmdor nima deb atalgan? Eloqxon va Taken 46. Qoraxoniylarda "Bug`roxon" unvoninig negizi bo`lgan "bug`ro" so`zi qanday ma’noni anglatadi? Oliy darajali hukumdor 47. Qoraxoniylar davlatini qaysi sulola tomonidan butunlay tugatiladi? Qoraxitoylar 48. Qoraxoniy Satuq Bug‘raxon qachon islom dini qabul qilgan? IX 49. Qohirada qaysi allomaga haykal o‘rnatilgan? Mamun yoki zaamaxshariy 50. Qaysi yili Ismoil Somoniy va Amr ibn Lays o‘rtasida jang bo‘lib o‘tadi? 900 51. Qaysi soliq musulmon bo‘lmaganlardan o‘rtacha 24 dirhamdan olingan? Jizya 52. Qaysi alloma quyoshning choshgohdagi balandligini armila bilan o‘lchagan? Xorazimiy 53. Qaysi alloma haykali Avstriyaning Vena shahrida BMT idorasi oldida “Fors olimlari” pavilonida joylashgan? Ibin sino beruniy umar hayyom zakaryo ar roziy 54. Qaysi alloma Bag`dodning Raqoq mavzesidagi Rasadxona qoshida tashkil qilingan falakiyotshunoslik maktabiga rahbarlik qilgan? Fargoniy 55. Peroz eftaliylarga qarshi necha marta yurish qiladi? 3 56. Oltintosh qayerning noibi qilib tayinlangan? Xorazim 57. Oloviddin Muhammad hukmronlik qilgan yillarni aniqlang? 1182 1220 58. O’rta Osiyolik qaysi mashhur olimning qabri G’aznada joylashgan? Beruniy 59. O’rta Osiyoda "Turk hoqonligi"ga asos solgan hukmdorni aniqlang. Bumin 552 60. O‘z davrining Ptolemeyi nomini olgan allomani aniqlang ali qushchi 61. Nima uchun Peroz go‘dak o‘g‘li Kubodni Eftaliylarga garovga yuboradi? JAngda maglub bolgani uchun 62. Nima uchun Ismoil Somoniy davrida mudofaa devorlarga ehtiyoj qolmadi? Ismoil somoniy 63. Nima sababdan Oloviddin Muxammad 2017 yilda Bag‘dodga yurishini to‘xtatgan? Chunku 1220 yil olgan 64. Nilometr qayerda va kimning loyihasi asosida qurilgan? Al FArgoniy 65. Nilometr qanday vazifani bajargan? Suv sathini olchagan 66. Nasr ibn Sayyor kimlarni juz’ya solihlaridan ozod qilgan? Islomdi qabul qilganlardan 67. Nasr ibn Axmad davrida Somoniylar davlati markazi qaysi shahar bo‘lgan? Samarqand 68. Mukanna xalok bo`lgan joy? Som qal’asi tandir 69. Muhammad Xorazmshohning davlatida nima sababdan ikki hokimiyatchilik shakllangan? 70. Mazdak boshchiligida qo‘zg‘onlon qayerda boshlangan? Movoraunnahr 71. Maxmud Yalavoch kim edi? Xorazimlik savdogar 72. Ma’mun Akademiyasining 1000 yillig qachon va qayerda o‘tkazilgan? 2005 xorazimda 73. Ma’mun akademiyasini kaysi alloma boshqargan? Beruniy 74. Ma’mun akademiyasi necha yil faoliyat olib borgan? 13 75. Ma’lumki ilk o’rta asrlar madaniy hayotida "koroplastika" atamasi keng qo’llangan. Javoblarning qaysi birida ushbu atamaning ma’nosi to’g`ri ko’rsatilgan? Haykaltaroshlik 76. Kidariylar hukmronligi bilan bog‘liq xususiyatlarni aniqlang. 1. Toxoriston hududida yashaganlar. 2.Hindistonni o‘ziga bo‘ysundirganlar. 3.Yettisuvda yashaganlar. 4.Massaget qabilasi avlodlari 5. Qabila nomi podshosi nomidan kelib chiqqan. 1.2.5 77. Kidariylar Hindistonda necha yil hukmronlik qilganlar? 75 78. Kidar sosoniy shohlaridan kimning zamondoshi bo‘lgan? Shopper 2 79. IX asr o’rtalarida Buxoro vohasi, Qashqadaryo va Surxondaryo hududlari qaysi sulola qo’li ostida edi? Eftaliylar 80. Ismoil Somoniy qaysi yili Taroz shahrini egallaydi? 893 81. Iskandari Soniy” nomini olgan Xorazmshohni aniqlang? Olovidin Muhammad 82. Iqta" (Qoraxoniylar davri) ma’nosini anglatuvchi to`g`ri javobni ko`rsating .mulkdor 83. Ilk o‘rta asrlarda “kashavorzlar” deb kimlarga murojaat qilingan? Yersiz qaram aholi 84. Ilk o‘rta asrlarda “dehqon” atamasi nimani bildirgan? Qishloq hokimi 85. Ilk o`rta asrlarda katta yer egalarining er-mulklarini muxofaza qiluvchi kishilar nima deb atalgan? Chokarlar 86. Ilk feodal davlatlardan biri sanalgan Toxaristonning hududini ko`rsating? Janubiy Ozbekiston Tojikiston Janubu Afgoniston Shimoli 87. Ichki va tashqi savdoda eftallar dastavval kimlarning kumush tangalaridan keng foydadalanganlar ? Sosoniylar 88. Hunayn ibn Isxoq kim bo‘lgan?809-873 Arab nestoria va fizika olimi uu grek tilidan arab tiliga qilgan tarjimalari bilan mashxur 89. Hoqon To`nyabg`u qanday islohat o`tkazdi? Moliya 90. Grumbat kim? Hioniylar 91. Grumbad qaysi qabila yo‘lboshchisi bo‘lgan? Xioniylar 92. G’arbiy Turk hoqonligining markazi qayerda joylashgan edi? Yettisuv 93. G‘oziylar harakati nima uchun tuzilgan? Bosqinlar davrida chegara himoya qilish uchin 94. G‘aznaviy bilan Qoraxoniylar o‘rtasida Amudaryo qachondan boshlab chegara vazifasini bajargan? 1001 95. G`rbiy turk hoqonligining markazi qaer? Yettisuv 96. G`arbiy turk hoqonligi qachon kuchaydi? VII asr 2-yarimida 97. Eftaliylarga xos xususiyatlarni aniqlang: 1.Toxoriston hududida yashaganlar. 2.“Oq xunlar”ning ajdodi 3.Hindistonni o‘ziga bo‘ysundirganlar. 3.Yettisuvda yashaganlar. 4.Massaget qabilasi avlodlari 5.Qabila nomi podshosi nomidan kelib chiqqan. 6. Sosoniylarni o‘ziga bo‘ysundirganlar. 3.5.6 98. Eftaliylarga qarshi kurashda mag‘lub bo‘lgan Sosoniy podshosini aniqlang. Peroz 99. Eftaliylar yozuvi necha harfdan iborat ? 38-40 100. Chorvador aholi o`rtasida qaysi til muhiti hukumron edi? Turkey 101. Chorva, savdo va hunarmandchilikdan 1/40 miqdorida olingan soliq turi nomini toping. Zakot 102. Choch hukumdori qanday nomlangan? Tudun 103. Bugungi kunda qaysi davlatda Ismoil Somoniyning haykali o‘rnatilgan? Tojikiston 104. Bolaliktepa yodgorligi qaysi hududda joylashgan? Surxandaryo 105. Arablar i’stilosidan so`ng o`zaro feodal urushlar natijasida parchalanib ketgan O`rta Osiyo yerlarini qaysi hukmdor kuchli davlatga birlashtirdi? Somoniylar 106. Arab xalifaligida Ummaviylar sulolasining hukmronlik yillarini toping 661-750 107. Arab va g’ayri arablar ustozi», «Xorazm fahri» kabi sharafli nomlar bilan ulug’langan olimning nomini aniqlang? Zamaxshariy 108. Amudaryo va Sirdaryo oralig‘idagi yerlar qachondan boshlab Movarounnahr deb yuritila boshladi? VIII 109. Ammian Marselin qaysi qabila haqida dastlabki ma’lumotni beradi? Xioniylar 110. Al-Ma’mun Somoniylardan qaysi birini Farg‘onaga amir qilib tayinlaydi? Ahmad 111. Al-Ma’mun Somoniylardan qaysi birini Chochga amir qilib tayinlaydi? Yahyo 112. Algebra faniga asos solgan alloma ismini toping? Al Xorazimiy 113. Abu Nasr Farobiyga “Ikkinchi muallim” unvoni nima uchun berilgan? Yunon falsafasini chuqur bilgani, unga sharhlar bitganligi va jahonga targʻib qilgani hamda zamonasining ilmlarini puxta oʻzlashtirib, fanlar rivojiga ulkan hissa qoʻshgani uchun „al Muallim assoniy“ („Ikkinchi muallim“, ) unvoni berilgan 114. Abu Muslim va uning tarafdorlari qanday rangli bayroq ostida jang qilganlar? Qora 115. Abu Ali Ibn Sino qaysi qishloqda tug‘ilgan? Afshona 116. Abu Ali ibn Sino qabriga qaysi yili maqbara o‘rnatilgan? 1952 117. Abu Ali ibn Sino nima uchun Ma’mun akademiyasini tark etadi? Gaznaviylar bosib olingandan keyin 118. Abro` qo`zg`olonini bostirgan Turk hoqonini toping? El Arslon 119. Abro` qo`zg`oloni qachon bo`ldi? 585-586 120. 861-900 yillarda Seyistonda hukmronlik qilgan sulolalani aniqlang? Safforiylar 121. 840-1212 yillarda hukmron bo‘lgan sulolani aniqlang. Qoraxoniylar 122. 821 yildan 873 yilgacha qaysi sulola hukmron bo‘lgan? Toxiriylar 123. 813 yilda arab xalifasi lavozimini egallagan Ma’mun (813-833) Bag’dodda tashkil qilgan akademiyasining nomi... mamun akademyasi 124. 704 yilda Xuroson noibi etib tayinlangan shaxsni aniqlang? Qutayba Ibn Muslim 125. 57 yil umr ko‘rgan allomani aniqlang? Ibn sino 126. 477-yilda Gandhardan Xitoyga elchilar yuborgan davlat nomini aniqlang. Hindiston 127. 459-484 yillarda kim hukumronlik qilgan? Peroz 128. 30 xachir kumush dirham nima uchun Eftaliylarga berilgan? Jangda maglub bolgani uchun 129. 1218 yilda Chingizxon tomonidan yuborilgan savdo karvoni qaysi shaharda talon-taroj qilinadi? Otror 130. 1983 yilda O'zbekistonda qaysi allomaning 1200 yilligi keng nishonlangan? Ahmad Al Fargoniy 131. 1040 yilda Qoraxoniylar sulolasi tarixida qanday vokea sodir bo‘lgan? Gaznzviylar tugatildi 132. 1 dan 9 gacha bo‘lgan raqam shakllarini fanga olib kirgan alloma ismini toping? Xorazimiy 133. «Pandus»ning ma’nosini tushuntiring? Fransuzcha nishab qiyalik 134. «Faqihlar madrasasi» qachon va qayerda bunyod etilgan? XI darvozayu Mansur mahallasida 135. “Osorul boqiya” asari mullifi kim? Beruniy 136. “Dor-ul hikma va ma'rifat” deb qaysi akademiyaga nisbatan aytilgan? Mamun akademyasi 137. “Devoni lugʻatit turk” asarida nechta turkiy so'zlar, ifodalar berilgan? 8 ming 138. “Bayt-ul hikma”ga qaysi alloma rahbarlik qilgan? Berinuy 139. . Qoraxoniylar davlatini qaysi hukmdor bosib oldi? Chingizxon 140. . “Shayx ar-rais” unvoni qaysi allomaga tegishli bo‘lgan? Ibin sino 141. "Eftal" degan nom ilk bor "xetal" shaklida qachon va qaysi manb’alarda uchraydi? Xitoy manbalarida 142. Yevropada uyg‘onish davri qachon boshlangan? 15 143. Xalifa Xorunning qaysi o`g`illari o`rtasida 809-813 yillarda taxt uchun kurash bo`lib o`tgan? Mamun bilan Amin 144. V-VII asrlarda O`rta Osiyoda ibodatxonalarning mulki hisoblangan yerlarni ko`rsating? Vaqf yerlari devoni vaf yerlari 145. VII asr boshlarida G`arbiy turk hoqonligining markazi qaerda joylashgan edi? Yettisuv 146. VI asrning boshlarida "Hamma odamlar tengdir va tengsizlikka barxam berish kerak, buning uchun boylarning yer va mulkini tortib olish kerak" deb kim targ`ibot qildi? Hoshim ibn hakim 147. Tohiriylar sulolasi hukmdorlari o‘rniga qaysi sulola keldi? Safforiylar 148. Somoniylarda markazlashgan davlatning tashkil topishi qaysi hukmdor nomi bilan bog‘liq? Ismoil somoniy 149. Somoniylar davrida xalqaro miqyosda qo‘llanilgan tanga nomini aniqlang? Kumush dirxam 150. Somoniylar davrida faqat Samarqandda muomalada bo‘lgan tanga nomini aniqlang? Mis tanga 151. Shamanlik e’tiqodiga ko`ra, koinotni yo`qlikdan bor qilgan yagona xudoni aniqlang? Kok tangri 152. Saljuqiylar sulolasining asoschisi va birinchi hukmdorini aniqlang? Togrulbek 153. Saljuqiylar kimning ruxsati bilan Xurosonning shimoliy qismiga kelib o‘rnashadilar? Mahmud gaznaviy 154. Safforiylarni mag‘lub qilgan sulolani aniqlang. Somoniylar 155. Rofi ibn Lays qo`zg`olonini bostirishda faol qatnashgan qaysi sulola vakillari edi? Somonxudod 156. Qutayba ibn Muslim qachondan boshlab Xuroson noibi bo‘lgan? 704 157. Qutayba ibn muslim qachon va kimlar tomonidan o`ldirildi? 715 sulaymon 158. Qaysi sulola hukmdorlari “arslonxon” deb atalgan? Qoraxoniylarda 159. Qaysi somoniy amirni davolagandan so’ng Ibn Sino saroy kutubxonasidan foydalanishga ruxsat oladi? Nuh ibn Mansur 160. Qaysi rang 747-yili Abumuslim boshchiligida qo‘zg‘olonchilar bayrog‘ining ramziga aylangan? Qora 161. Qaysi O`rta Osiyo olimi algebrani asoschisi xisoblanadi? Xorazimiy 162. O`rta Osiyoning janubiy viloyatlarida eftalitlar qaysi sulola bilan to`qnashdilar? Sosoniylar 163. O`rta asrlar Movarounnahr shaharlaridagi "Ark" nima? Hukumdor qasri joylashgan shaxar 164. O`g`uz yabg`ularning faoliyatida poytaxt Yangikent shahri qanday vazifani bajargan? 21 165. Nuh ibn Mansur kimning yordami bilan qo‘zg‘olonni bostiradi? Sobiqtegin 166. Nishopur qaysi davlatning poytaxti bo’lgan Xuroson 167. Nima sababdan kidariylar O`rta Osiyoni tark etib, Shimoliy Hindistonga chekinadilar? Sosoniylardan zarbaga uchrab 168. Nima sababdan eftaliylar hokimi Kunxa sosoniylar shohi Pero`z tomonidan yuborilgan harbiy mutaxassislarning bir qismini o`ldirib, bir qismini mayib qiladi? Singlisini orniga chorisini bergani uchun 169. Mavorounnahr xududini birlashtirishni boshlab bergan Somoniy hukmdorni aniqlang? Ismoil somoniy 170. Mashhur Minoraiy Kalon inshooti qaysi shaharda joylashgan? Buxoro 171. Markaziy Osiyoda ikkinchi uyg‘onish davri qachon boshlangan? 14-15 172. Markaziy Osiyoda birinchi uyg‘onish davri qachon boshlangan? 11-12 173. Mahmud G‘aznaviy Xorazmni qachon egallagan? 1017 174. Ma’lumki 821-yilda Tohir ibn Husayn Xuroson va Movorounnahrga hokim etib tayinlangach, juma nomozidagi xutbadan xalifa nomini chiqarib tashlaydi. Buning asosiy sababi nima edi? Mustaqil davlat tuzgani uchun 175. Italiyada uyg‘onish davri qachon boshlangan? 14 asr 2 choragi 176. Ismoil Somoniy qanday qilib va qachon butun Movarounnahrning hukmdori bo`lib oldi? 888 177. Islom dinini qabul qilishdan bosh tortgan shaxslardan undirib olingan soliqning nomini ayting. Jizya 178. Ilk o`rta asrlarda aholining mutlaqo yersiz qatlamini aniqlang? Kashovarz 179. Hindiston" deb nomlanuvchi tarixiy-etnografik asar kimning qalamiga mansub? Beruniy 180. G‘uriylar qaysi sulola ustidan butunlay g‘alaba qozongan? Xorazimshohlar 181. Eftalitlar davlatining poytaxt shahri qaer bo`lgan? Balx 182. Arablar tomonidan joriy qilingan yer solig‘i qanday atalgan? Xiroj 183. Arablar quyida ko`rsatilgan shaharlardan qaysi birini birinchi bo`lib bosib olganlar? Marv 184. Arab xalifaligi davrida sharqning eng yirik ilm fan va madaniyat markazi bo’lgan shaharni toping? Buxoro 185. Arab bosqiniga qarshi qo`zg`olonning raxbari bo`lgan Muqannaning xaqiqiy ismi kim? Hoshim ibn hakim 186. Arab bosqini davrida Movarounnahr... 23 187. Al-Ma'munning tashabbusi bilan qaysi davlatga elchilar yuborilib yunon tilidagi kitoblar olinadi? Yettisuv 188. Al-Ma’mun Somoniylardan qaysi birini Samarqandga amir qilib tayinlaydi? Nuh 189. 720 yilda So`g`ddagi arablarga qarshi ko`tarilgan qo`zg`olonga kimlar boshchilik qildi? Gurak va divashtich 190. 450 dan ortiq ilmiy asarlari qaysi alloma tomonidan yozilgan? Ibin sino 191. «G`oziylar» kimlar edi? Haq din uchun kurashuvchi 192. «Buxoroning devori menman» degan so‘zlar Buxoro hukmdorlarining qaysi biriga tegishli? Ismoil somoniy 193. «Bayt al-hikma» ning rasadxonlari qaysi shaharda joylashgan? bagdoda 194. “Renesans” so‘zning ma’nosini toping? Uygonish 195. “Iqto” qaysi davrdan boshlab keng yoyila boshlagan? X 196. “Bayt al hikma” qaysi xalifa davrida tashkil qilingan? Mamun ar Rashid 197. “Bayt al hikma” ning faoliyat yillarini aniqlang? 1004-1017 198. "Yabg`u hoqon" unvoniga sazovor bo`lgan hukmdorni aniqlang. Ton yabgu