“IQTISODIYOT NAZARIYASI” FANIDAN TEST ++++ Agar iqtisodiyotda korxona, firma, uy xo‘jaligi, alohida olingan bozorlar muammosi tadqiq qilinsa, bunday tahlil: ==== mikroiqtisodiy; ==== Iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida savdo-sotiq va asosan tashqi savdo barcha boyliklarning manbai deb hisoblanadi? ==== merkantilizm; ==== Hozirgi zamon iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida iqtisodiy o‘sishni ta’minlashning va tartibga solishning asosiy vositasi pul deb hisoblanadi? ==== monetarizm; ==== Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti nimadan iborat? ==== iqtisodiy munosabatlarni va ijtimoiy xo‘jaliklarni samarali yuritishning iqtisodiy qonun-qoidalarini o‘rganish; ==== Quyidagilardan qaysi biri umumiy iqtisodiy qonunlar jumlasiga kiradi? ==== ehtiyojlarning yuksalish qonuni; ==== Iqtisodiy jarayonlarini ilmiy bilishning qaysi usuli dalillardan asosiy qonun-qoidalar ishlab chiqishni yoki amaliyotdan nazariya tomon borishni bildiradi? ==== induksiya; ==== Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy resurslar tarkibini to‘liq aks ettiradi? ==== yer, ishchi kuchi, kapital, va tadbirkorlik layoqati; ==== Iqtisodiy resurslarning barcha turi uchun umumiy bo‘lgan xususiyat nimadan iborat? ==== nisbatan cheklangan yoki kamyob; ==== Iqtisodiyot nazariyasi fanlarning qanday guruhiga kiradi? ==== ijtimoiy fanlar; ==== Iqtisodiy qonunlar qanday xarakterga ega? ==== ob’ektiv; “Iqtisodiyot nazariyasi” fanining bosh muammosi – bu: ==== cheklangan resurslardan qanday qilib jamiyat ehtiyojlarini to‘laroq qondirib borish mumkinligi muammosi; “Iqtisodiyot nazariyasi” fanining qaysi usuli miqdoriy o‘lchamlarni tahlil qilishga asoslanadi? ==== Matematik ==== “Iqtisodiyot nazariyasi” fanining qaysi usullari aniq iqtisodiy hodisa va jarayonlar hamda ulardagi o‘zgarishlarni alohida ajratib, ayni vaqtda o‘zaro bir – biriga ta’sirida o‘rganadi? ==== analiz va sintez ==== Iqtisodiyotning doimiy va bosh masalasini aniqlang: ==== ehtiyojlarning cheksizligi va iqtisodiy resurslarning cheklanganligi; ==== Insonlarning iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, iste’molchilarga etkazib berish va iste’mol qilishga qaratilgan, bir – biriga bog‘liqlikda amalga oshiriladigan faoliyat qanday nomlanadi? ==== iqtisodiy faoliyat; ==== Ishlab chiqarishning yangidan boshlanib va qaytadan to‘xtovsiz takrorlanib turishi nimani anglatadi? ==== takror ishlab chiqarish; ==== Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy hodisa hisoblanadi? ==== inqiroz; ==== Iqtisodiy hodisa va jarayonlar o‘rtasidagi muqarrar takrorlanib turadigan, doimo mavjud bo‘ladigan to‘g‘ridan – to‘g‘ri yoki teskari ichki sabab – oqibat bog‘liqliklar va aloqadorliklar qanday qonunning mohiyatini anglatadi: ==== iqtisodiy qonun; ==== Qaysi iqtisodiy qonunlar kishilik jamiyati rivojlanishining barcha bosqichlarida amal qiladi? ==== umumiy iqtisodiy qonunlar; ==== Mantiqiy tahlil orqali hodisa va jarayonlarning uncha muhim bo‘lmagan belgilarini e’tibordan chetda qoldirib, eng asosiy belgilarini ajratib olish yo‘li bilan ularning mohiyatini ochib berish qaysi usul orqali amalga oshiriladi? ==== ilmiy abstraksiya. ==== Aholi ehtiyojlarining qondirilish darajasi qanday aniqlanadi? ==== aholining haqiqiy iste’moli darajasi va ehtiyojlari taqqoslanadi; ==== Alohida kishilar, korxonalar va davlat ehtiyojlarining umumiy xususiyatlari nimadan iborat? ==== cheksiz va chegarasiz; ==== Ehtiyojlarning o‘sib borish qonuni nimani anglatadi? ==== jamiyat ijtimoiy–iqtisodiy ehtiyoji miqdoran ortib va sifat jihatdan takomillashib borishin; ==== Ehtiyojlarning qondirilish usuliga asoslangan turini aniqlang: ==== bilvosita qondiriladigan ehtiyoj; ==== Kishilar hayot kechirishining birlamchi sharti – hayotiy zarur vositalar (oziq–ovqat, kiyim– kechak, turar–joy) va zebu–ziynat buyumlariga (mebel, avtomobil, xolodilnik, televizor, dala hovli) bo‘lgan ehtiyoj qanday nomlanadi: ==== moddiy ehtiyoj; ==== Haqiqiy iste’mol (Ih)ning, umumiy ehtiyoj (Eu)ga bo‘lgan nisbati qanday ko‘rsatkichni ifodalaydi? ==== ehtiyojning qondirilish darajasi; ==== Ishlab chiqarish omillari egasi: yer, kapital, mehnat, tadbirkorlik hisobiga mos ravishda yaratilgan mahsulotdagi ulushini qaysi ketma-ketlik shaklida oladi? ==== yer rentasi, foiz-dividend, ish haqi, foyda; ==== Ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi bu... ==== ishlab chiqarish natijasi (mahsulot)ning sarflangan xarajatlarga nisbati; ==== Iqtisodiy faoliyat turlaridan qaysi birining natijasida moddiy-ashyoviy ko‘rinishdagi ne’matlar yaratiladi? ==== ishlab chiqarishda; ==== Bir mahsulot boshqasiga ma’lum miqdoriy nisbatlarda ayirboshlanishi qanday nomlanadi? ==== barter (maxsulot) ayirboshlash ==== Tovar(xizmat)lar pul vositasida oldi-sotdi yo‘li bilan ayirboshlanishi qanday nomlanadi? ==== tovar ayirboshlash; ==== Iste’mol tovarlari va xizmatlar kishilar tomonidan bevosita iste’mol qilinganda qanday iste’mol ro‘y beradi? ==== shaxsiy iste’mol; ==== Insonlarning mehnat qilish layoqati, ya’ni uning jismoniy va aqliy qobiliyati qanday nomlanadi? ==== ishchi kuchi; ==== Yalpi ichki maxsulot, sof milliy maxsulot va milliy daromad ko‘rsatkichlari ishlab chiqarishning qaysi darajadagi natijasini ifodalaydi? ==== makro darajadagi; ==== Vaqt birligida ishlab chiqarilgan maxsulot miqdori yoki maxsulot birligini ishlab chiqarishga ketgan vaqt qanday ko‘rsatgichni ifodalaydi? ==== mehnat unumdorligini; ==== Iqtisodiy muammolar qisman bozor, qisman hukumat tomonidan echilar ekan, bunday iqtisodiyot: ==== aralash iqtisodiyot ==== Jamiyat iqtisodiy rivojlanish darajasiga ko'ra: ==== an’anaviy jamiyat, o‘tkinchi jamiyat, industrial jamiyatga o'tish, industrial jamiyat, ommaviy iste’mol jamiyati ==== Iqtisodiy tizimning qaysi nusxasi (modeli)da xususiy mulkning ustunligi va boshqarishning bozor mexanizmi ta’minlanadi? ==== bozor iqtisodiyoti; ==== Nima, qanday, kim uchun ishlab chiqarish muammolari qaysi tizimga aloqador? ==== faqat bozor iqtisodiyotiga; ==== Iqtisodiy tizimning mulkiy jihatdan turkumlangan turini aniqlang: ==== poliiqtisodiyot. ==== Xususiy mulk ustuvorlikka ega bo‘lgan va iqtisodiy jarayonlar bozor mexanizmi orqali tartibga solinadigan iqtisodiyot qanday nomlanadi? ==== bozor iqtisodiyoti; ==== Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish, bu ... ==== davlat mulkini nodavlat mulk va boshqa xo‘jalik yuritish shakllariga aylantirish; ==== Mulkiy munosabatlarning qaysi jihati to‘liq mulkdorlik mavqeini ta’minlaydi? ==== mulkni tasarruf qilish; ==== Shaxsiy va oilaviy ehtiyojlarni qondirishga xizmat qiladigan fuqarolar mulki qanday nom bilan ataladi? ==== shaxsiy mulk; ==== Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog‘liq? ==== qiymat o‘lchovi; ==== Natural xo‘jalik bu? ==== bozorda sotish uchun emas, balki xo‘jalikning o‘z xodimlari va ishlab chiqaruvchilarning iste’moli uchun mahsulotlar ishlab chiqaradigan xo‘jalik; ==== Mahsulotning bozor uchun, ayriboshlash orqali boshqalarning ehtiyojini qondirish maqsadini ko‘zlab ishlab chiqarilishi ijtimoiy xo‘jalikning qanday shaklini tashkil qiladi? ==== tovar xo‘jaligi; ==== Bozor iqtisodiyotining muhim afzalliklaridan biri : ==== iqtisodiy resurslarni samarali taqsimlash; ==== Bozor iqtisodiyotining qaysi sub’ekti iqtisodiy resurslarni etkazib beruvchisi va pirovard mahsulotlarning asosiy iste’molchisi hisoblanadi? ==== uy xo‘jaliklari; ==== Quyidagilardan qaysi biri bozor mexanizmining tarkibiy qismini xarakterlaydi? ==== narx, raqobat, talab va taklif; ==== Bozor iqtisodiyotida bozor, ishlab chiqarish kimning izmiga bo‘ysunadi? ==== iste’molchilarning; ==== Bozor iqtisodiyotining salbiy tomoni nimada namoyon bo‘ladi? ==== pul daromadlarining notekis taqsimlanishida; ==== Birlamchi va ikkilamchi bozor tushunchasi qaysi bozorga xos? ==== qimmatli qog‘ozlar bozoriga; ==== Sof iqtisodiy ma’noda «bozor» tushunchasi nimani anglatadi? ==== ishlab chiqaruvchi (sotuvchi) va iste’molchi (xaridor)larning tovarlarini ayirboshlash xususidagi harakatini o‘zaro kelishtiruvchi mexanizmlar, tartiblar va infrastruk turaviy tuzilmalar tizimini; ==== Bozorning hududiy qamrov darajasiga ko‘ra turkumlangan turini aniqlang? ==== jahon bozori; ==== Quydagilardan qaysi biri moliya bozorning tarkibiga kirmaydi ? ==== intellektual tovarlar bozori; ==== Ish bilan ta’minlanmaganlarni qayta o‘qitish va yangi kasbga tayyorlash qaysi muassasa tomonidan amalga oshiriladi? ==== Mehnat birjasi; ==== Quydagilardan qaysi biri bozor infratuzilmasining ayirboshlashga xizmat ko‘rsatuvchi muassasasi hisoblanadi? ==== tijorat do‘konlari; ==== Bozorda juda ko‘p sotuvchilar va xaridorlar mavjud bo‘lib, ulardan hech biri bozor baholariga o‘z ta’sirini o‘tkaza olmasa, hamda bozorga kirish uchun hech qanday to‘siqlar bo‘lmasa bu qanday bozorni xarakterlaydi? ==== sof raqobatli bozor; ==== Davlat monopoliyalarga qarshi faoliyatni qanday maqsadda amalga oshiradi? ==== tadbirkorlik va erkin raqobatni himoya qilish maqsadida; ==== Bozor iqtisodiyotini tartibga solishning qaysi usuli raqobat, narx, talab va taklif nisbatiga asoslanadi? ==== bozor mexanizmi; ==== Ishlab chiqarish hajmi o‘zgarmasdan, bir me’yorda takrorlanib turishi qanday takror ishlab chiqarishni bildiradi? ==== Oddiy ==== Real ish haqining to‘g‘ri ta’rifini toping: ==== nominal ish haqiga sotib olish mumkin bo‘lgan tovarlar va xizmatlar miqdori; ==== Iste’mol tovar (xizmat) lari narxi 50 % ga tushib, nominal ish haqi 50 % ga oshsa, real ish haqi darajasi qanday o‘zgaradi? ==== real ish haqi 3,0 marta ortadi; ==== Ishlab chiqariladigan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ishning hajmiga qarab belgilanadigan ish haqi qanday nomlanadi? ==== ishbay; ==== Ish haqi mahsulot birligi uchun belgilangan yagona rassenka bo‘yicha to‘lab borilsa ishbay ish haqining qanday turi qo‘llanilgan bo‘ladi? ==== oddiy ishbay; ==== Ishlab chiqarishning me’yorlashtirilgan hajmi uchun qat’iy belgilangan va undan ortiqchasiga o‘sib boruvchi rassenka asosida ish haqi to‘lab borilsa ishbay ish haqining qanday turi qo‘llanilgan bo‘ladi? ==== ishbay progressiv; ==== Mamlakat hududlari, iqtisodiyot tarmoqlari, ishlab chiqarish va kasb turlari, hodimlar toifasi hamda aniq xizmat vazifasini bajaruvchilar bo‘yicha ish haqi darajasini tabaqalashtirish qanday amalga oshiriladi? ==== ta’rif tizimi yordamida; ==== Unumli va shaxsiy iste’mol uchun sotib olingan tovar va xizmatlarning bozor qiymati – bu: ==== pirovard mahsulot; ==== Iqtisodiy islohotlar nima? ==== iqtisodiyotda bozor munosabatlarini hakllantirishga qaratilgan chora-tadbirlar; ==== Davlat mulkini xususiylashtirishning dastlabki bosqichida qanday vazifa amalga oshirildi? ==== kichik xususiylashtirish amalga oshirildi; ==== Oddiy tovar xo‘jaligidan erkin raqobatga asoslangan bozor iqtisodiyotiga va undan hozirgi zamon madaniy jixatdan rivojlangan bozor iqtisodiyotiga o‘tish qaysi mamlakatlarga tegishli? ==== rivojlangan mamlakatlarga; ==== Respublikada narxlar qaysi davrdan boshlab erkinlashtirila boshladi? ==== 1992 yildan; ==== Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlatning aralashuvini kengaytirish g'oyasini kim ilgari surgan? ==== Dj.M.Keyns ==== Ishlab chiqaruvchilar tayyorlagan mahsulotlariga ko‘zda tutilgan muddatdan nisbatan avvalroq yuqori narx belgilashga majbur bo‘lishdi, u holda ... ==== talab qisqaradi; ==== Agar tovarning narxi 1 % ga tushishi unga bo‘lgan talabni 2 % ga ortishiga olib kelsa, u holda talab: ==== egiluvchan; ==== Iqtisodiy hayotda shunday holat yuz berish mumkinki, ayrim tovarlarga narxlar o‘sishi bilan ularga bo‘lgan talab kamaymasdan balki ortib, boradi. Bu holat qanday nomlanadi? ==== Giffen samarasi; ==== Talab hajmining uning miqdorini belgilovchi omillarga bog‘liqligi qanday nomlanadi? ==== talab egiluvchanligi; ==== Tabiiy monopoliyaga ... misol bo‘la oladi. ==== Toshkent metropoliteni ==== Oligopoliya – bu: ==== bir necha yirik raqobatdosh firmalar ==== Raqobatning qaysi shaklida ishlab chiqaruvchilar bozor narxlarini to‘liq nazorat qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi? ==== sof monopoliya; ==== Narx vositasida raqobat usuliga kiradi: ==== narxlardan chegirma qilish ==== Quyidagilardan qaysi biri iste’molchilar o‘rtasidagi raqobatni tavsiflaydi? ==== ko‘proq naflilikka ega bo‘lish. ==== Mahsulotning yagona ishlab chiqaruvchisi mavjud bo‘lib, bozorga kirish uchun to‘siqlar katta ya’ni taqiqlash bilan barobar bo‘lgan raqobat shaklini ko‘rsating? ==== monopoliya ==== Narx yordamida raqobatlashishning qaysi turida milliy ishlab chiqaruvchilar tovarlarni tashqi bozorga ichki bozordagi narxlardan, ayrim hollarda tannarxdan ham past bo‘lgan narxlarda chiqaradi? ==== demping narxlarni qo‘llash ==== Iqtisodiy, tashkiliy, texnikaviy va texnologik xususiyatlarga ko‘ra raqobatni qo‘llash mumkin bo‘lmagan yoki qo‘llanish qiyin bo‘lgan sohalar qanday nomlanadi? ==== tabiiy monopoliyalar; ==== Davlat byudjeti mablag‘lari hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narxlar qanday nom bilan ataladi? ==== dotatsion narx ==== Narxlar oralig‘idagi farqlarning puldagi miqdoriy ifodasi qanday nom bilan ataladi? ==== narx diapozoni ==== “Narx tovar qiymatining puldagi ifodasi” degan qarash qaysi oqimga tegishli? ==== klassik (A. Smit, D. Rikardo, J.S. Mill); ==== Qaysi nazariyada xarajatlar nisbatidagi farq aynan olingan mamlakatda qaysi tovarlarni ishlab chiqarish, qaysilarini ayirboshlash orqali chetdan olish lozimligi asoslanadi? ==== D. Rikardoning ,,Nisbiy ustunlik” nazariyasi; ==== O‘zbekistonda tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishdan ko‘zlangan qaysi maqsadga iqtisodiyotni mutanosib va barqaror rivojlantirish asosida erishib boriladi? ==== aholi turmush farovonligini o‘stirib borish. ==== Ehtiyojlarni yuksalish qonuni qanday qonunlar toifasiga kiradi? ==== umumiqtisodiy; ==== Sof monopoliya nima? ==== Ishlab chiqaruvchi yagona ==== Monopsoniya nima? ==== Iste'molchi yagona ==== Quyidagilardan qaysi biri mehnat resurslari tarkibiga kirmaydi? ==== Balog‘at yoshiga etmagan va pensiya yoshidagi ishlamaydiganlar. ==== Mehnat resurslari miqdoriga ta’sir qiluvchi omillarni toping? ==== aholining tabiiy o‘sishi va ishchi kuchi migratsiyasi; ==== Oligopoliya nima? ==== Ishlab chiqaruvchi bir nechta ==== Aholining yuqori daromad oluvchi qismi uchun mo‘ljallangan narx nima? ==== nufuzli narx; ==== Moliya bozori ob’ekti nima? ==== pul va qimmatli qog‘ozlar ==== Tovarnlari katta hajmda sotishda … da sotiladi. ==== ulgurji narx; ==== Yangi bozorlarga suqulib kirish narxi nima deb ataladi? ==== demping narx; ==== Davlat buydjeti hisobidan tushirilgan narx? ==== dotatsion narx ==== Noelastik talab qanday tovarlarda namoyon bo’ladi? ==== non, tuz, kartoshka ==== Agar davlat muvozanat narxdan past bo’lgan narxni belgilab undan yuqori narxda tovarlarni sotishni ta’qiqlasa qanday xolat yuz beradi? ==== taqchillik ==== Reklamadan qanday korxonalar kam foydalanadi? ==== monopol korxonalar ==== Dunyo neft bozori raqobatlashuv darajasiga ko’ra qanday bozor turiga misol bo’ladi? ==== oligopoliya ==== O’zbekistonda qanday korxonalar monopol hisoblanadi? ==== ma’lum tovarning 35 foizini, oziq-ovqat sohasi 20 foiz mahsulotni ishlab chiqarsa ==== Ikkita ishlab charuvchi mavjud bozor nima deb ataladi? ==== duopoliya ==== O’zbekistonda mobil xizmatlar bozori raqobatlashuv darajasiga ko’ra qanday bozor turiga misol bo’la oladi? ==== oligopoliya ==== Yer taklifining o’ziga xos xususiyati nimadan iborat? ==== mutloq cheklangan ==== Giffen tovarlariga misol keltiring ==== non, kartoshka ==== Tovarlarni donalab sotishda qanday narx qo'llaniladi? ==== chakana narx; ==== Uyali aloqa kompaniyalari foydalanadigan narx qanday nomlanadi? ==== tarif narx; ==== Kelushuv-shartnomalarda ko'llaniladigan narx …. ==== shartnoma narx; ==== Davlat buyurtmasida … dan foydalaniladi ==== harid narx; ==== Ma'muriy tarzda belgilanadigan narx qaysi? ==== qat'iy belgilangan narx; ==== Talab va taklif ta'sirida shakllangan narx? ==== erkin narx; ==== Klassik iqtisodiy maktab vakillarini belgilang. ==== A.Smit, D.Rikardo, J.B.Sey ==== Monetarizm iqtisodiy maktabi vakillarini belgilang. ==== M.Fridman, I.Fisher ==== Marjinalizm iqtisodiy maktabi vakillarini toping. ==== K.Menger, L.Valras, S.Jevons ==== Keynschilik iqtisodiy maktabi vakillarini belgilang. ==== Dj.M.Keyns, P.Samuelson ==== Merkantilizm iqtisodiy maktab vakillarini belgilang. ==== T.Man, Dj.Lo, Dj.B.Kolber ==== Institutsionalizm iqtisodiy maktabi vakillarini belgilang. ==== T.Veblen, Dj.Kommonos, U.Mitchel ==== Fiziokratizm iqtisodiy maktabi vakillarini toping. ==== F.Kene, A.R.J.Tyurgo ==== Korinmas ko'l nazariyasi asoschisi kim? ==== A.Smit ==== Iqtisodiy jadval kim tomonidan yaratilgan? ==== F.Kene ==== Ishlab chiqarishning 3 omili nazariyasi asoschisi kim? ==== Dj.B.Sey ==== Pulning oldi-sotdi jarayonida ishlatilishi qaysi vazifasida namooyn bo'ladi? ==== muomala vositasi vazifasi ==== Barcha tovarlarning narxi pulda o'lchanishi pulning ... ga kiradi ==== qiymat o'lchov vositasi vazifasi ==== Soliqlar va boshqa to'lovlarni amalga oshirishda pulning ... dan foydalanikadi ==== to'lov vositasi vazifasi ==== Jamg'armalarni amalga oshrish pulning ... ga kiradi ==== jamg'arma vositasi vazifasi ==== AQSh dollari va Evroittifoq evrosi pulning ... ni bajaradi ==== jahon puli vazifasi ==== Ishlab chiqarishning qanday turlari mavjud? ==== moddiy va nomoddiy ==== Ayirboshlashning qanday turlari mavjud? ==== barter va Tovar ==== Taqsimlashning qanday shakllari mavjud? ==== tovarlar va daromadlar ==== Talab hajmiga ta'sir qiluvchi asosiy omil nima? ==== narx ==== Taklif hajmiga ta'sir qiluvchi asosiy omil nima? ==== narx ==== Muayyan ne’matning navbatdagi birligini iste’mol qilishdan olingan qo‘shimcha naflilik-…dir ==== so'nggi qo'shilgan naflilik ==== So‘nggi qo‘shilgan naflilik ko‘rsatkichlarini jamlash orqali aniqlanadi ==== umumiy naflilik ==== Daromadlarning oshishi byudjet chizig'ini … suradi ==== o'ngga ==== Toindustrial jamiyatning asosiy belgilari ==== aholining asosan qishloq xo’jaligi bilan bandligi, qo’l mehnatining ustuvorligi, mehnat taqsimotining juda sayozligi, natural xo’jalik hukmronligi ==== Oddiy kooperatsiya ==== bu bir turdagi mahsulot ishlab chiqarish yoki bir xil ishni bajaruvchilar mehnatining oddiy shaklda (bir joyda) uyushtirilishi ==== Industrial jamiyatning asosiy belgilari ==== ishlab chiqarishning mashinalarga asoslanganligi, sanoat, fan-texnika yutuqlari asosida rivojlanishi, shahar aholisining qishloq aholisiga nisbatan tezroq ko’payishi ==== Postindustrial (yuqori darajada industrlashgan) jamiyatning asosiy belgilari ==== xizmat ko’rsatish sohasining yuksak darajada rivojlanganligi, aholining asosiy qismi (60–70%) ning xizmat ko’rsatish sohalarida bandligi, fanning bevosita ishlab chiqarish jarayoniga kirib borishi, iqtisodiyotning hamma sohalarida axborot va hisoblash texnikasini keng qo’llanilishi ==== Mulkchilik munosabatlari ==== bu mulkka egalik qilish, undan foidalanish va uni tasarruf etish jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlardir ==== Mulkdan foydalanish ==== bu mol - mulkning iqtisodiy faoliyatda ishlatilishi yoki ijtimoiy hayotda qo’llanishidir. Bundan daromad olish yoki shaxsiy ehtiyojni qondirish maqsadi ko’zda tutiladi ==== Amortizatsiya ajratmalarining foizdagi ifodasi qanday ko‘rsatkich? ==== amortizatsiya normasi; ==== Amortizatsiya ajratmasi mablag‘laridan qanday maqsadlarda foydalaniladi? ==== asosiy kapitalni qayta tiklash va kapital ta’mirlash; ==== Tadbirkorlik kapitalining doiraviy aylanishi uzluksiz takrorlanib, qaytadan yangilanib turishi qanday jarayonni bildiradi? ==== doraviy aylanish; ==== Tadbirkorlik kapitalining ta’rifini toping: ==== foyda olish maqsadida tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan barcha moddiy, moliyaviy va mehnat resurslari hamda yaratilgan tovarlar; ==== Boshqarish prinsiplaridan qaysi biri xodimlarni harakatga keltirishni ta’minlaydi? ==== idora qilish; ==== Sotilgan aksiyalar summasi va aksionerlik jamiyatiga haqiqatda qo‘yilgan mablag‘ miqdori o‘ratisidagi farqdan qanday daromad shakllanadi? ==== ta’sischilik foydasi; ==== Aksionerlik jamiyatidan foiz shaklida daromad olish huquqini beruvchi qimmatli qog‘oz qanday nomlanadi? ==== aksiya; ==== Aksiyaning nominal qiymati nima? ==== aksiyada ifodalangan pul summasi; ==== Korxonaning mulkchilik shakli bo‘yicha turkumlangan turini toping: ==== davlat korxonasi; ==== Korxonaning ishlab chiqarishning to‘planuv darajasi bo‘yicha turkumlangan shaklini aniqlang: ==== kichik korxona; ==== Ishlab chiqarish shaxsiy mulkka asoslanib, o‘zi yoki oila a’zolari mehnati orqali amalga oshiriladigan tadbirkorlik faoliyati qanday nomlanadi? ==== shaxsiy tadbirkorlik; ==== Quyidagi sanab o‘tilganlardan qaysi biri xususiy mulkka asoslangan tadbirkorlik faoliyatiga mos emas? ==== kapital omiliga jamoa egalik qiladi; ==== Quyidagi sanab o‘tilganlardan qaysi biri yakka tartibdagi mehnat faoliyatiga asoslangan individual tadbirkorlikka to‘g‘ri kelmaydi? ==== yollangan xodimlarga ish haqi to‘laydi. ==== Asosiy kapital eskirishining qaysi turi unga amortizatsiya hisoblash orqali qiymatini ko‘chirish uchun asos hisoblanadi? ==== foydalanish natijasida jismoniy eskirish; ==== Quyidagilardan qaysi biri asosiy kapitalning tarkibini aks ettirmaydi? ==== hududiy tarkibi; ==== Ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorliginingifoda etuchi asosiy ko‘rsatkichini toping? ==== foyda normasi; ==== Maxsulot birligini ishlab chiqarishga ketgan vaqt qanday ko‘rsatgichni ifoda etadi? ==== mehnat unumdorligini; ==== Quyidagi ko‘rsatkichlardan qaysi biri kapital birligi xisobiga ishlab chiqarilgan maxsulot miqdorini ifodalaydi? ==== kapital unumdorligini; ==== Ekin yoki ekin turlari xosildorligi qanday ko‘rsatgichda aniqlanadi? ==== yerning unumdorligi; ==== Quyidagi ko‘rsatkichlardan qaysi biri orqali maxsulot ishlab chiqarishga ketgan moddiy xarajatlar ulushini topish mumkin? ==== maxsulotning material sig‘imi; ==== Pul agregatlari, bu... ==== likvidlik darajasi turlicha bo‘lgan barcha pul turlarining muayyan nisbatlardagi yaxlit massasi; ==== Firmaning doimiy xarajatlari bu – ==== firma mahsulot ishlab chiqarmasa ham sarflanadigan xarajatlar; ==== Firmaning o‘zgaruvchi xarajatlari bu – ==== mahsulot ishlab chiqarish hajmi o‘zgarishiga bog‘liq xarajatlar; ==== Me’yoriy xarajatlar bu – ==== qo‘shimcha bir birlik mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflangan qo‘shimcha xarajatlar; ==== Firmaning umumiy (yalpi) xarajatlari (TC) bu – ==== doimiy va o‘zgaruvchi xarajatlar yig‘indisi; ==== Iqtisodiy foydaning o‘sishi raqobatli bozorda nimaga olib keladi? ==== tarmoqqa yangi firmalar kirib kelishiga; ==== Uzoq muddatli davrda … ==== hamma xarajatlar o‘zgaruvchan bo‘ladi; ==== Quyidagilardan qaysi biri qisqa davrda o‘zgaruvchi xarajatlar hisoblanadi? ==== Xom ashyo va material xarajatlari; ==== Quyidagi sarf-xarajatlardan qaysi biri mahsulotning moddiy-buyum shaklini belgilab beradi. ==== Xom ashyo va materiallar; ==== Quyidagilardan qaysi biri korxona uchun ichki xarajat hisoblanadi? ==== bino va inshootlar amortizatsiyasi; ==== Korxonaning sof foydasi 50 ming so‘m, ishlab chiqarish xarajatlari 200 ming so‘m bo‘lganda, foyda normasi qanday miqdorni tashkil qiladi? ==== 25%; ==== Ishlab chiqarish jarayoniga resurslarni jalb qilish va ulardan foydalanish natijasida yuzaga keladigan sarf – xarajatlar qanday nomlanadi? ==== ishlab chiqarish xarajatlari; ==== Iqtisodiy xarajatlarning resurslar jalb qilinish manbaiga ko‘ra turkumlangan turini aniqlang? ==== tashqi xarajatlar; ==== Umumiy xarajatlarning ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga nisbati xarajatlarning qaysi turini tavsiflaydi? ==== o‘rtacha umumiy xarajatlar; ==== Doimiy xarajatlarning ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga nisbati xarajatlarning qanday turini tavsiflaydi? ==== o‘rtacha doimiy xarajatlar; ==== O‘zgaruvchi xarajatlarning ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga nisbati orqali aniqlangan turi qanday nomlanadi? ==== o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlar; ==== “O‘rtacha xarajat” tushunchasining ta’rifini toping? ==== mahsulot birligini ishlab chiqarishga qilingan xarajat; ==== Mahsulot (xizmat) sotishdan olingan pul tushumlari va qilingan sarf–xarajatlar o‘rtasidagi farq qanday ko‘rsatkich? ==== umumiy yoki yalpi foyda; ==== Foydaning ishlab chiqarish xarajatlariga nisbatining foizdagi ifodasi qanday ko‘rsatkich? ==== foyda normasi; ==== Foyda miqdorini belgilab beruvchi asosiy omillarni toping? ==== ishlab chiqarish xarajatlari, sotiladigan mahsulot miqdori,bozor narxlari; ==== Iste’mol tovar (xizmat) lari narxi 150 % ga tushib, nominal ish haqi 150 % ga oshsa, real ish haqi darajasi qanday o‘zgaradi? ==== real ish haqi 3,0 marta ortadi; ==== Quyidagi omillardan qaysi biri real ish haqi darajasiga ta’sir ko‘rsatmaydi? ==== tovarlar bozordagi raqobat; ==== Resurslar bozorida ish haqi nimani ifoda etadi? ==== ishchi kuchi narxini; ==== Ishlab chiqariladigan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ishning hajmiga qarab belgilanadigan ish haqi qanday nomlanadi? ==== Ishbay ish xaqi; ==== Quyidagilardan qaysi birida vaqtbay ish haqi qo‘llanilmaydi? ==== mehnatning natijalarini aniq hisoblash mumkin bo‘lgan sohalarda. ==== Davlatning mehnat munosabatlariga ta’sir ko‘rsatish usullaridan qaysi biri ishchi kuchi bozorining har qanday turida ish haqi darajasini bevosita tartibga solib turishga qaratiladi. ==== ish haqining eng kam darajasini o‘rnatishi va o‘zgartirish; ==== Kasaba uyushmalarning ish haqini oshirishga qaratilgan chora–tadbirlaridan qaysi biri ishchi kuchi taklifini qisqartirishga olib keladi? ==== pensiyaga o‘z vaqtida chiqishni qo‘llab – quvvatlash; ==== Mehnat tushunchasining to‘g‘ri ta’rifini toping: ==== kishilarning maqsadga muvofiq amalga oshiriladigan faoliyati ==== Yer taklifi ... ==== mutloq noegiluvchan; ==== Yer rentasi miqdoran ortadi (boshqa sharoitlar o‘zgarmay qolganda), agar: ==== yerga talab ortsa; ==== Qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga talabning ortishi boshqa sharoitlar o‘zgarmay qolganda, ==== yer rentasi miqdorini ko‘paytiradi; ==== Yer uchastkalarining tabiiy unumdorligi va iste’molchilarga nisbatan joylanishidagi farqtufayli vujudga keladigan renta ==== differensial renta- I; ==== Ijara haqi qachon yer rentasiga teng bo‘ladi? ==== yer uchastkalarida ijara shartnomasi tuzilgunga qadar asosiykapital mavjud bo‘lmasa; ==== Yer rentasi darajasini belgilab beruvchi asosiy omilni aniqlang ==== yerning unumdorligi; ====