Հաշվետվություն Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակի 2021 թվականի գործունեության
advertisement
ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակի 2021 թվականի գործունեության Արցախի հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանգության պահպանման, Ադրբեջանի կողմից հայկական հոգևոր և պատմամշակութային հուշարձանների ավերման մասին միջազգային հանրությանը իրազեկելու և այդպիսով հայկական ժառանգության ոչնչացումը կանխելու նպատակով Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակը 2021 թվականի ընթացքում իրականացրել է հետևյալ գործողությունները՝ Կայացել է հանդիպում Արցախի պատմամշակութային ժառանգության ուսումնասիրությամբ զբաղվող գիտնականների, հուշարձանագետների հետ, որի արդյունքում օկուպացված իրականացվել տարածքներում գտնվող է Ադրբեջանի եկեղեցիների, կողմից վանքերի և հուշարձանների գույքագրում, Կայացել է հանդիպում պահպանությամբ զբաղվող իրավաբանների և միջազգային շարք մի հուշարձանների կառույցների ներկայացուցիչների հետ, ինչպիսիք են՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն, Սմիթսոնյան ինստիտուտը, Բլու Շիլդը (Blue Shield International), որոնց ներկայացվել է հայկական հուշարձանների վտանգված լինելու հանգամանքը և դրանց պահմանման ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելու անհրաժեշտությունը, Կայացել է հանդիպում Եվրոպայի խորհրդարանի խորհրդարանական անդամների, ԵԽԽՎ Միգրացիայի հանձնաժողովի քարտուղար Մարկ Նեվիլի հետ, Միջազգային Քրիստոնեական Կոնցեռնի (International Christian Concern) անդամների, Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության` խնդրի ուսումնասիրմամբ զբաղվող հետազոտողների հետ, որոնց տրամադրվել են Արցախի հոգևոր-մշակութային հուշարձանների մասին տեղեկատվական նյութեր և փաթեթներ, Կայացել է հանդիպում Հայաստանում Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպանության մշակութային կցորդի հետ, որի ընթացքում անդրադարձ է կատարվել մահմեդական ծագման հուշարձաններիր հարցին և որի արդյունքում ստորագրվել է հուշագիր՝ ի նշան բարեկամության, Կայացել է հանդիպում ներկայացուցչության ընթացքում Եվրոպական ղեկավար քննարկվել է կազմակերպությունների, ժառանգության Աննա Միությունում Աղաջանյանի հետ, եվրոպական որի միջազգային մասնավորապես՝ կազմակերպությունների ՀՀ-ի մշակութային համաեվրոպական դաշնության՝ Եվրոպա Նոստրայի, հետ Արցախի հոգևոր-մշակութային արժեքների պահպանությանը միտված համագործակցության ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելու հարցը, Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակը Ամերիկայի Հայ իրավաբանների միության (Armenian Bar Association) և մարդու իրավունքների ոլորտի մասնագետների հետ համատեղ Ադրբեջանի տիրապետության տակ անցած Արցախի տարածքներում գտնվող հայկական հուշարձանների վիճակի վերաբերյալ պարբերաբար պատրաստել է զեկույցներ և ուղարկել միջազգային մի շարք կազմակերպությունների, մասնավորապես՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին, ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակ, ՄԱԿի մշակութային իրավունքների ոլորտում հատուկ զեկուցող Քարիմա Բենունին, որոնցում ներկայացվել և դատապարտվել է Ադրբեջանի կողմից հայկական մշակութային հուշարձանների նկատմամբ իրականացվող վանդալիզմը, ինչպես նաև՝ պատմական փաստերի խեղաթյուրումը՝ Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության պատկանելիության, դրանք որպես ալբանական ներկայացնելու հետ կապված, և կոչ է արվել հայկական մշակութային արժեքների ոչնչացումը կանխարգելող ակտիվ քայլեր ձեռնարկել, Ի հետևումն 2021 թվականի հուլիսին Եվրոպական հանձնաժողովի հարևանության և ընդլայնման հարցերով հանձնակատար Օլիվեր Վարհեիի և նրա գլխավորած պատվիրակության՝ Մայր Աթոռ կատարած այցի՝ գրասենյակի տնօրեն Հոգեշնորհ Տ. Գարեգին վրդ. Համբարձումյանի կողմից Օլիվեր Վարհեիին ուղղվել է շնորհակալական նամակ և կից ներկայացվել զեկույց Ադրբեջանի կողմից հայկական հոգևոր-մշակութային արժեքների վայրագությունների մասին, նկատմամբ իրականացվող Գրասենյակը մասնակցություն է ունեցել առցանց հարթակում կազմակերպված մի շարք համաժողովների, ինչպիսիք են օր.՝ Եվրոպայի հայկական միությունների ֆորումի (ԵՀՄՖ) և Արցախի հոգևորմշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակի աջակցությամբ իրականացրած առցանց համաժողովը, ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի առցանց նիստը, Բլու Շիլդի առցանց համաժողովը, որոնց ժամանակ Հոգեշնորհ Տ. Գարեգին վրդ. Համբարձումյանը հանդես է եկել զեկույցով, Արտասահմանի թեմակալ առաջնորդների հետ համագործակցության արդյունքում թեմերում ստեղծվել են մասնագիտական հանձնախմբեր՝ տարբեր երկրների պետական և ոչ պետական մարմինների հետ աշխատելու, Արցախի վտանգված հայկական ժառանգության հարցը բարձրաձայնելու նպատակով, որոնք մշտական կապի մեջ են Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակի հետ և պարբերաբար համատեղ քննարկումներ են ծավալվում ընթացիկ ծրագրերի շուրջ: Գրասենյակին կից ստեղծվել է հանձնախումբ, որի նպատակն է Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության պահպանության ուղղությամբ մշակել ռազմավարություն և ապահովել դրա իրականացումը գրասենյակի միջոցով, Արցախի հոգևոր-մշակութային կոթողների հետ կապված իրավիճակի վերաբերյալ գրասենյակի տնօրեն Հոգեշնորհ Տ. Գարեգին վրդ. Համբարձումյանը հարցազրույցներ է տվել օտարերկրյա մի շարք պարբերականների, Ադրբեջանի կողմից օկուպացված տարածքներում գտնվող Արցախի եկեղեցիների վերաբերյալ տեղեկատվություն տարածելու համար գրասենյակը նախաձեռնեց «Արցախի հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանգությունը» գրքի տպագրությունը, որից օրինակներ բաժանվեցին 2021թ. սեպտեմբերի 9-10-ը Մայր Աթոռում կայացած «Միջազգային կրոնական ազատություն և խաղաղություն» խորագրով համաժողովի մասնակիցներին: մասնակցել են Լապորտան և Գրասենյակի հայագետներ հրավերով Քրիստինա նախաձեռնությանը Մարանցին, Սերջիո Յասմին Դում-Թրագուտը: Գիրքը անգլերեն է և նախատեսվում է հրատարակել այն օտար լեզուներով և տարածել բոլոր հնարավոր բարձրագույն հաստատություններում, Գրասենյակի, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մատենադարանի և քարտեզագրության ինստիտուտի համատեղ ջանքերով տպագրվել է Արցախի հոգևոր-պատմական հուշարձանների քարտեզ՝ հայերեն, անգլերեն և ռուսերեն լեզուներով, Հանրային հեռուստաընկերության և Շողակաթ հեռուստաընկերության հետ համատեղ պատրաստվել են պատմավավերագրական ֆիլմաշարեր Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության վերաբերյալ, 2021թ. սեպտեմբերի 9-10-ին՝ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբ, Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակի և նույնանուն հանձնախմբի ջանքերով Մայր Աթոռում տեղի ունեցավ «Միջազգային կրոնական ազատություն և խաղաղություն» խորագրով համաժողով, որին մասնակցեցին աշխարհի տարբեր ծայրերից ժամանած կրոնական առաջնորդներ, առաջատար գիտնականներ և փորձագետներ՝ ազատության և խաղաղության խնդիրների և մարտահրավերների մասին քննարկումների ուշադրություն զինված հրավիրելու, բախումների մշակութային մասնակցելու, և ինչպես մասնավորապես, ժամանակ պատմական նաև՝ ավելի մեծ պատերազմների համաշխարհային ժառանգության և հոգևոր, պահպանման անհրաժեշտության, դրանց սպառնացող վտանգների վրա, որոնք հաճախ առաջանում են կրոնական և էթնիկ անհանդուրժողականության պատճառով: Համաժողովի անցկացումը շատ դրական արձագանք գտավ մասնակիցների շրջանում և նրա ավարտից հետո մի շարք գիտնականներ և հոգևոր առաջնորդներ անդրադարձան համաժողովին՝ հրապարակելով մի շարք հոդվածներ: 2021թ. դեկտեմբերի 16-ին Համաշխարհային ռուսական ժողովրդական խորհրդի Սանկտ Պետերբուրգի գրասենյակի՝ Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Սանկտ Պետերբուրգի թեմի, Սանկտ Պետերբուրգում և Ռուսաստանի հյուսիս-արևմտյան շրջանում Հայ Առաքելական Եկեղեցու թեմի, Վրաց ուղղափառ եկեղեցու և «Հրանտ Աղասյան» հիմնադրամի աջակցությամբ իրականացրած «Հասարակությունը հանուն խաղաղության Լեռնային Ղարաբաղում. Մեկ տարի անց խորագրով» առցանց համաժողովին ներկայացվել է զեկույց Արցախի հուշարձանների առկա վիճակի և դրանց պահպանության ուղղությամբ Արցախի հոգևոր-մշակութային ժառանգության հարցերով գրասենյակի իրականացրած գործունեության մասին: