Төсөл
ТЕНДЕРИЙН БАРИМТ БИЧИГ
“Өвөрхангай аймгийн төвийн цэвэрлэх байгууламж болон бусад туслах
үйлчилгээ” –ний ажил гүйцэтгэх тендерийн баримт бичиг
ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ
ДЭВТЭР 2/3
Захиалагч: Барилга, Хот Байгуулалтын Яам
Төслийн дугаар ба нэр: L3388-MON: Зүүн өмнөд говийн хот байгуулалт, хилийн
ойролцоо суурин газруудын хөгжлийн нэмэлт санхүүжилтийн төсөл
Тендерийн дугаар: А1.4
ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ
A1.4: “ӨВӨРХАНГАЙ АЙМГИЙН ТӨВИЙН ЦЭВЭРЛЭХ БАЙГУУЛАМЖ БОЛОН БУСАД
ТУСЛАХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ”-НИЙ АЖЛЫН
ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ БА ШААРДЛАГУУД
Энэ хэсэгт ажил гүйцэтгэх хуваарь, техникийн тодорхойлолт, схем зураг, ажилтай холбогдолтой
нэмэлт мэдээлэл, байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөө, тоног төхөөрөмжийн зүгшрүүлэлт
тохируулга, технологийн процессын зүгшрүүлэлтийн ажилтанд тавигдах болон тоног
төхөөрөмжийн шаардлага зэрэг мэдээллийг оруулав.
1. Энэхүү техникийн тодорхойлолтод заасан шаардлагууд ба ажлын зураг хоёрын хооронд зөрүү
гарсан тохиолдолд экспертизээр батлагдсан ажлын зургийг эх болгон үзнэ.
2. Зарим тоног төхөөрөмж, материалын техникийн үзүүлэлтийг тодорхойлоход ашигласан
худалдааны тэмдэг, нэршил нь зөвхөн жишиг болгон, техникийн үзүүлэлтийн түвшинг
тодорхой харуулах зорилгоор ашигласан болно. Тендерт оролцогч тухайн худалдааны нэр,
тэмдэгтэй холбоотой үзүүлэлттэй дүйцэхүйц эсхүл илүү үзүүлэлт бүхий материал, тоног
төхөөрөмж санал болгоно.
3. Энэхүү баримт бичиг нь A1.4: “Өвөрхангай аймгийн төвийн цэвэрлэх байгууламж болон бусад
туслах үйлчилгээ”-ний гүйцэтгэгч сонгон шалгаруулах тендерийн баримт бичгийн салшгүй
хэсэг болно.
4. Техникийн тодорхойлолтод цэвэрлэх байгууламжийн i) барилгын (биологи цэвэрлэгээний
блок, механик цэвэрлэгээний блок, үйлдвэрийн болон насосны станцын барилга)-ын барилгын
хийц, бүтээцүүд, бетон цутгалтын ажлууд, ii) насас, тоног төхөөрөмжүүд, хиймэл замаг
суурилуулалт, iii) биоцөөрмийн болон лагийн карт бэлтгэх, iv) шингэн дамжуулах хоолойн
угсралт зэрэг угсралтын технологийн хувьд дахин давтагдах болон нэг маягийн ажлуудын
тодорхойлолтуудыг хамтатган оруулав.
ГАРЧИГ
6.1. ЕРӨНХИЙ ЗҮЙЛ
6.2. ЦЭВЭРЛЭХ БАЙГУУЛАМЖИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ
6.2.1. Цэвэрлэх байгууламжийн байршил
6.2.2. Уур амьсгалын ба хөрсний инженер геологийн товч үзүүлэлт
6.3. ГҮЙЦЭТГЭХ АЖЛЫН ТӨРӨЛ БА ХЭМЖЭЭ
6.3.1. Товч тодорхойлолт
6.3.2. Механик цэвэрлэгээний байгууламж
6.3.3. Биологи цэвэрлэгээний байгууламж
6.3.4. Үйлдвэрийн барилга
6.3.5. Захиргаа, аж ахуйн барилга
6.3.6. Дренажийн болон бохир усны насос станц
6.3.7. Лагийн талбай, Элсний талбай, Биоцөөрөм
6.3.8. Бохир ус дамжуулах хоолой угсрах
6.3.9. Цахилгааны хангамж
6.3.10. Барилгын ажлын зохион байгуулалтБарилга угсралтын ажлын төлөвлөлт
-Барилга угсралтын ажлын ерөнхий шаардлага
-Барилга угсралтын ажилд мөрдөж ажиллах БНбД, стандартууд
6.4. ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ БА ШААРДЛАГАД ХАМРАХ ЗАРИМ БАРАА
МАТЕРИАЛ БА ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ
-Цахилгааны тоног төхөөрөмж
-Лабораторийн тоног төхөөрөмж ( Лабораторийн багаж, шинжилгээний дээжийг адилтгах
урвалжуудын хамт )
6.5. БАРИЛГА-БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛ, ШУГАМ ХООЛОЙ, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН
ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ БА ШААРДЛАГА
6.5.1. Ерөнхий шаардлага
6.5.2. Барилга- барилгын материал
6.5.3. Хэв хашмал
6.5.4. Арматур
6.5.5. Бетон цутгах
6.5.6. Бетон зуурмагт орох дүүргэгч (элс, хайрга)
6.5.7. Тоосгон өрлөг болон өрлөгийн зуурмаг
6.5.8. Шал
6.5.9. Металл хийц
6.5.10. Дээврийн дулаалга
6.5.11. Ус тусгаарлалт
6.5.12. Хар цаасан дээврийн ажил
6.5.13. Ханын дулаалга
6.5.14. Керамзит дулаалга (дээврийн дулаалга)
6.5.15. Цонх
6.5.16. Хаалга
6.5.17. Биологи цэвэрлэгээний барилгын доторлогооны материал
6.5.18. Биологи цэвэрлэгээний барилгын дээвэр
6.5.19. Гадна орчны тохижилт
6.5.20. Талбайн төлөвлөлт ба ус зайлуулах
6.5.21. Дамжуулах шугам хоолой дээрх худгууд
6.5.22. Цэвэрлэх байгууламжид хэрэглэх ган хоолойн шаардлага
6.5.23. Халаалтын системийн зуух
6.5.24. Шугам хоолойн шуудууг бэлдэх
6.5.25. Шугам хоолойн дэвсгэр ба суурийн элс
6.5.26. Цэвэрлэх байгууламжийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл
6.5.27. Элс баригчийн систем
6.5.28. Агаар үлээгч (Компрессор)
6.5.29. Усан орчинд байрлах холигч
6.5.30. Гүний насос – Yard Lift Stations
6.5.31. Дренажийн насос
6.5.32. Агаарын Диффузер (Жижиг бөмбөлөг үүсгэх)
6.5.33. Агаарын Диффузер (Том бөмбөлөг үүсгэх)
6.5.34. Био өнгөр тогтоогч
6.5.35. Химийн бодис нэмэх систем
6.5.36. Лаг усгүйжүүлэх шурган шүүх шахуурга
6.5.37. Органик бордооны хэвжүүлэгчтэй машин
6.5.38. Шлюзен хаалтны техникийн тодорхойлолт
6.5.39. Хосолмол ажиллагаатай хийн хаалт
6.5.40. Бохир ус дамжуулах PVC хуванцар хоолой
6.6. ЦАХИЛГААН ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТЕХНИКИЙН ШААРДЛАГУУД /ТШ/
ТЕХНИКИЙН ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГА БА НӨХЦӨЛ
6.6.1. Хамрах хүрээ
-Тодорхойлолт ба нэр томъёо
-Суурь норматив баримт бичгүүд
-Цахилгаан хийцийн өгөгдөл
-Хэмжих нэгж
6.6.2. Хаалттай трансформаторын дэд өртөөний ерөнхий шаардлага
-Барилгын ерөнхий хийц
6.6.3. Хаалттай дэд өртөө (ХТП)-ний бичлэг, өнгө, загвар, байрлуулах
6.6.3.1.Трансформаторын өрөөний бичиглэл
-Гадна хаалганы бичиглэл
-Кабель шугамын бирк ба бичиглэл /нэрийн хавтан/
-Хаалт хашилт
6.6.3.2. 6, 10кВ хуваарилах өрөөний бичиглэл
-Гадна хаалганы бичиглэл
-6,10кВ-ын ячейкний өнгө, бичиглэл
-Кабель шугамын бирк /нэрийн хавтан/
-Зарчмын схем байрлуулах
6.6.3.3. 0.4кВ хуваарилах өрөө
-Гадна хаалганы бичиглэл
-Кабель шугамын бирк /нэрийн хавтан/
-Шуурхай ажиллагааны схем байрлуулах
-Хөдөлмөр хамгааллын булан
-Бичиглэл болон плакат хийх материалын онцлог
6.6.4. Дэд станцын хийц, материалууд
-Шинийн тулцууд
-Гадна зориулалтын дамжуулагчийн материалууд ба холболтууд
-Хийц, бүтээцэд зориулсан төрөл бүрийн ачааллын тооцоонууд
-Хамгийн их салхины ачааллын тооцоо
-Богино залгалтын тооцоонд хамгийн их салхины ачаалалын хагасыг нэмэх тооцоо
-Шугамын салбарлага хийх
-Ган хийцийн загварууд
-Ган хийцийг бэлтгэх
6.6.5. Вакуум таслуурын ерөнхий шаардлагууд
-Вакуум таслуурт тавигдах техникийн шаардлагууд
-Вакуум таслуур суурилуулах хорго /ячейк/-д тавигдах техникийн шаардлагууд
6.6.6. Реле хамгаалалт, хоёрдогч хэлхээний төхөөрөмж
-Стандарт шаардлагууд
-Реле хамгаалалтын төхөөрөмжийн зориулалт
-Хамгаалалтын тавил
6.6.7. Микропроцессорын реле
-Ерөнхий шаардлага
-Релений контактууд
-Таслах болон релений хориг
-Үйлдлийн заагч төхөөрөмж /индикатор/ ба заагч реле
-Релений байрлал
-Хаяг бичлэг
-Засвар үйлчилгээ
6.6.8 Хоёрдогч хэлхээ
-Хоёрдогч хэлхээний холбогч утас
-Хоёрдогч хэлхээний хөндийрүүлэг
-Гүйдлийн хэлхээ
6.6.8.1. Шугамын хамгаалалтын реле
-Ерөнхий шаардлага
-Хамгаалалтын функц
-Реле хамгаалалтын тэжээл
6.6.9. 6-35 кв хүртэлх ангилалын хүчдэлтэй хүчний бууруулах трансформатор
-Трансформаторын төрөл
-Үндсэн хэмжигдэхүүн
6.6.10. Техникийн шаардлага
-Халалтын шаардлага
-Ачааллах чадвар
-11кВ-ын түгээлтийн трансформаторуудын алдагдлын түвшингийн тодорхойлолт
-Хөндийрүүлгийн цахилгаан бат бөхөд тавигдах шаардлага
-Хүчдэлийн зөвшөөрөгдөх өндөржилт
6.6.10.1. Цохилтын гүйдэл ба богино залгаанд тэсвэртэй байх чадвар
-Богино залгаанд тэсвэртэй байх шаардлага
-Цохилтын гүйдэлд трансформаторын тэсвэртэй байх шаардлага
-Трансформаторын бүрэлдэхүүн хэсэг
6.6.10.2. Хавсралт
-Трансформаторын бүрэлдэхүүн хэсэг
6.6.11. Гүйдлийн трансформаторууд
6.6.12. 0,4-22кВ-ын хүчдэлтэй агаарын шугам барьж байгуулахад тавигдах нөхцөл, норм
шаардлага
-Агаарын шугам барихад тавигдах ерөнхий шаардлага
-Агаарын шугам барьж байгуулахад тавигдах техникийн үндсэн шаардлага
-Хүрээлэн буй орчны үйлчлэлээс агаарын шугамыг хамгаалахад тавигдах шаардлага
-Агаарын шугамын суурь, тулгуурт тавигдах ерөнхий шаардлага
-Агаарын шугамын дамжуулагч утсанд тавигдах шаардлага
-Хөндийрүүлэг, арматурт тавигдах шаардлага
-Хэт хүчдэлээс хамгаалах болон газардуулгын байгууламжид тавигдах шаардлага
6.6.13. 6-15 кв-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын төмөр бетон тулгуурыг угсарч
босгох
6.6.14. Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын утас
6.6.15. Агаарын шугамын хөнгөн цагаан дамжуулагч утас
6.6.16. Агаарын шугамын тоноглол /хуурай салгуур, гал хамгаалагч, цэнэг шавхагч
6.6.16.1. Таслах залгах төхөөрөмж
-Шугамын хуурай салгуур
-Газардуулгын хутга бүхий хуурай салгуур
-Салгуур бүхий гал хамгаалагч
-Салгуур бүхий гал хамгаалагч болон газардуулгын хутга бүхий хуурай салгуур
-Таслах залгах төхөөрөмжүүд-ажиллуулах механизмууд
6.6.16.2. Таслах залгах төхөөрөмжүүд-нэмэлт тоноглолууд
6.6.17. Хүчний кабель суурилуулах техникийн шаардлагын тодорхойлолт
6.6.17.1. Газар дор кабелийг суурилуулах
6.6.17.2. Барилга байгууламж дотор кабелийг бүлэглэх ба хоорондын зай авах
6.6.17.3. Кабелийн холболт ба үзүүрлэгээ
6.6.18. 1000 Вольт хүртлэх хүчдэлд ажиллах цахилгааны хүчний хуваарилах самбар
-Хамрах хүрээ
-Цахилгааны хүчний хуваарилах самбарт тавигдах ерөнхий шаардлага
-Гадаа тавих зориулалттай самбар /Загвар, хийц, хэмжээ/
-Хуваарилах байгууламж дотор тавигдах самбар /Загвар, хийц, хэмжээ/
-Хуваарилах самбарт суурилагдах тоноглол
-Нэрийн пайз /Шуурхай ажиллагааны бичлэг, тэмдэглэгээ/
-Цахилгааны хуваарилах самбарын нийлүүлэлт, тээвэрлэлт
6.6.19. Тоолуурт тавигдах техникийн шаардлагууд
6.6.20. Гэрэлтүүлэг дотор, гадна
-Ерөнхий
-Зураг төсөл, материал, бүтээгдэхүүн
6.6.21. Цахилгааны тоног төхөөрөмж ерөнхий шаардлагууд
-Ерөнхий зүйл
-Хийц, материал, бүтээгдэхүүн
-Гүйцэтгэл
-Нам хүчдэлийн цахилгаан төхөөрөмж стандартууд
-Механик хамгаалалт
-Нам хүчдэлийн кабель
-Удирдлагын кабель
-Нам хүчдэлийн таслуур
-Тэжээлийн хуваарилах самбар
-Сэлгэн залгуур
-Нам хүчдэлийн таслуур (acb
-Цутгамал гэртэй агаарын таслуур (mccb
-Автомат гал хамгаалагч (mcb
-Моторын залгуур буюу асаагч
-Тоног төхөөрөмж
-Төгсгөвчүүд
-Гал хамгаалагч
-Давтамж хувиргагч
-Шулуутгагч болон батерей
-Газардуулга
6.7. ХОЛБОО ДОХИОЛОЛ, АВТОМАТ УДИРДЛАГЫН ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ
6.7.1. Ерөнхий шаардлага
6.7.2. Холбоо дохиолол
6.7.2.1. Зургийн үндсэн шийдэл
6.7.3. Тоног төхөөрөмж
-Галын дохиоллын хяналтын ерөнхий самбар
-Галын дохиоллын систем
-Утаа илрүүлэгч
-Галын дохиоллыг гараар идэвхжүүлэх хайрцаг
-Галын дохиоллыг хүлээн авах хайрцаг
-Гүйцэтгэл
6.7.4. Хяналтын камерийн систем
-Хамрах хүрээ
-Системийн тодорхойлолт
-Цар хүрээ
-Хяналтын ip камер
-Өндөр хүчин чадалтай мэдээлэл хадгалагч
-Хяналтын монитор
-Холболтын кабель
6.8 ТӨСЛИЙН ТОВЧ МЭДЭЭЛЭЛ
6.9 АЖЛЫН ЗУРАГ
6.10 ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ШААРДЛАГА
6.11. ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ
6.12. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ, СӨРӨГ НӨЛӨӨЛЛИЙГ БУУРУУЛАХ ТӨЛӨВЛӨЛТ
6.13. ЦЭВЭРЛЭХ БАЙГУУЛАМЖИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ПРОЦЕССЫН ЗҮГШРҮҮЛЭЛТ
6.14 СУРГАЛТЫН АЖЛЫН ШААРДЛАГА
6.1
ЕРӨНХИЙ ЗҮЙЛ
Энэ бүлэгт Арвайхээр хотод баригдах ахуйн бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн техникийн
тодорхойлолт, зураг төсөл, ажил гүйцэтгэх болон ханган нийлүүлэх барааны шаардлага,
ажилтнуудын болон тоног төхөөрөмжид тавих шаардлагуудыг багтаасан.
Энэхүү бүлэгт Арвайхээр хотод баригдах ахуйн бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн барилга угсралт
болон тоног төхөөрөмж нийлүүлж, суурилуулах ажлын техникийн тодорхойлолты г захиалагчийн
тавьсан шаардлагад нийцүүлэн, тендерт оролцогчдод зайлшгүй чухал нөхцөл болгон товч тодорхой
байх зарчмаар бэлтгэв.
Тодорхойлолтыг бэлтгэхдээ өрсөлдөөнийг өрнүүлэх, худалдан авах бараа, материалын шинж чанар,
материал, тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагааны шаардлага хангасан Монгол улсын
болон АХБ-ны гишүүн орнуудын стандартуудын шаардлагыг үндэс болгов.
Тендерийн баримт бичгийн хоёрдугаар хэсэг болох энэхүү бүлгийг бэлтгэхэд “Наран рашаан” ХХКны боловсруулсан ажлын зураг төслийг үндэслэл болгосон ба барилга угсралтын ажлын явцад заавал
зураг төсөл зохиогчийн зөвшөөрөл авах шаардлагатай ажил, үйлчилгээ гарч болзошгүй учраас ажлын
тоо хэмжээнд зохиогчийн хяналт хийлгэх зардлыг тусгасан.
ЦБ-ын бүх бараа материал, тоног төхөөрөмж нь үйлдвэрээс гарсан шинэ, хамгийн хэмнэлттэй
(эрчим хүч) орчин үеийн шаардлага хангасан бүтээгдэхүүнүүд байна.
ЦБ-ын барилга байгууламжуудыг зориулалт, хийцийн онцлог болон тэдгээрийн ижил төстэй байдлаар
нь нэгтгэж техникийн ерөнхий тодорхойлолт ба шаардлагыгболовсруулсан ба тоног төхөөрөмжийн
ялангуяа гадаад орноос ханган нийлүүлэх шаардлагатай тоног төхөөрөмж бүрийн техникийн
тодорхойлолт ба шаардлагыг тусгав.
Гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол тодорхойлолтод дурдсан нийлүүлэгдэх бараа, материал болон хийгдэх,
эсхүл турших ажлын стандарт, кодыг уг стандарт буюу кодын тухайн үед мөрдөгдөж буй хувилбарт
тодорхойлсноор хэрэглэнэ. Үндэсний стандарт, кодыг заасан тохиолдолд түүнтэй жишихүйц, эсхүл
түүнээс илүү чанартай бусад стандарт, кодыг төслийн менежер хянаж, бичгээр зөвшөөрөл олгосон
бол хүлээн зөвшөөрнө. Заасан стандарт болон санал болгосон хувилбарт стандартын хоорондын
ялгааг нийлүүлэгч бичгээр тодорхойлон гаргах бөгөөд зөвшөөрлийг авахыг хүсэж байгаа өдрөөс 28аас доошгүй хоногийн өмнө төслийн менежерт хүргүүлнэ. Төслийн менежер эдгээр зөрүүг хүлээн
зөвшөөрөөгүй тохиолдолд нийлүүлэгч бичиг баримтад заасан стандартыг хангах үүрэгтэй.
Гүйцэтгэгч тендерийн баримт бичигт заасан шаардлагыг хангасан бараа материал, тоног
төхөөрөмжийг гадаад болон дотоодын зах зээлээс худалдан авч нийлүүлнэ. Нийлүүлж байгаа бараа
материал, тоног төхөөрөмж нь үйлдвэрийн газрын хаяг, шошго тэмдэглээ, техникийн тодорхойлолтой
байхаас гадна АХБ-ны гишүүн орнууд болон олон улсын стандартын ISO шаардлага хангасан байх
ёстой. Мөн тэдгээрийн тээвэрлэлт, хадгалалт, суурилуулалт нь одоо мөрдөгдөж байгаа норм ба
дүрэм, технологийн дагуу хийгдсэн байна.
Бараа материал, тоног төхөөрөмжийн чанарын шаардлагууд нь Техникийн шаардлагуудад заагдсан
байгаа.
Гүйцэтгэгчид захиалагчаас өгсөн ажлын зураг төсөл нь энэхүү гэрээт ажлыг гүйцэтгэх үндсэн баримт
бичиг болох боловч ажлын гүйцэтгэлийн зургийг гүйцэтгэгч, ашиглагчийн хэрэгцээ шаардлагад
нийцүүлэн бодит байдалд тохируулан зохиогчидтой харилцан тохиролцсоны үндсэн гаргана.
Гүйцэтгэгч байгууллага ажлыг комисст хүлээлгэж өгснөөс хойш барилга байгууламжийг ашиглалтанд
оруулах комиссын актаар баталгаажсанаар гурван жилийн баталгаат хугацаанд барилга угсралт, тоног
төхөөрөмжийн эвдрэл гэмтлийг өөрийн хүч хөрөнгөөр засаж өгөхөөс гадна заагдсан хугацаанд гарах
зүгшрүүлэлт тохируулга, ашиглалт, засвар арчилгаа зэрэгт дэмжлэг үзүүлж ажиллана.
6.2
ЦЭВЭРЛЭХ БАЙГУУЛАМЖИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ
6.2.1
Цэвэрлэх байгууламжийн байршил
Арвайхээр хот нь Монгол улсын төв хэсэгт оршдог Өвөрхангай аймгийн нийслэл болно.
Арвайхээр хот нь Улаанбаатар хотоос 430 километрт оршино.
Өвөрхангай аймгийн төвийн ахуйн хэрэгцээнээс гарсан бохир ус цэвэрлэх байгууламж нь аймгийн
төвөөс урд зүгт хуучин цэвэрлэх байгууламжаас 2 км орчим зайд орших бөгөөд хоногт 3000м3 бохир
ус цэвэрлэх хүчин чадалтай шинээр баригдана.
Барилга байгууламжийн бүрэлдэхүүн
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Механик цэвэрлэгээний барилга (сараалж, элс баригч)
Үйлдвэрийн барилга
Захиргаа- аж ахуйн барилга
Биологи цэвэрлэгээний барилга
Дренажийн усны насос станц, бохир усны насосны станц
Талбай доторх дулаан, цэвэр, бохир усны шугамын ажил
Цахилгааны хангамж, тоног төхөөрөмж
Бохир усны 1 ба 3-р коллекторын угсралтын ажил
Лаг, элс, үнс, нүүрсний талбай
Зам, талбайн тохижилт, гадна хашаа
Технологийн шугам хоолой, биоцөөрөм
Автоматжуулалт
оног төхөөрөмжийн угсралт
6.2.2
Уур амьсгалын ба хөрсний инженер геологийн товч үзүүлэлт:
Гаднах агаарын жилийн дундаж температур
0.9 °С
Үнэмлэхүй хамгийн их температур
35.5 °С
Үнэмлэхүй хамгийн бага температур
-36.6 °С
Нэг сарын үнэмлэхүй бага температур
-28.2 °С
Олон жилийн дундаж хур тунадасны хэмжээ
236.9 мм
Салхины дундаж хурд
3.7 м/с
Геологийн тогтоц, хөрсний инженер- геологийн нөхцөл
Судалгааны талбайд өнгөн хөрсний доороос Дээд-орчин үеийн дөрөвдөгчийн настай делювипролювийн гаралтай хурдас өргөн тархсан бөгөөд элсэн чигжээстэй хайр, хайрган (0.20-3.60м),
элсэнцэр чигжээстэй хайр, хайрган хөрс (3.60-9.00м), хүртэл улмаар хайргархаг шавранцар(9.00-10.0м
) хүртэл гүнд үргэлжлэн тархана. Талбайд тархсан хөрсийг инженер геологийн 3 элемент (ИГЭ)
болгон ангилсан. ИГЭ-1 ИГЭ-2 сулавтар овойлттой хөрсөнд, ИГЭ-3 овойлтгүй хөрсөнд хамаарагдаж
байна.
ИГЭ-1. Элсэнцэр чигжээстэй хайр, хайрган хөрс
Бор саарал өнгөтэй, дээд ба орчин үеийн дөрөвдөгчийн настай (dpQIII-IV) делюви-пролювийн
гаралтай, хатуу хам байдалтай элсэнцэр чигжээстэй хайр, хайрган хөрс
Уян налархайн тоо
0.051
Хувийн жин, г/см3
2.70
Эзлэхүүн жин, г/см3
2.26
Хөрсний механик шинж чанарын үзүүлэлтийн тооцооны утга нь: БНбД 2.02.01-94
Тооцооны утга:
Зууралдлын хүч
C’’=11.3КПа
Дотоодын үрэлтийн өнцөг
Тооцооны эсэргүүцэл
φ’’=38.2°
Ro=450кПа
ИГЭ-2. Хайргархаг шавранцар хөрс
Бор саарал өнгөтэй, дээд ба орчин үеийн дөрөвдөгчийн настай (dpQIII-IV) делюви-пролювийн гаралтай,
хатуу хам байдалтай хайргархаг хөрс
Уян налархайн тоо
0.129
Хувийн жин, г/см3
2.72
Эзлэхүүн жин, г/см3
2.14
Хөрсний механик шинж чанарын үзүүлэлтийн тооцооны утга нь: БНбД 2.02.01-94
C’’=31.3КПа
Зууралдлын хүч
Дотоодын үрэлтийн өнцөг φ’’=21.7°
Тооцооны эсэргүүцэл
Ro=350кПа
ИГЭ-3. Элсэн чигжээстэй хайр, хайрган хөрс
Бор саарал өнгөтэй, дээд ба орчин үеийн дөрөвдөгчийн настай (dpQIII-IV) делюви-пролювийн гаралтай,
бага чийгтэйгээс чийгтэй.
Хувийн жин, г/см3
Эзлэхүүн жин, г/см
2.68
3
2.26
Хөрсний механик шинж чанарын үзүүлэлтийн тооцооны утга: БНбД 2.02.01-94
Зууралдлын хүч
C’’=1.3КПа
Дотоодын үрэлтийн өнцөг φ’’=36.0°
Тооцооны эсэргүүцэл
Ro=600кПа
Инженер геологийн судалгаагаар хөрсний ус илрээгүй.
Бохир ус дамжуулах шугам хоолойн дагуух инженер геологийн нөхцөл
Трассын дагуух талбай нь инженер-геологийн дунд зэргийн төвөгтэй нөхцөлтэй.
а/ Өнгөн хөрс.
Судалгаа хийсэн талбайд бор хүрэн өнгийн ургамлын үндэс бүхий элсэнцэр өнгөн хөрс 0.2
метрийн зузаантай нэгэн жигд зузаантай тархсан байна. .
б/ Шавранцар хөрс /ИГЭ-1/:
Дунд дээд дөрөвдөгчийн настай, делюви-пролювийн гарал үүсэлтэй бор шаргал өнгийн хатуу
консистенцитэй, шавранцраар чигжигдсэн хайрган хөрс.
Хөрсний механик шинж чанарын нэгдсэн үзүүлэлтүүд
Шавранцраар чигжигдсэн хайрган хөрс /ИГЭ-1/
Зууралдлын хүч (Сн)
25 КПа CH=CII=25 кПа буюу 0.25 кгс/см2
Дотоод үрэлтийн өнцөг(н)
н=II=41 н=36
Хэв гажилтын модуль (E)
40 МПа
Барагцаалсан тооцооны эсэргүүцэл (R0)
Ro= 300 кПа буюу 3.0 кгс/см2
6.3
ГҮЙЦЭТГЭХ АЖЛЫН ТӨРӨЛ БА ХЭМЖЭЭ
6.3.1
Товч тодорхойлолт
Энэхүү гэрээт ажлын хүрээнд “Наран рашаан” ХХК-ны хийж гүйцэтгэсэн Арвайхээр хотын
цэвэрлэх байгууламжийн ажлын зургийн дагуу барилгын ажлыг гүйцэтгэж, ашиглалтанд хүлээлгэж
өгөх, технологийн процессын зүгшрүүлэлтийн хийх, цэвэрлэх байгууламжийн тоног төхөөрөмжүүд,
бохир ус дамжуулах хоолой, цэвэрлэх байгууламжийн гадна, дотор цэвэр, бохир усны шугам,
цахилгаан хангамжийн тоног төхөөрөмжүүдийг ханган нийлүүлнэ. Цэвэрлэх байгууламжийн
бүрэлдүүнд орсон бүх барилга байгууламж, тоног төхөөрөмжийг техникийн болон БНбД-ийн
шаардлага, технологийн дагуу барьж угсран ашиглалтад хүлээлгэж өгнө. Барилга угсралтын
ажил хийх, тоног төхөөрөмж суурилуулахтай холбоотой бүх төрлийн техникийн баримт
бичгүүдийг бэлтгэнэ.
6.3.2
Механик цэвэрлэгээний байгууламж
Механик цэвэрлэгээний барилгыг дотор
болон
гадна
инженерийн
шугам
сүлжээний
хамт ( сараалж, элс баригч, гэрэлтүүлэг, цахилгааны үндсэн тэжээл, бохир усны
оруулга, халаалт, агаар сэлгэлт, бохир усны худаг, тоног төхөөрөмжүүд болон гадна засал, тохижилт
) батлагдсан зураг төслийн дагуу иж бүрэн барьж, угсралт хийнэ.
6.3.3
Биологи цэвэрлэгээний байгууламж
Биологи цэвэрлэгээний байгууламжийн барилгыг дотор болон гадна инженерийн
шугам сүлжээний хамт ( жигдрүүлэх сан, денитрификатор, нитрификатор, тунгаагуур, анхдагч
биореактор, хоёрдогч биореактор, гуравдагч биореактор, халдваргүйжүүлэх сан, лаг эрдэсжүүлэгч,
лаг нягтруулагч зэрэг байгууламжуудыг тоног төхөөрөмжийн хамт нийлүүлж угсрах, гэрэлтүүлэг,
цахилгаан хангамжийн үндсэн тэжээл, а в т о м а т уд и р д л а г ы н с и с т е м бохир усны оруулга, агаар
сэлгэлт, тоног төхөөрөмжүүд болон гадна, дотор засал, тохижилт ) батлагдсан зураг төслийн дагуу
иж бүрэн барьж, угсралт хийнэ.
6.3.4
Үйлдвэрийн лагийн барилга.
Үйлдвэрийн барилга, түүний дотор болон гадна инженерийн шугам сүлжээний
хамт (үйлдвэрийн барилга, компрессорын өрөө, урвалжийн агуулах, урвалж бэлтгэх цех, насосны
заал, дулааны узель-агаар сэлгэлтийн камер, цахилгааны самбарын өрөө, ахуйн хэрэгцээний өрөө,
механик аргаар лаг усгүйжүүлэх цех, усгүйжүүлсэн лагийг ачих цех, бохир усны оруулга, халаалт,
агаар сэлгэлт, тоног төхөөрөмжүүд болон гадна засал, тохижилт ) батлагдсан зураг төслийн дагуу
иж бүрэн барьж, угсралтын ажил хийнэ.
6.3.5
Захиргаа, аж ахуйн барилга
Энэхүү барилгыг дотор болон гадна инженерийн шугам сүлжээний
хамт (цэвэрлэх
байгууламжийн захирлын өрөө, жижиг засварын өрөө, лабораторийн өрөө, урвалж хадгалах өрөө,
цахилгааны самбарын өрөө, халаалтын тогооны өрөө, агаар сэлгэлтийн өрөө, ариун цэврийн өрөө,
шүршүүрийн өрөө, агуулах) батлагдсан зураг төсөл, техникийн шаардлага, технологийн дагуу иж
бүрнээр нь барьж байгуулна. Барилга угсралттай холбоотой бусад туслах автозам, хашаа, түлш,
үнсний талбай, орчны тохижилт гэх мэт ажлыг хийнэ.
6.3.6
Дренажийн болон бохир усны насос станц
Энэхүү насос станцуудын
барилгыг дотор болон гадна инженерийн шугам сүлжээний
хамт (гэрэлтүүлэг, цахилгааны үндсэн тэжээл, усны оруулга, агаар сэлгэлт, хүчит төхөөрөмжүүд
болон гадна засал, тохижилт ) батлагдсан зураг төслийн дагуу Q=65м3/ц болон H=70м хүчин чадал
бүхий 3 ширхэг (хоёр насос нь ажлын нэг нөөцийн байна) өргөх насосны (booster pump) угсарч
суурилуулах, зүгшрүүлэлт тохируулга хийж, комисст хүлээлгэж өгнө.
6.3.7
Лагийн талбай, Элсний талбай, Биоцөөрөм, Лаг боловсруулах цех
Элсний талбайн нь механик цэвэрлэгээний барилгаас гарсан элсний зутанг хүлээн авч усгүйжүүлэн
хадгaлах зориулалттай, хэвтээ болон босоо дренажийн системтэй, цутгамал бетон байгууламж байна.
Энэхүү байгууламжийг ажлын зураг төслийн дагуу гүйцэтгэнэ.
Лагийн талбай нь тогтворжуулалт хийгдэн усгүйжүүлсэн лагийг хадгалах мөн цэвэрлэх байгууламж
ажиллах боломжгүй болсон аваарын үед шингэн лаг хаях зориулалттай хэвтээ болон босоо
дренажийн системтэй, бетон байгууламж байна.
Биологи цэвэрлэгээний байгууламжаас цэвэрлэгдээд гарч буй усыг хүлээн авч байгалийн аргаар
давтан цэвэрлэх, мөн цэвэрлэх байгууламж ажиллах боломжгүй болсон ослын үед бохир усыг хүлээн
авах зориулалт бүхий биоцөөрмийн байгууламжийг батлагдсан зураг төслийн дагуу гүйцэтгэнэ.
Лаг боловсруулах цехийг усгүйжүүлсэн лагийг нэмэлт боловсруулалт явуулан хөрс сийрэгжүүлэгч
(soil conditioner), уурын зуухны түлш болгох зориулалтаар зураг төслийн дагуу барьж байгуулна.
6.3.8
Бохир ус дамжуулах хоолой угсрах
Арвайхээр хотын суурьшлын шинэ төв болох одоогийн нисэх онгоцны буудал орчмын шинэ
хорооллын ахуйн бохир усыг дамжуулан цэвэрлэх байгууламжид хүргэх зориулалттай 3040 м урт
шугам хоолой, үзлэгийн худгуудыг батлагдсан зураг төслийн ажлын дагуу гүйцэтгэнэ. Хоолойн
төгсгөл орчим гадаргын ус өнгөрүүлэх ус гаргуурын барилга баригдана.
6.3.9
Цахилгааны хангамж
Цэвэрлэх байгууламжийн цахилгааны хангамжтай холбоотой 3.3 км урт 10 кВ-ын цахилгаан
дамжуулах агаарын шугам, дэд өртөөний тоног төхөөрөмж, барилга байгууламжуудын гадна, дотор
гэрэлтүүлэг мөн хүчний төхөөрөмжүүд, холбоо дохиолол, автомат удирдлагын цахилгааны эх үүсвэр,
дамжуулах утсуудыг батлагдсан зураг төсөл, техникийн шаардлага, технологийн дагуу ханган
нийлүүлж суурилуулах, тэдгээрийн туршилт тохируулгын ажлыг хийнэ.
6.3.10
Барилгын ажлын зохион байгуулалт
Барилга угсралтын ажлыг эхлэхийн өмнө ажлын зураг төсөл, Техникийн тодорхойлолт ба
шаардлагуудыг сайтар судалж танилцсан байна.
6.3.11
Барилга угсралтын ажлын төлөвлөлт
Барилга угсралтын ажлыг Барилгын тухай хууль, “Барилгын үйлдвэрлэлийн зохион байгууулалт
БНбД 12-01-09”, “Барилга үйлдвэрлэлийн технологи зохион байгуулалтын баримт бичиг
боловсруулах заавар БД 12-104-11, MNS стандарт, олон улсны стандартын дагуу хийж гүйцэтгэнэ.
Гүйцэтгэгч цэвэрлэх байгууламжийн бүрэлдүүнд орж буй бүх барилга байгууламжууд, инженерийн
шугам сүлжээний тэг тэнхлэгийн цэгүүдийг (улаан шугамыг) инженер геодезийн ажил эрхлэх тусгай
эрх бүхий байгууллагаар газар дээр нь буулгуулж, орон нутгийн болон зураг төсөл зохиосон
байгууллагын эрх бүхий хүмүүс хүлээн зөвшөөсөн схем зурагтай цэгүүдийн координатууд,
өндөржилт бичигдсэн акт үйлдэж хүлээн авна.
Цэг тэмдэгтүүдийг техникийн шаардлагын дагуу байгуулан бэхэлж авахаас гадна барилгын явцад
болон ашиглалтын явцад байнга ашиглаж байх 3-аас доошгүй хажуу цэгүүдийг барилгын талбайн
гадна болон дотор талд суулгуулж гэмтэж эвдрэхээс хамгаалсан байна.
Гүйцэтгэгч нь барилга угсралтын ажил эхлэхийн өмнөх шаардлагатай бүх зөвшөөрлүүдийг эрх бүхий
байгууллагаас авч баталгаажуулсан байна.
Барилга угсралтын ажлыг 2019 оны 8-р сард бүрэн дуусгахаар төлөвлөж барилга байгууламжуудыг
багцлан тэдгээрийн барилга угсралтын ажил зэрэгцэж хийгдэхээр машин механизм, мэргэжилтэн,
ажиллах хүчний чадамжийг тооцож барилга угсралтын ажлын хугацаа, явцыг сүлжээ графикаар
төлөвлөсөн байна. Төлөвлөлтийг хийхдээ жилийн хүйтэн, дулаан улирлын хугацаа, барилгын ажлын
технологийн онцлогийг тооцсон байна.
Барилга угсралтын ажлыг дараах 6 багцад хуваан зэрэгцүүлэн хийж болох бөгөөд гүйцэтгэгч өөрийн
хүчин чадлын давуу талыг ашиглан тогтоосон хугацаанд багтаан өөрөө нарийвчлан төлөвлөнө.
Тоног төхөөрөмжийн ханган нийлүүлэлт, БУА-ын график, барилгын материалын хангалт,
нөөцлөлт
10 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугам ба дэд өртөөний байгууламж
Бохир ус дамжуулах гол шугам ба цэвэрлэх байгууламжийн гаднаинженерийн шугам сүлжээ
Механик цэвэрлэгээний болон биологи цэвэрлэгээний байгууламж
Захиргаа, аж ахуйн барилга ба үйлдвэрийн барилга
Биоцөөрөм ба бусад байгууламжууд
6.3.12
Барилга угсралтын ажлын ерөнхий шаардлага
Барилга угсралтын ажлыг тасралтгүй буюу сул зогсолтгүй явуулахын тулд Гэрээний баримт
бичгүүд болон барилгын талбайтай сайтар танилцсан байх, барилгын талбайг гадаргын усны урсац
болон үерээс хамгаалах, барилгын бүтээц хийцүүд болон тоног төхөөрөмжийг зэврэлт, хөлдөлт,
эвдрэлтээс хамгаалах. Шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг цаг хугацаа алдахгүй урьдчилан
нийлүүлэх, бараа материалын таталтад байнга анхаарч хэд хоногийн нөөц материалтай байх. Орон
нутгийн засаг захиргаа, холбогдох байгууллагуудын зөвшөөрлийг авч баталгаажуулсан байх.
Ханган нийлүүлэгдсэн болон суурилуулагдсан тоног төхөөрөмж, материал нь үйлдвэрээс
гарсан шинэ бүтээгдэхүүн байхын зэрэгцээ Үйлдвэрлэгчийн чанарын баталгаатай байна.
Барилга угсралтын ажлын хугацааны туршид Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн
шаардлагыг (ХАБЭАШ) БНбД 12-03-04 Барилгын үйлдвэрлэлийн хөдөлмөрийн аюулгүй
ажиллагааны дүрэм I хэсэг. Ерөнхий шаардлага, БНбД 12-04-06 Барилгын үйлдвэрлэлийн
хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны дүрэм II хэсэг. Техникийн аюулгүй ажиллагааны дүрэм, БНбД12-101-05 Барилга угсралтын ажилд мөрдөх хөдөлмөр хамгааллын үлгэрчилсэн заавар, БНбД 12105-07 Барилгын материалын үйлдвэрийн хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны үлгэрчилсэн дүрэм,
БНбД 12-106-14 Ажлын байрны зааварчилгаа өгөх аргачилсан зөвлөмж,цахим дүрэм БНбД өндөр
хүчдлийн болон бусад холбогдох аюулгүй ажиллагааны дүрэм, журмыг мөрдөж ажиллах.
Барилгын угсралтын ажлын үед хэрэглэх инженер геодезийн хэмжилт хийх баталгаажсан багаж
хэрэгсэл, хээрийн лабораторийн төхөөрөмжүүдтэй байхаас гадна материал бүтээцийн чанарын
хяналт, туршилтыг бие даасан хяналтын албадаар хийлгэнэ.
Чанарын хяналтын туршилтыг гүйцэтгэгч өөрөө хийнэ. Эсвэл ижил төрлийн технологийн процессын
зүгшрүүлэлтийн хийж байсан туршлагатай тусгай мэргэжилтэн, байгууллагаар хийлгэж
баталгаажуулах, холбогдох зардлыг гүйцэтгэгч хариуцна. Гүйцэтгэгч технологийн процессын
зүгшрүүлэлт хийх ажиллагааны төлөвлөгөөг Захиалагчаар хянуулж, туршилт хийхээс 3 хоногийн
өмнө Төслийн удирдах нэгж, орон нутгийн холбогдох байгууллага ажил хариуцсан хүмүүст
урьдчилан мэдэгдсэн байна. Төслийн удирдагч ажлын чанарыг шалгах, Захиалагчийн даалгаврыг
ханган биелүүлэх зорилгоор аливаа нэмэгдэл туршилт-хяналтыг өөрөө санаачлан хийлгэж болно.
Туршилт, хяналтад шаардлагатай багаж хэрэгсэл, бараа материалыг гүйцэтгэгч өөрийн зардлаар
ханган нийлүүлж туршилтын ажилд дэмжлэг үзүүлнэ.
Ажил гүйцэтгэхэд түр хугацаагаар хэрэглэгдэх цахилгааны эх үүсвэр, түр зөвшөөрөл, ус, гүүр хоолой,
зам зэрэг орон нутгийн эзэмшил бүхий байгууламжийг түр хугацаанд ашиглах тухай харьяалсан
байгууллагуудтай нь зөвшилцсөн байна.
Дуу чимээ, ажлын цаг, шөнийн цагийн ажил болон амралтын өдөр ажиллах зэрэгт
хөдөлмөрийн болон бусад хуулиудыг баримтлан хуулиар нийтээр дагаж мөрддөг зарчмуудад
тулгуурлан ажлыг явуулна.
6.3.13
Барилга угсралтын ажилд мөрдөж ажиллах БНбД, стандартууд
Гэрээт ажлыг гүйцэтгэхэд мөрдөж ажиллах Монгол улсын барилгын норм, дүрмүүд
БНбД ба стандартууд:
Норм, дүрмийн нэр
Дугаар
1-р бүлэг. Барилгын үйлдвэрлэл, ажил гүйцэтгэх ба хүлээн авах
1.1
Барилгын үйлдвэрлэл, ажил гүйцэтгэх ба хүлээн авах үндсэн дүрэм
БНбД 3.01.01-88
1.2
Барилгын үйлдвэрлэлийн зохион байгуулалт
БНбД 12-01-09
1.3
Барилгын ажлыг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх ашиглалтад оруулах
дүрэм
ЗГ-ын 2012 оны 151
дүгээр тогтоол
1.4
Барилгын үйлдвэрлэлд дагаж мөрдөх аюулгүй ажиллах арга
техникийн нэгдсэн дүрэм
БНбД 3.01.05-90
1.5
Барилгын үйлдвэрлэлийн хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны
дүрэм I Хэсэг. Ерөнхий шаардлага
БНбД 12-03-04
1.6
Барилгын үйлдвэрлэлийн хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны
дүрэм II Хэсэг. Техникийн аюулгүй ажиллагаа.
БНбД 12-04-06
1.7
Барилгын талбайн даамлын үлгэрчилсэн дүрэм
УББ 12-204-01
1.8
Тохижилтын ажил
БНбД 3.01.06-88
1.9
Ажлын байрны зааварчилгаа өгөх аргачилсан зөвлөмж
БД 12-106-14
1.10
Барилгын материалын үйлдвэрийн хөдөлмөрийн аюулгүй
ажиллагааны үлгэрчилсэн дүрэм
БД 12-105-07
1.11
Барилгын үйлдвэрлэлийн технологи зохион байгуулалтын баримт
бичиг боловсруулах заавар
БД 12-104-11
1.12
Барилга угсралтын ажилд мөрдөх хөдөлмөр хамгааллын
үлгэрчилсэн заавар
БД 12-101-05
2-р бүлэг. Буурь, суурь
2.1
Барилгын газар шороо ба буурь суурийн ажил
БНбД 3.02.01-90
2.2
Барилгын ул хөрсний зондчиллын ажил
БНбД 3.02.05-89
Барилга байгууламжийн буурь, суур
БНбД 2.02.01-94
3-р бүлэг. Барилгын бүтээц
3.1
Цутгамал бетон, төмөр бетон бүтээц
БНбД 52-02-05
3.2
Бетон ба төмөр бетон бүтээц
БНбД 2.03.01-90
3.3
Өрөг бүтээц
БНбД 3.03.05-90
3.4
Ган бүтээц
БНбД53-02-05
3.5
Модон бүтээц
БНбД 3.03.08-88
3.6
Төмөр бетон хийцийн холбох деталь ба арматурын холбоос гагнах
БН- 393-82
3.7
Ачаалал ба үйлчлэл
БНбД 2.01.07-90
3.8
Угсармал бетон, төмөр бетон бүтээц
БНбД 52-03-05
3.9
Угсармал бетон, төмөр бетон бүтээц
БНбД 3.03.02-90
3.10
Барилгын үйлдвэрлэлийн зохион байгуулалт
БНбД 12-0103*/2009
3.11
Барилга байгууламжийн галын аюулгүйн байдал
БНбД 21-01-02
3.12
Барилга байгууламжийн зураг төсөл зохиох галын аюулгүйн норм
БНбД 21-02-02
3.13
Барилгад хэрэглэх уур амьсгал, геофизикийн үзүүлэлтүүд
БНбД 2.01.01-93
3.14
Барилгад хэрэглэх уур амьсгал, геофизикийн үзүүлэлтүүд /нэмэлт
өөрчлөлт/
БНбД 2.01.0193/2001
3.15
Барилгын дулаан хамгаалалт
БНбД 23-02-09
3.16
Газар хөдлөлтийн бүс нутагт барилга төлөвлөх барилгын норм ба
дүрэм
БНбД 22.01.01*/2006
3.17
Ган бүтээц (Зураг төсөл боловсруулах норм ба дүрэм)
БНбД 53-03-07
3.18
Барилгын бүтээц а буурын найдваршил. Ерөнхий шаардлага
БНбД 20-01-11
3.19
Барилгын бүтээцийг зэврэлтээс хамгаалах
БНбД 20-02-11
4-р бүлэг. Тусгаарлалт, хамгаалалтын түрхлэг, заслын ажил
4.1
Дээвэр, ус уур, дулаан тусгаарлалтын ажил
БНбД 3.04.01-88
4.2
Заслын ажил
БНбД 3.04.02-88
4.3
Байгууламж ба барилгын бүтээцийг зэврэлтээс хамгаалах
БНбД 3.04.03-90
4.4
Шалны ажил
БНбД 3.04.04-90
5-р бүлэг Ус хангамж, ариутгах татуургын гадна шугам сүлжээ
5.1
Ариутгах татуурга, гадна сүлжээ ба байгууламж
БНбД40-01-14
5.2
Ус хангамж, гадна сүлжээ ба байгууламж
БНбД 40-02-06
5.3
Барилга доторх усан хангамж, ариутгах татуурга
БНбД 40-05-98
5.4
Ус хангамж. Ариутгах татуургын сүлжээний хуванцар хоолойг
төлөвлөх ба угсрах. Үндсэн журам
БД 40-102-06
5.5
Дотор сантехникийн сүлжээ
БНбД 3.05.01-88
5.6
Усан хангамж, бохир ус, гадна шугам сүлжээ, түүний барилга
байгууламж
БНбД 3.05.04-90
5.7
Технологийн тоног төхөөрөмж дамжуулах хоолой
БНбД 3.05.05-89
5.8
Цахилгаан сантехникийн ажил
БНбД 3.05.06-85
5.9
Автоматжуулалтын систем
БНбД 3.05.07-85
5.10
Халаалт, агаар сэлгэлт ба кондицонер
БНбД 41-01-02
5.11
Цэвэр ус ариутгах татуургын шугамын худгийн угсармал төмөр
бетон хийц
MNS 0907:1982
5.12
Бохир ус зайлуулах болон дернажийн системд зориулсан өндөр
нягттай полиэтилен (PE-HD) хуванцар хоолой, холбох хэрэгсэлШаардлагууд
MNS ISO 8772:2008
5.13
Ус дамжуулахад зориулсан полиэтилен хоолой (PE). Ерөнхий
шаардлага
MNS ISO 4427:2007
5.14
Усны барилга байгууламжийн ачаалал ба үйлчлэл
БНбД 33-05-09
5.15
Хүрээлэн байгаа орчин. Усны чанар. Ариутгах татуургын сүлжээнд
нийлүүлэх хаягдал ус. Ерөнхий шаардлага
MNS 6561:2015
5.16
Бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн байршил, цэвэрлэгээний
технологи түвшинд тавих үндсэн шаардлага.
MNS 4288:1995
5.17
Ариутгах татуурга, гадна сүлжээ ба байгууламж
БНбД40-02-16
Ус хангамж гадна сүлжээ ба байгууламж
5.18
Ус хангамж, ариутгах татуургын гадна сүлжээ, барилга байгууламж
БНбД40-04-16
5.19
Барилга доторх ус хангамж, ариутгах татуурга
БНбД40-05-16
5.20
Дотор сантехникийн систем
БНбД40-06-16
5.21
Хүрээлэн байгаа орчин. Усны чанар. Ариутгах татуургын сүлжээнд
нийлүүлэх хаягдал ус. Ерөнхий шаардлага
MNS 4943:2015
6-р бүлэг. Тээврийн барилга, байгууламж
6.1
Автозам төсөллөх
Автозам төсөллөх
6.2
Автозам барих норм
Автозам барих норм
6.3
Төмөр зам ба автозамын тоннель
Төмөр зам ба
автозамын тоннель
6.4
Авто замын гүүр ба хоолой төсөллөх
Авто замын гүүр ба
хоолой төсөллөх
7-р бүлэг. Дулаан хангамж
7.1
Уур, халуун усны шугам хоолойг төхөөрөмжлөх аюулгүй ашиглах
дүрэм
ДБХСайдын 1999
оны 164 дүгээр
тушаал
7.2
Уурын ба усан халаалтын зуухыг төхөөрөмжлөх аюулгүй ашиглах
дүрэм
ЭХУУсайдын 1994
оны 72 дугаар
тушаал
7.3
Барилга байгууламжийн утааны эсрэг хамгаалалтыг ашиглалтад
оруулах, ашиглалтын үед шалгах аргууд
БД21-102-12
8-р бүлэг. Цахилгааны ажил
8.1
Цахилгаан байгууламжийн дүрэм
БД 43-103-03
8.2
Цахилгаан техникийн ажил
БНбД 3.05.06-90
9-р бүлэг. Стандартууд
9.1
Барилгын ажилд хэрэглэх хайрга, буталсан хайрга
MNS 0346:2000
9.2
Барилгын ажилд хэрэглэх дайрга. Техникийн шаардлага
MNS 0390:1998
9.3
Барилгын ажилд хэрэглэх элс. Техникийн шаардлага
MNS 0392:1998
9.4
Сийрмэг бетон. Бүтээц ба эдлэхүүн. Техникийн шаардлага
MNS 0831:2001
9.5
Бетон зуурмагийг турших арга
MNS 1170:1985
9.6
Барилгын зуурмаг. Техникийн шаардлага
MNS 1185:1985
9.7
Хүнд бетон. Техникийн ерөнхий шаардлага
MNS 1228:1987
9.8
Бетон. Сорьцоор бат бэхийг тодорхойлох арга
MNS 1272:99
9.9
Бетоны хүйтэн тэсвэрлэлтийг тодорхойлох арга.
MNS 1918:1985
9.10
Бетоны бат бэхийг шалгах, үнэлэх зарчим
MNS 1920:1999
9.11
Бетоны эзлэхүүн жин, ус шингээлт, сүвэрхэгжилт, ус үл
нэвтрүүлэлтийг тодорхойлох арга
MNS 2122:1985
9.12
Угсармал бетон, төмөр бетон бүтээц, эдлэхүүн. Техникийн ерөнхий
шаардлага
MNS 2228:2002
9.13
Холбогч материалд хэрэглэх идэвхит эрдэс нэмэлт
MNS 2319:1986
9.14
Угсармал төмөр бетон бүтээц, эдлэхүүн. Ачаалж турших арга. Бат
бэх, хөшүүншил, цав тэсвэрлэлтийг үнэлэх журам
MNS 2370:2003
9.15
Төмөрбетон бүтээцийн ширээсэн арматур эдлэхүүн ба бэхэлгээний
төмөр. Техникийн ерөнхий шаардлага
MNS 2797:2001
9.16
Хүнд бетонд хэрэглэх дүүргэгч материал. Техникийн шаардлага
MNS 2803:2004
9.17
Төмөрбетон бүтээцийн бэхэлгээний төмөр ба арматурын ширээсэн
холбоо. Нэр төрөл ба хэмжээ
MNS 3073:2001
9.18
Цемент. Техникийн ерөнхий шаардлага
MNS 3091:2008
9.19
Цутгамал бетон, төмөр бетон бүтээцийн хэв хашмал. Ангилал ба
техникийн ерөнхий шаардлага
MNS 3173:2002
9.20
Бетон болон барилгын зуурмагт хэрэглэх ус. Техникийн нөхцөл
MNS 3821:1985
9.21
Бетон ба төмөр бетон эдлэлийн металл хэв
MNS 3852:1985
9.22
Хэт богино авиагаар бетоны бат бэхийг тодорхойлох арга
MNS 4114:1991
9.23
Бетон. Ангилал , ерөнхий техникийн шаардлага
MNS 3996:1987
9.24
Цутгамал бетон. Төмөр бетон бүтээцийн задалж шилжүүлдэг хэв
хашмал
MNS 5121:2002
9.25
Бетон. үл эвдэх механик сорилын аргаар бетны бат бэх тодорхойлох
арга
MNS 5581:2005
9.26
Полистиролбетон. Техникийн шаардлага
MNS 5771:2007
9.27
Бетоныг урьдчилан хүчитгэхэд зориулсан ган. 1-р хэсэг. Ерөнхий
шаардлага
MNS ISO 69341:2003
9.28
Бетоныг урьдчилан хүчитгэхэд зориулсан ган. 2-р хэсэг. Хүйтнээр
сунгасан ган утас. Техникийн шаардлага
MNS ISO 69342:2003
9.29
Бетоныг урьдчилан хүчитгэхэд зориулсан ган. 3-р хэсэг. Хатжуулж,
уяраасан ган утас
MNS ISO 69343:2003
9.30
Төмөрбетон бүтээцийн ган туйван
MNS JIS G
3112:2002
10-р бүлэг. Холбоо дохиолол
10.1
Барилгын дотор холбоо, дохиоллын сувагчлал ба кабелийн угсралт
10.2
Барилга, орон сууц, гудамж талбайд тавих хяналтын камер. MNS 6423 : 2013
Ерөнхий шаардлага
10.3
Барилга байгууламжийн
дохиоллын хэрэгсэл
10.4
Телефон сүлжээний сувагчлалд зориулсан хуванцар яндан
MNS 5017 : 2001
10.5
Кабелийг залгах, муфьтлах. Ерөнхий шаардлага
MNS 5277 : 2003
10.6
Кабелийн цахилгааны үзүүлэлт, Ерөнхий шаардлага
MNS 5781 : 2003
10.7
Холбооны кабелийн суурилуулалт
MNS 5276 : 2013
10.8
Шилэн кабелийн суурилуулалт. Техникийн шаардлага
MNS 5207 : 2014
10.9
Шилэн кабелийг залгах, муфьтлах. Ерөнхий шаардлага
MNS 5278 : 2014
гал
унтраах
автомат
MNS 5471 : 2005
төхөөрөмж, БНбД 21-04-05
6.4. ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ БА ШААРДЛАГАД ХАМРАХ ЗАРИМ БАРАА
МАТЕРИАЛ БА ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ
Поз
Марк
Тоног төхөөрөмжийн нэр
РМ-1.1
РМ-1.2
РГО
700.1000.1500.18
Механик сараалж Экополитетр
РГО 700.1000.1500.18
Всуваг-0.7мм засвар -18мм Нцооног -1.5м :0.37кВт
РМ-2.1
РМ-2.2
РГО
900.1000.1500.6
Механик сараалж Экополитетр
РГО 900.1000.1500.6
Всуваг-0.9мм bзасвар -6мм Нцооног -1.5м :0.37кВт
3
Цайрдсан төмөр хогийн контейнер W=1.1м2 L=1360
B=1055мм Н=1440мм лист 1.2мм
4
Элс баригч Агропецкомплекс 1200, 2х2мм
4010
Н-
Нэг пролеттой, дүүжин кран балк даац 2т Н=6м ,L=5.4;3.92
kBт ГОСТ 7890-93
T-1
Агааржуулах төхөөрөмж
K-1
C415M
Компрессор C415M, Q=0.63м3/мин H=10aтм; Vpec = 230л,
380В, P=5.5кВт
Хаалт арматур
2
VAG ERI KAT
2421-A
Шлюзэн затвор VAG ERI WxY400x800
KAT
2421-A, АP HR маховекийн хамт Нсуулгалт (Сувгийн
ёрооолоос )1980мм
2a
VAG ERI KAT
2421-A
Шлюзэн
затвор
VAG
ERI
KAT 2421-A AP HR маховекийн хамт
(Сувгийн ёрооолоос )2221мм
2б
VAG ERI KAT
2421-A
Шлюзан затвор VAG ERI WxY400x1000
KAT 2421A ,AP HR маховекийн хамт Нсуулгалт (Сувгийн ёрооолоос
)2421мм
2в
VAG ERОХ KAT
2412-A
Шитэн затвор VAG EROXN400-0.8 бap KAT 2412-A
бэхэлгээний элементтэй
VAG ROTAG8
KAT5552 -A
Уртасгасан шток бүхий алсын зайн удирдлагын систем
VAG ROTAG8 KAT5552 -A маховекийн хамт
Дүн
М1
Wilo EMU TR
22.145-4/8v
Дүүжин холигч миксер P=2.2кВт
ABS LD-100
Ачаа өргөлтийн төхөөрөмж
WILO Sevio Air
Мембран диффузор
D-Disc
MemebraneDiffiser
Э1
НД2
С-5-400
Гипохлорит натрийн бичил генератор P=3кВт
Etatron DLX-MA
02-10
дозлогч Насос Q=2л/ц;H=10бар;P=37кВт
WxY400x900
Нсуулгалт
E3
Aнион 120EK
Гипохлорит натрийн сав W=120л;0.53x0.53x1.61
E4
Aнион 120EK
Гипохлорит натрийн зарцуулалтын сав
W=120л;0.53x0.53x1.61
E5
Aнион 120EK
Давсны уусмал бэлтгэх сав W=120л;0.53x0.53x1.61
Коагулянтийн уусмал бэлтгэх төхөөрөмж
НД1
E2
Насос дозатор Q=2х2л/ц
Aнион 120EK
Коагулянтийн сав W=2000л
Механик миксер
Компрессорын холболт
К1
K-19
Турбомпрессор Q=3500м3/цаг Р-125 квт
Кран балк 3.2 тн
Насос холболт
Н1
Wilo FA 10.65E
FK 202-4/12
Жигдрүүлэх сангийн насос Q=125м3/ц;H=15м;P=7.5кВт
NM063BFSK42/160
Лагийн насос Q=50м3/ цаг H=50м P=11кВт
Ama- Drainer
N303
Дренажийн насос Q=7м3/ цаг H=10м P=1.15кВт
Гар таль 1тн
Механик лаг усгүйжүүүлэх цех
ПЛ -06К
Туузан фильтр прессээр лагийг усгүйжүүлэх төхөөрөмж
Флокулятор
Налуу винтен конвейр
Лаг цуглуулах сав Q=7.5м3
Техникийн усны сав Q=4м3
Дүүжин насос Q= 120м3/ц, H=16м P=9кВт
Дүн
Захиргааны барилга
119
3-7000
7 хүртэл хэрэглэгчийг холбох электрон автомат станц КХLea-308
209
2-2819
1м3 эзэлхүүнтэй тэлэлтийн сав
Халаалтын тогоо
Автоматикийн ажлын тоног төхөөрөмж
Урвалж бэлтгэх цехийн моторын удирдлагын самбар
542
3-3434
Биологи цэвэрлэгээний блокын моторын удирдлагын
самбар
Агааржуулах насос станцын моторын удирдлагын самбар
Жигдрүүлэх сангийн насос станцын моторын удирдлагын
самбар
Илүүдэл ус шахах насос станцын моторын удирдлагын
самбар
Механик цэвэрлэгээний цехийн моторын удирдлагын
самбар
Механик аргаар лаг усгүйжүүлэх цехийн моторын
удирдлагын самбар
542
=
1м3 эзэлхүүнтэй тэлэлтийн сав
Гадна цахилгааны тоног төхөөрөмж
Хуудасны Шифр
дугаар
Материалын нэр
366
3-3167
Хүчний хувьсгуур
ТМ 400/0,4
367
3-3816
10 кВ-ын өндөр хүчдэлийн оруулга
367
=
0.4 кв-ын хуваарилах байгууламж ЩО-70
6.4.1.Цахилгааны тоног төхөөрөмж
Кабелийн төгсгөвч НКИ5.5-8
Гадна гэрэлтүүлгийн удирдлагын самбар
ЩРн-9э-0.36 , цагийн реле-1ш, 40А-ын контактор-1ш, оролтын салгуур, 50А-1ш
Шонгийн суурь
Гэрэлтүүлгийн салбарлагч
Гэрэлтүүлэгч цэнэглэх утас 2.5мм2
Асбесто цементэн 100 мм яндан
Хуванцар хоолой d-50
Агаарын шугамын АС50 утас
3Б15 - 1-маркийн төмөр бетон завсарын тулгуур
Ак15-2- маркийн төмөр бетон хөлтэй төгсгөлийн тулгуур
Уа15-1 маркийн төмөр бетон хөлтэй татлагатай анкер тулгуур
Агаарын шугамын АС50 утас
10/0.4 кВ-ын хүчдэлийн 400 кВа чадалтай 3 ф азын хүчний тосон хөргөлттэй хүчний
трансформатор/ ТМГ-400 10/0.4 кВ/
10 кВ-ын 3 фазын хуурай салгуур 400А
ЩО70 трансформаторын 0.4 кВ-ийн оролтын шүүгээ
ЩО70 гаргалгааны 0.4 кВ-ийн шүүгээ
ЩО70секц холбогч 0.4 кВ-ийн шүүгээ
0.4 кВ-ын цэнэг шавхагч
3 фазын 380 В-ын тоолуур
Пакет сэлгэн залгагч бүхий хайрцаг
ЯПВ-25250*250*250
Салбарлах хайрцаг кор-73
Хүчний кабель ВВГ2*2,5мм
Хүчний кабель ВВГ3*2,5мм
Хүчний кабель ВВГ 4*2,5мм
Хүчний кабель ВВГ 4*4мм
Тэгш өнцөгт огтлолтой хөнгөн цагаан "Шин" AДЗ1Т 5*50мм
Тэгш өнцөгт огтлолтой хөнгөн цагаан "Шин" AДЗ1Т 6*80мм
ПВХ тусгаарлагч хөнгөн цагаан бүрхүүлтэй Кабель
ААШВ-6кв 3х50мм2
Зэс голтой ПВХ тусгаарлагч бүрхүүлтэй хяналтын
кабель КВВГ 7*2,5мм2
Кабель ВВГ4х4мм2
Кабель КВВГ 10х1.5мм2
Кабель КВВГ 4х2.5мм2
Кабелийн халж хэлбэрших муфт
500мм2 хүртэл огтлолтой хөнгөн цагаан дан шин угсрах, 0.4 кВ-ын ХБ-ийн
0.4кВ-ын тулгуурын хөндийрүүлэгч угсрах
ф80мм хүртэл голчтой ган хоолой
50*50*5мм 3000мм хэмжээтэй булан төмөр
газардуулагчийг гар ажиллагаагаар зоох
Пүршин хөтлүүртэй , тэргэнцэрт вакуум таслууртай шугамын ячейка KYN 28A. 1000A
Гүйдлийн трансформатор ТОЛ-10, 100/5
Тэг дарааллын гүйдлийн трансформатор
ТЗЛР-100- 470/1
Хүчдэл хязгаарлагч ОПН 10/12-10 (1) УХЛ 12
Бүрэн электрон тоолуур 380, 5А
Микропроцессын хамгаалалт SEL-751A
Нумын хамгаалалт SEL-С804
Галын хор ОСП-1
6.4.2.Лабораторийн тоног төхөөрөмж /Лабораторийн багаж, шинжилгээний дээжийг адилтгах
урвалжуудын хамт /
1.1
Спектрометр DR3900 VIS
Умбуур бодис, ХХХ, азот, фосфор,
сульфид, сульфат г.м 64 үзүүлэлтийг
аргачлалын дагуу үзэх боломжтой.
1.2
Термостат DRB200
ХХХ, азот, фосфор болон металийн
нэгдлүүд, хром, нийт органик нэгдэл,
трихалометан тодорхойлно.
1.3
Адаптер
Халуун дээжний
1.4
Зөөврийн мультметр HQ40d
pH, цахилгаан дамжуулах чанар,
температур, ууссан хүчилтөрөгч,
исэлдэн ангижрах чанарыг тодорхойлно
Ууссан хүчилтөрөгчийн мэдрэгч LDO
БХХ-ийн тестэнд ашиглана.
1.5
/1 м кабелтай/
1.6
Пипетка
0,2-1,0 мм хүртэл
1.7
Пипетка
1,0-5,0 мм хүртэл
1.8
Пипеткын хошуу
1,0-5,0 мм
1.9
Пипеткын хошуу
0,2-1,0 мм
1.10
Пипеткын тавиур
5 пипетка зэрэг тавих
2.1
Химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч /ХХХ/
тодорхойлох урвалж
Концентраци бага буюу 3-150мг/л
тохиолдолд
2.2
Химийн идэвхт хүчилтөрөгч /ХХХ/
тодорхойлох урвалж
Концентраци их буюу
фосфор тодорхойлох урвалж
0,00-5,0 мг/л, 1,0-100 мг/л
концентрацитай үед тодорхойлно
Аммони тодорхойлох урвалж
0,5-25мг/л, 10-150мг/л концентрацитай
үед тодорхойлно
2.3
2.4
20-1500мг/л тохиолдолд
2.5
Нитрат хэмжээг тодорхойлох
NO3-N 0,2-30мг/л концентрацитай үед
тодорхойлно
2.6
Нитрит хэмжээг тодорхойлох
NO2-N 0,001-0,6мг/л концентрацитай
үед тодорхойлно
3.1
Винклерын сав/хуванцар/300 мл
3.2
Винклерын сав/хуванцар сав /300 мл
бөглөөтэй
3.3
Хуванцар саванд зориулсан юүлүүр,
3.4
Хүчилтөрөгчийн мэдрэгчид зориулсан
соронзон хошуу
3.5
Колбо 1000мл, полипрофилон таг болон 6
талт суурь
3.6
Соронзон холигч
3.7
Био-кит –20 хэрэглээнд
БХХ хэмжилтэнд зориулагдсан
3.8
Тэжээлийн бодисын пифер
3мл- ыг 3000мл усанд шингэлэн усанд
хэрэглэнэ
3.9
Нитрификацыг саатуулагч бодис
Дозлогч /хуурай бодис/
Хуурай бодисын, дозны савны 2
удаагийн дүүрэлт нь 300мл сорилд
хэрэглэнэ
3.11
Ус шингэлэх сав
10л
3.12
Агааржуулагчтай агаарын насос
1м гуурстай
3.13
БХХ стандарт бодисын сав
1л-ын сав 10 хэрэглээнд
3.14
Хэмжилтын колбо
1000 мл
3.10
3.15
Дээжийн сав /хөнгөн цагаан/
90мл
3.16
Шүүлтүүр сав/сорох сав/
1000 мл
3.17
Шаазан юүлүүр
3.18
Соруултай сав
ф-41мм
3.19
Жийрэг
ф -53мм /41-51мм-ын хоорондох/
3.20
Шилэн утаст шүүлтүүр
500 хэмийн халуунд тэсвэртэй, Ф-99мм
3.21
Вакуум насос 32мл
3.22
Гуурс 8*5мм
Вакуум насосны
3.23
Хямсаа
Мембран шүүлтүүрт зориулагдсан
3.24
Жин
Умбуур бодисын
3.25
Термостат ТС1355
4-40
3.26
Хуванцар болон шилэн Цилиндр /100 мл
суурийн хамт/
Лагийн туналт массын индекс
тодорхойлох
3.27
Лабораторын цаг
Сэрүүлэгтэй цаг
4.1
Микроскоп /Primus monocular Stage 10x, 40,
100 objectives/
Бичил биетэн тодорхойлох, лагийн
шинж чанарт анализ хийх
4.2
Микроскопны тавиур ширээ
4.3
Үе шаттай харьцуулалт хийх төхөөрөмж
/binocular/
4.4
Шүүгээ
4.5
Шилэн тагны багц – 100 ширхэгтэй (Слайд
хэлбэрийн)
4.6
Шилэн тагны хямсаа
4.7
Резинен тагтай пипетик
4.8
4.9
Зөөврийн компьютер
Микроскоптой холбож мэдээллийг
хадгалах
Зөөврийн үнэр мэдрэгч
Kanomax(R)-тай дүйцэх
Зөөврийн үнэр мэдрэгчийн жишиг үзүүлэлт:
Detection Method
Two Semiconductor Gas Sensors
Object Gas
Ethanol, Acetone, Hydrogen, etc.
Sampling Method
Continuous Sampling with Built-in Pump
Detection Range
0.1 ppm to 200ppm (with Ethanol Concentration)
Digital LCD Display
Display
Odor Strength Level (Low range:0.0-99.9,High range:0-999)
Odor Classification (0-90)
Response Time at 90%:
Ethanol: 100ppm in 20 seconds
Response Time
Methyl Mercaptan: 0.16ppm in 50 seconds
Xylene: 46ppm in 50 seconds
4 ‘AA’ Size Alkaline Batteries or AC Adaptor
Power Source
*Battery life for continuous measurement s approx. 7 hours.
Consumed Power
Approx. 1100mW with ‘AA’ Size Alkaline Batteries
Storage Temperature Range
0 to 40 degree in C (No dew condensation)
6.5. БАРИЛГА-БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛ, ШУГАМ ХООЛОЙ, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН
ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ БА ШААРДЛАГА
6.5.1
Ерөнхий шаардлага
Гүйцэтгэгчийн хариуцан нийлүүлэх барилга-барилгын материал ба тоног төхөөрөмж нь техникийн
тодорхойлолт ба шаардлагад заасан стандартуудын буюу эсвэл түүнтэй дүйцэхүйц стандартуудын
шаардлагыг хангасан техникийн үзүүлэлттэй байна.
Техникийн тодорхойлолт ба шаардлагад заасан үзүүлэлтээс илүү сайн чанарын үзүүлэлттэй
материал, тоног төхөөрөмж сонгож суурилуулахыг зөвшөөрнө.
Тоног төхөөрөмжийг үйлдвэрлэгчийн гаргасан заавар, зөвлөмжийн дагуу угсарч суурилуулан
туршилт хийсэн байна. Барилгын ажлын ил, далд ажлын актыг баталгаажуулах, үе шатны ажлын
гүйцэтгэлийн тэмдэглэл хөтлөх, барилгын улсын хяналт хэрэгжүүлэх эрх бүхий байгууллага, зураг
төсөл зохиогч, захиалагчаас тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлнэ.
Барилгын ажил эхлэхээс дуусах хүртэл Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг
бүрэн хангасан байна.
6.5.2
Барилга барилгын материал
Газар шорооны ажил /Барилга, байгууламжийн буурь, суурь бэлтгэх, хөрсийг нягтруулах/
1. Ерөнхий
Цэвэрлэх байгууламжийн төрөл бүрийн барилгын буурь, суурь
бэлтгэх, шугам хоолой суурилуулах суваг ухах, буцааж булах
болон биоцөөрөм байгуулах гэх мэт газар шорооны ажлын
тухай энэ хэсэгт тодорхойллоо.
2. Материал, хийц
3.
Гүйцэтгэл
Газар шорооны ажлыг ХАБЭАШ-ыг баримтлан Зураг төслийн ба
технологийн горимын дагуу хийж гүйцэтгэнэ.
Газар шорооны ажилд дараах шаардлагууд тавигдана.
Газар шорооны ажил хийхийн өмнө тавигдсан улаан шугам зөв
эсэхийг шалгасан байна.
Аливаа ухлага, овоолгыг хийхийн өмнө ургамлын үндэс, ялзмагт
давхаргад орох хөрсийг тухайн газрын хөрснөөс шалтгаалан 0.2м0.5м
зузаантай хуулж тусгайлан овоолж хадгална. Ухлага,
овоолгын ажил дуусахад энэхүү ургамалт хөрсөөр байгууламжийг
хучиж ургамалжуулах арга хэмжээ авсан байна.
Газар шорооны бүхий л шатны ажлуудыг (шороог зөөх, тарааж
тэгшлэх, чийглэх, хатаах, нягтруулах г.м.) технологийн горимын
үе шатны дарааллаар үргэлжлүүлэн хийнэ.
Далан байгуулах, ухсан хөрсийг буцааж булах зэрэг газар шорооны
ажлыг үе үеэр нь дэвсэж, хөрс нягтрах хамгийн
тохиромжтойгоор усалж, нягтруулна. Далан байгуулах ул
хөрсний үеийн зузаан нь шавранцар хөрсөнд 30-35 см, хайрган
хөрсөнд 35-40 см байх ба хүнд жинтэй доргиурт индүүгээр нэг
мөрөөр 4 багагүйгээр давтан нягтруулалтыг гүйцэтгэнэ.
Шороог дэвсэхдээ захаас гол руу нь тараах замаар, харин жижиг
ширхэглэлтэй буюу чийгтэй шороог голоос зах руу нь тараах
замаар тус тус гүйцэтгэнэ.
Өмнөх үеийг сайтар нягтруулсны дараа дараагийн үеийг дэвсэж
тавина.
Газар шорооны ажлын овоолгод ашиглах шороо нь зохих
хэмжээний чийгтэй байна. Зохих чийгийг хангаагүй шавранцар
хөрсийг карьер дээр нь услах буюу чийгшүүлнэ. Энэхүү
ажиллагааг хайрган хөрсийг дэвсэх үед мөн гүйцэтгэнэ.
Налуугийн нягтруулаагүй хөрсийг гараар зайлуулах бөгөөд
түүнийг буурын хонхор хотгорыг дүүргэхэд ашиглана.
Газар шорооны ажлын нягтруулалт нь зохих шаардлагыг хангасан
байна. Нягтруулсан хөрсний эзлэхүүний нягт нь 1.65-1.8 г/см3
4. Чанарын хяналт
ба туршилт
байх ба чийгийн зохих хэмжээний агууламжийг лабораторийн
туршилтаар тогтооно.
Чийгийн зохих хэмжээний агууламж нь элсэрхэг хөрсний хувьд
8-13%, шавранцар хөрсний хувьд 12-20% байна.
Дээж авах тоо: 300м3 тутамд нэг удаа
Хөрсний жинг дараах аргаар тодорхойлно:
Шавранцар болон элсэрхэг хөрсний жин, чийгшлийг металл
цилиндрээр хөндөгдөөгүй хөрснөөс дээж авч тодорхойлно.
Хайрган болон чулуурхаг хөрсний жин, чийгшлийг хөндөгдсөн
хөрснөөс дээж авч тодорхойлно.
6.5.3 Хэв хашмал
1.
Ерөнхий
Цэвэрлэх байгууламжийн барилга угсралтын ажлын хүрээнд цутгаж барих
барилгын хэв хашмалд тавих шаардлагыг энэхүү хэсэгт тодорхойлов.
2.
Материал, хийц
Хэв хашмал нь дараах үндсэн үүргийг гүйцэтгэнэ.
Үүнд:
-
бетоноор бүтээцийн төслийн хэлбэр дүрсийг бий болгох;
-
бетоны гаднах гадаргуугийн шаардлагатай үзэмжийг хангах;
-
хэв хашмалгүй байх үеийн бат бэхийг автал бүтээцийг барьж байх;
-
шаардлага гарвал арматурыг сунгахад тулгуур болох;
Бетон ба төмөр бетон бүтээцэд хөдөлгөөнт, шилжүүлдэг ба тусгай хэв
хашмалыг (MNS 3173, MNS 3852, MNS 5121) хэрэглэнэ.
Хэвийн элементийн, нэрлэсэн байрлалаас зөрөх хязгаар, мөн хэвний
элементийн хэмжээний зөрүүгийн хязгаар MNS 3173, MNS 3852
стандартуудад зааснаас гадна 4 ба 5 дугаар хавсралтад зааснаас хэтрэхгүй
байна.
Хэв хашмал ба түүний бэхэлгээг тухайн байгууламж, бүтээцийн тогтоосон
хүлцэх хязгаарын доторх зөрөөг ажиглах боломжтой бөгөөд бүтээц
чөлөөтэй хэв гажилттай байх нөхцөлийг хангаж, үйлдвэрлэлийн үед
үүссэн ачааллыг хүлээн авч чадахуйцаар төсөллөж, бэлтгэх хэрэгтэй.
Хэв хашмал ба түүний бэхэлгээ нь сонгож авсан аргаар бетоныг цутгах,
нягтруулахад тохиромжтой бөгөөд урьдчилан хүчитгэх, бетон бэхжих,
дулааны боловсруулалт хийх нөхцөлийг хангасан байвал зохино.
Задалж буулгадаг хэв хашмал нь түүнийг задлахад бүтээцийн бетонд
гэмтэл учруулахгүй байхаар бэлтгэгдсэн байна.
Бетоны бат бэх хэв хашмалыг задлахад хангалттай болсон үед бүтээцийн
хэв хашмалыг буулгана.
Задалж буулгадаггүй хэв хашмалыг бүтээцийн бүрэлдэхүүн хэсэг гэж
төсөллөвөл зохино.
Хэв хашмалыг төмөр, модон материал ашиглаж хийж болох боловч
тусгай зориулалтын үйлдвэрийн хэв хашмал ашиглана. Хэв нь дараах
ачааллыг тэсвэрлэдэг байх шаардлагатай:
a. Wt. чийг. Бетон = 2300 кг/cub
b. Доргилтоос бий болох бодит ачаалал г.м. = 400 кг/м2
Хэв нь бат бэх байхаас гадна бетоныг цутгалтын үед гүний болон
гадаргуугийн доргиур ар нягтруулах явцад босоо болон хөндлөн чиглэлд
хэв гажилтанд ордоггүй байхаар бэхлэгдсэн байна. Төмөр хэвийг мөн
ашиглаж болно. Төмөр хэвийн зузаан нь 4.0 мм-ээс доошгүй байна. Төмөр
хэв нь маш сайн чанартай байх ба бетонон хольц дэвсэх ажлын үед хэв
галбираа алдаж өөрчлөгдөхгүй байх хэрэгтэй. Хэрэв механик доргигч
ашигласан бол холбоос болон бэхэлгээнд нь боолт ашиглах бөгөөд нэмэлт
даацыг эсэргүүцэх бэхэлгээ хийж өгнө.
Төмөр хэвийн
шаардлагууд:
1. Хэв суурилуулахад зөвшөөрөх ямар ч элементийн хамгийн их масс нь
80 кг–аас хэтрэхгүй байна. Суурилуулсан хэв болон шаардагдах тоног
төхөөрөмжийн бүх жин нь 50 кг/м2–аас хэтрэхгүй байх шаардлагатай.
3.
Гүйцэтгэл
2.
Нүүрэн хавтан нь хамгийн багадаа 15мм зузаантай ус шингээдэггүй
өндөр чанартай хавтан байна.
3.
Холбогч ялтас : Энэ нь гадна хавтан бүхий хэвийг холбогчоор дотор
хэвтэй бэт бэх холбож өгнө. Ялтас нь төмрөөр хийгдсэн халуунаар нь
цайранд дүрсэн болон гадна талыг нь зөвшөөрөгдсөн брендийн будгаар
өнгөлсөн байна.
Хэв тавих үед, төмөр хэв нь хөшүүн байлгах өнцөгтэй байна. Хэв тавих
ажлын схем болон зураг төсөл нь бетонон хольц дэвсэх ажлаас 7 хоногийн
өмнө зөвшөөрөгдсөн байх ба хэв тавих бүхий л ажил үүнд, тэнхлэг болон
шатлал тавих ажлыг дуусгасан байх ба бетонон хольц дэвсэх ажил
төлөвлөгдсөнөөс 24 цагийн өмнө дуусгасан байна.
Хэвийг авсны дараа тэгш гадаргуутай (ханууд дээр) болсон байх ба
дараах дэс дугаар бүхий ажиллагааг явуулна.
1. Гадаргуу дээр цементэн угаалгыг хоёр удаа түрхэнэ. Цементэн
угаалга нь адил хэмжээний цемент болон элсний хольцоос бүрдэх ба
хатуу тосон будагтай холино. Хольц дэвсэх газрыг хольц тавихаас
өмнө сайтар норгосон байх шаардлагатай.
2. Энэ хольцыг модон хөвүүрээр зүлгэж тэгшилсэн байна. Цахиурын
карбитаар арчвал илүү сайн болно. Арчилтаар хавтангийн тэмдэглэгээг
арилгана.
3. Засаж дууссан гадаргууг гурван өдрийн турш 2-3 удаа усаар
шүрших байх ба хэрэв бүрэн тавигдахаас өмнө дэвсэлт нь хатвал
тоосжилт тогтоно.
Хэвийн элементүүдийн нэрлэсэн байрлалаас зөрөх хязгаар:
Хэвийн
элементүүдийн
нэрлэсэн
байрлалаас
зөрөх
хязгаар
дор
дурдсанаас хэтэрч болохгүй:
-харилцан солих буюу салгадаг зангилаа, нарийвчийн бэхлэх, тогтоох
элементэд ± 1мм;
- түгжээтэй харилцан үйлчилдэг элементүүд ба түгжээ, нугаст татуурга,
чиглүүлэгч, нугаст татуурга ба чиглүүлэгчийн тулгуур, хэвний хажуу
талыг салгагч ба тогтоогч, механизм, суулгах нарийвчийг тогтоогч,
арматурын гаргалгаа, угсралтын гогцоо зэрэгт зориулсан хашлага
элементүүд, 1000мм хүртэл хэмжээтэй эвлүүлэх ба гагнах зангилааны
деталь зэрэгт ± 2.мм;
- 1000мм-ээс дээш хэмжээтэй хэвийн нугаст хашлага болон эвлүүлэх ба
гагнах зангилааны детальд ± 3мм;
Хэвний боловсруулалтаас хамааруулан түүний элементүүдийн
хэмжээний зөрүүгийн хязгаар:
Зөрүүгийн хязгаар (мм)
Зүсэж боловсруулахаас
(хүчилтөрөгчөөр зүсэх, дарж
Зүсэж боловсруулсан
таслах, нугалж салгах, хөрөөдөх,
деталийн, эсвэл эвлүүлэх
хайчлах г.м.) бусад аргаар
нэгжийн чөлөөт
бэлтгэсэн деталийн, эсвэл
Нэрлэсэн хэмжээнд
эвлүүлэх нэгжийн чөлөөт
хэмжээс
хэмжээ
(мм)
Шугаман
Диаметр
Дугуйралтын
дугуйралтын
Шугаман ба
радиус ба налуу
радиус буюу Нийт Нүх диаметрийн
ирмэгт
налуу ирмэг
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
0,5-3,0
± 0,15
- 0,3 + 0,3
± 1,5
± 1,5
3,0-6,0
± 0,2
- 0,4 + 0,4
± 1,5
± 1,5
6,0-30,0
± 0,5
-1,0 + 1,0
± 1,5
± 1,5
30-120
± 1,0
-2,0 + 2,0
± 2,5
± 2,0
120-1000
± 1,5
-3,0 + 3,0
± 2,0
± 4,0
1000-3150
± 2,0
-
-
± 3,0
-
315010000
± 3,0
-
-
± 5,0
-
Туршилтын тайлан болон хэвийн зураг төсөл, материалын өгөгдөл г.м
зүйлийг бетонон хольц дэвсэх/угсралтын ажил эхлэхээс өмнө зөвшөөрөл
авахаар танилцуулсан байх шаардлагатай.
Бетонон гадаргуу дээр түрхсэн эпоксидийн цавуун
өгөршилт үүсэхгүй байх хэрэгтэй.
өнгөлөг
дээр
Хэвийн зураг төсөл нь Монгол улсад зөвшөөрөгдсөн зураг хийцийн
инженерээр батлагдана. Цаашилбал, хэвийн ажлыг бетонон хучилт
тавих ажил эхлэхээс өмнө тухайн салбарын инженер судалсан болон
зөвшөөрснөө бичгээр илэрхийлсэн байх хэрэгтэй.
Хэт их доргиулагч эсвэл хусуур хэрэглэх үед бетонон хольцын дээд үед
цементийн сүү бий болохоос зайлсхийж арга хэмжээ авах шаардлагатай.
Сүвэрхэг бүтээц болон хэвэнд цутгасан бетоны үе бүрийн дунд байгаа
цементийн сүүг хуулна.
6.5.4 Арматур
1.Ерөнхий
Цэвэрлэх байгууламжийн барилга, байгууламжид орох арматурын
техникийн шаардлагуудыг энэ хэсэгт тодорхойлов. Бүтээцэд
хэрэглэх арматур нь зураг төслийн болон холбогдох стандартын
шаардлагыг хангасан байвал зохино. Арматурыг, түүний чанарыг
баталсан гэрчилгээ дагалдах ба тэмдэглэгээ хийгдсэн байх ёстой.
Арматурыг тээвэрлэх, хадгалахдаа зэврүүлэх, бетонтой барьцалдах
барьцалдалтыг бууруулахад хүргэдэг налархай хэв гажилт болон
механик гэмтэл гаргахгүй байх нөхцөлийг хангах хэрэгтэй.
2.Материал, хийц,
бүтээгдэхүүн
Уямал арматурыг хэв хашмалд зураг төслийн дагуу байрлуулна.
Тэгэхдээ тэдгээрийг байрлуулах, бетон цутгах үед арматур хөдөлж,
шилжихээргүй найдвартай байрлалтай байлгах арга хэмжээг авах
хэрэгтэй. Арматурын байрлалын, зураг төсөлд зааснаас гажих зөрөө
нь норм ба дүрэмд (БНбД 52-02-05) заасан хүлцэх хэмжээнээс хэтэрч
болохгүй. Гагнааст арматурын тор, каркасыг цэгэн гагнуур болон
бусад аргаар бэлтгэнэ. Эдгээрийн гагнааст залгаасны бат бэх нь
холбогдох норматив баримт бичгийн (MNS 3073, MNS 2797)
шаардлагыг хангаж байвал зохино. Гагнасан арматуран эдлэхүүнийг
хэв хашмалд зураг төслийн дагуу байрлуулна. Үүнд, түүнийг
байрлуулах, бетон цутгах үед арматурууд хөдөлж шилжихээргүй
найдвартай байрлалтай байлгах арга хэмжээ авна. Арматуран
эдлэхүүний байрлалын, зураг төсөлд тусгаснаас гажих зөрөө нь БНбД
52-02-05 норм ба дүрмээр тогтоосон хүлцэх хэмжээнээс хэтэрч
болохгүй. Арматурын шилбэний төгсгөлийг шаардлагатай хэмжээний
радиустай матаж, дэгээ гаргахад тусгай багаж ашиглавал зохино.
Арматурын уулзварын залгаасыг контактын, нуман, онгоцон
гагнуураар гагнана. Хэрэглэж буй гагнуурын арга нь гагнааст
холбоосны бат бэх ба түүнд нийлж байгаа хэсгийн арматурын
гагнааст холбоосны хэв гажих чанар, бат бэхийг хангах ёстой.
Арматурын (уулзварын) механик холбоосыг шахагч болон эргээст
муфтээр, эсвэл холбогдох норматив баримт бичгээр зөвшөөрсөн
бусад төрлийн холбоосоор гүйцэтгэнэ. Суналтын арматурын механик
холбоосны бат бэх нь залгаж буй шилбэнийхтэй адил байвал зохино.
Арматурыг тулгуурт, эсвэл бэхэжсэн бетонд тулж хөвчилж татахад
арматурын урьдчилсан хүчдэл нь зураг төсөлд заасан хэмжээнд,
холбогдох норматив баримт бичгээр, эсвэл тусгай шаардлагаар
тогтоосон зөвшөөрөгдөх зөрөөтэйгээр хүрсэн байвал зохино.
Арматурын татуургыг буулгахад урьдчилсан хүчдэл бетонд аажмаар
дамжих нөхцөлийг хангах хэрэгтэй. Арматур нь зураг дээр
тодорхойлсны дагуу эсвэл түүнээс илүү чанартай олон улсын
стандартад нийцсэн байж болно. Арматур үйлдвэрлэгчийн гэрчилгээ,
чанарын болон техникийн тодорхойлолттой байх ёстой.
Арматурын болоод цувимал ган, арматурын эдлэхүүн ба ган торгоовч
нь ажлын зураг ба зохих стандарт (MNS JISG 3112:2002,
MNS3154:81, MNS2630:89, MNS2630:2001)-ын шаардлагатай нийцэж
байх ёстой.
Орон зайн том хэмжээтэй арматуран эдлэхүүнийг тээвэрлэх болон
угсрах зориулалтаар хэсэглэн бэлдэх түүнчлэн зураг төсөлд буй
арматурыг өөрчлөх шийдэлтийг зөвхөн захиалагч ба зураг төслийн
байгууллагатай тохиролцож шийдвэрлэнэ.
Арматурын ганг тээвэрлэх хадгалахад MNS JISG 3112:2002,
MNS4237:94,
MNS4900:99,
MNS2630:89,
MNS3154:81-ийг
баримтална.
Арматурыг бетонд байрлуулах.
2. Гүйцэтгэл
Зэврээгүй, тоос шороо бусад гадны материалаар бохирдоогүй
арматурыг хэрэглэнэ. Бетоныг хамгаалах бүрхэвч гадаргууд угсармал
цементэн блок, арматур эсвэл тохирох зүйлийг бетоны гадуур
хамгаалалтад хэрэглэнэ.
Ажил явагдаж байх үеийн шинэ цутгасан бетоны давхаргуудад эсвэл
бетон цутгаж байхад арматурын төмөр утсыг бетонд байрлуулахгүй.
Шилбэн ба утсан арматур түүнчлэн хүчитгээгүй арматуран
эдлэхүүнийг зохих хэмжээнд нь тасалж бэлдэх түүнчлэн 32 мм-ээс
бүдүүн шилбэ бүхий арматуран каркас ба цувимал ганг даацын
арматур болгон бэлдэхэд зураг төсөл ба АГТ-д зааснаар гүйцэтгэх
хэрэгтэй.
Том хэмжээ бүхий орон зайн арматуран эдлэхүүнийг зориулалтын
кондуктороор угсарвал зохино.
Арматур бэлдэх (таслах , ширээх ба анкерын булцуу гаргах г.м) ба
хэвэнд байрлуулах түүнчлэн арматурыг урьдчилан хүчитгэхэд зураг
төсөл ба АГТ-д заасныг баримтлан гүйцэтгэх хэрэгтэй.
Арматурын шилбэ ба каркас, орон зайн эдлэхүүн түүнчлэн
үйлдвэрлэгдэж бэлдсэн торыг угсрахдаа шилбэ хоорондын зай
болон хамгаалалтын үений зөрүүгийн хязгаарыг дараах хүснэгтэд
зааснаар авбал зохино.
Угсарсан буюу угсарч байгаа арматурын эдлэхүүн ба бүтээц дээгүүр
байрлуулах явган зам тээврийн ба угсралтын тоног хэрэгслээр
хэрхэн тоноглохыг зураг төсөл зохиогчтой тохиролцон АГТ-д
зохицуулбал зохино.
Арматурын шилбийг ширээхгүйгээр холбоход дараах зарчмаар
гүйцэтгэх хэрэгтэй. Үүнд:
Зөрүүлж боох
хэрэглэх
Чагтлан (крест) боох болон зориулалтын холбох хэрэгслээр
(хуванцар ба ган) бэхлэх
буюу бөгжлөн бөгжлөн шахах, эрээсэн холбоос
Арматурын шилбийг зөрүүлэх болон чагтлан ширээж холбоход
зураг төслийн дагуу БН 392:82. MNS 3073:2002
№
Үзүүлэлт
Зөрүүгийн
хязгаар, мм
Шалгах арга
1
2
3
4
1
Тусдаа орших ажлын шилбэний хоорондын зайн
хүлцэх алдаа:
Үзлэг ба хэмжин
шалгалтаар тогтоож
-багана ба дам нуруунд
-хана ба хавтан суурьт
±10
-нүсэр том, цул бүтээцэд
±20
барилгын ажлын
тэмдэглэлд бичнэ.
±30
Зэрэгцээ эгнэж орших шилбэний хоорондох зайн
хүлэх алдаа:
2
-1 м хүртэлх зузаан хавтан ба дам нуруунд
-1 м-ээс зузаан бүтээц эдлэлд
Мөн адил
±10
±20
Арматурын хамгаалах үе төсөлд заасан
хэмжээнээс хэтэрч болох дээд хэмжээ:
15мм хүртэл зузаан арматурын хамгаалах үетэй
дараах огтлол (зузаан ба өргөн, өндөр) бүхий
бүтээц, эдлэхүүнд
Мөн адил
-100м хүртэл
3
-101мм-ээс 200мм
+4
16-аас 20 мм зузаан арматурын хамгаалах үетэй
дараах огтлол бүхий бүтээж эдлэхүүнд
+5
-100мм хүртэл
-101-ээс 200 мм
+4; -3
-201-с 300мм
+8; -3
-300мм-с дээш
+10; -3
Мөн адил
+15; -5
20 мм-ээс илүү зузаан арматуран хамгаалах
үетэй дараах огтлол бүхий бүтээц эдлэхүүнд:
-100мм хүртэл
4
-101-с 200 мм
-201-с 300мм
-300мм-ээс дээш
3. Чанарын
хяналт ба
туршилт
+4; -5
+8; -5
+10; -5
+15; -5
Мөн адил
Зураг дээр үзүүлсний дагуу байрлуулна. Төмөр бетон бүтээцэд
тавигддаг шаардлагын дагуу барилга байгууламжийг төслөхөд
арматурын төрөл, түүний чанарын хяналтын ба нормчлох
үзүүлэлтийг тогтоосон байвал зохино.
Чанарын хяналтын ажлыг (хяналтын дүрэм, туршилтын аргачлал)
холбогдох стандарт, техникийн нөхцөлийн (БНбД 52-02-05; БНбД
52-03-05; БНбД 3.03.02-90; MNS 2228; MNS 2370 ) дагуу
гүйцэтгэнэ.
Арматурын чанарын үзүүлэлтийн ( эхлэлийн ) хяналтад, арматурын
стандартын шаардлага, төмөр бетон эдлэхүүний чанарын
үнэлгээний актын нормыг мөрдөнө.
Гүйцэтгэгч үйлдвэрлэгчийн хүчитгэсэн арматурын гэрчилгээг
Төслийн инженер өгнө. Гүйцэтгэгч бетоны ажилэхлэхээс өмнө
Төслийн удирдагчид мэдэгдэж далд ажлын гэрчилгээ нь дээр гарын
үсэг зуруулна.
Зургын зохиогчийн хяналт хийлгэж зөвшөөрсөн нөхцөлд бетон
цутгалтын ажил хийх
6.5.5 . Бетон цутгах
1. Ерөнхий
Цэвэрлэх байгууламжийн барилгуудыг барихад бетон цутгах ажилд
тавигдах шаардлагыг энэ хэсэгт тодорхойллоо.
2. Материал, хийц
бүтээгдэхүүн
Бетон зуурмагийн шинж чанарын үзүүлэлтүүдийн хувьд Монгол
улсын УСТ 1185-85 стандартыг, бетонон ажлын онцлогийн хувьд
Ажлын зурагт заасныг тус тус баримтална
3. Гүйцэтгэл
Бэлэн болсон бүтээц нь зураг төслийн ба норматив баримт бичгийн
(MNS 2228) шаардлагыг хангах ёстой. Геометр хэмжээсийн зөрөө нь
тухайн бүтээцэд тогтоосон хүлцэх хязгаарын дотор байвал зохино.
Бетон ба төмөр бетон бүтээцийг ашиглаж эхлэх үеийн бетоны бодит
бат бэх нь зураг төсөлд заасан бетоны бат бэхээс багагүй байх ёстой.
Угсармал бетон ба төмөр бетон бүтээц нь зураг төслөөр тогтоосон,
нийлүүлэлтийн (бүтээцийг хэрэглэгчид ачуулах үеийн) бат бэхийг
хангасан байвал зохино. Харин урьдчилан хүчитгэсэн бүтээц нь зураг
төслөөр тогтоосон, дамжуулалтын бат бэхийг (арматурын татуургыг
авах үеийн бетоны бат бэх) хангах ёстой.
Автоклавт бэхжүүлснээс бусад бүтээцийн нийлүүлэлтийн үеийн
бетоны бат бэх нь зураг төсөлд заасан хэмжээнээс багагүй байна.
Цутгамал бүтээцийн бетон нь төслийн хугацаанд (даацын хэв
хашмалыг авахад) хэв хашмалыг задлах үеийн бат бэхэд хүрсэн
байвал зохино.
Бүтээцийг төсөлд тусгасан тусгай төхөөрөмжөөр (угсралтын гогцоот
оосор ба бусад хэрэгсэл) өргөнө. Үүнд бүтээцийг өргөхөд, эвдрэх,
тогтвороо алдах, онхолдох, эргэлдэх, савлах зэрэг нөхцөл гаргахгүй
байх бололцоог бүрдүүлбэл зохино.
Бүтээцийг хадгалах, хураах, тээвэрлэхэд зураг төсөлд дурдсан зааврыг
баримтална. Үүнд: угсралтын гогцоо, гадагш цухуйлгасан арматур
(гаргалгаа, сахал), бетоны гадаргуу зэргийг гэмтээхгүй, бүтээц
бүхэлдээ хэвийн байдлаа хадгалбал зохино.
Барилга байгууламжийг угсармал элементээр барихад, ажил гүйцэтгэх
төслийг мөрдөх хэрэгтэй. Барилга байгууламжийн эд анги болон
бүтээцийг босгоход, түүний тогтворшил, төслийн байрлал, нэгтгэж
томсгон угсрахад бүтээцийн орон зайн үл өөрчлөгдөх байдал,
тэдгээрийн нарийвчлал, ажлын дараалал, хөдөлмөрийн аюулгүй
ажиллагаа зэргийг ажил гүйцэтгэх төсөлд тусгасан байна.
Барилга байгууламжийн цутгамал бетоны ажлыг гүйцэтгэхэд,
бүтээцийн бетоны ажлын дараалал, бетоны хэв хашмалыг буулгах,
шилжүүлж байрлуулах, барих явцад бүтээцийн хөшүүншил, ан цав
тэсвэрлэлт, бат бэхийг хангах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ.
Түүнчлэн технологийн ан цав үүсэх, нэмэгдэх явцыг хязгаарлах
(хийцийн ба технологийн арга хэмжээ авах ба шаардлагатай бол
тооцоо хийх) арга хэмжээг төлөвлөж, хэрэгжүүлбэл зохино.
Аливаа бүтээцийн байрлалын зураг төсөлд зааснаас зөрөх зөрөө нь
барилга байгууламжийн (БНбД 52-02-05; БНбД 52-03-05; БНбД
3.03.02-90) зохих бүтээцүүдийн (багана, дам нуруу, хавтан) тогтоосон
хүлцэх утгаас хэтрэх ёсгүй.
Барилгын бүтээц нь зураг төслөөр тодорхойлсон зориулалтаараа,
тухайн барилга байгууламжийн, зохих норматив баримт бичгээр
тогтоосон ашиглалтын хугацааны турш үүргээ бүрэн биелүүлэх ёстой.
Ашиглалтын хэвийн нөхцөлийг ноцтой зөрчсөний (бүтээцийг хэт
ачаалах, төлөвлөгөөт - урьдчилсан засвар үйлчилгээ хийх хугацааг үл
баримтлах, идэмхий орчныг ихэсгэх гэх мэт) уршгаар ашиглалтад
тохирох байдал, эдэлгээний хугацаа, бүтээцийн даах чадварыг
бууруулах зэрэг сөрөг нөлөөлөл гаргахгүйн тулд барилга
байгууламжийн бетон ба төмөр бетон бүтээцийн ашиглалтын горимыг
хэлбэрэлтгүй мөрдөх хэрэгтэй. Хэрэв, ашиглалтын явцад бүтээцийн
аюулгүй байдлын түвшинг доошлуулах, түүний хэвийн үйл
ажиллагаанд саад учруулах гэмтэл илэрвэл, энэ нормын 9 дүгээр
бүлэгт дурдсаны дагуу арга хэмжээг авч хэрэгжүүлбэл зохино.
Хяналт шалгалтыг хөнгөвчлөх үүднээс наанадаж 24 цагийн өмнө
бетон цутгах хуваарийн талаар Төслийн менежер зохих мэдэгдлийг
өгнө.
Газар дээр нь бетон цутгах ажлыг БНбД 3.03.01-66-д нийцүүлэн
хийнэ.
Бетон зуурмагийг 0.5 м-ээс илүү өндрөөр овоолж болохгүй.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Чанарын хяналтаар, барилгын бүтээцийг бэлтгэх, угсрах, ашиглах явц
дах түүний техникийн үзүүлэлтүүд (геометр хэмжээс, бүтээцийн
болон бетон ба арматурын хэв гажилтын байдал, бат бэх, ан цав
тэсвэрлэлт гэх мэт), түүнчлэн үйлдвэрлэлийн, технологийн горимын
үзүүлэлтүүд нь зураг төсөл, нормативын болон технологийн баримт
бичгийн (БНбД 12-01-03*/2009) үзүүлэлтүүдтэй тохирч байгаа
эсэхийг тогтооно.
Чанарын хяналтын ажлыг (хяналтын дүрэм, туршилтын аргачлал)
холбогдох стандарт, техникийн нөхцөлийн (БНбД 52-02-05; БНбД 5203-05; БНбД 3.03.02-90, MNS 2228, MNS 2370) дагуу гүйцэтгэнэ.
Бетон ба төмөр бетон бүтээцэд тавих шаардлагыг бүтээгдэхүүний
хяналтын: эхлэлийн, үйлдлийн явцын, хүлээн авах үеийн, ашиглалтын
гэсэн үе шатны шалгалтаар хангана.
Хяналт хийхдээ, бетоны бат бэхийг бүтээцээс сонгон авсан, эсвэл
тусгайлан бэлтгэсэн хяналтын сорьцын туршилтын (MNS 1272 ба
"Бетон. Бүтээцээс авсан сорьцоор бат бэхийг тодорхойлох арга") үр
дүнгээр тодорхойлно.
Цутгамал бүтээцэд дээрхээс гадна, хэрэглэж буй бетоны хольцоор
газар дээр нь бэлтгэж, мөн тэр нөхцөлд хадгалж бүтээцийн
бетоныхтой яг адил бэхжүүлсэн хяналтын сорьцын туршилтаар, эсвэл
үл эвдлэх аргаар (MNS 1920, MNS 5581, MNS 4114) бетоны бат
бэхийг тодорхойлно.
Бат бэхийн хяналтыг бетоны бат бэхийн бодит нэг төрлийн бусыг
харгалзан үзэж, статистик аргаар гүйцэтгэж болно. Үүндээ бетон
үйлдвэрлэгч үйлдвэр дээрх, эсвэл барилгын талбай дээрх бетоны бат
бэхийн вариацын илтгэлцүүрийн утгыг ашиглана. Түүнчлэн, үүнийг
бүтээц дэх бетоны бат бэхийг үл эвдлэх аргаар хянахад хэрэглэж
болно.
Шалгаж буй бүтээцийн хяналтын эхний шатанд хязгаарлагдмал
эзлэхүүн дэх дээжийн туршилтын үр дүнгээр статистикийн бус арга
хэрэглэж болно. Түүнчлэн, цутгамал бүтээцийг барьж буй талбай дээр
нь түүвэрчилсэн нэмэгдэл хяналт хийх шатанд, эсвэл үл эвдлэх аргаар
шалгахад дээрх аргыг хэрэглэхийг зөвшөөрнө. Эдгээрийг гүйцэтгэхэд
энэ нормын 9.3.4 дүгээр зүйлийг харгалзан үзэж, бетоны ангийг
тогтооно.
Хүйтэн тэсвэрлэлт, ус үл нэвтэршил, бетоны нягтшилийг шалгахад
MNS 1918, MNS 2122 ба "Хөнгөн ба сүвэрхэгжүүлсэн бетон. Дундаж
нягтыг хянах журам" норматив баримт бичгүүдийн шаардлагыг
удирдлага болгоно.
Арматурын чанарын үзүүлэлтийн (эхлэлийн) хяналтанд, арматурын
стандартын шаардлага, төмөр бетон эдлэхүүний чанарын үнэлгээний
актын нормыг мөрдөнө.
Гагнуурын ажлын чанарын хяналтанд БНбД 52-02-05; БНбД 52-03-05;
БНбД 3.03.02-90 норм ба дүрмүүд, MNS 2797 ба "Төмөр бетон
бүтээцийн арматурын тавр ба тулган ширээлтийн холбоос. Чанарын
шалгалтын хэт авианы арга. Хүлээн авах журам" стандартуудыг
мөрдөнө.
Бүтээцийн бат бэх, ан цав тэсвэрлэлт, хэв гажих чанараар (ашиглалтад
тохирох байдал) тохиромжтой байдлын үнэлгээг тодорхойлоход, MNS
2370 стандартын зааврын дагуу, бүтээцийг хяналтын ачаагаар ачаалж
сорилт хийх, эсвэл нэг төрлийн угсармал эдлэхүүний хэсгээс сонгон
авч, эвдэртэл ачаалан түүвэр туршилт явуулна. Бүтээцийн
тохиромжтой байдлын үнэлгээг иж бүрэн нэгдсэн үзүүлэлтийн
(угсармал ба цутгамал бүтээцэд) хяналтын үр дүнгээр гаргаж болно.
Энэхүү нэгдсэн үзүүлэлтэнд бетоны бат бэх, хамгаалалтын үеийн
зузаан, бүтээц ба огтлолын геометр хэмжээс, арматурын байрлал,
гагнааст холбоосын бат бэх, арматурын диаметр ба механик шинж
чанар, арматуран эдлэхүүний үндсэн хэмжээ, арматурын сунгалтын,
таталтын хэмжээ зэрэг эхлэлийн, үйлдлийн ба хүлээн авалтын
хяналтаар гаргаж авсан дүн орно.
Бетон ба төмөр бетон бүтээцийг барьсны дараа хүлээн авахдаа, уг
бүтээцүүдийг зураг төслийн дагуу гүйцэтгэсэн эсэхийг тогтооно.
(БНбД 52-02-05; БНбД 52-03-05; БНбД 3.03.02-90).
5.
Туршилт
Гүйцэтгэгч газар дээр нь цутгасан бетоны дээжид БНбД 3.03.01-88ын дагуу эсвэл Төслийн менежер баталсан бол дор дурьдсан
хуваарийн дагуу туршилтыг хийлгэх хөлсийг барьж үлдэх
буюу эсвэл төлнө:a) Бетон хольцын төрөл бүр дээр өдөр бүрийн
цутгалтаас эсвэл цутгасан бетоны 40 куб м тутмаас 3 шооноос
бүрдсэн иж бүрдлийг хийж авна.
b) Шоонуудыг цутгасан газраас авна.
c) Туршилт бүр дээр хөдөлгөөнт чанар /конус суулт/ ба хий
агууламж /сүвэрхэгжилт/-ийг авах бөгөөд 3 стандарт шоог
лабораторийн нөхцөлд бэлтгэн хадгална.
d) Туршилт бүрээс нэг шоог 7 хоног дээр нь,үлдсэн шоог 28
дахь хоног дээр нь тус тус бутална/эвдэлнэ.
e) Бат бөхийн зохистой хэмжээг баталгаажуулах үүднээс 5°C – аас
бага температурт талбайн нөхцөлд боловсруулсан нэмэлт
шоонуудыг нэмж бэлтгэнэ.
Туршилтын дүнг туршилтын лабораториос шууд Төслийн удирдагч
болон Гүйцэтгэгчид өгнө. Хэрэв аль нэг туршилтаар техникийн
тодорхойлолтыг хангаагүй бетон илэрвэл Төслийн удирдагч дараах
засаж залруулах процедураас нэг буюу түүнээс илүүг хийхийг
хүчилж болно. Хольцын бүтэц дизайнд өөрчлөлт хийх;
Бетон нийлүүлэгчийг өөрчлөх; Эвдлэхгүй аргаар нэмэлт туршилт
хийх
Ажлыг дахин хийх
Шаардлагатай бол бусад процедурууд
Бетоныг техникийн тодорхойлолтын болон зураг дээр өгсөн
шаардлага хангуулахын тулд авсан засаж залруулах ажлын зардлыг
гүйцэтгэгч хариуцна.
Хэмжээсний шаардлагууд болон хянах аргууд нь дараах хүснэгтэд
тодорхойлсон хязгаарын дотор байна.
Элементийн тодорхойлолт
Хамгийн их
хазайлт
Шалгалт (арга, хэмжээ,
бүртгэл)
1. Босоо тэнхлэгээс буюу төслийн налуугийн
хавтгайгаас хазайх хазайлт хийцийн бүх
өндөрт:
Суурь
Цутгамал хучилтыг барьж буй тулгуур
20 мм
хана, багана
15 мм
Угсармал хучилтыг барьж буй тулгуур
10 мм
Элемент бүрийг шалгаж,
ажлын хүснэгтэд тэмдэглэнэ.
хана багана
2. Хийцийн бүх уртад хэвтээ гадаргуугийн
төслийн байрлал, тэнхлэгээс хазайх
хазайлт
20мм
50-100 м бүрд 5-аас доошгүй
удаа хэмжилт хийнэ. Ажлын
хүснэгтэд тэмдэглэнэ.
3. Гадаргуугийн тухайн хэсэг дэх тэгш бус
байдлыг 2 метрийн урттай хэмжүүрийн
5мм
Дээрхийн адил
шугамаар шалгахад
4. Хийцийн уртын ба алгаслын хэмжээ
±20мм
Элемент бүрийг хэмжиж,
ажлын хүснэгтэд тэмдэглэнэ.
5. Хөндлөн огтлолын хазайлт
+6мм;
-3 мм
6. Ган ба угсармал бетон багана болон бусад
угсармал хийцүүдийн тулгуур дахь төвшин
-5мм
(өндөр)
7. Бэхэлгээний боолтуудын байршил:
План дээр, тулгуурын хүрээний дотор талд
Тулгуурын хүрээний гадна талд
Өндрийн дагуу
Дээрхийн адил
Элемент бүрийг
хэмжинэ.Барилгын схем
зургийг өгнө.
Боолт бүрийг хэмжинэ.
5мм
10мм
Гүйцэтгэлийн схем зургийг
өгнө.
+20мм
8. Өөр хоорондоо уулзсан 2 гадаргуугийн
хоорондын төвшний зөрөө
3мм
Холбоос бүр. Гүйцэтгэлийн
схем зургийг өгнө.
6.5.6. Бетон зуурмагт орох дүүргэгч (элс, хайрга)
1. Ерөнхий
Цэвэрлэх байгууламжийн барилга цгсралтын ажлын хүрээнд барилгын
бетон цутгалтын ажилд зуурмагт орох элс хайрга, дайргад тавигдах
шаардлага
2. Материал, хийц,
бүтээгдэхүүн
Дүүргэгч нь дор дурдсан шаардлагуудыг хангах ёстой:
а. MNS 0346:79
“Барилгын
Техникийн шаардлага”
ажилд
хэрэглэх
хайрга.
б.
ажилд
хэрэглэх
дайрга.
MNS 0390:98 “Барилгын
Техникийн шаардлага”
в. MNS 0392:98 “Барилгын ажилд хэрэглэх элс. Техникийн
шаардлага”
г.
MNS 3089:98 “Барилгын ажилд хэрэглэх элс, хайрганы хольц”
Агрегатын үүсвэр материалын шахалтын хүч 78 МПа-аас багагүй
байна.
3. Гүйцэтгэл
“Бетон цутгах” гэсэн хэсгийг харна уу. Элс, хайрга, дайрга болон ус,
цементийн харьцааг бетоны маркаас хамааруулан нарийн баримтлах.
4. Чанарын
хяналт
ба
туршилт
Гүйцэтгэгч
нь агрегат үйлдвэрлэгч
компаниас
гаргасан
шаардлагад нийцэхийг гэрчилсэн гэрчилгээг Төслийн менежер өгнө.
6.5.7. Тоосгон өрлөг болон өрлөгийн зуурмаг
1. Ерөнхий
Өрөгт бүтээцийг гүйцэтгэх үед норм дүрмээс гадна барилгын
үйлдвэрлэлийн зохион байгуулалт, геодезийн ажил, инженер хайгуулын
төвөгтэй нөхцөлд барилгын ажил гүйцэтгэх болон аюулгүй ажиллагааны
талаарх холбогдох шаардлагуудыг мөрдөнө.
Өрөгт бүтээцэд хэрэглэж буй материал, эдлэхүүний чанар түүнийг хүлээн
авах, тээвэрлэх, хадгалах, турших арга нь холбогдох стандарт, ажлын
зураг төсөлд заасан техникийн нөхцөлийн шаардлагыг хангасан байна.
2. Материал, хийц
Өргийг өрөх зуурмагийг бэлтгэхэд портландцемент хэрэглэнэ. Полимер
цементэн зуурмагт шаарган портланд болон пуццолан портландцемент
хэрэглэхийг хориглоно. Зуурмаг бэлтгэхэд MNS 2916-80-ын шаардлага
хангасан элс хэрэглэнэ. Бусад төрлийн нарийн ширхэгт дүүргэгч
материалыг тэдгээрээр бэлтгэсэн зуурмагийн бат бэхийн болон хэв
гажилтын шинж чанар, өргийн материалтай барьцалдах чадварыг тогтоох
туршилт судалгаа явуулсны дараа шаардлага хангасан тохиолдолд
хэрэглэж болно. Портландцементэн зуурмагт хэт нарийн ширхэг их
хэмжээгээр агуулсан шаварлаг тоосорхог элс хэрэглэж болохгүй. Өргийг
полимер цементэн зуурмагаар гүйцэтгэж буй үед тоосгыг хэрэглэхийн
өмнө мөн өргийг бэхэжлээ авч буй хугацаанд чийглэхийг хориглоно.
Гараар өрж буй өргийн зуурмагийн хэвийн барьцалдлын бат бэхийг 7
хоногтойд нь шалгаж тодорхойлно. Барьцалдлын 7 хоногийн бат бэх нь 28
хоногийн үзүүлэлтийн 50% орчим байвал зохино. Өргийн барьцалдах
чадварын бат бэхийн үзүүлэлт зураг төсөлд заасан.
3. Гүйцэтгэл
Зөв хэлбэр дүрс бүхий тоосгон өргийн зуурмагийн дундаж зузаан хэвтээ
завсарт 12 мм, босоо завсарт 10мм байх ёстой.
Каркасан бүтээцийн дүүргэгч ханын өргийг даацын өрөгт бүтээцэд
тавигдах шаардлагын дагуу гүйцэтгэнэ.
Зайлшгүй хэсэгчлэн өрөх шаардлагатай үед шүдэлсэн босоо болон
шаталсан налуу хэлбэрийн тасархай заадастай гүйцэтгэнэ. Өргийн
тасархай шүдэлсэн босоо заадастай гүйцэтгэж байгаа үед хучилт бүрийн
дээр болон мөр өргийн өндрийн 1.5 м-ээс илүүгүй зай тутамд заадасны
өргийн хэвтээ завсарт төмөр тор тавина. Төмөр торны арматур шилбэний
диаметр тууш чиглэлд 6 мм, хөндлөн чиглэлд 3мм-ээс тус тус ихгүй
байна. Тууш шилбэний тоог ханын зузааны 12 см тутамд 1 ширхэг
байхаар тооцох бөгөөд ханын зузаан 12 см байх үед тууш шилбэний тоо
2-оос доошгүй байна.
Гэхдээ өргийн чиглэл бүрд тавих төмөр торыг тухайн барилгын зураг
төсөлд зааснаар хийсэн байна.
Давхрын буюу адрын хучилтын түвшинд хүрэх болоогүй бэхэлгээгүй сул
хана өрөх өндөр 1-р хүснэгтэд зааснаас хэтэрч болохгүй. Сул ханыг
түүнээс өндөр өрөх шаардлагатай үед түр бэхэлгээтэй гүйцэтгэнэ.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Бүтээц өрөхөд гүйцэтгэсэн ажлыг түүний гадаргууг шавардахаас өмнө
хүлээн авах ёстой.
Өрөгт бүтээцийн барилга угсралтын ажлын үед далдлагддаг дор дурдсан
элементүүдийг зураг төсөл болон техникийн холбогдох норматив
материалын шаардлагын дагуу гүйцэтгэснийг баталгаажуулсан албан
ёсны баримт материалыг үндэслэн хүлээж авна.
Татанга, дам нуруу, туслах нуруу хучилтын хавтангуудыг хана болон
багана, (пилястр) дээр дэрлүүлэн суулгасан ба өрөгтэй нэгтгэж өрсөн
байдал
Карниз, тагтны хавтан болон бусад өнгиймөл (консоль) угсармал төмөр
бетон бүтээцийг өрөгтэй бэхэлсэн байдал
Өрөгт суулгасан бэхэлгээ эд анги, тэдгээрийг зэврэхээс хамгаалсан байдал
Суулт, хэв гажилт, чичирхийллийн эсрэг заадсыг гүйцэтгэсэн байдал
Өрөгт бүтээцийн дууссан ажлыг хүлээж авах үед шалгавал зохих зүйлүүд
Өргийн өнцгийн эгц босоо болон хэвтээ эгнээний шугамын шулуун
байдал, өрөлтийн ам зөрүүлэг, заадасны зузаан, зуурмагийн дүүргэлт
Хэв гажилтын заадсыг зөв гүйцэтгэсэн эсэх
Ханан дах утааны болон салхивчийн сувгуудыг гүйцэтгэх эсэх
Шавардлагагүй тоосгон ханын фасадын гадаргуугийн чанар
Керамик болон бетон бусад төрлийн чулуу ба хавтангаар өнгөлсөн
фасадын гадаргуугийн чанар
Бүтээцийн геометрийн хэмжээ ба байрлал
Өргийг хүчитгэх үед хянах ёстой зүйлүүд
-
Өргийн гадаргуугийн бэлтгэлийн чанар
-
Бүтээцийн хүчитгэл зураг төсөлд заасантай нийцэх байдал
Бүтээцийн элементүүдийн хүчдэлд орсон үеийн бэхэлгээ эд
ангийн гагнаасны чанар
Ханын зузаан ,
см
-
25
Хүчитгэсэн бүтээцэд зэврэхээс хамгаалах арга хэмжээ авсан
байдал түүний чанар
Салхины даралт H/м2
Өргийн эзлэхүүний масс, кг/м3
150
270
450
1000
Салхины хурд м/сек
15
21
27
40
1000-аас 1300
2.3
1.6
1.3
-
1300-аас 1600
3.0
2.1
1.4
-
1600-аас дээш
3.8
2.6
1.6
-
38
51
64
1000-аас 1300
4.5
4.0
2.4
1.3
1300-аас 1600
4.8
4.3
3.1
1.5
1600-аас дээш
5.2
4.7
4.0
1.7
1000-аас 1300
6.0
5.7
4.3
2.0
1300-аас 1600
6.3
6.0
5.6
2.5
1600-аас дээш
6.5
6.3
6.0
3.1
1000-аас 1300
7.0
6.6
6.0
2.7
1300-аас 1600
7.4
7.0
6.5
3.5
1600-аас дээш
7.7
7.4
7.0
4.3
6.5.8. Шал
Барилгын шал нь өнгөлсөн бетон шал, керамик хавтанцар шал байна. Эдгээр
шалнуудын техникийн шаардлагын талаар орууллаа.
1. Ерөнхий
А. MNS 0230:2004 “Барилгын шалны өнгөлгөөний керамик хавтанцар.
Техникийн шаардлага”
2. Материал,
хийц,
бүтээгдэхүүн
Б. MNS 4092:2204 “Керамик хавтанцар турших арга”
В. БНбД 3.04.04-90 Шалны ажил
Г. БНбД 31-12-08 Шал
Өнгөлсөн бетон шалыг хийхдээ цутгамал бетон ба төмөр бетоны ажлыг
гүйцэтгэх ба хүлээн авах БНбД 3.03.01-88-ын заалтыг баримтлан зураг
төслийн дагуу гүйцэтгэнэ.
3. Гүйцэтгэл
Керамик хавтанцрын хэлбэр хэмжээний зөрүү нь дараах хүснэгтэд зааснаас
ихгүй байна.
Зөрүү,мм
Хавтанцрын
Д/д
уртын
Урт
Өнцгийн Гадаргуугийн
зузаанд
хэмжээ
өргөнд
ташуу
гажилт
Булангийн
гулзайлт
1
46 мм
хүртэл
±1
±0.5
0.5
0.5
-
2
46-100 мм
±2
±1
0.5
0.5
1
3
100-150
±2
±1
0.5
1
1.5
4
150 мм-с
дээш
±2.5
±1
1
1.5
2
Бүтээгдэхүүний нэг хэсэгт багтах хавтанцруудын урт, өргөний хэмжээний
хамгийн их ба хамгийн бага утгын зөрүү 150мм хүртэл хэмжээтэй
хавтанцарт 2мм, 150мм-ээс дээш хэмжээтэй хавтанцарт 3мм-ээс ихгүй
байна. Нэг хавтанцрын зузааны хэлбэлзэл нь 1мм-ээс ихгүй байна.
Хавтанцрын хэмжээ нь доор заасан хэмжээнээс ихгүй зөрүүтэй байна. Үүнд:
а. Урт, өргөнд –(+2мм ) ба (-4мм)
б. Зүйдлийн өргөнд 1 мм
в. Өнцгийн ташуу 500 мм хүртэл урттай хавтанд 3мм
г. 500мм-с дээш урттай хавтанд 4 мм
Керамик хавтанцрууд нь үйлдвэрлэгч байгууллагын техникийн хяналтаар
шалгагдсан байна. Хавтанцрыг нийлүүлэх ба хүлээн авахдаа хэсэг хэсгээр нь
гүйцэтгэнэ. Нэг хоногийн буюу ээлжийн хугацаанд үйлдвэрлэсэн хавтанцрыг
нэг хэсэг болгох боловч 3000 м2-аас ихгүй байна. Хүлээн авахдаа дараах
үзүүлэлтүүдийг шалгана.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
а. Шугаман хэмжээнүүд ба хэлбэр нь зөв эсэх
б. Өнгөн гадаргуугийн гадаад байдал
в. Паалангийн дулааны хэлбэлзлийн даац
г. Ус шингээлт
д. Үрэлтийн хорогдол
е.Хавтанцрын цаасан дээрх наалдцын бат бэхийг шалгана.
Хавтанцрыг MNS 4092:2204 “Керамик хавтанцар турших арга
” стандартад заасан аргын дагуу туршина.
6.5.9. Металл хийц
1. Ерөнхий
Байгууламжийн хүрээнд байгаа ган хийцүүдийн техникийн шаардлагуудын
талаар орууллаа
2. Материал, хийц
Угсралтын ажилд хэрэглэх ган бүтээц, эдлэхүүн нь MNS 2630:2001
“Барилгын металл бүтээц ” болон холбогдох бусад стандарт, ажлын зураг
төсөлд заасан шаардлагыг хангасан байна.
Барилгын бүтээцийг зэврэлтээс хамгаалах норм ба дүрэм
-
БНбД 21-02-02 “Барилга байгууламжийн зураг төсөл зохиох
галын аюулгүйн норм”
-
БНбД 53-02-05 “Ган бүтээц”
-
БНбД 53-03-07 “Ган бүтээц” /ган бүтээцийн холбоосонд ашиглах
материалуудыг энэ нормоос үзнэ үү./ зэрэг норм дүрмийг мөрдвөл
зохино.
3. Гүйцэтгэл
Нэг маягийн бус бүтээцийг угсрах аргаас нь хамааруулан бэлтгэн
нийлүүлэгч байгууллагатай тохиролцсоны үндсэн дээр дараах техникийн
нэмэгдэл арга хэмжээг захиалгад тусгана. Үүнд:
Барилгын ажил гүйцэтгэх төсөлд тусгасан угсралтын механизмын
даацаас хамааруулан
бүтээцийг эдлэхүүн болгон хэсэгчлэх
Бүтээц эдлэхүүнийг буулгах, хадгалах, угсрах үед бат бэх нь
алдагдахааргүй байхаар бэхэлгээний нэмэгдэл эд анги тавих. Түүнчлэн
угсралтын тоноглол (холбоос, тогтоогуур), нүх гаргах, өргөх хэрэгслийг
байрлуулах нүх гаргах
Бүтээцийн элементийг тээврийн хэрэгсэлд ачих үед хэрхэн байрлуулах
Угсралтын холбоосыг цахилгаанаар ширээх болон боолт холбох
болгоомжтой хэсэгт гаргах.
Бүтээцийн элементүүдийг үйлдвэрт тусгай хэсгүүд болгон бэлтгэж,
угсралтын талбайд томсгож угсрахаар бол бүтээцийн хэсгүүдийн нийлж
уулзварлах дарааллыг заах
Угсралтын зураас, тэмдэглэгээний байрлалыг үзүүлэх
Угсралтын ажлыг хэмжин шалгалтгүй явуулахын тулд бүтээц
эдлэхүүнийг нарийвчлал сайтай бэлтгэх зэрэг болно. Эдгээр техникийн
нэмэгдэл шаардлагыг бэлтгэн нийлүүлэгчид өгөхийн өмнө угсралтын
байгууллага, зураг төсөл зохиогчтой зөвшилцсөн байна.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Угсралтын ажлыг гүйцэтгэх үед ил, далд ажил, уулзвар зангилааны
бэхэлгээний эд ангийн боолт, ширээлт, ган эдлэлийн зэврэлтээс хамгаалах
болон бусад ажлуудыг БНбД 12-01-03 “Барилгын үйлдвэрлэлийн зохион
байгуулалт”-ын норм дүрэмд заасны дагуу шалгаж хүлээн авна.
Угсралтын ажил гүйцэтгэсэн тухай тэмдэглэлийг барилгын ажлын
тэмдэглэлд БНбД 12-01-03-ын 1-р хавсралтад заасны дагуу өдөр бүр
хөтөлж, угсралтын явцад гүйцэтгэлийн фото зураг авч, бүтээц эдлэхүүний
тохирлын гэрчилгээ туршилт шинжилгээний дүн зэрэг магадлах баримт
бүрдүүлж, ил далд акт үйлдсэн байна.
6.5.10. Дээврийн дулаалга
1. Ерөнхий
2. Материал, хийц
Цэвэрлэх байгууламжийн барилгуудын дээврийн дулаалгад тавигдах
шаардлага
Дээврийн дулаалга нь “Барилгад хэрэглэх хөөсөн полистроп (PS) хавтан.
Техникийн шаардлага” MNS 4629:2007-ын хөөсрөх полистролыг
шахахгүй аргаар хөөлгөж үйлдвэрлэсэн PS төрлийн 50 маркийн хавтан
байна. Энэ хавтангийн физик техникийн үзүүлэлтийг хүснэгтэд үзүүлэв.
Үзүүлэлтийн нэр
Хэмжих нэгж
Байвал зохих хэмжээ
1
2
3
Дундаж нягт
Кг/м3
35.1-50
10 %-ийн шугаман хэв
гажилттай үеийн шахалтын
бат бэх, багагүй
МПа
0.16
Гулзайлтын бат бэхийн
хязгаар, багагүй
МПа
0.30
Хуурай үеийн дулаан
дамжуулалтын итгэлцүүр
(250±50) ихгүй
вт/мк
0.041
Антиперинтэй хавтангийн
өөрөө шатах хугацаа, ихгүй
Сек
4
24 цагийн дараах эзлэхүүний
ус шингээлт, ихгүй
%
2.0
Уур нэвтрүүлэлт, ихгүй
мг/м.ч.Па
0.08
Хучилтын дулаалгад хөөсөн полистрол хавтан хэрэглэх үед гал болон
биологийн өгөшлөөс хамгаалах эрдэсжүүлэгч үеийг хийхээс гадна
барилгын зориулалт, ангилал, дээврийн талбайн хэмжээ, хучилтын
бүтээц зэргээс хамааруулж галаас хамгаалах зурвас төлөвлөх болон
галын аюулаас хамгаалах бусад арга хэмжээг “Барилга байгууламжийн
зураг төсөл зохиох галын аюулгүй норм”-БНбД 21-02-02 болон бусад
холбогдох норм дүрмийн дагуу зурагт тусгаж хийнэ.
3. Гүйцэтгэл
Барилга дээр дулаалга хийгдэх материалууд хатаж хуурай болсны дараа
дулаалгыг угсарна.
Дулаан алдахааргүй барьж байхаар дулаалгыг зайгүй үргэлжлүүлэн
угсарна.
Холбоос ба уулзвар хэсгийг цавуудаж наан битүүлнэ.
Үйлдвэрлэгчийн зааврын дагуу угсралтыг хийнэ.
Дулаалгыг хар тос, нефтийн бүтээгдэхүүнтэй хүрэлцэхээс урьдчилан
сэргийлэх ба цавуу наалтын зорилгоор нефть, хар тосноос гаргасан
бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж болохгүй
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Угсралтаас өмнө шаардлагатай үзүүлэлтийг хангаж буйг
Үйлдвэрлэгчээс гэрчилсэн гэрчилгээг Төслийн менежер өгнө. Дулаалгыг
бусад ажилд далдлагдахаас өмнө Төслийн удирдагчид танилцуулж, далд
ажлын гэрчилгээнд гарын үсэг зуруулна
6.5.11. Ус тусгаарлалт
1. Ерөнхий
Хана, шалны уулзвар болон ханын уулзваруудын хийцийн эд ангид
зориулсан бин битүү хольц юм. /DIN 18541 термопласт нөхөөс/
2. Материал, хийц,
бүтээгдэхүүн
Нөхөөсийг бетонон хольц дээрх байрлал болон доор тодорхойлсны дагуу
ангилан хийнэ.
3. Гүйцэтгэл
-
Хэв гажилтын заадаст хийх нөхөөс
-
Барилга угсралтын заадаст хийх нөхөөс
-
Хэв гажилтын заадаст хийх гадаргын нөхөөс
-
Барилга угсралтын заадаст хийх гадаргын нөхөөс
Зурвасыг хийхдээ арматурчлалтай, эсвэл доргиурын оруулгатай
огтлолцуулалгүй байлгана. Зурвасыг уулзварууд дээр тавихдаа яг
голлуулж тавих нь чухал.
Хийцийн эд ангиуд нь дээр дурдсан эсэргүүцлийг даадаг болгохын тулд
28 хоног болохоос наана ямар ч ачаалал өгөхийг хориглоно.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
6.5.12. Хар цаасан дээврийн ажил
1. Ерөнхий
Хар цаасаар дээвэр хийх ажилд тавигдах шаардлагуудыг энэ хэсэгт
тодорхойллоо.
2. Материал, хийц,
бүтээгдэхүүн
Монгол улсын стандарт БНбД 3.04.01.88-д
мөрдөх ёстой.
заасан шаардлагыг
Хэрэв өөрөөр заагаагүй бол дээврийн налууг гаргах зуурмагийн 1 м3зуурмагт 150 кг цемент орсон байна. Элс нь шороо, шаваргүй байна.
Дээврийн ус зайлуулах хөвөөг хамгийн бага гэхэд 0,7 мм
зузаантай цайрдсан төмөр листээр хийх ёстой
3. Гүйцэтгэл
Зураг дээр өөрөөр заагаагүй бол дээврийн аль ч цэг дээрх налуу хамгийн
бага гэхэд 2% байна. Энэ шаардлагад хүрэхийн тулд эгцэрхэг налуугаар
зураг дээр дүрсэлсэн байж болох юм.
Хар цаас хоорондын давхарласан хэсгийн дээд талд дэвсэгдсэн нь доод
талд дэвсэгдсэнийхээ дээр нь заавал байх ба налуугийн чигт 10 см урт,
налууд перпендикуляр чигт 5 см байх ёстой. Энэ шаардлага хар цаасан
давхарлагаа болон дээврийн ус зайлуулах хөвөө хоёр давхарлагдаж
уулзсан хэсэг дээр мөн адил үйлчилнэ.
Хар цаасыг зуурмаг эсвэл түрүүчийн хар цаасан үетэй зөв барьцалдуулан
дэвсэх ба хооронд нь нүх, зай үлдээж болохгүй. Битумыг нимгэн, жигд
бүрхсэн байхаар цацаж өгнө. Битумыг халуун байх үед нь хар цаасыг
наана.
Дээврийн ирмэг хөвөөг эрэг болон хуванцар тогтоогчоор бэхэлсэн байх
ба тоосго хэлбэртэй мод, хадаас эсвэл модон эрэг тогтоогчтой аргыг
хэрэглэхгүй.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Гүйцэтгэгч зуурмаг дэвсэхээс өмнө Төслийн удирдагчид мэдэгдэх ба
Төслийн удирдагчаар далд дулаалгын ажлын гэрчилгээ нь дээр гарын
үсэг зуруулсан байна
6.5.13. Ханын дулаалга
1. Ерөнхий
Энэ хэсэгт тоосгон хананы дулаалганы талаар орууллаа.
2. Материал, хийц
Агаар сэлгэлтийн үетэй гадна талын дулаалга
Эрдэс хөвөн эсвэл хатуу хөөсөнцөр хавтанг хананд урьдчилан бэхэлсэн
5см-ын брусын хооронд хийж дээрээс нь хөндлөн чиглэлд дахин брус
хадаж гадаргуугийн өнгөлгөөний материалаа тогтооно. Ингэхдээ
дулаалгын болон гадаргуугийн өнгөлгөөний материалын хооронд 2см
орчим зузаан агаар сэлгэлтийн зай гаргана. Гадаргуун өнгөлгөөг ховилтой
банз, шифр, металл ба хуванцар хавтангаар хийж болно.
Шавардлаган өнгөлгөөтэй дулаалга. Энэхүү дулаалга нь тэгш
гадаргуутай тоосго ба бетонон ханатай байшинг дулаалахад
тохиромжтой. Хатуу хөөсөнцөр эсвэл эрдэс хөвөн хавтанг ханын
тэгшилж бэлдсэн гадаргуу дээр цавуут зуурмагаар (плитаны цавуутай
ижил) наана. Ханын гадаргуу нь гэмтэлгүй, бат бэх, барьцалдалт сайтай
байх ёстой. Дараа нь дулаалгын хавтан дээр полипропилен (хуванцар
материал) тор бүхий цавуут зуурмагаар шавардлага хийж, шаардлагатай
бол хуванцар тэлэгчтэй дюбель хадаасаар нэмэлт бэхэлгээ хийнэ. Дээр
нь өнгөт шавардлага хийх буюу эсвэл зориулалтын фасадны будгаар
будна. Манай орны нөхцөлд цайвар өнгийг сонговол нарны гэрэлд
халахгүй ба ингэснээр шавардлагын гадаргуу хагарахгүй сайн талтай.
Дотор дулаалга
Дотор талын дулаалгын ашигтай талууд:
-
Зардал багатай;
-
Үе шаттайгаар, алхам алхмаар хийх боломжтой;
-
Хувь хүн өөрөө хийхэд төвөг багатай
-
Дулаалга нь гадна цаг агаарын нөлөөлөлд өртөхгүй
-
Байшингийн гадна өнгө төрхийг эвдэхгүй
-
Дотор дулаалгатай өрөө маш түргэн хална
Анхаарах зүйл гэвэл, өрөөний доторх хэмжээ багасаж, нилээд хэдэн
нэмэлт ажил гарах ба ийм хананд юм тогтооход бэрхшээлтэй. Дотор
дулаалгад эрдэс хөвөн хавтан ашиглаж байгаа бол эрүүл ахуйн болон
уур тусгаарлах үүднээс полиэтилен плёнкоор нилэнхүйд нь бүрэх
хэрэгтэй. Дотор дулаалга нь цуллаг, жин ихтэй гадна ханын дулаан
барих чадварыг “үгүй” болгож байгаа боловч, хэрэв дотор хана, хучилт,
шал зэрэг хийц нь хүнд, дулаан сайн хадгалдаг материалаар хийж байгаа
бол энэ нь төдийлөн ач холбогдолгүй.
Дотор дулаалга хийхэд гарах зарим хүндрэл
3. Гүйцэтгэл
Халаах хэрэгслийн болон халаалтын яндан хоолойны ард дулаалга хийх
Цахилгааны угсралтыг өөрчлөх, шинэчлэн угсрах
Цонх, цонхны тавцангийн орчмын дулаалга;
Тортой шавардлага бүхий дулаалга
Дотор талаас хийх дулаалга
Тоосгон хананд хөөсөнцөр дулаалга хийх.
Хөөсөнцөр, шавардлагын хуванцар тор, цавуутай зуурмаг хэрэглэгдэнэ.
Ханын ерөнхий байдал.
зэвэрдэггүй ган суурь суулгана. Үүний оронд савх мод ашиглаж болно.
Хөөсөнцөр хавтандаа цавуутай зуурмагаа түрхэж ханын өрлөгт наана.
Мөн хөөсөнцрөө гадна талаас нь нэмэлт байдлаар баригчтай хадаасаар
бэхэлнэ.
Хөөсөнцөр хавтан дээрээ цавуутай зуурмагаа жигд түрхээд тороо нааж
дараа нь дахин цавуутай зуурмагаа түрхэнэ. Үүний дараа элс цементэн
болон бусад төрлийн зуурмагаар гадна өнгөлгөө хийнэ.
Хана дулаалах ажлыг дараах нөхцөлд гүйцэтгэхгүй
Дээврийн хамгаалах үегүй болон барилгын нүүр тал ба шатыг агаарын
хур тунадаснаас хамгаалах хаалт хийгээгүй тохиолдолд
Хоногийн дундаж температур нэмэх 5 0С-ээс доош, нэмэх 270С-ээс
дээш байх үед
Дулаалга дээр нарны гэрэл шууд тусах үед
Бороо орж байхад болон борооны дараа дээврийн гадаргуу ус чийгтэй
байхад
Салхины хурд 10м/сек-ээс дээш байх үед
Доорх тохиолдолд угсралтын ажлыг гүйцэтгэхийг хориглоно.
Дүүжин шатны тусламжтай хана дулаалах
Дулаалгын хавтанг хананд бэхэлж арматурласан үе хийлгүйгээр удаан
хугацаагаар угсралтын ажил зогссон
Пенополистроль хавтангийн гадаргууд арматурласан үе хийгээгүй үед
гагнуурын ажил гүйцэтгэх
Дулаалгын материал, эдлэхүүнийг зурагт тусгаснаас өөрчлөх нөхцөлд
4. Чанарын
хяналт
ба туршилт
Ханын дулаалгын системийг тогтоосон журмын дагуу батлагдсан бүрэн
баримттай байх нөхцөлд угсралтын ажлыг тусгай сургалтад хамрагдсан
ажилчидтай, уг ажлыг гүйцэтгэх зөвшөөрөлтэй эрх бүхий угсралтын
байгууллага гүйцэтгэнэ.
Тусгайлан боловсруулсан чанарын удирдлагын системээр хангагдсаны
үндсэн дээр ажил гүйцэтгэх үед дулаалгын системийн хэрэглэх
нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
Барилгын угсралт, засварын ажлын явцад дулаалга, уур ус
тусгаарлагчийг яг зураг, зааврын дагуу хийж байгааг сайн хянаж, зай
завсар гаргасан эсэхийг алхам бүрд шалгаж байх нь зүйтэй.
Ашиглалтын явцад чийгшилтээс болж барилгын бүтээцэд овойлт, суулт
гарч ан, цав үүсэн дулаан алдаж буй эсэхийг жилдээ 2 удаа (өвөл,
зундаа) шалгаж байх хэрэгтэй. Шалгахдаа чийг хэмжигч багаж, мөн
Blower-dоог гэдэг агаар сэлгэлтийн давтамжийг тодорхойлдог багажийг
тус тус ашиглавал илүү үр дүнтэй болно. Дулааны хэмнэлттэй барилгад
зөв төлөвлөсөн зургийн дагуу яг технологийн горимыг мөрдөж барилга
угсралтын ажлыг хийх нь нэн чухал бөгөөд чанарын шалгалтыг
угсралтын ажлын үе шатаар явуулж байх нь зүйтэй.
6.5.14. Керамзит дулаалга /дээврийн дулаалга/
1. Ерөнхий
Барилгын бусад хийц хэсэгтэй харьцуулахад дээвэр нь нэг талаас гадна
цаг агаарын, нөгөө талаас дотор агаарын чийг зэрэгт хамгийн их өртдөг
бүтээц юм.
2. Материал, хийц
Тааз, дээврийн дулаан тусгаарлах үзүүлэлт нормын дагуу 5.2-6.2 м2оС/Вт
байх ёстой.
Керамзит бол үйлдвэрлэлдээ ямар ч зохиомол хольц ашигладаггүй
материал. Зөвхөн шавар. Асар өндөр температурын үйлчлэлээр
хөөсөрсөн үрэл нь доор дурдсан маш чухал шинж чанаруудыг олж авдаг.
Тухайлбал:
-
Маш сайн дулаан, дуу тусгаарлалт
-
Бат бэх ба удаан эдэлгээ
-
Хүйтэн тэсвэрлэлт
-
Чийг тэсвэрлэлт
-
Галд тэсвэрлэлт
-
Хөнгөн жин
Баримтлах норм, дүрэм
3.
үйцэтгэл
-
БНбД 31-02-03 “Дээврийн хучлага”
-
MNS 2902:1986 “Керамзит элс хайрга ба үйлдвэрлэхэд
хэрэглэх шаварлаг түүхий эд. Техникийн шаардлага”
Г Дээвэр таазыг дулаалах хоёр хувилбар бий. Хэрэв адрын орон зайг
ашигладаггүй бол зөвхөн таазыг дулаална. Хэрэв адрын хөндийг сууцны
зориулалтаар ашиглахаар төлөвлөж байгаа бол дулаалгыг дээврийн
налуу хэсэгт хийнэ. Аль ч хэлбэрээр дулаалгыг хийсэн түүний дулаан
тусгаарлалтын үзүүлэлт 5.2-6.2м2оС/Вт байх ёстой. Дулаалгад
хөөсөнцөр хавтан, эрдэс хөвөн хэрэглэх тохиолдолд түүний зузааныг 2025 см-аас багагүй байлгах шаардлагатай.
Дулаалгын ажлаа эхлэхийн өмнө түүний битүүмжлэлийг шалгаж чигжиж
өгнө. Дээврийн хийцэд гарах гэмтэл нь ихэнх тохиолдолд конденсаци
буюу хөлрөлтэй холбоотой байдаг. Конденсаци үүсэх шалтгаан нь нэг
талаас дотно ба гадна агаарын температурын зөрүү, нөгөө талаас
агаарын чийгшил байдаг. Иймд дээврийн хийцэд уур тусгаарлагч хийх
шаардлага гардаг.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Гүйцэтгэгч нь үйлдвэрлэгчээс керамзитын тохирсон гэсэн гэрчилгээг
гаргуулж Төслийн менежер өгнө
6.5.15. Цонх
1. Ерөнхий
MNS 5802:2007
стандартын шаардлагад нийцсэн, цагаан өнгийн
хуванцар рамтай, 3 давхар тунгалаг шилтэй буюу вакуум цонхыг
үйлдвэрт бэлтгэж угсарна.
MNS 5802:2007 “Барилгын цонх.Техникийн ерөнхий шаардлага”
Цонхонд хэрэглэж буй үндсэн болон туслах материал MNS болон ISO
олон улсын чанар стандартын шаардлага хангасан байна. /MNS5802:2007,
MNS5874:2008, MNS:2011, MNS6266:2011/
2. Материал,
хийц,
бүтээгдэхүүн
Хэлбэржүүлсэн цувимал эдэлхүүн буюу хуванцар бэлдэц нь ISO олон
улсын болон үйлдвэрлэгч улсын чанарын шаардлага хангасан ус, чийг,
салхины элэгдлийг даах чадвартай, галд тэсвэртэй, цаг уурын нөхцөлөөс
шалтгаалан физик, химийн шинж чанараа алдаагүй байх ёстой. Түүнчлэн
гарал үүслийн гэрчилгээ, чанарын сертификат, үйлдвэрийн албан ёсны
хаяг, шошготой байх бөгөөд 70мм-с дээш өргөнтэй, 5-с дээш тасалгаатай
байна.
Металл зүрхэвчний ханын зузаан нь 1,2 мм-ээс багагүй зэврэлтээс
хамгаалсан цайрдсан, өнгөлгөөтэй тухайн цувималдаа зориулсан хийц
хэмжээтэй төмөр байна. Төмрийг хувинцар бэлдцийн дотор талд
залгаагүй жигд хийсэн байна. MNS5830:2007 стандартын 5,7-д заасан
шаардлагыг хангасан байна.
Барилгын цонхны ихэнх талбайг шилэн багц эзэлдэг тул чухал хийцэд
тооцогдоно. Шилний зузаан 4мм мөн 5мм байх бөгөөд дулаан солилцлын
хувьд энэ 2 хэмжээ нь бараг ялгаагүй боловч бат бөх, мөн даралт даах
чадварын хувьд ялгаатай байна. Нэг хөндийтэй цонхны хувьд 16мм-ээс
багагүй гуурстай байх ёстой. Дулаан алдагдлыг бууруулахын тулд хөнгөн
цагаан гуурсыг хуванцар гуурсаар солих, тусгай зориулалтын хальс наах,
шинэ технологийн түрхлэг / low-E, Nano/ хэрэглэх эсвэл аргон хийгээр
дүүргэх гэх мэт дэвшилтэт технологиор дулаан дамжуулалтын
коэффициентийг Монгол улсын цаг уурын бүсчлэлд тохируулан
шийдвэрлэх ёстой.
Нугас түгжээ нь найдвартай ажиллагаа шаардлагыг хангасан 2d болон 3d
тохируулгатай, нугастай. Бариул нь 150Н*М-ээс багагүй мушгих
моментын хүчийг 500Н-аас багагүй ачааллыг даах бөх бат чанарыг
агуулсан байна.
Резин жийрэг нь цельсийн 500 хэмд хөлдөхгүй, цаг уурын халуун
хүйтний өөрчлөлтийг даах чадвартай, исэлдэж хагарч, хугардаггүй,
хөлддөггүй, байгаль орчинд нөлөөгүй, зөөлөн EPDM резин нь
стандартын нөхцөлийг хангана. Резин нь 2 төрөл байна.
-EPDM резин /стандартын/
-PVC хольцтой резин
3. Гүйцэтгэл
Цонхыг суулгахын тулд нэн түрүүнд ханын бүтээцийг судлах хэрэгтэй
юм. Ханын бүтцийн дулаан дамжилтын эсэргүүцэл, ханын зузаан дагуу
тархах температурын уналтыг тооцон гаргасны дараа ханын хөндлөн
огтлол дагуух температурын тэг тэнхлэг буюу 0 цэгийг тодорхойлсноор
суулгалт
зөв
явагдах
технологийн
ажиллагаа
эхэлнэ.
Ханын 0 цэгийг тодорхойлсны дараа цонх суулгах технологийг
“Барилгын хана, цонхны уулзвар угсралтын заадал” техникийн ерөнхий
шаардлага стандартын бүтээцийн шийдэлд харуулсны дагуу суулгах,
бэхлэх, битүүмжлэх /чигжих/ өнгөлөх ёстой юм.
Цонхны угсралтын ажлыг мэргэжлийн байгууллага гүйцэтгэнэ.
Үйлдвэрлэгч цонхонд баталгаа гаргана. Хэрэглэгч цонхны
угсралт, ашиглах хэрэглэх хүрээний шаардлагыг хангасан
цонхны чанарыг үйлдвэрлэгч хариуцна. Цонхны баталгаат
нийлүүлэх гэрээнд заасан байх ба нийлүүлсэн өдрөөс хойш
багагүй байна.
хадгалах,
нөхцөлд
хугацааг
3 жилээс
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Хүлээн авахдаа MNS 5802:2007 “Барилгын цонх.Техникийн ерөнхий
шаардлага” стандартыг баримталсан эсэхийг энэ стандарт болон тухайн
хийцийн цонхны стандарт, захиалгад заасан шаардлагын дагуу
үйлдвэрлэгчийн техникийн хяналтын алба хэсгээр хүлээн авна. Нэг
ээлжид үйлдвэрлэсэн цонхыг нэг хэсэг гэж үзнэ.
Цонхыг угсрахдаа зураг төсөлд заасан бүтээц, хэрэгсэл зургийн дагуу
гүйцэтгэсэн эсэх, цонхыг угсарч дууссаны дараа барилгын норм дүрэмд
заасны дагуу ажил гүйцэтгэсэн акт бичиж хүлээн авсан байвал зохино.
Үйлдвэрлэгч нь цонхыг барилгад угсрах зааврыг хэрэглэгчид өгсөн
байна. Зааварт:
-
Угсралтын уулзвар, зангилааны зураг
-
Угсралтад хэрэглэх материал, эдлэхүүний жагсаалт, хэрэглэх
температур
Цонхны угсралтын технологийн заавар
6.5.16. Хаалга
1. Ерөнхий
2. Материал, хийц,
бүтээгдэхүүн
Дотор хаалганууд нь фанеран өнгөлгөөтэй, дундаа дуу тусгаарлагч
бүхий сайн чанарын модон хаалганууд байна. Цахилгааны щитний
өрөөний хаалга нь галд тэсвэртэй металл хаалга байна. Гадна
хаалганууд нь битүүмжлэл сайтай, галд тэсвэртэй металл
хаалганууд байна.
- MNS 4194-1993 “модон хаалга дулаан дамжуулалтын
эсэргүүцлийг тодорхойлох”
- MNS DIN 4635:1998 “Барилгын хаалга ба цонх. Хаалга
цохилтын эсэргүүцлийг турших”
- MNS 4193:1993 “Модон хаалга. Агаар нэвтрүүлэлтийг
турших арга”
- MNS 0531-2002 “Барилгын модон хаалга, цонх, тагтны
хаалга.Техникийн ерөнхий шаардлага”
Мод нь хамгийн ихдээ 9 хувийн чийгшилтэй, хуурай, хагарч
цуураагүй байх ба бусад чанар муу газруудгүй байна.
3. Гүйцэтгэл
Зураг төсөлд заасны дагуу гүйцэтгэнэ.
Хаалганы рамыг хананд ядаж хуванцар тогтоогчтой 6 эргээр
тогтоох ёстой бөгөөд тоосгон хэлбэртэй мод ба модон эрэг
тогтоогчийн аргыг хэрэглэхийг хориглоно
Хаалгыг ашиглах хугацаанд нээж, хаахад эвдэрч сулрахгүй байхаар
бат бөх тогтооно.
Хаалганы сайн чанарын бариулыг хаалга бүрийн хоёр талд 1 мийн өндөрт эргээр зөв сайтар тогтоосон байх ёстой.
Хаалга бүрд сайн чанарын цоожийг зурагт өөрөөр заагаагүй
бол бариулаас доош 10 см-т суулгах ба түлхүүр цоожлох,
онгойлгоход ямар нэг ердийн бус үрэлт үүсэхээргүй байна.
Хаалгыг нээж, хаахад ердийн бус үрэлт үүсэхгүй байхаар сайн
чанарын 2 боолтоор хаалганы хувьд шаардлагатай газарт угсарна.
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Гүйцэтгэгч нь мод нийлүүлэгчээс модны чийглэгийн агууламж
тохирсон гэсэн гэрчилгээг гаргуулж Төслийн удирдагчид өгнө
6.5.17. Биологи цэвэрлэгээний барилгын доторлогооны материал
1. Ерөнхий
Доторлогооны материалыг зураг төсөлд FRP fiber reinforced
plastic материалаар 4 үе хийгдэнэ. Тус материалын хийц,
чанарын хяналт туршилтын мэдээллийг ажил эхлэхээс өмнө
зураг төслийн байгууллагаас баримт бичгийг боловсруулж, тус
баримт бичгийг захиалагч байгууллага баталгаажуулсны дараа
баримтыг үндэслэн гүйцэтгэлийн ажлыг эхлүүлэхийг зөвшөөрнө.
6.5.18. Биологи цэвэрлэгээний барилгын дээвэр
1. Ерөнхий
Дээврийн материал битүү хийгдэнэ. Тус дээврийн материалын
шийдлийг зураг төсөл зохиосон байгууллагаар гаргуулах бөгөөд
төсөвт өртөгтэй дүйцэх технологийн шаардлагад нийцсэн
материалын
хийцийг сонгож, чанарын хяналт туршилтын
мэдээллийг захиалагчид хүргүүлж, баталгаажсан материалыг
үндэслэн гүйцэтгэлийн ажлыг эхлүүлэхийг зөвшөөрнө. Ажил
гүйцэтгэхээс өмнө ажлын зураг төсөл
хийсэн зохиогчоор
баталгаажуулах шаардлагатай.
6.5.19. Гадна орчны тохижилт
1. Ерөнхий
Барилгын орчны тохижилтод үржил шимт хөрсний үеийг хамарсан
ажил, үйлдвэр доторх зам гарц, явган зам талбай,түүний байгууламж,
цэцэрлэгжүүлэлт ба амрах орчны төхөөрөмжийг хийх ажлууд багтана.
2. Материал, хийц
Баримталбал зохих норм дүрмээс дурдвал
БНбД 3.01.06-90 “Барилгын орчны тохижилтын ажил”
3.
Гүйцэтгэл
Барилга угсралтын ажил дууссаны дараа тохижилт хийх зарим ажлын
зөвшөөрөгдөх хэмжээснүүд дараах хязгаарт байх ёстой. Үүнд:
Цэцэрлэгжүүлэлт хийх талбайн хайрга, чулуу хогыг зайлуулж жигд
тэгшлэн төвшинг зам талбайн хашлагаас 15-20 см дор байхаар засаж
бэлтгэсэн байх
Хөрсний нягтруулалтын илтгэлцүүр өнгөний доорх асгааст 0.98, бусад
газарт 0.95-с байгаагүй байна.
Тохижилтын ажлыг зөвшөөрөгдөх алдаа дараах хязгаарт байхыг
зөвшөөрнө. Үүнд:
Үржил шимт хөрстэй холбоо бүхий ажилд өндрийн түвшин ±2 см
Хөлдөлтөөс хамгаалах, тусгаарлах, шүүрүүлэх үед бүх төрлийн өнгө
ба суурийн зузаан ±10% гэвч 20мм-ээс ихгүй харин үржил шимт
хөрсний зузаан ±20%
3м урттай модон шугам тавьж үзэхэд доогуурх хөндий зай нь дайрга,
шааргаар хийсэн суурь ба хөнгөнд бол 15 мм асфальт бетон, битум
эрдэс хольц, цемент бетоноор хийсэн өнгөнд бол -5 мм байхыг
зөвшөөрнө. Таримал зүлгийг нормчлохгүй байж болно. Цемент
бетоноос бусад бүх төрлийн суурь ба өнгөний өргөн төслийн
хэмжээнээс -10 см, цемент бетонд -5 см-с илүүгүй тус тус зөрүүтэй
байхыг зөвшөөрнө.
Зам гарц:
Энд БНбД-н “Авто зам” бүлгийн зохих шаардлагуудыг мөрдвөл
зохино.
2м-с их өргөнтэй явган замыг хийхдээ түүгээр 8 т хүртэл жинтэй
тээврийн хэрэгсэл /усалгааны ба төрөл бүрийн өргүүрт машин гэх мэт/
явах боломжийг тусгах хэсэгтэй.
Зам явган талбайн дайрган хучлага, сууринд 40-70 мм ба 70-120мм,
хучлага ба суурийн дээд үед 40-70 мм, завсрын чигжээсэнд 5-10ммийн ширхэглэлтэй дайргыг хэрэглэнэ. Хайрган суурь ба өнгөнд 40-120
мм, завсрын чигжээсэнд 5-10мм-ийн зохистой найрлага бүхий хайрган
хольц хэрэглэх ёстой.
БНбД 3.01.06-90-н “Зам гарц, явган зам ба талбай” бүлгээс тодорхой
харна уу.
Орчны цэцэрлэгжүүлэлт
Барилгын орчны цэцэрлэгжүүлэлтэд хэрэглэх суулгацын материал нь
өвчин, хортонд нэрвэгдээгүй эрүүл, стандартын шаардлагыг хангасан
байвал зохино. Барилгын ажлын зам талбайг байгуулж, хайс,
хашлагыг байрлуулж, хог хаягдлыг бүрэн цэвэрлэсний дараа
цэцэрлэгжүүлэх ажлыг гүйцэтгэнэ.
БНбД 3.01.06-90-н “Байгаль орчны цэцэрлэгжүүлэлт” бүлгээс тодорхой
харна уу.
4. Чанарын
хяналт
Төслийн удирдагчийн зөвшөөрснөөр гүйцэтгэгч нь орчны талбай болон
төлөвлөлтийг танилцуулна.
ба туршилт
6.5.20. Талбайн төлөвлөлт ба ус зайлуулах
1.
Ерөнхий
Ус зайлуулах шуудуу болон талбайн төлөвлөлт нь нэг цэгт тогтсон ус
эсвэл хүчтэй борооноос тогтсон усыг хурааж зайлуулахад чиглэсэн.
2.
Материал, хийц
Гүйцэтгэгч нь хэрэгжиж буй төслийн нэрийг бичиж харуулсан
тэмдэгтүүдийг суурилуулах үүндээ төслийн менежер, ажилчид
гүйцэтгэгч нарын холбоо барих утасны дугаарыг тэмдэглэсэн байна.
Энд Монгол Улсын барилгын ажлын тэмдэглэгээг үүнд шаардлагатай
багаж төхөөрөмж, арга барил болон аюулгүйн стандартыг үзнэ үү.
3.
Гүйцэтгэл
Уг ажлын хүрээнд гүйцэтгэгч нь ус зайлуулагч хоолойны бүтцийн
болон байгууламжийн нарийвчилсан төлөвлөгөөг урьдчилан
боловсруулан бэлтгэнэ.
Барилгын ажлын үед гүйцэтгэгч нь Монгол Улсын Эрүүл мэндАюулгүй байдлын бүх стандартыг хангасан ажиллагааг явуулна.
Төслийг Удирдах Нэгж болон олон нийтийн төлөөлөгч нар нь
талбайн төлөвлөлтийг удирдана.
Гүйцэтгэгч
нь
талбайг
цэвэрлэх
зорилгоор
логистик
төлөвлөгөө боловсруулж танилцуулах, талбайн менежментийн
нарийвчилсан төлөвлөгөө боловсруулахдаа ажилчдын эрүүл мэнд ба
аюулгүй байдлыг харгалзаж үзсэн байх
Гүйцэтгэгч нь талбайн тархалтын нөхцөлийг тодорхойлох зорилгоор
талбай дээр ажиллах ажлыг хариуцна. Мөн гүйцэтгэгч нь талбайн
нөхцөлд үнэлгээ хийх, талбайн инженер-геологийн үзүүлэлтэд
хязгаарлагдахгүй байх ба барилгын ажилд нийцүүлэн тохирох арга
барилыг таньж хэрэглэсэн байх
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Төслийн хүрээнд гүйцэтгэгч нь ус зайлуулагч хоолойны бүтцийн
болон байгууламжийн нарийвчилсан төлөвлөгөөг урьдчилан
боловсруулан бэлтгэнэ.
6.5.21. Дамжуулах шугам хоолой дээрх худгууд
Угсармал төмөр бетон цагирган үзлэгийн худгуудын төмөр бетон хийцүүд, түүнд хамаарах
материалуудын чанарын шаардлага тодорхойлогдсон
1.Ерөнхий
Угсармал төмөр бетон цагирган үзлэгийн худгуудын төмөр бетон хийцүүд,
түүнд хамаарах материалуудын чанарын шаардлага тодорхойлогдсон
2.Материал, хийц
Угсармал төмөр бетон хүзүүвч, худгийн бугуйвч
цагиргуудыг
үйлдвэрлэсэн газрын хаяг шошготой эвдэрч хэмхрээгүй хийцүүдийг
ашиглана.
“Цэвэр ус ариутгах татуургын шугамын худгийн угсармал төмөр бетон хийц
MNS 0907:1982”
3. Гүйцэтгэл
Худгуудыг шугам хоолой тавихдаа барих ба шугам хоолой тавьж байгаа
газраас 30 м-ээс цааш зайнд түрүүлж худгийг барихгүй. Худгийн суурийн
хавтан суулгах дэвсгэрийг ядаж 95 хувь нягтруулалтын коэффициенттэй
байхаар нягтруулна. Худгийн эргэн тойрны дүүргэлтийг механик
нягтруулагчаар худгийн гүний бүрэн хэмжээнд нягтруулна. Өөрөөр
тодорхойлоогүй бол худгийн дээд хэсгийн оролт хэсгийг худаг руу ирж буй
талаас харахад худгийн баруун гар талд байхаар байрлуулна. Дээд хэсгийн
газрын гадаргууг боловсруулж тэгшилсэн байх. Зураг дээр нарийвчлан
үзүүлсний дагуу худгийн дулаалга болон гадна ба дотор ус тусгаарлах хар
тосыг хэрэглэнэ.
Худгийн гадна талд эхлээд 1 үе хүйтэн битум түрхсэний дараа түүний
дээр 2 үе халуун хар тосоор түрхэж ус тусгаарлалт хийнэ.
Худгуудын талбай дээрх бетон цутгалтыг 500 марк цементээр хийх ба дээд
тал нь 75 мм-ийн конус суулттай, 20 МПа-ын ангиллынх байна. Хүйтэн
үед
бетоныг
10°С-ээс
доошгүй
температуртай
өгч
энэ
температурыг 72 цагийн туршид бариулна.
Худгийн барилгад дараах хольцтой цементэн зуурмагийг хэрэглэнэ
-
1 нэгж хэсэг 500 -гийн цемент
-
1,5 нэгж хэсэг цэвэр, ирмэгтэй ширхэглэл бүхий элс
ажиллахад тохиромжтой болох хэмжээнд ус.
Хүйтэн нөхцөлд элс, цементээ халааж, цементэн зуурмагийг халуунаар нь
хэрэглэнэ. Холбооснуудыг цементэн зуурмаг сууж бэхэжтэл хөлдөхөөс
хамгаална
Худгаас болон худгийн ус цуглуулах бассейнаас бүх бохир, цемент
зуурмаг, бусад материалыг гаргаж зайлуулна. Худгийн шатыг цэвэрлэнэ.
Цэвэрлэсний дараа тагийг тавина.
Цэвэр ус ариутгах татуургын шугамын худгийн угсармал төмөр бетон эдлэл
нь ханын дугуйвч (ХД), хучилтын хавтан (ХХ), худгийн ул (ХУ), тулгуурын
цагираг (ТЦ) худгийн таг (ХТ) гэсэн хийц хэсгээс бүрдэнэ.
Худгийн угсармал төмөр бетон хийц эдлэлийг эхр бүхий байгууллагаас
баталсан төмөр бетон хийц эдлэхүүн үйлдвэрлэх технологийн зааврыг
баримтлан Барилга-архи-тектур, техник хяналтын улсын хорооноос баталсан
В-990-1 цуврал ажлын зурагт тохируулан хйинэ.
Худгийн төмөр бетон эдлэлийн хэлбэр, хэмжээ нь 1-р зураг болон 1-р
хүснэгтэд заасантай тохирч байна.
Хийц эдлэлийн хэмжээнд байж болох хүлцэх зөрүү нь 2-р хүснэгтэд зааснаас
ихгүй
Арматурын хоорондох хэмжээнд байж болох хүлцэх зөрүү ±5 мм-ээс багагүй
байна .
Худгийн төмөр бетон эдлэлийн хамгаалах бетон үеийн зузаан 15 мм-ээс
багагүй байна.
Худгийн төмөр бетон эдлэлийг 200 маркийн бетон зуурмагаар төмөр хэв
хэрэглэж үйлдвэрлэнэ. Төмөр бетон эдлэл хэвлэхийн өмнө хэвний дотор
талыг зориулалтын бэлдмэл түрхлэгээр шүршиж нимгэн үе бий болгосон
байна.
Бетон зуурмагт хэрэглэх түүхий эд материал нь тус тусынхаа стандартын
шаардлага хангасан байх ёстой.
Худгийн төмөр бетон эдлэлийн ажлын арматурыг А-1, холбоос арматурыг В1 ангилалын зэв тосны бохирдол, гэмтэлгүй гангаар тус тус хийнэ.
Арматурын хэлхээг цахилгаан цэгэн авцалдагч гагнуураар гагнаж бэлтгэнэ.
Гагнаас нь УСТ 2797-79-ийн шаардлага хангасан байх ёстой.
Худгийн төмөр бетон эдлэлийн хүйтэн тэсвэрлэлтийн цикл 50 ХТ орчимоос
дээш, ус шингээлт 4-өөс доошгүй байвал зохино.
Бетоны бат бэх төслийн 70%-ийг олсон үед хэрэглэгчид нийлүүлж, 100%
олсон үед угсрах ажилд хэрэглэнэ.
Ханын дугуйвч нь бүх өндөртөө зөв бортого хэлбэртэй байх бөгөөд хажуу
гадаргууд хазайлт хонхор, тогтворгүй байвал зохино.
Эдлэлийн ирмэгт эмтэрхий, арматур ил гарсан байж болохгүй.
Ханын дугуйвчийн булангийн талууд түүний босоо тэнхлэгт перпендикуляр
байх бөгөөд булангийн талын гажилт 10мм-ээс ихгүй байх.
4. Чанарын хяналт
Худгийг барихаас өмнө худгийн угсармал бетон бүтээцүүдийг шаардла
гэрчилсэн үйлдвэрлэгчийн гэрчилгээг Төслийн удирдагчид өгнө. Худгийг
суурилуулахаас өмнө угсралтын зургийг Төслийн удирдагчаар бичгээр
батлуулсан зөвшөөрөл авна. Угсралтын зургийн шаардлагуудыг эдгээр
техникийн тодорхойлолт болон Гэрээний өгөгдөл мэдээллээс харна уу.
Худгийн суурийн хавтангийн дэвсгэр, шугам хоолойн худгийн хана
нэвтэлснийг уснаас хамгаалсан байдал, дулаалга болон худгийн хананы ус
хамгаалалт болон худгийн буцаан дүүргэлтийн хувьд БНбД 3.05.04-85-ийн
дагуу худгийн далд элементүүдийг хянаж, зөвшөөрөл авахаар Төслийн
удирдагчид танилцуулна. Дээрх элементүүдийн хувьд далд ажлын
гэрчилгээ нь дээр Төслийн удирдагчаар гарын үсэг зуруулна.
5. Шалгаж хүлээн Бэлэн болсон эдлэлийг чанар шалгагч энэ стандартын дагуу хэсгээр ( парт )
хүлээн авна. Нэг төрлийн ижил чанартай материалаар нэг хоногт
авах журам.
үйлдвэрлэсэн нэг төрлийн эдлэлийг нэг хэсэг гэж үзнэ.
Эдлэлийг хэсгээр хүлээн авах бөгөөд хэсгийн хэмжээг нэг төрлийн. 50
ширхэг эдлэлээр тогтооно.
Худгийн төмөр бетон эдлэлийг захиалгын дагуу иж бүрнээр нийлүүлнэ.
Хэрэглэгч байгууллага нь энэ стандартын шаардлагын дагуу давхар шалган
хүлээж авах эрх эдлэнэ.
Бүтээгдэхүүний хэсэг тус бүрээс шалгалтанд зориулж 5 ширхэг эдлэл авч
шалгах бөгөөд аль нэг эдлэл стандартын шаардлага хангахгүй бол хэсгийн
эдлэл нэг бүрт шалгалт хийнэ.
Эдлэлийн гадна, хэмжээг 1мм-ийн нарийвчлалтай ган шугамаар хэмжин
шалгана.
Эдлэлийн гадаргуугийн муруйлтыг шалгах шугамыг түүний гадаргууд
харьцуулан барьж тэдний хооронд үүсэх засварыг хэмжиж тодорхойлно.
Ханын дугуйвчийн булангийн талын гажилтыг шалгалтын шугам, эдлэлийн
булагнийн тал хоёрын хоорондох зайн хэмжээгээр тодорхойлно.
Хамгаалалтын үеийн зузаан болон арматурын байрлалыг шалгахдаа
эдлэлийн хэсэгхэн газар шалгалж үзээд 1:3-ын найрлагатай цемент элсэн
зуурмагаар нааж болно.
6. Марклах,
паспортжуулах,
хадгалах
тээвэрлэх журам
Худгийн төмөр бетон эдлэлийн хажуу гадаргуу дээр тосон будгаар дараах
тэмдэглэгээ бичнэ. Үүнд:
Үйлдвэрлэсэн он, сар, өдөр, Чанарын шалгагчийн хувийн дугаар, эдлэлийн
марк,Цулын хэмжээ эдгээр болно.
Шалгаж хүлээн авсан хэсэг бүрд дараах агуулга бүхий паспорт дагалдуулна.
Үүнд:
Үйлдвэрийн он
Бүтээгдэхүүний марк, хэсгийн дугаар
Паспорт олгосон он, сар, өдөр
Бетоны бат бэх
Эдлэлийн цул,кг
Чанар шалгагчийн хувийн дугаар УСТ-ын дугаар
Худгийн төмөр бетон эдлэлийг угсрах байдлаар нь төрөл төрлөөр нь ялгаж
засвар хооронд 50 мм-ээс багагүй зузаантай модон дэр тавьж давхарлан
хураана. Ханын дугуйвчийг 2-оос олонгүйгээр давхарлан хураана.
Дэр модыг өргөх гогцооны зэргэлдээ тавих бөгөөд босоо чиглэлд бүх
ивээсний тэнхлэгүүд нэг шугаман дээр давхцаж байх ёстой.
Төмөр бетон эдлэлийг тээвэрлэхдээ эвдэрч гэмтэхээс хамгаалан ачих бөгөөд
худгийн ханын дугуйвчийг давхарлах буюу бөөрөөр нь хэвтүүлж ачихыг
хориглоно.
6.5.22. Цэвэрлэх байгууламжид хэрэглэх ган хоолойн шаардлага
Материал
Ган хоолой нь биологи цэвэрлэгээний блокын шугам хоолой, дулаан хангамжийн системд
хэрэглэгдэнэ.
Ган хоолой нь Оросын холбооны улсын ГОСТ 10704-91-тэжй дүйцэх шаардлага хангасан байна.
Ган хоолойн хамгийн бага шахах хүчдэл 430 Н/мм2 –аас багагүй байна.
Урьдчилан үйлдвэрт хийгдсэн ган яндан хоолой нь БСЕН253 шаардлагад нийцсэн бол дулааны
шугаманд ашиглаж болно
Хамгаалалтын хоолойн
дотоод диаметр болон
хананы зузаан, мм
Нэгжийн жин
нөхцөл, мм
Дотор диаметр болон
хананы зузаан, мм
38/57
38x3.5
57x3.0
2.59
57/120
57x3.5
120x2.5
4.62
89/160
89x.3.5
160x3.0
7.38
108/180
108x4.0
180x3.0
10.26
159/250
159x5.0
250x3.9
18.99
219/315
219x6.0
315x4.9
31.52
273/325
273x7.0
325/8.0
45.92
325/426
325x8.0
426/8.0
62.54
426/530
426x8.0
530/8.0
82.47
Техникийн
кг/м
Ган хоолойг дараах урттай нийлүүлнэ.
DN65 –аас их үед 5.8 метр
DN50 –аас бага үед 12 метр
Ган өвдөг, шилжүүлэгч
Өвдөг, шилжүүлэгч ган хоолойтой адил чанарын шаардлага хангасан байх ба хамгийн бага ханын зузаан нь ган
хоолойтой адил байна.
Хэмжээ:
Дотор диаметр болон
хананы зузаан (мм)
Гадна диаметр
мм
мм
Дотор диаметр болон
хананы зузаан (мм)
Ханын зузаан
PN16
мм
мм
38x3.0
38x3.0
57x5.0
219.1
7.1
57x5.0
89x5.0
168.3
7.1
89x5.0
108x6
114.3
5.0
108x6
159x8.0
159x8.0
219x8
88.9
3.6
219x8
426x10
60.3
3.2
426x10
Гуравлагч
Хүчитгэсэн хуванцар хоолой
Материал
Хүчитгэсэн хуванцар хоолой нь цэвэр усны шугамд бүхэлдээ хэрэглэгдэнэ.
Хүчитгэсэн хуванцар хоолой нь DIN 8074/75 шаардлагын дагуу үйлдвэрлэгдсэн байна. PE100
маркийн хүчитгэсэн хуванцар хоолой нь дараах техникийн үзүүлэлттэй байна.
Хамгийн бага шахах хүчдэл
10МПа
Нягт
957-961 кг/м3
Гулзайлтын модуль
1200 МПа
Хайлах урсацын зэрэг, %
0.2 – 0.5 г/10мин
Сунах хүчдэл
23-25 МПа
Шугаман өргөсөлтийн коэффициент
0.17 мм/м 0C
Хамгийн бага шахах хүчдэл
10МПа
Хэмжээ
Хоолойн диаметр болон ханын зузаан, диаметр ханын зузааны харьцааг хүснэгтэд үзүүлэв.
Гадна диаметр, мм
Диаметр, ханын зузааны
харьцаа, SDR
Хоолойн хамгийн бага ханын
зузаан, PN16
40
11
3.7мм
50
11
5.6мм
90
11
10.1мм
Хоолойн урт
Хүчитгэсэн хуванцар хоолойг 12м урттай нийлүүлнэ.
6.5.23. Халаалтын системийн зуух
1. Ерөнхий
Халаалтын системийн зуух нь бүрэн шаталт явагддаг автомат ажиллагаатай
зуух.
Энэ зуух нь бүрэн автомат удирдлагатай, шаталтыг термостат
хэмжигчээр зохицуулах бололцоотой байна. Ингэхдээ зөвхөн шаардлагатай
дулааныг ялгаруулна.
2. Материал, хийц
Зуухны хийц, материал нь MNS 5043:2016 4.2 МВт хүртэл чадалтай ус халаах
зуухны техникийн ерөнхий шаардлагыг хангасан байна. Энэ стандартаар 0.7
МПа хүртэл даралттай усыг 115°С-ын температур хүртэл халаах 4.2 МВт
хүртэл чадалтай зуух (цаашид: зуух гэнэ)-ыг үйлдвэрлэх импортлоход
хамаарна. Энэхүү стандартаар ус халаах зуухны тэмдэглэгээ, техникийн
үзүүлэлт, техникийн ерөнхий шаардлага, шалгах, турших, хүлээн авах болон
туршилтын арга, гарах утааны найрлага дахь агаар бохирдуулах бодисын
зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээг тогтооно. Нүүрс, хий ба шингэн түлшнээс гадна
модны үртэс, холтос зэрэг шатамхай материалаар ажиллах зууханд энэхүү
стандартыг баримтална.
Жин: 900 кг
Цахилгаан (кВт): 80
Хамгийн их үр ашиг АҮК (%): 90
халаах орон зайн хэмжээ: 1400 м³
Шатахууны төрөл: хүрэн болон чулуун нүүрс
Нөөцийн түлш: биомасс
Түлшний хэрэглээ (кг / цаг): 17
Тэжээлийн хүчдэл (V / Hz): 220/50
Эрчим хүчний хэрэглээ (W): 280
тосол ажлын температур (° C): 95
физик техникийн тодорхойлолт
Өргөн (мм): 940
Өндөр (мм): 2060
Гүн (мм): 1970
зуухны хэмжээ (L): 460
дулаан солилцуур хүчин чадал (л): 140
холболт (G ") диаметр нь: орох, гарах
Яндан диаметр (мм): 120
яндан гадна диаметр (мм): 130
Ерөнхий шинж чанар
Зуухны төрөл: автомат
шаталтын камерт төрөл: хаалттай
3. Гүйцэтгэл
1. Бункерээс гарсан түлш эргэлдэгч ширмэн хүрдэн дээр автоматаар шилжих ба
эсвэл тохируулагч төхөөрөмжийн тусламжтай хуваарилагдана. Өөрөөр хэлбэл
ширмэн хүрдэн дээрх түлшний хэмжээ оновчтой байна гэсэн үг.
2. Ширмэн хүрд нь тусгай сегмент хэлбэрт конструктай байх ба түүн дээр
нарийн тохируулгатай шаталтын процесс явагдана.
3. Ширмэн хүрдний эргэлдэх хөдөлгөөн нь бункерээс түлш өгөх ба үнс
цуглуулах үүрэгтэй.
4. Цахилгаан удаан хугацаагаар тасарсан ч зуухан доторх шаталтын процесс
зогсохгүй.
Ус халаагуурын автомат зуух нь хүрэн нүүрс, чулуун нүүрс, тэдгээрийн
холимог, болон био түлшээр ажиллана. Шаталт явагддаг эргэлдэгч хүрдний
талбай нь маш бага байдгаараа бусад зуухнуудаас эрс ялгагдана. Зуух нь
АҮК өндөр байгаа нь зуухны хийц маш сайн байгаагаас гадна шаталт
зохистой явагддагтай холбоотой
4. Чанарын
хяналт ба
туршилт
Зуух энэхүү стандартын шаардлагыг хангаж буй эсэхэд үйлдвэрлэгч
байгууллага нь хүлээн авах шалгалт хийж, тодорхой хугацаанд туршилт,
сорилт хийж гүйцэтгэнэ. Эд анги болон угсармал хийц нэгж нь MNS
5043:2016 стандартын 5.4, 5.10, 5.23, 5.24, 5.29, 5.32, 5.38-д заасан
шаардлагыг хангаж буй эсэхэд нэг бүрчлэн хүлээн авах шалгалтыг хийнэ.
Хүлээн авах шалгалтыг түүвэрчлэн хийх нөхцөлд ээлжинд үйлдвэрлэсэн
зуухны 5%-д MNS 5043:2016 стандартын 5.1, 5.5, 5.30, 5.31-д заасан
шаардлага, секцийн 2% ба бэлэн угсарсан зуух, хавтангийн 10%-д MNS
5043:2016 стандартын 5.28-д заасан шаардлага мөрдөгдсөн эсэхийг шалгана.
Тодорхой хугацаанд хийх туршилт, сорилтыг дараах байдлаар гүйцэтгэнэ.
Даралтанд ажилладаг 5-аас доошгүй тооны секц (гагнаж угсарсан нэгж)-ийн
статик нягтралыг (5.16) жилд нэг удаа шалгах.
Шингэн ба хийн түлшээр ажилладаг болон механикжсан галын хотолтой
зуухны автомат төхөөрөмж (7.13, 7.14)-ийг 3 жилд нэгээс доошгүй удаа
сонгож авсан нэг иж бүрдэл дээр шалгах.
Тогтоосон аргачлалын дагуу гаргасан статистик өгөгдлийн үндсэн дээр
зуухны найдвартай ажиллагааны үзүүлэлт (5.19)-ийг 3 жилд нэгээс доошгүй
удаа баталгаажуулж байх
Ус халаах жижиг зуух нь 4.3, 4.6, 4.7, 5.14, 7.3-д заасан шаардлага хангаж
буйд 3 жилд нэгээс доошгүй удаа ээлжилт туршилт хийж шалгах бөгөөд уг
туршилтанд хүлээн авалтын шалгалтанд орсон зуухнуудаас зөвхөн нэгийг
хамааруулна.
Цутгамал эд ангиудын хэмжээ болон массыг “ сард нэг удаа шадгах. Үүнд
массыг 3-аас доошгүй эд ангид, хэмжээг 2-оос доошгүй эд анги дээр тус тус
шалгавал зохино.
Тайлбар: MNS 5043:2016 стандартын 4.3, 4.7, 5.2, 5.13, 5.17, 5.31, 5.34, 5.35,
7.15-д заасан шаардлагуудыг зуух хүлээн авах туршилтын үед шалгана.
6.5.24. Шугам хоолойн шуудууг бэлдэх
1. Ерөнхий
Зүйл
Энэ хэсэгт бохир, цэвэр, дулааны шугам хоолой угсрах үеийн шуудуу
ухах, булахтай холбогдсон ерөнхий шаардлага тодорхойлогдов
2. Хийц, материал,
бүтээгдэхүүн
Геологийн нөхцөл, хөрсний ангиллын тухайд Зураг
Техникийн тодорхойлолтын эхний хэсэгт тодорхойлсон байгаа.
болон
3. Гүйцэтгэл
Шаардлагатай тоног төхөөрөмж, механизмаар хангаж аюулгүй
ажиллагааны норм ба дүрэм, стандартуудыг мөрдөж ажиллана.
Захиалагчийн авсан, тусгайлан жагсааж бичсэн зөвшөөрлөөс бусад
газар шооны ажил хийхэд шаардлагатай бүх зөвшөөрлийг авна.
Ажлын тал бай доторх газрыг цэвэрлэнэ. Шугам хоолойн тэнхлэгийн
шугамын дагуу
өнгөн хөрсийг 0.2 м-ээс багагүй зузаантай шуудууны дээд өргөнөөс
багагүй өргөөр хуулж, ухлагаас гарсан ул хөрстэй холихгүйгээр тусад
нь овоолно. Орон зайн багтаамж багатай газарт ухлагаас гарсан хөрсийг
ойрхон зөөвөрлөн түр овоолно.
Гүн - Зураг дээр тод өнгөтэй шороон материал асгаж бэхэлсэн байна.
Шуудууны гүнийг байнга хэмжиж шалгаж байх цэг тэмдэгт суулгаж
бэхэлсэн байна.
Төслийн удирдагчийн зөвшөөрснөөр газар шорооны ажил эхэлнэ.
Газрын гадаргын ургамалт үзүүлсний дагуу шугам хоолойг шуудуунд
хангалттай гүнд байрлуулахаар шуудууг ухна. Шуудууны ёроолын
хэсгийг тодорхойлсон шаардлагад хүрэхгүй ухаж алдаа гаргасан
бол Гүйцэтгэгч өөрийн зардлаар Шугам хоолойн дэвсгэрийг бэлтгэх
тодорхойлолтын дагуу нягтаршуулсан зөвшөөрөгдсөн материалыг
ашиглан алдааг засна.
Өргөн - Тодорхойлсны дагуу шуудууны ёроолд хоолойг байрлуулж
холбон, буцаан дүүргэлтийг хийж нягтруулж болохоор өргөнтэйгөөр
шуудууг ухна. Шуудууны өргөний хэмжээг Зураг дээр тодорхойлсон
болно.
Хэрэв Гүйцэтгэгч Зураг дээр үзүүлснээс илүү өргөнтэй шуудууг ухах
ухалтын тоног төхөөрөмж буюу аргыг хэрэглэвэл Төслийн
удирдагчийн шаардсан ёсоор засаж залруулах ажлыг өөрийн зардлаар
хийнэ. Засаж залруулах ажил шугам хоолой угсрах ажил илүү өндөр
ангиллын дэвсгэр болон буцаан дүүргэлтийг хийх хэлбэрээр байж
болно.
Урт - Шугам хоолойг суурилуулах аюулгүй ажиллагаа, замын
хөдөлгөөний нөхцөлүүдийг хангаж, Төслийн удирдагч зөвшөөрөл
өгсөн цагт л шуудууг ухна.
Хамгийн бага нь 200 кг ачаатай явган хүн гарах түр гүүрийг шуудуу
хөндлөн гарах шаардлагатай газруудад явган хүмүүст зориулан барина.
Төслийн удирдагчийн заасан хог хаях цэгт хаягдал буюу илүү гарсан
материалыг хаяна.
Шуудууг усанд автахгүй байх нөхцөлийг гүйцэтгэгч хангасан байна.
Хэрэв усанд автвал
ус зайлуулах зардлыг
хамаарахгүйгээр
Гүйцэтгэгч хариуцна.
Шуудуунаас тохиромжгүй материалыг авч зайлуулна.
Аюулгүй ажиллагааны хууль дүрмийн
хамгаалалтын хийцүүдийг суурилуулна.
4. Чанарын хяналт
ба туршилт
шаардлагын
дагуу
түр
Төслийн удирдагч зөвшөөрмөгц шуудууны хэсгүүдийн ухалтыг эхэлнэ.
Хоолойн элсэн дэвсгэрийг шуудууны өргөнийг бүрэн хамрахаар
дэвсэж, гадаргууг тэгшлээд бага оврын доргиураар сайтар нягтруулсны
дараа хоолойг техникийн тодорхойлолтын шаардлагын дагуу угсарна.
Угсарсан хоолойн хоёр талаар ухлагаас гарсан шороог шигшиж 0.3 м
зузаан үеэр хучиж нягтруулсны дараа механизмаар булж нягтруулна.
Төслийн удирдагчид шуудууны хэсэг бүрийг батламжлуулахаар
танилцуулах
ба
шуудууны
төвшний
өндөршлийн
тэмдэглэгээнүүдийг Зураг дээр тэмдэглэсний дагуу хийж, Төслийн
удирдагчийн гарын үсгийг БНбД 3.05.04-90 шаардлагын дагуу элсэн
дэвсгэр хийхээс өмнө далд ажлын гэрчилгээ нь дээр зуруулсан байна.
Хязгаарлах нөхцөл байдал
Энэ тохиолдолд Гүйцэтгэгч шуудуу ухах ба буцааж дүүргэхдээ тусгай аргыг хэрэглэнэ. Бүх
зардлыг Гүйцэтгэгч хариуцна.
Гүйцэтгэгч санал болгож буй аргаар шуудуу ухахаас өмнө батлуулахаар Төслийн удирдагчид
бичгээр танилцуулна
6.5.25. Шугам хоолойн дэвсгэр ба суурийн элс
1. Ерөнхий зүйл
Бохир болон цэвэр усны шугам хоолойн барилгын ажлын хүрээнд
тавигдах шугам хоолойн суурь болон дэвсгэрийг хийх талаар
энэ хэсэгт тодорхойллоо.
2. Хийц, материал, Элс дараах бүтэц, ширхэглэлтэй байна.
бүтээгдэхүүн
Шүршүүрийн хэмжээ Гоожилтын хувь
3. Гүйцэтгэл
9.5 мм
100
5.0 мм
90-100
150 мм
20 (дээд хэмжээ)
Хоолойн дэвсгэрийг
дагуу хийнэ.
Зураг
болон
Техникийн
тодорхойлолтын
4. Чанарын хяналт Элсэн дэвсгэрийн хэсэг бүрийг Төслийн удирдагчаар батлуулахаар
танилцуулж, буцаан дүүргэлт хийхээс өмнө далд ажлын гэрчилгээ дээр
ба туршилт
Төслийн удирдагчаар гарын үсэг зуруулсан байна.
6.5.26. Цэвэрлэх байгууламжийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл
Механик цэвэрлэгээний өргөн завсартай сараалж
Механикаар цэвэрлэх тоноглол бүхий олон төрлийн тармууртай савх бүхий өргөн завсартай сараалж
нь бохир ус дамжих сувгийн эхэн хэсэгт байрлана. Энэ нь хүрээ, дэлгэц, тармуур, багаж хэрэгслүүд,
хяналт удирдлагын төхөөрөмж, хог хаягдлын сав, ажиллах тавцан болон бусад шаардлагатай
тоноглолуудыг багтаасан байна.
Өргөн болон нарийн завсартай сараалжны ерөнхий байдал
-
-Тоо хэмжээ: 2 ком
-Савх хоорондын зай хамгийн ихдээ 18 мм байна. Савхыг хялбархан солих боломжтой байх.
Зураг төслийн нөхцөл:
а. Хүлээн авах усны хэмжээ- 5 - 140 л/сек
б. Хүлээн авах усны нийт умбуур бодис -50 - 400 мг/л, дунджаар 150 мг/л
в. Хүлээн авах усны температур -2 - 25 oC
г. Хүлээн авах усны pH- 5 – 8
д. Ажиллах хугацаа тасралтгүй
Сувгийн гүн өргөнийг зураг төсөлд зааснаар:
Сараалжийг зурагт тусгасан налуутай байрлуулна.
Усанд байрлах нойтон хэсгүүд нь зэврэхгүй гангаар хийгдсэн байх. Хуурай байх хэсгүүдийг
MFDT –ын дагуу 8мм зузаантай эпокси материалаар өнгөлнө.
Хөдөлгүүр нь усанд орчин болон эргэлдэх солих хэсэгт байрлахгүй. Бүх тосолгоотой хэсэг нь
усны түвшнээс дээр байрлана.
Үнэр хянах системтэй байх шаардлагатай. Салхивч нь үнэртэй агаарыг цэвэрлэх шүүх хэсэгтэй
холбогдож агаараас үнэрийг зайлуулдаг байх.
Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50герцын 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
Хяналт автоматжуулалт:
а. Тухайн газартаа асаах унтраах боломжтой автомат ашиглалтын системтэй байх.
б. Сараалж нь усны түвшин, цаг хугацааны өөрчлөлтөөс хамаарч автоматаар асаж
унтарна.
в. Сараалжны тармуурыг хэт ачааллын үед салгаж, сольж болдог байх.
е. Ультрасоник болон бусад төрлийн баталгаатай усны түвшин хэмжигч хяналтын
тоноглолтой байх.
д. Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох
зориулалттай байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон
байх.
е. Хяналтын системийн самбарыг NEMA 4X буюу түүнтэй дүйцэхүйц маркийн
зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
Сараалжаар шүүгдсэн хатуу хог хаягдлыг хаях тэргэнцэртэй контейнар нь 2 м3 хүртэлх
эзлэхүүнтэй (1.5 м орчим өндөртэй) байх.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Huber, WesTech болон түүнтэй дүйцэхүйц эсвэл
ашиглагч (эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх.
-
-
Нарийн завсартай сараалж
-
-
-
Механик цэвэрлэгээний тоноглолтой олон төрлийн тармууртай савх бүхий сараалж нь өгөн
завсарт сараалжийн дараах сувагт байрлана. Энэ нь хүрээ, дэлгэц, тармуур, багаж хэрэгслүүд,
хяналт удирдлагын төхөөрөмж, хог хаягдлын сав, хандалтын платформ болон бусад
шаардлагатай тоноглолуудыг багтаасан байна.
Тоо хэмжээ: 2 ком
Нарийн завсартай сараалжийг барилга дотор бетон сувагт суурилуулна.
Савх хоорондын зай хамгийн ихдээ 6 мм байна.
Зураг төслийн нөхцөл нь:
а. Хүлээн авах усны хэмжээ 5 - 140 л/сек
б. Хүлээн авах усны нийт умбуур бодис 50 - 400 мг/л, дунджаар 150 мг/л
в. Хүлээн авах усны температур 2 - 25 oC
г. Хүлээн авах усны pH 5 - 8
д. Ажиллах хугацаа: тасралтгүй
Сувгийн гүн өргөнийг зураг төсөлд зааснаар.
Сараалжийг зурагт тусгасан налуугаар байрлуулна.
Усанд байрлах нойтон хэсгүүд нь зэврэхгүй гангаар хийгдсэн байх. Хуурай байх хэсгүүдийг
MFDT –ын дагуу 8мм зузаантай эпокси материалаар өнгөлнө.
Хөдөлгүүр нь усанд орчин болон эргэлдэх солих хэсэгт байрлахгүй. Бүх тосолгоотой хэсэг нь
усны түвшингөөс дээр байрлах.
Үнэр хянах системтэй байх шаардлагатай. Салхивч нь үнэртэй агаарыг цэвэрлэх шүүх
хэсэгтэй холбогдож агаараас үнэрийг зайлуулдаг байх.
Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50 герцийн 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
Хяналт автоматжуулалт:
а. Тухайн газартаа асаах унтраах боломжтой автомат ашиглалтын системтэй байх.
б. Сараалж нь усны түвшин, цаг хугацааны өөрчлөлтөөс хамаарч автоматаар асаж унтарна.
в. Сараалжны тармуурыг хэт ачааллын үед салгаж, сольж болдог байх.
г. Ультрасоник болон бусад төрлийн баталгаатай усны түвшин хэмжигч хяналтын
тоноглолтой байх.
д. Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох
зориулалттай байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон байх.
-
е. Хяналтын системийн самбарыг NEMA 4X маркийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
Сараалжаар шүүгдсэн хатуу хог хаягдлыг хаях тэргэнцэртэй контейнар нь 2 м3 хүртэлх
эзлэхүүнтэй (1.5 м орчим өндөртэй) байх.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Huber, WesTech, эсвэл ашиглагч (эзэмшигч) хүлээн
зөвшөөрөхүйц байх
6.5.27. Элс баригчийн систем
- Элс баригчийн систем нь дугуй, хуйлралтын урсгалын хэлбэртэй байх. Систем нь мотор бүхий
хурд, цахилгааны зарцуулалт тохируулах боломжтой дээд хэсгийн хүрээ, үйлчилгээний бетон
гүүрэнд суурилуулахад зориулсан тэнхлэгийн дагуу далбан бүхий босоо хотгор гол, агаарын
өргөх насостой элс дамжуулах систем, агааржуулалт, өөх тос цуглуулах зайлуулах тоноглол,
багаж хэрэгслүүд, хяналтын систем, дамжуурга, оролтын хавтан, агаар илүүдэл ус зайлуулах
насос, болон бусад шаардлагатай элч баригчийн бүрэлдэхүүнээс бүрдэнэ.
- Тоо хэмжээ: 2
- Систем нь цаг уурын нөхцөлд тохирсон бетон хийцийн барилгад байрлана.
- Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэгч нь элс баригчийн системд зориулагдсан бетон хийцийн
барилгын ажлын зургаар хангана.
- Зураг төслийн нөхцөл нь:
а. Хүлээн авах усны хэмжээ: 5 - 140 л/сек
б. Хүлээн авах усны нийт умбуур бодис: 50 - 400 мг/л, дунджаар 150 мг/л
в. Хүлээн авах усны температур: 2 - 25 oC
г. Хүлээн авах усны pH: 5 - 8
д. Ажлын цаг: тасралтгүй
- 300 микрон хэмжээтэй элсийг 95%, 150 микрон хэмжээтэйг 70% зайлуулах.
- Усанд байрлах нойтон хэсгүүд бүгд зэврэхгүй гангаар хийгдсэн байх. Хуурай байх хэсгүүдийг
MFDT –ын дагуу 8мм зузаантай эпокси материалаар өнгөлнө.
- Хөдөлгүүр нь усанд орчин болон эргэлдэх солих хэсэгт байрлахгүй.
- Үнэр хянах системтэй байх шаардлагатай. Салхивч нь үнэртэй агаарыг цэвэрлэх шүүх
хэсэгтэй холбогдож агаараас үнэрийг зайлуулдаг байх.
- Агаарын компрессор нь ухрах давших хөдөлгөөний хэлбэртэй (reciprocating type) байна.
Агаарын компрессор хүлээн авах сан, хөргөлтийн хэсэг, хяналт автоматжуулалтын хэсгийг
багтаасан цогц систем нь тормоз угсралттай байх (skid-mounted). Агаараар хөргөх хэсэгтэй
нэг хэсгээр холбогдсон бага хурдтай, 2 үе шатны, зөөлөн ширмэн тосолгооны компрессор
насостой байна.
- Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50герцын 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
- Хяналт автоматжуулалт:
а. Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох
зориулалттай байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон байх.
б. Хяналтын системийн самбарыг NEMA 4X маркийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
в. Усны түвшин, цаг хугацааны өөрчлөлтөөс хамаарч автоматаар асаж унтарна. Системийг
алсын зайнаас болон тухайн байршлаас ажиллуулах боломжтой байх.
г. Хутгагчийн хурдыг тохируулах боломжтой байх.
- Элсийг агаарын өргөх насосоор ойролцоох элсний талбайд хаяна.
- Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Smith & Loveless, Huber, WesTech, эсвэл ашиглагч
(эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх.
6.5.28.Агаар үлээгч (Компрессор)
-
Агаар үлээгч нь давхар эргэлдэх араатай (rotary lobe type) байна. Агаар үлээгч нь идэвхит
лагийн системд жижиг болон том агаарын бөмбөлгүүдийг гаргах, хаягдал лагийн системд том
агаарын бөмбөлөг гаргах, агаарын сорох насосонд болон бусад идэвхэт лагийн системд
шаардагдах агаарыг хангана. Агаар үлээгч нь олон хувьсах давтамжтай хөдөлгүүртэй (өөр
хэсгээс хангагдах).
-
-
-
-
-
Агаар үлээгч тус бүр нь хиймэл ган суурьтай, үлээгч, V-Belt хэлбэрийн хөдөлгүүрээр
тоноглогдсон, мотор торомзтой, оролтын хэсэгт шүүлтүүр, оролт гаралтын хэсэгт дуу
намсгагч, уян холбоостой, гаралтын хэсэгт даралт хэмжигч, давхар дисктэй хаалт, тусгаарлах
эрвээхэй хаалт, даралт тохируулагчтай хаалт (high pressure relief valve), өндөр даралтын
аюулгүйн ажиллагааны унтраалга, болон бусад агаарын системд шаардлагатай хэсгээр
тоноглогдсон байна. Дуу чимээг багасгаж шаардлагад нийцүүлэх бол дуу чимээ
тусгаарлагчтай байна.
Тоо хэмжээ: Дөрөв (4)
Систем нь цаг уурын нөхцөлд тохирсон барилга дотор байрлана.
Агаар үлээгчийн зураг төслийн нөхцөл нь:
а. Зураг төслийн агаарын урсгалын хурд (Nm3/цаг): Идэвхит лагийн системийн үйлдвэрлэгч
тодорхойлно, урьдчилан тооцоолсон байдлаар 18.5 Nm3/h.
б. Гарах хэсгийн даралт (psig Идэвхит лагийн системийн үйлдвэрлэгч тодорхойлно, урьдчилан
тооцоолсон байдлаар 0.5 атм.
в. Өндөржилт (): 1,525 м.
г. Дотор хэсгийн хамгийн их температур (градус цельс. C): 40.
д. Дотор хэсгийн хамгийн бага температур (градус цельс. C): - 40
е. Дотор хэсгийн хамгийн их чийгшлийн хувь (%): 95.
ё. Мотор (HP): Нийлүүлэгч тодорхойлно, урьдчилан тооцоолсон байдлаар 22 кВт.
Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50 герцын 400Вт байх.
Бүх мотор хөдөлгүүрүүд нь өндөр үр ашигтай, хувьсах давтамжтай байх.
Агаар үлээгч нь 3-н далбантай ажлын дугуйтай, тасралтгүй ажиллах боломжтой involute
хэлбэрийн ажлын дугуйтай байна.
2 метрт хамгийн их дуу чимээ нь 85 дБ(А)байна.
Хиймэл ган суурийн хэсгүүд нь MFDT –ын дагуу 8мм зузаантай эпокси материалаар өнгөлнө.
Тохируулагчтай моторын суурь нь хүчдэлийг тохируулагчтай хос шурган хэлбэртэй байх.
Агаар үлээгчийн сууринд чичиргээний хамгаалалт байрлуулж чичиргээг шаланд дамжихаас
сэргийлнэ. Чичиргээний хамгаалалт нь 2 талдаа тос эсэргүүцэх чадвартай резинээр бэхлэгдсэн
нүхтэй хавтан байхаар төлөвлөх Vibration pads shall be of a core of high grade cork plate
permanently bonded between two oil resistant synthetic rubber layers of waffle design.
Хяналт автоматжуулалт:
а. Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох
зориулалттай байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон байх.
б. Хяналтын системийн самбарыг NEMA 4X маркийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
в. Системийг алсын зайнаас болон тухайн байршлаас ажиллуулах боломжтой байх.
г. Агаар үлээгчийг хувьсах давтамжтай хөдөлгүүрээр хурдыг тохируулах боломжтой байх.
д. Агаар үлээгч нь гаралтын хоолойд даралт хэмжигчтэй байх.
е. Гаралтын хоолойн салбарлах хэсэгт температур хэмжигч суурилуулах.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Tsurumi, Kaeser, Roots, эсвэл ашиглагч (эзэмшигч)
хүлээн зөвшөөрөхүйц байх.
6.5.29.Усан орчинд байрлах холигч
- Холигч нь усан орчинд ажилладаг байна. Холигч нь өөр өөр усны түвшинтэй тогтворжуулах
санд ашиглагдана.
- Холигч бүр нь усны гүнд ажиллах боломжтой, холбох хэрэгсэлтэй, өргөх буулгах тайл,
хяналтын систем, болон бусад холигчийн системд шаардагдах иж бүрэн хэрэгсэлтэй байна.
- Тоо хэмжээ: Хоёр (2), жигдрүүлэх сан тус бүрд
- Холигчийн зураг төслийн нөхцөл:
а. Сангийн хэмжээ: өргөн 5.7 м, урт 11.7 м, өндөр 7 м (ажлын зургаас нарийвчлан үзнэ
үү) Усны түвшин (гүн): Доод түвшинд (ойролцоогоор 1.25 м) хамгийн дээд түвшин
5.2м.
б. Сангийн эзлэхүүн: Хамгийн их усны түвшин 350 м3 (ажлыг зургийг нарийвчлан
үзнэ үү).
в. Сан тус бүрд байх холигчийн тоо: нэг (1)
г. Санд хүлээн авах бохир усны умбуур бодис: 50 - 400 мг/л, дунджаар 150 мг/л
д. Санд хүлээн авах бохир усны температур: 2 - 25 oC
е. Хүлээн авах усны pH: 5 – 8
ё. Умбуур бодисын туналт, хүндийн хүч: 1.05 хүртэл
ж. Ажлын цаг: тасралтгүй
з. Холигчийн (морины) хүч: 3 КвТ (тооцоогоор).
и. Мотор болон холигчийн хурд: 575 минутын эргэлт (rpm тооцоогоор).
к. Сэнсний диаметр: 50 см (тооцоогоор).
л. Сэнсний далбангийн өнцөг: 11 градус.
м. Холигчийг 24 цаг ажиллуулсны дараа жигдрүүлэх сангийн аль ч хэсэгт байгаа хатуу
бодисын концентраци нь ± 10% -аас хэтрэхгүй байх.
- Хуйлрал бий болгохгүй, зэвэрдэггүй гангаар сэнсний хамгаалалтын гэрийг хийсэн байна.
- Холигч нь өргөх буулгах тайлтай байна. Энэ өргөх буулгах тайл нь хэвтээ болон босоо
байрлалд холигчийг тохируулан байрлуулж өргөж буулгах боломжтой байна. Кабель нь
зэвэрдэггүй гангаар хийгдсэн сангийн доод ёроолоос өргөх буулгах тайлны өргөх үзүүр
хүртэлх гүнээс 3 метрээр урт байна. Тайлыг цахилгаан өрөмд холбосноор холигчийг өргөх
буулгах бололцоотой. Өргөх буулгах тайлны систем нь 8мм-ын MFDT-ээр цайруулах буюу
эпоксигоор бүрсэн байна.
- Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50 герцын 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
- Хяналт автоматжуулалт:
а. Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох
зориулалттай байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон
байх.
б. Хяналтын системийн самбарыг NEMA 4X маркийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
Дулаан болон чийг мэдрэгчийг суурилуулж хяналтын самбартай холбох.
в. Системийг алсын зайнаас болон тухайн байршлаас ажиллуулах боломжтой байх.
г. Чийг мэдрэгч: Мотор байрлуулах тасалгаатай байх. Мотор байрлуулах тасалгаанд
чийг илэрсэн тохиолдолд чийг мэдрэгч нь холигчийг унтрааж, доголдлын дохиолол өгч
алсын зайнаас доголдлыг илрүүлэх боломжтой байна.
д. Температур мэдрэгч: Холигчийн хөдөлгүүрийн хэсэгт дулаан мэдрэгч байрлуулна.
Хөдөлгүүрийн дулаан мэдрэгч нь өндөр температур мэдэрсэн тохиолдолд холигчийг
унтрааж, доголдлын дохиолол өгч алсын зайнаас доголдлыг илрүүлэх боломжтой байна
е. Холигч нь гаралтын хоолойд даралт хэмжигчтэй байх.
ё. Гаралтын хоолойн салбарлах хэсэгт температур хэмжигч суурилуулах.
- Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Sulzer ABS Type RW эсвэл ашиглагч (эзэмшигч)
хүлээн зөвшөөрөхүйц байх
6.5.30. Гүний насос – Yard Lift Stations
- Энд гүний насос ашиглана. Энэ гүний насосыг өргөх станцаас бохир усыг өөр өөр түвшинд
шахна.
- Бүх гүний насосны систем нь гүний насос, холбох хэрэгсэл, өргөх буулгах тайл, хяналтын
систем, болон бусад шаардлагатай хэрэгслийг багтаасан байна.
- Тоо хэмжээ: Дөрөв (4), 2ш-ыг өргөлтийн станцад
- Насосны зураг төслийн нөхцөл:
а. Насосны урсгалын хурд: 60 м3/цаг
б. Насос шахах өндөр: 30 м
в. Өргөлтийн станцын хэмжээ: өргөн 2.0м, урт 2.0м, өндөр 6.5м
г. Усны түвшин (гүн): Доод түвшинд (ойролцоогоор 0.8м) хамгийн дээд түвшин
2.3-2.5м. Станцаас хамааран өөрчлөгдөнө.
д. Өргөлтийн станцын насосны тоо: Хоёр
е. Бохир усны нийт умбуур: 50 - 10,000 мг/л, бүх хатуу хэсгийн диаметр нь 1см-ээс
бага байх
ё. Бохир усны температур: 2 - 25 oC
ж. Бохир усны pH: 5 - 8.
з. Умбуур бодисын туналт, хүндийн хүч: 1.05 хүртэл
и. Ажлын цаг: завсарлагатай, цагт 10 хүртэлх удаа асаах боломжтой
к. Насосны (морины) хүч: 10 кВт (тооцоогоор).
л. Насосны моторын хурд: Нийлүүлэгч санал болгоно (Эргэлтийн хурд бага байвал
сайн).
- Холигч нь өргөх буулгах тальтай байна. Энэ өргөх буулгах таль нь хэвтээ болон босоо
байрлалд холигчийг тохируулан байрлуулж өргөж буулгах боломжтой байна. Кабель нь
зэвэрдэггүй гангаар хийгдсэн сангийн доод ёроолоос өргөх буулгах тальны өргөх үзүүр
хүртэлх гүнээс 3 метрээр урт байна. Тайлыг цахилгаан өрөмд холбосноор холигчийг өргөх
буулгах бололцоотой. Өргөх буулгах тальны систем нь 8мм-ын MFDT-ээр цайруулах буюу
эпоксигоор бүрсэн байна.
- Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50 герцын 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
- Хяналт автоматжуулалт:
- Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох
зориулалттай байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон байх.
- Хяналтын системийн самбарыг NEMA 4X маркийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх. Дулаан
болон чийг мэдрэгчийг суурилуулж хяналтын самбартай холбох.
- Системийг алсын зайнаас болон тухайн байршлаас ажиллуулах боломжтой байх.
- Чийг мэдрэгч: Мотор байрлуулах тасалгаатай байх. Мотор байрлуулах тасалгаанд чийг
илэрсэн тохиолдолд чийг мэдрэгч нь холигчийг унтрааж, доголдлын дохиолол өгч алсын
зайнаас доголдлыг илрүүлэх боломжтой байна.
- Температур мэдрэгч: Холигчийн хөдөлгүүрийн хэсэгт дулаан мэдрэгч байрлуулна.
Хөдөлгүүрийн дулаан мэдрэгч нь өндөр температур мэдэрсэн тохиолдолд холигчийг
унтрааж, доголдлын дохиолол өгч алсын зайнаас доголдлыг илрүүлэх боломжтой байна
- Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Sulzer ABS Type AS, Wilo эсвэл ашиглагч
(эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх
6.5.31.Дренажийн насос
Насос нь усан орчинд ажиллах (гүний) насос байна. Энэхүү насос нь хаягдал болон
дренажийн усыг дренажийн сангаас төрөл бүрийн түвшинтэй хэсэгт шахна.
- Бүх дренажийн насосны систем нь гүний насос, холбох хэрэгсэл, хяналтын систем, болон
бусад шаардлагатай хэрэгслийг багтаасан байна.
- Тоо хэмжээ: Нэг (1)
- Насосны зураг төслийн нөхцөл:
а. Насосны урсгалын хурд: 7 м3/цаг
б. Насос шахах өндөр: 10 м
в. Дренажийн сангийн хэмжээ: Зураг төслөөс харах
Усны түвшин (гүн): Зураг төслөөс харах.
г. Дренажийн сан тус бүрийн насосны тоо: Нэг
д. Бохир усны нийт умбуур: 50 - 10,000 мг/л, бүх хатуу хэсгийн диаметр нь 1см-ээс
бага байх
е. Бохир усны температур: 2 - 25 oC
ё. Бохир усны pH: 5 - 8.
ж. Умбуур бодисын туналт, хүндийн хүч: 1.05 хүртэл
з. Ажлын цаг: завсарлагатай, цагт 10 хүртэлх удаа асаах боломжтой
и. Насосны (морины) хүч: 1.2 кВт (тооцоогоор).
к. Насосны моторын хурд: Нийлүүлэгч санал болгоно (Эргэлтийн хурд бага байвал
сайн).Өргөх буулгах кабель эсвэл гинжтэй байх.
- Кабель эсвэл гинж нь зэвэрдэггүй ган хийцтэй шалнаас дренажийн сангийн ёроол хүртэлх
гүнээс багадаа 1 метрээр урт байх.
- Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50 герцийн 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
- Хяналт автоматжуулалт:
- Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиоллын иж бүрэн хяналтын системтэй
холбогдсон байх.
- Системийн хөвөгч унтраагуураар газар дээр нь удирдана. Нэг нь On/Off товчлуур бүхий
энгийн 2 дахь нь хүчтэй дохиололд зориулсан байна.
- Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Ama-Drainer N, Sulzer ABS Type AS, Wilo EMU
эсвэл ашиглагч (эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх .
-
6.5.32.Агаарын Диффузер (Жижиг бөмбөлөг үүсгэх)
-
-
-
Жижиг бөмбөлөг үүсгэх агаарын диффузер нь бөглөрөхгүй, жижиг бөмбөлөгтэй диск
хэлбэртэй байна. Агаарыг чиглүүлэгч толгой, диффузер суурилуулах хоолой, диффузерийн
тоноглолууд, болон жижиг бөмбөлөг үүсгэх агаарын диффузерийн системд шаардагдах иж
бүрэн хэрэгсэлтэй байна.
Тоо хэмжээ: Зураг төсөлд заагдсанаар
Систем нь цаг уурын нөхцөлд тохирсон барилга дотор бетон санд байрлана.
Зураг төслийн нөхцөл нь:
Хүлээн авах усны хэмжээ: 5 - 140 л/с
Хүлээн авах усны БХХ5: 100 - 400 мг/л, дунджаар 220 мг/л
Хүлээн авах усны температур: 2 - 25 oC
Хүлээн авах усны pH: 5 – 8
Усны түвшин: Зургийн дагуу
Ажлын цаг: тасралтгүй
Агаарын диффузер нь:
Диффузерийн хүчин чадал: 0.5 - 7 м3/цаг нэг цэгээс агаарын урсгал нь жигд бус хэсгүүдэд
хуваарилагдана.
Диффузер:
Диффузерын харагдах байдал. /жишээ/
Диффузер суурилуулсан байдал /жишээ/
Диаметр: багадаа 230 мм
А. Дискны материал: өндөр зэрэглэлийн Этилен пропилен диен полимер (ЭПДП),
агааржуулалтын систем унтрах үед мембран агшиж зогсоно.
Б. Диффузерийн суурь болон хамгаалах бөгж: Хэт ягаан туяаны тогтворжуулагчтай
полипропилен, хоолойг хялбараар холбох бөгж (хамгийн тохиромжтойг сонгох)-тэй байх
-
-
-
а. Диффузер усан дотор ажиллахад 1 фунт буюу 0,4536кг БХХ, TKN
зайлуулахад шаардагдах 1.4 фунт буюу 0.635 кг O2 мөн 4.6 фунт буюу 2,0865
кг хүчилтөрөгчөөр хангах.
б. Хүчилтөрөгч дамжуулагчийн ашигтай байдлыг үндэсний хэмжээнд хүлээн
зөвшөөрөгдсөн бие даасан сорилтын лабораториос эмхэтгэсэн туршилтын
өгөгдөлд үндэслэн баталгаажуулна. Альфа коэффицентийн хамгийн их утга нь
0.4, Бетта коэффицентийн хамгийн их утга нь 0.95, диффузерийн бохирдлын
коэффицентийн хамгийн их утга нь 0.8, ууссан хүчилтөрөгчийн концентраци
нь хамгийн багадаа 2.0 мг/л байх.
Диффузерийн холбох хоолойн тоноглол, хэрэгсэл нь авч солиход хялбар байх ба
агааржуулалтын зохицуулалт хийх хавхлаган хаалт (a lever-operated plug valve), шаардлагатай
хоолой болон холбох хэрэгслүүдтэй байна. Диффузерийн холбох хоолойн усан орчинд
ажиллах хэсгийг зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
Диффузерийн толгой хэсгийг зэвэрдэггүй ган, хүнд даацын PVC хуванцраар хийсэн байх.
Диффузерийн толгой хэсэгт дэмжлэг болох туслах хаалтуудтай байна. Усан доторх хэсэг буюу
аэротенкийн хэсэгт бүгдийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөнө.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Sanitaire Silver Series II, WiloSevio Air D эсвэл
ашиглагч (эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх
6.5.33.Агаарын Диффузер (Том бөмбөлөг үүсгэх)
-
-
-
-
-
-
-
Том бөмбөлөг үүсгэх агаарын диффузер нь бөглөрөхгүй, том бөмбөлөгтэй өргөн туузан
хэлбэртэй байна. Агаарыг чиглүүлэгч толгой, диффузер суурилуулах хоолой, диффузерийн
тоноглолууд, болон том бөмбөлөг үүсгэх агаарын диффузерийн системд шаардагдах иж бүрэн
хэрэгсэлтэй байна.
Тоо хэмжээ: Зураг төсөлд заагдсанаар
Систем нь цаг уурын нөхцөлд тохирсон барилга дотор бетон санд байрлана. Сангийн хэмжээ
болон төлөвлөлтийг зургаас харна уу.
Зураг төслийн нөхцөл нь:
а. Хүлээн авах усны хэмжээ: 5 - 140 л/с
б. Хүлээн авах усны БХХ5: 100 - 400 мг/л, дунджаар 220 мг/л
в. Хүлээн авах усны температур: 2 - 25 oC
г. Хүлээн авах усны pH: 5 – 8
д. Усны түвшин: Зургийн дагуу
е. Ажлын цаг: тасралтгүй
Агаарын диффузер нь:
а. Диффузерийн хүчин чадал: 8 - 68 м3/цаг нэг цэгээс жигд бус хэсгүүдэд
хуваарилагдана.
б. Бие хэсэг (Сөрөг урсгалтай агаарыг хүлээн авах хэсэг, дефлектор, таг): Гаралтын
портуудтай зэвэрдэггүй ганг хоолой, хангалттай урттай дефлектор, тогтмол зайнд
гагнагдсан байна.
Зурагт үзүүлсэнчлэн диффузер усан дотор ажиллахад 1 фунт буюу 0,4536кг БХХ, TKN
зайлуулахад шаардагдах 1.4 фунт буюу 0.635 кг O2 мөн 4.6 фунт буюу 2,0865 кг
хүчилтөрөгчөөр хангах. Хүчилтөрөгч дамжуулагчийн ашигтай байдлыг үндэсний хэмжээнд
хүлээн зөвшөөрөгдсөн бие даасан сорилтын лабораториос эмхэтгэсэн туршилтын өгөгдөлд
үндэслэн баталгаажуулна.
Диффузерийн холбох хоолойн тоноглол, хэрэгсэл нь авч солиход хялбар байх ба
агааржуулалтын зохицуулалт хийх хавхлаган хаалт (a lever-operated plug valve), шаардлагатай
хоолой болон холбох хэрэгслүүдтэй байна. Диффузерийн холбох хоолойн усан орчинд
ажиллах хэсгийг зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
Диффузерийн толгой хэсгийг зэвэрдэггүй гангаар хийсэн байх ба байгууламжийн үйл
ажиллагааг хэвийн явуулахад шаардагдах хэмжээний агаар гаргах нүхтэй (холболттой) байх.
Диффузерийн толгой хэсэгт дэмжлэг болох туслах хаалтуудтай байна. Усан доторх хэсэг буюу
аэротенкийн хэсэгт бүгдийн зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөнө.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Evoqua WideBand, Sanitaire, Wifley Weber эсвэл
ашиглагч (эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх.
6.5.34.Био өнгөр тогтоогч
Үзүүлэлт:
Хэлбэр
Өнгө
Материал
Лаг тогтоох
хэрэгсэл
Ногоон
ПолипрополинВинелон
Хамаарах
талбай
Тодорхойлолт
Диаметр
BOD20-300 мг/л
9мм
1.2 м2/м
Тодорхойлолт:
-
-
-
-
Хөдөлгөөнгүй био-өнгөр тогтоогчтой идэвхт лагийн систем (IFAS) нь сүлжмэл поли-эстер өнгөр
тогтоогчийг агааржуулалттай болон агааржуулалтгүй бэхлэх хүрээ, контейнерт холбож
байрлуулна. Энэ систем нь IFAS-д шаардлагатай бүх иж бүрдлүүдийг бүрэн багтаасан байна.
IFAS –ын био өнгөр тогтоогч нь идэвхт лагийн системийн хэсэг болно.
Зураг төслийн нөхцөл нь:
а. Хүлээн авах усны хэмжээ: 5 - 140 л/с
б. Хүлээн авах усны БХХ5: 100 - 400 мг/л, дунджаар 220 мг/л
в. Хүлээн авах усны температур: 2 - 25 oC
г. Хүлээн авах усны pH: 5 – 8
д. Усны түвшин: Зургийн дагуу
е. Ажлын цаг: тасралтгүй
Зураг төслийн үзүүлэлт системийн тоо хэмжээ: IFAS- ын био-өнгөр тогтоогчийг нийлүүлэгч
нарийн тодорхойлно. IFAS- ын био-өнгөр тогтоогчийн тоо хэмжээ байршлыг мөн адил
нийлүүлэгч нарийн тодорхойлох ба ажлын зурагт заагдсан төрөл бүрийн аэротенк доторх биоөнгөр тогтоогчийн байршлыг харна уу.
Био өнгөр тогтоогчийн систем нь цаг уурын нөхцөлд тохирсон барилга дотор бетон санд
байрлана.
Зөвхөн том бөмбөлөг үүсгэдэг агааржуулалтын системийг Био өнгөр тогтоогчийн доод хэсэгт
байрлуулна. Том бөмбөлөг үүсгэдэг агааржуулалтын системийн тодорхойлолтыг харна уу.
Био өнгөр тогтоогч нь бүрхүүлтэй тохиолдолд бүрхүүлийг уян даавуун материалаар хийх ба өнгөр
тогтоогчид наалдсан биомассанд агаар өгөх боломжтой байна.
IFAS-ын хөдөлгөөнгүй био-өнгөр тогтоогч систем:
а. Био-өнгөр тогтоогч нь поли-эстер эсвэл полипропилен материалтай байна.
б. Усны урсацыг хэвийн хангах, агааржуулалт чөлөөтэй хийгдэхээр био өнгөр тогтоогчийн
байрлал геометрийн зүй тогтолтой байх
в. Био-өнгөр тогтоогч нь биомассыг татах хуримтлуулах шинж чанартай биомассын өсөлтөөс
үүдэн битүүрэх, харагдах орчин хязгаарлагдах байдлаас сэргийлсэн зай талбайтайгаар
төлөвлөнө.
г. Био-өнгөр тогтоогчийн хүрээ сав нь зэвэрдэггүй гангаар хийгдсэн доод хэсэгтээ
агааржуулалтын систем суурилуулах боломжтой хөлтэй байна.
д. Био өнгөр тогтоогч болон түүний хүрээ сав нь хийц бүтээцийн хувьд бат бэх аэротенкаас
биомасс хуримтлагдсан үед ёрштой контейнерыг гаргахад ч даахаар байх
е. Байгууламж хэвийн ажиллаж байгаа үед ч аэротенкээс био-өнгөр тогтоогч бүхий
контейнерыг гаргаж авах бололцоотой байна.
8.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Entex Technologies, Ovivo Cleartec эсвэл түүнтэй
дүйцэхүйц чанартай, ашиглагч (эзэмшигч) хүлээн зөвшөөрөхүйц байх.
6.5.35.Химийн бодис нэмэх систем
1. Химийн бодис нэмэх насос нь уусмал хадгалах сангаас тогтоосон хэмжээгээр химийн бодисыг
тухайн бодисыг хүлээн авах цэгт шахна. Бүх тоног төхөөрөмжүүд нь нэг үйлдвэрлэгчийн систем
байх бөгөөд тавиур дээр суурилуулагдана.
2. Химийн бодис нэмэх насос нь эерэг чиглэлд шилжих хөдөлгөөний хэлбэртэй байна. Энэхүү насос
нь бохир усыг шилжүүлэх станцаас төрөл бүрийн өөр түвшинд шилжүүлдэг.
3. Химийн бодис нэмэх систем нь насос, удирдлагын систем, даралт тохируулах хаалт, даралт
бууруулах хаалт, даралт унагах камер, цохилтыг бууруулагч (шаардлагатай тохиолдолд, pulsation
dampener) хяналтын систем болон бусад шаардлагатай багаж хэрэгслээс бүрдсэн байна. Өөр өөр
төрлийн химийн бодис нэмэх системтэй байна.
4. Насосоор ус шахахад хүрэлцэх бүх хэсэг нь зэвэрдэггүй материалаар хийгдсэн байна.
5. Хяналтын систем:
а. Асаах, унтраах товчлоор
б. Гар удирдлага, автомат, алсын зайны удирдлагын товчлуур
в. Гар тохируулгын хурд тохируулагч
г. Алсын зайны удирдлагын системийн хурд тохируулагч
д. Насосны “auto” болон “run” товчлуур
е. Алсын удирдлага болон аналог хурдны дохиог "Эхлэх" оролтын дохио
ж. Насосны хүчин чадал нь бохир усны зарцуулалттай дүйцэж байх
6. 1. 3.2.2-ын насосны зураг төслийн үзүүлэлт:
а. Насосны төрөл: Диафрагм
б. Насосны зарцуулалт: 1-6 м3 / ц
в. Насосны шахах өндөр: 30 м
г. Систем тус бүрийн насосны тоо: Нэг
д. Шахах шингэн
е. Уусмалын температур: 2-25 хэм
ё. Ажиллах цаг: завсарлагатай, хамгийн ихдээ цагт 10-н удаа
ж. Хүчин чадал (морины): 2.2 кВт (тооцоологдсон).
з. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч: Etatron DLX-MA эсвэл ашиглагчийн хүлээн
зөвшөөрсөн төрөл
1. 3.3.2-ын насосны зураг төслийн үзүүлэлт:
а. Насосны төрөл: Диафрагм
б. Насосны зарцуулалт: 0.1-1.0 м3 / ц
в. Насосны шахах өндөр: 10 м
г. Систем тус бүрийн насосны тоо: Нэг
д. Шатах уусмал: ??
е. Уусмалын температур: 2-25 хэм
ё. Ажиллах цаг: завсарлагатай, хамгийн ихдээ цагт 10-н удаа
ж. Хүчин чадал (морины): 0.3 кВт (тооцоологдсон).
з. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч: Etatron DLX-MA эсвэл ашиглагчийн хүлээн
зөвшөөрсөн төрөл
2. 3.4.2.1 – 3.4.2.3-ын насосны зураг төслийн үзүүлэлт:
а. Насосны төрөл: Диафрагм
б. Насосны зарцуулалт: 2-20 л / ц
в. Насосны шахах өндөр: 30 м
г. Систем тус бүрийн насосны тоо: Гурав (3)
д. Шатах уусмал: ??
е. Уусмалын температур: 2-25 хэм
ё. Ажиллах цаг: завсарлагатай, хамгийн ихдээ цагт 10-н удаа
ж. Хүчин чадал (морины): 0.06 кВт (тооцоологдсон).
з. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч: Etatron DLX-MA эсвэл ашиглагчийн хүлээн
зөвшөөрсөн төрөл
3. 3.5.3.4 - 3.5.3.5 -ын насосны зураг төслийн үзүүлэлт:
а. Насосны төрөл: Диафрагм
б. Насосны зарцуулалт: 0.5-5 л / ц
в. Насосны шахах өндөр: 120 м
г. Систем тус бүрийн насосны тоо: Хоёр (2)
д. Шатах уусмал:
е. Уусмалын температур: 2-25 хэм
ё. Ажиллах цаг: завсарлагатай, хамгийн ихдээ цагт 10-н удаа
ж. Хүчин чадал (морины): 0.06 кВт (тооцоологдсон).
з. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч: Etatron DLX-MA эсвэл ашиглагчийн хүлээн
зөвшөөрсөн төрөл
4. 6.1.6 -ын насосны зураг төслийн үзүүлэлт:
а. Насосны төрөл: progressing cavity төрлийн
б. Насосны зарцуулалт: 0.1-1.0 л / ц
в. Насосны шахах өндөр: 120 м
г. Систем тус бүрийн насосны тоо: Хоёр (2)
е. Шатах уусмал:
ё. Уусмалын температур: 2-25 хэм
ж. Ажиллах цаг: завсарлагатай, хамгийн ихдээ цагт 10-н удаа
з. Хүчин чадал (морины): 0.75 кВт (тооцоологдсон).
7. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч: Netzch NEMO эсвэл ашиглагчийн хүлээн зөвшөөрсөн төрөл
6.5.36. Лаг усгүйжүүлэх шурган шүүх шахуурга
-
Лаг усгүйжүүлэх шурган шүүх шахуурга зурагт үзүүлсэн (screw filter press) хэлбэрийн байна.
Гулсуулах хэлбэрийн системтэй шахах насос (operation), шурган шахуурга, гулсалтын хүрээтэй
байна. Нэмэлт химийн бодис хадгалах сан, бодис нэмэгч, болон лагийг (хатуу хаягдлыг)
усгүйжүүлэхэд шаардагдах бусад тоноглолуудаас бүрдэнэ. Энэ систем нь багаж хэрэгслүүд,
удирдлагын төхөөрөмж, холбох хэрэгсэл, дамжуулагч, конвейр, нэвтрэх тавцан платформоос
бүрдсэн байна.
Шурган шүүх шахуурга
-
-
-
Зураг төслийн үзүүлэлт:
а. Хүлээн авах усны урсгалын хурд хурд (бүтээмж): 2-5 м3/цаг
б. Хүлээн авах усны нийт умбуур бодис: 30000 – 60000мг/л
в. Бохир усны температур: 2 - 25 oC
г. Бохир усны pH: 6.5 - 8.5
д. Хоногт ажиллуулах цаг: 8 цаг
е. Долоон хоногт ажиллуулах хоног: 5 хоног
ё. Жилд ажиллах 7 хоног: 52 долоо хоног
Усанд байрлах нойтон хэсгүүд бүгд зэврэхгүй гангаар хийгдсэн байх. Хуурай байх хэсгүүдийг
MFDT –ын дагуу 8мм зузаантай эпокси материалаар өнгөлнө.
Үнэр хянах системтэй байх шаардлагатай. Лаг усгүйжүүлэх хэсгийн салхивч нь үнэртэй агаарыг
цэвэрлэх шүүх хэсэгтэй холбогдож агаараас үнэрийг зайлуулдаг байх.
Цахилгааны хүчдэл нь нэг үе шаттай 200Вт эсвэл 3-н үе шаттай 50 герцын 400Вт байх. Бүх
төрлийн мотор цахилгааны тоноглолууд нь тэсрэлт дэлбэрэлтэд тэсвэртэй байх.
Системүүд нь ажиллах горим, доголдолгүй байдал, дохиолол, ажиллуулах, зогсоох зориулалттай
байгууламжийн хэмжээний иж бүрэн хяналтын системтэй холбогдсон байх. Хяналтын системийн
самбарыг NEMA 4X маркын зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх.
Байршил дээрх удирдлагын самбар нь NEMA 4X маркын Allen Bradley PanelView Plus 1000
график терминалтай зэвэрдэггүй гангаар төлөвлөх. PLC дэлгэц нь Allen Bradley Micrologix байх.
Усгүйжүүлсэн хатуу үлдэгдэл нь шингэн хэсэггүй байх. Усгүйжүүлсэн лагийг нэг байршлаас
конвейэрт очно.
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгч болох Huber Q-Press, FKC Co. эсвэл ашиглагч (эзэмшигч)
хүлээн зөвшөөрөхүйц байх
6.5.37
Органик бордооны хэвжүүлэгчтэй машин
Загвар
OF15
OF18.5
OF30
Бордооны хэмжээ (мм)
Φ3-10
Φ3-16
Φ3-20
Чадал (квт)
15
18.5
30
Хүчин чадал (тонн/цаг)
1-1.5
1.5-2.5
2.5-4
Тоног төхөөрөмжийн тайлбар
Ороож шахах аргаар хэвжүүлэгч машин нь ямар нэгэн тусгай хэв үл шаардах бөгөөд заавал
тасалгааны температурт хатаах шаардлагагүй. Эрчим хүч хэмнэхээс гадна хаягдал бага гаргана.
Ажиллуулахад амархан бөгөөд засвар үйлчилгээ хийхэд хялбар.
Бордоо, эмийн үйлдвэр, химийн үйлдвэр, малын тэжээлийн үйлдвэр, барилгын материалын үйлдвэрт
жижиг мөхлөг бүхий бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд өргөн хэрэглэнэ.
Төрөл бүрийн түүхий эдийг тогтоосон орц норм, жорын дагуу хэлбэржүүлэн гаргана. Ялангуяа
органик бордоо, био бордоо, соронзонт бордоо гэх мэт олон төрлийн бордоо хийх ба ховор хөрс,
техникийн сод, бикарбонатын серийн аммони зэрэг химийн бүтээгдэхүүнийг хэвжүүлнэ.
Бага хүчин чадлын трактор
Техникийн үзүүлэлт
Модель
SQSJ-15
Чадал
15 мх
Мост
Дан
Хүч дамжуулагч
Ремин
Зүтгэх хүч
2000N
Их биений газраас өргөгдөх зай
19см
Дугуй
Урд: 4.00-10, Хойд 6.00-12
Эргэлтийн радиус
1.85м
Зүтгэх араа
I араа: 2.11,
II араа: 3.1,
III араа 5.39,
IV араа: 8.04,
V араа: 11.81,
VI араа: 16.92.
Ухрах араа
I араа: 1.62,
II араа: 6.18.
Гадна хэмжээ
2000мм х 960мм х 1100мм
Тракторын жин
535 кг
Үйлдвэрийн баталгаа
Нэг жил
Чиргүүл
1400мм х 800мм
Бага оврын чиргүүл MINI DUMP 12.7см x 20.32
Техникийн үзүүлэлт
Модель
6.5.38
SQSJ-15
Жин
2363 кг
Тэвшний хэмжээ
152,4см х 20,32
Тэнхлэг
2358 кг
Тоормос
Цахилгаан
Дугуй
38,1 см
Холбогч
5,08
Ачих ачаа
907
Шал
Ган
Цилиндр
Хайчин өргөлт
Багажны хайрцаг
Полиэтилен, насос болон батарей
Хэмжээ
40.67+17.78
Арын хаалга
Дүүжин (ам хаалга)
Шлюзен хаалтны техникийн тодорхойлолт
Ажлын хүрээ
Ахуйн бохир ус байгууламжид дамжуулах сувгууд болон хоолойнууд дээр тавигдах хаалтуудын
техникийн үзүүлэлтийг энэ хэсэгт тодорхойлов. Ханган нийлүүлэгчийн бүх бараа, материалууд нь
үйлдвэрээс гаргасан баглаа боодолтой, үйлдвэрлэгчийн гэрчилгээ, угсралтын заавартай байхаас
гадна гэрээнд заасан газарт тээвэрлэн хүргэж хадгалсан байна.
Шлюзен хаалт VAG ERI WxH
Техникийн үзүүлэлт
-
-
400х400мм хэмжээний хаалтай, рамын өндөр 800, 900, 1000 мм, 0.6 бар түрэлтэд ажиллана.
Цэвэр, бохир ус, төрөл бүрийн шингэнд зориулсан, дээд температур T=500C
Рам болон хаалт А2 хэмжээтэй зэвэрдэггүй гангаар хийгдсэн, өргөгч гол төмрийг 1.4057
ангиллын зэвэрдэггүй ган, өргөгч гол төмрийн боолт цайр байхгүй, бохир усны зэврэлтийн
эсрэг хүрлээр хийгдсэн.
Зэвэрдэггүй гангийн бүх хэсгүүд усанд дотор ажиллах зориулалттай, бохирдлоос хамгаалах
материалаар хийгдсэн.
Гар эргүүлгэн ажиллагаатай (маховек)
Материалын чанар нь зэвэрдэггүй ган А4 (SS316)
Өргөгч гол төмрийн эрээс дунд хэсгийн гадна талаар байрласан
Битүүмжлэл (Шүүрэлт хамгийн ихдээ 5%) нь DIN19569-ийн 4-р бүлгийн шаардлагаас нэлээн
өндөр
Дөрвөн хэсэгтээ жийргэвчтэй
Гадна хүрээ болон хаах самбар нь бүрэн найдвартай ажиллагаатай, бат бөх хөшүүн
Суурилуулалтын талбай нь бага зай эзэлдэг, гол төмрийн холхивч нь нэгдмэл цул
Тэнхлэг дэх гол төмрийн боолт эргүүлж байх үед сулардаг
Хуванцар гүйдэг хэлтэй систем нь хаалтны гадна байрлах хүрээг доргилтгүй байлгах бөгөөд
эргүүлэх ажиллагааг багасгана.
Хаалт дээрх гүйдэг системийн найдвартай байдал нь шибер хаалтны дотор болон гаднаас
дарах даралтаас хамгаалж, битүүмжлэл дээр очих хэт их даралтаас сэргийлэгдсэн.
Ховил дахь жийргэвч нь шүүрэлтээс найдвартай хамгаална.
Гадна хүрээ хэсэгт байрлах ханын жийргэвч нь шибер хаалтыг , суурилуулахад амар хялбар
болгодог.
Шлюзен хаалтны ерөнхий байдал
h4
Нүхнүүд (d)
Нүхнүүд (d)
Эзлэхүүн (м3)
36.00
0.072
s1
80.4
14.5
h3
50
h2
944
h1
988
e2
1038
e1
63
b2
103
b1
542
z
682
y
150
x
730
Хэмжээ BхН
{мм}
mW
C
200
6
400х400
Хаалтны хэмжээний үзүүлэлт
Хаалган хаалт
VAG BET хаалган хаалтны ерөнхий байдал
Техникийн үзүүлэлт
-
-
Хэвийн даралт: PN16
- Хоёр талын амсар DN25, DN32
- Хоёр талын эрээс DN32………..DN50
Цэвэр, бохир ус ашиглах үед хэрэглэнэ. Зөөлөн жийргэвчтэй хэл, хэл суух эмээлтэй, EN-GJS400-15(GGG-40) стандартын уян зөөлөн хэл нь бүх талаараа хүхэржүүлсэн EPDM (Энэ нь
маш бат бөх нийлэг резин гэртэй мембран (этилены пропилен диен полимерер) бөгөөд АНУ-д
болон налуу барилгуудад өргөн хэрэглэгддэг. Түүний хоёр үндсэн найрлага, этилен, пропилен
нь газрын тос, байгалийн хийнээс гаралтай) нэмэлттэй, 2 талын амсар нь EN 1092-2
стандартын дагуу холболттой. Хоёр талын эрээсний төгсгөл: ISO 228 (Зөвшөөрөгдөх хэмжээ
EN 558-1, M2/M4 цувралын дагуу) стандартын дагуу эм эрээстэй,
Хаах хэлний дотор тал маш хатуу байдал нь ажиллагааг энгийн хялбар болгодог.
Хаах хэлний хамгаалалтын жийргэвч нь бүрэн резин
Бүх талаараа эпоксид бүрхүүлтэй тул зэврэлтээс бүрэн хамгаалагдсан.
Ажиллах нөхцөл
Ажиллах нөхцөл
DN
Дээд даралт
PN
{бар}
EN 12266 дагуу шалгах даралт
Шингэний
ажиллах
дээд
температур
Даралттай
Даралттай үеийн
үеийн их биед хэлэнд үзүүлэх
үзүүлэх даралт даралт
{бар}
{бар}
24
17.6
{0С}
25....50
16
16
50
Техникийн өгөдөл PN16
DN
25
32
16
16
130
130
SW (hexagon)
55
55
d1
G1
G1 ¼
d2
G1 ¼
G1 ¼
E
22
22
H1
154
154
s1
12.3
12.3
t
26
24
Жин (кг)
2.4
2.4
PN
L
{мм}
VAG EKO@plus Gate valve хаалтны ерөнхий тайлбар
Техникийн үзүүлэлт
-
Ажиллах хэвийн даралт PN10, 16. 25 бар байна. Хаалтны диаметр нь DN40………..DN600
Стандарт хэлбэр: Зөөлөн жийргэвч, их бие, бүрхүүл хаах хэл нь EN-GJS-400-15(GGG-40)
стандартын уян зөөлөн төмөр материалтай, даруулга боолт нь А2
(DIN EN ISO 3506)
зэвэрдэггүй гангаар хийсэн, хаах хэл нь бүх талаараа EPDM (Энэ нь маш бат бөх нийлэг
резин дээвэртэй мембран (этилены пропилен диен полимерер) бөгөөд АНУ-д болон налуу
барилгуудад өргөн хэрэглэгддэг. Түүний хоёр үндсэн найрлага, этилен, пропилен нь газрын
тос, байгалийн хийнээс гаралтай) болон NBR (нитрил бутан резин /хий) бүрхүүлтэй, хаалтны
их биеийг нь 1.4021 түвшний зэвэрдэггүй гангаар хийсэн, EN 1074 стандартын дагуу уян
хатан.
-
Хоёр талын эрээсний төгсгөлийн зөвшөөрөгдөх хэмжээ EN 558-1, 14/15 цувралын дагуу урт
нь шулуун шугаман байрлалтай.
-
GSK (Чанарын баталгааны холбоо) удирдамжын дагуу эпоксид бүрээстэй Фланец, углуурга,
PE-HD төгсгөл
ANSI (Америкийн үндэсний стандартын холбоо) стандартад нийцсэн , SANS
тэмдэглэгээтэй Их Британы стандартад нийцсэн
Хэл дээрх пластик гүйдэг таг нь мушгих хүчийг багасгадаг. Энэ нь хаах, нээх ажиллагааг
хөнгөвчилдөг.
Их биеийг зэвэрдэггүй гангаар хийсэн, гууль агуулсан холхивч болон гурвалсан О-ring
жийргэвч зэрэг өндөр чанарын материалууд нь зэврэлтээс хамгаалж засвар үйлчилгээг хялбар
болгодог.
Өргөгч гол нь элэгдэл бага
Хаалт нь шугам хоолойд холбоход хамгийн сайн тохиромжтой удирдагдана.
-
-
-
Хэмжээний өгөгдөл
DN
50
80
150
250
165
200
285
405
120.6
152.4
241.3
362
L1
178
203
267
330
b1
19
19
19
22
b2
121
206
252
413
d2
19.25
19.25
22.5
26
h1
233
278
386
606
S1
14
17
19
27
Нүхнүүд тоо
4
4
8
12
Жин (кг)
9.40
15.5
33.1
95.00
Эзэлхүүн (м3)
0.013
0.02
0.053
0.147
D {мм}
k
Жигдрүүлэх сангийн дүүжин миксер 2М-1
Data sheet
Mixer
UNIT
Power consumption P 1.1
2.2 kW
Max thrust F
185-310N
Max weight
100KG
Number of blade
3
ATEX
Explosion protection
ATEX, FM
FM
Protection class
II 2G Eex d IIB T4
CLASS I, DIV1, GROUPS C, D; CLASS II,
DIV1, GROUPS E, F, G; CLASS III
IP68
Mоторын үзүүлэлт
Type of motor
T 14-4/8V
Mains connection
3-400V 50HZ
Rated current IN
5.90A
Starting current-direct IA
28A
Starting current-star delta IA
10A
Power consumption P 1
3.5kW
Rated power P2
2.5kW
Rated speed n
950/1450 rpm
Efficiency
72.00
Power factor cos
0.86
Flued temperatur T
Max. immersion depth
+3….+40
20m
Insulation class
H
Max.switching ferquency t
15
Min.switching break t
3
Starting torgue M
42Nm
Moment of inertia
0.0073kg/m2
PROPELLER
Nominal propeller diametr
220mm
Propeller speed n
1400 rpm
transmission ratio
1
Өргөх төхөөрөмж ПУ-1
Техникийн үзүүлэлт
L=1100 мм
H=1905 мм
Н1 =1680 мм
H2 =1260 мм
A=772 мм
B=692 мм
C=612 мм
D=532 мм
SxS=60x60 мм
Mmax=105 кг
Холболтын хайрцаг DIN 150, 200,250, 300
Номинал диаметр
DN80мм-DN3000мм
Ажиллах дээд даралт
4.0 Мпа
Вакуум кПа (mmHg)
44.9 (350)
Ажиллах температур
-200С – 800С
Зэврэлтээс хамгаалах
Сайн
Ашиглах газар
Цэвэр ус, үйлдвэрийн бохир ус
DIN
ID
OD
BC
L1
L2
d
N
T
ΔL
150
150
240
285
200
320
20
8
7.8
40
200
200
295
340
220
340
20
8
7.8
40
250
250
355
400
230
370
24
12
9.0
40
300
300
410
455
250
410
24
12
9.6
50
Хаалган хаалт
Хэмжүүр болон тоноглолууд
Хаалган хаалтууд нь ус дамжуулах системийн үйлчилгээ / үзлэгийн худгийн засвар үйлчилгээ,
юүлэх худгуудад ихэвчлэн тавигддаг. Энэхүү техникийн тодорхойлолтод заагдсан хаалган хаалт нь
ISO 5996-1984-ийн цутгамал ширэмний шаардлагуудыг хангасан байх ба дор дурдсан шинж
чанаруудтай байна:
Боолтон холбоост малгай
Дотор талын эрэгтэй шпиндель/гол (үл-өргөгч) ISO 6002:1992, эсвэл ISO 5996-1984
дагуу;
а. Фланцет төгсгөлтэй их бие;
б. Нэрлэсэн даралтын хэмжээ, PN нь Нийлүүлэлтийн хуваарийн дагуу;
в. Нэрлэсэн DN-ийн хэмжээ нь Нийлүүлэлтийн хуваарь болон үнийн саналын
хүснэгтэд заасны дагуу;
г. Гар залуур дугуйтай;
д. Дугуйн нүүрэн тал руу харахад гар залуур дугуйг цагийн зүүний дагуу эргүүлж
хаагдана;
е. Ажиллагааны хамгийн их температур нь +60 C;
ё. Шугамд хаалт суурилуулах байрлал – Техникийн тодорхойлолтод өөрөөр
заагаагүй бол аль ч байрлалд суурилуулах боломжтой байх.
ж. ISO 5996-ийн дагуу богино биетэй
Материал
Байрлал
Иж
(Зураг 2.1)
бүрдлүүд
1, 2, 3
Их бие, малгай,
малгайн таваг
(чангалагч)
4
6
7
Хэл (хацар)
Материал
Зөөлөн ширэм
Цутгамал ширмэн хацар, байнгын бүрэн хаймран бүрхүүлтэй.
Стирол будатин хаймар – ASTM D-5000 тай ижил/дүйцэхүйц
– 78 - 5-ийн хатуулагтай, 100%-ийн модультай (PSI) – 800
(56.2 kг/cм2) Хэрэв DN 300-аас их байвал алтернатив санал
дэвшүүлж болно. Их биений материалд зэврэлт үүсэхээс
хамгаалагдсан эсэргүүцэлтэй ган эсвэл зөөлөн ширэм.
Бүх
боолт
Халуун цайранд дүрсэн (цайран бүрхүүлтэй) ган,
болон эрэгнүүд
метрийн алхамтай
Гол
Зэвэрдэггүй ган Cr 13 (хамгийн багадаа 11.5% -ийн хром),
ISO 6002, Хүснэгт 11
Суух гадаргуу байхгүй
-
Суух гадаргуу
Хэрэв DN 300-аас их бол алтернатив сонголт байж болно.
Зэвэрдэггүй ган Cr 13 (хамгийн багадаа 11.5% - ийн
хромиумтай), ISO 6002, Хүснэгт11, хамгийн багадаа 250-ийн
бринелийн хатуулагтай. Хэрэв хоёулаа Cr 13 –аар хийгдсэн
байвал их бие болон хацрын суух гадаргуугийн хооронд HB 50ийн хатуулгын ялгаа шаардагдана. Тэгшилгээний хамгийн бага
зузаан нь 1.5 мм байна.
Хаалтны их
биеийн бүрээс
Гадна болон дотор тал дахь 0.1 мм-ийн зузаантай, будсан,
үйлдвэрлэгчийн орон нь цэвэр усанд хэрэглэх баталгааг өгсөн
байна.
Голны
битүүмжлэл
Цагираган хаймран жийргэвч (O-цагирагууд), газар дээр нь
сольж болохоор байна.
8
Хэрэв DN 300-аас их бол алтернатив сонголт байж болно.
Корпус сальник болон гландын хэлбэртэй, эсвэл суух
Корпус
Корпус
сальника
хэрэглэгдэхгүй,
резин цагирган
жийргэвчүүдтэй (Буна-N-тэй дүйцэхүйц О цагираг) Асбестон
бус баглаатай.
Хэрэв DN 300-аас их бол алтернатив сонголт байж болно.
Схем зураг. DN80- DN150 диаметр бүхий хаалган хаалт
Ажиллагаа ба туршилт
Дараах үйл ажиллагааны шинж чанарыг хангасан байх шаардлагатай:
Хаалт бүрэн нээлттэй байхад хаалтаар ус 100 хувь урсана
Хаалтыг бүрэн хаасан байхад тодорхойлсон ажлын даралтын дор ямар ч ус алдахгүй- гоожихгүй
байх ёстой6 Туршилтыг ISO 5208:1993-ын шаардлагын дагуу хийнэ. Үйлдвэрийн хаалт - Хаалтны
бүх хэмжээсний хувьд 20оС-ийн температур даах даралтаас ядаж 1.5 дахин их даралтаар хаалтны их
биеийг заавал туршихаас гадна даралтын туршилтыг хийнэ. Хаалт бүрд гидростатик туршилт
хийгдэх ёстой.
Фланцуудын хэмжээс ISO 7005, Металл фланц –ын дагуу байна.
Зөөлөн ширмэн хаалтуудын хэмжээсний хүлцэх алдаа ISO 5996-1984-ийн дагуу байна.
6.5.39 Хосолмол ажиллагаатай хийн хаалт
Хамрах хүрээ
Хий гаргах хаалтууд нь хосолмол хийн хаалтууд байх ба:
а. Систем дүүрэхэд их хэмжээний хийг гадагш гаргаснаар усны системийн өндөр цэгүүдэд хий
хуримтлагдахаас урьдчилан сэргийлэх
б. Усны систем ажиллах үед хурсан хийн хүүдийг гаргах
в. Шугамын юүлэлт хийх үед системд агаар орох боломжийг олгоно.
Дараах гол шинж чанарыг хангасан байна:
Нийлүүлэлтийн хуваарийн дагуух ажлын даралттай. Хөвөгчөөр ажилладаг дан их биетэй, давхар
амтай Их бие рүү орох оролт ус ба хийн хүчтэй шууд цохилтод хөвөхөөс хамгаалагдах мөн хаалт
болоогүй байхад хаагдахаас урьдчилан сэргийлэхээр хөдөлгөөнийг тохируулагчтай байна.
Диаграмм 1-ийн дагуу зардлын хүчин чадалтай Тусгаарлагч хаалтаар тоноглогдсон, хийн хаалт ба
гуравлагчийг эрээсэн холбоосоор холбоход тохирсон хоёр сосонк болон эрээст фланцтай.
Нийлүүлэлтийн хуваарийн дагуу ISO 7005, ДН хэмжээг мөрдсөн, хийн хаалтыг холболт,
ажлын дээд температур +60°С –т тохирох эрээст фланц бүхий, фланцтай гуравлагчаар
тоноглогдсон.
Материал
Хий гаргах хаалтны материалууд
Байрлал
(2.2-р
зураг)
Бүрэлдэхүүн хэсгүүд
Материал
Цутгамал ширэм ба зөөлөн ширэм.
1
Их бие, таг, бариулын рам
2
Хөвөгч
50мм-ээс их бол –фланцен холбоос
Зэвэрдэггүй ган, Хром 13
3
Бусад дотор талын
хэсгүүд
Зэвэрдэггүй ган, Хром 13 эсвэл хүрэл
4
Боолт болон бөглөө
5
Суултуур
6
Тусгаарлагч хаалт
7
Гуравлагч
8
Эрээстэй фланц
9
Сосонк, боолт, эрэгнүүд нь
фланцен холбоост тохирох
10
Жижиг ам
25 ба 50 мм-эрээсэн холбоос
Зэвэрдэггүй ган эсвэл хүрэл,
метрийн системийн эрээстэй,
Хаймар (Стирол бутадиен резин)
Хүрлэн их биетэй, 25 ба 50 мм-ийн хаалтад
зориулсан ISO 7/1-ийн эм эрээстэй, ПН10
Томоохон хэмжээнүүдэд зориулсан фланцтай
хаалган хаалт, ПН10
Эпоксид түрхлэгтэй ган эсвэл зөөлөн
ширмэн
Улаан оксид пенолик анхдагч суурь будагтай
буюу түүнтэй ижил будагтай ган эсвэл зөөлөн
ширэм
Гүн халуун аргаар цайрдсан ган
/цайрдсан ган/, эрээсний хэмжээ хаалтад
тохирохоор, ISO 7/1 –ийн эрээс
0,8мм /хамгийн бага гэхэд Диаграмм 1-ийн
дагуу зардлын хүчин чадалтай
Тайлбар: Алтернатив санал болгох хаалт нь тусгаарлагч хаалтыг фланцаар холбохоор байж болно.
6.5.40 Бохир ус дамжуулах PVC хуванцар хоолой
Шинээр баригдах цэвэрлэх байгууламжид төвийн нэгдсэн бохир ус дамжуулан хүргэх PVC хуванцар
хоолойн техникийн товч шаардлага тодорхойлогдов. ISO стандарт хангасан ган хатуувчтай HDPE
бохир ус дамжуулах зориулалттай сайн чанарын хуванцар хоолой ашиглаж болох боловч зохиогчоос
заавал зөвшөөрөл авсан байна.
Герман маягийн PVC хоолой эсвэл түүнтэй ижил төрлийн хуванцар хоолой
PVC материалтай 315mm голчтой , хананы зузаан нь 9.7mm 6м урттай байна.
Certification: ISO/GB; Даралт: 0.63-0,8 Mpa.
Хийн хаалтны суурилуулалт
Ажиллагаа ба туршилт
a) Хаалт нь хий гаргах хоёр амтай байна
b) Шугам хоолойг усаар дуүргэх үед их эзлэхүүнтэй хийг гадагш гаргах том амтай,
c) Бага зэрэг хийн хүүдий гадагшлахад нээгдэх жижиг ам, энэ нь том амтай хамаарахгүй ажиллана.
d) Том ам нь шугам хоолойг юүлэх үед вакуумыг эвдэх агаар орж ирэх боломжийг мөн олгож байх.
e) Туршилтыг хэрэв ердийн барометрийн даралт /760 мм мөнгөн ус/ болон Цельсийн 20 градусын
температурт явуулбал хийн хаалтны зардлын хамгийн бага зөвшөөрөгдөх хүчин чадал нь Диаграмм
1-д өгсөн муруйн дагуу байна.
f) Нийлүүлэгч нь хаалтуудыг урсцын туршилтаар туршиж, туршилтын тайланг захиалагчид өгсөн
байна.
6.6 ЦАХИЛГААН ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТЕХНИКИЙН ШААРДЛАГУУД /ТШ/
ТЕХНИКИЙН ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГА БА НӨХЦӨЛ
6.6.1 Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн шаардлага нь цахилгаан түгээх сүлжээнээс тэжээгдэхээр шинээр холбогдож буй
бүх төрлийн шугам тоноглолд тавигдах ерөнхий хийцийн шаардлага ба техникийн үзүүлэлтүүд,
хүрээлэн буй орчны нөхцөл болон бусад гарчигт тусгасан зарим нэг техникийн шаардлагыг тогтоож
өгнө. Тухайн тоноглолд хамаарах техникийн шаардлагыг тухайн тоноглолын ТШТ-д тусгасан болно.
-Тодорхойлолт ба нэр томъёо
Энэхүү ТШ-д хэрэглэгдэж буй "стандарт" гэдэг үг нь тендер шалгаруулах үед хүчин төгөлдөр
мөрдөгдөж байгаа олон улсын болон үндэсний стандартыг илэрхийлнэ. Стандартууд нь олон улсын
стандарт (ISO, IEC г.м), бүс нутгийн стандарт (ACCSQ, EN г.м), үндэсний стандарт (MNS, BS г.м)
гэсэн дарааллаар хүчинтэй байна.
Стандартуудын
тэмдэглэгээ
Монгол хэл дээрх тайлбар
EN
Европын норматив
ACCSQ (ASEAN
Consultative Committee on
Standards and Quality)
Азийн стандарт ба чанарын зөвлөлдөх хороо
BOQ
Нэр төрлийн жагсаалт
BS
Британийн стандарт (UK стандартын харьяанд)
CNE
Саармаг ба газардуулгыг нь нэгтгэсэн кабель
ГОСТ
ОХУ-ын үндэсний стандарт
HV
Өндөр хүчдэл, энэ техникийн шаардлагад 6/10 болон 35 кВ-ын
систем
ОУЦТК
IEC
Олон улсын цахилгаан техникийн комисс. Цахилгаан тоног
төхөөрөмжид хүчинтэй үйлчлэх олон улсын (Европын) стандарт
IP
Тоног төхөөрөмжийн хүрээлэн буй орчны хамгаалалтын зэрэг
хүчинтэй байх олон улсын стандарт
ОУСБ, ISO
Олон улсын стандартын байгууллага. Хүчин төгөлдөр стандартууд
кВ, kV
Киловольт
LV
Нам хүчдэл, энэ техникийн шаардлагад 400 В-ын систем
ЦБД
Цахилгаан байгууламжийн дүрэм. Монгол Улсын Дэд Бүтцийн
Сайдын 2003 оны 12-р сарын 18-ны 252 тоот тушаалаар батлагдсан
ТАД
Эрчим хүчний тоног төхөөрөмж, байгууламжийн техник ашиглалтын
дүрэм. Дэд Бүтцийн Сайдын 2003 оны 6-р сарын 06-ний 125 тоот
тушаал
ААД
Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй
ажиллагааны дүрэм. ДБС-ын 2003.12.24-ний 257 тоот тушаал
ЦДАШ, OHL
Цахилгаан дамжуулах агаарын шугам
UV
Хэт ягаан
Суурь норматив баримт бичгүүд
Техникийн шаардлагад тусгасан ишлэл стандартуудын шаардлагыг энэхүү техникийн шаардлагад
өөрөөр заагаагүй бол авч хэрэглэнэ. Норматив баримт бичгийн үйлчлэх хүрээг хамгийн эхэнд
техникийн тодорхойлолтын шаардлага үүний дараагаар Монгол Улсын үндэсний стандарт, ОУЦТКын стандартууд эрэмбээр үйлчилнэ гэж ойлгоно.
Хэрэв энэхүү шаардлагын ямар нэгэн заалт ишлэл стандартаас зөрвөл энэхүү техникийн шаардлагын
заалтыг дагаж мөрдөнө.Шинэчлэгдсэн стандартын хэсэг бүлэг пункт заалт зэрэг нь харгалзан хуучин
байсан стандартыг орлох буюу шинэ стандартын хэсэг бүлэг пункт заалт зэргийн хамрах хүрээ нь
хуучин стандартын харгалзах хэсгийн хамрах хүрээг мөн орлоно.
Дээр заасан зүйлийг ашиглагч захиалагчийн бүх техникийн шаардлагуудад хэрэглэсэн байх ёстой.
Барилга барих орчны нөхцлийг доорх хүснэгтэд заагдсанаар байдаг гэж тооцно.
Хэмжих
Тоо
нэгж
хэмжээ
м
1800
2 Гадаа хамгийн их
°С
38.6
3 Гадаа хамгийн бага
°С
-40
°С
0,9
өдөр
230
өC
30
7 Онцгой хурд
м/с
24
8 Дундаж хурд
м/с
6,5
кг/м2
35
Д/д
Тодорхойлолт
1 Далайн түвшнээс дээш өндөр
Орчны температур:
4 Жилийн дундаж температур
5 Хоногийн агаарын температур 8 С-аас бага байх
үеийн үргэлжлэх хугацаа
0
6 Сарийн дундаж максимум
Салхины хурд:
9 Газрын гадаргаас 10м өндөрт салхины хурдны
шахах хүч
10 Салхины чиглэл ихэвчлэн
11 Аянгатай өдрийн тоо (Isokeraunic Level)
12 Аянгын үйлчлэлийн жилийн цаг
БХ: 9-12-р сард ЗУ:
4-6-р сард
өдөр/жил
цаг
13 Бохирдолтын төрөл
20-40
Тоос широо
Дундаж харьцангуй чийгшилт:
14 Максимум
%
95
15 Минимум
%
65
16 Мөндөр
Хааяа
17 Элсэн шуурга
Хааяа
18 Дундаж жилийн тунадас
мм
19 Жилийн нартай цагийн тоо
цаг
2650
Цахилгаан хийцийн өгөгдөл
Тоног төхөөрөмж, хуваарилах байгууламжийн хийцэд нөлөөлөх цахилгаан өгөгдөл, хийцийн хэмжээ
зэргийг МУ-ийн Дэд Бүтцийн Сайдын 2003 оны 12-р сарын 18-ны 252 тоот тушаалаар батлагдсан
"Цахилгаан Байгууламжийн Дүрэм"-ийн холбогдох заалтуудаас харна уу.
д/д
Төрөл
Хэмжих
нэгж
Хүчдэлийн түвшин
1
Системийн хэвийн хүчдэл фаз
хооронд
кВ
35
10
6
0,38
2
Системийн хамгийн их хүчдэл
кВ
40,5
12
7,2
0,42
3
Системийн хамгийн бага хүчдэл
33,3
9,5
5,8
0,34
4
Системийн давтамж
50
50
50
50
5
Системийн газардуулга (on 11 kV
level E/C limited 1000 A)
Тусгаар
ласан
Тусгаар
ласан
Тусгаар
ласан
Гүн
газарт
Гц
Хөндийрүүлгийн түвшин
6
Импульсын хүчдэл тэсвэрлэх
(1.2/50 микросек долгион)
кВ Оргил
утга
185
70
42
7
1мин тэсвэрлэх үйлдвэрлэлийн
давтамжтай хүчдэл
кВ Оргил
утга
75
25
16
3
Full
Full
Full
Full
60
55
55
Трансформаторууд
8
9
Ороомгийн тусгаарлага
(Winding insulation)
Шуугианы зөвшөөрөгдөх түвшин
Деци-бел
Хүчдэлийн түвшин, шинийн хэлбэрээс хамааруулж
"Цахилгаан Байгууламжийн Дүрэм"-ээс харна уу
Тоног төхөөрөмж, оруулга ба
10 хөндийрүүлгийн тусгаарлах зай
хэмжээс
Хүчдэлтэй хэсгээс тогтоосон
суурь хүртэлх гадаргуугаар
11
хэмжсэн гулсах цахилалтын
хэмжээ
Энд өгөгдсөн зай хэмжээ нь тоноглолын хүчдэлтэй
эд анги, түүнийг тогтоож буй хүчдэлтэй боолт,
гайка,
холбогч
зэрэг
гүйдэл
дамжуулагч
материалаар хийгдсэн эд ангиас бусад хүчдэлтэй,
хүчдэлгүй, газардуулсан гүйдэл дамжуулагч
материал хүртлэх зай хэмжээ болно.
мм/кВ
25
25
25
13 Хэвийн хүчдэл
кВ
35
10
6
-
14 Хэвийн цахилах гүйдэл (8/20 (is)
кА
10
10
10
-
мм/кВ
16
13.1
13.1
12 Хэт хүчдэл хязгаарлагч
15
Богино залгааны гүйдлийн
номиналь түвшин
Хэмжих нэгж
Бүх төрлийн бичиг баримт, техникийн өгөгдлийн жагсаалт, зураг төсөл болон хэмжүүрийн багажийн
нүүрэнд доорх хэмжих нэгжүүдийг ашиглана. Үүнд:
Хэмжигдэхүүн
Хэмжих
нэгж
Тэмдэглэгээ
Ажил, Энерги, Дулаан
Joule
Багтаамж
Cubic meter
Гадаргуун таталт (Surface Tension)
Newton per meter
N/m
Гэрлийн урсгал
Lumen
1m
Гэрлийн эрчим
Candela
cd
Гэрэлтэц
Lux
1x
Давтамж
Hertz
Hz
Дамжууламж
Siemens
Даралт (gauge)
Bar
bar g
Даралт (абсолют)
Bar
bar
Динамик зуурамтгай чанар
Newton second per
square meter
Дулаан багтаамж, Энтропи
Joule per Kelvin
Дулаан дамжууламж
Watt per meter Kelvin
W/mK
Дулаан тусгаарлах чадвар
Kelvin meter per watt
Km/W
Дулаан ялгаруулалт
Watt per square meter
-cubic meter
W/m2 -W/m3
Илчлэг
Joule per cubic meter
J/m3
Илчлэг
Joule per gram
Кинематик зуурамтгай чанар
Meter squared per
second
m2/s
Концентрац
Parts per million
ppm
Масс
Kilogram
kg
Нөлөөмж
Henry
H
Нягт
Kilogram per cubic
meter
kg/m3
Соронзон орны хүчлэг
Ampere per meter
A/m
Соронзон урсгал
Weber
Wb
Соронзон урсгалын нягт
Tesla
T
Талбай
Square meter
m2
Температур
Degree Celsius
°C
Температурын ялгаа
Kelvin
K
Тусгай дулаан багтаамж
Joule per kilogram per
Kelvin
Урсгал
Cubic meter per
second
J
m3 Litre
S
Ns/m2
J/K
J/g
J/(kg .K)
m3/s
Урсгал
Kilogram per secondhour
Урсгал
Liter per second
1/s
Урт
Meter
m
Хугацаа
Second
s
Хурд
Meter per second
Хүч
Newton
Хүчний момент
Newton meter
Цахилгаан багтаамж
Farad
F
Цахилгаан гүйдэл
Ampere
A
Цахилгаан дамжууламж
Microsiemens per
meter at 25 °C
Цахилгаан орны хүчлэг
Volt per meter
Цахилгаан потенциал
Volt
V
Цахилгаан цэнэг
Coulomb
C
Цахилгаан эсэргүүцэл
Ohm
Q
Цочрол (Stress)
Newton per Square
millimeter
Чадал
Watt
kg/s-kg/h
m/s
N
Nm
mS/m
V/m
N/mm2
W
6.6.2 Хаалттай трансформаторын дэд өртөөний ерөнхий шаардлага
Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн шаардлагад шинээр холбогдож буй хаалттай трансформаторын дэд өртөө /ХТП/ний барилга, өрөөнүүдэд болон хуваарилах самбарын хаяг бичиглэл, өнгө загварын стандарт,
хөдөлмөр хамгааллын хэрэгсэл байрлуулах зэрэг асуудлууд хамрагдана.
Баримталсан дүрэм зааврууд
Стандартуудын
дугаар
Тайлбар
НСД
Нэгдсэн сүлжээний дүрэм. Дэд Бүтцийн Сайдын 2010 оны 127 тоот
тушаалаар батлагдсан.
ЦБД
Цахилгаан байгууламжийн дүрэм. ДБС-ын 2003 оны 12 сарын 18-ны 252
тоот тушаалаар батлагдсан.
ТАД
Эрчим хүчний тоног төхөөрөмж, байгууламжийн техник ашиглалтын
дүрэм. ДБС-ын 2003 оны 06 сарын 06-ны 125 тоот тушаал
ААД
Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй
ажиллагааны дүрэм. ДБС-ын 2003 оны 12 сарын 24-ний 257 тоот тушаал
ТШТ: ЕШН
ТШТ:"0.4ХС"
"Техникийн ерөнхий шаардлага ба нөхцөл"
"1000В хүртэлх ажиллах цахилгааны хүчний хуваарилах самбар"
ХАБЭА
Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй. МУШУТИС. УБ.2009он
Барилгын ерөнхий хийц
ХТП-ний барилга нь Монгол Улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй барилгын норм дүрмийн
шаардлагыг хангасан байх ёстой. Барилгын гадна хана өнгөлгөөний тосон замасктай байна. ХТП-ний
дээвэр нь ус чийг нэвтрүүлэхгүй, дулаалгатай, галд тэсвэртэй байна. Ус зайлуулах хоолой нь
барилгын хаалгагүй хананд байна.
Салхивчны төмөр хийцийг болон газардуулгын төмөр хийцүүдийг хар өнгийн гадна зориулалтын
төмрийн будгаар будна. Барилгын гадна хаалгууд 2.5 мм-ээс багагүй зузаантай лист төмрөөр бат бөх,
гадны нөлөөнд эвдэрхээргүй хийгдсэн байх ёстой.
Хаалгуудыг хүрэн ягаан өнгийн гадна зориулалтын төмрийн будгаар будсан байна. Хаалганы цоож
далд (электрон, механик) байна. Трансформатор, 6,10 кВ болон 0.4кВ хуваарилах байгууламж
өрөөнүүдийн ханыг дотор зориулалтын цагаан өнгийн будгаар, шалыг тос нэвтэрдэггүй ногоон
өнгийн будгаар тус тус будна. Гэрэлтүүлэг нь ажлын байрны дүрэмд заагдсан 150 люкс
гэрэлтүүлэлтийн шаардлагыг хангасан байна. Туннелийг ЦБД-ийн дагуу өргөнтэй хийх ба туннелийн
тагийг хар өнгөөр будна.
6.6.3. Хаалттай дэд өртөө (ХТП)-ний бичлэг, өнгө, загвар, байрлуулах
6.6.3.1. Трансформаторын өрөөний бичиглэл
Гадна хаалганы бичиглэл
Аюулгүй ажиллагааны плакатыг трансформаторын өрөөний гадна хаалганы баруун гар талын
хавтасанд газрын түвшингөөс 1.5 метрийн өндөрт хавтасаа голлуулж байрлуулна. Хүчний
трансформатор нь аль секцний трансформатор болох суурилагдсан хүчин чадлын бичиглэлийг
хаалганы зүүн гар талын хавтасанд газрын түвшнөөс 1.5 метрийн өндөрт хавтасаа голлуулж
байрлуулна.
Бичиглэлийн дэвсгэр нь 360 мм урт, 210 мм өргөн, цагаан өнгөтэй байна. Дэвсгэр дээрх бичиглэл нь
улаан өнгөөр бичигдсэн байна. Дугаарын тооны өндөр 85 мм, өргөн 40 мм ба том үсэгний өндөр 85
мм, өргөн 40 мм, жижиг үсэг өндөр 65 мм, өргөн 30 мм, зураасны өргөн 12 мм ба үсэг хоорондын зай
5 мм байна. Мөр хоорондын зай 15 мм байна.
Жишээ нь:
Зураг 1.
Кабель шугамын бирк ба бичиглэл /нэрийн хавтан/
Хүчний трансформаторын оруулгын кабель шугамын бирк нь 90 мм урт, 60 мм өргөн, 3 мм зузаантай
тунгалаг хуванцар материалтай, дотроо 80мм урт, 45мм өргөнтэй цаас багтахаар байна. Доторх
үсэглэл болон тоог Аrial фонд, 22 форматаар бичнэ.
Биркийг тогтоохдоо кабелийн уг болон жиль дээр нүдэнд харагдахуйц байрлалд, цахилгаан гүйдэл үл
дамжуулах, тусгаарлагч материалтай хатуу утсаар кабелиас хөндийрүүлж бэхлэнэ. Трансформаторын
оруулгын кабелийн бирк дээр кабель шугамын нэр, ячейкны дугаар, марк, хөндлөн огтлол болон
уртыг 3 мөрөнд бичнэ. Жишээ нь:
Зураг 2
Хаалт хашилт
Трансформаторын өрөөний хаалт хашилт нь 1.2 метрийн өндөрт тавигдах ба хураан авах, буцааж
тавих боломжтой байна. Хоргын шалны өндөр газрын түвшингөөс 0.3 метрээс илүү тохиолдолд
түүний хаалга, хөндлөвч хашлаганы хооронд 0.5 метрээс багагүй зай үлдээх, эсвэл хаалганы өмнө
үзлэг хийхэд зориулж тусгай талбай засах ёстой. Хашилт нь мод буюу хатуу тусгаарлагч материалаар
хийнэ. Хашилтыг улаан өнгийн будагаар будаг аюулгүй ажиллагааны плакатыг голлуулж байрлуулна.
6.6.3.2. 6, 10кВ хуваарилах өрөөний бичиглэл
Гадна хаалганы бичиглэл
Аюулгүй ажиллагааны плакатыг 6,10кВ хуваарилах байгууламжийн өрөөний гадна хаалганд газрын
түвшингөөс 1.5 метрийн өндөрт хавтасаа голлуулж байрлуулна. “6 кВ” ба “10кВ” гэсэн бичиглэлийг
аюулгүй ажиллагааны плакатын доор 100 мм-ийн зайнд байрлуулна.
Бичиглэлийн дэвсгэр нь 280 мм урт, 140 мм өргөн, цагаан өнгөтэй байна. Дэвсгэр дээрх бичиглэл нь
улаан өнгөөр бичигдсэн байна. Бичиглэлийн том үсэг ба тооны өндөр 85 мм, өргөн 40 мм, жижиг үсэг
өндөр 65 мм, өргөн 30 мм, зураасны өргөн 12 мм ба үсэг хоорондын зай 5 мм байна.
Жишээ нь:
Зураг 3
ХТП-ийн дугаарыг 6,10кВ-ийн хуваарилах байгууламжийн өрөөний гадна хаалганы зүүн дээд буланд
хаалганы 2 ирмэгээс 100 мм зайд байрлана. Бичиглэлийн дэвсгэр нь 500 мм урт, 140 мм өргөн, цагаан
өнгөтэй байна. Дэвсгэр дээрх бичиглэл нь улаан өнгөөр бичигдсэн байна.
Дэвсгэрийн эхний хэсэгт ашиглагч захиалагчын лого болон нэр, дэвсгэрийн гол хэсэгт ХТП-ний
дугаар, баруун доод буланд харилцах утасны дугаар байна. Дугаарын үсэг болон тоог улаан өнгөөр
бичнэ. Бичиглэлийн том үсэгний өндөр 85 мм, өргөн 40 мм, зураасны өргөн 12 мм байх ба мөр
хоорондын зай нь 8 мм байхаар үргэжлүүлэн бичиж тэмдэглэнэ.
Жишээ нь:
Зураг 4
6,10кВ-ын ячейкний өнгө, бичиглэл
ХТП-ний 6,10кВ ячейк /хорго/ нь саарал өнгөтэй байа. 6,10 кВ-ын ячейкний дугаарыг хаалганы дээд
талын үл хөдлөх хавтанг голлуулж байрлуулна. Бичиглэлийн тооны өндөр 85 мм, өргөн 40 мм,
зураасны өргөн 12 мм байхаар улаан өнгөөр бичнэ.
Ячейкний хаалганы гадна талд хавтасны дээд ирмэгээс 500мм доор зайнд тухайн ячейкт холбогдож
буй кабель шугамын ХТП-ийн дугаар, мөн ячейкний дугаарыг 70 мм өндөр, 30 мм өргөнтэй үсгээр
мөр хоорондын зай 50 мм байхаар хар өнгөөр бичиглэлийг хийнэ.
Жишээ нь:
Зураг 5
Кабель шугамын бирк /нэрийн хавтан/
6,10кВ-ийн кабель шугамуудын бирк 90 мм урт, 60 мм өргөн, 3 мм зузаантай тунгалаг хуванцар
материалтай, дотроо 80мм урт, 45мм өргөнтэй цаас багтахаар байна. Доторх үсэглэл болон тоог Апа!
фонд, 22 форматаар бичнэ. Биркийг тогтоохдоо кабелийн уг болон жиль дээр нүдэнд харагдахуйц
байрлалд, цахилгаан гүйдэл үл дамжуулах, тусгаарлагч материалтай хатуу утсаар кабелиас
хөндийрүүлж бэхлэнэ.
Бирк дээр тухайн кабель шугамын ХТП-ийн дугаар, мөн ячейкний дугаарыг, кабель шугамын марк,
хөндлөн огтлол болон уртыг 3 мөрөнд бичнэ. Жишээ нь:
Зураг 6
Зарчмын схем байрлуулах
ХТП-ийн батлагдсан зарчмын схемийг А4 форматын цаасан дээр хэвлэж гялгар хавтасаар бүрж
/ламинаторлаж/ хөдөлмөр хамгааллын буланд байрлуулна.
6.6.3.3. 0.4кВ хуваарилах өрөө
Гадна хаалганы бичиглэл
Аюулгүй ажиллагааны плакатыг 0,4кВ хуваарилах байгууламжийн өрөөний гадна хаалганд газрын
түвшингөөс 1.5 метрийн өндөрт хавтасаа голлуулж байрлуулна. "0.4 кВ" гэсэн бичиглэлийг аюулгүй
ажиллагааны плакатын доор 100 мм-ийн зайнд байрлуулна. Бичиглэлийн дэвсгэр нь 280 мм урт, 140
мм өргөн, цагаан өнгөтэй байна. Дэвсгэр дээрх бичиглэл нь улаан өнгөөр бичигдсэн байна.
Бичиглэлийн том үсэг ба тооны өндөр 85 мм, өргөн 40 мм, жижиг үсэг өндөр 65 мм, өргөн 30 мм,
зураасны өргөн 12 мм ба үсэг хоорондын зай 5 мм байна.
Жишээ нь:
Зураг 7
ХТП-ийн дугаарыг 0,4кВ-ийн хуваарилах байгууламжийн өрөөний гадна хаалганы зүүн дээд буланд
хаалганы 2 ирмэгээс 100 мм зайд байрлана. ХТП-ийн дугаарын бичиглэл нь 6,10кВ хуваарилах
байгууламжийн өрөөний хаалганд тавигдсан дугаартай ижил форматаар хийгдэнэ.
Кабель шугамын бирк /нэрийн хавтан/
0.4кВ-ийн кабель шугамуудын бирк 90 мм урт, 60 мм өргөн, 3 мм зузаантай тунгалаг хуванцар
материалтай, дотроо 80мм урт, 45мм өргөнтэй цаас багтахаар байна. Доторх үсэглэл болон тоог Апа!
фонд, 22 форматаар бичнэ. Биркийг тогтоохдоо кабелийн уг болон жиль дээр нүдэнд харагдахуйц
байрлалд, цахилгаан гүйдэл үл дамжуулах, тусгаарлагч материалтай хатуу утсаар кабелиас
хөндийрүүлж бэхлэнэ. Бирк дээр тухайн кабель шугамын нэр, кабелийн марк, кабелийн уртыг 3
мөрөнд бичнэ.
Жишээ нь:
Үйлдвэрийн барилга
Зураг 8
Шуурхай ажиллагааны схем байрлуулах
ХТП-ийн батлагдсан зарчмын схемийг А4 форматын цаасан дээр хэвлэж гялгар хавтасаар бүрж
/ламинаторлаж/ хөдөлмөр хамгааллын буланд байрлуулна.
Хөдөлмөр хамгааллын булан
Хөдөлмөр хамгааллын булан 6,10кВ болон 0,4кВ хуваарилах байгууламжийн өрөөнүүдэд байх ёстой.
Уг буланд доорх зүйлүүдийг байрлуулна. Үүнд:
-
Галын хор
ХТП-ний батлагдсан зарчмын схем
Техникийн арга хэмжээ авах дарааллыг бичгээр харуулсан самбар
Анхны тусламж үзүүлэх зурган самбар
Бичиглэл болон плакат хийх материалын онцлог
ХТП-ийн бичиглэл болон плакатын дэвсгэр нь 1мм-ийн зузаантай төмөр ялтас байна. Бичиглэлийн
дэвсгэрийн хэсэг болон хавтангийн материалыг "Техникийн ерөнхий шаардлага ба нөхцөл"
техникийн шаардлагын тодорхойлолт /ТШТ:ЕШН/-ын 8.2-рт заагдсны дагуу хийж гүйцэтгэсэн байх
ёстой. Дэвсгэрийн ирмэг нь нүцгэн гарыг ямар нэгэн байдлаар гэмтээхээргүй гөлгөр байх ёстой.
Дэвсгэрийн булангуудыг 6 мм радиусаар дугуйруулсан байна. Хийцэд хэрэглэж буй ижил хэмжээтэй
ган боолтууд нь ижил маркийн гангаар хийгдсэн байх ёстой.
Будагны ангилал ба индекс
ХТП-ний гадна хаалгануудын бичиглэл болон аюулгүй ажиллагааны плакатын дэвсгэр болон
бичиглэлийн будгийг гадаа зориулалттай төмрийн будгаар хийж гүйцэтгэнэ. ХТП-ний 0,4кВ болон 610кВ-ийн ячейкуудыг болон ячейкуудын хаяг бичиглэл, туннелийн тагийг дотор зориулалтын
төмрийн будгаар хийж гүйцэтгэнэ. Бүх будгийн ажлыг "Техникийн ерөнхий шаардлага ба нөхцөл"
техникийн шаардлагын тодорхойлолт /ТШТ:ЕШН/-ийн 10-рт заагдсны дагуу хийж гүйцэтгэж тухайн
заагдсан тус тус өнгөөр будна. Бичиглэлийн бүх өнгө болон дэвсгэрийн өнгийг заасан өнгөний код
дагуу хийж гүйцэтгэсэн байна.
№
Өнгө
Өнгөний код
1
Хар
000 000
2
Цагаан
FFF FFF
3
Улаан
FF0 000
4
Шар
FFF F00
5
цагаан шаргал
EEF682
6
хүрэн ягаан
994c59
7
Саарал
808 080
8
Ногоон
00F F00
6.6.4. Дэд станцын хийц, материалууд
Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн шаардлагын тодорхойлолтод цахилгаан түгээх сүлжээнүүдийн хуваарилах
байгууламжийн шинийн хийц, загвар, үйлдвэрлэлт, хангалт, хүргэлт, суурилуулалт болон туршилт ба
тэдгээрийг гүйцэтгэх шаардлагуудыг тусгаж өгсөн.
Тодорхойлолт ба нэр томъёо
Дараах стандартын шаардлагуудыг хангах ёстой. /хэрэв энэ шаардлагад өөрөөр заагаагүй бол/
Стандартын дугаар
Тайлбар
IEC 114
Хөнгөн цагаан, зэс, ган шиний материалд зориулсан
заавар
DIN 17100
Нийтлэг зориулалттай ган хийц
TS-GN-01
Ерөнхий техникийн шаардлагууд
DIN 1013
Дугуй шиний хэмжээ
DIN 1017
Хавтгай шиний хэмжээ
DIN 1543
Зөөлөн холбоос буюу уян шиний хэмжээ
DIN 1013,1017,1028, 1026,1025,1543 Хөө тортог ба хайлшийн зөвшөөрөгдөх хэмжээнүүд
ТS-GN-01-ийн норматив ишлэлд заасан бүх тэмдэглэлийг мөрдөх ёстой.
Шинийн тулцууд
Гүйдэл дамжуулагч, салгуур, агаарын шугамын дамжуулагчууд, шинүүд ба бусад тоног төхөөрөмж,
бүрдэлүүдэд зориулсан хөндийрүүлэгч тулгуур байна. Эдгээр тоног төхөөрөмж, бүрдэлүүдэд
зориулсан ган ба зэс, хөнгөн цагаан хийцүүдийг гэрээлэгч энэ шаардлагын дагуу нийлүүлэх ёстой.
Шинийн тулцууд нь доргилтыг устгах эсвэл маш бага болгон бууруулсан байхаар хийгдсэн байна.
Гадна зориулалтын дамжуулагчийн материалууд ба холболтууд
Шинүүд техникийн шаардлагын жагсаалтад заасан шиг уян дамжуулагч эсвэл хатуу хэлбэртэй байна.
Шин ба шинийн холболтууд ашиглагч захиалагчийн зөвшөөрсөн материал эсвэл IES 114-ийн дагуу
электролизийн зэс байна. Шинүүд мушгимал дамжуулагч байж болно. Мушгимал дамжуулагчууд
механик үйлчлэлээс хамгаалсан ган тросстой байх ёстой. Шинүүд, шинийн холболтууд ба тэдгээрийн
тулцуудад хэрэглэсэн материалд тусгаарлагдсан эсэхээс үл хамааран түүний уян хязгаарын 2/5 -оос
илүүгээр буюу түүний хүчдэл даах чадварын 0.1 %-иас илүүгээр механик хүчдэл үзүүлж болохгүй.
Шиний холболтууд дээр температурын өөрчлөлтөөс хамаарсан суналт ба агшилтыг тооцсон
хангалттай сайн арга хэмжээ авагдсан байх ёстой. Хамгаалалтгүй нүцгэн шинүүд ба шинийн
холболтуудын гүйдэл дамжуулж байх үеийн хамгийн их зөвшөөрөгдөх температур +850С байна.
Бүх шинийн холболтуудыг аль болох шулуун ба богино хэмжээтэй байхаар хийх хэрэгтэй. Бусад
төхөөрөмж ба шинд холбох холболтууд нь засвар, задаргаа хийхэд хялбар байхаар байна. Мөн
шинүүдийг ямар нэгэн хүндрэлгүйгээр өргөтгөж болохоор зохион байгуулна. Бүх хавчаарууд,
бүрдэлүүд, шин ба шинийн холболтуудыг тусгаарлагдсан тулцанд бэхлэхэд зориулсан, зориулалтын
холбогчоор зайлшгүй хангасан байна. Өөр өөр металлууд цуг холбогдсон байвал цахилгаан химийн
урвал, зэврэлтээс сэргийлэн би-металл хавчаартай байна. Мушгимал зэс холболтуудыг хавчаарын
цэгт тугалгадсан байна.
Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын дамжуулагчуудыг хийц бүтцийн хамгийн их ачааллыг
хэтрүүлэхгүйгээр дамжуулагчууд хамгийн бага температурт, хамгийн их салхины хурд, даралт,
богино залгааны гүйдлийг даах чадвартай, мөн тодорхой унжилт, таталттай хийгдсэн байх ёстой.
Дамжуулагчийн унжилтын зураглал, шинийн загвартай хамаарах тооцоонуудыг ашиглагч
захиалагчид танилцуулан зөвшөөрөл авна. Хэрэв гүйдэл дамжуулагчийг боолтоор холбосон бол
боолтыг зориулалтын түлхүүрээр чангална. Хэрэв гүйдэл дамжуулах гадаргуунууд ижил гадаргуутай
холбогдож байвал оксидын хальсыг хуулж, цэвэрлэх ба тосыг нь арилгана. Зэс холболтуудыг
тугалгаар бүрсэн байх ба залгаас, холболтууд засварлах, задлахад хялбар байх ёстой. Холболтууд
зөвшөөрөгдсөн хэлбэртэй байх ба шилжилтийн эсэргүүцэл нь хэмжигдсэн байна.
Хийц, бүтээцэд зориулсан төрөл бүрийн ачааллын тооцоонууд
Хийцүүд нь дараах ачааллуудаас вектораар тооцоолсон хамгийн их нийлбэр механик хүчдэлийг
даахаар хийгдсэн байна.Үүнд:
-
Хийц, тоног төхөөрөмжүүдийн өөрийн жин
Салхины хурд, даралтын хүч
Богино залгалтын нөхцөл
Босгох, угсрах, үйлчилгээний үед үүсэх ачаалал
Бүх хийцүүд нь цахилгаан, механик болон өөр төрлийн гэмтэл, эвдрэл, хэв гажилтыг даах, цаашид
хэвийн ашиглалтын нөхцөлд саад болохгүйгээр хийгдсэн байна. Хийцэд нөлөөлөх хамгийн их
механик хүчдэл хийцийн зөвшөөрөгдсөн хүчдэлээс хэтэрч болохгүй. Дамжуулагч утас, шинийн гадна
зөвшөөрөгдөх механик хүчдэлийг материалын хамгийн бага бөх батын 1,6 - д хувааж тооцоолно.
Хийцүүдийг зохион бүтээхдээ дараах ачааллуудыг тооцоолно.
Хамгийн их салхины ачааллын тооцоо
-
Өөрийн жин
Тухайн нутагт салхины хурд 28 м/сек ба хийцийн нүүрэн талын хэсгийг болон цахилгааны
тоноглол ба дамжуулагчуудыг хамарна.
Шугамын төгсгөлийн тулгуур бүр тулаас,татлагатай байна.
Орчны хамгийн бага температур -400С градус байна.\
Богино залгалтын тооцоонд хамгийн их салхины ачаалалын хагасыг нэмэх тооцоо
1. Өөрийн жин
2. Тухайн нутагт хийц ба цахилгаан тоноглолын нүүрэн талд үлээж байгаа салхины даралтын
хүчний талаар буюу ½-ээр тооцно.
3. Дамжуулагчуудыг хамарсан салхины даралтын хүчний буюу 1/6-ээр тооцно.
4. Шугамын төгсгөлийн тулгуур бүр тулаас,татлагатай байна.
5. Дамжуулагчийн халалтын температур богино залгааны үед +750С градус байна.
6. Цахилгаан байгууламжийн дүрэмд заасны дагуу богино залгалтын төрөл, тооцооноос
хамааруулан:
7. Тоног төхөөрөмж, аппарат хэрэгсэл, хатуу шин тэдгээрийг тогтоон барьж байх тулгуур,
бүтээцийн цахилгаан динамик хүчний даацыг тодорхойлохдоо - 3 фазын богино залгалтаар (I
3
кз)
8. Тоног төхөөрөмж, аппарат хэрэгсэл, дамжуулагчийн халуун тэсвэрлэх чадварыг
тодорхойлохдоо - 3 фазын богино залгалтаар (I 3кз) буюу цахилгаан станцын шин дээр (I 3кз) ба
(I 3кз) залгалтын үед аль нь их халалттай байгаа нөхцөлөөр авна.
Богино залгалтын үед дамжуулагчийн утасны халах температур нь:
1.
2.
3.
4.
Зэс шин
Хөнгөн цагаан шин
Аппарат, тоноглолтой шууд холболтгүй ган
Аппарат, тоноглолтой шууд холболттой ган
+3000С,
+2000С
+4000С
+2000С
Зэс, хөнгөн цагаан судалтай бүрээстэй утас:
1. Резин ба поливинилхлорид
2. Полиэтилэн
+1500С
+1200С
Дараах таталтын хүч (Н/мм2) бүхий нүцгэн зэс утас:
1. 20 Н/мм2 хүртэл
2. 10 Н/мм2 ба түүнээс дээш
+2500С ба түүнээс дээш
+2000С
Дараах таталтын хүч (Н/мм2) бүхий нүцгэн хөнгөн цагаан утас:
1. 10 Н/мм2 хүртэл
2. 10 Н/мм2 ба түүнээс дээш
зөвшөөрнө
+2000С ба түүнээс дээш
+1600С тус тус дамжуулагчийн халалтыг
Шугамын салбарлага хийх
Агаарын шугамын салбарлахад шаардагдах таталтын изолятор, дамжуулагч зэрэг нь гэрээгээр
нийлүүлэгдэнэ. Салбарлалтаас цааших дэд станцын тоноглол хүртэлх холболтыг гэрээлэгч хариуцна.
Дэд станцын хийцүүд, түүний дээр салбарлалт хийгдсэн бол нэмэлт ачаалалд зориулсан, тохирсон
загвартай байна. Шугамын салбарлалтын хийцүүдийг хийхдээ шугамын дамжуулагч ба аянгын
троссууд тэнхлэгээсээ 20 градус хазайхад үүсэх таталтыг даахаар хийгдсэн байна.
Хамгийн их таталтын хүчний хэмжээ нь дараах байдалтай байна.
1. Фазын дамжуулагчууд
HV /өндөр хүчдэл/-ийн шугамын фаз тус
бүрд 4.05 кН
Газардуулгын утаснууд
утас бүрд 4.5 Кн
Ган хийцийн загварууд
Бүх хийцийн загварууд өөр хоорондоо ялгаатай олон хэсгээс бүрдэх ба тэдгээрийг тээвэрлэх, угсрах,
шалгах ажиллагааг хөнгөвчлөхийн тулд аль болохоор бага овор хэмжээтэй байна. Ган хийцийн хувьд
үндсэн хэсгүүд нь 5 мм-ээс багагүй зузаантай, бэхэлгээнд хэрэглэхээр бол 4 мм-ээс багагүй зузаантай
байна. Бүх хэсгүүд, боолт, эрэг, бүрдмэлүүдийг стандартын дагуу зэврэлтээс хамгаалж цайрдана.
Хармаа ба ус тогтоох хэвгийнүүдээс аль болох зайлсхийх ба боломжгүй бол усыг зайлуулах
шаардлагатай.
Боолтны нүхнүүд нь таарах боолтны диаметрээс 2 мм-ээс томгүй диаметртэй байна.
Бүх ган хийцэнд DIN 17100-н дагуу, хамгийн багадаа St-37 гантай адил чанар ба бат бөхийг мөрдөх
ёстой. Ганг зэврэхээс хамгаалж цайрдана. Гангийн зузааныг хангахын тулд цинкээр бүрсэн ган
силиконы агууламж хамгийн багадаа 0.35-0.50 % байна. Гэрээлэгч нь ашиглагч захиалагчид DIN
50040/22-ийн дагуу хэрэглэсэн ган хийцийн физик, химийн гэрчилгээг танилцуулах ёстой. Хийцэнд
хэрэглэсэн орцын хэмжээс, хэлбэр дүрсүүд нь дараах стандартын шаардлагуудыг хангах ёстой.
Шиний хэлбэр
Стандарт
Дугуй шин
DIN 1013
Хавтгай шин
DIN 1017
Зөөлөн холбоос буюу уян шин
DIN 1543
Боолт эрэг, шайбууд
Бүх боолтууд DIN 7990 ба DIN 267-ийн шаардлагыг хангасан байх ёстой бөгөөд чанарын ангилал нь
хамгийн багадаа m ангиллын байх ба бат бөх нь 5.8 ангиллын байна. Эрэгний бат бөх нь DIN 555, DIN
267-г мөрдөх ёстой бөгөөд боолтны бат бөхтэй адил байна. Шайбыг эрэг ба боолттой хамт хэрэглэсэн
бол DIN 7289-г мөрдөх ёстой бөгөөд зэврэлтээс хамгаалж цайрдсан байна. Ган хийц ба боолтонд
зориулсан, байж болох механик хүчлэгүүд нь дараах байдалтай байна.
Байж болох таталтын хүчлэг = хамгийн бага бат бөхийг 1.6-д хуваасантай.
Байж болох тахийлтийн хүчлэг = хамгийн бага бат бөхийг 1.6-д хуваасантай.
Байж болох холхилтийн хүчлэг = хамгийн бага бат бөхөөс 0.9 дахин бага.
Байж болох шилжилтийн хүчлэг = хамгийн бага бат бөхөөс 0.375 дахин бага.
Тэнхлэгийн чиглэлд ачаалагдсан хэсгүүдийн шахалтыг DIN 4114-ийн 1-р хэсэгт заасны дагуу
тооцоолно.
6
7
8
9
10
Ган хийцийг бэлтгэх
Энэ ажлыг дадлага туршлагатай ажилтан хийнэ. Ган хийцийг бэлтгэхдээ тайрах, өрөмдөх, нүхлэх
аргуудыг хэрэглэнэ. Хэсгүүдийг болгоомжтой зүсэж нүхнүүдийг боохоос өмнө яг таарч байхаар
нямбай байрлуулна. Нүхнүүдийг зөрүүлж болохгүй. Хэрэв материалын зузаан 12 мм-ээс бага байвал
боолтны нүхийг эцсийн диаметрт тааруулж нүхлэх буюу өрөмдөж болно. Үндсэн хэлбэрийн гаднах
хэмжээнүүд өөрчлөгдөхгүй ба өрөмдөх тайрах нүхлэх явцад гулзайхгүй байх ёстой.
6.6.5. Вакуум таслуурын ерөнхий шаардлагууд
Вакуум таслуур суурилуулах орчны нөхцөл байдлын үзүүлэлтийг доорх байдлаар тооцож авна. Үүнд:
Далайн түвшнээс дээш 1800 метрээс доошгүй өндөрт ажиллахад зориулагдсан байна.
-
Вакуум таслуурын хэвийн ажиллах орчны температур: хамгийн их +38,4оС, хамгийн бага 45оС
-
Жилийн дундаж температур: -1.3оС
-
Сар бүрийн хамгийн их температур дунджаар +24оС
-
Салхины хамгийн их хурд 40 м/с
-
Салхины зонхилох чиглэл: 9-12 дугаар саруудад зүүн хойноос, 4-6 дугаар саруудад баруун
урдаас байдаг
-
Жилийн аянгын цаг: 40-60
-
Бохирдлын төрөл: Тоосжилттой
-
Харьцангуй чийгшил дунджаар: хамгийн их 95%, хамгийн бага 63%
-
Жилийн дундаж хур тунадасны хэмжээ: 22.3мм
Вакуум таслуурт тавигдах техникийн шаардлагууд
Вакуум таслуурууд нь дор дурдсан шаардлагуудыг хангасан буюу илүү сайн үзүүлэлттэй байх
шаардлагатай.
Вакуум таслуурын ажиллах хэвийн хүчдэл нь 10кВ байх ба 6кВ-ын сүлжээнд мөн 10кВ-ын вакуум
таслуур ашиглана.
6,10кВ-ын вакуум таслууруудын хамгийн их ажлын хүчдэл нь 12кВ ба түүнээс багагүй байна.
Вакуум таслуурын хэвийн гүйдлийн хэмжээ нь 1000-3200А байна. Оруулга ба гаргалга, секц холбох
зэрэг зориулалтаас хамааран хэвийн гүйдлийн хэмжээг сонгоно.
Хэвийн таслах гүйдлийн хэмжээ нь 20-52кА байх ба таслуурын хэвийн гүйдлийн хэмжээнд
тохируулан сонгоно. Жишээлбэл: 1000А хэвийн гүйдэлд 20кА, 1600А хэвийн гүйдэлд 31.5кА, 2500А
хэвийн гүйдэлд 40кА... гэх мэт.
Вакуум таслуурын 3сек-ийн халалт тэсвэрлэх гүйдлийн хэмжээ нь 20-52кА байна. 2.4-т заасантай
ижил хэлбэрээр сонгоно.
Цахилгаан динамикийн тэсвэрлэх гүйдлийн хэмжээ нь 51-120кА байна. Мөн 2.4т заасантай ижил
хэлбэрээр сонгоно.
Вакуум таслуурын ашиглалтын хугацаа нь 30 жил ба түүнээс багагүй байна. Энд ямар ч төрлийн
засвар шаардахгүйгээр ажиллах хугацааг заасан болно. (Таслуурын ажиллах нөхцөлийг мөрдөж
ажилласан тохиолдолд)
Вакуум таслуурын баталгаат засварын хугацаа 5 жил ба түүнээс дээш байна. Уг хугацаа нь
хадгалалтын хугацааг тооцоогүй ба баталгаат засварын хугацааг вакуум таслуурыг ажилд оруулснаас
хойш эхлэн тооцно.
Баталгаат засварын ажлыг 30 хоногийн дотор хийж гүйцэтгэх ба баталгаат хугацаанд гарсан эвдрэл
гэмтлийг албан ёсоор бүртгэж нийлүүлэгч талд мэдэгдсэн өдрөөс эхлэн энэхүү хугацааг тооцно.
Нийлүүлэгдэх вакуум таслуурууд нь ямар ч төрлийн засвар шаардахгүйгээр үйлдвэрлэгдсэн байх
бөгөөд ашиглагч байгууллагаас хийгдэх засвар үйлчилгээ гэдэгт доорх зүйлсийг тооцно.
Үүнд:
-
Хөндийрүүлгийг арчиж цэвэрлэх
-
Таслуурын гол хэлхээний цахилгаан бат бөхийг богино хугацаанд туршилтын хүчдэлээр
шалгах
-
Таслуурын гол хэлхээний шилжилтийн эсэргүүцлийг хэмжих
-
5-аас багагүй удаа тасалж залгах үйлдлээр таслуурыг шалгах
Вакуум таслуур суурилуулах хорго /ячейк/-д тавигдах техникийн шаардлагууд
Вакуум таслуур суурилуулах хорго нь дор дурдсан шаардлагуудыг хангасан буюу илүү сайн
үзүүлэлттэй байх шаардлагатай.
-
Хэвийн хүчдэл нь 10кВ байх ба 6кВ-ын сүлжээнд мөн 10кВ-ын хэвийн хүчдэлтэй хорго
ашиглана.
-
Хамгийн их ажлын хүчдэл нь 12кВ байна.
-
Хоргоны гол хэлхээний хэвийн гүйдэл 630-2500А байх ба оруулга болон гаргалга, секц холбох
зэрэг зориулалтаас хамааран хэвийн гүйдлийн хэмжээг сонгоно.
-
Оруулга ба гаргалгын хоргонд хэт хүчдэл хязгаарлагч (ОПН) заавал суурилуулна.
-
Хэвийн давтамж нь 50Гц байна.
-
Хоргоны 3сек-ын халалт тэсвэрлэх гүйдэл нь суурилуулсан вакуум таслуурын үзүүлэлттэй
ижил байна.
-
Цахилгаан динамикийн тэсвэрлэх гүйдэл нь мөн суурилуулсан вакуум таслуурын үзүүлэлттэй
ижил байна.
-
Ашиглалтын үеийн температурын хязгаарын дээд утга +550С, доод утга -400С байна.
-
Хорго нь агаарын тусгаарлагатай байна.
-
Вакуум таслуурыг зөвхөн хоргон дотор суурилуулна.
Хоргод хийгдэх үйлчилгээний хэлбэрийг РП (хуваарилах байгууламж), томоохон дэд өртөөний
хуваарилах байгууламж зэрэг газар 2 талаас нь үйлчилгээ хийх боломжтой, трансформаторын дэд
өртөө болон давчуу газарт 1 талаас нь үйлчилгээ хийх боломжтой байхаар сонгоно.
Өндөр хүчдэлийн шугамын холболтын төрлийг агаарын болон кабель шугамаар, дээрээс болон
доороосоо холболттой зэргээс хамааруулан сонгоно.
Хоргоны хамгаалалтын зэрэг нь IP30 стандартаас доошгүй байна.
Хорго нь микропроцессорын реле хамгаалалттай байх ба АЧР, АПВ г.м автоматик, цахилгаан
байгууламжийн дүрэм (БД43-101-03) болон ТАД-д заасан бүх төрлийн хамгаалалтыг суулган
программчлах боломжтой байх
Оператив тэжээлийн төрөл нь хувьсах байна.
Хоргод гүйдэл, хүчдэлийн трансформатор, “0” дарааллын гүйдлийн трансформатор болон нумын
хамгаалалтыг заавал суурилуулна.
Хорго нь халаагууртай байх ба суурилуулсан вакуум таслуурын хэвийн ажиллагааг хангах зорилгод
нийцүүлэн халаагуурын чадлыг тохируулсан байна.
Хорго нь шууд ба алсын удирдлагатай байна.
Хоргыг SCADA системд холбох боломжтой байхаар хийсэн байна.
Хоргыг зэврэлтийн эсрэг нунтаг полимер будгаар будсан байна.
Хоргыг зөвхөн цайвар саарал өнгөөр будсан байна.
Хорго доторх таслах залгах тоноглолын тасархай байгаа эсэхийг харах боломжтой (цонхтой) байх
Цахилгаан байгууламжийн дүрэм (БД43-101-03) болон ТАД-д заасны дагуу андуурч үйлдэл хийхээс
сэргийлсэн хоригийн системтэй байна.
Хоргоны ашиглалтын хугацаа нь 30 жил ба түүнээс багагүй байна. Энд ямар ч төрлийн засвар
шаардахгүйгээр ажиллах хугацааг заасан болно. (Хоргоны ажиллах нөхцөлийг мөрдөж ажилласан
тохиолдолд)
Баталгаат засварын хугацаа нь 5 жил ба түүнээс дээш байна. Уг хугацаа нь хадгалалтын хугацааг
тооцоогүй ба баталгаат засварын хугацааг хоргыг ажилд оруулснаас хойш эхлэн тооцно.
Баталгаат засварын ажлыг 30 хоногийн дотор хийж гүйцэтгэх ба баталгаат хугацаанд гарсан эвдрэл
гэмтлийг албан ёсоор бүртгэж нийлүүлэгч талд мэдэгдсэн өдрөөс эхлэн энэхүү хугацааг тооцно.
Вакуум таслуур нь өмнөх техникийн шаардлагуудыг хангахын зэрэгцээ дараах олон улсын цахилгаан
техникийн стандартуудад заасан шаардлагад нийцэж байх ёстой.
Стандартын дугаар
Стандартын нэр
IEC 60044-1
Instrument transformers – Part 15 Current transformers
IEC 60050-441
International Electrotechnical Vocabulary. Switchgear Controlgear and
Fuses
IEC 60056
High-voltage alternating-current circuit-breakers
IEC 60071
Insulation coordination
IEC 60078/183/CDV
Working under voltage – Voltage detectors – Part 5: Voltage detection
system
IEC 60129
Alternating current disconnectors and grounding switches
IEC 60168
Tests on indoor and outdoor post insulators of ceramic material of glass
for systems with nominal voltages greater than 1000V
IEC 60243-1
Electrical strength of insulating materials – Test methods – part 1: Tests
at power frequencies
IEC 60243-2
Methods of test for electric strength of solid insulating materials. Part2:
Additional requirements for tests using direct voltage
IEC 60243-3
Methods of test for electric strength of solid insulating materials. Part3:
Additional requirements for impulse tests
IEC 60265-1
High-voltage switches – Part 1: Switches for rated voltages above 1kV
and less than 52kV
IEC 60270
Partial discharge measurements
IEC 60273
Characteristic of indoor and outdoor post insulators for systems with
nominal voltages greater than 1000V
IEC 60298
A.C. methal enclosed switchgear and Controlgear for rated voltages
above 1kV and up to and including 52kV
IEC 60364-5-53
Electrical installations of buildings. Part 5: Selection and errection of
electrical equipment. Chapter 53. Switchgear and Controlgear
IEC 60427
Synthetic testing of high voltage alternating current circuit breakers
IEC 60694
Common specifications for high-voltage switchgear and controlgear
standards
6.6.6. Реле хамгаалалт, хоёрдогч хэлхээний төхөөрөмж
Стандарт шаардлагууд
Дараахь стандартуудын шаардлагууд нь өөрөөр заагаагүй бол энэхүү техникийн шаардлагад
нийцэж байх болно.
Стандартын дугаар
Тайлбар
ЦБД – 3.2.2
Ерөнхий зүйл
Олон улсын IEC 61850, IEC 60068
Микропроцессорын релений ерөнхий шаардлага
ЦБД – 3.4, ЦБД – 1.7.30
Хоёрдогч хэлхээний шаардлага
Олон улсын IEC 61850, IEC 60068 Тоноглолын тухайлсан микропроцессорын релений
шаардлага
Реле хамгаалалтын тэжээл
Реле хамгаалалтын төхөөрөмжийн зориулалт
Хамгаалалтын тоног төхөөрөмж нь гэмтсэн хэсгийг гэмтэлгүй үлдсэн хэсгээс хурдан хугацаанд
хүний оролцоогүйгээр тусгаарлах үүрэгтэй. Түүнчлэн тус тусдаа реле хамгаалалтын
төхөөрөмжүүдээр холбогдсон дэд станц буюу шугамуудын гэмтлийн төлөв байдал нь системийн үйл
ажиллагаанд нөлөөлөхөөр байвал таслуурт үйлчилж таслах үүрэгтэй.
Ажил үүрэг гүйцэтгэгч / РХ инженер / нь хамгаалах төхөөрөмжийн зөв ажиллагаанд баталгаа
гаргаж хариуцах ба бүх хамгаалалтын төхөөрөмж нь тооцооны үндсэн дээр релений шаардлагатай
тавилаар ажиллахаар байна.
3 фазад холбогдсон реленүүд нь тухайн фазад харгалзах таних тэмдгээр тэмдэглэгдсэн байна.
Түүнчлэн үзүүрүүд болон холболтууд нь зохих хаяг бичлэг хийгдсэн байна.
Таслах залгахад ашиглагдах бүх реле нь тэжээлийн хүчдэл хэвийн хүчдэлийн 60% хүртэлх
бууралт болон 120% хүртэлх ихсэлтэнд үйлдэл хийх чадвартай байна.
Хамгаалалтын тавил
Тусгайлан заагаагүй тохиолдолд ажил үүрэг гүйцэтгэгч /реле хамгаалалтын тавил тооцооны
инженер/ нь бүх дэд станцуудын шин дээрх гэмтлийн үеийн богино залгааны их ба бага гүйдлийн
хэмжээ, хүчдэлийн бууралт ихсэлтийн хэмжээг тооцоолно. Энэ тооцооны үндсэн дээр өөр өөрийн
хамрах хүрээнд байгаа станцуудын реле хамгаалалтын тавилын жагсаалтуудыг бэлтгэнэ. Энэ
тавилын жагсаалтуудыг компанийн ерөнхий инженерээр
хянуулж батлуулна. Ажил үүрэг
гүйцэтгэгч буюу реле хамгаалалтын тавил тооцооны инженер нь тухайн хуваарилах байгууламж,
дэд станцуудын ажлын байранд реле хамгаалалт, автоматикийн инженерүүдтэй реле хамгаалалтын
тавилыг хэрхэн тавих талаар нягт хамтран ажилладаг байна.
6.6.7. Микропроцессорын реле
Ерөнхий шаардлага
Микропроцессорын / цаашид МП / суурилсан хамгаалалтын реленүүд нь хамгаалалт, удирдлагын
функц болон хяналт зэргийг бүхэлд нь багтааж ажиллах боломжтой. Дараах зүйлүүдийг
багтаасан байх шаардлагатай. Орчны температурын хувьд +40 – 40 градуст ажиллах чадвартай
байна.
Тэжээлийн хэвийн хүчдэл хувьсах тогтмолоос үл хамаарна.
Хувьсах бол 125-250В, Тогтмол бол 90 – 250 В хүчдэлийн хооронд ажиллах бололцоо бүхий.
-
-
Бүх хамгаалалтын үйл ажиллагаа нь найдвартай таслах болон сонгох чадвартай байна.
Фототристорт ба оптик нумын датчикаас дохио хүлээн авч боловруулалт хийж
ажилладаг байх / Фототристорт ба оптик нумын датчикын мэдрэх гэрлийн хүч 1000 лК – ээс
багагүй, мэдрэх хурд 700 мкс буюу 0,07 сек байна /
Serial, RS 232, RS 485, USB зэрэг орчин үеийн холболтуудыг ашиглах бололцоотой. /
Олон улсын IEC 61850 /
Дэд станцын тоноглолын харилцан хамааралтай бусад реле хамгаалалтуудтай харилцан
ажиллах чадвартай байна.
Дэд станц, хуваарилах байгууламжийн ачаалал, хүчдэл, давтамж, чадал гэх мэт
-
цахилгаан параметрүүдийг үзүүлэх боломжтой байна. Дээрх үзүүлэлтүүдийг SCADA
системд холбогдон мэдээлэл авах бололцоотой байхаар байна.
Тавилыг гараар тавих болон тавилын утгын заалтыг зайнаас удирдан өөрчлөх
боломжтой байна
Таслах контакт дээрх өгөгдлүүдийг хадгалах болон мэдээлэл дамжуулах чадвартай байх
МП – ийн релений мэдээлэл хадгалах багтаамж нь 256 МВ – аас доошгүй байх
Аваарын үеийн тасралтын бүрэн бичлэг хийх төхөөрөмжтэй байх
/ бүх хамгаалалтын болон дохиоллын үйлдлүүдийг оролцуулан /
Өгөгдлүүдийг ашиглан таслах түвшинд өөрчлөлт оруулах чадвартай байх
Тэжээлийн хэлхээний ямар нэгэн гэмтлээс МП-ын реле нь бүрэн хамгаалагдсан байх.
МП – ийн релений ажиллах ашиглалтын хугацаа 12 жил байна.
Релений контактууд
Бүх релений контактууд нь өөрсдийн хянаж байх гүйдлийн хэлхээгээр гүйх гүйдлийн хамгийн
их утгыг даах чадвартай байх. Релений контакт нь механик цохилт болон доргилт, соронзон орны
нөлөөгөөр үйлдэл хийх боломжгүйгээр хийгдсэн байна. Релений контактууд нь элэгдэл
гэмтэлгүйгээр үйлдлийг давтан хийх боломжтой байна.
Өөрөөр заагаагүй тохиолдолд таслах залгах үйлдэл хийдэг бүх хамгаалалтын реле нь таваас доошгүй
тусдаа контакттай байх ба үүний нэг нь таслах реленд буюу таслуурын таслах ороомогт үйлчилж
чаддаг байх ёстой.
Таслах болон релений хориг
Микропроцессорын реле нь тоног төхөөрөмжийн ажиллах зарчимд заасны дагуу гол
хэлхээний таслах, залгах, хоригийн үйлдэл хийнэ. Таслах хэлхээ нь хамгаалагдаж байгаа тоноглол
таслагдах хүртэл таслах дохиог өгдөг байна.
Үйлдлийн заагч төхөөрөмж /индикатор/ ба заагч реле
Микропроцессорын реле нь өөрийгөө хянах мэдээлэх бүрэн чадвартай байх, таслуурын залгаатай,
тасархай байдал, ажлын байрлалд болон хяналтын байрлалд байгаа эсэх талаар мэдээлэл өгдөг байх
ёстой.
Гэмтлийн төрөл болон фазыг тогтоох чадвартай нэмэлт заагч реленүүдтэй байж болно. Бүх заагч
индикатор болон заагч реле нь релений шкафийг онгойлгохгүйгээр гараар сэргээх боломжтой байна.
Мөн заагч индикаторыг сэргээх /буцаах/ үед реленд үйлчлэх боломжгүй байна. Заагч бүр реле
өөрийн үйлдлийг гүйцэтгэж дуусахаас өмнө буцах боломжгүй бөгөөд тодорхой ил харагдаж
байхаар хийгдсэн байх ёстой.
Релений байрлал
Бүх реленүүд тоос үл нэвтрэх анхдагч хэлхээний тоноглолуудаас тусдаа байх хөндийрүүлгийн
шаардлагыг хангасан хайрцаганд байрлана. Реленүүд нь найдвартай бэхлэгдэх сугарч гарах
боломжтой, суурилуулах стандарт бүтэцтэй байна. Бүх металл хэсэг ба хүрээ нь газардуулагдсан
байна. Релений таг онгойлгох үед релений хавтан, эд ангиуд унахгүй байхаар угсрагдсан байна.
Хаяг бичлэг
Бүр реленүүд нь дараахь мэдээллүүдийг агуулсан зохих тэмдэг,
тэмдэглэгээ хийгдсэн байна. Үүнд:
а. Релений зориулалт / аль тоноглолд зориулагдсан /
б. Релений тэжээлийн тухай
в. Характеристикын муруй
г. Релений ороомгийн хэвийн гүйдэл, хүчдэл
д. Гаралтын контактын хүчин чадал
а, б хэсэгт заасан үзүүлэлтүүд нь релений тагийг авахгүйгээр харагдаж байх ёстой.
Засвар үйлчилгээ
Реле нь оношлогооны хэсгийн хангамж, бэлтгэлээр анхан шатны засвар үйлчилгээг хөнгөвчлөх,
модуляр элементүүдийг солих боломжтой байна.
Засвар үйлчилгээг нь бүх цахилгаан холболтуудад нөлөөлөхгүйгээр буюу үйлдвэрийн бусад
цахилгаан тоноглолуудыг салгахгүйгээр хийх боломжтой байна.
6.6.8 Хоёрдогч хэлхээ
Хоёрдогч хэлхээний холбогч утас
Реле хамгаалалт, удирдлага дохиолол, хэмжүүрийн хэлхээнд хэрэглэгдэх утаснууд зэс голтой бол
1,5м м 2 –аас, хөнгөн цагаан голтой бол 2,5 м м 2 –аас багагүй байна. Гүйдлийн хэлхээнд
хэрэглэгдэх холбогч утаснууд цул голтой байх ба зэс голтой бол 2,5м м 2 -ээс, хөнгөн цагаан бол
4 мм2 - э э с багагүй байх. Хоёрдогч хэлхээний холболтод ашиглагдах клем нь өөрийн оролцож буй
схемийн гүйдлийг бүрэн даах чадвартай байна. Клем хоорондын тусгаарлах хаалтууд бөх бат
амархан хагарч гэмтдэггүй тусгаарлагын хөндийрүүлгийн шаардлагыг хангасан байх ёстой.
Хоёрдогч хэлхээний холболтуудыг 4 мм хөндлөн огтлолтой буюу түүнээс том эргээр тогтооно. Мөн
бэхлэгдсэн бөгж хэлбэрийн болон дөрвөлжин хэлбэрийн хавчуулсан байдлаар тогтоосон байж болно.
Хоёрдогч хэлхээний хөндийрүүлэг
Хоёрдогч хэлхээний хөндийрүүлэгийн туршилтын ажлыг хэлхээ тасархай байхад 500–1000 В мего
метрийн хүчдэлээр 1 минут туршихад 1кВ–оос дээш хүчдэлтэй цахилгаан төхөөрөмжид тавигдах
реле хамгаалалт удирдлага дохиолол, хэмжүүрийн хэлхээ 10 МОм–оос доошгүй, хуурай салгуур
болон таслуурын дамжуургын холболтын хоёрдогч хэлхээ 1 МОм-оос доошгүй, 1кВ хүртэлх реле
хамгаалалт удирдлага дохиоллын хэлхээ 0,5 МОм-оос доошгүй байна.
Гүйдлийн хэлхээ
Гүйдлийн хэлхээ гүйдлийн трансформаторын хоёрдогч ороомог задгай үлдэх боломжгүйгээр
хийгдсэн байна. Өөрөөр хэлбэл гүйдлийн хэлхээнд үйлчилгээ хийх тохиолдолд хэлхээний гүйдлийн
транформатор талд богино холболт хийгдэх боломжтой байхаар угсрагдсан байна.
6.6.8.1. Шугамын хамгаалалтын реле.
Ерөнхий шаардлага
-
-
Аваарын үеийн тасралтын бичлэг 100 – аас доошгүй
Аваарын үеийн бичлэгийн циклийн буюу үеийн тоо 15 аас доошгүй
Реленд хийгдсэн үйлдэл болгоныг бичих тоо 100- аас доошгүй
Тасралтын үеийн бичлэг хийх төхөөрөмж буюу хамгаалалтын гаралтын модулиар
хангасан байна. Тэдгээр нь тусгай компьютерт гэмтлийн талаар дүн шинжилгээ хийхэд
шаардлагатай бүх өгөгдлүүдийг хадгалах үүрэгтэй.
Сүлжээ үүсгэн ажиллах, алсын удирдлага оруулах бололцоо бүхий.
Serial, RS 232, RS 485, USB зэрэг орчин үеийн холболтуудыг ашиглах бололцоотой. /
Олон улсын IEC 61850 /
Оролтын хэвийн гүйдэл 5А, богино хугацааны даах гүйдэл 100А / 1 сек үргэлжлэх /
Оролтын хэвийн хувьсах хүчдэл 100-250В, 50 Гц, богино хугацаанд даах хамгийн
их хүчдэл 600В / 10 сек /
Тэжээлийн хэвийн хүчдэл хувьсах тогтмолоос үл хамаарна.
Хувьсах бол 125-250В, Тогтмол бол 90 – 250 В хүчдэлийн хооронд ажиллах бололцоо
бүхий.
Гаралтын контактын даах хэвийн гүйдэл 30А, богино хугацаанд даах гүйдэл 100А / 1
сек үргэлжлэх /
Орчны температур -40° -өөс +40°С
Орчны чийгшил 0-95%
Мэдээлэл дамжуулах протокол ASCII , LMD ,Modbus RT
Хамгаалалтын функц
-
-
-
Фаз хоорондын богино залгааны үед ажиллах ихсэх гүйдлийн 3 шатлалт бүхий
хамгаалалт байна. Ихсэх гүйдлийн хамгаалалт нь гүйдэл хугацааны хамааралт ба
хамааралгүй характеристикаар ажиллах бололцоотой .
Релений хамгаалалтын гүйдлийн тавилын боломж 0 – 50 А
Релений хамгаалалтын хугацааны тавих боломж 0 – 10 сек
хамгаалалттай 2 – оос доошгүй удаагийн дахин залгах функц / АПВ / бүхий.
Хэт ачаалын хамгаалалт нь таслах болон дохиолол өгөх
Нэг фазын газардлагын чиглэлтэй хамгаалалт байх. Энэ нь таслах болон дохиолол
өгөх боломжтой байх
Автоматикийн хувьд
Ихсэх гүйдлийн хамгаалалт ажилласан үед ажиллах 2 – оос доошгүй удаагийн дахин залгах
автоматик функцтэй байна.
Давтамж бууралтаар таслах болон залгах үйлдлийн / АЧР, ЧАПВ /
автоматиктай байна. Давтамжийн тавилын алхам 0,2 Гц байна.
Реле хамгаалалтын тэжээл
Удирдлагын тэжээлийг заавал өөрийнхөө тасархай залгаатай байдлыг мэдээлэх боломжтой
туслах блок контакт бүхий автоматаар дайруулж өгнө. Энэ нь дохиоллын хэлхээгээр дамжин
үйлчилгээ хийдэг ажилтнуудад мэдэгддэг байх ёстой.
Реле хамгаалалтын тэжээл нь 2 төрлийн байна.
6 – 10 кВ - ын таслуур бүхий хуваарилах байгууламжийн хувьд оператив тэжээлийг зөвхөн
гүйдэл, хүчдэлийн хосолмол төхөөрөмжөөр тэжээнэ. Энэ төхөөрөмж нь орчны температур -40° -өөс
+40°С –д ажиллах чадвартай байх ёстой.
Хүчдэлийн оролт нь хувьсах 100 – 220 В, гүйдлийн оролт нь 5 А ба гаралт нь тогтмол 220 В байна.
Тэжээлийн төхөөрөмж нь таслуур бүхий ячейк болгонд байж эсвэл доод тал нь 2 кВа дээд тал нь 4
кВа хүртэлх чадал бүхий нэгтгэсэн байдлаар байж болно. Тэжээлийн төхөөрөмж нь таслуур
бүхий ячейк болгонд тавигдсан тохиолдолд тухайн таслуурыг аваарын үед таслах бүрэн чадлын
боломжтой байхаар сонгогдсон байна. Аль ч тохиолдолд дээрх хосолсон тэжээлийн төхөөрөмж нь
өөрийгөө хянах мэдээлэх функцүүдтэй байна.
Мөн түүнчлэн реле хамгаалалтын тэжээлийн чадлын хүрэлцээг сайжруулах үүднээс хосолмол
төхөөрөмжөөс зөвхөн МП реле, таслуурын таслах хэлхээг тэжээж бусад дохиолол болон таслуурын
цэнэглэх хэлхээ, залгах хэлхээ зэргийг шууд хувьсах тэжээлээр өгөх шийдэлтэй байхыг зөвшөөрнө.
35 кВ – ын дэд станцын реле хамгаалалт, удирдлага дохиоллын тэжээл нь аккумуляторийн батарейны
байгууламжаас тэжээгдэнэ.Аккумуляторын батарейны
байгууламж
нь өөрийн техникийн
үзүүлэлтийг хангадаг цэнэглэгч автомат төхөөрөмжтэй байх ба элемент тусбүрийн байдал, хэвийн
бус горим, цэнэг
алдалт, цэнэглэгч төхөөрөмжийн ажиллагааны талаархи бүх мэдээллийг
өгөх боломжтой дохиоллын системтэй байна. Мөн дээрх мэдээллүүдийг SСADA системээр
дамжуулан авах бололцоотой байна. Аккумуляторын батарейны нэг элементийн хүчдэл 12 В,
гүйдэл нь100 Ампер цаг – аас доошгүй, 15 - аас доошгүй жилийн ашиглалтын баталгаат
хугацаатай байна. Аккумуляторийн батерейны байгууламж нь автомат ажиллагаа бүхий халаалт,
хөргөлтийн систем бүхий тогтмол нэмэх 20 хэмийн байнгын дулаантай тусдаа байранд байрлана. Энэ
байрны нөхцөлд тухайн тавигдах аккумуляторийн батарейны үйлдвэрийн нөхцөл нэмэгдэж болно. 4
МВА – аас доош чадалтай трансформатор бүхий 35 кВ – ын дэд станцын реле хамгаалалт,удирдлага
дохиоллын тэжээлийг хүчдэл гүйдлийн хосолсон төхөөрөмжөөр шийдэхийг зөвшөөрнө. Энэ
тохиолдолд 8.1 – р хэсэгт тавигдсан бүх шаардлагууд тавигдах ба трансформаторын хамгаалалтын
таслах үйлчлэлийн
хэлхээнд конденсатор, түүнийг цэнэглэх блок тэжээлийн нэмэлт төхөөрөмж
заавал тавьж өгнө. Реле хамгаалалтын тэжээлийг үйлдвэрлэлийн бус UPS – тавьж шийдэхийг
хориглоно.
6.6.9.
6-35 кв хүртэлх ангилалын хүчдэлтэй хүчний бууруулах трансформатор
Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн шаардлагын тодорхойлолтод 6-35 кВ хүртэлх ангилалын хүчдэлтэй хүчний
бууруулах трансформаторуудын зориулалт, хийц, үйлдвэрлэлт, тээвэрлэлтийн техникийн
шаардлагууд болон холбогдох олон улсын стандартыг тусгасан.
Стандарт баримт бичгүүд
Техникийн шаардлагад өөрөөр заагаагүй бол, доорхи стандартууд /техникийн шаардлагууд/ баримт
бичигт хэрэглэгдэнэ.
Стандартын дугаар
Тайлбар
IEC 60076
Хүчний трансформатор
IEC 60137
1000 В-оос дээш хүчдэлийн хөндийрүүлэг
IEC 60214
Ачаалал дор хүчдэл тохируулах
IEC 60354
Дүүрэн тостой хүчний трансформаторыг ачаалах
зааварчилгаа
IEC 60722
Хүчний трансформатор ба реакторын туршилтын сэлгэн
залгалтын импульсын гарын авлага
IEEE C57
3
фазын хуваарилах систем дэх трансформаторын
холболтууд
Трансформаторын төрөл
Ажиллах нөхцлөөс нь хамааруулж хэвийн ба тусгай зориулалтын трансформаторыг ашиглаж болно.
Трансформатор нь нэг ба гурван фазынх, ачааллын дор хүчдэл тохируулагчтай (РПН), өдөөлтгүй үед
хүчдэл тохируулагчтай (ПБВ) байж болно.
Трансформатор нь хөргөлтийн системтэй байна. Нэмэлт тоноглолуудын хэлбэр дизайн нь
трансформатортой нийцэж байх ёстой.
Үндсэн хэмжигдэхүүн
Доорх үндсэн хэмжигдэхүүнүүд байна.
-
Хэвийн чадал
Хэвийн хүчдэл
Хэвийн гүйдэл
Давтамж
Ороомгийн холболтын групп
Хүчдэл тохируулагчийн төрөл
Хоосон явалтын болон богино залгааны алдагдал
Хоосон явалтын гүйдэл
Хөргөлтийн системийн хөдөлгүүрийн тогтоосон чадал
Тээвэрлэлтийн үеийн жин
Тосны жин (хэрэв тостой бол)
Нийт жин
6.6.10. Техникийн шаардлага
Халалтын шаардлага
Тосон трансформаторын элементүүдийн температурын хэтрэлт дараах хүснэгтэд өгөгдсөн хэмжээнээс
хэтрэх ёсгүй.
Трансформаторын элементүүд
Ороомгууд (А - тусгаарлагчийн халуунд тэсвэртэй байдал,
температурын дундаж хэтрэлт )
Температурын хэтрэлт,
0
С
Ердийн тосон хөргөлттэй
95
Албадмал хөргөлттэй
75
Металл бүтэцтэй элементүүд ба соронзон системийн гадаргуу
75
Хүчний трансформаторын зөвшөөрөгдөх халалтын хэмжээ (°С -ээр)
Ердийн тосон хөргөлттэй
Халах хэсэг
Тусгаарлагын
төрөл
ангилал
Зөвшөөрдөгдөх хамгийн
их
Нэмэлт тусгай хөргөлттэй
Хамгийн их
хэт халалт
∆t °С
халалт °С
Үлээлгэн
Зөвшөөрдөгдөх хамгийн их
халалт °С
Хамгийн
их хэт
халалт
∆t °С
Дээд хэсгийн
тос
-
95
60
95
60
Ороомог
А
105
70
105
70
Зүрхэвч
А
110
75
110
75
Тогтворжсон богино залгааны үе дэх ороомгийн температурын хүснэгт
Ороомгийн
тусгаарлагчийн халуунд
тэсвэртэй байдлын
ангилал
Богино залгаан дах
ороомгийн хамгийн
их температур, °С
Зэс
А
250
Хөнгөн цагаан
А
200
Зэс
А
180
Е
250
В, F, H
350
A
180
E, В, F, H
200
Трансформаторын
төрөл
Ороомгийн
Тосон
материал
Хуурай
Хөнгөн цагаан
Ачааллах чадвар
Трансформаторын ачааллах чадварыг ашиглалтын нөхцлийг тооцож тодорхойлох ёстой. Аваарийн
горимд трансформаторын хөргөлтийн систем, өмнөх ачаалал, трансформаторын температур, хугацааг
харгалзахгүйгээр хэвийн гүйдлээс нь хэтэрсэн ачаалалтайгаар хүснэгт 4-т заасан хязгаарт түр
ажиллуулахыг зөвшөөрнө.
а. Тосон трансформатор
Гүйдлээр хэт ачаалах хувь
30
45
60
75
75
Хэт ачаалах хугацаа /мин/
120
80
45
20
10
б. Хуурай трансформатор
Гүйдлээр хэт ачаалах хувь
20
30
40
50
60
Хэт ачаалах хугацаа /мин/
60
45
32
18
5
Сэнсний бүх цахилгаан хөдөлгүүр салахад үлээлгэн төрлийн хөргөлтийн системтэй трансформаторын
хувьд хэвийн чадлын 50%-иас багагүй ачааллах чадвартай байх.
Y/A холболтын схемтэй, 6 - 35 кВ-ын хүчний трансформаторын өндөр талын ороомгийн нейтралын
оролт, гаргалгыг ачааллын гүйдлээр сонгох ба гүйдэл нь өндөр талын ороомгийн хэвийн гүйдэлтэй
тэнцүү байна.
11кВ-ын түгээлтийн трансформаторуудын алдагдлын түвшингийн тодорхойлолт
Алдагдлын түвшингүүд:
Трансформаторын үзүүлэлт бүрийн хувьд алдагдлууд нь хүснэгт 5-д заасан хэмжээнээс хэтрэхгүй
байх ёстой.
Нэг фазын трансформатор,
КВA
16
25
50
100
Ачаалаагүй үеийн алдагдал W
48
65
113
243
Ачаалалтай үеийн алдагдал W
405
559
973
1636
Гурван фазын трансформатор,
КВА
25
50
100
200
315
500
800
1000
Ачаалаагүй үеийн алдагдал, W
70
113
243
417
609
765
1130
1304
Ачаалалтай үеийн алдагдал, W
636
1073
1818
3091
4364
6236
9091 10727
Хөндийрүүлгийн цахилгаан бат бөхөд тавигдах шаардлага
1-35 кВ-ын хүчдэлтэй трансформаторын хөндийрүүлгийн бат бөхөд ГОСТ 1516,3-ын дагуу
шаардлага тавина. Далайн түвшнээс дээш 1300-1500 метрийн өндөрт ажиллах тосон хөргөлттэй
трансформаторын дотоод тусгаарлага ГОСТ 1516,3 -ын дагуу байна.
Хүчдэлийн зөвшөөрөгдөх өндөржилт
630 кВА-аас их чадалтай, 35 кВ хүртэлх ангилалын хүчдэлтэй трансформатор тасралтгүй ажиллахад
ямарч ороомгийн аль ч салаан дахь хүчдэл өгөгдсөн салааны хэвийн хүчдэлийн 10%-иас багагүй байх
ёстой.
6.6.10.1. Цохилтын гүйдэл ба богино залгаанд тэсвэртэй байх чадвар
Богино залгаанд тэсвэртэй байх шаардлага
Ашиглалтын явцад үүссэн богино залгааг трансформатор даах ёстой. Сүлжээний гурван фазын богино
залгааны чадлыг дараах хүснэгэд нийцүүлнэ.
Сүлжээний хэвийн хүчдэл, кВ Сүлжээний гурван фазын богино залгааны чадал, МВА
35 кВ хүртэлх хүчдэлийн трансформаторт
10 хүртэлх
500
10-35
2500
Трансформаторын 35 кВ-ын хэвийн хүчдэлтэй талд богино залгааны гүйдэл үүсэхэд
трансформаторын гаргалгын зажим хоорондын богино залгааны гүйдлийн хамгийн их үргэлжлэх
хугацааг 4 секундээр авна.
Цохилтын гүйдэлд трансформаторын тэсвэртэй байх шаардлага
Ашиглалтын явцад гарсан цохилтын гүйдлийг хүчний трансформаторууд даахаар бат бөх байх ёстой.
Цохилтын гүйдлийн утгыг хэвийн гүйдлийн утгад харьцуулсан харьцааг доорх хүснэгтэд үзүүлэв.
Цохилтын гүйдлийн тоо
(хоногт)
Трансформаторын чадлаас шалтгаалсан кратность, ихгүй
25 МВ А хүртэл
25-100 МВА
3 хүртэл
4,0
2,0
3-9
2,0
1,3
10-1000
1,3
1,1
Трансформаторын бүрэлдэхүүн хэсэг
Трансформаторын иж бүрдэлд түүнийг бүрдүүлэгч хэсгүүд заавал орох шаардлагатай.
Трансформаторыг бүрдүүлэгч хэсгүүд тухайн трансформаторын паспортод бичигдсэн байна.
Санамж: Трансформаторын зөөвөрлөлтийн үед бакнаас сулласан трансформаторын (ашиглах) тос нь
иж бүрдэлд багтана.
Трансформаторын зөөвөрлөлт болон удаан хугацааны хадгалалтын явцад бакан дах азотын даралт нь
5-15 кПА-тай тэнцэхүйц байна.
Баканд агуулагдаж буй 5-15 кПА-ын даралтын илүүдэл хэсгийг автоматаар гаргах төхөөрөмж байна.
6.6.10.2. Хавсралт
Трансформаторын бүрэлдэхүүн хэсэг
Тосон трансформаторын оруулгын байрлал трансформаторын паспортод заагдсан байх ёстой.
25 кВА ба түүнээс дээш чадалтай тосон трансформаторуудын тэлэгч бак нь орчны агаартай шууд
харьцахаас хамгаалсан тосон хамгаалалттай байна.
Агаар шүүгч төхөөрөмж нь трансформаторын ашиглалтын үед байдлыг харж хянах боломжоор
хангагдсан байх ёстой.
Тосон трансформаторын бак нь доорх хүснэгтэд заасны дагуу механик бат бэхийн чанар дахь
туршилтыг дааж байх ёстой.
Трансформаторын хэвийн
чадал, МВА
Хүчдэлийн
ангилал, кВ
6,3 болон түүнээс их
35 хүртэл
Туршилт
Илүүдэл даралт,
кПА
Вакуум орчин дах
үлдсэн даралт, кПА
50 ±3
-2,5
Шилэн хоолой бүхий тосны түвшин заагчтай трансформаторын түвшин заагч тэлэгчийн тосыг
юүлэхгүйгээр сольж болохоор хийгдсэн байх ёстой.
Тосон трансформаторууд нь тосыг юүлэх, шүүх төхөөрөмжөөр тоноглогдсон байх ба вакуум насос
залгах боломжтой байна.
0,05 тн-с дээш бүрэн жинтэй трансформаторуудад угсрах үед шилжүүлэх хөдөлгөх боломжыг
хангасан байдаг. 0,05 тн-с дээш жинтэй трансформаторуудын үндсэн их бие хэсэг нь өргөхөд
зориулагдсан дэгээ сэнжүүдтэй байна.
Тосон трансформаторууд нь тостой нь / дүүрэн / өргөх зөөх дэгээ бүхий байна.
6.6.11. Гүйдлийн трансформаторууд
Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн шаардлагын тодорхойлолтод 6кВ, 10кВ, 35кВ-ийн тоноглолд тавигдах гүйдлийн
трансформаторууд, 0,4кВ-ын арилжааны зориулалттай гүйдлийн трансформаторын техникийн
шаардлагуудыг тусгасан бөгөөд холбогдох Монгол улсын болон Олон улсын стандартуудыг дурдсан.
Ерөнхий шаардлагууд
Хамгаалалтын хоёрдогч хэлхээнд суурилуулагдах гүйдлийн трансформаторын хийц загвар,
техникийн үзүүлэлтүүд болон бүтээцийн талаар хариуцсан инженерт танилцуулж заавал зөвшөөрөл
авна.
Гүйдлийн трансформатор нь уг техникийн шаардлагуудыг хангахын зэрэгцээ дараахь олон улсын
болон Монгол Улсын цахилгаан техникийн стандартуудад заасан шаардлагад нийцэж байх ёстой.
Стандартын дугаар
Стандартын нэр
IEC 60044-1 &-6
Instrument transformers - Part1 Current transformers
/Хэмжүүрийн трансформатор - Хэсэг1 Гүйдлийн
трансформатор/
IEC 60185
Current transformers /Гүйдлийн трансформаторууд/
MNS4656
Гүйдлийн трансформатор, техникийн ерөнхий шаардлага
MNS 3019-99
Гүйдлийн трансформатор шалгах, арга, хэрэгсэл.
Гүйдлийн трансформаторт тавигдах техникийн шаардлагууд
Гүйдлийн трансформаторууд нь дор дурдсан шаардлагуудыг хангасан буюу илүү сайн байх
шаардлагатай.
Гүйдлийн трансформаторын хоёрдогч хэлхээг битүүмжлэн лацдах боломжтой, битүүмжлэл нь нэвт
харагддаг байна.
Гүйдлийн трансформаторын ашиглагдах хугацаа нь 25-аас дээш жил байна.
Гүйдлийн трансформаторын ашиглалтын бичиг баримт дээр үйлдвэрлэгчийн нэр сериал дугаар, марк,
анхдагч хоёрдогч хэвийн гүйдлийн утга, нарийвчлалын анги, хэвийн давтамж, нарийвчлалын зэрэгт
харгалзах гаралтын утга, ажлын дээд хүчдэлийн утга, хөндийрүүлгийн түвшин, хөндийрүүлгийн
зэрэг, богино хугацааны халалтын гүйдлийн утга болон динамик гүйдлийн утгуудыг тэмдэглэсэн
байна.
Гүйдлийн трансформатор дээр үйлдвэрлэгчийн нэр, трансформаторын марк, анхдагч, хоёрдогч
гүйдлийн утга, нарийвчлалын ангилал,
анхдагч ба хоёрдогч ороомгийн эхлэл, төгсгөлийн
тэмдэглэгээ, өөрийн хэрэгцээний чадлыг харах зориулалтай нэрийн пайз байна.
Гүйдлийн трансформатор нь анхдагч талын ачаалалд тохируулан хэвийн анхдагч гүйдлийг
тохируулан тавих боломжтой тавилуудтай байж болно.
Гүйдлийн трансформаторын үзүүлэлтүүд
Үзүүлэлтүүдийн нэр
Үзүүлэлтүүдийн тоон утга
Гүйдлийн трансформаторын хэвийн хүчдэл,
кВ
6
10
35
Ажлын дээд хүчдэл, кВ /харьцангуйгаар/
7.2
12,0
40,5
Хэвийн хоёрдогч ачаалал, ВА
15, 30, 60
15,30,60
15,30,60
Гүйдлийн трансформаторын хэвийн анхдагч
гүйдэл, А
5, 10, 15, 20, 30, 50, 75, 100, 150, 200, 300,
400, 600, 800, 1000, 1500, 2000, 3000
Хэвийн хоёрдогч гүйдэл, А
5
Ажлын дээд анхдагч гүйдэл, А
Хүснэгт 4-ийг хар
Хоёрдогч ороомгийн хэвийн нарийвчлалын
анги:
0.5, 0.5S
5P, 10P
Алдааны хязгаар
Хэмжилтэнд зориулсан хоёрдогч ороомгийн алдааны зөвшөөрөгдөх хязгаар нь тогтсон горимд доор
зааснаас хэтрэхгүй байх ёстой.
Нарийвчлалын
анги
0.5
0.5S
Анхдагч
гүйдэл нь
хэвийн
гүйдлийн
хэдэн хувь
болох
Зөвшөөрөгдсөн алдааны хязгаар
Гүйдлийн,
%
Хоёрдогч ороомгийн
ачааллын хязгаар
хэвийн ачааллын
хэдэн хувь болох
Өнцгийн
мин
срад
5
+/-1.5
+/-90
+/-2.7
20
+/-0.75
+/-45
+/-1.35
100-120
+/-0.5
+/-30
+/-0.9
1
+/-1.5
+/-90
+/-2.7
5
+/-0.75
+/-45
+/-1.35
20
+/-0.5
+/-30
+/-0.9
100
+/-0.5
+/-30
+/-0.9
120
+/-0.5
+/-30
+/-0.9
25-100
25-100
Хамгаалалтанд зориулсан хоёрдогч ороомгийн алдааны зөвшөөрөгдөх хязгаар нь доор зааснаас
хэтрэхгүй байх ёстой.
Зөвшөөрөгдсөн алдааны хязгаар
Нарийвчлалын
анги
Хэвийн дээд хязгаарын
гүйдэл байх бүрэн алдаа, %
Өнцгийн
Гүйдлийн
хувь, %
мин
срад
5Р
+/-1
+/-60
+/-1,8
10Р
+/-3
Тогтоогдохгүй
5
10
Ажлын дээд анхдагч гүйдэл.
Гүйдлийн трансформаторын ажлын дээд анхдагч гүйдэл нь доор зааснаас хэтрэхгүй байвал зохино.
Гүйдэл, А
Хэвийн анхдагч гүйдэл
15
20
30 50 75 100
150
200
300
400
Ажлын хамгийн их анхдагч гүйдэл
16
21
32 53 80 105
160
210
320
420
Гүйдэл, А
600
800
1000
1500
2000
3000
630
840
1050
1600
2100
3200
Иж бүрдэл
Иж бүрдэлд дараах зүйл орно. Үүнд:
Гүйдлийн трансформатор
Суурилуулалтын боолтуудын хамт
Хайрцаг
Ашиглалтын заавар, паспорт
-1ш
-1ш
-1ш
Төгсгөлүүд
Анхдагч, хоёрдогч ороомгуудын тэмдэглэгээ, бүтэцэд тавигдах шаардлага, найдвартай байдлын
шаардлага, иж бүрдэл, ялтас, баглаа боодол нь IEC 60044-1-д заасны дагуу байна.
Гүйдлийн
трансформаторын
анхдагч
болон
төгсгөлүүдийг цэвэр гаргацтай арилахааргүйгээр тэмдэглэсэн байна.
хоёрдогч
ороомгуудын
Гүйдлийн трансформаторын анхдагч ороомгийн эхлэл, төгсгөлүүд болон хоёрдогч ороомгийн
хэмжилтэнд зориулагдсан төгсгөлүүд, хамгаалалтанд зориулагдсан төгсгөлүүдийг заасан тодорхой
тэмдэглэгээтэй байна.
Халалтанд тавигдах шаардлагууд
Халалтанд тавигдах шаардлагууд нь 1ЕС-60044-1-ын дагуу байх ба гүйдлийн трансформаторын
халалтын тэсвэрлэлт нь дор дурдсан халалтын хамгийн их утгаас хэтрэхгүй байх ёстой.
Хөндийрүүлгийн төрөл, ангилал
Зөвшөөрөгдөх хамгийн их ажлын
температур, °С
Тосонд дүрсэн бүх төрлийн
60
Тосонд дүрж, битүүмжилсэн бүх төрлийн
65
Битумд дүрсэн бүх төрлийн
50
Тосонд болон битумд дүрээгүй:
Y
45
A
60
Е
75
B
85
F
110
H
135
Хөндийрүүлгэнд тавигдах шаардлагууд
Гүйдлийн трансформаторын хөндийрүүлгэнд тавигдах шаардлагууд нь IEC-60044-1-ын дагуу байна.
Гүйдлийн трансформаторын анхдагч ороомгийн хөндийрүүлгийн түвшин нь түүний ажлын дээд
хүчдэлийн утганд харгалзах чадал давтамжийн тэсвэрлэх хүчдэл, цахилгаан импульсийн тэсвэрлэх
хүчдэлийн утгуудаар тодорхойлогдоно.
Гүйдлийн трансформаторын хоёрдогч ороомгийн хөндийрүүлгийн чадал давтамж тэсвэрлэх
хүчдэлийн утга 3кВ байна.
Тоноглолын ажлын дээд
хүчдэл кВ
Чадал давтамжийн
тэсвэрлэх хүчдэл кВ
7,2
20
12
28
36
70
Аянгын импульс тэсвэрлэх
хүчдэл кВ
40
60
60
75
145
170
Арилжааны зориулалтаар суурилуулах гүйдлийн трансформаторт тавигдах техникийн
шаардлагууд. (0,4кВ)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Монгол улсын загварын туршилтанд хамрагдсан байх.
Нарийвчлалын ангилал 0,5S байна.
Гүйдлийн трансформаторын 2-догч хэлхээг битүүмжлэн лацдах боломжтой байх.
Гүйдлийн трансформаторын анхдагч ороомгийг ороож хэрэглэх боломжгүй байх
Гүйдлийн трансформатор дээрээс үйлдвэрлэгчийн нэр, трансформаторын марк, анхдагч
хоёрдогч гүйдлийн утга, нарийвчлалын анги, анхдагч ба хоёрдогч ороомгийн эхлэл,
төгсгөлийн тэмдэглэгээ, өөрийн хэрэгцээний чадлыг тус тус харах боломжтой байна.
Гүйдлийн трансформаторын корпус нь шатамхай бус материалаар хийгдсэн байна.
Гүйдлийн трансформаторын бирк нь бат бөх хийцтэй, бичиглэл нь тод
харагддаг, арилдаггүй байх.
Гүйдлийн трансформатор нь бөөрөнхий болон хавтгай шинийн аль алинд
тавих боломжтой байх.
Гүйдлийн трансформатор нь бэхэлгээний суурьтай байна.
6.6.12. 0,4-22кВ-ын хүчдэлтэй агаарын шугам барьж байгуулахад тавигдах нөхцөл, норм
шаардлага
Хэрэглэх хүрээ
Бүрээсгүй нүцгэн утастай, хамгаалагдсан утастай, ширмэл полиэтилэн хөндийрүүлэгтэй хүчний
кабель зэргийг ашиглан 0,4кВ-аас 22 кВ-ын хүчдэлийн цахилгаан дамжуулах агаарын агаарын
шугамыг барьж байгуулахад тавигдах техникийн шаардлагыг тогтооно.
Агаарын шугам барихад тавигдах ерөнхий шаардлага
0,4-22 кВ-ын хүчдэлтэй агаарын шугам барьж байгуулахад норматив ишлэл бүхий баримт бичгийг
мөрдөх ба цахилгаан байгууламжийг шинээр барих ажлын зураг, төсөл олгогдсон техникийн нөхцөл,
зургийн даалгавар, газрын зөвшөөрөл олгосон захирамжийг удирдлага болгоно.
Агаарын шугам барихад доор дурдсан шаардлагыг хангасан байна.
- Чанартай, найдвартай цахилгаан дамжуулалт
- Агаарын шугамын ашиглалтын үеийн эдийн засгийн үр ашиг
- Барих, ашиглах үеийн хөрөнгө оруулалт, хөдөлмөр, материалын нөөцийн зардлыг
бууруулахуйц дэвшилтэт шийдлийг нэвтрүүлсэн байдал
- Барилга угсралтын ажлын дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлсэн байдал
- Газрын оновчтой ашиглалт, ойн эдэлбэр өөрөөр хэлбэл түүнтэй дүйх нөхцөлд түр ба бүр
хугацаанд газрыг хамгийн багаар ашиглах хийц, шийдэл, ой модыг хамгийн бага талбайд
огтолсон байдал.
- Экологи, цахилгааны аюулгүйн шаардлагын мөрдөлт
- Хэрэглэж байгаа бүх хийцийн засвар
- Ашиглалтын дэвшилтэт арга, агаарын шугам хүчдэлтэй нөхцөлд засварлах боломж,
хөдөлмөрийн хэвийн болон аюулгүйн нөхцөл
Захиалагч шинэ трасс тавих, нэмэлт тулгуур босгох агаарын шугамын барилгын ажилд (өргөтгөл,
шинэчлэл, техникийн шинэчлэл) газар эзэмшигчээс зөвшөөрөл авсан байна.
Агаарын шугам барьж байгуулах үед стандартын тоног төхөөрөмж, материал, төрөлжсөн буюу нэг
маягийн тулгуур, суурь шугамын бусад элемент нь туршигдсан, ашиглах бүрэн боломжтой нь
батлагдсан байна. Агаарын шугам барьж байгуулах үед тоног төхөөрөмж, хийц, материалын хэрэглээ
нь практикт батлагдсан, шинжилгээ судалгаа, үйлдвэрийн туршилт, ашиглалтын үеийн зураг төслийн
дараа шинэ дэвшилтэт техникийн шийдлийг ашиглана.
Агаарын шугаманд хэрэглэж байгаа утас, арматур, хөндийрүүлэгч, бусад техникийн материал, хийц
нь тохирлын гэрчилгээтэй байна.
Агаарын шугамыг онцгой нөхцөлд (цаг уурын хүнд нөхцөлтэй бүс, мөнх цэвдэгтэй бүс, хөдөлж
гулсдаг элстэй цөл, уул) байгуулах, агаарын шугамын хийцийг шинээр зохион бүтээхдээ шинжлэх
ухааны судалгаа шинжилгээний үндсэн дээр зураг төсөл боловсруулна.
Агаарын шугам барьж байгуулахад тавигдах техникийн үндсэн шаардлага
Шинээр барьж байгаа агаарын шугамын элемент нь Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр үйлчилж байгаа
норм дүрэм, стандартын шаардлагад нийцсэн байна. Агаарын шугамын
Агаарын шугамын материалын эсэргүүцлийн механикийн үндсэн үзүүлэлт:
- тасралтын хүч /утсанд/, механик буюу /цахилгаан механик/ эвдэх ачаалал /хөндийрүүлэгчид/ ба
механикаар эвдэх ачаалал /шугамын арматурт/
- Барилгын хийц, эдлэхүүний зураг төслийн нормоор тооцогддог суур, тулгуурын нормативт болон
тооцооны материалын эсэргүүцэл
Агаарын шугамын утас ба троссын механикийн тооцоог зөвшөөрөгдсөн хүчдэлийн аргаар,
хөндийрүүлэгч ба арматурын тооцоог эвдэх ачааллын аргаар хийнэ. Энэ хоёр аргын тооцоог хоёуланг
нь тооцооны ачаалалд хийнэ.
Хүрээлэн буй орчны үйлчлэлээс агаарын шугамыг хамгаалахад тавигдах шаардлага
Ган тулгуур ба түүний элемент, төмөр бетон, модон тулгуурын эд анги, суурь, тулгуурын төмөр бетон
хийц, тулгуурын аргамжааны тросыг зэврэлтээс хамгаалсан байна.
0,4-22 кВ-ын хүчдэлийн агаарын шугамын модон тулгуурыг тусгай консервантаар бэхжүүлж
боловсруулна. Эдэлгээний хугацаа 40 жилээс багагүй байна.
Агаарын шугам давс, хужиртай, тоос босдог үзэгдэлтэй газраар дайрч өнгөрөх хэсэгт эгц налуу газарт
тулгуур байрлуулах үед газар доорх хэсгийн тулгуур болон сууринд хөрсний гулсалтын давхаргын
даралтын ачааллыг нэмж тооцно.
Суулт үүсдэг хөрсөнд агаарын шугам дайран өнгөрөхөд хөрсний бэхэлгээний иж бүрэн арга хэмжээг
авч, хамгийн бага ус хуримтлагддаг талбайд суурилуулна. Хөрсний ургамлын үндэстэй хөрсний өнгөн
хэсгийн эвдрэл хамгийн байх ёстой.
Хагас бэхэлсэн, бэхэлгээгүй элсэн хөрсөөр агаарын шугам явах үед хөрсний бэхэлгээг хийнэ.
Хөрсний ургамлын үндэстэй хэсгийн эвдрэл хамгийн бага байх ёстой.
Үерт автах газар, гол голдрилын өөрчлөлт, борооны усны урсгал бусад усны хуримтлал, мөс түрэх
үзэгдлийг тооцож, эрэг нь усаар эрчимтэй угаагддаг голын голдрилоос аюулгүй зайд агаарын
шугамын тулгуурыг суурилуулна. Аюулгүй зайд суурилуулах боломжгүй тохиолдолд тулгуурыг
гэмтэхээс хамгаалсан арга хэмжээ авах шаардлагатай /тусгай суурь, эргийн бэхэлгээ, ухаадас, налуу,
ус зайлуулах тоноглол, бусад байгууламж/.
Шавар шороо бүхий чулууны урсгалын уруй дайрч болзошгүй зурваст тулгуурыг суурилуулж
болохгүй.
Хүрээлэн буй орчны бохирдлын зэргээс үл хамааран том шувууд нүүдэллэдэг бүсийн хөндийрүүлгийг
хамгаалах, шувуудыг үхэлд хүргэхээс зайлсхийх дор дурдсан арга хэмжээг авна. Үүнд:
-
Агаарын шугамын тулгуурт шөргөн хөндийрүүлэгч хэрэглэхгүй байх
Төмөр бетон тулгуурын шонгийн хөндийн оройн нүхийг хааж битүүлэх
Агаарын шугамын суурь, тулгуурт тавигдах ерөнхий шаардлага
Анкерын тулгуур нь норм дүрмийн дагуу хөшүүн байна. Тулгуурын хөшүүн хийцийн /суурийн
эргүүлгийг тооцохгүйгээр/ оройн хэлбийлт нь хоёрдугаар бүлгийн хязгаарын тооцооны ачааллын үед
тулгуурын өндрийн 1/100-ээс хэтрэх ёсгүй.
Тулгуур болон суурийн хийц нь агаарын шугамын эдэлгээний нийт хугацаанд ашиглалтын хэвийн
байдлыг хангасан байна. Зураг төсөл боловсруулах, барьж байгуулахад дор дурдсан шаардлагыг
хангана. Үүнд:
- Тулгуур бүхэлдээ болон түүний хэсгийн элемент нь үйлдвэрлэх, угсрах, ашиглах,
тээвэрлэх үед хөшүүн, тогтвортой бат бэх, орон зайд өөрчлөгдөхгүй
- Хийцийн урт хугацааны эдэлгээ, түүнийг зэврэлтээс хамгаалах, элэгдэл үрэгдэл, бусад
үйлчлэл.
Тулгуурыг суурилуулж босгох үед хөрс угаагдаж идэгдэж болзошгүй, эсвэл мөсний цөн түрэлтийн
үйлчлэл бүхий үерт автаж болох трассын хэсгийн тулгуурт бэхэлгээг хийсэн байна.
Агаарын шугамын дамжуулагч утсанд тавигдах шаардлага
Агаарын шугамын утасны хөндлөн огтлолыг гүйдлийн эдийн засгийн нягтаар сонгоно.
Тэгш газарт төв шугам, түүний салбарлалтыг оролцуулан хоёроос илүүгүй төрлийн хөндлөн
огтлолтой утсыг агаарын шугамд хэрэглэнэ. Техник, эдийн засгийн үндэслэл хийгдсэн үед агаарын
шугамын хүндрэлтэй хэсэгт /усан зайн дундуурх өргөн гарц, усан татуурга, намаг, цаг уурын
хүндрэлтэй нөхцөл/ нийт шугамд хэрэглэж байгаа утаснаас өөр төрлийн утас хэрэглэхийг зөвшөөрнө.
Агаарын шугамд гантай хөнгөн цагаан, үүнээс хувьсах гүйдлийн идэвхитэй эсэргүүцлийг багасгасан
утсыг хэрэглэнэ. Техник эдийн засгийн тооцоог үндэслэн хөнгөн цагаан хайлшин утсыг хэрэглэж
болно.
Хөндийрүүлэг, арматурт тавигдах шаардлага
Шаазан хөндийрүүлэгч, шилэн хөндийрүүлэгч хийцийг агаарын шугам байрлуулсан газарт
бохирдлын зэргээс хамааруулан хувийн эффектив нэвчилтийн замын уртаар сонгоно. Шаазан болон
шилэн хөндийрүүлэгч хийцийг чийгтэй, бохирдлын байдалд цэнэг хаях үзүүлэлтийн дагуу сонгоно.
Полимор хөндийрүүлэгчийн хийцийг агаарын шугамын хүчдэлийн ангилал, бохирдлын зэргээс
хамааруулан чийгтэй, бохирдлын байдалд цэнэг хаях үзүүлэлтийн дагуу сонгоно.
Бохирдлын эх үүсгүүрийн шинж чанар, тэдгээрээс агаарын шугам хүртэлх зайнаас хамааруулан
бохирдлын зэргийг тодорхойлно. Аж үйлдвэрийн бүрдлийн ойролцоо, бохирдлын зэрэглэлийн
итгэлцүүрийг хэрэглэх шаардлагатай чийгшлийн эх үүсгүүр, өндөр цахилгаан дамжуулах чадвар
бүхий дулааны цахилгаан станц, томоохон үйлдвэрийн газрын бохирдол овоорох бүсэд бохирдлын
зэргийг тодорхойлсон байна.
Хөндийрүүлгчийн тоо хэмжээ, төрөл , материалыг / шил, шаазан, полимор/ тооцооны цаг уурын
нөхцөл, бохирдлын нөхцөл, ажиллагаанд байгаа агаарын шугамын ашиглалтын туршлага,
хөндийрүүлэгчийн стандартыг тооцон сонгоно.
Ашиглалтын онцгой төвөгтэй нөхцөлөөр явах агаарын шугамын болон хоёр ба олон хэлхээгээр
байгуулж байгаа тулгуурт шилэн буюу тохирох үндэслэлтэй бол полимерийг хэрэглэнэ.
Хэт хүчдэлээс хамгаалах болон газардуулгын байгууламжид тавигдах шаардлага
Агаарын шугамын тулгуурт давтан газардуулга, аянгын хэт хүчдэлээс хамгаалах, агаарын шугамын
тулгуур дээр суурилуулсан цахилгаан тоног төхөөрөмжийн газардуулгад зориулагдсан газардуулгын
байгууламжтай байна.
0,4-22 кВ-ын хүчдэлтэй агаарын шугамын газардуулга, ажиллаж байгаа агаарын шугамын гэмтсэн
хамгаалалтын аппаратыг солих, дэд өртөөний оролтын агаарын шугамын аянгын хэт хүчдэлийн
хамгаалалтыг өөрчлөх шийдлийг ашиглалтын туршлагад үндэслэн захиалагчтай зөвшилцөн
гүйцэтгэнэ.
6.6.13. 6-15 кв-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын төмөр бетон тулгуурыг угсарч
босгох
Ерөнхий хэсэг
Төмөр бетон шонг арматурчлалаар нь ердийн арматуртай, урьдчилан хүчитгэсэн арматуртай гэнэ.
Хэрэглэх зориулалтаар нь гэрэлтүүлэг ба холбооны 0,4 кВ-ын, 6 кВ, 10 кВ ба 15 кв-ын, өндөр
хүчдэлийн цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын 35 кВ ба 110 кВ-ын гэж тус тус ангилна. MNS
4232:2011 стандартын техникийн шаардлагад нийцсэн 04-110 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын
шугамын цагираган огтлолтой төмөр бетон шон. MNS 4232:2011 стандартын техникийн шаардлагад
нийцсэн 04-110 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын цагираган огтлолтой төмөр бетон
шонгийн давуу тал:
-
Монгол орны эрс тэс уур амьсгалд тохиромжтой;
-
Удаан эдлэгдэх шинж чанартай;
-
Бетоны шахалтын бат бэхийн анги /марк/ өндөртэй;
-
Ус үл нэвтрүүлэх;
-
Хүйтэнд тэсвэртэй;
-
Байгаль орчинд ээлтэй;
ЦДАШ-ын төмөр бетон шонгийн хэмжээ:
6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурыг угсарч, босгох ажилд MNS 4232:2011 стандарт бүхий
УКШ12-35.19 маягийн /урьдчилан хүчитгэсэн арматуртай төмөр бетон конусан шон/ төмөр бетон
шонг хэрэглэн авто краны тусламжтайгаар тулгуурыг угсарч босгох . Төмөр бетон тулгуурыг угсарч,
босгох хөдөлмөр зарцуулалтын калькуляц, угсралтад хэрэглэгдэх багаж хэрэгсэл, шаардагдах машин
механизм, угсралтын ажлын технологийн дэс дараалал, зохион байгуулалтыг оруулсан.
Энд 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон завсрын болон анкер тулгуурыг угсарч босгох ажил орсон ба
тулгууруудын хэлбэр маяг, шугамын арматурчлалыг тулгуурт угсрах зэрэг ажлуудыг дараах
зургуудад үзүүлэв.
6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурт
шугамын арматур угсрах хийцлэл
a) Завсрын тулгуур ЗБ15-1,
б) Завсрын тулгуур ЗБ15-2,
в) Эргэлтийн анкер тулгуур УА15-3,
г) Эхлэл төгсгөлийн акер тулгуур АК15-2,
д) Салбарлалтын анкер тулгуур ОА15-1
Төмөр бетон анкер тулгуур УА 15-1
ЦувраЛ В2 405.1.01-2800
№
Хийцийн нэр
Хэлбэр
Нэгж Тоо
Ф 190/350
тулгуур
Ф300/300
тулгуур
Нэгж
Хүнд,
кг
Нэгж
Хүнд
Хүнд
Тайлбар
Хүнд,
кг
1
Тулгуур
12м
ш
1
2
Толгой
63х6х175
ш
1
3,65
3,65
5,2
5,2
B2 405 2
01-2000 Д
ш
2
15,16
30,32
15,16
30,32
B2 405 2
01-1000 Д
63х6х400/660
3
Хөндлөвч
4
Хөндийрүүлэгч P-15T
ш
1
3,3
3,3
3,3
3,3
5
Хөндийрүүлэгч PS4-15
ш
2
5,5
11,0
5,5
11,0
6
Хөндийрүүлэгч ПС-70
ш
12
3,5
42,0
3,5
42,0
7
Болт, эрэг,
даравч
М16х70,М16
ком
2
0,1
0,4
0,1
0,4
Болт, эрэг,
даравч
М18х260/360
9
Татуурга
10
Татуурганы
бүслүүр
8
75x6x2200
М18х90, М18
2
ком
4
0,64
2,6
0,84
3,5
Ф22х2000
ком
4
7,1
28,4
7,1
28,4
B2 405 2
01-3100 Д
60х6х400
ш
1
1,29
1,29
2,08
2,08
B2 405 2
01-3200 Д
М18
11
Туузан татагч
6х60х445/545 Ком
2
1,26
2,52
1,54
3,08
B2 405 2
01-1100 Д
12
Завсрын
холбогч
60х6х15
2
0,02
0,04
0,02
0,04
B2 405 2
01-4300 Д
19
Төмөр
хийцийн дүн
ком
69,22
73,02
Төгсгөлийн тулаастай төмөр бетон анкер тулгуур
Цуврал В2.405.1.01-3600 дэвтэр 1
Ф 190/350
тулгуур
№
Хийцийн нэр
Хэлбэр
Нэгж Тоо
Нэгж
Хүнд
Хүнд,
кг
Ф 300/300
тулгуур
Нэгж
Хүнд
Хүнд,
кг
1
Тулгуур
12
ш
1
2
Хөндлөвч
75х6х2200
ш
2
15.16
30.32
15.16
30.32
3
Хөндийрүүлэгч ПС 70
ш
6
3.5
21.0
3.5
21.0
4
Болт, эрэг,
даравч
М18х90 М18
Ком
2
0.1
0.2
0.1
0.2
5
Болт, эрэг,
даравч
М18х260/360
М18
Ком
4
0.64
2.6
0.84
3.5
6
Тулаасны
63х63х63х550/750 Ш
2
3.15
7.30
4.3
8.6
Тайлбар
В2 405 2
0.1-1000
Д1
В2 405 2
бэхэлгээ
7
8
0.1-5100
Д1
Тулаасны
бэхлүүр
Ф16/660
Туузан бэхлэгч
6х60х445х545
Ком
1
2.48
2.48
3.45
3.45
В2 405 2
0.1-5200
Д1
ком
2
1.26
2.52
1.54
3.08
В2 405 2
0.1-1100
Д1
63х63х6х270/370
Төмөр
хийцийн дүн
45.42
49.15
Тулгуурын татлага
Ф 190/350
тулгуур
№
Хийцийн нэр
Хэлбэр
Нэгж Тоо
Нэгж
Хүнд
1
Завсрын холбогч
ш
1
2
Тросны шаантган LX-1/LX-2
бэхлэгч
ш
1
Ф 300/300
тулгуур
Хүнд,
кг
Нэгж
Хүнд
Хүнд,
кг
Тайлбар
В2 405 2
0.1-4000
Д1
3
Трос
ТК-50/ТК-70
ш
4
4
Трос чангалагч
NUT-1/NUT-2
ш
8
5
U холбогч
U-16
Ком
6
6
Хавтан
63х63х63х550/750
Ком
8
7
Татуурга
Ф20х2000/Ф22х2000 Ком
1
Зураг 2. 6-15 кВ-ын завсрын тулгуур
7.1
7.1
7.1
В2 405 2
0.1-3100
Д1
Зураг 3. 6-15 кВ-ын анкер тулгуур
1. Тулгуур
1. Тулгуур 2.Тулаас
2.Хөндлөвч
3. Хөндлөвч 4. Хөндийрүүлэгч
3. Хөндийрүүлэгч 4. Толгой
7.1
5. Толгой 6. Тулаасны бэхэлгээ
7. Тулаасны бүслүүр
Хэрэглэх хүрээ
6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын төмөр бетон тулгуурын (УКШ12-35.19 маягийн төмөр бетон шонтой)
угсралтын ажлыг гүйцэтгэхэд удирдамж болох ба зураг төсөл боловсруулахад гарын авлага болно.
Монгол улсын МNS 4232:2011 стандартын дагуу үйлдвэрлэсэн УКШ12-35.19 маягийн конус
хэлбэрийн цагирган огтлолтой төмөр бетон шонг 6-15 кВ-ын ЦДАШ-ын тулгуурт ашиглан угсралт
хийх ажлын хүрээнд хамаарна.
Угсралтын ажлын үндсэн заавар
Тулгуурын угсралтын ажлыг эхлэхийн өмнө доорх ажлууд хийгдсэн байх ёстой. Үүнд:
- Шугамын төмөр хийц угсрах ба авто кран зогсох талбайг чөлөөлж бэлдсэн байх.
- Тулгуурын шонг суулгах нүхний газар шорооны ажил бүрэн дууссан байх.
- Шонг суулгах нүхний хажууд трассын дагууд буулгаж бэлдсэн байх.
- Тулгуурын угсралтын ажилд хэрэглэгдэх зориулалтын дэгээ оосор, хоёр талтай гайк чангалах
түлхүүрүүд, бусад багаж хэрэгслүүдийг бэлдсэн байх. Оосор нь ээлжит туршилтаар орж баталгаажсан
байх ёстой.
- Угсралтын үед ашиглах бүх машин механизм, багаж хэрэгсэл нь техник- хяналтын газрын ээлжит
үзлэгт орж баталгаажсан байх.
6.6.14. Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын утас
Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн шаардлагын тодорхойлолт ЦДАШ-ын утасны хийц, үйлдвэрлэл, хангамж,
нийлүүлэлт болон гүйцэтгэлийн шаардлагуудыг тусгасан.
Норматив ишлэл
Энэхүү стандартад өөрөөр заагаагүй бол дараах стандарт, техникийн тодорхойлолтыг хэрэглэнэ.
Стандартын дугаар
Тайлбар
BS 2627
Цахилгааны зориулалттай давтмал хөнгөн цагаан утас
BS 2782
Хуванцар, шил болон сайжруулсан хуванцар турших аргууд.
Туршилт явуулах болон хэвийн ажиллуулах үеийн цаг агаарын
стандарт нөхцөлүүд
BS 5714
Металлын эсэргүүцэл хэмжилтийн арга
BS 6017
Боловсруулагдсан зэс бэлдэц
BS 6485
Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын PVC бүрхүүлтэй
дамжуулагч
BS 6746
Цахилгаан кабелийн бүрхүүл болон PVC тусгаарлагын
тодорхойлолт
BS 7884
Цахилгаан дамжуулах систем болон цахилгаан зүтгүүрийн зэс
болон зэс-кадми дамжуулагч
IEC 1089 эсвэл
BS 215 1-р хэсэг
Хөнгөн цагаан дамжуулагч болон хөнгөн цагаан. Хэсэг 1
Дамжуулагчууд, ЦДАШ-д зориулсан сайжруулсан ган
IEC 61089
Агаарын шугамын голч тойрсон утас бүхий мушгирсан
дамжуулагч
IEC 61394
Хөнгөн цагааны хайлш болон нүцгэн ган дамжуулагчийг
хамгаалах түрхлэг, шинж чанарууд
TS-GN-01
Техникийн ерөнхий шаардлага
TS-GN-01- д заасан бүх норматив ишлэлүүдийг дагаж мөрдөнө.
Туршилт болон үзлэг шалгалт
Материал хүлээн авалт
Нийлүүлэгдэж буй бараа материалд хийсэн туршилтын үр дүнгээс хамаарч захиалагч нийлүүлэлтийг
хүлээн авна эсвэл буцаана.
Ороохын өмнөх туршилт
Нэг удаагийн нийлүүлэлтэд орсон тусдаа салангид утасны 10 хувиас багагүй уртаар авсан сорьц дээр
хийнэ. Ороохын өмнө дурын бараа ачилтад багтсан утасны хувийн уртын 10%-аас багагүй хэсгийн
дээжид туршилт хийх ёстой. Дээж бүр заасан туршилтуудыг нэг удаа хийхэд хүрэлцэхээр урттай
байна.
Ороосны дараах туршилт
Нийлүүлэлтийн бүх дамраас, PVC тусгаарлагчтай агаарын шугамын утасны хувьд нийт ороомгийн
тооны 25 хувиас сонгосон дээж дээр туршилт явуулна. Дээж бүр хийх ёстой туршилтуудыг нэг удаа
хийхэд хүрэлцэхээр урттай байна. Хэрэв аль нэг дээж дамжуулагч утасны туршилтын аль нэгийг
давахгүй бол тухайн нийлүүлэлтийн дамар бүрээс дээж авч туршина. Ингээд гэмтэл аль нэг дээж
гэмтэлтэй бол тухайн нийлүүлэлтийг шаардлага хангаагүй гэж үзээд буцаана. Ямар ч тохиолдолд,
захиалагчийн тодорхойлсон нөхцөл болон бичгээр ирүүлсэн зөвшөөрөлгүй тохиолдолд буцаагдсан
материалуудыг туршилтад дахин ирүүлж болохгүй.
Туршилтын гэрчилгээ
Загварын туршилтыг (захиалагчийн сонголтоор), хэрэв Нийлүүлэгч/ Гүйцэтгэгч нь холбогдох
туршилтыг аль хэдийн ижил материал тоног төхөөрөмж дээр гүйцэтгэсэн тухай захиалагчийн хүлээн
зөвшөөрөхүйц баримт нотолгоо ирүүлбэл хийхгүй байж болно. Энэ тохиолдолд
Нийлүүлэгч/Гүйцэтгэгч тал нь угсарсан тоног төхөөрөмж ба түүний иж бүрдэл хэсгүүд нь дээр
дурьдсан стандартын холбогдох заалтуудын дагуу бие даасан туршилтын эрх бүхий байгууллагаар
загварын туршилтад орж тэнцсэнийг хангалттай гэрчлэх баримт нотолгоог “Certified Тest Certificate”
хэлбэрээр ирүүлнэ.
Нэг маягийн загварын туршилтыг ажилттай гүйцэтгэсний нотолгоо болох туршилтын гэрчилгээг
тендерийн нэг хэсэг болгож ирүүлнэ. Туршилт явуулдаг хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрх бүхий
байгууллагууд: KEMA - Голланд, CESI - Итали, EDF – Франц, IREO-Квибек, Канад. Бусад
байгууллагуудад баталгаажсан туршилтын гэрчилгээг зөвхөн Захиалагчийн зүгээс бичгээр гаргасан
зөвшөөрлийн дагуу тооцно.
Нийлүүлэгч нь Захиалагчид туршилтын баталгаажсан гэрчилгээг гурван хувиар шаардлагатай
туршилтын үр дүнгийн хамт өгнө. Захиалагч туршилтын гэрчилгээг авахаас өмнө ямар нэг материал
илгээхгүй бөгөөд гэрчилгээг зөвшөөрөгдсөн эсэхийг мэдэгдэх ёстой. Туршилтын гэрчилгээ нь энэ
тодорхойлолтод хэрэглэсэн нэгжээр туршилтын бодит үр дүнг харуулах ёстой. Туршилтын гэрчилгээ
нь захиалга болон дамрын урттай холбоотой дэлгэрэнгүй мэдээллийг агуулсан байна.
Үзлэг шалгалт
Захиалагч нь үйлдвэрлэлийн явц, нийлүүлэгдэх тоног төхөөрөмж дээр тусгайлан хийгдэх загварын
туршилт, тухайн тоног төхөөрөмжийг үйлдвэрлэх болон нийлүүлэх үед хийгдэх үйлдвэрлэлийн
тогтмол хийгддэг туршилтад оролцож үр дүнг гэрчлэх эрхтэй.
Нийлүүлэгч/Гүйцэтгэгч нь үйлдвэрлэлийн явц, нэг маягийн/загварын туршилт болон
тогтсон/үйлдвэрлэлийн туршилт явагдах газарт чөлөөтэй нэвтрэх боломжийг Захиалагчид олгоно.
Нийлүүлэгч/Гүйцэтгэгч нь гарах зардлыг хариуцна. Нийлүүлэгч/Гүйцэтгэгч нь үйлдвэрлэл явуулах
болон туршилтуудын хуваарийг уг үйл явдал болохоос хоёр долоо хоногийн өмнө Захиалагчид
мэдэгдсэн байвал зохино. Туршилттай холбоотой бүх зардлыг Нийлүүлэгч хариуцна. Захиалагч
хүсвэл туршилтын дээжийг сонгох туршилтын багажны тохиргоог шалгах эрхтэй.
Хүлээн авах туршилт – зэс дамжуулагч
Дээж тус бүрийг 2-р хэсэгт заасны дагуу сонгох бөгөөд дараах туршилтуудад хэрэглэнэ. Туршилтын
арга нь өөрөөр заагаагүй бол BS 125 стандартын дагуу явагдана.
Зэс утас тус бүрийн дээж:
Диаметр хэмжих
Суналтын хүчний хэмжээ (BS 7884)
Ороолтын туршилт (BS 7884)
Эсэргүүцлийн туршилт (BS 7884)
Бүрэн дамжуулагч тус бүрийн дээж:
Эсэргүүцэл (BS 7884)
Давхарга бүрийн давхаргын харьцаа /хэмжих/
Суналтын хүч: Энэ нь BS 7884 стандартад заасан аргаар дан утсанд хийсэн туршилтын үр дүнгээр
тооцоологдоно.
Хүлээн авах туршилт – хөнгөн цагаан дамжуулагч
Дээж тус бүрийг 2-р хэсэгт заасны дагуу сонгох бөгөөд дараах туршилтуудад хэрэглэнэ. Туршилтын
арга нь өөрөөр заагаагүй бол IEC 61089 (1987-11) стандартын дагуу явагдана.
Хөнгөн цагаан утас тус бүрийн дээж
Диаметр хэмжих
Суналтын хүчний хэмжээ -IEC 61089 (1987-11)
Эсэргүүцлийн туршилт IEC 61089 (1987-11)
Ороолтын туршилт IEC 61089 (1987-11)
Бүрэн дамжуулагч тус бүрийн дээж
Давхарга бүрийн давхаргын харьцаа
Бүрэн дамжуулагчийн суналтын хүч
Энэ нь IEC 61089 (1987-11) – дагуу хэмжигдэнэ. Өөрөөр хэлбэл суналтын хүч нь IEC 61089 (1987-11)
аргаар дан утсанд хийсэн туршилтын үр дүнгээс тооцоологдоно.
Бүрэн дамжуулагчийн эсэргүүцэл
Энэ нь IEC 61089 (11) дагуу хэмжигдэнэ.
6.6.15. Агаарын шугамын хөнгөн цагаан дамжуулагч утас
Ерөнхий зүйл
Шугамын дамжуулагч нь техникийн хуваарьт заасан шинж чанар, хөндлөн огтлол бүхий хөнгөн
цагаан дамжуулагч утас болон хүчитгэсэн ган утаснаас бүрдэнэ. (Үүнээс хойш ACSR/Aluminum
Conductor Steel Reinforced/ гэх). Дамжуулагч нь 2-р хэсэгт заасан стандартыг бүх талаараа хангасан
байна. Ган гол нь дамжуулагчийг таслах үед тасрахгүй бүтээгдсэн байна. Ган гол нь техникийн
хуваарьт заасны дагуу бүх уртдаа тусгай түрхлэгээр бүрхэгдсэн байна. Дамжуулагчийн давхарга бүр
аль болох ойр нягт бөгөөд жигд мушгилттай байх ёстой. Гадна талын давхарга нь цагийн зүүний
дагуу буюу баруун гар тийш мушгилттай байна.
Хөнгөн цагаан нь хамгийн өндөр цэвэршилттэй байх бөгөөд нийлүүлэгч нь тухайн утасны металл
дахь хольцын хувь хэмжээ түүний үндсэн шинж чанарыг шинжилсэн тухай дүгнэлт бүхий гэрчилгээг
ирүүлнэ. ACSR дамжуулагчийн хадгалалт болон угсралт үйлдвэрлэлийн явцад хөнгөн цагаанд
муугаар нөлөөлж болох зэс юм уу бусад материалаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авна. Агаарын
шугамын дамжуулагч нь BS 1559 стандартын дагуу дамарт ороосон байдлаар нийлүүлэгдэх бөгөөд
татаж сунгахад төвөггүй, ачиж буулгах угсрахад байхаар бэлтгэгдэнэ. Дамарнууд дээр
дамжуулагчийн төрөл, хөндлөн огтлол, урт тэмдэглэгдсэн байх бөгөөд ороолт болон хөвөлтийн
чиглэлийг заасан сумтай байна. Дамар нь сайн чанарын модоор хийгдэх ёстой бөгөөд мөөгөнцөр,
шавьж хорхой, шоргоолжноос хамгаалах бодисоор нэвчүүлсэн байна.
Хамгаалах хэрэгсэл нь хөнгөн цагаанд нөлөөлөхгүй байх бөгөөд дамар нь дотор талдаа ус
нэвтэрдэггүй цаасаар бүрхэгдэж дамжуулагчид аливаа гэмтэл учруулахгүй байх ёстой.
Дамжуулагчийн угсралтын явцад мушгиан дээр гэмтэл тохиолдвол инженерийн зөвшөөрлөөр холбогч
ашиглаж залгаж болно.
Холбоос
Дамжуулагчийг холбох холбогч нь зөвшөөрөгдсөн загвартай байна. ACSR дамжуулагчийн таталтын
холбогч нь шахсан хэлбэртэй байна. Холбоосны загвар нь ган углуурга буруу байрлалтай байх
боломжгүй байхаар байна. Холбогчийн цахилгаан дамжуулах чадвар болон гүйдлийн даах чадвар нь
тухайн дамжуулагчийнхаас бага байж болохгүй. Таталтын холбогч нь дамжуулагчийн механик даац
95%-аас бага ачаалагдаж байгаа үед эвдрэхгүй даах ёстой.
Холбогчууд нь угсралтын явцад дамжуулагчийн давхрагуудыг хооронд нь хөдөлгөөнгүй байлгах
хэсгүүдээс бүрдэнэ. Бүх таг боолт нь тохируулах шилжүүлэх боломжтой байхаар бусад эд ангиудад
саад болохгүйгээр цоожлогдсон байх ёстой. Таталтын бус холбогч нь дамжуулагчийн механик даац
25%-аас бага ачаалагдаж байгаа үед ямар нэг гэмтэл гарахгүй даах ёстой. Угсралтын багаж болон
угсрах арга нь инженерээр хянагдаж зөвшөөрөгдсөн байна. Холбох гадаргуу болон холбогчийн оролт
гаралт дамжуулагч руу шахагдаж эсвэл хамт түгжигдэж хуулж болохуйц пластик юм уу өөр
зөвшөөрөгдсөн зүйлээр хамгаалагдсан байна.
Холбоосыг шахаж угсарсны дараа цахилгаан эсэргүүцлийг туршилтын шаардлага хангасан
микрометрээр хэмжинэ. Хэмжилтийн үр дүнг жагсааж инженерт танилцуулах ёстой. Дэд станцын
тоног төхөөрөмжид холболт хийхэд хөнгөн цагааныг зэстэй холбох шаардлага гардаг. Энэ үед металл
хавчаар шахаж хийнэ. Цахилгаан холболтыг ялгаатай материалаар хийхдээ авцалдах гадаргуу дээр
электролитийн урвал явагдахаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах ёстой.
Дамжуулагчийг түрхлэгээр бүрэх
Хөнгөн цагаан дамжуулагчийн дотор давхрагууд нь өндөр температурт хайлах, зэврэлтийн эсрэг
түрхлэгээр бүрхэгдсэн байна. Түрхлэг нь мушгиа утасны хоорондох зайг бүрэн бөглөх ёстой.
Дамжуулагчийг хөвөх болон угсралтын үед элс шороо болон бусад зүйл дагуулах илүүдэл түрхлэг
гадаргуу дээр үлдэх ёсгүй. Дусах цэг нь хамгийн багадаа 110°С байх бөгөөд дамжуулагч тасралтгүй
95°С байхад дамжуулагчийн доод хэсэг рүү шилжихгүй байх ёстой.
Дамжуулагч 80°-ийн температурт ажиллахаар түрхлэг хийгдэнэ.
Захиалагчийн зөвшөөрөлгүйгээр өөр төрлийн түрхлэгүүдийг хольж хэрэглэж болохгүй.
Түрхлэгийн тогтоосон шинж чанар нь 15°-аас дээш халаасны дараа 150 цаг болоход өөрчлөгдөх ёсгүй.
Түрхлэг нь дамжуулагчийг зэврэлт, агаарт буй давс болон үйлдвэрлэлийн бохирдлоос хамгаална.
Түрхлэг нь дамжуулагчийн утаснууд бүрэлдэхүүн хэсгийг зэврүүлэхгүй байна.
Түрхлэг нь дамжуулагч утасны тосолгоотой зохицох ёстой.
Түрхлэг нь дамжуулагчийн температур ихсэх болон 110°С байхад урсахааргүй байх ёстой.
Түрхлэг нь өөрт агуулагдах pseudoplasticity, thixotrophy, syneresis, шинж чанарыг хадгалах ба исэлдэлт
эсэргүүцэх болон химийн тогтворжилтыг 100C болон +1000C –д хадгалах ёстой.
Түрхлэг нь ямар ч хүний эрүүл мэндэд хор хөнөөлгүй, аюулгүй байдлыг хангасан байна.
Дамжуулагч нь бүрэн түрхэгдсэн байх шаардлагатай ба гаднах давхаргаас бусад бүх дамжуулагчийн
утаснууд ч мөн адил хамаарна. Доторх зай завсар түрхлэг тосоор дүүрсэн байх ба гаднах зай завсрын
хувьд зураг 1-т заасан шиг үл ялиг түрхлэг тосоор бүрхэгдэнэ.
Бэлтгэн нийлүүлэгч нь санал болгож буй түрхлэг тослогооны системийн заавар, түрхлэгийн нэр
төрлийн дэлгэрэнгүйг өгөх үүрэгтэй. Мөн арчих системийн зааврыг өгнө.
Бэлтгэн нийлүүлэгч нь техник өгөгдөл хуваарийн дагуу дамжуулагчийн түрхлэгийн хамгийн бага
жинг (кг/км) зааж өгнө. Хэрэв бэлтгэн нийлүүлэгч нь дамжуулагчийн гадаргуу дахь цэвэр
(тосолгоогүй) байдлын 4-р түвшинг хангаж чадахгүй бол тухайн нөхцөл байдлыг уламжилж
шийдвэрлүүлэх ёстой.
Бэлтгэн нийлүүлэгч нь хяналт шалгалт, туршилтын дэлгэрэнгүй мэдээллийг өгөх ба энэ нь түрхлэг
тасралтгүй хийгдсэнийг батална.
Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын бүрээсгүй утас
Энэ стандартаар өндөр хүчдэлийн цахилгаан дамжуулах агаарын шугамад хэрэглэх тусгаарлагагүй
утасны техникийн шаардлагыг тогтоосон .
Монгол улсын хэмжээнд ашиглагдаж байгаа өндөр хүчдэлийн цахилгаан дамжуулах агаарын
шугамын шинэчлэл, өргөтгөл, засвар үйлчилгээ, хэрэглэгчийг шинээр холбоход энэ стандартаар
тогтоосон норматив шаардлагуудыг мөрдөж ажиллана.
Норматив ишлэл
Энэ стандартад дараах иш татсан стандарт, баримт бичгийг хэрэглэнэ. Он заасан ишлэлийн хувьд
зөвхөн иш татсан хэвлэлийг хэрэглэнэ. Он заагаагүй ишлэлийн хувьд тухайн стандартын хамгийн
сүүлийн хэвлэл хэрэглэнэ.
Цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын тусгаарлагагүй утас.
Нэр томьёо, тодорхойлолт
Энэ стандартад дараах нэр томьёо, тодорхойлолтыг хэрэглэнэ.
Ган зүрхэвчтэй гант хөнгөн цагаан, ган зүрхэвч болон хөнгөн цагаан судлаас бүрдсэн утас. Хагас
тосолгоот- ган зүрхэвчийн бүх судлуудын хоорондох (ган зүрхэвчийн гадаргуугийн судлуудын орон
зайнаас бусад) орон зай нь өндөрсгөсөн халуунд тэсвэртэй саармаг тосоор дүүргэгдсэн.
Бүрэн тосолгоот- Ган зүрхэвчийн бүх судлуудын хоорондох /ган зүрхэвчийн гадаргуугийн судлуудын
орон зай мөн адил/ орон зай нь өндөрсгөсөн халуунд тэсвэртэй саармаг тосоор дүүргэгдсэн.
Туузан тусгаарлагч бүхий тосолгоот: Олон судалт ган зүрхэвч нь полиэтилен-терефталатан туузан
дор өндөрсгөсөн халуунд тэсвэртэй саармаг тосоор дүүргэгдсэн.
1. Утсанд тасралт, мушгирал, задрал, харин утасны судлуудад нугаралт, хугаралт байх
ёсгүй.
2. Утасны үеүд нь бие биеийнхээ эсрэг чигт эрчлэгдсэн байна. Өөрөөр хэлбэл утасны
хамгийн гадна талын үе нь баруун тийш эрчлэгдсэн бол дараагийн үе нь зүүн тийш
эрчлэгдсэн байна.
3. Утсыг тосоор дүүргэх болон ган зүрхэвчинд тос шахахдаа ямар ч завсаргүй хийнэ.
4. Хамгийн гадна талын хөнгөн цагаан судлуудын үеийн эрчийн алхам нь 10-аас багагүй 14ээс ихгүй, дотор талын хөнгөн цагаан судлуудын үеийн эрчийн алхам нь 10 багагүй 16-аас
ихгүй бага байх ёстой. 7 ба 19 ган судалт зүрхэвчний 6 судалтай үеийн эрчийн алхам нь
16-аас багагүй 26-аас ихгүй , 19 ган судалтай зүхэвчний 12 судлаас бүрдсэн үеийн эрчийн
алхам нь 14-өөс багагүй 22-оос ихгүй байна.
19 ган судалтай зүрхэвчний 12 судалтай үеийн эрчийн алхам нь 6 судалтай үеийн эрчийн
алхмаас их багагүй байна.
Утасны материалд тавигдах ерөнхий шаардлага
Хөнгөн цагаан, гант-хөнгөн цагаан /тосолгоогүй, тосолгоот/ утаснуудын хөнгөн цагаан
судлуудын хөнгөн цагааны агууламж нь 99,5 ба 99,7 хувь байна.
Бүрэн болон хагас тосолгоот, туузан тусгаарлага бүхий тосолгоот утаснуудын саармаг
тосолгооны халуун тэсвэрлэх чадвар нь 105С-аас багагүй байна.
Ган судлуудыг нь 2-р бүлгийн гангаар хийсэн байна.
Ашиглалтын хугацаа
Зэс, хөнгөн цагаан, гант-хөнгөн цагаан утаснуудад 45 жил
Хөнгөн цагаан болон хөнгөн цагаан хайлшин (тосолгоот) утаснуудад 25 жилээс багагүй Бүрэн
болон хагас тосолгоот, туузан тусгаарлагч бүхий тосолгоот гант-хөнгөн цагаан утаснуудад 10
жилээс багагүй байх ёстой.
Хүлээн авах журам
Утаснуудын чанар нь стандартын шаардлагад нийцэж буй эсэхийг шалгахдаа хүлээн авахөгөх, ээлжит болон төрөлжсөн туршилтуудыг хийнэ.
Утаснуудыг хүлээн авахдаа бүлгээр нь авдаг. Ижил маркийн ижил хэмжээтэй, нэг газарт,
технологийн нэг нөхцөлд адил стандартаар үйлдвэрлэсэн утаснуудыг бүлэг утас гэж ойлгоно.
Хэрэглэгч нь бүлэг утасны үйлдвэрийн 3%-д хүлээн авах-өгөх туршилтыг хийнэ. Үйлдвэрийн
урттай нэг бүлэг утсанд туршилт хийх ёстой. Хэрэв ямар нэг үзүүлэлт нь уг туршилтаар
хангалтгүй дүн үзүүлбэл уг үзүүлэлтээр тухайн бүлэг утсыг 2 дахин уртасгасан уртад
туршилтыг давтан гүйцэтгэнэ. Давтан туршилтуудын үр дүнг тухайн бүлэг утасны бүгдэд нь
авна.
Хүлээн авах туршилтыг хийсний дараа ээлжит туршилтыг нэг жилд нэг удаа бүлэг утасны 5%д хийнэ.
Хэрэв туршилтаар хангалтгүй дүн үзүүлбэл давтан туршилтыг 2 дахин ихэсгэсэн уртад авна.
Туршилтын арга
Утасны урт, үеүдийн судал, нугаралт хугаралт болон задрал байгаа эсэх, эрчлээсийн чанар,
чиглэл, саармаг тос болон тосны судал хоорондын дүүргэлтийн чанар, эрчийн алхмын хэмжээ,
тусдаа судлуудын залгаас, гагнуурын хэсэг дэх цайран бүрхүүлийн чанар болон бүтцийн
шалгалт зэргийг үйлдвэрлэх явцад хэмжилт хийж, утасны үзүүрээс 0,5 метрээс багагүй уртыг
гадаад үзлэгээр шинжлэх замаар тодорхойлно.
Тусдаа судлуудын цахилгаан эсэргүүцлийн бодит утгуудад тулгуурлан утасны цахилгаан
эсэргүүцлийн тодорхойлно. Гант-хөнгөн цагнаа утаснаас бусад бүх маркийн утсанд хэмжилт
хийхийг зөвшөөрнө.
Тусдаа судлуудын 1 хувийн суналтад үйлчлэх хүчлэл ба тасрах хүчний үйлчлэлийн бодит
утгад тулгуурлан утаснуудын тасрах хүчний үйлчлэлийг тодорхойлно.
Судлын тасрах хүчний үйлчлэлийг 0,2 метрээс багагүй урттай загвар дээж дээр тодорхойлж
туршина. Утасны нэг судлын эсэргүүцлийн түр зуурын бууралт нь тухайн маркийн утасны
техникийн нөхцөл болон стандартын утгаас 95 хувь хүртэл багасгаж туршилтыг хийхийг
зөвшөөрнө.
Савлалт, тээвэрлэлт ба хадгалалт
Утас нь битүү тагласн модон болон төмөр дамарт ороогдсон байна. Хэрэглэгчийн
зөвшөөрлөөр утсыг банзаар тагласан буюу таглаагүй дамарт ороож болно.
Дамар дээрх шошгон дээр
-
Үйлдвэрлэгч ба бэлтгэг байгууллаггын барааны тэмдэг
Утасны маркийн тэмдэглэгээ
Номинал хөндлөн огтлолын талбай
Бохир болон цэвэр жин
Үйлдвэрлэсэн он, сар, өдөр
үйлдвэрлэсэн стандартын тэмдэглэгээ зэрэг бичсэн байна.
Угсралт, ашиглалтын заавар
Утасны урт хугацааны зөвшөөрөгдөх температур нь ашиглалын явцад 90С-аас хэтрэхгүй
байна.
Гант-хөнгөн цагаан утас нь орчны -60С +40С-ээс хэтрэхгүй байхад ажиллана.
6.6.16. Агаарын шугамын тоноглол /хуурай салгуур, гал хамгаалагч, цэнэг шавхагч/
Хамрах хүрээ
Энэхүү техникийн тодорхойлолт нь цэнэг шавхагч, хуурай салгуур болон гал хамгаалагч, тэдгээрийн
ажиллуулах механизм болон бусад тоноглолын дизайн, үйлдвэрлэл, нийлүүлэлт, хангамж болон
гүйцэтгэлийн шаардлагыг тусгасан.
Нормативын ишлэл
Энэ тодорхойлолтод өөрөөр заагаагүй бол дараах стандартын шаардлага/техникийн тодорхойлолтыг
хангасан байх ёстой.
Стандартын дугаар
Тайлбар
BS 4190
ISO стандартын хар зургаан талт болт, эрэг, шургын техникийн
тодорхойлолт
BS 729
Төмөр болон ган эдлэлийг халуун аргаар цайрдаж бүрэх техникийн
тодорхойлолт
BS 88-1
1000В-ын хувьсах болон 1500В-ын тогтмол гүйдэл хүртэлх хүчдэлд
ажиллах гал хамгаалагчийн гэр буюу корпус
BS 88-5
Хувьсах гүйдлийн цахилгаан хангамжийн сүлжээний гал хамгаалагчцэнэглэгч контактуудын нэмэлт шаардлагын тодорхойлолт
IEC 60099-4
Цэнэг шавхагч. Бүлэг 4. Хоорондоо зайгүй металл оксид цэнэг
шавхагч
IEC 60129
Хувьсах гүйдлийн хуурай салгуур болон газардуулгын таслуур
IEC 60265
Өндөр хүчдэлийн таслуур
IEC 60265-1
1кВ-оос дээш 52 кВ-оос доош хүчдэлтэй өндөр хүчдэлийн шугамын
таслуур
IEC 60282-2
Өндөр хүчдлийн гал хамгаалагч. Бүлэг 2 бууддаг гал хамгаалагч
IEC 60383
IEC 60947-3
1кВ-оос дээш хүчдэлтэй агаарын шугамын хуурай салгуур
Нам хүчдэлийн залгаж салгах төхөөрөмж болон удирдлагын самбар
Бүлэг 3: Таслуурууд, ачаалал таслагч, хуурай салгуур болон гал
хамгаалагч хосолсон төхөөрөмж
TS-GN-01
Техникийн ерөнхий шаардлага
TS-GN-01 нормативийн шаардлагад орсон бүх тайлбарыг мөрдлөг болгоно.
Цэнэг шавхагч
Цэнэг шавхагч нь металл охсид, завсаргүй хэлбэрийн байна. ZnO эсэргүүцлүүдийг давхарлан НТV
силикон резинээр бүрсэн гэртэй байх ба шинж чанар үзүүлэлтүүд нь техникийн хуваарьт дурдсантай
ижил байна. Тоноглолын загвар нь IEC 99-4 болон бусад нэмэлт стандартын шаардлагуудтай нийцсэн
байх ёстой. Тоноглолыг шалгах үзүүлэлт нь энэ тодорхойлолтын шаардлагатай нийцэж байх ёстой.
Цэнэг шавхагч нь тухайн газар орны цаг агаарын нөхцөлд нийцэж ажиллах эсэхийг хянахад дэмжлэг
үзүүлэхээс гадна хүчдэлийн гэнэтийн өөрчлөлт тохиолдсон үед системийн үйл ажиллагааг хэвийн
байлгахаар бүтээгдсэн байвал зохино.
Цэнэг шавхагч нь 10/35 кВ-ын дэд станцад суурилуулагдах бөгөөд газар доорх кабелийг доорх
тохиолдолд хамгаална.
1. Эцсийн тулгуурууд газарт суурилуулсан трансформатороос газар доорх кабелаар
тэжээгдэж буй үед
2. Трансформаторын 35 кВ-ын талд
3. Дэд станц дахь ӨХ/0.4 кВ-ын трансформатор (хэрэв техникийн тодорхойлолтод заасан
бол)
4. Дэд станц дахь 35кВ-ын агаарын шугамын оролтууд.
5. 35кВ-ын агаарын шугам/кабелийн холболт
6. 10кВ-ын агаарын шугам/кабелийн холболт
Цэнэг шавхагч нь шон дээр суурилуулахад тохиромжтой байхаас гадна бүх хэсгүүд нь шон дээр
бэхлэхэд зориулагдсан, шонгийн ган хөндлөвчид холбох бэхэлгээний бүслүүртэй байна. Цэнэг
шавхагч бүр IEC шаардлагад нийцсэн холбогдох мэдээлэл бүхий шошготой байх ёстой.
Дамжуулагчийн фаз дээрх цэнэг шавхагч нь 10 кA серийн А хүнд хэлбэрийн бөгөөд гал хамгаалагч
тасарч ажиллахад тохирсон байх ёстой. Тэд 10кВ-ын шугамд 12 кВ, 35 кВ-ын шугамд 35кВ байх
бөгөөд метал оксид хэлбэрийн байх ёстой. Цэнэг шавхагч нь цахилгаан цахих магадлалтай бүсэд
байгаа газар доорхи кабель шугам болон цахилгаан дамжуулах агаарын шугамыг хамгаалахаар
хийгдсэн байна. Цэнэг шавхагч тэсэрч гэмтэх нь туйлын цөөн тохиолдол байх ёстой.
Дунд болон нам хүчдэлийн трансформаторын газардуулгыг салгахын тулд 6кА-ын B классын шаазан
цэнэг шавхагчыг трансформаторын нейтраль болон их бие/дунд хүчдэлийн газардуулгын хооронд
суурилуулна. Шугам болон газардуулгын холболт нь болт, гайк, сайжруулсан гангаар хийсэн шайв
болон кабелийн хамгаалалт бүхий төгсгөвчөөс бүрдэх ёстой. Цэнэг шавхагчтай хамт нийлүүлэгдэх
бэхэлгээний хэрэгсэл нь халуун аргаар цайрдсан хавчаар бүхий бүслүүр, болт гайк шайв зэргээс
бүрдэнэ. Бүх бүслүүр хэрэгсэлүүдийг халуун аргаар цайрдаж боловсруулсан байна.
35кВ хүртэлх хүчдэлтэй системд ашиглах цэнэг шавхагч нь хамгийн ихдээ 10кА таслах гүйдэлтэй
АВВ компаны ZNO; EXLIM төрлийн цэнэг шавхагчтай дүйцэхүйц байна.
Цэнэг шавхагч нь цэнэг алдах замын уртыг багасгахын тулд агаарын дамжуулагчаас доор бэхлэгдсэн
байх ёстой. Цэнэг шавхагчийн газардуулагч нь 25мм2 хөндлөн огтлолтой PVC бүрхүүлтэй зэс
дамжуулагч байх буюу газрын гадаргуугаас доош 500 мм-т суурилагдсан 1.2 м зэсээр бүрсэн ган
газардуулгын гадастай холбогдоно. Эсвэл трансформатор суурилуулах үед 10кВ-ын 25мм2 хөндлөн
огтлолтой бүрээсгүй, мушгилттай газардуулгын зэс утсаар трансформаторыг холбож өгнө.
6.6.16.1. Таслах залгах төхөөрөмж
Шугамын хуурай салгуур
Хуурай салгуур нь IEC129, IEC 265-1 стандартын шаардлагуудыг хангасан байх ёстой. Хуурай
салгуур нь гурван туйлтай, туйлууд нь зэрэг ажилладаг, давтагддаг ажиллагаатай, пүршин механизм
болон нугасан холбоос бүхий гар удирдлагатай, урд талын холболттой байх бөгөөд хүчний
коэффицент 0.7 хувьд хүрсэн үед бүрэн ачааллын гүйдлийг салгах чадвартай байх ёстой. Мөн хуурай
салгуур нь системийн гүйдэлд алдаа гарах үед оператор болон тоног төхөөрөмжид ямар нэгэн аюул
гэмтэл учруулахгүйгээр ажиллах чадвартай байх ёстой.
Газардуулгын хутга бүхий хуурай салгуур
Энэхүү тоног төхөөрөмж нь газардуулгын хутга бүхий хуурай салгуур бөгөөд шон дээр
суурилуулахад тохиромжтой байна. Техникийн хуваарьт заасны дагуу шугамын хуурай салгуурууд нь
зөвшөөрөгдсөн гурван фазын газардуулгын хутгатай байх бөгөөд салгуурын холболтын хайрцагны
дээд эсвэл доод хэсэгт байрлах ёстой.
Газардуулгын хутга нь гурван туйлт хийцтэй, пүршин механизм бүхий гар удирдлагатай байх ба
системийн гэмтлийн үед саадгүй ажиллахаар байна. Газардуулгын хутга нь үндсэн хуурай салгуурын
дотоод хэсэг бөгөөд үндсэн иж бүрдэлд орно. Хоёр тусдаа газардуулгын хутга тухайн газардуулгын
утсанд таарах холбогчуудын хамт салгуур тус бүрт дагалдаж нийлүүлэгдэх ёстой.
Үндсэн салгуур болон газардуулгын хутга нь үндсэн салгуур залгаатай байх үед газардуулгын
хутгууд салгаатай байхаар харилцан түгжигдсэн байх ёстой. Газардуулгын хутгийн хамгийн их
богино залгааны гүйдэл болон богино залгааны гүйдлийн хугацааг техникийн хуваарьт заасан байх
ёстой.
Салгуур бүхий гал хамгаалагч
Салгуур бүхий гал хамгаалагч нь IEC129, IEC265 стандарт, техникийн хуваарьт дурьдсан техникийн
шаардлагуудыг хангаж байх ба IEC282-2 стандартад заасан гүйдэл таслах шаардлагыг биелүүлэх
ёстой. Хийц болон суурилуулалт нь газрын гадаргуугаас тусгай дэгээ төмөр ашиглан үйлчилгээ
хийхэд хялбар байна. Гал хамгаалагч дээр тусгай сүвэгч байх бөгөөд дэгээ төмрөөр мулталж авах
буцаан суурилуулах боломжтой байна.
Гал хамгаалагчийн суурь нь гал хамгаалагчид тохирох хэмжээтэй байна. Гол иж бүрдэл хэсгүүд нь 2
изолятороос бүрдсэн суурь дээр суурилуулагдах бөгөөд дээд доод контактын туслах хэсгүүд болон
угсралтын хэрэгслүүд шаазан изолятор дээр суурилуулагдана. Дээд хөдөлгөөнгүй контактууд нь
сайтар түгжигдсэн байна. Изоляторууд нь хатуу пааландсан шаазан байх бөгөөд шувууны
хамгаалалттай байна. Түүнчлэн IEC 383 стандартын дагуу цахилгаан болон механик шалгуур
үзүүлэлтүүдийг хангаж, техникийн хуваарь болон TS-GN-01-д заасан хамгийн бага угсралтын
/гулсалтын зайг хангаж байх ёстой.
Иж бүрдүүлэлт нь гал хамгаалагчийн их бие хаалттай байдалтай аль болох эвтэйхэн өнцөг үүсгэхгүй
тэгш байхаар хийгдэнэ. Гал хамгаалагчийн их биеийн босоо байрлах өнцөг хамгийн багадаа 20о
градус байна. Гал хамгаалагчийн их бие буюу хоолойд IEC/BS EN стандартын гал хамгаалагчийн
цэнэглэгч холбоосууд таарах боломжтой байх ёстой.
Тогтоогч механизм нь гал хамгаалагчийн цэнэглэгч/холбоосуудыг гүйдэлд нэрвэгдэхээс хамгаалсан
түгжих үйлдлээр хангагдсан байна. Гал хамгаалагчийн таг нь аль болохоор томсгох боломжгүй
хийгдэнэ. Хэрэв цахилгаан нумыг багасгах саваатай бол гал хамгаалагчийн таганд суурилуулж өгөх
ёстой.
Салгуур бүхий гал хамгаалагч болон газардуулгын хутга бүхий хуурай салгуур
Тухайн тоноглол нь гадаа шон дээр суурилуулагдах зориулалттай 35кВ-ын хуурай салгуур, гал
хамгаалагч болон газардуулгын хутга хосолсон иж бүрдэл юм. Салгуур бүхий гал хамгаалагч нь
хуурай салгуураас доош түвшинд ижил фаз дээр бэхлэгдэх бөгөөд гурван нэг туйлт хэлбэрийн
бууддаг эсвэл энгийн тасардаг гал хамгаалагч байна.
Таслах залгах төхөөрөмжүүд-ажиллуулах механизмууд
Газардуулгын хутга бүхий хуурай салгуурыг гар удирдлагаар салгах бөгөөд пүршэн дэмжлэг бүхий
товчлуураар залгагддаг байх ёстой.
Удирдах механизм болон салгуурын хэсэг газраас 1,25 м-ын өндөрт гар ажиллагаатай байхаар
байрлах бөгөөд элэгдэл нь хамгийн бага байхаар, байрлалын хувьд үл ялиг налуу байхыг зөвшөөрнө.
Тулж байгаа болон элэгдэх хэсгүүд аль болох энгийн байх ёстой. Гол төмөр болон шаантагууд нь
өөрийгөө тосолдог эсвэл хуурай ажиллагаатай байж болох ба удаан ажиллуулаагүй байсан ч нэг хүн
хялбар ажиллуулах боломжтой байх ёстой. Ажиллуулах гол нь модон тусгаарлагчтай (Permalli гэх
мэт) эсвэл түүнтэй ижил төрлийн захиалагчийн заасан тусгаарлах материалаар хийгдсэн байвал
зохино.
Ажиллуулах механизмын ON горимд бүх гурван фаз дээр нэгэн зэрэг тусгаарлалт хийгдсэн байна.
Унтраах механизм нь оператороос үл хамаарах ажиллах хурдтай байх бөгөөд пүршин механизмтай
байна. Механизм нь бат бөх байх ёстой бөгөөд хурдан, тогтвортой, энгийн, үр ашигтай ажиллагааг
хангахад тохирсон байна. Ажиллах хугацаа нь аль болох хурдан байна.
Ажиллуулах механизм нь зэврэх, исэлдэх зэргээс хамгаалагдсан найдвартай сайн хийцтэй байх ёстой.
Механизм нь тасралтгүй жигд ажиллагааг хангахын тулд тохиргоо хийх боломжтой байна. Тусгай
тохируулга хийх зориулалтын төхөөрөмжтэй байх бөгөөд аль нэг зүгт илүү шилжихээс сэргийлсэн
байна.
Эцсийн тохируулга хийсний дараа таслуур дурын хурдаар залгагдах салгагдах үед механизмын аль
нэг хэсэгт шилжилт хөдөлгөөнтэй холбоотой буруу ажиллагаа үүсэх ёсгүй. Механизмын үндсэн хийц
нь механик гэмтлийг хамгийн бага түвшинд байхаар хийгдэх ёстой бөгөөд тухайн хүчдэл, чичиргээ
болон бусад шалтгааны улмаас тохиолдлоор ажиллах боломжийг хязгаарласан байна. Мөн механизм
нь хаалттай болон нээлттэй аль ч үед өөрийгөө түгждэг, бүх гурван фазад зэрэг ажилладаг байх ёстой.
Агаарын шугамын хийц дээр ажиллуулах механизмын байрлал ямар байх, товчлуур "ON" байрлалд
байх, пүрш тэлсний дараа зэрэг тохиолдолд гараар салгах үйлдлийг хийхэд тохиромжтой байна.
6.6.16.2. Таслах залгах төхөөрөмжүүд-нэмэлт тоноглолууд
Пүршний эсрэг тэнцвэржүүлэгч
Энэ нь салгуур болон газардуулгын хутгыг нээж хаах үед хөдөлгөөний төгсгөл дээр нөлөө үзүүлэхээс
сэргийлсэн эсрэг тэнцвэржүүлэгч юм. Пүрш нь зэвэрдэггүй хайлшаар хийгдэх ёстой.
Газардуулгын жийргэвч
Таслуурын туйл болгон эсрэг талын төгсгөлүүд дээр 2 ширхэг зэвэрдэггүй материалаар хийсэн
газардуулагч дэртэй байх бөгөөд суурин дээрээ гагнагдсан байна. Уян зэсээр газардуулгын холболт
хийх ба газардуулгын системд удирдлагын гарыг холбож өгнө.
Байрлал заагч
Салгуур болон газардуулгын хутга бүрт механик байрлал заагч төхөөрөмж байх ёстой.
Цоожлогч
Салгуур болон газардуулгын хутга бүрийг ажиллуулах механизм нь буюу привод нь "НЭЭЛТТЭЙ"
эсвэл "ХААЛТТАЙ" байрлалд түгжиж байх тусгай тоноглолтой байна. Уг тоноглол нь пүрш цэнэглэх
бариул болон хаах зориулалттай дарах товчлуураас бүрдэнэ.
Нэрийн пайз
Таслуур болон ажиллуулах төхөөрөмж дээр ус, чийг, зэврэлтийн хамгаалалттай нэрийн пайз байна. Уг
пайзууд нь IEC стандартыг хангаж байх ёстой.
6.6.17. Хүчний кабель суурилуулах техникийн шаардлагын тодорхойлолт
Ерөнхий
Кабелийн төрлүүд: Хүчний кабель нь 0,4 -35 кВ-ын хүчдэлтэй байна. Хүчний кабель нь 0,4-10кВ-ын
сүлжээнд резинэн, поливинилхлорид XLPE болон цаас тосон тусгаарлагатай, 35кВ-ын сүлжээнд
зөвхөн XLPE тусгаарлагатай байна. Хүчний кабелиудын дамжуулагч нь хөнгөн цагаан эсвэл зэс
байна. Хүчний кабелиуд нь хуяглагдсан буюу хуяглагдаагүй байна.
Хэрэв тусгайлан заагаагүй бол хуяглаагүй кабелиудыг хоолойд суурилуулна.
Галын аюулгүй байдал: Бүх аппаратур, холболтууд ба кабелийн суурилуулалтын ажлууд галын
аюулыг багасгаж, гал гарсан тохиолдолд гэмтэх аюулыг багасгахад зориулагдсан байвал зохино.
Хуваарилах байгууламж, дэд өртөөний кабелийн суваг газрын дээрх хучлагыг галд тэсвэртэй
хавтангуудаар хаасан байх естой. Кабелийн сувгаас кабель гарсан газар кабелийн тусгаарласан
хэсгүүдийн хоорондох шилжилт дээр галд тэсвэртэй материалаар нягтруулалт хийсэн байна. Цаас
тосон тусгаарлагатай хүчний кабелийг туннельд байрлуулахдаа заавал кабелийн гаднах олсыг авч
галд тэсвэртэй будгаар будсан байна. Кабелийг тавих байгууламжийн хийц, хэсгийг шатдаггүй
материалаар хийвэл зохино. Чигжээс нь нэг цагийн турш гал эсэргүүцэх чадвартай материалыг
агуулсан байх шаардлагатай ба ингэснээр гал ба тамхины цог, дөлийг хэсэг бүрд тархахаас
сэргийлнэ. Хэд хэдэн кабель зэрэгцээ явж буй кабелийн замын дагууд нэг цагийн турш гал
эсэргүүцэх чадвартай материалаар хашилт хийнэ.
Газар шорооны ажил
Ерөнхий гэрээлэгч нь шуудуу ухахтай холбоотой ажлыг бүрэн хариуцна. /хэрэв гэрээнд өөрөөр
заагаагүй бол/ Кабель шугамын угсралтын ажил эхлэхээс өмнө газар эзэмшигч болон газар доорх
байгууламж, шугам сүлжээг эзэмшигчээс бичгэн зөвшөөрөл авна. Зөвшөөрлийн бичигт газар доорх
байгууламж, шугам сүлжээний байршил ба оршиж байгаа гүний хэмжээг заасан план зураг
хавсаргасан байх ёстой. Гэрээлэгч нь ажил эхлэхээс өмнө трасс ба замын байдалтай газар дээр нь
биечлэн танилцах ба план зураг дээр тусгагдаагүй инженерийн байгууламж, шугам хоолой,
байлдааны зэвсэг болон бусад зүйлс илэрвэл эзнийг нь тогтоож холбогдох байгууллагаас ажлыг
үргэлжлүүлэх зөвшөөрөл автал газар шорооны ажлыг зогсооно. Гэрээлэгч нь угсралтын ажлын явцад
нийтийн эзэмшлийн зам, талбай, бусдын эзэмшлийн инженерийн байгууламжийн ажиллагаанд гэмтэл
учруулсан бол энэ тухай холбогдох албан тушаалтанд мэдэгдэж, үүссэн хохирол, гэмтлийг засварлах
зардлыг хариуцан нөхөн төлөх үүрэгтэй. Гэрээлэгч нь ажил хийх явцад хүмүүст аюул учруулахаас
урьдчилан сэргийлэх бүхий л арга хэмжээг авахаас гадна шаардлагатай анхааруулах тэмдэг ба
дохионы гэрлүүдээр хангагдсан байна.
Ухсан материал Кабель шугамын шуудуунаас ухаж гаргасан материалуудыг хөдөлгөөнд болон
зэргэлдээх байгууламж, эд зүйлсэд хор хөнөөл, саад учруулахаас хамгаалж овоолж байрлуулсан
байна. Ухсан материалыг шуудууны хажуу талаас зөөж, шуудууг дүүргэхийг зөвшөөрөхгүй. Ухсан
материалыг зам барих ба замын өнгөлгөөнд дахин хэрэглэхийн тулд хатуу металл, хөрс шороо ба
бусад материал гэж ялгана. Хаягдал материалыг шуудуунаас зайлуулж хогийн цэгт хаяна.
Ерөнхийдөө шуудуу ухах ажил нь аливаа замын хөдөлгөөнд саад учруулахгүй,орчны бүтээн
байгуулалт,бусдын өмч хөрөнгөнд хор хөнөөл учруулахгүй байхыг гэрээлэгч батлан даана.
Газар ухагч машин механизм, эксковатор Ухах машин механизм, эксковаторыг шуудуу ухах ажилд
хэрэглэж болох ба тэдгээр нь бусад тоног төхөөрөмж , үйлчилгээний газрууд, байгууламжийн
ойролцоо байрлах буюу тэдгээрийг гэмтээхээр байвал ашиглахгүй. Ухах машин механизм, эксковатор
нь эрх бүхий байгууллагаар шалгагдаж,зөвшөөрөл авсан байна.
Зам трасс
Шуудуу ухах явцад зургаас өөрчлөгдвөл төслийн менежер, олон улсын, орон нутгийн эрх бүхий
байгууллагуудаас урьдчилж зөвшөөрөл авна. Төслийн менежер , эрх бүхий байгууллагуудад кабель
суурилуулахаас өмнө кабелийн трассыг өөрчлөх эрх хадгалагдаж байдаг.
Кабелийн трассын дагуу хаалтыг зөөх шилжүүлэх нь төслийн менежер , орон нутгийн эрх бүхий
байгууллагуудын зөвшөөрлөөр хийгдэнэ.
Трассын хүндрэлтэй хэсэг,саад
Газар шорооны ажлын үед трассын дагуу цахилгааны , цэвэр бохир усны шугам хоолой, холбооны
кабелиуд ба бусад газар доорх байгууламжууд тааралдах мөн шуудууны тусгай хэлбэрийг шаардах
нөхцөл байдал илэрвэл гэрээлэгч саадыг давах шаардлагатай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх талаар
заавар зөвлөгөө өгнө.
Бэхэлгээ ба хөрсний усны хамгаалалт
Зөөлөн ,чийглэг хөрстэй газарт шуудуу ухахад хана нь нурах аюултай байвал түүнийг найдвартай
бэхлэх ёстой. Мөн шаардлагатай газарт хөрсний усны хамгаалалт хийх ёстой. Бэхэлгээний хүч
хангалттай байх ба шуудууны уртын дагуу бэхэлгээг бэхэлж өгнө. Кабелийн трассыг сонгохдоо
кабелийн металл бүрээсэнд халтай биш хөрсний байдлыг харгалзан үзэх нь зүйтэй. Кабелийн сувгийг
угсрахдаа ус нэвтрэхгүй төмөр бетон хавтан тавьж, гаднаас нь найдвартай ус тусгаарлах материалаар
хучиж өгвөл зохино. Сувгийг тавихдаа хөрсний ус урсах бололцоотой газарт налуу байрлуулна.
Шуудуу ухах Шуудуу ухах ажлыг урьдчилан төлөвлөсөн байх ба шуудуу бүрийн байрлал газар
дээрээ зөвшөөрөлтэй байна. Шуудуунууд аль болох шулуун байх ба шуудууг ухахдаа зөвшөөрсөн
хэлбэр , хэмжээтэй, босоо талуудтай ухах ба шаардлагатай хэсэгт нуралт үүсэхээс зайлсхийж
хамгаалалт хийж өгнө. Шуудууны ёроол хэсэг тэгш байх ба кабелийг хийхэд хүч шаардахааргүй байх
ёстой. Зам дагуух, замын оролтын ба явган хүний зам дээрх шуудууг нээлттэй орхиж болохгүй. Хэрэв
гэрээлэгч кабелийг яаралтай суурилуулж чадахгүй бол, замын хөдөлгөөний шаардлагаар түр зуурын
бат бөх гүүр барьж болно. Гэрээлэгч шуудууны 2 талын нуралт , гулсалтаас шалтгаалан газрын
гадаргуу ба зам талбайд эвдрэл учруулахаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авна. Хэрэв шуудуу
ухах явцад гэрээлэгч бусад байгууламж ба шугам сүлжээг гэмтээсэн бол төслийн менежер болон орон
нутгийн эрх бүхий байгууллагуудад мэдэгдэнэ. Кабель суурилуулахаас өмнө шуудууны байдлыг
сайтар шалгах ба кабелийг гэмтээх зүйлс илэрвэл гаргаж хаяна. Хөрсний байдал нь кабелийн гүйдэл
дамжуулах чадварыг бууруулахаар байвал, эсвэл кабель химийн ба бусад цахилгаан шингэний
үйлчлэлээр гэмтэхээр байвал кабелийг суурилуулахаас өмнө орон нутгийн эрх бүхий байгууллагад
мэдэгдэнэ. Орон нутгийн эрх бүхий байгууллага ямар арга хэмжээ авах талаар зөвлөгөө өгнө. Газар
хэмжигчийн гадаснуудыг хөдөлгөхгүй байлгахад туйлын анхааралтай хандах хэрэгтэй. Эдгээр
гадаснууд ил харагдаж байх ёстой. Хэрэв газар хэмжигчийн гадас хөдөлсөн байвал тэдгээрийг
мэргэжлийн хүний хяналт дор дахин байрлуулах хэрэгтэй.
Шуудууны хэмжээсүүд
Кабелийн шуудуу нь 1 ба 2 кабельд зориулагдсан бол 300 мм-с багагүй , 450
мм-с ихгүй өргөнтэй , 20 кВ хүртэлх хүчдэлтэй кабель шугамд -0,7 м, 35 кВ хүртэл хүчдэлтэй
бол 1 м-с багагүй гүнтэй байна. Хэрэв олон кабель суурилуулах бол шуудууны өргөнийг
шаардагдах хэмжээ хүртэл ихэсгэнэ. Гэхдээ нэг шуудуунд 6-аас илүү хүчний кабель булахыг
хориглоно.
Муфтийн шуудуунууд
Кабелийн холболтууд шаардлагатай газарт муфтийн шуудууг хангалттай хэмжээгээр ухна. Муфтийн
шуудуунд хөрсний суулт ба , гэмтлээс урьдчилан сэргийлж шаардлагатай хаалт , халхавчыг хийнэ.
Холболтын үед холболтонд ус чийг,шороо орохоос урьдчилан сэргийлж шуудууг усанд тэсвэртэй
материалаар бүтээнэ.
Шуудууны ёроолын хучилт
Шуудууны ёроолд 75 мм зузаантай элсээр хучилт хийж тэгшилнэ.
Кабелийн муфтууд
1-35 кВ-ын кабелийн төгсгөлийн ба холболтын муфтуудад тавигдах техникийн шаардлагуудыг
холбогдох ТШТ-оос үз.
Буцааж булах
Гэрээлэгч нь шуудууг буцааж булах ажлыг төслийн менежерийн зөвшөөрлөөр хийнэ. Шуудуунд
чулуугүй, барилгын хог шааргагүй, нунтаг элс дэвсэж,дээр нь кабелиа суурилуулан 150 мм зузаантай
элсээр хучилт хийж механик гэмтлээс хамгаалах хамгаалалт хийж өгнө. Дээр нь өнгөөр ялгасан
пластик тууз тавьж тохиромжтой хөрсөөр шуудууг дүүргэнэ. Тууз нь шар өнгөтэй, улаанаар бичсэн
“Цахилгааны кабель” гэсэн бичигтэй байна.
Механик гэмтлээс хамгаалах зорилгоор силикат/цагаан тоосго/, цул биш хөндий, нүхтэй, шавар
тоосго хэрэглэхийг хориглоно. Тохиромжтой элсийг гэрээлэгч нийлүүлнэ. Булах материалд чулууны
зөвшөөрөгдсөн хамгийн их диаметр 75 мм байна. Үлдэгдэл материалыг талбайгаас зөөж холдуулна.
Гэрээлэгч нь кабелийг химийн урвалд орох, зэврэлт явагдах, мэрэгч амьтдын дайралтаас урьдчилан
сэргийлэх арга хэмжээг авна. Гэрээлэгч нь шуудуу зам хөндлөн гарахад түр зуур хамгаалах арга
хэмжээ авна.
Кабелийн тэмдэгнүүд (зөвхөн 6,10 ба 35 кВ-ын кабельд зориулсан)
Кабелийн тэмдэгнүүд бүх 6,10, 35кВ-ын кабелийн трасст зориулагдсан ба 0,4 кВ-ын трасст зориулсан
тэмдгийг тусгайлан заасан байна.
Пирамид хэлбэртэй зориулалтын блокуудаар кабелийн тэмдгийг хийнэ. Пирамидийн дээд хэсэг нь
ойролцоогоор , 150*150 мм , доод хэсэг нь 250*250 мм хэмжээтэй, өндөр нь 300 мм байна. Блокын
дээд талд цутгагдсан гуулин хавтгай дээр “ЦАХИЛГААНЫ КАБЕЛЬ” гэсэн үгийг тамгалсан байхаас
гадна трассын чиглэлийг сумаар зааж хүчдэлийн түвшинг бичиж өгнө. Кабелийн тэмдгийг газрын
түвшнээс 50мм дээр байхаар тооцон , бүх газар доогуурх кабелийн трассын дагуу нүүрэн талд
суурилуулах ба хэрэв байрлуулсан кабелийн тэмдэг явган хүн ба бусад хөдөлгөөнд саад учруулахаар
бол тэдгээрийг газрын гадаргуутай чацуу байрлуулдаг. Кабелийн тэмдгийг кабелийн замын эхлэл ба
төгсгөл дээр, (кабель дэд станц ба барилга руу орох үед ) мөн чиглэлээ өөрчилсөн үед ,
холбооснуудын дээд талд , кабелийн хоолойн оролт ба гаралт дээр , кабелийн трассын дагуу 50мээс
илүүгүй зайд байрлуулна. Кабелийн тэмдгийн байрлалыг зураг дээр (байрлуулсан) гэж зааж өгнө.
Кабель шугам төмөр зам ба авто зам хөндлөн гарах
Кабель шугам нь төмөр зам ба авто замтай огтлолцох бол кабелийг хонгил, блок буюу замын эзэмшил
газрын бүх өргөний дагуу хоолойнд тавьж, замын далангаас 1 м-с багагүй , ус зайлуулах сувгийн
ёроолоос 0,5 м-с багагүй зайд байрлуулах ёстой. Дээр заасан эзэмшлийн бүс байхгүй бол кабелийг
тавихдаа зөвхөн огтлолцсон хэсгээс замын далангийн 2 тийш нь 2 м-ийг нэмсэн зайнд байрлуулж
болно. Кабелийн трасс нь шинээр байгуулагдах цахилгаанжаагүй төмөр зам буюу автомашины замтай
огтлолцох бол огтлолцлын хэсэгт кабелийг солиход зориулсан нягт бөглөө бүхий хэд хэдэн бэлтгэл
блок ба хоолой тусгаж өгөх нь зүйтэй. Кабель шугам нь авто машины зогсоол ба гараашд машин орох
хэсэгт таарвал кабелийг заавал хоолойд сүвлэж тавих ёстой. Ийм аргаар кабелийг горхи сувгаар
огтлон гарах нөхцөлд хамгаалалт хийж өгнө. Орон нутгийн засаг захиргаа ерөнхий төлөвлөгөөтэй
уялдуулан кабель шугам авто зам ба төмөр зам хөндлөн гарах зөвшөөрлийг олгоно.Гэрээлэгч нь энэ
зөвшөөрөл болон орон нутгийн засаг захиргааны шаардлагын дагуу кабель зам хөндлөн гарах
суурилуулалтын ажлыг гүйцэтгэнэ. Хэрэв орон нутгийн эрх баригчдын шаардлага нь техникийн
шаардлагатай нийцэхгүй, зөрчилдөж байвал төслийн менежерийн шаардлагын дагуу ажлыг
гүйцэтгэнэ. Гэрээлэгч нь зам хөндлөн гарахтай холбоотой ажлыг гүйцэтгэх явцдаа хүмүүсийн
аюулгүй зорчих асуудлыг бүрэн хариуцна. Гэрээлэгч нь нь ажил эхлэхээс өмнө, холбогдох
байгуулагуудад кабель шугам зам хөндлөн гарах ажлыг гүйцэтгэх өдөр, цаг хугацааг танилцуулж
тэднээс үйл ажиллагааны зөвшөөрөл авна.
6.6.17.1. Газар дор кабелийг суурилуулах
Суурилуулах гүн
Хүчний кабель шугамыг газарт хөрсний түвшний тэмдгээс доош хүчдэлийн түвшнээс хамааруулан
1кВ хүртэл 600 мм, 6-10 кВ хүртэл 700 мм, 35кВ хүртэл 1000 мм буюу түүнээс багагүй гүнд
суурилуулна. Кабель нь гудамж ба талбайг огтлон гарах бол хүчдэлээс хамааралгүйгээр 1м-с багагүй
гүнд байна.
Төмөр замын шугам ба авто замын доогуур явсан кабелийн хоолой ба сувгийн гүн хөрсний түвшнээс
1,1 м-ээс багагүй гүнд байна. Кабелийн гүний хэмжээг тогтоохдоо: кабелийг шууд газарт
суурилуулсан бол кабелийн дээрээс, хэрэв суваг ба хоолойд суурилуулсан бол тэдгээрийн дээрээс
тооцно. Хэрэв кабелиудыг давхарлаж суурилуулсан байвал гүний хэмжээг дээд талын давхаргаар
авна.
Кабелийн зай
Шууд газарт тавигдах кабелиас байшин,байгууламжийн довжоо,суурь хүртэлх зай нь 0,6 м-с багагүй
байвал зохино. Харин барилга байгууламжийн суурины доогуур,барилгын ул хөрсөнд кабель тавихыг
зөвшөөрөхгүй.
Орон сууц, олон нийтийн барилгын техникийн подвальд болон газрын доорх давхарт дамжин өнгөрөх
кабелийг тавихдаа БНбД-ийн шаардлагыг хангавал зохино. Зэрэгцүүлэн тавих кабель шугамын
кабелийн хоорон дахь хэвтээ зай нь дараах хэмжээнээс багагүй байх ёстой. Тухайлбал:
10 кВ хүртэлх хүчдэлтэй хүчний кабелиудын хооронд , хүчний ба хяналтын кабелийн хооронд-100
мм, 20-35 кВ-ын хүчдэлтэй хүчний кабелиудын хооронд ба бусад кабелиудын хооронд-250 мм, Янз
бүрийн байгууллагуудын эзэмшилд байгаа кабелиудын хооронд , хүчний ба холбооны кабелийн
хооронд -500 мм байна. Кабель шугамыг ургамал, модтой газар тавихад кабелиас модны иш хүртэлх
зай нь 2 м-с багагүй байна. Харин бут бүхий ногоон бүсэд шаардлагатай тохиолдолд энэ зайг 0,75 м
хүртэл багасгаж болно. Кабелийн тавилтын зэрэгцээ байрлалд 35 кВ хүртэлх хүчдэлтэй кабель шугам
ба тос дүүргэмэл кабель шугамаас дамжуулах хоолой ба усны хоолой , инженерийн
сувагжуулалт,дренаж хүртэл 1 м-с багагүй, хий дамжуулах хоолой хүртэл 1м-с багагүй, өндөр
даралтын/ 0,588 их, 1,176 МПа/ хоолой хүртэл 2 м-с багагүй, дулаан дамжуулах хоолой хүртэл кабель
ба хоолойн сувгийн хана 2-ын хоорондох зай нь 2 м-с багагүй байх ба дамжуулах хоолойн бүх
хэсгийн дагуу ойртон тавигдахаар бол дулааны хоолойн нэмэлт халаалт жилийн аль ч улиралд 10 кВ
хүчдэлтэй кабельд +10 градусаас, 20-220 кВ-ын кабельд +5 градусаас хэтрэхгүй байхаар дулаалгын
тусгаарлага хийж өгнө. Кабель шугамыг автомашины гол ба салбар / I ,II зэрэглэлийн / замтай
зэрэгцүүлж тавихдаа замын 2 талын суваг буюу шуудууны хормойн гадна ирмэгээс 1 м-с багагүй
зайнд , эмжээрийн чулуунаас 1,5 м-с багагүй зайд байрлуулах ёстой. Кабель шугамаас 1 кВ хүртэлх
хүчдэлтэй агаарын шугамын тулгуур хүртэлх зай нь 1 м-с багагүй байх ба кабелийг тусгаарлах
хоолойд сүвлэсэн бол 0,5 м зай тай байж болно. Кабель шугам нь өөр кабель шугамтай огтлолцох бол
тэдгээр нь 0,5 м-с багагүй хөрсөөр тусгаарлагдах ба давчуу нөхцөлд 35 кВ хүртэлх кабелийн хувьд
0,15 м болон багасгаж болно.Энэ тохиолдолд кабелийг дүрэмд заасны дагуу тусгаарлана. Хэд хэдэн
кабель нэг шуудуунд зэрэгцээ явах тохиолдолд кабель хоорондын зай дараах хэмжээтэй байна.
0.4 кВ-ын кабелиуд зэрэгцээ явж байвал кабель хоорондын зай-кабелийн диаметрээс 2 дахин их, 0.4
кВ ба 10 , 35кВ-ын кабелиуд зэрэгцээ явах бол кабель хоорондын зай -хамгийн багадаа 300мм, 10 ба
35кВ-ын кабелиуд зэрэгцээ явах бол кабель хоорондын зай -хамгийн багадаа 300мм байна. Хэрэв 10
ба 35 кВ-ын кабелиуд 0,4 кВ-ын кабельтай нэг шуудуунд тавигдах бол өндөр хүчдэлийн кабелийг
шуудууны нэг талд (зам талаасаа , хэрэв зам байхгүй бол зүүн урд талаас) 800мм-ын гүнд
суурилуулах ба дээрээс нь 300мм-ийн хөрсөөр хучаад 0.4 кв-ын кабелийг шуудууны нөгөө талд өндөр
хүчдэлийн кабелийн дээр нь биш суурилуулна. Холбооны ба бусад нам хүчдэлийн системд
зориулагдсан кабелууд (50в-с бага) хүчний кабелиас хамгийн багадаа 1м-ын зайд суурилагдана. Бүх
хяналтын удирдлагын кабелууд хүчний кабелиас хамгийн багадаа 300ммын зайд байрлана. Тусгайлан
заагаагүй бол кабелуудыг дээр дээрээс нь давхарлаж тавихыг зөвшөөрөхгүй. Давхарлаж тавьсан
тохиолдолд давхаргуудын хоорондох зай хамгийн багадаа 200 мм байна.
Кабелийг байрлуулах
Кабелийг хүрд (дамар)-ээс гаргаж авахдаа орооцолдуулалгүй, кабель үйлдвэрлэгчийн болзолд
зааснаас хэтрүүлэн хүчлэлгүйгээр гаргана. Кабелийн дамрыг кабелийг сунгахад хэрэглэнэ Кабельтай
дамрыг зөвхөн хатуу газарт хэвтээ гадаргуугаар буюу бат бөх дэвсгэр дээгүүр зогсоох хэрэгсэлтэй
нөхцөлд өнхрүүлэх ёстой. Дамрыг кабель сунгах явцын туршид шуудуун дахь кабелийн түвшин
дүүжлэгдэж байхаар , кабелийг газарт хүрч , унжихаас сэргийлэн хангалттай ойрхон зайд байрлуулна.
Кабель булангаар тойрч хөндлөн татагдахаар бол маш сайн тосолсон ялтсан тавиурыг хэрэглэнэ.
Ялтсан тавиурыг дамруудын хооронд тааруулж хийх ба кабель байрлуулах явцын туршид тогтмол
шалгаж байна. Кабелийг хоолой ба сувгаар татахаар бол кабелийн оймсыг хэрэглэх ба ямар нэгэн
төрлийн элэгдэл , суналт , гажилт болохоос зайлсхийж, туйлын нямбай, анхааралтай шалгана.
Тосон дүүргэлттэй кабельд кабелийн оймсыг хэрэглэхгүй. Кабелийг татах хамгийн их зөвшөөрөгдсөн
2
таталтын хүчний хэмжээ 70N/mm – с ихгүй байна. Кабель сунгах үйл явцын талаар төслийн
менежерт тухай бүр мэдээлэл өгч, заавар зөвлөгөө авч байх нь зүйтэй.
Кабелийг ялгах
Кабель шугам бүр нь өөрийн дугаар нэртэй байна. Хэрэв кабель шугам нь хэд хэдэн зэрэгцээ кабелиас
бүрдэж байвал тоон дугаарт нь А,Б,В.... гэх мэтээр үсгийн ялгалт хийж өгнө. Ил тавигдах кабель
болон бүх төрлийн муфть нь тэмдэглэл хийсэн зүүлт/шошго/-тэй байна.
Кабель ба төгсгөлийн муфтийн зүүлтэнд марк, хүчдэл,огтлол, шугамын нэр ба дугаар, холбоосын
муфтийн зүүлтэнд түүний нэр ба угсралтын огноо байна. Зүүлт нь хүрээлэх орчны үйлчлэлд тэсвэртэй
материалаар хийгдэх ёстой. Кабелийн байгууламжанд тавигдах зүүлтийг уртын дагуу 50 м дутамд
хийж өгвөл зохино.Кабелиудын дугаарыг суурилуулалтын зураг дээр / байрлуулсан гэж/ тэмдэглэж
өгнө.
6.6.17.2. Барилга байгууламж дотор кабелийг бүлэглэх ба хоорондын зай авах
Ялгаатай түвшин дэх кабелиуд
Кабелиуд ялгаатай түвшинд зэрэгцээ суурилагдсан бол кабель хоорондын зай хамгийн багадаа 300 мм
байна.
Нэг судалтай кабелиуд Хэрэв 3 фазын нэг судалтай кабелууд зэрэгцээ суурилагдсан бол кабелууд
300 мм-ийн зайтай байна.
Өндөр хүчдэлийн кабелиуд. Өндөр хүчдэлийн кабелиуд нь бусад кабелиас боломжийн хирээр зайтай
байх ба шуудууны шал , хоолойнууд, металл сувгуудаас тусад нь суурилуулсан байна. Хэрэв ингэх
боломжгүй бол хамгийн багадаа 300 мм-ийн зайг барих ёстой.
Бусад зориулалтын кабелиуд. Холбооны ба бусад нам хүчдэлийн кабелиудыг /50 в-оос бага/ хүчний
кабелиас тусад нь суурилуулна. Холбооны ба бусад нам хүчдэлийн кабелиуд нь хуягласан кабель
байвал тэдгээрийг тусад нь тавиурт суурилуулах ба хүчний кабелиас хамгийн багадаа 1 м-ийн зайтай
байна.Бүрээсгүй кабелиуд төмөр хоолойд тус тусдаа сувгаар явна.
6.6.17.3. Кабелийн холболт ба үзүүрлэгээ
Ерөнхий. Хүчний кабелийг холбох ба үзүүрлэхдээ тэдгээрийн хүрээлэх орчин ажиллагааны
байдалтай уялдуулан холболтын муфтийн маяг, бүтээцийг хэрэглэнэ. Кабель шугамын холболт ба
үзүүрлэгээ нь кабельд чийг болон орчны хортой үйлчилгээтэй бодис үл нэвтрэхээр хийгдэхээс гадна,
дүрмийн дагуу холболт ба төгсгөвч нь туршилтын хүчдэлээр шалгахад дааж байх ёстой.35 кВ хүртэлх
хүчдэлтэй кабелийн төгсгөлийн болон холболтын муфтийн хувьд тогтоогдсон журмаар батлагдсан,
мөрдөгдөж байгаа техникийн бичиг баримтыг удирдлага болгоно. Хэвийн нэвчмэл цаасан
тусгаарлагатай буюу урсацгүй масс бүхий тос-нэвчмэл кабель шугамд холболтыг хийхдээ хэрэв
хэвийн нэвчмэл цаасан тусгаарлагатай кабелийн тавилтын түвшин нь урсацгүй масс бүхий нэвчмэл
кабелийн түвшнээс дээр оршиж байвал бэхлэлтийн шилжүүлэх муфть ашиглаж болно. Шинээр
байгуулж байгаа кабель шугамын хувьд 1 км дутам холбогч муфтийн тоо нь доор өгөгдсөнөөс
илүүгүй байх ёстой. Тухайлбал: 1-10кВ хүчдэлтэй,3*95мм.кв хүртэл огтлолтой 3 судалтай кабелийн
хувьд-4 ширхэг 1-10кВ хүчдэлтэй,3*120-3*240мм.кв огтлолтой 3 судалтай кабелийн хувьд-5 ширхэг
20-35кВ хүчдэлтэй, 3 фазын кабелийн хувьд-6 ширхэг Нэг судалт кабелийн хувьд-2 ширхгийг тус тус
хийж өгнө. Кабель шугаманд холболтын муфтийг тавихдаа муфтийн их бие ба хамгийн ойрхон
кабелийн хоорондох зай нь 250 мм-с багагүй байна.Кабелийн муфтийг шугамын эргэж байгаа ба хэт
налуу хэсэгт тавихыг зөвшөөрөхгүй.Хэрэв ийм хэсэгт гарцаагүй муфть тавих бол муфтийн доорх
талбайг засч тэгшлэх ёстой. Холболтын муфтийг гэмтэх нөхцөлд дахин тавих ажлыг тооцоолж,
кабелийн 2 талд нөөц хэсэг авахыг зөвлөж байна. Хэвийн нэвчмэл цаасан тусгаарлагатай буюу
урсацгүй масс бүхий тос-нэвчмэл кабель шугамд холболтыг хийхдээ хэрэв хэвийн нэвчмэл цаасан
тусгаарлагатай кабелийн тавилтын түвшин нь урсацгүй масс бүхий нэвчмэл кабелийн түвшнээс дээр
оршиж байвал бэхлэлтийн шилжүүлэх муфть ашиглаж болно. Шинээр байгуулж байгаа кабель
шугамын хувьд 1 км дутам холбогч муфтийн тоо нь доор өгөгдсөнөөс илүүгүй байх ёстой. Тухайлбал:
1-10кВ хүчдэлтэй,3*95мм.кв хүртэл огтлолтой 3 судалтай кабелийн хувьд-4 ширхэг 1-10кВ
хүчдэлтэй,3*120-3*240мм.кв огтлолтой 3 судалтай кабелийн хувьд-5 ширхэг 20-35кВ хүчдэлтэй, 3
фазын кабелийн хувьд-6 ширхэг Нэг судалт кабелийн хувьд-2 ширхгийг тус тус хийж өгнө. Кабель
шугаманд холболтын муфтийг тавихдаа муфтийн их бие ба хамгийн ойрхон кабелийн хоорондох зай
нь 250 мм-с багагүй байна. Кабелийн муфтийг шугамын эргэж байгаа ба хэт налуу хэсэгт тавихыг
зөвшөөрөхгүй. Хэрэв ийм хэсэгт гарцаагүй муфть тавих бол муфтийн доорх талбайг засч тэгшлэх
ёстой. Холболтын муфтийг гэмтэх нөхцөлд дахин тавих ажлыг тооцоолж, кабелийн 2 талд нөөц хэсэг
авахыг зөвлөж байна. Кабелийг тээвэрлэх, хадгалах,байрлуулах үед түүний 2 үзүүр битүү байх ёстой.
Муфтийг угсрахын өмнө кабель шугамын төгсгөлийг үзүүрлэнэ. Дараа нь шугамын гүйдэл дамжуулах
үзүүрүүдийг өөр хооронд нь холбож гагнах буюу хавчина. Үүний дараа тэдгээрийг хооронд нь
тусгаарлаад муфтьлэнэ. Кабелийн төгсгөлийн муфтуудыг газардуулахдаа тухайн кабелийн
үйлдвэрлэгчийн шаардлага болон тухайн кабельд тусгайлсан шаардлагыг дагаж мөрдөх ёстой.
Кабелийн фазуудыг ялгах шаардлагатай бол дулаанд агшдаг хоолойг ашиглана.TS-CO-01.2& 5ыг үз.
Кабелийн холболт ба үзүүрлэгээг кабель үйлдвэрлэгчийн зааврын дагуу хийнэ.
xlpe кабелийн үзүүрлэгээ. Хөндлөн холбогдсон полиэтилен кабелуудын /XLPE/ үзүүрлэгээ TS-CO01.2&5ын дагуу хийгдэнэ. Кабель дээрхи газардуулгын экраны зэс туузнууд гар салгуур ба
трансформаторын ерөнхий газардуулгатай холбогдох ба гэхдээ холбогч нь туршихад зориулагдан
амархан авагддаг байна.Кабель нь салгуур дээр хавчаараар найдвартай холбогдсон байх ба ингэснээр
кабель болон үзүүрлэгээн дээр механик хүчдэл бий болохоос сэргийлнэ.
PVC тусгаарлагчтай кабелийн үзүүрлэгээ. PVC тусгаарлагчтай кабелийн үзүүрлэгээ TS-CO01.2&5-ын дагуу хийгдэнэ. Үзүүрлэгээнд үйлдвэрээс нийлүүлсэн дагалдах хэрэгслүүдийг хэрэглэнэ. Тулгуур дахь кабелийн хамгаалалт. Кабелийн төгсгөлийн хэсгийг агаарын шугамын тулгуур дээр
уях бол агаарын шугамын тулгуурт кабель баригч ганг бэхэлж, кабельд 3 мм-ээс багагүй зузаантай
цайрдсан ган бүрээстэй хамгаалалт хийж суурилуулна. Кабелийн хамгаалалт газрын доорх түвшнээс
0,35 м-с эхлэх ба газрын түвшнээс дээр 2,5м хүртэл үргэлжилнэ. Цайрдсан гангийн хамгаалалт нь
кабелийг механик гэмтэл ба нарны туяанаас хамгаална.
6.6.18. 1000 Вольт хүртлэх хүчдэлд ажиллах цахилгааны хүчний хуваарилах самбар
Хамрах хүрээ
Энэхүү тодорхойлолтод Монгол улсад ашиглагдах нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсөн ХТП, АТП
/хаалттай болон агаарын трансформаторын дэд өртөө/-ний 1000 В хүртлэх хүчдэлд ажиллах
цахилгааны хүчний хуваарилах самбаруудын хийц загвар, угсралт, нийлүүлэлт болон тээвэрлэлтийн
шаардлагууд хамаарагдана.
Цахилгааны хүчний хуваарилах самбарт тавигдах ерөнхий шаардлага
Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт ашиглагдаж байгаа 1000 В хүртлэх хүчдлийн цахилгааны хуваарилах
самбар нь цахилгаан байгууламжуудад мөрдөх аюулгүй ажиллагааны дүрэм, техник ашиглалтын
дүрэм, цахилгаан байгууламжийн дүрэм болон стандартын шаардлагыг хангасан байна.
Цахилгааны хуваарилах самбаруудад тухайн үйлдвэрийн хэмжилт туршилтууд заавал хийгдсэн байх
ёстой. Үүнд:
1. Хөндийрүүлгийн эсэргүүцэл хэмжих туршилт.
2. Шиний холболтуудын шилжилтийн эсэргүүцэл хэмжих туршилт.
3. Самбарт суурилагдсан тоноглолуудыг турших туршилтууд хамаарна.
Шаардлагатай гэж үзвэл уг туршилтыг хийх үед ашиглагч захиалагчын техникийн асуудал хариуцсан
төлөөлөлийг байлгаж болох ба уг нөхцөлийг үйлдвэрлэгч талаас бүрдүүлсэн байна. Тухайн
үйлдвэрийн албан ёсоор батлагдсан бүх туршилтын үр дүнг ашиглагч захиалагчид ирүүлэх ба
зөвшөөрсөн хариу авсаны дараа цахилгааны хуваарилах самбарыг тээвэрлэлтэнд гаргана.
Энэхүү техникийн шаардлага нь дараах орчинд ажиллахад зориулагдсан хуваарилах самбарт
хамаарахгүй болно. Үүнд:
1. Гүйдэл дамжих тоос, усны уураар дүүрсэн /ханасан/ орчин.
2. Тусгаарлагч болон металл хэсгүүдийг гэмтээх идэмхий хий бүхий орчин.
3. Тэсрэх, дэлбэрэх, гал гарах аюултай орчин.
Гадаа тавих зориулалттай самбар /Загвар, хийц, хэмжээ/
Гадаа тавигдах зориулалт бүхий самбар нь ус тогтохооргүй товгор, эсвэл налуу оройтой байх ба IP43
гэсэн хамгаалалтын зэрэгтэй байна.
Самбарын хаалгыг 120 градусаас багагүй өнцгөөр нээгддэг, завсаргүй хаагддаг хийх, бариултай болон
зүүдэг цоожтой, хамгаалалт сайтай хийсэн байна.
Хүчний самбарын их биеийн металл эд ангийг бат бэх, цэвэр үзэмжтэй гагнаж холбоно. Металл эд
анги нь хурц ирмэг зүүргүй, өргөсөрхөг зүйлгүй, тоноглолуудын суурь нь их биетэй боолтоор
холбогдсон байна.
Гүйдэл дамжуулах шиний задаргааны уулзварыг боолтоор холбон, шиний авалцааны /контакт/
боолтон холбоос, түүнчлэн хэмжүүрийн хэлхээний хавчаарууд нь үзлэг үйлчилгээ хийхэд
тохиромжтой байдлаар хийгдсэн байна.
Хуваарилах самбарт нь хүснэгт №1-д заасан хэмжээний гүйдэлд тохирох цахилгаан тоноглолуудаас
бүрдэл болсон байна.
Хэвийн гүйдэл / Ампераар /
Ерөнхий шугам
Салбарлах шугам
600
400
400
250
250
100
100
60
Самбарт тэжээл өгөх байдал
Цахилгаан дамжуулагч нь
хөнгөн цагаан болон зэс
шин байна.
Самбарын шиний элементүүдийг нийлүүлж боохоор бэлтгэсэн уулзварын завсар нь 1мм-ээс ихгүй
байна.
Тэжээлийн хүчдлийн оролт гаралтад зориулан самбарын доод ёроолд 70 мм голчтой 4 нүхийг дотор
тавигдсан таслах, залгах аппаратын харалдаа гарган, амсарт нь жийргэвч хийх бөгөөд 80 мм голчтой 1
нүхийг хажуу талын дээд хэсэгт гаргаж түүнд 50 мм урт яндан хэлбэрийн хүрээг хэвтээ тэнхлэгээс
доош 5 градусын налуутай гагнах ба яндангийн амсарыг кабель холгохооргүй , ус чийгнээс
хамгаалсан резинэн жийргэвч хийнэ.
Шиний суурийн бүх эд ангийг самбарын их биед холбож газардуулах ёстой. Самбарын зүүн доод
буланд газардуулгын боолт хийж таних тэмдэг тавина.
Самбарын доод хэсэгт хөндлөн байрлалтай тэжээлийн ба салбарлах шугамуудын "" утас, шин
залгахад зориулагдсан оролт бүхий тустаа шин угсарсан байна.
Самбар дахь дохиоллын ба хэмжилтийн хэлхээний кабель ба дамжуулагч нь 1000 В-оос багагүй
хүчдлээр ажиллахад зориулагдсан байх ёстой.
Хэвийн гүйдэлтэй байхад шин ба авалцааны /контакт/ температур нь орчны агаарын температураас
+45 градусаас хэтрэхгүй байх ёстой.
Самбарт байрлуулах аппарат ба хэмжүүрийг зэс ба хөнгөн цагаан бүрээстэй утсаар холбосон байна.
Цахилгаан байгууламж, тоног төхөөрөмжүүдийн дүрмийн дагуу самбарт холболт хийсэн шиний
залгалт хийгдээгүй бүх гадаргууг түүний байрлалтаас хамааруулж доорхи заасан өнгийн халалтанд
тэсвэртэй тусгаарлах материалаар бүрсэн байна.
Фазын төрөл
Шиний өнгө
Шиний байрлалт
А
Шар
Дээд талд / зүүн гар /
В
Ногоон
Дунд
С
Улаан
Доод талд / баруун гар /
Самбарын хаалганы дотор талд салбарлах шугам, хэрэглэгчийн нэрийг бичих бололцоотойгоор
зурагдсан самбарын цахилгаан бүдүүвч схем, тэмдэглэгээ байх ба хаалганы гадна талд аюулгүй
ажиллагааны анхааруулах зориулалтын плакат, бичлэг хийсэн байна.
Хүчний хуваарилах самбарыг үйлдвэрлэхдээ Улаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээ хувьцаат
компаний батлагдсан загварын дагуу угсарч хийнэ.
Хуваарилах байгууламж дотор тавигдах самбар /Загвар, хийц, хэмжээ/
Цахилгааны хуваарилах самбар нь нэг ба хоёр талын үйлчилгээтэй байж болно.
Цахилгааны хуваарилах самбарын гаднах арьс, хаалга, нугас нь гажилтгүй, хаалганууд нь уян хатан
гадагшаа 120 градусаар нээгддэг ба маш сайн хаагддаг байна. Хаалгыг бариулаар эргүүлж дотор
талаас нь түгждэг байх ба тусгай түлхүүртэй далд цоожтой байх ба нүх нь хамгаалалттай байна.
Хэрэв цахилгааны хуваарилах самбарт автомат тавигдах бол нүүрэн талын хаалган дотор давхар
хаалттай байж болох ба автоматын бариулыг хаалтны гаднаас үйлдэл хийхээр зориулалтын нүх
гаргасан байх ба 1.5-2.0 мм-ийн зузаантай төмрөөр хийсэн байна.
Хүчний тоноглолууд суурилагдах цахилгааны хуваарилах самбарын хаалга нь 3-аас доошгүй харин
хэмжих хэрэгслэлүүд /амперметр, вольтметр, ваттметр гэх мэт/ -ийг байрлуулах самбарын хаалга нь
2-оос доошгүй нугастай байна.
Хаалга, хаалтны нугас нь бат бөх, мултардаггүй сайн чанарын хүчитгэсэн төмөрөөр хийх ба амархан
хугарч, гажидаггүй байх ёстой.
ХТП-нй 0,4 кВ-ын ерөнхий хуваарилах самбарын зузаан нь 600 мм-ээс багагүй, өргөн нь зузаанаас
багагүй байна. Өндрийн хэмжээний дээд, доод хязгаар нь 1900 мм-ээс 2300 мм-ийн хооронд байна.
Хоёр секцтэй 0,4кВ-ын хуваарилах самбарт хүчний хоёр трансформаторын оруулга самбарт
тэжээлийн хүчдлийг нүдэнд үзэгдэхүйц байрлалтай байхаар таслах, залгах аппарат сонгож
суурилуулах шаардлагатай.
0,4кВ-ын гаргалга самбарууд дотор тавих таслах, залгах аппаратуудын хоорондын зай болон түүнчлэн
гүйдэл дамжуулах хэсэг, их бие хоорондын зай хэмжээ нь цахилгаан байгууламжийн дүрмийн заалтыг
хангасан байна.
Хоёр секцтэй 0,4кВ-ын хуваарилах самбарын секц холбох аппаратыг нэг ба хоёр секц холбох салгуур
байхаар сонгож түүний гар залуурыг самбарын гадна талаас үйлдэл хийхээр суурилуулах ба түгжээ
бүхий хоригтой байна. 0,4кВ-ын секц холбох аппаратыг нүдэнд үзэгдэхээр нөхцөлөөр хангасан байх
ёстой.
0,4 кВ-ын самбарт тавигдах тоноглолуудын гүйдэл дамжуулах материал, хөндийрүүлэх суурь зэрэг нь
тухайн тоноглолыг үйлдвэрлэсэн үйлдвэрийн паспартонд бичигдсэн ачааллын гүйдэл, хүчдэл болон
бусад параметрүүдийн заалтуудтай таарч байх ёстой бөгөөд цахилгаан гүйдэл даах чадвартай
тоноглол сонгосон байна.
Хуваарилах самбарт суурилагдах тоноглол
Цахилгааны хуваарилах самбар дотор тавигдах хүчний тоноглолууд /таслуур, салгуур, автомат,
рубильник, гал хамаалагч, контактор, сэлгэн залгагч гэх мэт/-ыг үйлчилгээ явуулах тал руу эгц
байрлалд нүдэнд ил харагдахуйцаар байрлуулах ба аппаратуудын таслагдах контактууд нь босоо
тэнхлэгт цуваа байрлалд байхыг хориглоно.
Цахилгааны хуваарилах самбар дотор суурилагдах таслах, залгах аппаратын гар залуур болон алсын
удирдлагын түлхүүрийг аюулгүй ажиллагааг хангах зорилгоор самбарын гадна талд байрлуулсан
байна.
Хуваарилах самбарт нь Хүснэгтэд заасан хэмжээний гүйдэлд тохирох цахилгаан дамжуулах
тоноглолоос бүрдэл болсон байна.
Хэвийн гүйдэл / Ампераар /
Ерөнхий шугам
Салбарлах шугам
1500
1000
1000
600
600
400
400
250
250
100
100
60
Самбарт тэжээл өгөх байдал
Цахилгаан дамжуулагч
хөнгөн цагаан болон зэс шин
Самбар бүрт гэрэлтүүлэг хийж өгөх ба самбарын нүүрэн талд унтраалгаар гэрэлтүүлгийг удирдана.
Самбарт кабелийн оролтыг доод хэсгээр нь чөлөөтэй оруулахаар хийх ба кабелиуд нь босоо
байрлалтай байхаар хомут тогтоогчтой байна.
Нэрийн пайз /Шуурхай ажиллагааны бичлэг, тэмдэглэгээ/
Самбар бүрийн ар болон өвөр талд нь хаяг, бичлэг, дугаар хийж өгнө. Энэ нь самбаруудыг хооронд нь
ялгахад хэрэгтэй бөгөөд сэлгэн залгалт хийхэд андуурахаас сэргийлэх ёстой.
Хүчний хуваарилах самбарын бүх хаяг, бичлэгийг техникийн ерөнхий шаардлагын 8-д заасны дагуу
хийсэн байна.
Цахилгааны хуваарилах самбарын нийлүүлэлт, тээвэрлэлт
Бэлэн болсон самбаруудыг нэг бүрчлэн ашиглагч нь энэ стандартын дагуу шалгаж хүлээн авна.
Бэлтгэгч нь үйлдвэрээс гаргаж буй бүтээгдэхүүний хэсэг бүрт энэ стандартын шаардлагыг бүрэн
хангасан баталгаа болгож доорх агуулга бүхий паспорт дагалдуулна. Үүнд: үйлдвэрийн нэр,
бүтээгдэхүүний нэр, төрөл, бохир жин, үйлдвэрлэсэн он сар, өдөр, ажиллах хэвийн хүчдэл, гүйдлийн
хэмээ, стандартын дугаар, паспортод чанар шалгагч нарын гарын үсэг зурж, тэмдэг дарсан байх ёстой.
Самбар бүрийн хаалган дотор талд доорхи агуулга бүхий хаяг хийсэн байна. Үүнд:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Самбарын төрөл.
Үйлдвэрийн дугаар.
Ажиллах хэвийн хүчдэл /В-оор/.
Ажиллах хэвийн гүйдэл /А-аар/.
Үйлдвэрлэсэн он, сар, өдөр.
Стандартын дугаар.
Чанар шалгагчийн дугаар.
Самбарын хаалганы дотор талд салбарлах шугамын хэрэглэгчийн нэрийг бичих бололцоотойгоор
зурагдсан самбарын цахилгаан бүдүүвч байх шаардлагатай. Салбарлах шугам бүрийн А фазын
орчимд зүүнээс баруун тийш дугаарласан дарааллын дугаар байх бөгөөд хаалганд зурагдсан
бүдүүвчийн салбарлах шугамуудыг мөн адил дугаарлана.
Самбарын бүрдэлд багтах хэрэгслүүдийг тээвэрлэлтийн үед хаягдаж гээгдэхгүй, эвдэрч хэмхрэхгүй
байдлаар самбарын дотор талд бэхлэж өгнө.
Хуваарилах самбаруудыг хадгалж тээвэрлэхдээ ус, чийг, эвдрэл гэмтлээс хамгаалан босоогоор нь
давхарлалгүйгээр өрж ачсан байх ёстой.
Цахилгааны хуваарилах самбарын гаднах арьс нь цэвэрхэн хийцтэй, бат бөх, сайжруулсан төмрөөр
хийж сайн гагнагдсан, тээвэрлэлт, суурилуулалтын үед гарах доргио, чичиргээ болон бусад гэмтэлд
тэсвэртэй байх ёстой.
Самбарын материалын галын тэсвэрлэлтийн байдал ба будаг
Цахилгааны хуваарилах самбарын гадаргууг хийсэн материал нь металл байна.
Цахилгааны хуваарилах самбарын будгийг техникийн ерөнхий шаардлагын 10 дугаар заалтын дагуу
хийнэ.
6.6.19. Тоолуурт тавигдах техникийн шаардлагууд
Гурван фазын тоолуурт тавигдах ерөнхий шаардлагууд (380)
Монгол Улсын загварын туршилтад хамрагдсан байх
Нарийвчлалын ангилал: 1.0
Мэдрэх гүйдэл: 1-4 мА
Ажиллах давтамжийн хязгаар: 50Гц±5%
Цахилгаан эрчим хүчийг 3 буюу түүнээс доошгүй тарифаар тооцох боломжтой байх
Актив, реактив энергийг тарифаар тоолдог байх
Чадлын хамгийн их утгыг бүртгэдэг байх
Ачааллын график хадгалдаг байх
Фаз тус бүрийн хүчдэл, гүйдэл, чадлын коэффициент, сүлжээний давтамжийн хэмжээг
тооцдог байх
Гадны төхөөрөмжтэй холбогдох арга: RS-485, IR (Хэт улаан туяа)
Батарейны ажиллах хугацаа 10 жилээс багагүй
Батарейны цэнэгийн хэмжээг тоолуурын дэлгэцээс харах боломжтой байх
Үйлдвэрийн баталгаат хугацаа: 36 сараас багагүй
Тоолуурын тухайн эгшинд аль тарифын горимд ажиллаж байгааг харах, тухайн тарифыг
өөрчлөх боломжтой байх
Тоолуурын цагийг тохируулах боломжтой байх
Тоолуурын заалтыг тэглэх боломжтой байх
Тоолуурын програм хангамжид нэвтрэх эрхийг нууц кодоор хамгаалах, уг нууц кодыг өөрчлөх
боломжтой байх
Тоолуурын програмын хэл, ашиглалтын заавар монгол, англи хэл дээр байх
Тоолуурын нүүр дээрээс үйлдвэрлэгчийн нэр, тоолуурын марк, нарийвчлалын ангилал,
үйлдвэрлэсэн он, ажиллах хүчдэл, гүйдэл, максимум гүйдэл, тоолуурын тогтмол,
хамгаалалтын зэрэг(IP64), Тоолуурын утасны тоо(3 буюу 4) зэргийг харах боломжтой байх
Тоолуур нийлүүлэгдэхээс өмнө сургалт явагдсан байх
100 В-ын тоолуурт тавигдах техникийн шаардлагууд
Монгол Улсын загварын туршилтанд хамрагдсан байх
Нарийвчлалын ангилал: 1.0
Ажиллах хүчдэл: 3x57/100B
Гүйдэл: 1-5(10) A
Мэдрэх гүйдэл: 1-4 мА
Ажиллах давтамжийн хязгаар: 50Гц±5%
Жин: 2кг-аас ихгүй
Ашиглалтын хугацаа: 30 жилээс доошгүй
Цахилгаан эрчим хүчийг 3 буюу түүнээс доошгүй тарифаар тооцох боломжтой байх
Актив, реактив энергийн хоёр талын урсгал тоолдог байх
Чадлын хамгийн их утгыг бүртгэдэг байх
Ачааллын графикийг хадгалдаг байх
Фаз тус бүрийн хүчдэл, гүйдэл, чадлын коэффициент, сүлжээний давтамжийн хэмжээг
тооцдог байх
Холболтын арга (Communication method): RS-485, IR(Хэт улаан туяа)
Холбогдох зай: RS-485: 1.4 км-ээс багагүй, IR: 2 м-ээс багагүй
Батарейны ажиллах хугацаа: 10 жилээс багагүй
Батарейны цэнэгийн хэмжээг тоолуурын дэлгэцээс харах боломжтой байх
Тоолуурын тухайн эгшинд аль тарифын горимд ажиллаж байгааг харах, тухайн тарифыг
өөрчлөх боломжтой байх
Тоолуурын цагийг тохируулах боломжтой байх
Тоолуурын заалтыг тэглэх боломжтой байх
Тоолуурын програм хангамжид нэвтрэх эрхийг нууц кодоор хамгаалах, уг нууц кодыг өөрчлөх
боломжтой байх
Тоолуурын програмын хэл, ашиглалтын заавар монгол, англи хэл дээр байх
Тоолуурын нүүр дээрээс үйлдвэрлэгчийн нэр, тоолуурын марк, нарийвчлалын ангилал,
үйлдвэрлэсэн он, ажиллах хүчдэл, гүйдэл, максимум гүйдэл, тоолуурын тогтмол,
хамгаалалтын зэрэг(IP64), Тоолуурын утасны тоо(3 буюу 4) зэргийг харах боломжтой байх
Тоолуур нийлүүлэгдэхээс өмнө сургалт явагдсан байх ёстой.
Хэрэглэгчийн суурилагдсан чадлаас хамааран тоолуурт тавигдах шаардлага
Улсын
бүртгэлд
орсон байх
шаардлагатай
эсэх
д/д
Хэрэглэгчийн төрөл
Тоолуурын үзүүлэлт
Программ
хангамж нь
шаардлагатай
эсэх
1
Төмөр үйлдвэрийн
болон өндөр
хэрэглээтэй бусад
үйлдвэр, барилга аж
ахуйн нэгж, /201 кВт
буюу дээш/
Ачааллын график хадгалдаг
P,Q чадлыг тарифаар тоолдог
RS-485, IR гаралттай байна.
(Мөн бусад бүрэн электрон
тоолуурт тавигдах
шаардлагыг бүрэн хангасан
байна.)
Тийм
Тийм
2
ААН-үүд /70 кВт буюу
дээш 200 кВт хүртэл/
Бодит болон хуурмаг чадлыг
тарифаар тоолох боломжтой.
RS-485 гаралтай (Мөн бусад
бүрэн электрон тоолуурт
тавигдах шаардлагыг бүрэн
хангасан байх
Тийм
Тийм
3
Хуурмаг хэрэглээг
тооцох жижиг үйлдвэр,
аж ахуйн нэгж,
дэлгүүр/70 кBт хүртэл
хэрэглээтэй/
Бодит болон хуурмаг чадлыг
тоолох боломжтой RS-485, IR
гаралттай бүрэн электрон
шууд 100А-ийн тоолуур байх
Тийм
Тийм
4
Тарифаар тооцох
шаардлагатай бага
хэрэглээтэй аж ахуйн
нэгж болон ахуйн
хэрэглэгч дээр /70кВт
хүртэл/
Бодит болон хуурмаг чадлыг
тоолох боломжтой RS-485, IR
гаралттай бүрэн электрон
шууд 100А-ийн тоолуур байх
Тийм
Тийм
5
Гэр хорооллын
хэрэглэгчдэд
зориулагдан хотын
хөрөнгө оруулалтаар
буюу бусад хөрөнгө
оруулалтаар баригдаж
буй шугамаас
тэжээгдэж буй айл
өрхөд
Актив энергийг тоолдог, 40А,
RS-485,IR гаралттай байх.
Тийм
Тийм
6
Шинээр ашиглалтад
орж буй орон сууцны
айл өрх
Актив энергийг тоолдог, 40А,
RS-485,IR гаралттай байх.
Тийм
Тийм
7
40 кВт хүртэлх
хэрэглээтэй 0.4кВ-ын
хэрэглэгч дээр
суурилуулах шууд
тоолуур
Электрон тоолуур байж
болно. /импульсийн/
Тийм
Тийм
8
Дэд өртөө /1000кВА
Бодит болон хуурмаг энергийг
Тийм
Тийм
хүртэл чадлын бүх дэд
өртөөнд /
9
Дэд өртөө /1001кВА-аас
дээш чадлын бүх дэд
өртөөнд /
тоолох боломжтой, тарифтай
бүрэн электрон тоолуур байх
RS-485 гаралттай
Ачааллын график хадгалдаг
P,Q чадлыг тарифаар тоолдог
RS-485, IR гаралттай
байна.(Мөн бусад бүрэн
электрон тоолуурт тавигдах
шаардлагыг бүрэн хангасан
байх)
Тийм
Тийм
6.6.20. Гэрэлтүүлэг (дотор, гадна)
Ерөнхий
Энэ хэсэгт төлөвлөгдөж буй цэвэрлэх байгууламжийн үйлдвэрийн барилга, биологи цэвэрлэгээний
блок, механик цэвэрлэгээний блок, Захиргаа, аж ахуйн барилга, Дренажийн усны блок, Харуулын
байр, дэд өртөөний барилгын дотор болон гадна талд суурилуулах гэрэлтүүлгийн төвшин, стандарт
шаардлагын талаар өгүүлнэ.
Зураг төсөл, материал, бүтээгдэхүүн
Байгууламжууд, тоноглолуудын гадна болон дотор талын бүх гэрэлтүүлгүүд Монгол улсын стандарт
практикт нийцсэн байна. Дор үзүүлсэн өгөгдөлд дээр дурдсан байгууламжууд,
тоноглолуудын гэрэлтүүлгийн төвшингийн ерөнхий хэмжээ ямар байхыг үзүүлэв.
¹ Зүйл Гэрэлтүүлгийн төвшин (LUX)
1. Тоолуурын өрөө 200 Люкс
2. Насосны байр 200 Люкс
3. Жорлон 70 Люкс
4. Шат 100 Люкс
5. Замын гэрэлтүүлэг 10 Люкс
6. Ажлын байр 300 Люкс
7. Бага хүчдэлийн өрөө 300 Люкс
8. Трансформаторын талбай 50 Люкс
Тайлбар: 1 Люкс = 0.09290 фут лаа
Суурилуулах
Энэ төслийн дагуу суурилуулах гэрэлтүүлэг нь бат бөх төмөр тороор бүрсэн амархан эвдэрч
хэмхэрхээргүй хашлагатай байх ёстой. Гадна ба дотор талд хийх гэрэлтүүлгийг төлөвлөхдөө дараах
гол хүчин зүйлүүдийг харгалзаж үзэх шаардлагатай. Үүнд:
1. Үйлдвэрийн барилгын копрессорын өрөө, Урвалжийн материалын агуулах, насосны өрөө,
механик цэвэрлэгээний цех үйлдвэрийн зориулалттай хамгаалалттай ФСП1и гэрэлтүүлэгч
төлөвлөж өгсөн.
2. Үйлдвэрийн зам ба гаднах хэсгийн гэрэлтүүлгийг дээр тодорхойлсон эвдэрч хэмхэрхээргүй
хашлага бүхий 50 Ваттын гудамжны гэрэл/гэрлийн шонгоор хийнэ.
3. Ажлын өрөө, бага юмуу өндөр хүчдэлийн өрөө, жорлон, шат зэрэгт хайрцаг хэлбэрийн өдрийн
гэрэл суурилуулна.
4. Гудамж ба харуулын гэрлүүдийг дугуй төмөр шон дээр байрлуулна. Хэт ачаалал, богино
холбоос, гистерезис, хөдөлгөөнгүй гүйдэл зэргээс хамгаалах үүднээс насосны байрнаас бусад
бүх газарт байгаа гэрэл/сэнс зэргийг рояль хэлбэрийн таслуураар хянана.
5. Утсуудыг далд сүвчилсэн системээр хийнэ. Цахилгааныг PVC дулаалгатай PVC гадаргуутай
хөнгөн цагаан дамжуулагч бүхий кабель утсаар дамжуулан хангана.
6. Хүнд гэрэлтүүлэг, кабель утаснууд ихээр хийгдэх газруудад гэнэтийн богино холболтоос болж
түймэр гарч болзошгүй тул гал унтраах багаж хэрэгслийг хангана.
6.6.21. Цахилгааны тоног төхөөрөмж ерөнхий шаардлагууд
Хийц, материал, бүтээгдэхүүн
Цахилгааны тоног төхөөрөмж нь 220 вольт, нэг фаз, 50 герцийн эсвэл тусгайлан тодорхойлсон бол
380 вольт, 3 фаз, 50 герцийн цахилгаан хангамжтай байна. Хэрэв аюулгүй ажиллагаа эсвэл
цахилгааны хэрэгслүүдэд бага хүчдэл шаардлагатай бол Гүйцэтгэгч тохирох трансформаторыг
нийлүүлэн суурилуулна.
Цахилгаан тоног төхөөрөмж нь дотоодод мөрдөж буй хууль дүрэм, ПУЕ, ПТЕ-д нийцэж байх ёстой.
Гүйцэтгэл
Гүйцэтгэгч нь бүх тоног төхөөрөмжийн цахилгааны эд хэсгүүд болон бусад цахилгааны бүрэлдэхүүн
хэсгүүд цахилгааны хангамждаа таарсан байхаар ажлаа уялдуулан зохицуулна.
Гүйцэтгэгч нь хэрэв эдгээр техникийн тодорхойлолтоос өөр зүйлийг шаардаагүй
бол хэлхээ таслууруудаар төхөөрөмжлөгдсөн дан самбараар дамжуулан ажлын
хэсгүүдийг цахилгааны эх үүсвэрт холбох холболтыг хийнэ.
Монгол улсын норм, ПУЭ, зураг болон энэ техникийн тодорхойлолтод шаардсаны дагуу
суурилуулсан цахилгааны тоног төхөөрөмжийг газардуулгын системд зохих ёсоор холбоно.
Нам хүчдэлийн цахилгаан төхөөрөмж стандартууд
цахилгаан төхөөрөмжүүд нь дараах стандартуудыг хангах шаардлагатай.
1. монгол улсын стандарт болон дүрмүүд
2. iec олон улсын цахилгаан техникийн стандарт шаардлагууд
3. захиалагчийн зөвшөөрсөн бусад улсын стандартууд
дээр дурдсан стандарт болон аюулгүйн дүрмийн шаардлагууд нь төслийн шийдэл, гүйцэтгэл, бараа
татан авалт болон цахилгаан системийн суурилуулалтыг шалгахад ашиглагдана.
Механик хамгаалалт
бүх төрлийн металл объектууд нь зэврэлтэд тэсвэртэй, эсвэл хамгаалалттай байх ёстой. гүйцэтгэгч нь
энэ шаардлагыг хангахуйц тоног төхөөрөмжийг сонгох шаардлагатай. хана болон шалан дээр
суурилуулах дан кабелиудыг хоолойнд сүвлэнэ.
шалан дээр суурилуулах кабелийг гадны механик нөлөөнөөс хамгаалахын тулд тохиромжтой зузаан
бүхий зориулалтын металл тавиур ашиглана.
кабелийн залгаа болон нүхийг битүүмжлэхдээ төхөөрөмжийг суурилуулсны дараа тусгай
зориулалтын залгаагаар битүүмжилнэ. битүүмж нь галд 60 минут хүртэл хугацаанд тэсвэртэй байна.
төхөөрөмжийн залгааны болон холбох хайрцагнууд нь ханан дээр суурилуулдаг хөнгөн цагаан болон
төмөр хийцтэй, цахилгааны төхөөрөмжид зориулагдсан байна.
Нам хүчдэлийн кабель
цахилгааны хүчний кабелиуд нь хамгийн багадаа хөндлөн огтлолын талбай нь 2.5мм2 – аас багагүй
байх ба зэс дамжуулагчтай байна.
төгсгөлийн төхөөрөмж рүү салбарласан кабель нь хамгийн багадаа хөндлөн огтлол нь 1.5мм2 байна.
цахилгаан тэжээлийн систем нь хатуу газардуулгатай neutral, 3 фаз бүхий утастай байна. нэг neutral,
нэг хамгаалалтын газардуулгын дамжуулагч ашиглагдана.
нэг фазын системд 3 дамжуулагчтай кабель ашиглах бөгөөд нэг нь фазын дамжуулагч, нэг нейтрал,
нэг хамгаалалтын газардуулгын дамжуулагчаас тогтоно.
бүх кабель нь pvc тусгаарлагчтай, металл экран бүхий pvc бүрээстэй байна. металл экран нь хөнгөн
цагаан эсвэл зэсээс тороор хийгдсэн байна.
давтамж хувиргууртай моторын кабелиас үүсэх радио давтамжийн нөлөөг бууруулахын тулд
хамгаалалтын бүрээсний дамжуулах чадвар хамгийн багадаа фазын дамжуулагчийн 1/10 байх
шаардлагатай.
Удирдлагын кабель
удирдлагын кабель нь цахилгааны кабельтай адилхан pvc тусгаарлагч бүхий pvc бүрээстэй, зэс
дамжуулагчтай кабель байна.
230в – ийн удирдлагын кабелийн хамгийн бага хөндлөн огтлол нь 1.5мм2-с багагүй байна. электрон
хэлхээний тогтмол 24в – ийн кабелийн хамгийн бага хөндлөн огтлол нь 0.5мм2 байна.
Нам хүчдэлийн таслуур
нам хүчдэлийн таслуурын самбар нь үйлдвэрт хийгдсэн металл хайрцаг бүхий дотор байрлуулах
зориулалттай байна.
шинээр хийгдэх таслуурын самбарууд нь iec стандартын 439 – д заагдсаны дагуу зохиомж, хийж,
шалгалт хийгдсэн байна.
таслуурын самбар нь номинал системийн хүчдэлд ажиллах зориулалттай байх ба таслуур болон бусад
тоноглолууд нь богино залгааны гүйдлийн динамик болон дулааны нөлөөг тэсвэрлэх чадвартай,
материал болон хүнд аюулгүй байх шаардлагатай.
таслуурын самбарын мэдээллийг тендерийн баримт бичгээс үзнэ үү.
самбарын хамгаалалтын зэрэг нь ip23.
самбар бүр термостат удирдлага бүхий 50вт – ийн халаагчтай байна.
таслуурын самбар нь доод талаасаа кабелийн оруулгатай байна. кабель суурилуулсны дараах
кабелийн оруулгын аливаа нүх, сул зайг шатамхай бус материалаар битүүмжилнэ. тусгаарлах
материал нь галд 60 мин хүртэл тэсвэртэй байна.
хутга – төрлийн гал хамгаалагч таслууртай хамт суурилуулах бөгөөд операторын ажиллагаанаас
хамаарахгүй таслах функцтай байна.
эргүүлдэг төрлийн гал хамгаалагч нь ерөнхий оруулгын таслууртай хамт хуваарилах самбар бүрд
эсвэл гал хамгаалагчийн самбарт байрлана.
гал хамгаалагчуудыг moulden case circuit breakers (mccb) эсвэл micro circuit breakers (mcb) – р солих
боломжтой. самбар бүр гаргалгааны кабельд зориулсан тусдаа гаргалгаатай байна. кабелийн гаргалгаа
бүр тэжээж байгаа хэлхээний нийт гүйдлийн хэмжээнд тохирсон ачааллыг даах хэмжээнд байна.
кабелийн гаргалгаа нь кабель тогтоох бэхэлгээтэй байна. кабелийг суурилуулахдаа ам метрээр
хэмжиж болохуйц байрлуулна. шалнаас төхөөрөмж хүртэлх хамгийн бага зай 400м ээс багагүй байна.
кабелийн төгсгөвч болон шин төмрүүд ирээдүйд хялбар өргөтгөх боломжтой байхаар хийнэ.
самбар бүр ирээдүйд өргөтгөж болох 20% сул зайтай байна. нөөц гал хамгаалагч, хамгаалалтын
бүрээс, тусгай багаж хэрэгслүүдийг нийлүүлэх барааны жагсаалтад оруулж тооцно.
бүх шаардлагатай гал хамгаалагчууд хуваарилах самбарт бүрэн суусан байна. гурван удаагийн нөөц
гал хамгаалагчийг төмөр хайрцаганд хийж хуваарилах самбарт бүрд дагалдуулах буюу хуваарилах
самбарын өрөөнд байрлуулна.
Тэжээлийн хуваарилах самбар
самбар нь iec 439 – д заагдсаны дагуу дизайн, угсралт, шалгалт хийгдсэн байна. самбарын байрлах
байршлаар хамаарч дараах хамгаалалтын зэрэг шаардагдана.
гадна байрлах, үйлдвэрийн орчинд ip54
дотор байрлах, температурын хэвийн нөхцөлд ip23
хуваарилах самбарууд нь нэг төрлийн хийцтэй байна.
гал хамгаалагч болон таслах бариул нь шалнаас 1700мм –өндөрт байрлаж болохгүй. хуваарилах
самбар нь 3мм зузаантай төмөр хавтан хийцтэй эсвэл бэхэлгээ нь хананаас 200мм зайд байна.
холбогдсон ачаалал нь фаз тус бүрд жигд хуваарилагдах ёстой. хуваарилах самбарын гадна тал ижил
өнгөөр будагдсан байна. кабелийн оруулга, кабелийн болон хоолойны залгаа нь кабелийн болон
хоолойнд таарсан тохиромжтой хэмжээтэй байна. уян кабелиуд pvc тусгаарлагчтай, stramded буюу
зөөлөн голтой байна. хуваарилах самбар бүр ирээдүйд өргөтгөх 20% нөөц сул зайтай байна. нэг
удаагийн иж бүрэн гал хамгаалагчаар тоноглогдсон байна. гурван удаагийн нөөц гал хамгаалагчийг
нөөцөд нийлүүлнэ.
Сэлгэн залгуур
сэлгэн залгуур болон таслуурууд iec стандартын дагуу угсрагдаж шалгасан байх шаардлагатай. Гар
удирдлагатай залгуур нь түгжих механизмтай байх шаардлагатай. Сэлгэн залгуур бүр байрлалын
төлөвийг хянах болон цахилгааны хориг хийх нэмэлт контакттай байна. Гар болон алсын удирдлагын
түлхүүр нь алсын удирдлага дээр тавигдсан үед сэлгэн залгуурыг PLC програмчлагддаг логик
контроллёроос удирдах боломжтой байна. Сэлгэн залгуур, таслуурын байрлал болон газардуулгын
алдааны төлөв PLC системд хянагддаг байна. Алдааны мэдээллүүд PLC удирдлагын системд
хянагддаг байна. Хэмжилтийн утгууд PLC удирдлагын системд хянагддаг байна .
Нам хүчдэлийн таслуур (acb)
таслуур нь 3- эсвэл 4 фаз бүхий, iec publication 947-2. стандартыг хангасан байна. ажиллах механизм
нь мотороор залгагддаг, таслах механизм нь пүрш байна. товч дарж залгагдах ба таслах удирдлагыг
хийх ороомогтой байна. бүх нам хүчдэлийн таслуур нь нам хүчдэл, хүчдэлийн баланс алдагдах, хэт
ачаалал, гүйдэл хэтрэх болон газардуулгын алдааны хамгаалалтын релейтэй, эдгээр релей нь өөрийн
гүйдлийн трансформатороос тэжээгддэг бие даасан хугацааны доор дурдсан үзүүлэлттэй байна.
a) хэт ачаалал, over-load, setting adjustable 0.5-1.0*current rating.
b) very inverse characteristics adjustable to give 4-20 seconds delay at 6*current setting.
c) independent time, setting adjustable instantaneous – 0.9 sec.
d) earth fault, setting adjustable 0.1 – 0.6 * current rating.
e) earth fault independent time delay adjustable instantaneous – 0.9 sec.
Цутгамал гэртэй агаарын таслуур (mccb)
mccb нь гүйдлийн хязгаарлах төрлийн байна. mccb нь фаз тус бүрдээ дулааны соронзон элементтэй
байна. iec292 шаардлагыг хангасан байна.
Автомат гал хамгаалагч (mcb)
mcb нь iec 947-2 – д нийцсэн, богино залгааны гүйдлийн хэмжээ 10 ka –с багагүй байна. гар
удирдлагын механизм нь чөлөөтэй таслах ба автомат таслах механизм нь дулааны болон соронзон
байна. 2 болон түүнээс олон mcb–г гар ажиллагааны механизм нь хоорондоо холбогдоогүй олон
фазын системд ашиглахыг хориглоно.
Моторын залгуур буюу асаагч
моторын залгуур (direct-on-line starters) iec publication 292 – г хангасан байна. контактор нь iec
publication 158-1 ийн шаардлагыг хангасан байна. контактор нь 230в/50гц – ороомогтой байна. хэт
ачааллын релейнүүдийг тухайн моторын заагдсан номинал гүйдлийн дагуу тохируулна. хэт ачааллын
релей нь контакторыг солихгүйгээр өөр чадлын релейгээр хялбар солих боломжтой, сугардаг
залгууртай байна. хэт ачааллын релей нь аларм болон нэмэлт релей залгах нэмэлт контакттай байна.
мотор ачаагчийн бүх иж бүрдэлүүд нь нэг самбарт байрлана.
Тоног төхөөрөмж
бүх тоноглол, төхөөрөмж болон хамгаалалтын релейнүүд нь самбарт тогтоосон ба шалны түвшнээс
шалгах, алдааг илрүүлэхэд хялбар байдлаар суурилсан байна. амперметр, вольтметр нь 1.5 класс
бүхий нарийвчлалтай байна. цахилгааны тоолуур нь 2.5 класс нарийвчлалтай iec 51 стандарт хангасан
байна. амперметр, нь 5а эсвэл 1а оролттой байх ба бусад амперметрүүд тухайн байгууламжид бүгд
ижилхэн байна. амперметрийн хэт ачааллын зэрэг нь моторын хэлхээнд 5 дахин их байна. амперметр
нь максимум утгыг харуулсан хөдөлгөдөг заагчтай байна. вольтметр нь хүчдэлийн фазыг сонгох
түлхүүртэй байна. Трансформаторын заагдсан ачааллах хэмжээнээс 2/3 дахин их байж болохгүй.
Төгсгөвчүүд
төгөсгөвчүүд гигроскоп (hygroscopic) биш материалаар хийгдсэн байх ба сулардаггүй хийцтэй байна.
төгөсгөвчүүд нь хэмжилтийн тоног төхөөрөмж холбоход бусад төгсгөвчид нөлөөлөхгүй хийцтэй
байна. Терминалууд нь бусад терминалуудад саадгүйгээр хэмжих хэрэгслийг холбох байгууламжтай
байна.
Гал хамгаалагч
63 a – с их гал хамгаалагч нь screw type (the diazed system) байна.
80а хүртэлх гал хамгаалагч нь хутга- төрлийн байна.
гал хамгаалагчийг moulded case circuit breakers (mccb) or miniature circuit breakers (mcb) – р солих
боломжтой.
Давтамж хувиргагч
давтамж хувиргуурын гаралт нь 3 фаз 400 в, 50 гц.
бага чадлын үед оролтын хүчдэл нь 1 фаз 230 в, 50 гц, их чадлын үед 3 фаз 400 в, 50 гц.
давтамж хувиргуур нь давтамж хувиргуураас үүсэх гармоник давтамжийн нөлөөнд автах боломжтой
удирдлагын системээс зайтай байрлана. хэрэв давтамж хувиргуур нь энэ шаардлагыг хангах
байгууламжгүй бол хамгаалах тоноглолтой байна. Давтамж хувиргуур нь дараах төрлийн
хамгаалалттай байна.
а. хэт ачаалал
б. хүчдэл ихсэх
в. хүчдэл багасах
г. температур ихсэх буюу халах
д. газардуулгын алдаа
е. фаз тасрах
цахилгааны өрөөнд байрлах давтамж хувиргуурын битүүмжлэлийн зэрэг ip21, бусад байршилд ip54
байна. шуугианы түвшин болон чадлын алдагдал нь тендерийн материалд заагдана.
Шулуутгагч болон батерей
шулуутгагч нь зориулалтын дагуу ашиглах +/- 1% нарийвчлал бүхий тогтмол гүйдэл, хүчдэлийн
гаралттай, хэрэглэгчийн ачааллын хувилбараас 0-100% - ийн үл хамаарсан, оролтын хүчдэлийн +/10%-с хамаарсан байна. батарейнд зориулсан шулуутгагч нь үргэлжилсэн болон тасралттай ачаалал
авдаг байна. шулуутгагч нь дараах бүрдлээр тоноглогдсон байна.
a) автомат цэнэглэгч
b) оролтын сэлгэн залгагч
c) селектор залгуур: байнгын автомат-хурдан цэнэглэгддэг
d) тогтмол гүйдлийн вольтметр болон амметр
e) хүчдэл уналтыг анхааруулах релей
f) газардуулгын нэвчилтийн релей
дээрх алармыг электрон хэлхээнээс авдаг байна.
батарейнууд нь урьдчилан заасан хугацаанд шаардлагатай арга хэмжээг авч амжихуйц хугацаанд
хэрэглэгчийг тэжээлээр хангах хүчдэлийг гаргаж ажиллана. батарей нь богино залгааны үед гэмтэхээс
сэргийлсэн гал хамгаалагчтай байна. шаардлагатай рак зогсуур болон суурилуулалтын тоноглолын
хамт байна. батарей болон шулуутгагчийн битүүмжийн зэрэг ip23
Газардуулга
Цахилгааны суурилуулалт нь IEC 364 – стандартад заагдсан нөхцөлийн дагуу хамгаалалтын
газардуулгын системтэй байна. Өндөр болон нам хүчдэлийн систем нь тухайн дэд станцтай
холбогдсон байна. Газардуулгын электрод болгон 50х50х5мм цайрдсан ганг газарт зоох ба
газардуулгын дээд үзүүр нь газрын хөрснөөс доош 0,7 м –ээс дээшгүй гүнд байна. Газардуулгын
хүрээг хооронд нь 40х4мм цайрдсан гангаар бүслүүр хийж холбож өгнө. Үйлдвэрийн барилга
байгууламжууд нь нэгдсэн нэг газардуулгын системтэй байх ба эсэргүүцэл нь "Цахилгаан
байгууламжийн дүрэм"-ийн 1.6-р зүйлийн дагуу аль ч улиралд 4 Ом-оос ихгүй байна.
6.7.
ХОЛБОО ДОХИОЛОЛ, АВТОМАТ УДИРДЛАГЫН ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ
6.7.1. Ерөнхий шаардлага
Энэ хэсэгт цэвэрлэх байгууламжийн автомат хяналт ба холбоо дохиоллын системд шаардагдах тоног
төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн техникийн тодорхойлолтууд болон угсралт туршилтын ажил явуулах
норм, дүрмүүдийг тодорхойлов.
Удирдлага хяналтын компьютер
-
Төв процессор - CPU i3 intel
Шуурхай санах ой - Ram DDR3 4GB
График карт - GPU onboard
2 порттой сериал адаптер RS232 - 2 Port PCI RS232 serial adapter
Хулгана
Гар
LCD Дэлгэц 19 инчийн өргөн дэлгэц
Удирдлага хяналтын HMI SCADA программ хангамж
-
Нийт 12 ш ПЛК холбогдож нэг систем болж ажиллуулах мөн технологийн процессыг
дүрсжүүлсэн SCADA систем бүхий цогц программ хангамж.
Програмчлагдах логик контроллёр /LS master-k120 K7M-DT20U/ PLC
-
12 ширхэг тоон оролт, 8 ширхэг релены тоон гаралттай
Тэжээл 85-264VAC 50/60Hz
Программын багтаамж 10ksteps
Программ уншин циклийн хурд 0,1us/step
Програмчлагдах логик контроллёр /LS master-k120 K7M-DT60U/ PLC
-
36 ширхэг тоон оролт, 24 ширхэг релены тоон гаралттай
Тэжээл 85-264VAC 50/60Hz
Программын багтаамж 10ksteps
Программ уншин циклийн хурд 0,1us/step
Аналоги оролтын модуль /LS G7F-AD2А/ A/D
-
4 сувагтай
4-20mA гүйдлийн оролттой
0-10V хүчдлийн оролттой
Холбогч кабелиар програмчлагдах логик контроллёртой холбогдоно.
Мэдрэгч дэлгэц бүхий компьютер /LS XP70-TTA (B)/ DC/ DS
-
Аналоги мэдрэгч LCD дэлгэцтэй
Тэжээл 12-24VDC
Сериал оролттой RS232С , RS485
Хэмжээ 243 х 317 х 73 мм
Усны зарцуулалт хэмжигч тоолуур /ONICON F-4000/ FM
-
Тэжээл 85-264VAC 50/60Hz
4-20 мА , 0-10V сигналын оролттой
Усны зарцуулалтыг өдөр сараар архивлан хадгалах санах ойтой
Усны түвшин, температур мэдрэгч /Apilsens SG25/ LTS
-
Тэжээл 12-24VDC
4-20 мА , 0-10V сигналын гаралттай
-30 - +50 градус мэдрэх хүрээтэй
Усны булингар мэдрэгч /Apilsens SG25/ BS
-
Тэжээл 12-24VDC
4-20 мА , 0-10V сигналын гаралттай
0-100% мэдрэх хүрээтэй
Агаарын даралт мэдрэгч PDS
-
Тэжээл 12-24VDC
4-20 мА , 0-10V сигналын гаралттай
0-10Bar мэдрэх хүрээтэй
Усны түвшин мэдрэгч /Apilsens SG25/ LS
-
Тэжээл 12-24VDC
4-20 мА , 0-10V сигналын гаралттай
0-10м мэдрэх хүрээтэй
Хүчилтөрөгч мэдрэгч /Apilsens SG25/ KS
-
Тэжээл 12-24VDC
-
4-20 мА , 0-10V сигналын гаралттай
0-100% мэдрэх хүрээтэй
Хлор мэдрэгч /Apilsens SG25/ CL
-
Тэжээл 12-24VDC
4-20 мА , 0-10V сигналын гаралттай
0-100% мэдрэх хүрээтэй
6.7.2. Холбоо дохиолол
1. Ерөнхий зүйл
Цэвэрлэх байгууламжийн барилгуудын холбоо дохиоллын ажлуудыг энэ
хэсэгт тодорхойллоо.
Зураг төслийн ба технологийн дагуу хийж гүйцэтгэх шаардлагатай
2. Материал хийц
Галын дохиоллын кабелийг UTP кабелиар төлөвлөсөн байна. Үүнийг
угсралтын явцад галд тэсвэртэй зориулалтын кабелиаар сольж угсралтын
ажлыг хийх шаардлагатай.
Ф22мм-н пластмасан хоолойг угсралтын явцад Ф50-70мм-н пластмасан
хоолойгоор солих
Газардуулгыг цахилгааны зургийн дагуу самбарт холболтыг хийх
Камерийн хяналтын системд тэжээлийн хангамж төлөвлөөгүй байна.
Үл тасалдах тэжээлийн блок төлөвлөгдөөгүй байна
Шилэн кабелийн сүлжээнд:
МХС ТӨК-ийн хариуцдаг төрийн өмчийн шугам сүлжээ төлөвлөх.
/шилэн кабелийн сүлжээ оруулахыг зөвшөөрөөгүй бол үндэслэлийг
хавсаргах/
Хөдөлгөөнт үүрэн холбооны сүлжээний өмчлөлийн худаг сувагчлал,
цамхаг ашиглахаар төлөвлөж байгаа бол эзэмшигчийг торуулах
3. Техникийн
шаардлага
Барилгын дотор холбоо, дохооллын сувагчлал ба кабелийн угсралт
MNS 5471 : 2005
Барилга, орон сууц, гудамж талбайд тавих хяналтын камер. Ерөнхий
шаардлага
MNS 6423 : 2013
Барилга байгууламжийн гал унтраах автомат төхөөрөмж, дохиоллын
хэрэгсэл
БНбД 21-04-05
Телефон сүлжээний сувагчлалд зориулсан хуванцар яндан
MNS 5017 : 2001
Кабелийг залгах, муфьтлах. Ерөнхий шаардлага
MNS 5277 : 2003
Кабелийн цахилгааны үзүүлэлт, Ерөнхий шаардлага
MNS 5781 : 2003
Холбооны кабелийн суурилуулалт
MNS 5276 : 2013
Шилэн кабелийн суурилуулалт.
Техникийн шаардлага
MNS 5207 : 2014
Шилэн кабелийг залгах, муфьтлах. Ерөнхий шаардлага
MNS 5278 : 2014
Зэрэг стандартын дагуу угсралтын ажлыг хийж гүйцэтгэх шаардлагатай
Ерөнхий
Мэдээлэл холбоо, дохиоллын гүйцэтгэлийг хийхдээ Монгол улсад мөрдөгдөж буй холбогдох норм
,дүрэм стандартыг баримтлана. Үүнд
-
Галын дохиоллын төлөвлөлт,угсралт хийх БНбД-21-04-05 ,
Барилгын дотор холбоо дохиоллын сувагчлал ба кабелийн угсралт хийх MNS: 5471-2005,
Холбоо мэдээлэл, дохиоллын кабель шугам ба тоног төхөөрөмжийн тэмдэглэгээ MNS: 5532:2005
стандарт
Орчин үеийн байгууллагын МТ-ийн сүлжээ нь 24 цаг, 7 хоног, бүтэн жилийн турш 99,999 хувийн
найдвартай ажиллагаатайгаар хэрэглэгчийн компьютер, клиент /сервер программ хангамж, дуу дүрсэт
холбоо, хяналтын камерь, барилгын автомат удирдлага, ухаалаг гар утас, таблет гэх мэт олон төрлийн
төхөөрөмж, хэрэглээг хангасан мэдээллийн төв шугам байна. Иймд байгуулсан сүлжээ нь дараах
шаардлагуудыг хангасан байна.
-
Байгууллагын сүлжээ нь бүх төрлийн IP төхөөрөмжийг (wired, wireless) өндөр хурдаар
найдвартай холбох чадвартай байна. Үүнд: Сервер компьютер, хэрэглэгчийн компьютер, IP
телефон, хяналтын камерь, ухаалаг гар утас, таблет (iphone8 ipad8 galaxy), автомат удирдлагын
төхөөрөмжүүд (секюрити, галын, А/С, нэвтрэх эрхийн хяналтын төхөөрөмжүүд) гэх мэт.
Сүлжээний холболт нь wired, wireless, VPN гэх мэт олон төрлийн байна.
-
Өндөр нууцлалтай байна. Үүнд:сүлжээний хяналтын (monitoring, intrusion detection), нэвтрэх
эрхийн (access control), бүртгэлийн (logging) нууцлалуудаас гадна физик түвшиний нууцлалууд
мөн хамаарна. Мөн байгууллагын нууцлалын дотоод журам, түүний мөрдөлт өндөр түвшинд
тавигдана.
-
Сүлжээ нь зөвхөн дата мэдээлэл дамжуулах төдийгүй дуу, дүрсийг өндөр түвшинд чанартай
дамжуулах шаардлагатай байна. Өнөө үед өндөр хурдны сүлжээгээр Видео конференц, дотуур
холбоо, Видео сургалт, хяналтын камерын видео дүрс зэргийг дата мэдээллийн хажуугаар
явуулах шаардлагатай болоод байна. Үүүний тулд сүлжээний төхөөрөмж, кабель монтаж нь
өндөр түвшиний QoS хангадаг, IP телефон, IP камерыг PoE (Power over Ethernet) холболтоор
холбодогбайх шаардлагатай болжээ.
-
Цаашид сүлжээний хэрэглээ тасралтгүй өсөх тул сүлжээний хурдыг өнөөгийн хэрэглээнд
хязгаарлахгүй ирээдүйн хэрэгцээнд зориулан өндөр хурдаар холбох шаардлагатай. Сүлжээний
холболт хэрэглэгчийн түвшинд 1 гигабит/сек, сүлжээний төв дээр 10 гигабит/сек байх
шаардлагатай.
-
Найдвартай ажиллагаа нь 99.999 хувь байна. Үүний тулд зөвхөн сүлжээний холболт, төхөөрөмж
нь давхар хамгаалагдсан байхаас гадна түүнийг тэжээж буй цахилгаан хангамж найдвартай байх
шаардлагатай. Сүлжээний бүх төхөөрөмжүүд нь UPS мэтийн хэмнэлт тэжээлийн эх үүсвэрээр
хангагдсан байна.
-
Сүлжээ нь нэгдсэн удирдлагатай байна. Сүлжээний бүх төхөөрөмжийг сүлжээний төвөөс
удирдлагын программаар хянаж, аюулгүй ажиллагаа, найдвартай ажиллагааг хангаж ажиллана.
-
Байгууллагын сүлжээ нь түвшнүүдэд хуваагдсан байна. Үндсэн свич, түгээх свич, сүлжээний
төв рүүтер, файрволл зэргүүд нь сүлжээний хэмжээнээс хамааран 2, 3 түвшинүүдэд хуваагдан
VLAN-уудаар тусгаарлагдсан байна.
Сүлжээний стандарт
Сүлжээний орчинг бүрдүүлэхдээ зориулалтын хамгаалалтын далдлах сувгуудыг ашиглах нь үйл
ажиллагааны тасралтгүй байдлаас гадна байгууллагын дотоод сүлжээнд гаднаас зөвшөөрөлгүйгээр
нэвтрэх эрсдэлээс хамгаалагдсан байхыг тооцон үзэж, стандартын дагуу татах нь зүйтэй.
Сүлжээний кабель монтаж холболтын шаардлага
Сүлжээний кабелийн монтаж нь олон улсын structured cabling стандартын дагуу байна.
-
Сүлжээний үндсэн шугам нь (түгээх түвшний төхөөрөмжөөс төв төхөөрөмж рүү явсан
холболт буюу backbone connection ) нь од хэлбэрийн байх бөгөөд 90 метрээс бага зайд CAT6A
F/UTP кабель, 90 метрээс их зайд single mode шилэн кабель байна. Цахилгааны шугамаас
тусдаа өөрийн сувагчлалаар явна.
-
Сүлжээний түгээх шугам нь (түгээх түвшиний төхөөрөмжөөс хэрэглэгчийн компьютерийн
ханын залгуур хүртэл буюу horizontal connection) 90 метрээс ихгүй урттай CAT6 UTP кабель
байх бөгөөд дараах стандартуудыг хангасан байна. Үүнд: ANSI/ TIA/ EIA- 568-B8 ISO/ IEC
11801:2002 2 ND ED. 2002- 09, IEC 61156- 6 байна. Холболтын сувагчлал нь цахилгааны
сувагчлалаас тусдаа өөрийн сувагчлалаар явсан байна.
-
Шалны сүлжээний розетканаас хэрэглэгчийн төхөөрөмж хүртэл патч кабель нь 10 метрээс
ихгүй урттай CAT6 UTP кабель байна.
-
Сүлжээний түгээс шугам нь түгээх свич дээр патч панелээр дамжин цугларч холбогдоно.
-
Сүлжээний түгээх свич дээр CAT6 патч панел хэрэглэнэ.
Сүлжээний төв төхөөрөмж
Сүлжээний төв төхөөрөмжинд дараах төхөөрөмжүүд орно.
-
Төв свич: Олон улсад танигдсан брэндийн (Cisco8 Juniper, HP гэх мэт) свич байх бөгөөд
VLAN хоорондын рөүтинг, дуу дүрсний трафикын QoS зэргийг хангана. Мөн түгээх свич,
сервер хоорондын холболтыг 1 гигабит хурдаар хийж өгнө. Шилэн кабелийн порттой байх
шаардлагатай.
-
Төв рөүтэр: Интернэт холболт, алсын салбар офисс хоорондын холболтыг хийж өгнө. Мөн
трафик хязгаарлах, порт хаах, анхан шатны нууцлал, хамгаалалтыг хийж өгнө. Олон улсад
танигдсан брэндийн ( Cisco, Juniper гэх мэт) байна.
-
Төв файрвол: Сүлжээний нууцлал, хамгаалалтын төхөөрөмж. Гадны халдлагыг илрүүлэх,
VPN холболт хийх, интернэт трафикийг агуулгаар ньшүүх үүрэгтэй. Олон улсад танигдсан
брэндийн ( Cisco, Checkpoint гэх мэт) байна.
Сүлжээний түгээх холболтын төхөөрөмж
Сүлжээний түгээх холболтын төхөөрөмжинд дараах төхөөрөмжүүд орно.
-
Түгээх свич: Олон улсад танигдсан брэндийн (Cisco8 Juniper, Trendnet гэх мэт) свич байх
бөгөөд VLAN, Power over Ethernet ( PoE нь IP телефон, IP камерийг нэгдсэн тэжээлээр
тэжээхэд хэрэглэгдэнэ), QoS чадвартай. Порт секюрити хийх боломжтой байх шаардлагатай.
Uplink холболт нь 1 гигабит, хэрэглэгчийн порт холболт нь 1 гигабит байна.
-
Access point (AP): AP нь нөүтбүүк, ухаалаг гар утас, таблет ( ipad, galaxy гэх мэт) зэргийг
сүлжээнд холбоход хэрэглэгдэнэ. Сүлжээний үндсэн хэсгээс тусдаа VLAN-аар холбогдох
бөгөөд сүлжээний бусад хэсэгт нэвтрэх эрхгүй байна. Мөн 256 битийн AES кодоор
нууцлагдсан байна. 802.11bgn стандартаар ажиллана.
-
Wireless controller: AP-уудыг нэгтгэн удирдана.
хэрэглэгчидийг бүртгэж сүлжээний нууцлалыг хангана.
Утасгүй
сүлжээнд
холбогдсон
6.7.2.1. Зургийн үндсэн шийдэл
Мэдээллийн дотоод сүлжээ (компьютерийн сүлжээ) (Local area network)
Кабель татах бүх үйл ажиллагаанд TIA/EIA-568-B2 стандартыг баримтлана. Дотоод сүлжээ нь бүх
хэрэглэгчдийн серверийн өрөөнд байрлах төгсгөлийн төхөөрөмжтэй холбосон од хэлбэрийн
топологитой байх ба бүх төгсгөлийн төхөөрөмжид 568В кабелийн схемийг ашиглана.
Компьютерийн дотоод сүлжээнд 8 port-ийн кабелийн хуваарилах төхөөрөмж (patch panel) ашиглах
бөгөөд түүнийг серверийн өрөөнд байрлах стандарт зогсуурт (equipment rack)-д суурилуулах
шаардлагатай. Мэдээллийн сүлжээнд ашиглах, patch panel, хэрэглэгчийн үүр (RG-45 jack) зэрэг бүх
төгсгөлийн тоног төхөөрөмж нь 1000 base –T технологийн шаардлагыг хангасан. Category-6 зэрэгтэй
байх шаардлагатай.
Компьютерийн дотоод сүлжээнд 6 төрлийн хамгаалалтгүй сүлжмэл хос кабель буюу UTP- 4x2x0.6
Cat6 маркын кабел байна. Татах кабель бүрийн төгсгөлд 2м-ийн урттай нөөц үлдээх бөгөөд кабелийн
тавиурын хажууд дүүжин таазны цаана хананд бэхэлж өгнө. Кабелийг татахдаа хурц ирмэг гаргаж
татахыг хориглох ба cat6 төрлийн кабелийн муруйлтын радиус нь багадаа уг кабелийн диаметрээс 5
дахин их байх нь зүйтэй.
Телефон холбооны систем
Телефон хэрэглэгчийн кабель нь 3 төрлийн UTP-2x2x0.4 Cat3 кабель байна. 20 хосын хотын телефоны
оролтын кабелиудыг ТПП-10х2 хосын кабелиар салаалан авч серверийн өрөөнд байрлах төгсгөлийн
төхөөрөмжид цэнэглэнэ. Телефон холбооны бүх төгсгөлийн тоног төхөөрөмжүүд нь category 3
төрлийн стандарт зэрэгжилтэй байх шаардлагатай.
Галын дохиоллын систем
Энэ хэсэгт галын дохиоллын систем орно. Галын дохиолол болон галын аюулыг илрүүлэх систем нь
зураг болон техникийн тодорхойлолтонд заагдсаны дагуу Монгол улсад мөрдөгдөж буй норм ба
дүрмийн хүрээнд гүйцэтгэгдэнэ. Гүйцэтгэгч болон тоног төхөөрөмж нийлүүлэгч нар зураг төсөлтэй
танилцсаны үндсэн дээр материалаа нийлүүлж суурилуулна.
Холбогдох норм ба дүрэм
International Electrotechnical Commission (IEC)
УСТ-3757-14-84 Холбооны ажлын зураг БНбД 21-04-05 Галын дохиоллын төлөвлөлт, угсралт хийх
MNS Барилга дотор холбоо дохиоллын сувагчлал ба кабелийн угсралт хийх
Хамрах хүрээ
Дараах тоног төхөөрөмжийг галын дохиоллын системд ашиглана
a. Галын дохиоллын хяналтын ерөнхий самбар
б. Утаа илрүүлэгч
в. Галын дохиоллыг гараар идэвхжүүлэх хайрцаг
г. Галын дохиоллыг хүлээн авах хайрцаг
д. Галын дууд дохио
е. Холбох утас
Чанарын баталгаа
Галын дохиоллын системд орох тоног төхөөрөмж бүхэн "U.L." зэрэглэлийн чанарын баталгаатай нэг
үйлдвэрлэгчээс авсан байна.
6.7.3
Тоног төхөөрөмж
Галын дохиоллын хяналтын ерөнхий самбар
Самбарын бүрэлдэхүүн хэсгүүд
a. Дохиоллыг хүлээн авагч гэрлэн дохио
б. Хяналтын аппарат
в. Шалгалтын төхөөрөмж
г. Дохиоллын цонх болон дохиоллыг унтраах товч
д. Гал гарч байгааг мэдээлэгч самбар
е. Цахилгааны эх үүсвэр
ё. Хайрцаг
Шалгалтын төхөөрөмж нь бүх үйл ажиллагаа, шугам, утсан холбоостой байх шаардлагатай.
Галын дохиоллын систем
Галын аюулаас хамгаалах зорилгоор Bolid фермийн галын дохиоллын системийг нийт 6 бүсэд хуваан
төлөвлөж өгсөн. Зохих өрөөнүүдэд галын утаагаар ажилладаг мэдрэгчүүд суурилуулж жижүүрийн
өрөөнд байрлах хүлээн авах станцад холбоно.
Галын дохиоллын станцыг хянах самбарын хамт жижүүрийн хажууд суурилуулна.
Галын дохиоллын мэдээлэгчүүд нь 50м2 талбайг мэдрэх чадвартай байх.
Галын дохиоллын мэдрэгчүүдийг дүүжин таазанд ил байрлуулах ба СВВ 1х2х0.5 маркын утсаар
ф16мм-ийн галд тэсвэртэй металл сувагчлалд сүвлэн угсрах шаардлагатай. Холбоо, мэдээлэл,
дохиоллын шугам сүлжээний байгуулалт Серверийн өрөө болон зохих өрөөнүүдийн хооронд татах
кабель утсыг зориулалтын төмөр тавиураар (cable tray) татах ба хэрэглэгчийн үүр (workstation outlet)
кабелийн тавиур хооронд 20мм-ийн диаметр бүхий PVC хоолойг хананд далд угсрах шаардлагатай.
Компьютерийн сүлжээ, телефоны хэрэглэгчийн розеткийг шалны хүрээнд суурилуулна.
Утаа илрүүлэгч
- Шаардагдах үзүүлэлтүүд
(1) Утаа илрүүлэгчийн хэмийн үзүүлэлт
- Утаа илрүүлэгчийн хэмийн үзүүлэлт 4-5 секундэд өрөөний хэмээс 300C-р өсөхөд
(2) Өрөөний тохируулсан хэм:
- Утаа илрүүлэгч нь өрөөний хэм 570 C хүрэх үед дохиолол өгнө
(3) Утаа илрүүлэгчийн ионжуулалт:
- Утаа илрүүлэгчийн ионжуулалтын сувагт утааны хий болон жижиг тоосонцорууд орсноор
идэвхжинэ
(4) Эрчим хүчний эх үүсвэр нь 24V DC байна. Утаа илрүүлэгч нь 18V - 30Vийн хүчдэлд ямарч сааталгүй ажиллах ёстой.
Галын дохиоллыг гараар идэвхжүүлэх хайрцаг
a. Галын дохиоллыг гараар идэвхжүүлэх төхөөрөмж нь хананд суурилагдсан дарах товчтой хайрцаг
байна.
- Гараар дарах товч нь шилэн хамгаалалтай байна.
- Техникийн шаардлага нь доорх хүснэгтэнд үзүүлсэнтэй адил буюу илүү чанартай байна.
Дохиоллыг идэвхжүүлэх цахилгааны хүчдэл Вольт 9,0 ч 28,0
Идэвхтэй байх үеийн цахилгааны хэрэглээ мА 0,1
Хэвийн ажиллах өрөөний хэм , °С -40 ч +60
Хэмжээ, mm 90Ч90Ч45
Жин , kg 0,35
Галын дохиоллыг хүлээн авах хайрцаг
Дохиолол хүлээн авах хайрцаг нь хананд суурилагдана.
Иж бүрдэл нь доорх үзүүлэлттэй байна:
- 20 дохиолол хүлээн авах
- Мэдээлэл хүлээн авах буферийн хэмжээ – 64
- Шаардлагатай хүчдэл 10.2 to 28
- Хэвийн ажиллагаатай үеийн цахилгааны хэрэглээ 24V - 200mA-400mA
- 12V - 300mA-600mA
- Хэвийн ажиллах өрөөний хэм , °С -30- +50
- Хэмжээ 229mm x 136mm x 41 mm
Гүйцэтгэл
Барилгын талбай нь галын аюулыг илрүүлэх бүсүүдэд хуваагдана. Утаа илрүүлэгч нь өрөө болгонд
/бүс болгонд/ суурилагдан давхар бүрийн дохиолол хүлээн авах хайрцагт холбогдоно.
Галын дохиоллын хяналтын ерөнхий самбар нь 1-р давхрын харуул хамгаалалт,
хүлээн авах хэсэгт байрлана.
Утаа илрүүлэгчийн ажиллах талбайн хэмжээ 40м2-с илүүгүй байна. Утаа илрүүлэгч нь дүүжин
таазанд байрлах бөгөөд хоорондын холбоос кабелууд нь CCB 1х2х0,5 марктай байх бөгөөд Ф16мм
галд тэсвэртэй хоолойгоор явна.
6.7.4. Хяналтын камерийн систем
Хамрах хүрээ
Гүйцэтгэгч нь зураг болон техникийн тодорхойлолтонд заагдсаны дагуу гүйцэтгэнэ. Гүйцэтгэгч болон
тоног төхөөрөмж нийлүүлэгч нар зураг төсөлтэй танилцсаны үндсэн дээр материалаа нийлүүлж
суурилуулна
Үүнд: Бүх шаардлагатай хяналтын камер, монитор, холбогч кабель зэрэг тоног төхөөрөмжүүд орно.
Системийн тодорхойлолт
Энэ систем нь тухайн барилга болон орчны олон нийт, үйлчлүүлэгчдийн төлөв байдал, аюулгүйн
болон онцгой нөхцөл байдлын талаар хянах үүрэгтэй. Камерууд нь коридор үүдний хэсэгт байрлана.
Цар хүрээ
Хяналтын камерийн систем нь дараах тоног төхөөрөмжөөс бүрдэнэ.
1) Аналог камер, /IP камер/
2) Өндөр хүчин чадалтай мэдээлэл хадгалагч
3) Хяналтын дэлгэц
4) Видео дүрс хураагч, хугацаа тодорхойлогч
5) Холболтын кабель
6) Бусад ажил
Хяналтын ip камер
Камер нь линз, дүрс дамжуулагч, бүрхүүл, суурь зэрэг зүйлүүдээс тогтоно.
а. Төрөл : Өнгөт CCD Камер
б. Линз : Гар болон автомат ажиллагаатай таталт бүхий фокус нь тохируулагдсан байна
в. Дүрс дамжуулагч : 17 mm CCD; төвийн нарийвчлал нь 600 шугамтай.
г. Дүрс авах арга : Random interlace system.
д. Гэрлийн мэдрэмж : Авч буй дүрсний гэрлийн эрчим нь 10-100,000 люксийн хооронд автоматаар
тохирно.
е. Минимум гэрэлтэлт : 2.71x(F1.4)
ё. Гэрлийн хяналт : Электрон автомат ирис линз
ж. Камерийн суурь : Бэхлэгдсэн
Дараалсан шилжүүлэгч нь дараах үзүүлэлттэй байна.
а. Видео оролт : 8 хүртэл
б. Видео гаралт : Автомат болон цэгэн гаралттай байна.
в. Оролтын сонголт : Автомат буюу цэгэн гаралт нь унтраалгаар бие даан ажиллана
г. Сувгийн тодорхойлолт : Автомат - 8 сигменттэй LED дэлгэц Цэг нь - LED сувгийг заагчтай.
Д. Автомат шилжүүлэгчийн давтамж: 1 - 30 секундийн хооронд хэлбэлзэнэ
Өндөр хүчин чадалтай мэдээлэл хадгалагч
Өндөр хүчин чадалтай мэдээлэл хадгалагч нь дараах үзүүлэлттэй байна.
а. Сигналын формат : 625 шугамтай PAL өнгөтэй
б. Санах ой : 511 x 625 pixel 64 levels
в. Дохиолол : Дотор нь суурилагдсан
г. Дохиоллын үргэлжлэх хугацаа : 10, 20, 30, 60 сек
д. Дэлгэцийн камер : 1 - 8
Хяналтын монитор
a. Төрөл : 8-н видео оролттой өнгөт квод дэлгэц
б. Оролтын эсэргүүцэл : 75 ОМ.
в. Нягтрал : Хэвтэйгээр 700, босоогоор 300-н шугамтай байна
г. Цахилгааны оролт : 220 V, 50 Hz.
д. Цахилгааны хэрэглээ : 65 W.
е. Хяналт : Цайралт, хэвтээ болон босоо тохируулагчтай ON/OFF
ё. Тохируулагч : Шаардлагатай бүх.
Холболтын кабель
Холболтын кабель нь дараах шаардлагыг хангана
1) Дүрс дамжуулалт : Давхар голтой
2) Цахилгаан хангамж : PVC төрөл
3) TV Камерийн удирдлага : PVC төрөл
6.8.
ТӨСЛИЙН ТОВЧ МЭДЭЭЛЭЛ
Барилгын хугацаа:
Барилгын үргэлжлэх хугацаа нь 22 сар байна. Барилга эхлэх хугацаа сонгон шалгаруулалтын явцаас
хамаарч тодорхойлогдоно. Захиалагчтай гэрээ байгуулсан өдрөөс ажил эхлэх хугацааг тооцно. Энд
өвлийн сарууд орох бөгөөд тоног төхөөрөмж нийлүүлэх, тээвэрлэх болон
барилгын материал,
бүтээцүүдийг бэлтгэх гэх мэт техник, технологийн шаардлагын дагуу өвөл хийж болох ажлыг
төслийн менежерийн зөвшөөрлөөр өвлийн улиралд хэрэгжүүлж болно.
Хэрэгжилтийн хуваарь:
Төлөвлөлтийг доорх схемээр улирлуудыг сараар нарийвчилж хийнэ.
Барилгын хуваарь
4 улирал
3 улирал
2 улирал
1 улирал
4 улирал
2019
3 улирал
2 улирал
1 улирал
2018
4 улирал
3 улирал
Ажил
2 улирал
1 улирал
2017
Тоног төхөөрөмж ханган нийлүүлэлт,
барилгын материалын
10 кВ-ын цахилгаан дамжуулах
агаарын шугам ба дэд өртөөний
байгууламж
Бохир ус дамжуулах гол шугам ба
цэвэрлэх байгууламжийн гаднах
инженерийн шугам сүлжээ
Механик
цэвэрлэгээний
болон
биологи цэвэрлэгээний байгууламж
Захиргаа, аж ахуйн
үйлдвэрийн барилга
барилга
ба
Биоцөөрөм ба бусад байгууламжууд
Автомат хяналтын иж бүрэн систем
ба Талбайн тохижилт
6.9.
6.9.1
АЖЛЫН ЗУРАГ, БИЧИГ БАРИМТ, АШИГЛАХ МАТЕРИАЛ
Захиалагч, ерөнхий гүйцэтгэгчийн бичиг баримт
Гүйцэтгэгч нь ажлын зураг, өөрчлөлтийн зураг, инженер геологийн дүгнэлт, техникийн шаардлага,
ажлын график, талбайн журам, төслийн ХАБЭА-н журам, талбайн даалгавар, дүгнэлт гэх мэт
Захиалагч/ Төслийн удирдах нэгжээс ирүүлсэн бичиг баримтыг талбайн оффистоо эмх цэгцтэй
хадгалж бэлэн байлгана.
6.9.2 Гүйцэтгэгчийн бичиг баримт
Гүйцэтгэгч нь өөрийн бичиг баримт болох ажил гүйцэтгэх төлөвлөгөө, график, чанарын төлөвлөгөө,
ХАБЭА төлөвлөгөө, чанарын хяналтын хуудсууд, ажлын журнал, ил далд ажлын актууд, тест
туршилт хийсэн актууд зэрэг бичиг баримтыг эмх цэгцтэй дугаарлан хавтаслаж талбайн оффистоо
бэлэн байлгана.
6.9.3 Норм, стандарт, гарын авлага
Гүйцэтгэгч нь барилга угсралтын үе шат бүрт ажшиглах стандарт, норм дүрэм бусад гарын авлага
баримт бичгийг талбайн оффистоо бэлэн байлгаж ашиглана.
6.9.4 Гүйцэтгэгчийн хийх зураг
Гүйцэтгэгч нь дор дурдсан зургуудыг тухайн ажил эхлэхийн өмнө зурж Төслийн удирдах нэгжээр
батлуулснаар ажил гүйцэтгэх зөвшөөрөл авна.
Үүнд:
- Талбайн зохион байгуулалтын зураг
- Гадна ханын дулаалгын хавтан угсрах деталь
- Цэвэрлэх байгууламжийн барилга тус бүрт инженерийн шугам сүлжээний шугамын трассуудыг
нэгтгэсэн схем
- Тоног төхөөрөмжийн угсралтын зураг
- Цахилгааны удирдлагын самбарууд байрлуулах схем
Гүйцэтгэгч нь батлагдсан ажлын зурагтай холбоотой өөрчлөлтийг Төслийн удирдах нэгж, Зураг төсөл
зохиогчтой зөвшилцөж баталгаажуулсны үндсэн дээр гүйцэтгэлийн зургийг хийж батлуулах үүрэгтэй.
6.9.5
Ажлын зургийн иж бүрдэл
Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын төвийн цэвэрлэх байгууламжийн ерөнхий төлөвлөгөө
болон Цэвэрлэх байгууламжийн бүрэлдэхүүнд орсон бүх төрлийн барилга, байгууламжийн ажлын
зураг төсөл нь энэ бүлгийн баримт бичиг болон хавсралт болон хүргэгдэнэ. Цэвэрлэх байгууламжийн
иж бүрэн зураг төслийг “Наран Рашаан” ХХК боловсруулсан тул зураг төсөлтэй холбоотой техникийн
асуудлуудыг зохиогчоос тодруулж зөвшөөрөл авсан байна.
Ажлын зургийн иж бүрдэл
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Нэгдсэн ерөнхий төлөвлөгөө
Шифр
НР-2014/14
НМЗ-ЦБ-2015/01
Үйлдвэрийн барилга
УТХ-02/2015
НМЗ-ЦБ-2015/007
Гадна цахилгаан хангамж
УТХ-19/2014
НМЗ-ЦБ-2015/001
Харуулын байр
УТХ-02/2015
10/04кВ-ын хүчдэлтэй 2х400ква чадалтай дэд өртөөний
НМЗ-ЦБ-2015/007
барилга
УТХ-19/2014
НМЗ-ЦБ-2015/007
Бохир усны насос станц
УТХ-19/2014
НМЗ-ЦБ-2015/007
Дренажийн усны насос станц
УТХ-19/2014
НМЗ-ЦБ-2015/001
Захиргаа, аж ахуйн барилга
УТХ-03/2015
НМЗ-НР-2015/001
Лаг, элс, нүүрсний талбай
УТХ-02/2015
Ерөнхий төлөвлөгөө, Өндөржилт, Талбайн доторх шугам НМЗ-ЦБ-2015/007
УТХ-19/2015
сүлжээ
НМЗ-ЦБ-2015/01
Механик цэвэрлэгээний блок
УТХ-02/2015
6.10.
ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ШААРДЛАГА
Энэхүү цэвэрлэх байгууламжийн барилга угсралт, тоног төхөөрөмж нийлүүлэлт
суурилуулалтын ажил нь олон төрлийн ажиллагаа хамарсан гэрээт ажил бөгөөд 2019 оны сарын 3р улиралд дуусгахаар төлөвлөж байгаа учраас ажлын цар хүрээ, дуусах хугацаатай уялдуулан дараах
мэргэжилтнүүдийг ажиллуулах шаардлагатай.
Д/д
Албан тушаал
Нийт ажлын
туршлага,
жилээр
Ижил төстэй
ажлын туршлага,
жилээр
Төслийн менежер (хамгийн багадаа Барилгын
эсхүл Ус хангамж, ариутгах татуургын
мэргэшсэн инженерийн зэрэгтэй байх)
15
10
1
2
Барилгын инженер -1
10
10
3
Барилгын инженер -2
10
10
4
Талбайн инженер -1 (Ус хангамж, ариутгах
татуургын инженер)
10
8
5
Талбайн инженер – 2 (Ус хангамж, ариутгах
татуургын инженер)
10
8
6
Талбайн инженер - 3 (Усны барилга
байгууламжийн инженер)
5
3
7
Эрүүл мэнд, хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй
ажиллагааны инженер
5
3
8
Геодезийн инженер
8
8
9
Байгаль орчны мэргэжилтэн
5
3
10
Цахилгааны/КИП, автоматикийн инженер
10
5
11
Дулааны инженер
8
5
6.11.
ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ
Хамгийн
багадаашаардагдах
тоо хэмжээ
№
Тоног төхөөрөмжийн төрөл болон үзүүлэлт
1
Экскаватор, 1.25 м3
3
2
Ачигч, 3 м3 /Ковш
2
4
Кран, 5 тонн
2
5
Ачааны машин
2
6
Өөрөө буулгагч ачааны машин,
4
8
Юүлэх насос, хүчин чадал Q=11. 9 л/сек
2
9
Юүлэх насос, хүчин чадал Q=25.0 л/сек
2
10
Гар нягтруулагч
4
11
Шугам хоолой суурилуулах багаж хэрэгсэлнүүд
2
12
3
Бетон зуурагч ( 0,33 м )
1
13
Генератор, 5-10 kW
2
14
Цахилгаан гагнуурын машин
1
15
Хээрийн туршилтын лабораторийн тоног төхөөрөмж
2
16
Талбайн туршилт явуулах багаж хэрэгсэлнүүд
(хөрсний нягтруулалт)
1
17
Хийн цохилтот алх
1
18
Хийн компрессор
1
19
Усны машин
1
20
Электрон теодолит
1
21
Хэмжилтийн ган лентүүд
1
22
Бетоны чанар шалгах (Schmidt rebound hammers for concrete
testing)
1
23
24
Авто грейдер
Хүнд жингийн доргиурт индүү
1
1
25
Бага оврын доргиурт нягтруулагч
1
26
Арматур таслагч, нугалах төхөөрөмж
1 (Тус бүр )
Тэмдэглэгээ:
Тоног төхөөрөмжид тавигдаж байгаа энэхүү ерөнхий шаардлагыг техникийн тодорхойлолтод
тусгасан, эдгээр шаардлагууд нь хамгийн бага шаардлага бөгөөд гүйцэтгэгчийн барилга угсралтад
ашиглагдах тоног төхөөрөмжүүд үүгээр хязгаарлагдахгүй болно.
6.12. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ, СӨРӨГ НӨЛӨӨЛЛИЙГ БУУРУУЛАХ
ТӨЛӨВЛӨЛТ
6.12.1. Ерөнхий зүйл ба шаардлагууд
Энэхүү цэвэрлэх байгууламжийн байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээг (БОННҮ) 2015
онд “Өндөрхаан Трейд” ХХК хийсэн байна.
Байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлэхдээ БОННҮ-ний
тайланг удирдлага болгоно.
БОННҮ-ний Байгаль орчны менежментийн хөтөлбөрт нийт 58950000 төгрөгийн нөхөн сэргээлтийн
ажил тусгасныг барилга угсралтын ажлын нийт төсөвт тусгайлсан ажил болгон оруулна.
Байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах төлөвлөгөө (БОҮСНБТ) нь барилгын ажлын явцад
байгаль орчинд учруулж болзошгүй сөрөг нөлөөллийг бууруулах/арилгах, хянах арга хэмжээг авч
хэрэгжүүлэхэд оршино. БОҮСНБТ-нд заагдсан бүх ажлыг
Гүйцэтгэгч тал хариуцан холбогдох
мэргэжилтэн эсвэл тусгай эрх бүхий байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлж болно. БОҮСНБ ажлыг орон
нутгийн байгаль орчин хариуцсан байгууллагад албан ёсоор хүлээлгэж өгсөн байна.
БОҮСНБТ-ний батлагдсан үндсэн зарчмын дагуу дараах шаардлагыг баримтална.
Барилгын ажлын талбайн байгаль орчны нөлөөлөл, сөрөг
зам, хяналтын шаардлагыг харуулсан хүснэгт бэлтгэнэ. Үүнд:
нөлөөллийг бууруулах арга
Барилгын ажлын төрлөөс хамаарсан сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга зам болон хяналтын
шаардлагууд;
Байгууламжийн ашиглалт,
ялангуяа ариун цэврийн өрөө зэрэг барилгын талбай дээр
явуулж буй үйл ажиллагаатай холбоотой сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээ, хяналтын
шаардлагууд;
Физик, биологийн болон нийгэм соёлын нөлөөлөлтэй холбоотой сөрөг нөлөөллийг бууруулах
арга хэмжээ, хяналтын шаардлагууд;
Цахилгаан болон бусад хэрэглээний шугамыг татахтай холбоотой үүсч болзошгүй сөрөг
нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээний шаардлагууд;
Сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээ, хяналтын шаардлагууд болон үүнтэй холбоотой
асуудлуудыг хэн хариуцах, хэрэгжих хугацаа (хэзээ дуусах эсэх) болон нэгж үнийн санал тусгагдсан
байна. Барилгын ажлын үйл явцыг хянах тухай стандарт загварыг хавсаргах.
Төслийн үйл ажиллагаанаас үүсэж болзошгүй сөрөг нөлөөллөөс урьдчилан сэргийлж, бууруулж
арилгахад төсөл хэрэгжүүлэгч компани нь байгаль орчны удирдлагын тогтолцоог бий болгож,
байгаль орчны дотоодын дүрэм журмыг боловсруулан ажиллах нь зүйтэй.
Шаардлагатай боловсон хүчин
Гүйцэтгэгч нь БОҮСНБТ боловсруулах мэргэжлийн боловсон хүчин томилох бөгөөд доорх хүснэгтэд
заасан ур чадвартай, Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулах эрх бүхий компанийн ажилтан байвал
зохистой.
Албан
тушаал
Байгаль орчны
менежментийн
мэргэжилтэн
(Барилга
угсралтын
ажлын)
Чиг үүрэг
Гүйцэтгэгчийн
нэрийн өмнөөс
БОҮСНБТ-г
боловсруулах,
хэрэгжүүлэх
Шаардлагатай чадвар, ажлын туршлага
Байгалийн шинжлэх ухааны салбарын магистрын
зэрэгтэй
5 жилийн ажлын туршлагатай
Байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээтэй холбоотой 5 төсөл
гүйцэтгэсэн
Байгаль орчны хууль, дүрэм журмын талаар бүрэн
мэдлэгтэй
Барилга угсралтын ажилтай холбоотой байгаль
орчны менежментийн ажлын туршлагатай байх
Байгаль орчны тайланд тавигдах шаардлагууд
БОҮСНБТ-ний тайлан нь доорх агуулгыг тусгасан байна:
Тайлангийн зорилго, цар хүрээг илэрхийлсэн эхлэлийн хэсэг
Хэрэгжүүлэх аргачлал, арга замыг дүрслэх
БОҮСНБТ-ийн батлагдсан үндсэн зарчмыг дагах
Барилгын ажлын талбайн байгаль орчны нөлөөлөл, сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээ,
хяналтын шаардлагыг харуулсан хүснэгт бэлдэх
- Барилгын ажлын талбай тус бүрийн тусгайлсан БОҮСНБТ-ийн иж бүрэн загварын хавсралт
-
Гүйцэтгэгч - Байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөө (Г-БОМТ)-ний үндсэн зарчим
Г-БОМТ нь дараах үндсэн бүрэлдэхүүн хэсгүүдтэй байна:
Ерөнхий мэдээлэл.
Төслийн товч танилцуулга, байрлал болон хариуцаж буй байгууллагууд;
Хэрэгжүүлэлт эхлэх огноо;
Төсөл хэрэгжилт дуусахаар төлөвлөж буй огноо;
Г-БОМТ-ний зорилго. Энэхүү бүлэгт Г-БОМТ Монгол улсын
холбогдох байгаль орчны хууль дүрэм болон АХБ, Монгол Улсын Засгийн газраас баримталж
буй байгаль орчны бодлоготой нийцэж байгаа эсэхийг тусгана. Г-БОМТ-нд байгаль орчны
сөрөг нөлөөллөөс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг бууруулах, нөхөн сэргээх болон эерэг
нөлөөллийг сайжруулахад шаардлагатай арга хэмжээг тодорхойлно.
3.
Үндэслэл. Г-БОМТ-нд төслийн үйл ажиллагаа болон төслийн байгаль
орчинд эерэг ба сөргөөр нөлөөлж болох байгаль орчны гол бүрдүүлэгч элементүүдийг товч
тайлбарлана.
4.
Эерэг ба сөрөг нөлөөлөл. Энэхүү бүлэгт төслийн эерэг нөлөөллийг
нэмэгдүүлэх болон сөрөг нөлөөллийг бууруулах, нөхөн сэргээх арга замыг тусгана.
5.
Сөрөг нөлөөллийг бууруулах хөтөлбөр. Тус бүлэгт төслийн эерэг
нөлөөллийг нэмэгдүүлэх болон болзошгүй сөрөг нөлөөллийг тодорхой түвшин хүртэл
бууруулах тохиромжтой арга замыг тодорхойлно. Тэдгээр арга зам тус бүрийг нарийвчлан
тодорхойлж, хэрэгжүүлэхэд шаардагдах бүхий л техникийн мэдээллээр (байрлал, зураг төсөл,
тоног төхөөрөмжийн тодорхойлолт, үйл ажиллагааны явц, ажлын хуваарь, үүрэг хариуцлага)
хангана.
1.
2.
Хяналтын хөтөлбөр. Тус бүлэгт барилга угсралтын ажлын өмнө болон ажлын явцад Төсөл 1-ийн
БОҮСНБТ -д заасан хяналтын шаардлагын дагуу Гүйцэтгэгчийн авч хэрэгжүүлэх хяналтын
төлөвлөгөөг гаргана. Уг төлөвлөгөө нь Монгол Улсын холбогдох байгаль орчны бодлого, стандарт
болон АХБ-ны бодлого, удирдамжтай нийцэж байх.
хэрэгтэй. Мөн үүнд төсөл хэрэгжүүлэх явцад хэрэгжүүлэх шаардлагатай сөрөг нөлөөллийг
бууруулах, эерэг нөлөөллийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээг хянахад хэрэглэгдэх үзүүлэлтүүдийг аль
болох тодорхой тодорхойлно. Барилга угсралтын ажил эхлэхийн өмнө үндсэн нөхцөлийг үзүүлэлт тус
бүр дээр БОУҮ, БОНҮ болон БОМТ-г ашиглан гаргана. Хяналтын хөтөлбөрт хэрэглэгдэх арга
аргачлал, сорьц авах байршил, хэмжилт хийх давтамж, илрүүлэх хэмжээ зэрэг хяналтын үйл
ажиллагааны техникийн нарийвчилсан мэдээллийг боловсруулан тусгана. Гүйцэтгэгч төслийн талбайд
газрын гадаргуугийн болон гүний ус, дуу чимээ болон агаарын чанар зэрэг хүрээлэн буй орчны
хяналт гүйцэтгэхдээ эрх бүхий хяналтын байгууллага томилон хяналтыг хийлгүүлэх ёстой.
6. Зөвлөх үйлчилгээ. Сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх болон түүнд
хяналт хийхэд зөвлөлдөх механизм шаардагдаж болно. Хэрвээ шаардлагатай тохиолдолд, ГБОМТ-ий аль арга хэмжээнд зөвлөх үйлчилгээ хэрэгтэй болон үүний зорилго, гарах үр дүнг
тодорхойлно. Мөн тус төлөвлөгөөнд зорилтот бүлэг, хийгдэх зөвлөх үйлчилгээний үйл явц,
түүний давтамж, тайлагнах аргачлал болон үр дүнг тайлагнах журмыг тусгаж өгнө.
7. Үүрэг хариуцлага. Тус бүлэгт сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга замын хэрэгжилт
болон хяналтын хөтөлбөрийн гүйцэтгэлд Гүйцэтгэгч талын ажилчдад тэдний үүрэг
хариуцлагын талаар тодорхой зааж өгнө. Мөн энэхүү бүлэгт ажилчдын сургалтын хөтөлбөр
болон сургалт хариуцсан ажилтан томилно.
8. Хэрэгжилтийн
зардал,
хуваарь
болон
тайлагнах.
Энэхүү
бүлэгт
хэрэгжүүлэхээр санал болгож буй төрөл бүрийн арга хэмжээ, хяналтын хөтөлбөр, зөвлөх
үйлчилгээ болон институц зохион байгуулалттай холбоотой бүхий л зардлыг үечлэн гаргана.
Г-БОМТ-д хэрэгжүүлэхээр санал болгож буй арга хэмжээ, хяналтын хөтөлбөр, зөвлөх
үйлчилгээ болон институц зохион байгуулалттай холбоотой бүхий л үйл ажиллагааг
тооцоолон хэрэгжилтийн хуваарийг гаргана.
Тайлангийн төслийг Захиалагчид хүргүүлэх бөгөөд Захиалагчийн өгсөн саналын дагуу тайланг
засварлан эцсийн тайланг хүргүүлнэ.
6.13. ЦЭВЭРЛЭХ БАЙГУУЛАМЖИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ПРОЦЕССЫН
ЗҮГШРҮҮЛЭЛТ
Гүйцэтгэгч нь Ариутгах татуургын барилга байгууламж, тоног төхөөрөмжийн технологийн
процессын зүгшрүүлэлтийн ажлыг авторын группын хяналтан доор 1 жилийн дотор багтаан хийнэ.
Зураг төсөл зохиосон байгууллагын байнгын хяналт, заавар зөвлөмжийн дагуу БНбД 81-87-16 норм
дүрмийн шаардлагыг ханган ажиллана. Энэ ажилд лабораторийн тоног төхөөрөмжийн тохируулга,
зүгшрүүлэлтийн ажил багтана.
Ус хангамж, ариутгах татуургын барилга байгууламжийн тохируулга, зүгшрүүлэлтийн ажил, түүний
үнэлгээг нөөцийн аргаар гүйцэтгэх ба
тохируулагч, зүгшрүүлэгч ажилтнуудын хөдөлмөр
зарцуулалтыг дээрх БНбД-ээр тодорхойлон тохируулга, зүгшрүүлэлтийн ажлын өөрийн өртгийг
шууд зардал байхаар тооцож авна. Гүйцэтгэгч нь орон нутгийн нийтийн аж ахуйн байгууллагуудын
ажилтнуудыг цэвэрлэх байгууламжийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулахад сургах үүрэгтэй. Үүнд өдөр
тутмын ашиглалтын үйл ажиллагаа, засвар үйлчилгээ, ажилтнуудын сургалт хамрагдана. Мөн талбайд
бүтэн цагаар ажиллах ажилтан хамгийн багадаа нэг хүн томилно.
Тоног төхөөрөмжийн түвэгшил, тодорхойлолтод тулгуурлан холбогдох барилгын норм ба дүрмийн
шаардлага, тоног төхөөрөмжийн ашиглалт, угсралт, нийлүүлэлтийн техникийн нөхцөл, техникийн
хяналтын болон эрүүл ахуй, аюулгүй ажиллагааны дүрэм болон бусад нормативын чанартай баримт
бичгүүдийг мөрдөнө.
Лабораторийн техникийн хангалтын түвшин тогтоох, судалгаа шинжилгээний явц, туршилт
сонголтын зөв эсэхийг шалгах, бохир болон цэвэршсэн усны чанарын үзүүлэлтэд улирал тутам
үнэлгээ өгч системчлэх, Лаборатори-үйлдвэрлэлийн хяналтын хугацааны графикийг гаргаж мөрдөж
ажиллах.
Лабораторийн тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгсэл, урвалжийг ажилд бэлтгэх, стандартын зуурмаг
бэлтгэх, стандартын зуурмаг бэлтгэх, хэмжих багажийн нарийвчлалд зохицуулан ажилбарын хэмжил
зүйн график байгуулан ашиглах, итгэлцүүрийг тогтоох
Усны жинхэнэ болон модельжуулсан бүтцээр туршилтын үеийн реагентийн боловсруулалт хийх ба
хяналтын тооцооны аргачлалыг тогтоож өгөх.
Ажилтнуудыг шинжилгээ явуулах сорилтын туршилт хийхэд сургах
Цэвэр болон цэвэрлэсэн усны жинхэнэ бүтэц нь зураг төсөлд заасантай тохирч байгаа эсэхийг шалгах
зорилгоор хяналтын шинжилгээ хийх.
Шинжилгээний магадлалд хөндлөнгийн хяналт хийх
Үр дүн, дүгнэлт, зааварчилгаа орсон нэгдсэн ажлын гүйцэтгэлийн тухай техникийн тайлан бэлтгэнэ.
6.14 СУРГАЛТЫН АЖЛЫН ШААРДЛАГА
a) Лабораторийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн тохиргоо, ашиглалтын сургалт
Лабораторийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг туршилт шинжилгээнд ашиглахад бэлдэж
калибраци хийх ба тоног төхөөрөмж нэг бүрээр ашиглалтын зааварчилгааг боловсруулан тус
зааварчилгааны дагуу лабораторийн ажилчдад сургалт явуулна. Сургалтаар тухайн тоног төхөөрөмж
багаж хэрэгслийг зохистой ашиглах гэмтэл гарсан тохиолдолд яаралтай арга хэмжээг хэрхэн авах
талаарх бүхий л мэдлэгийг олгоно.
Туршилт шинжилгээний төрөл (Умбуур, БХХ, ХХХ, Азот, Фосфор зэрэг бохирдуулагчийн төрөл тус
бүрийг тодорхойлох)-өөр дээж, урвалж бодисыг найруулах, шингэлэх, тоног төхөөрөмж багаж
хэрэгслийг тохируулга хийж бэлтгэх аргачлалыг олон улсын стандартад нийцүүлэн боловсруулж,
үзүүлэлт тус бүрийг үнэн зөв тодорхойлох тус аргачлалыг ажилчдад бүрэн шилжүүлэн эзэмшүүлнэ.
Лабораторид тодорхойлсон бохирдлын үзүүлэлтийн өгөгдхүүн мэдээллийг нэгтгэн дүн шинжилгээ
хийх, тооцоо судалгааг байгууламжийн ашиглалтын үйл ажиллагаанд зохистой ашиглах талаарх
чадавхыг орон нутгийн лабораторийн ажилчдад олгох сургалтыг зохион байгуулж туршлага
судлуулна.
b) Бохир ус цэвэрлэгээний технологи, ажиллагааны горимыг хянах ба тохируулах сургалт ба
зааварчилгаа
Цэвэрлэх байгууламжийн дамжлага бүр нь төслийн хүчин чадлын хэмжээнд /тухайн цэвэрлэх
байгууламжид ирж буй бохир усны хэмжээнд/ хүртэл бохир усыг цэвэрлэж байгаа эсэхэд
лабораторийн шинжилгээний дагуу болон ашиглалтын явцын байдлаар хяналт тавьж сурна. Хэрэв
төслийн хүчин чадлын хэмжээнд ажиллаагүй тохиолдолд шалтгааныг илрүүлж, түүнийг арилгах аргад
суралцан бие даан тохируулга хийх чадварыг эзэмшинэ.
Аваар осол, графикт засвар үйлчилгээний үед зарим байгууламж зогссон тохиололд байгууламжийн
бүхий л ажиллагааг хэвийн явуулах горимыг тогтоож сургана. Мөн өвөл, зуны ажиллагааны горим,
зааврыг бие даан боловсруулж түүнд хяналт тавьж ажиллана.
c) Улаанбаатар хотын Ус сувгийн удирдах газрын ижил төстэй цэвэрлэгээний байгууламжид хийх
сургалт, дадлагын ажил
Улаанбаатар хотын Ус сувгийн удирдах газрын хүчин чадлын хувьд ойролцоо, ижил төстэй
цэвэрлэгээний технологи бүхий цэвэрлэх байгууламжийн ашиглалтын үйл ажиллагаатай нарийвчлан
танилцаж туршлага солилцоно. Ашиглалтын явцад тулгамдаж байгаа асуудлуудыг шийдвэрлэх арга
зам болон тэдгээрийн практикаас суралцах санал солилцох боломжийг бүрдүүлнэ.
d) Цэвэрлэх байгууламжийн ашиглалт, тохируулга хийх үеийн сургалт
Технологийн процессын зүгшрүүлэлтийн ажлын үед цэвэрлэх байгууламжийн дамжлага бүрийг зураг
төслийн дагуу барьж угсарсан байдалд хяналт тавьж хоосон явалтаар шалгах ажиллагаанд суралцана.
Биологийн цэвэрлэгээний байгууламжийн бичил биетийг үржүүлж, түүний амьдрах орчин нөхцлийг
бүрдүүлэх аргыг эзэмшинэ.
Лабораторийн шинжилгээний дүгнэлт болон өөрийн сурсан мэдлэг, чадварыг ашиглан
байгууламжийн ашигтай ажиллах горимыг тогтоож түүнд тохирсон ашиглалтын
зааврыг
боловсруулж сурна.
Ашиглалтын үед байгууламжийн ажиллагаанд гарч болох өөрчлөлт, гэмтэл, тэдгээрийн үүсэх
шалтгааныг тодруулж, арилгах арга замыг судлан эзэмшинэ.
e) Цахилгаан тоног төхөөрөмж, холбоо дохиоллын системийн тохируулалт, ашиглалтын үйл
ажиллагааны сургалт
Тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг ашиглахад бэлдэж, тоног төхөөрөмж нэг бүрээр ашиглалтын
зааварчилгааг боловсруулан тус зааварчилгааны дагуу ажилчдад сургалт явуулна.
Сургалтаар тухайн тоног төхөөрөмж багаж хэрэгслийг зохистой ашиглах гэмтэл гарсан тохиолдолд
яаралтай арга хэмжээг хэрхэн авах талаарх бүхий л мэдлэгийг олгоно.
Товчилсон үгсийн жагсаалт
Blower-dоог
Агаар сэлгэлтийн давтамжийг тодорхойлдог
MFDT
8мм зузаантай эпокси материалаар өнгөлнө
EN
Европын норматив
ACCSQ
(ASEAN Consultative Committee on Standards and Quality)
ба чанарын зөвлөлдөх хороо
BOQ
Нэр төрлийн жагсаалт
BS
Британийн стандарт (UK стандартын харьяанд)
CNE
Саармаг ба газардуулгыг нь нэгтгэсэн кабель
ГОСТ
ОХУ-ын үндэсний стандарт
HV
Өндөр хүчдэл, энэ техникийн шаардлагад 6/10 болон 35 кВ-ын систем
ОУЦТК IEC
Олон улсын цахилгаан техникийн комисс. Цахилгаан тоног төхөөрөмжид
хүчинтэй үйлчлэх олон улсын (Европын) стандарт
IP
Тоног төхөөрөмжийн хүрээлэн буй орчны хамгаалалтын зэрэг хүчинтэй байх
олон улсын стандарт
ОУСБ, ISO
Олон улсын стандартын байгууллага. Хүчин төгөлдөр стандартууд
кВ, kV
Киловольт
LV
Нам хүчдэл, энэ техникийн шаардлагад 400 В-ын систем
ЦБД
Цахилгаан байгууламжийн дүрэм. Монгол Улсын Дэд Бүтцийн Сайдын 2003
оны 12-р сарын 18-ны 252 тоот тушаалаар батлагдсан
ТАД
Эрчим хүчний тоног төхөөрөмж, байгууламжийн техник ашиглалтын дүрэм.
Дэд Бүтцийн Сайдын 2003 оны 6-р сарын 06-ний 125 тоот тушаал
ААД
Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны
дүрэм. ДБС-ын 2003.12.24-ний 257 тоот тушаал
ЦДАШ, OHL
Цахилгаан дамжуулах агаарын шугам
UV
Хэт ягаан
НСД
Нэгдсэн сүлжээний дүрэм. Дэд Бүтцийн Сайдын 2010 оны 127 тоот тушаалаар
батлагдсан.
ЦБД
Цахилгаан байгууламжийн дүрэм. ДБС-ын 2003 оны 12 сарын 18-ны 252 тоот
тушаалаар батлагдсан.
ТАД
Эрчим хүчний тоног төхөөрөмж, байгууламжийн техник ашиглалтын дүрэм.
ДБС-ын 2003 оны 06 сарын 06-ны 125 тоот тушаал
ААД
Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны
дүрэм. ДБС-ын 2003 оны 12 сарын 24-ний 257 тоот тушаал
ТШТ: ЕШН
"Техникийн ерөнхий шаардлага ба нөхцөл"
ТШТ:"0.4ХС"
"1000В хүртэлх ажиллах цахилгааны хүчний хуваарилах самбар"
ХАБЭА
Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй. МУШУТИС. УБ.2009он
Хар
000 000
Цагаан
FFF FFF
Азийн стандарт
Улаан
FF0 000
Шар
FFF F00
цагаан шаргал
EEF682
хүрэн ягаан
994c59
Саарал
808 080
Ногоон
00F F00
IEC 114
Хөнгөн цагаан, зэс, ган шиний материалд зориулсан заавар
DIN 17100
Нийтлэг зориулалттай ган хийц
TS-GN-01
Ерөнхий техникийн шаардлагууд
DIN 1013
Дугуй шиний хэмжээ
DIN 1017
Хавтгай шиний хэмжээ
DIN 1543
Зөөлөн холбоос буюу уян шиний хэмжээ
DIN
Хөө тортог ба хайлшийн зөвшөөрөгдөх хэмжээнүүд
1013,1017,1028,
1026,1025,1543
DIN 1013
Дугуй шин
DIN 1017
Хавтгай шин
DIN 1543
Зөөлөн холбоос буюу уян шин
IEC 60044-1
Instrument transformers – Part 15 Current transformers
IEC 60050-441
International Electrotechnical Vocabulary. Switchgear Controlgear and Fuses
IEC 60056
High-voltage alternating-current circuit-breakers
IEC 60071
Insulation coordination
IEC
60078/183/CDV
Working under voltage – Voltage detectors – Part 5: Voltage detection system
IEC 60129
Alternating current disconnectors and grounding switches
IEC 60168
Tests on indoor and outdoor post insulators of ceramic material of glass for systems
with nominal voltages greater than 1000V
IEC 60243-1
Electrical strength of insulating materials – Test methods – part 1: Tests at power
frequencies
IEC 60243-2
Methods of test for electric strength of solid insulating materials. Part2: Additional
requirements for tests using direct voltage
IEC 60243-3
Methods of test for electric strength of solid insulating materials. Part3: Additional
requirements for impulse tests
IEC 60265-1
High-voltage switches – Part 1: Switches for rated voltages above 1kV and less than
52kV
IEC 60270
Partial discharge measurements
IEC 60273
Characteristic of indoor and outdoor post insulators for systems with nominal
voltages greater than 1000V
IEC 60298
A.C. methal enclosed switchgear and Controlgear for rated voltages above 1kV and
up to and including 52kV
IEC 60364-5-53
Electrical installations of buildings. Part 5: Selection and errection of electrical
equipment. Chapter 53. Switchgear and Controlgear
IEC 60427
Synthetic testing of high voltage alternating current circuit breakers
IEC 60694
Common specifications for high-voltage switchgear and controlgear standards
Олон улсын IEC 61850, IEC 60068
шаардлага
Микропроцессорын релений ерөнхий
ЦБД – 3.4, ЦБД
– 1.7.30
Хоёрдогч хэлхээний шаардлага
Олон улсын
IEC 61850, IEC
60068
Тоноглолын тухайлсан микропроцессорын релений шаардлага
IEC 60076
Хүчний трансформатор
IEC 60137
1000 В-оос дээш хүчдэлийн хөндийрүүлэг
IEC 60214
Ачаалал дор хүчдэл тохируулах
IEC 60354
Дүүрэн тостой хүчний трансформаторыг ачаалах зааварчилгаа
IEC 60722
Хүчний трансформатор ба реакторын туршилтын сэлгэн залгалтын
импульсын гарын авлага
IEEE C57
3 фазын хуваарилах систем дах трансформаторын холболтууд
KEMA
Голланд, CESI - Итали, EDF – Франц, IREO-Квибек, Канад.
BS 4190
ISO стандартын хар зургаан талт болт, эрэг, шургын техникийн тодорхойлолт
BS 729
Төмөр болон ган эдлэлийг халуун аргаар цайрдаж бүрэх техникийн
тодорхойлолт
BS 88-1
1000В-ын хувьсах болон 1500В-ын тогтмол гүйдэл хүртэлх хүчдэлд ажиллах
гал хамгаалагчийн гэр буюу корпус
BS 88-5
Хувьсах гүйдлийн цахилгаан хангамжийн сүлжээний гал хамгаалагч-цэнэглэгч
контактуудын нэмэлт шаардлагын тодорхойлолт
IEC 60099-4
Цэнэг шавхагч. Бүлэг 4. Хоорондоо зайгүй металл оксид цэнэг шавхагч
IEC 60129
Хувьсах гүйдлийн хуурай салгуур болон газардуулгын таслуур
IEC 60265
Өндөр хүчдэлийн таслуур
IEC 60265-1
1кВ-оос дээш 52 кВ-оос доош хүчдэлтэй өндөр хүчдэлийн шугамын таслуур
IEC 60282-2
Өндөр хүчдлийн гал хамгаалагч. Бүлэг 2 бууддаг гал хамгаалагч
IEC 60383
1кВ-оос дээш хүчдэлтэй агаарын шугамын хуурай салгуур
IEC 60947-3
Нам хүчдэлийн залгаж салгах төхөөрөмж болон удирдлагын самбар