O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA ANIQ VA TABIIY FANLARNI O‘QITISH METODIKASI KAFEDRASI Maktabgacha va boshlang‘ich ta’lim fakulteti 5111700- Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish yo‘nalishi talabalari uchun yakuniy nazorat uchun test savollari Test topshirig`i To`g`ri javob Muqobil javob Muqobil javob Muqobil javob № 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Texnologiya ta`limning asosiy maqsadi nima? Xalq amaliy san`atini kimlar vujudga keltirgan? Texnologiya ta’limidaasosan qanday tarbiya amalga oshiriladi? “Interakt “so’zi qanday manoni bildiradi? Sharq Rafeeli deb nom olgan o`zbek musavvari kim? San`at insonning asosan qanday sifatlarni rivojlanishiga yordam beradi? Interaktiv usullar to`g`ri ko`rsatilgan qatorni aniqlang? “Koshin” nima? “Maqbara” so`zi qanday ma`noni anglatadi? “O’zingiz quring va yasang” darsligi muallifini aniqlang? “San`at” so`zi qaysi tildan olingan? 4-sinf Texnologiya darsligi muallifi kim? Kasbga yo`naltirish Mehnat ahliga xurmat Mehnatga muhabbat Mehnatkash xalq Olimlar Kosiblar mehnatga muhabbat vatanga muhabbat 1-sinfda ko`nikma va malakalar necha turda egallanadi? Kamoldin Bexzod yaratgan minnatyura maktabi nomini aniqlang? 1-sinfda qog`oz va kartonga ishlov berishning necha usullari bor. 2-sinf mehnat darsligi muallifi kim? Ranglar mazmuniga ko’ra necha 16 X.R.Sanaqulov, D.P.Xodiyeva, A.R.Sanaqulova 5 Hirot Buxoro birgalikda Kamoliddin Bekzod yetaklayman Merak Naqqosh ekologik tarbiya Yol ko’rsataman Ijodkorlikka o`rgatish Me`morlar kasbga yo’naltirish Ko’rgazmalilik Maoniy Chingiz Axmarov aqliy ekologik Og`zaki bayon qilish Kitob bilan ishlash estetik mehnatsevarlik Aqliy xujm Grafik savod ishlari sirlangan gishtchalar Sag`ana, daxna, turbat temirlar buyumi Koshin, kartush kulolchilik stonogi Maxobatli yodkorlik marmar buyum Peshtok R. Mavlanova B. Oripov M. Mishelevich X.Egamov Arab A.Mannopova, R.A.Mavlonova , N.R.Ibragimova Tojik Xitoy X.Sanaqulov, D.Xodiyeva, M.Satbayeva 7 Turk X.R.Sanaqulov, A.Mannopova, N.R.Ibragimova 10 E’ron Samarqand 16 xil X.R.Sanaqulov, D.P.Xodiyeva, A.R.Sanaqulova 3 xil (issiq, sovuq va axromatik ranglar) 13 xil G. Maxmudova , R. Mavlanova 2 xil (xromatik, 10 xil X.Egamov, R. Mavlanova 4 xil (zangor, qizil, oq, 18 xil B. Oripov, X.Egamov 5 xil (ko’k, pushti, 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 turga bo’linadi? Yupqa gazlamalarni tikishda qanday iplardan foydalaniladi. Aksessuar so`zi qanday ma`noni anglatadi? Amaliy san`at muzeyi qaysi shaharda? Ansambl so`zi qaysi san`at turida ishlatiladi? Quyidagilarning qaysi dunyoning yetti mo`jizasidan biri hisoblanadi. Bolalar asarlarini namoyish etadigan sinfdan tashqari ish turini aniqlang? Boshlang’ich sinflarda ish turlari necha turga bo’linadi? Boshlang’ich sinflarda nechanchi sinfda o’z-o’ziga hizmat ko’rsatish ishlari olib boriladi? Ipak matosining vatani qaer? Boshlang’ich sinf o`quvchilarida qanday hisni shakllantiriladi? Chiqindi materiallarni aniqlang? Miniatyura sa'nati sohasida ijod qilgan o`zbek rassomi nomini aniqlang Chok turlari asosan nechanchi sinfda tanishtiriladi? Daraxt shoxlaridan narsalar yasaganda qanday tarbiyaga e`tibor berish zarur? Ekskursiya jarayoni eng avvalo nimadan boshlanadi? Ekskursiya mazmuniga ko`ra necha xil. Aplikatsiya asosan necha xilga 100 nomerli ipdan axromatik) 50-60 nomerli iplardan jigarrang) 20-30 nomerli iplardan Buyum, narsa Xodisa tashviqot Chegara, chiziq sariq, yashil,qora) 30-40 nomerli iplardan Yo’nalish Samarqandda Buxoroda Namanganda Toshkentda me`morchilik san`ati tasviriy san`at amaliy bezak san`ati teatr san`ati Bobil osma bog`lari Toj mahaml Ozodlik xaykali E'fil minorasi ko’rgazma to’garak konkurs kechalar 6 7 4 8 barcha sinflarda 3-sinfda 1-sinfda 4-sinfda Xitoy mehnatsevarlik Yaponiya Idrok Xindiston o’zaro yordam qutilar, g`altak, gazlama qoldig`i shox, barg, suv Chingiz Axmarov Ueto Mo`mink tuxum po’chogi, loy, urug’lar Baxodir Jalolov Eron mehnat ahliga hurmat barg, sim, yog`och 2-sinfda 1-sinfda 3-sinfda 4-sinfda Ekologik tarbiyaga O`z-o`ziga hizmat tarbiyasiga Ijodkorlikka Mehnat tarbiyasiga Ob’yekt tanlash Ekskursiya marshurit plani O`quvchilar bilan suxbat Reja tuzish 3 xil 4 xil 2 xil 5 xil 5 xil 4 xil 2 xil 6 xil P.Benkov 35 bo’linadi. Ekskursiya qanday yakunlanadi? savol-javob orqali mashrut plani tuzish orqali reja tuzish orqali biror fanni organish, narsa yoki buyumni real sharoitda ko’rish Psixologik nazariyotning amaliyot bilan bog’lash Politexnik tafakkurni oshiradi Ahloqiy Gotika Barakko Rokoko Roman Surxandaryo Buxaro Toshkent Samarqand chok turi bilan tanishish kashta tikish fartuk tikish tugma qadash 41 Ekskursiyani asosiy maqsadi nimadan iborat? Emotsional, diqqat, xotira, tafakkur kabi protsesslar qanday tayyorgarlik turiga kiradi? Evropada O`rta asr oxirlarida qo`llanilgan san’at uslubi? O`zbekistonda kashtachilik rivojlangan viloyat. Gazlamalar bilan ishlashda asosan o’quvchilar nima bilan tanishadilar? Asosiy ranglar necha xil bo’ladi? ob`ekt tanlash orqali biror obektni o’rganish Jismoniy 3-xil, (qizil, sariq, havo rang) 4-xil (oq, qora, sariq, ko’k) 2-xil (jigarrang, moviyrang) 42 43 44 Minatyura so`zining ma'nosi Ijodiy tashabbus nima? Kirish instruktaji nima? 45 Kitobat san`ati ahli qaysi javobda to`g`ri ko’rsatilgan? Ko`kaldosh madrasasi qaysi shaharda joylashgan? Kalon minorasi Respublikamizning qaysi shahrida joylashgan Loydan xaykalchalar yasashda qanday tuproqdan foydalaniladi? Karton qogozi necha turga bo’linadi. Mehnat eng muhim qanday sifatlarni rivojlanishiga yordam beradi? Mehnat ko`nikma va malakalarni shakllantirishning necha asosiy Kichik surat Ijodini namoyon qilish asboblarni ishlatilishi, og’zaki tushuntirish, ko’rsatib berish Naqqosh, xattot, muqovasoz Dastgoxlik ta'sviriy sa'nat tashkilotchilik buyumi kitob bilan ishlash, amaliy ishlar, so’zlab berish Shoir va yozuvchi Hajviy rasmlar o’zaro yordam berish kitob bilan ishlash, suhbat, mashqlar Xattot 5-xil (pushti, oq pushti, zangor, och ko’k, yashil) Jonli surat jonbozlik mahorati ekskursiya, grafik ishlar, kino Naqqosh, yozuvchi Toshkentda Buxoroda Xivada Samarqanddda Buxoro Samarqand Termiz Xorazm Soz tuproq Qora tuproq Oddiy tuproq Bo’z tuproq 3 turga 4 turga 5 turga 1 turga iroda va axloqni Jismoniy tarbiyani Psixologik xolatni Estetik tarbiyani 4 2 7 5 36 37 38 39 40 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 bosqichi bor? Texnologiya ta`limida salbiy baho qo’yilishi mumkinmi yoki yo’qmi? (Vazifa bajargan o`quvchi nazarda tutiladi) Texnologiya ta’limiuchun boshqa fanlar ichida eng zaruri qaysi? Texnologiya ta’limida asosan qanday tarbiya amalga oshiriladi? Texnologiya ta’limida ijodiy tashabbus nima? Jismoniy mehnat bu…. salbiy baho qo’yilmaydi salbiy baho qo’yiladi sharoitga qarab umuman qo’yilmaydi (Baho) tasviriy san`at geografiya biologiya chizmachilik mehnatga muhabbat vatanga muhabbat ekologik tarbiya kasbga yo’naltirish o`quvchilar uchun eng muhim narsa bo’lib o’zini ijodini namoyon qilish Insonni tana a’zolari orqali ongli ravishda faoliyat ko’rsatishi tashkilotchilik o’zaro yordam berish Mehnatning hamma turi jismoniy mehnatdir Jismoniy xarakat /////////////- Bu qanday chok turi? Tojimahal maqbarasini kim qurdirgan va qaysi shaharda joylashgan Texnologiya ta`limining shakli va metodlari necha xil? Innovatsiya so’zi qanday ma’noni anglatadi? Mehnat turlari necha xil? Baxya chok turi Shoxjaxon, Agrada popop chok turi Xumoyunmirzo, Agrada xoch chok turi Boburmirzo, Dexlida o`quvchilar uchun farqi yo’q Inson aqliy faoliyati bilan ish balarishi suv chok turi Akbarshox, Xirotda 14 va undan dan ortiq 8 xildan ortiq 10 xildan ortiq 5 xildan ortiq Yangilik yaratish Birgalikdagi faoliyat Ilg’or tajriba Pedagogik mahorat 2 (aqliy va jismoniy) 4 (odob va axloq) 6 (ta’limiy va tarbiyaviy) Mehnat va mehnat ahliga hurmat, halollik, tejamkorlik kabilar qanday sifatlarga kiradi? Model nima? axloqiy jismoniy malaka 8 (estetik va ekologik) politexnik Narsa yoki buyumlarning kichkina, chiroyli qilib yasalganidir. 3 Andoza Tashqi ko’rinish Biror buyum tasviri 11 7 8 Mirak Naqqosh Usta Gung Usta Samarqandiy Maoniy Xar 8-10 daqiqada Xar 5-7 daqiqada Xar 15-20 daqiqada Xar 30 daqiqada I.A.Mannopova, R.A.Mavlonova, N.R.Ibragimova X.Sanaqulov, D.Xodiyeva, M.Stbayeva X.R.Sanaqulov, D.R Xodiyeva, I.Mannopova, R.Mavlonova, O`qituvchi o`quvchilardan necha shart asosida ish talab qiladi. Kamoliddin Bexzodning birinchi ustozi kim? O`quvchilar yer uchastkada ishlayotganida har necha minutda dam olishlari lozim? 4-sinf texnologiya darsligining muallifi kim? 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 O`quvchilarni bog`chadan va uydan kelganiga qarab nisbatan bilim berish usuli qanday nomlanadi? O`zbekiston (Turkiston) amaliy san`at ustalari xalqaro ko’rgazmalarda nechanchi yillardan qatnasha boshlaganlar? Kamoliddin Bexzodning mashxur asari qaysi qatorda to`g`ri ko`rsatilgan? O`zbekistonda buyuk ipak yo`lini yoritgan mayoq qaysi shaharda joylashgan? O`zbekistonda nechanchi yillardan muzeylar qurish avj oldi? O`z-o`ziga xizmat ko`rsatish mehnatini aniqlang? differentsiyalashuv individual A.R.Sanaqulova qo’shimcha ishlash 1870 yil 1760 yil 1920 yil 1900 yil Alisher Navoiy, Xusayn Bayqaro, Shaybonixon Kayumars kabuli, iltijo Ustoz va shogird, Bazm Buxoroda Xivada Samarqandda Qala qamali, Meroj, Rasmiy qabul Qo`qonda 1920-30yil 1940-50 yil 1865-80 yil 1965 yil dasturxon tuzash, tufli tozalash, gullar ekish va boshqalar Tabiiy maysalar bilan ishlash Karton turlari necha xil? Yumshoq o’yinchoqlar tikishda qaysi chok turidan foydalaniladi? O’z-o’ziga xizmat ko’rsatish mehnatini nechanchi sinfda olib boriladi? Odamlar eng avval nimalarga yozganlar, chizganlar? O’quvchilar texnik modellash jarayonida necha xil ko`nikmamalakalarni egallaydilar? Politexnik bilim nima? 2 Ko’rinmas chok Lineyka yasash, ekskursiya, gerbariy tayyorlash 3 Baxya chok 4 Suv chok Chiqindi materiallar bilan ishlash 7 Xoch chok barcha sinflarda 2-sinfda 1-sinfda 4-sinfda tuproqqa po’stloqqa teriga barglarga 8 xil 5 xil 7 xil 10 xil Qadimgi “Avesto”da yozuvlar qanday materialga yozilgan? Namuna sifatida bajariladigan ishni tushuntirish teriga qog`ozga texnika vositalaridan foydalanish Po’stloqqa og’zaki bayon qilish Toshga politexnik bilim kitob bilan ishlash texnika vositalari og’zaki bayon qilish bajariladigan ishni tushuntirish, namuna kitob bilan ishlash N.Ibragimova umumiy bilim berish 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 Qishloq xo`jaligi mehnati necha xil (boshlang’ich sinflarda) Qog`oz sathining xarakteri qaysi javobda to`g`ri ko’rsatilgan? Qog`oz standartlari to`g`ri ko’rsatilgan qatorni toping? Qog`oz va kartondan quticha tayyorlash nechanchi sinfda o’rgatiladi? Qog`ozni maydalab o`yinchoqlar yasash usuli qanday nomlanadi? Qutilar, g`altak, gazlama qoldig`i nima? Sag’ana, daxma, turbat nima? “Karkaz” nima? Sopol buyumlar necha gradus issiqda pishiriladi? Tabiatga ekskursiya jarayonida qanday ish amalga oshiriladi? Tabiiy materiallarni aniqlang? 2 xil 6 xil 4 xil 3 xil silliqligi, g’adir-budirligi rangi, qalinligi, zichligi siyohni yaxshi shimishi A 4, A 12, A 24 A 3, A 7, A 30 A 12, A 19, A 3 oliy navligi, gigraskopligi A 2, A 5, A 24 2-sinfda 1-sinfda 5-sinfda 3-sinfda Pap’e-mashe Koshin Freska Vitraj Chiqindi materiallar buyumlar materiallar ko’rgazmalar “Maqbara” so`zi ma`nonisi xaykalchalar uchun tutib turuvchi asos 550-700 koshin, kartosh andoza 300-500 Islimiy xaykaltaroshlik pichigi 1200-1500 mexrob o`yinchoq eskizi 700-1000 turli ashyolar yig’iladi obekt o’rganishlari savol-javob xaritasi chiziladi loy, barg, shox, urug`lar, somon-poxol g`altak, iplar simlar, iplar Texnik modellash jaroyonida necha xil ko`nikma-malakalarni egallanadi? Texnik modellash nechanchi sinfda olib boriladi? To`garaklarning asosiy maqsadi nima? Vitraj nima? 8 xil 9 xil 7 xil materiallar, qog`ozlar 17 xil 4 sinfda 3 sinfda 1 sinfda 2 sinfda fan va san`atni barvaqt egallash kuzatuvchanlikni oshirish Rangli shishadan ishlangan tasvir fazoviy tasavvurni rivojlantirish Naqshin, xoshiya, bezak xoch chok popop chok suv chok Suv, zigzak chok Karkaz popop chok Ekskursiya baxya chok aql nazariyotni amaliyotda qo’llash Somon va poxoldan ishlangan tasvir zar poyasimon chok xoch chok mehnat 8 turga 4 turga 12 turga 3 turga X – shaklidagi chok turi qanday nomlanadi? 98 \/\/\/\/\/\/\/\/ - Bu qanday chok turi? 99 Xaykalchalar uchun tutib turuvchi asos nima ? 100 Xaykaltaroshlik necha turga bo`linadi? 97 Marmardan ishlangan buyum 101 Tabiatshunoslik fanida tabiatni ilmiy tushunish asosida o‘quvchilarni qanday tarbiyalash mumkin? 102 Tabiatshunoslik bo‘yicha mashg‘ulotlarni sinfdan va maktabdan tashqari qanday ishlar bilan bog‘lash mumkin? 103 Quyidagi oqibatlardan qaysi biri yerning sharsimonligi bilan bog‘liq? 104 Tabiatshunoslik darslarida o‘qituvchi qanday yo‘llar bilan o‘quvchilarda mehnat tarbiyasini shaklantiradi? 105 106 107 108 109 110 111 112 tabiatga insonparvarlik munosabatini, Tabiatga estetik va Tabiatga ekologik, go‘zallikni vatanparvarlikni va go‘zallikni vatanparvarlik asosida vatanparvarlik, axloqiy tushunish tushunish darajasida tarbiyalash tarbiyalash va darajasida insonparvarlik,manaviy tarbiyalash Turli tadbirlar, ochiq havodagi o‘yinlar, Ekskursiyalar bilan Kuzatishlar bilan Jonli burchak va o‘lkashunoslik ekskursiyalari, yurishlar xayvonot bog‘idagi bilan ishlar bilan Quyosh nurining notekis taqsimlanishi Kecha va kunduzning Ikkita qutbning vujudga Magnit taqsimlanishi kelishi maydonining mavjudligi Aniq misollarda o‘quvchilarni odam Tajriba maydchasida Ekskursiyalarda insonlar Mexnat faxriylari mehnati - uning jismoniy va ma‘naviy ishlatish orqali mexnatini ta’riflash bilan jihatligining manbai ekanligiga orqali uchrashuvlarda ishontirib, o‘qituvchi mehnatga muhabbatni, astoydil mehnat qilish istagini, mehnat ahliga hurmatini tarbiyalaydi Ritmiklik deb nimaga aytiladi? Tabiatda vaqt o‘tishi bilan bir xil tabiat komplekslarining Geografik qobiqning bir Geografik hodisalarning takrorlanib turishi ekvatordan qutblar tomon butunligi qobiqning qonuniy almashinishi gorizontal tuzilishi Yer po‘stining qalinligi qancha? 4 km dan 80 km gacha 4 km dan 40 km gacha 5 km dan 30 km gacha 5 km dan 10 km gacha Ilgari paydo bo‘lgan har qanday Cho‘kindi Magmatik Metamorfik Otqindi tog‘ jinslarining yemirilishi, maydalanishi, to‘planishi va organizmlarni faoliyati ta’sirida qanday tog‘ jinslari paydo bo‘ladi? “Tektonika” so‘zining ma’nosi Qurilish Zilzila Tebranish Markaz toping? Giposentr nima? Yer qimirlash o‘chog‘i Yer qimirlash markazi Yer qimirlash shkalasi Yer qimirlash zonasi Quruqlikning gipsometrik Botiqlar Qirlar Pasttekisliklar Tekisliklar bosqichlarida 0 m dan past yerlar nima deb ataladi? Gipsometrik bosqichda past 500 m dan 1000 m gacha 200 m dan 500 m 0 m dan 200 m 1000 m dan 2000 tog‘lar necha metrdan boshlanadi? gacha gacha m gacha Uzun cho‘zilgan balandlik bu Tog‘ zanjiri Tog‘ tuguni Tog‘ qirrasi Tog‘ massivlari ___________ 113 Yerning qobiqlari qaysilar? 114 Yerda hayot qachon bo‘lgan? 115 Daryo deb nimaga aytiladi? Hayot qobig‘i, tosh qobiq, suv qobig‘i, Materiklar, geosinklinallar havo qobig‘i paydo 3,8 mlrd. yil ilgari 1 mlrd. yil ilgari 116 Ko‘l deb nimaga aytiladi? O‘zandan oqadigan doimiy oqar O‘zandan oqadigan suvlarga vaqtincha oqar suvlarga Quruqlikdagi suv bilan to‘lgan, yuzasi Suv bilan to‘lgan tabiiy tekis tabiiy suv havzalari chuqurliklar 117 Tabiatni estetik qabul qilishda Tabiatrning o‘qituvchi nimalarga e’tibor go‘zalligiga berishi kerak? 118 Badiiy asarlarni o‘qish estetik tarbiyalashda qanday mavqega ega? 119 _______deb, relyefning uzun cho‘zilgan, bir tomoni ochiq va bir tomonga nishab chuqurliklariga aytiladi. 120 O‘quvchilarda tabiatga va atrofdagi odamlar mehnatiga odobiy munosabatda bo‘lishi nima deb ataladi? 121 Ko‘llar atrof-muhitga qanday ta’sir ko‘rsatadi? 122 O‘zbekistonda qizil kitob nechanchi yil tashkil etilgan? 123 Tabiat holati uchun o‘z zamondoshlari hamda kelgusi avlod oldidagi fuqarolik mas‘uliyatiga ega bo‘lgan har tomonlama rivojlangan shaxsning shakllanishini ta’minlaydigan tarbiya qaysi? 124 Vatanparvarlik tarbiyasini singdirishda ishni nimadan jozibaliligiga va Tabiatrni asrab avaylashga tabiatni shoirona qabul qilish, uni O‘quvchilarni bilim chuqurroq tushunish hamda go‘zalligini darajalarini kengaytiradi his etishga yordam beradi Vodiy Voha Biosfera, geografik qobiq 2 mlrd. yil ilgari Dengizlardan oqib Tog‘lardan oqib chiqadigan suvlarga tushadigan suvlarga Inson yaratgan suv SHaharlardagi, omborlari istirohat bog‘lardagi suv havzalari Tabiatrni sevishga O‘quvchilarni tabiat bo‘yicha bilim darajalariga SHoir va yozuvchilarni bilib olishga yordam beradi Delta Odobiy tarbiya Estetik tarbiya Hamma javoblar to‘g‘ri O‘ziga xos o‘simlik va Yer osti suvi hayvonlarga ega bo‘ladi ko‘paytiradi 1985 1991 1978 Ekologik tarbiya atrof tabiatini o‘rganish bilan Mexnat tarbiyasi Tekislik tabiatini o‘rganishdan Qalqonlar, plitalar, geosinklinallar 3,5 mln. yil ilgari Mexnat tarbiyasi Ekologik tarbiya sathini Haroratni pasaytiradi 1996 Estetik tarbiya Tog‘ o‘rganishdan O‘quvchilarni fikrlash qobilyatini kengaytiradi Terrassa Odobiy tarbiya tabiatini CHo‘l tabiatini o‘rganishdan boshlash kerak? 125 Tabiatga muhabbat va uni saqlash hamda muhofaza qilishga intilishni tarbiyalash.......? “Jonajon tabiatga” muhabbat bilan birga jonajon o‘lkaga, jonajon mamlakatga ko‘ngil qo‘yishni ochib beradi Tabiatni asrab avaylashaga xizmat qiladi Ona vatanimizni xar tamonlama tushunishga olib keladi Jonajon yurtimizda amalga oshirilayotgan ekologik ishlarni tushunishga olib keladi 126 O‘qitishda muntazamlilik va O‘qitish qat‘iy mantiqiy tartibga amal O‘qitishda umumiy O‘qitishda didaktik O‘qtishda vaqt izchillilik tamoyilining moxiyati qiladi, o‘quvchilar bilim, ko‘nikma va xsusiyatlarga amal qiladi, tamoillarga amal qiladi meyorlariga amal nimadan iborat? malakalarni izchillik bilan egallab bilimlarn keng berib boradi va tabiat xaqida keng qiladi va tabiat boradilar tushunchalar beradi xaqida tasavurlar xosil qiladi 127 Tushunarli bo‘lish tamoyili .......? O‘rganilayotgan materialning mazmuni, O‘quvchilarni yosh O‘quvchilarni yosh O‘quvchilarni hajmi va o‘qitish metodlari xususiyatlarini xisobga xususiyatlarini xisobga o‘zlashtirish o‘quvchilarning yoshiga, tayyorgarlik olishni talab etadi olishni talab etadi darajalarini xisobga darajasiga mos bo‘lishini talab etadi olishni talab etadi 128 Tabiatshunoslikni o‘qitishning Tabiatshunoslik darslarini jixozlash, Tabiiy ko`rgazmali Jonli tabiat burchagi, Tabiiy ko`rgazmali moddiy bazasini nimalar tashkil jonli tabiat burchagi, o`lkashunoslik qurollar, tajriba xonasi, geografik maydoncha, qurollar, tajriba etadi? burchagi, geografik maydoncha o`lkashunoslik xarita va globus,taiiy va xonasi, burchagi,geografik ko`rgazmali qurolar o`lkashunoslik maydoncha burchagi, xarita va globus darslik 129 Tajriba va laboratoriya asboblari O‘lchov asboblari, lupa, laboratoriya Menzurka, termometr, Menzurka,flyuger,lupa Flyuger, gnomon, qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? uskunalari o`lchov asboblari kompas. 130 Jonli tabiat burchagi qayerga Tabiatshunoslik xonasida yoki sinfda Maktab ximiya yoki Sinfda yoki biror bir Maktab joylashtiriladi? biologiya xonasida yorug joyda laboratoriya xonasida 131 Dars nima? Tabiatshunoslik o`qitish shakli Tabiatshunoslik o`qitish Tabiatshunoslik o`qitish Tabiatshunoslik metodi vositasi o`qitish moddiy bazasi 132 Atmosferaning gaz tarkibida 78,08% 80,02% 96% 76,30% Azotning ulushi qancha? 133 Atmosferaning gaz tarkibida 20,96% 18,18% 17,78% 16,84% Kislorodning ulushi qancha? 134 Darsga qanday talablar qo‘yiladi? Sanitar-gigienik, didaktik va psixologik Sanitar-gigienik, didaktik Sanitar-gigienik, Gigienikekologik didaktik, psixologik va sanitar,ekologik,psi mantiqiy xologik 135 Integratrsiya so‘zining ma’nosi Birlashtirish Yangi Tarbiyalash Bilim berish nima? 136 Atmosfera qanday gazlardan tashkil topgan? Azot, kislorod, inert gazlar va boshqalar Kislorod, metan, gazlar va boshqalar 137 Xarita va globus bilan ishlash nechanchi sinfda boshlanadi? 138 Tabiatshunoslik metodikasining asosiy metodini belgilang. 139 ......... ongliylik tamoyilini oliy shakli 140 Sintez bu......... 4 – sinf 3 – sinf Kuzatish Tajriba Suxbat aytib berish Umumlashtirish Ijodiy faollik Nutq ravonligi Mavzuning davomiyligi Og`zaki bayon Bog`lanishlar o`rnatish, umumlashtirish va xulosa chiqarish 141 ............. aqlning taxliliy ishi, narsa va xodisalar o‘rtasidagi o‘xshashlik va tafovut 142 Ko‘rgazmalilik tamoyilaridan foydalanishning asosiy vazifasi nima? 143 Ekskursiya144 Havo, shamol energiyasi, havo harorati, yog‘in miqdori qanday resurslar hisoblanadi ? 145 Sayyoralarning quyoshdan uzoqligi bo‘yicha ketma-ketlikda berilgan to‘g‘ri javobni toping? Taqqoslash Bog`lanishlar o`rnatish mustaqkamlash va xulosa chiqarish Sintez Xulosa chiqarish va yakunlash umumlashtirish Analiz Xulosa chiqarish va bayon etish umumlashtirish O`xshatish O‘quvchilarda bilish faoliyatini faollashtirish O‘quvchilarda ko`rish faoliyatini rivojlantirish Darsni qiziqarli o`tish takrorlash O‘qitish shakli Ob-havo resurslari O‘qitish vositasi Iqlimiy sharoit resurslari O‘qitish metodi Dehqonchilik resurslari O‘quvchilar diqqatini tortish.rivojlantirish O‘qitish tamoyili Tabiiy sharoit resurslari 146 Biosfera nima? Sayyoramizning tirik organizmlar yashaydigan va ularning ta’siri sezilib turadigan qobig‘i Merkuriy, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Neptun, Uran, Satrun, Merkuriy, Venera, Mars, Satrun, Uran, Neptun. Yupiter, Mars, Yer, Yer, Yupiter, Uran, Venera, Merkuriy. Satrun, Neptun. 147 Quyidagi oqibatlardan qaysi biri Quyosh nurining notekis taqsimlanishi yerning sharsimonligi bilan bog‘liq? 148 Ritmiklik deb nimaga aytiladi? Tabiatda vaqt o‘tishi bilan bir xil hodisalarning takrorlanib turishi 149 Ob-havo nima? inert Kislorod, oltingugurt Azot, kislorod, oksidi, inert gazlar va freon va boshqalar boshqalar 2 -sinfda 1 -sinfda Troposferaning biror joydagi, biror vaqtdagi holati Merkuriy, Venera, Yer, Yupiter, Mars, Satrun, Uran, Neptun. Hayvonlar paydo bo‘lib Sayyoramizda odam Geografik qobiq yashayotgan qobiq yashaydigan va tabiat bilan bir xil qobiq bilan bevosita o‘zaro ta’sir etib turadigan muhit Kecha va kunduzning Ikkita qutbning vujudga Magnit taqsimlanishi kelishi maydonining mavjudligi tabiat komplekslarining Geografik qobiqning bir Geografik ekvatordan qutblar tomon butunligi qobiqning qonuniy almashinishi gorizontal tuzilishi Havo bosimi, shamollar, Shamol, oftob, tuman, Atalganlarning havo namligi bulut, yog‘in hammasi 150 Iqlim nima? Ob-havoning ko‘p yillik rejimi 151 Jonli tabiat bu - … Tabiatdan nafas oladigan barcha predmetlar 152 Qachondan boshlab 1-4 sinf o‘quvchilari uchun ‘ Kuzatish kundaliklari nashir qilingan’ ? 153 Nechanchi yildan boshlab tabiatshunoslik 2va3- sinflarda mustaqil predmet sifatida o‘qitila boshladi? 154 Atrafimizda olam fani 1-sinfda jami necha soat ajratilgan? 155 Darsning tabiiy ko‘rgazmali qurollariga nimalar kiradi? 156 O‘rganilayotgan obekt haqida haqiqiy bilim beradigan kurgazmali qurollarga nima kiradi? 157 Jonli tabiat burchagi nima uchun tashkil etiladi? 1954-yil Ob-havoning ko‘p yillik Ob-havoning fasl Ob-havoning bir o‘zgarib turishi davomida o‘zgarishi necha kunda o‘zgarib turishi Tabiatdan nafas Tabiat hodisalari tirik Tirik organizimlar olmaydigan barcha organizimlar jamlanmasi predmetlar 1960 yil 1971-yil 1955-yil 1969 yil 1990 yil 1980 yil 1975 yil 32 soat 34 soat 24 soat 12 soat tabiat jismlari Daryo va ko‘llar Tog‘ va vodiylar Tekislik va cho‘llar tabiat jismlari Tekislik va cho‘llar Tog‘ va vodiylar Usimlik xayvonlar 158 Quyosh nuri 23°30' janubiy kenglikdagi yerlarga (tropikka)' qachon tik tushadi? 159 Quyosh nuri 23°30' shimoliy kenglikka qachon tik tushadi? 160 Organizmlarga ta’sir ko‘rsatuvchi barcha omillar nima deyliadi? 161 Kun ham, tun ham 12 soatga teng bo‘ladigan kunlar qaysilar? 162 Quyosh nuri ekvatorga tik tushib, shimoliy va janubiy yarim Tabiatda davomli kuzatish va tajribalar O‘simliklarni utkizish uchun uchun 22 dekabrda 21 iyunda Ekologik omillar va o‘rganish Xayvonot dunyosini O‘quvchilarda o‘rganish uchun o‘simlik va xayvonot dunyosi vakillariga qiziqish uyg‘otish uchun 5 iyunda 21 martda 23 sentyabrda 5 iyunda Antropogen omillar 21 martda Abiogen omillar 23 sentyabrda Biogen omillar 21 martni , 23 sentyabr 5 iyunda, 21 martda 21 martda, 22 dekabrda 23 sentyabrda 21 martni , 23 sentyabr 23 sentyabrda 5 iyunda, 21 martda 21 martda, 22 dekabrda 163 164 165 166 167 168 169 170 sharlarni bir xilda yoritadigan kun? Yer yuzasining umumiy maydoni 510 mln km2 qancha F.N.Krosovskiy bo‘yicha? “Hayot qobig‘i” qanday ataladi? Biosfera Yerning “kislorod fabrikasi”ni O‘simliklar aniqlang? Jonli tabiat burchagida qachon Darsda va darsdan tashqari paytlarda shug‘urlanish mumkin? Suv hayvonlarining akvariumdan harakatlanishini kuzatishda uqituvchi qanday ko‘rgazmadan foydalanadi? O‘lkashunoslik burchagi qaerda tabiatshunoslik xonasida yoki alohida tashkil etiladi? sinfda Quyosh sistemasidan va 150 mlrd. Galaktika yulduz hamda yulduzlararo fazodan iborat sistemaga nima deyiladi? Sayyoralar....? Quyoshdan kelayotgan nurni aks ettiradigan sovuq osmon jismlari 171 Quyosh sistemasidagi Ichki Merkuriy, Venera, Yer, Mars. sayyoralar qaysi sayyoralar kiradi? 172 Meteorlar deb nimaga aytiladi? Erga yetib kelmay yer atmosferasida yo‘q bo‘lib ketadigan toshlar 173 Meteoritlar nima? Yerga yetib keladigan toshlar 174 Quyoshning aktivlik darajasi necha yilda o‘zgarib turadi? 175 Tabiatni muhofaza qilish qanday maqsadlarni ko‘zda tutadi? 11—12 yil ichida Iqtisodiy, sog‘liqni saqlash va gigiena, tarbiyaviy va estetik 176 Tabiatshunoslikni o‘qitishning moddiy bazasini nimalar tashkil etadi? Tabiatshunoslik darslarini jixozlash, jonli tabiat burchagi, o`lkashunoslik burchagi, geografik maydoncha 4008,5 km Litosfera Hayvonlar Darsda kurzazmalardan alohida sinfda sayyora Quyosh atrofida yig‘ilgan osmon jismlari Yupiter, Saturn, Uran, Neptun. Pluton Erga yetib keladigan toshlar Yerga yetib kelmay yer atmosferasida yo‘q bo‘lib ketadigan toshlar 5—10 yil ichida Iqtisodiy, sog‘liqni saqlash va gigiena, moliyaviy, ijtimoiy Tabiiy ko`rgazmali qurollar, tajriba xonasi, o`lkashunoslik 6378,24 km Atmosfera Mikroorganizmlar darsdan tashqari paytlarda prezentattsiyalardan tabiatshunoslik xonasida koinot 21,382 km Noosfera Tuproq qatlami Tanaffuz paytida chizmalardan Faollar zilida asteroid Qizigan osmon jismlari Sovuq jismlari osmon Venera, Yer, Mars Uran, Pluton Neptun. Kosmik fazoda uchub yuradigan toshlar Kosmik fazoda uchub yuradigan toshlar 7—8 yil ichida Gigant toshlar Kosmik fazoda uchub yuradigan toshlar 10—20 yil ichida Ijtimoiy, iqtisodiy, tarbiyaviy va estetik Maqsadli va maqsadsiz Jonli tabiat burchagi, geografik maydoncha, xarita va globus,taiiy va Tabiiy ko`rgazmali qurollar, tajriba xonasi, burchagi,geografik maydoncha ko`rgazmali qurolar O`simlik va xayvonot olamidagi barcha ob’ektlar Menzurka,flyuger,lupa 177 Jonli va jonsiz tabiat ob’ektlari Modellar, tabiiy ob’ektlar, xaritalar Gerbariylar, kinofilmlar, tirik tabiat jismlari 178 Tajriba va laboratoriya asboblari qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 179 Jonli tabiat burchagi kaerda joylashtiriladi? O‘lchov asboblari, lupa, laboratoriya uskunalari Tabiatshunoslik xonasida yoki sinfda Menzurka, termometr, o`lchov asboblari Maktab ximiya yoki biologiya xonasida 180 Flyuger nima? Shamol yunalishini ulchash asbobi Buy ulchash asbobi 181 Tabiatshunoslik o‘qitish metodlari nechta guruxga bo‘linadi? 182 Metodik uslub nima? 3-ta Kuyosh balandligini ulchash asbobi 2-ta Metodik uslub faqat metodning unsurlaridan biri, uning tarkibiy qismidir Metodik uslub ikki birbiriga bog`lik tomonlari: beruvchi qismdir 183 Suxbatning qanday turlari mavjud? Kirish, xarakterlash, takrorlovchi va yakunlovchi suxbat Bayon qiluvchi, xikoya va yakunlovchi suxbat O`qituvchi va o`quvchilarining o`zaro bog`langan faoliyati qismidir Kirish, bayon va xikoya yakunlovchi suxbat 184 Dars nima? Tabiatshunoslik o`qitish shakli Tabiatshunoslik o`qitish metodi 185 Darsga kanday talablar qo`yiladi? Sanitar-gigienik, didaktik va psixologik Sanitar-gigienik, didaktik ekologik 186 Kirish darsi qanday tuziladi? Tashkiliy qism, yangi mavzu bayoni, mustaxkamlash, uyga vazifa berish Tashkiliy qism, uy vazifasini so`rash, yangi mavzu bayoni, mustaxkamlash 187 Sinfdan tashkari ishlarining turlari: Ommaviy ishlar, gurux mashg`ulotlari, klub ishlari, individual ishlar Ommaviy ishlar, gurux mashg`ulotlari, ekskursiyalar, klub ishlari Sinfda yoki biror bir yorug joyda 4-ta o`lkashunoslik burchagi, xarita va globus darslik Tabiiy ko`rgazmali qurollarga nimalar kiradi? Flyuger, gnomon, kompas. Maktab laboratoriya xonasida Ufq tomonlarini kursatish asbobi 6-ta Metodik uslub metodning bir turidir uning tarkibiy qismidir Kirish, bayon qilish, takrorlovchi va yakunlovchi suxbat Tabiatshunoslik o`qitish Tabiatshunoslik vositasi o`qitish moddiy bazasi Sanitar-gigienik, Gigienikdidaktik, psixologik va sanitar,ekologik,psi mantiqiy xologik Tashkiliy qism, uy Tahskiliy vazifasini so`rash, yangi qisim,yangiy mavzu bayoni mavzu bayoni,uygaq vazifa Ommaviy ishlar, Ommaviy ishlar, to`garak, gurux to`garak, gurux mashg`ulotlari, mashg`ulotlari, ekskursiyalar, klub ishlari ekskursiyalar, klub ishlari 188 Globusni birinchi bo`lib kim yaratgan? 189 “Tib qonunlari” asarining muallifi kim? 190 Integratrsiya so`zining ma’nosi nima? 191 Gnomon nima? Beruniy Farobiy Ibn Sino Farobiy Ulug`bek Bobur Beruniy Yangi Tarbiyalash Quyoshning ufq ustidagi balandligini aniqlaydigan asbob Namoyish etish, yordamchi vositalar Ufq tomonlarini aniqlaydigan asbob O`quvchilarning xulosalar chiqarishi Shamol yo`nalishini aniqlaydigan asbob O`quvchilarning diqqati, qabul qilishi 193 Atmosferani ifloslovchi moddalarni nechaga bo‘linadi va qanday? 194 Xarita va globus bilan ishlash nechanchi sinfda boshlanadi? 195 Tasavvur nima? 2 ta, fizikaviy , kimyoviy 2 ta fizikaviy, biologik 3 ta, tabiiy, kimyoviy , sun’iy. 4 – sinf 3 – sinf 2 -sinfda Xotira yoki tasavvur qilishning maxsuli Tafakkur maxsuloti Tushunchalarning turi 196 Tushuncha nima? Tafakkur maxsuloti Tasavvurning turi 197 Tushunchalar mazmuni buyicha qanday turlarga bulinadi? 198 Tabiatshunoslik metodikasiga kuzatish metodini kim kiritgan? 199 Tabiatshunoslik o`qitish metodikasi fanining asoschisi kim xisoblanadi? 200 Tabiatshunoslik fani nechanchi sinfdan o`qitiladi? 201 Qanday son quyidagi yoyilmaga ega 1) 2x3x7x13 2) 2x2x3x5 202 Quyidagi ko`paytmalardan qaysilari 70 ga bo`linadi? 203 Ushbu 1x2x3x x50 ko`paytma nechta nol bilan tugaydi? 204 420 ning bo`luvchilari soni nechta 205 Qandaydir sonni 1995 ga Biologik va geografik Xotira yoki tasavvur qilishning maxsuli Aloxida va umumiy Oddiy va murakkab Bog`lanish va xulosa chiqarishdir Bog`lanish va xulosa chiqarishdir Yakka va yig`ma K.Ushinskiy V.Zuev A.Farobi A.Grigoryans V.Zuev K.Ushinskiy A.Farobi A.Grigoryans 3 sinfdan 2 sinfdan 1 sinfdan 4 sinfdan 1092;60 6552;70 6552;60 6732;60 105x20; 42x12x5 105x20; 85x33x4 85x33x4 42x12x5; 85x33x4 12 8 9 10 24 4 5 3 22 1 12 0 192 Texnik uslublarga nima kiradi? Birlashtirish Bobur Bilim berish Buy o`lchash asbobi O`quvchilarning xulosalar chiqarishi va diqqati 3 ta biologik,sun`iy,tabi iy 1 -sinfda 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 bo`lganda qoldiq 1994 ga teng bo`lsa, shu sonni 5 ga bo`lgandagi qoldiqni toping Qandaydir sonni 289 ga bo`lganda qoldiq 287 ga teng bo`lsa, shu sonni 17 ga bo`lgandagi qoldiqni toping Ikkita natural sonni 5 ga bo`lganda, mos ravishda 1 va 3 qoldiq hosil bo`ladi. Bu sonlar kvadratlarinig yig`indisini 5 ga bo`lganda qoldiq nechiga teng bo`ladi? 630 va 198 sonlarining bo’luvchilari nechta? 17827516 quyidagi sonlardan qaysi biriga qoldiqsiz bo`linadi? Z raqamining qanday eng kichik qiymatlarida (147+3z2) son 3ga qoldiqsiz bo`linadi Berilgan P=10189144, q=396715256 va r=78901644 sonlardan qaysilari 8 ga qoldiqsiz bo`linadi? 246 013579 soni 9 ga bo`linish uchun yulduzchaning o`rniga qanday raqam qo`yilishi kerak? 36455478354 ni 2, 4, 5, 9, 10 va 25 bo`lganda hosil bo`lgan qoldiqlar yigindisini toping Quyidagi sonli ketma-ketliklardan qaysilari tub sonlardan iborat? Qaysi juftlik o`zaro tub sonlardan iborat EKUK (3600, 1500) ni toping EKUB (4598; 1476) ni toping 8 va 12 sonlari eng kichik umumiy karralisining natural 15 2 5 0 0 4 2 3 6 4 8 9 4 3 5 9 4 7 9 5 p va q hech qaysisi p va r p 8 7 9 0 14 18 15 12 3,5,7,13,19,23 1,2,3,5,7,9 1,3,5,7,13,19,23 (21;10) (21;14) (12;15) 3,5,7,13,19,23,31,4 9 (10;15) 18000 2 8 100 12 6 36000 1 7 1000 3 9 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 bo`luvchilari nechta? 10 va 8sonlarining EKUK ini toping 840 va 264 ning umumiy bo`luvchilari nechta Son o`qida -2 dan 4, 7 birlik masofada joylashgan sonlarni aniqlang 9 Hisoblang: 0,125 : 0,25 1 : 2,5 16 Hisoblang:(3, 21x5, 95-4, 44):(2, 21x5, 95+1, 51) Hisoblang: 3, 2(62) – 1, (15) Quyidagi sonlardan qaysi biri 0, (2) ga tеng. 13 ni chеksiz davriy o`nli 225 kasrda yozing 5 7 * 0.2 6 3 Ifodani qiymatini 5 1 6 toping. 0, 2(18) ni oddiy kasr shaklida yozing Hisoblang: 0, 5(6)+0, (8) 0, 5(6)+ 0, (8) ni hisoblang 19 2 1 7 2 2 3 64,5 : 6 4 2,1 1,3 4 42 7 6 12 232 Sonlarni o`sish tartibida joylashtiring a=3,6 b=3,91-0,25 va c=4,68:1,4 233 1 Hisoblang: (1 )3 . 2 234 0,8 ga teskari bo`lgan songa qarama-qarshi sonni toping 40 80 10 18 8 9 4 6 -6,7; 2,7 6,7; 2,7 -6,7 -2,7 1 8 1. 1 16 2. 3. 4 2, (1) 2 9 0, 05(7) 2, 247 1 9 0, 0(57) 2, 2(47) 3 18 0, 5(7) 2, (12) 22 90 0, 0(7) 1 5 7 5 3 5 11 5 12 55 1, 4(5) 1, 4(5) 65 18 84 c<a<b 13 55 1, 36 0, 6(4) 18 28 99 1, 3(6) 1, 3(6) 85 65 a<c<b 216 900 0, 6(4) 1, (36) 1 3 8 -1, 25 3 ; 4 -0, 8 1 -3 b<a<c 2 1 32 1 8 1, 25 1 1 1 32 c<b<a 1 8 -12 -1 235 Ushbu m=0, 55(57) : n=0, 5(557), l = 0,555(7) sonlarni kamayish tartibida yozing 236 Hisoblang: (1+i)-(2+4i) 237 2 3i 3 2i Hisoblang: 1 i 238 Hisoblang: 3 2i 2 239 Darajani hisoblang: 7 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 l>m>n l>n>m n>l>m n>m>l – 1-3i 13 13i 2 5-12i 3+1,5i 1 5i 2 6-3i 1,5i -3 12 12i 2 3-4i -1-3,5i 6+8i 2 7 cos i sin 3 3 2 7 cos i sin 6 6 2 7 cos i sin 21 21 2 7 cos i sin 147 147 9+19i 12+11i 98 5+9i 13-11i 110 9-8i 13+11i 102 42 48 54 13 29 2 98 10 2 cos 21 i sin 21 Hisoblang: (3+5i)(2+3i) -9+19i Ayirmani toping. (-5+2i)-(8-9i) -13+11i Hisoblang 19, 9 x18-19, 9x16+30, 100 1х18-30, 1x16 Hisoblang 13, 5x5, 8-8, 3x4, 2-5, 52 8x8, 3+4, 2x13, 5 Hisoblang: 14 1 3 1 1 29 1997 1996 1 5 6 29 Hisoblang: 19, 9 18 - 19, 9 16 100 + 30, 1 18 – 30, 1 16 5 2 1 1 1 Hisoblang: 5 : 2 . 5 : 1 . 7 7 5 4 6 7 2 3 1 7 3 1 Hisoblang: ( 7 - 6 ) : + 8 18 3 8 4 2 8 1 ·2 9 80 Hisoblang: 1, 3 1 1 3 1 0,27 3 0,15 1500 0,1 3 9 Hisoblang: 1 1 5 1 1 + :( ·2 4 12 3 2 -8 3 4 6 6 7 17 5 2 3 1, 4 11 1 4 1 29 4 1 3 1, 6 -1 13 29 102 5 7 16 7-12i 1 4 17 1 2 1, 7 9 1 4 250 251 252 253 254 255 256 257 258 7 ) 8 Hisoblang: (5 3 8 - 4 ) · 2+ 67 4 9 1 1 :2 2 7 Barcha tomonlari teng bo‘lgan parallelogramm ... deyiladi. Kvadratning yuzini 25 marta kamaytirish uchun, uning asosini necha marta kamaytirish kerak? Agar to‘g‘ri burchakli to‘rtburchakning perimetri 74 dm, yuzi 3m2 bo‘lsa, uning tomonlarini toping To‘g‘ri burchakli uchburchakning katetlari 40 sm va 42 sm, unga ichki chizilgan aylana radiusini toping Trapesiyaning o‘rta chizig‘i 7 sm, asoslarining biri ikkinchisidan 4 sm- ga uzun. Trapesiyaning asoalarini toping Teng yonli uchburchakning asosiga parallel bo‘lgan o‘rta chizig‘i 3 sm- ga teng. Agar uchburchakning perimetri 16 sm bo‘lsa, uchburchakning yon tomonlarini toping Uchburchakning tomonlari 8 sm, 10 sm, 12 sm –ga teng.Uchlari shu uchburchakning tomonlarining o‘rtalarida bo‘lgan uchburchakning tomonlarining uzunligini toping Uchburchakning perimetri 12 sm ga teng; asoslarining o‘rtalari kesmalar bilan tutashtirilgan. 33 2 9 24 1 3 36 1 9 31 1 3 Romb Kvadrat To‘g‘ri to‘rtburchak 5 9 8 Teng tomonli uchburchak 7 25;12 28;15 24;16 26;10 12 15 14 13 5;9 8;6 10;4 11;3 5 4 7 6 4, 5, 6 3, 4, 5 2, 3, 4 5, 6, 7 7 5 4 259 260 261 262 263 264 265 266 267 Shunda xosil bo‘lgan uchburchakning perimetrini toping Trapesiyaning o‘rta chizig‘i 10 sm, asoslarining biri ikkinchisidan 6 sm ga kichik. Trapesiyaning asoalarini toping To‘g‘ri burchakli uchburchakning katetlari 30 sm va 40 sm, unga ichki chizilgan aylana radiusini toping To‘g‘ri burchakli uchburchakning katetlaridan biri 12 sm, ikkinchi kateti birinchisidan 7 sm qisqa. Gipotenuza uzunligini toping To‘g‘ri burchakli uchburchakning katetlaridan biri 12 sm, gipotenuzasi ikkinchi katetidan 6 sm uzun. Gipotenuza uzunligini toping To‘g‘ri to‘rtburchakning yeni 7 sm, bo‘yi undan 3 sm ortiq. To‘g‘ri to‘rtburchakning perimetrini toping To‘g‘ri to‘rtburchakning tomonlari 72 sm va 8 sm. Unga tengdosh bo‘lgan kvadratning tomonlarini toping To‘g‘ri to‘rtburchakning perimetri 60 sm –ga teng, bir tomoni boshqa tomanidan 6 sm- ga uzun. To‘g‘ri to‘rtburchakning yuzini toping Teng yonli trapesiyaning yon tomoni 5 sm, balanligi 4 sm va katta asosi 9 ga teng.Uning o‘rta chizig‘ini toping Teng yonli trapesiyaning asoslari 8 sm va 14 sm, yon tomonlari esa 5 sm – ga teng. Trapesiyaning 13;7 14;6 12;8 11;9 10 12 15 14 13 14 15 16 15 9 10 14 34 68 21 10 24 14 15 16 216 256 306 250 6 2 3 5 44 22 36 80 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 yuzini toping Trapesiyaning o‘rta chizig‘i 3sm – ga, balanligi 8 sm – ga teng. Uning yuzini toping Doiraga ichki chizilgan to‘g‘ri to‘rtburchakning tomonlari 12 sm va 16 sm – ga teng. Doiraning yuzini toping Trapesiyaning yuzi 30 sm2, balangligi 6 sm – ga teng bo‘lsa, uning o‘rta chizig‘i qanchaga teng? Rombning yuzi 18sm2, diagonallaridan biri 9 ga teng. Ikkinchi diagonalining uzunligini toping Rombning yuzi 24 sm2, diagonallaridan biri 6 ga teng. Uning tomonlarining uzunligini toping To‘g‘ri to‘rtburchakning tomonlari 28 sm va 7 sm. Unga tengdosh bo‘lgan kvadratning tomonlarini toping To‘g‘ri burchakli parallelepipedning uch ulchami bo‘yicha uning diagonallarini toping: 1, 2, 2; 2) 2, 3, 6; 3) 6, 6, 7 To‘g‘ri burchakli parallelepipedning asosining tomonlari 7 dm va 24 dm, balandligi 8 dm. Diagonal kesimining yuzini toping Berilgan uch ulchami bo‘yicha: 10 sm, 22 sm va 16 sm to‘g‘ri burchakli parallelepipedning to‘liq yuzini toping Piramidaning asosi to‘g‘ri burchakli to‘rtburchak, uning 24 12 16 32 100 200 400 120 5 2, 5 7, 5 4, 5 4 5 5, 5 4, 5 5 4 8 12 14 15 13 12 3;7;11 4;5;7 12;25;36 8;11;25 200 450 320 560 1464 1894 1756 1354 12 9 10 11 278 279 280 281 282 283 284 285 286 asosining tomonlari 6 sm va 8 sm. Uning xar bir yon qiri 13sm –ga teng. Piramidaning balandligini toping Muntazam to‘rtburchakli piramidaning balandligi 24 sm, asosining tomoni 14 sm teng. Uning apofemasini toping Muntazam piramidaning yon sirtining yuzi 96 sm2, asosining perimetri 24 teng. Piramidaning apofemasini toping Piramidaning asosi tomonlari 6sm va 8 sm – ga teng bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchakdan iborat. Piramidaning har bir yon qirrasi 5 5 sm –ga teng bo‘lsa, uning balanligini toping To‘rtburchakli muntazam piramida asosining yuzi 36 sm2, yon sirtining yuz esa 60 sm2 – ga teng. Piramida hajmini toping Kub to‘la sirtining yuzi 96 sm2 – ga ten. Kubning hajmini toping Kubning barcha qirralarining yig‘indisi 48 sm teng. Kub sirtining yuzini toping Kubning barcha qirralarining yig‘indisi 96 sm teng. Kub hajmini toping To‘g‘ri burchakli parallelepipedning asosining tomonlari 14 sm va 48 sm – ga tng. Balandligi 8 sm – ga teng. Diagonal kesimining yuzini toping Parallelepipedning uchta yon sirti 1m2, 2 m2 va 3 m2. 25 18 27 32 8 10 6 12 10 12 15 14 48 72 144 120 64 62 66 68 96 24 36 48 512 64 256 216 400 610 200 520 12 24 36 6 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 Parallelepipedning to‘liq sirtini toping To‘g‘ri burchakli parallelepipedning asosining tomonlari 3 sm va 4 sm, yon qirrasi 12 sm. Parallelepipedning diagonallarini toping Konusning hajmini topish formulasini ko`rsating? Silindr asosining radiusi 2 m, balandligi 3 m. Silindr oq kesimining dioganalini toping? Konus asosining radiusi 3 m, balandligi 4 m. Konusning yasovchisini toping? Konus asosining radiusi 3 m, yasovchisi 5 m. Konusning balandligini toping? Konus asosining radiusi 3 m, balandligi 4 m. Konusning o’q kesimining yuzini toping? Konus balanligi 20 m, asosining radiusi 15 m. O‘q kesimininig yuzini toping Kesik konusning asoslarinig radiusi 3 m va 6 m, balandligi 4 m. Yasovchisini toping Konus asosining radiusi 6 m, balandligi 8 m. Konusning yasovchisini toping? Berilgan nuqtadan bir xil masofada joylashgan nuqtalar to‘plami ..... deyiladi Fazoning har bir nuqtasidan berilgan nuqtagacha bo‘lgan masofadan katta bo‘lmagan barcha nuqtalar to‘plami ... deyiladi. 13 16 14 15 1 V R 2 h 3 5 V S h 1 2 2 V h( R1 R1 R2 R2 ) 3 V l ( R1 R2 ) 4 6 7 5 6 7 12 4 4, 5 3, 5 3 12 24 28 36 300 360 420 512 5 7 9 6 10 12 14 16 Sfera Shar Konus Silindr Shar Aylana Konus Silindr 298 To‘g‘ri burchakli uchburchakni uning katetini o‘z ichiga oluvchi o‘q atrofida aylanishidan hosil bo‘lgan figura .... deyiladi. 299 To‘g‘ri to‘rtburchakni uning bir tomonini o‘z ichiga olgan o‘q atrofida aylanishdan hosil bo‘lgan figura ..... deyiladi. 300 Silindr asosining radiusi 5 m, balandligi 4 m. Silindr hajmini toping? 301 Figurа yuzi, yuzа o‘lchоv birliklаri mаvzusi o‘quv dаsturidа nеchаnchi sinfdа kiritiilishi rеjаlаshtirilgаn? 302 Bоshlаng‘ich sinfdа o‘qilаdigаn mаtеmаtikа kursining strukturаsini ko‘rsаting. 303 Mаtеmаtikа o‘qitish mеtоdikаsining bаzа fаni qаysi fаn? 304 Dаstlаbki gеоmеtrik mаtеriаllаr qаysi sinflаrdаn bоshlаb o‘rgаtilаdi? 305 Elеmеntаr mаtеmаtik tаsаvvurlаrni shаkllаntirish mеtоdikаsining didаktik prinsiplаri to‘lаligini аniqlаng.1) Ilmiylik prinsipi, 2) Ko‘rsаtmаlilik prinsipi, 3) Оnglilik prinsipi, 4) Аktivlik prinsipi, 5) Puхtа o‘zlаshtirish prinsipi,6) Sistеmаlilik prinsipi, 7) Kеtmа-kеtlik prinsipi 306 Boshlang‘ich sinflarda algedra va geometriya elementlari 307 Аlgеbrаik mаtеriаl bilаn o‘quvchilаr nеchаnchi sinfdа tаnishаdi? Konus Shar Aylana Silindr Silindr Shar Aylana Konus 100 200 400 120 ikkinchi Birinchi Uchinchi Bеshinchi аrifmеtikа, аlgеbrа vа gеоmеtriya elеmеntlаri, miqdоrlаr vа kаsrlаr. mаtеmаtikа vа аrifmеtikа. mаtеmаtikа vа аrifmеtikа, аlgеbrа mаtеmаtikа Fizikа Pеdаgоgikа аrifmеtik 4 аmаl, tеnglаmа vа tеngsizlik. Sоsiоlоgiya 1-sinfdаn 2-sinfdаn 3-sinfdаn 4-sinfdаn 1,2,3,4,5,6,7 1,3,5,6 1,4,6,7 3,2 birgalikda o‘rganiladi o‘rganilmaydi 1-4sinflarda 1-sinfdа alohida-alohida o‘rganiladi 2-sinfdа yuqori sinfda o‘rganiladi 3-4 sinfdа 308 Birinchi sinfdа qаndаy gеоmеtrik mаtеriаllаr o‘rgаnilаdi? nuqtа, chiziqlаr, kеsmа uzunligi, burchаk, to‘g‘ri burchаk, ko‘p burchаk, shаkllаrni bеlgilаsh. I, II, III, IV sinflаrdа uchburchаk, ko‘pburchаk, nuqtа kеsmа pаrаlеlоgrаmm, rоmb, ko‘pburchаk I, II, III sinflаrdа II, III, IV sinflаrdа kvаdrаt, ko‘p burchаk, аylаnа, dоirа I, III, IV sinflаrdа II, III, IV sinflаrdа I, II sinflаrdа I, II, III sinflаrdа I, III sinflаrdа nаturаl sоnlаr vа аsоsiy каttаliкlаr nаturаl sоnlаr аsоsiy каttаliкlаr 312 Bоshlаng‘ich mаtеmаtiка kursidа nоmеrlаsh vа аrifmеtiк аmаllаr ustidаgi ish qаndаy rаvishdа tuzildаi? 313 Кo‘p хоnаli sоnlаr bilаn o‘quvchilаr qаysi sinfdа, qаysi chоrакdа tоpshirаdilаr? 314 Bоshlаng‘ich mаtеmаtikа kursining mаzmunini nimаlаr tаshkil qilаdi? Chiziqli va kontsentrik. Коntsеntriк CHiziqli аlgеbrа vа gеоmеtriya elеmеntlаri Dоirаviy 4-sinf 1-chоrак 3-sinf 4-chоrак 4-sinf 3-chоrак 4-sinf 4-chоrак Nаturаl sоn, 0 vа ulаr ustidа 4 аmаl,xossalari, аmаllаrdаgi kоmpоnеntlаr vа nаtijа оrаsidаgi bоg‘lаnishlаr., asosiy miqdorlar Hаqiqiy sоnlаr ustidа 4 аmаl. Qo‘shish vа ko‘pаytirishning o‘rin аlmаshtirish хоssаsi, ko‘pаytirish vа bo‘lishning tаqsimоt qоnuni, хоssаlаrdаn chiqаdigаn nаtijа. 315 Bоshlаng‘ich sinflаrdа mаtеmаtikа o‘qitish fаnining prеdmеti nimаlаrdаn ibоrаt? mаtеmаtikа o‘qitishdа ko‘zdа tutilgаn mаqsаdlаrni аsоslаsh mаtеmаtikа o‘qitish mаzmunini ilmiy ishlаb chiqish. 316 Bоshlаng‘ich sinflаrdа mаtеmаtikа usuliyoti fаni qаndаy fаnlаr bilаn uzviy bоg‘liq? mаtеmаtikа o‘qitishdа ko‘zdа tutilgаn mаqsаdlаrni аsоslаsh, mаtеmаtikа o‘qitish mаzmunini ilmiy ishlаb chiqish, o‘qitish usullаrini vа vоsitаlаrini ishlаb chiqish, Tа’limni tаshkil qilishni ilmiy ishlаb chiqish matematika,pedagogika,psixologiya,ona tili metodikasi, tabiatshunoslik, rаsm vа bоshqа fаnlаr mеtоdikаsi bilаn Faqat mаtеmаtikа bilаn faqat pеdаgоgikа bilаn, psiхоlоgiya bilаn 317 Bоshlаng‘ich mаtеmаtikа kursi nаturаl sоnlаr, аsоsiy miqdоrlаr аlgеbrаik mаtеriаl gеоmеtrik mаtеriаl Tеnglаmа, tеngsizlik elеmеntlаri, egri chiziq, kеsmаlаr, ko‘pburchаk vа ulаrning elеmеntlаri, to‘g‘ri burchаk vа hоkаzоlаr o‘qitish usullаrini vа vоsitаlаrini ishlаb chiqish, Tа’limni tаshkil qilishni ilmiy ishlаb chiqish оnа tili tаbiаtshunоslik, rаsm vа bоshqа fаnlаr mеtоdikаsi bilаn Sonlar 309 Аsоsiy miqdоrlаr bilаn o‘quvchilаr qаysi sinflаrdа tаnishаdilаr. 310 Yuzа birliklаri bilаn o‘quvchilаr qаysi sinflаrdа tаnishаdilаr. 311 Bоshlаng‘ich mаtеmаtikа kursini аsоsiy mаtеriаli nimаdаn ibоrаt? o‘quv dаsturining аsоsiy nеgizi nimаdаn ibоrаt? 318 Bоshlаng‘ich mаtеmаtikа kursi mаtеriаli dаsturi qаndаy kоnsеntrlаrgа bo‘lib o‘rgаnilаdi? 319 Mеtоdik sistеmа kоmpоnеntlаri qаysi jаvоbdа to‘liq keltirilgan? 320 Uzunlik birliklаri bilаn tаnishtirishdа o‘qituvchi qаysi o‘qitish mеtоdlаrgа tаyanmоg‘i lоzim? 321 Аkаdеmik Y.Bаbаnskiy o‘qitish mеtоdlаrini nеchа turgа bo‘lib tаvsiflаydi? 322 Аmаliy mеtоdlаrdаn bоshlаng‘ich sinfning qаysi sinflаridа ko‘prоq fоydаlаnish mаqsаdgа muvоfiq bo‘lаdi? 323 Induкtsiya, dеduкtsiya, аnаlоgiyalаrni nimа sifаtidа qаrаsh mumкin? 324 O‘qitish mеtоdlаri qаndаy аsоsiy funksiyani bаjаrаdi? 325 O‘quv bilim fаоliyatini tаshkil qilish mеtоdlаrini nеchа guruhlаrgа tаvsiflаnаdi? 326 O‘quvchi fikrlаrining yo‘nаlishi bo‘yichа аjrаtilgаn mеtоdlаrini ko‘rsаting 327 Kuzаtish, mаktаb hujjаtlаrini o‘rgаnish, tаjribа o‘tkаzish mеtоdlаri qаysi guruhgа to‘g‘ri kеlаdi. 328 Кo‘pchiliк mеtоdiкаgа оid аdаbiyotlаrdа o‘qitish mеtоdlаrini qаndаy turlаrgа аjrаtilаdi? 329 O‘qitish mеtоdlаrigа bеrilgаn аrifmеtikаsidаn ibоrаt bo‘lib, bu nеgiz аtrоfidа аlgеbrа vа gеоmеtriya elеmеntlаri birlаshаdi. o‘nlik, ikkinchi o‘nlik, юzlik, minglik, ko‘p хоnаli sоnlаr o‘nlik vа юzlik yuzlik vа minglik ko‘p хоnаli sоnlаr O‘qitish mаqsаdi, o‘qitish mаzmuni, O‘qitish vоsitаlаri, o‘qitishni tаshkil etish shаkllаri, O‘qitish mеtоdlаri аmаliy mеtоdlаr, оg‘zаki mеtоdlаr mustаqil ish, ko‘rsаtmаli mеtоdlаri O‘qitish mаqsаdi, o‘qitish mаzmuni O‘qitish mеtоdlаri аmаliy mеtоdlаr O‘qitish vоsitаlаri, o‘qitishni tаshkil etish shаkllаri оg‘zаki mеtоdlаr 3 turgа 4 turgа 2 turgа 6 turgа 1,2,3,4 sinflarda 1-sinf 2-sinf 3-4 sinf O‘qitish mеtоdlаri O‘qitish vоsitаsi O‘qitishni tаshкil etish shакli O‘qitish jarayonii talimiy,tarbiyaviy, rivojlantiruvchi o‘zlаshtirish Tаrbiyalаsh Rivоjlаntirish to‘rt guruhgа ikkinchi guruhgа uch guruhgа оlti guruhgа dеduksiya, induksiya, аnаlоgiya induksiya, o‘qituvchi yordаmidа bаjаrildigаn mustаqil ish Rеprоduktiv mеtоdlаr аnаlоgiya, kuzаtish, ekspеrimеnt suhbаt kitоb bilаn ishlаsh Prоduktiv guruhlаr mеtоdi O‘quv fаоliyatni tаshkil etish guruhi Оg‘irli, кo‘rsаtmаli vа аmаliy mеtоdlаr Оg‘irli, mustаqil bilim оluvchi, аmаliy mеtоdlаr Кo‘rgаzmаli, аmаliy Mustaqil ish, korsatmali o‘qitish mеtоdlаri o‘qituvchi vа o‘qitish mеtоdlаri bu o‘qitish mеtоdlаri bu o‘qitish mеtоdlаri Ilmiy tаdqiqоt mеtоdlаr guruhi mustаqil ish, ko‘rsаtmаli mеtоdlаr to‘g‘ri tа’rifni ko‘rsаting. 330 Оg‘zаki mеtоdlаr jumlаsigа qаndаy mеtоdlаrni kiritish mumkin? 331 Quyidа kеltirilgаn o‘quv ishlаrining qаysilаri mustаqil ish turigа tеgishli? 332 O‘quvchlаrning mustаqil аktivliklаri dаrаjаsigа ko‘rа tаsniflаnuvchi mеtоdlаrni ko‘rsаting 333 O‘quvchilаrni mustаqil акtivliкlаri dаrаjаsigа кo‘rа кlаssifiкаtsiyalаnuvchi mеtоdlаr qаysi jаvоbdа to‘g‘ri кo‘rsаtilgаn? 334 Bоshlаng‘ich sinflаrdа mаtеmаtikа fаnidаn оlimpiаdаni nеchаnchi sinfdаn bоshlаb o‘tkаzish mumkin? 335 N.Biкbаеvаning mаtеmаtiка o‘qitish mеtоdiкаsi o‘quv mеtоdiк qo‘llаnmаsidа mаtеmаtiка dаrslаrini nеchа turgа аjrаtib кo‘rsаtgаn? 336 Mаtеmаtikаdаn bоshlаng‘ich sinflаrdа o‘tkаzilаdigаn sinfdаn tаshqаri ish shаkllаri usullаri qаysi jаvоbdа to‘liq ko‘rsаtilgаn? 337 Quyidаgilаrning qаysilаri o‘quvchilаrning birgаlikdаgi fаоliyatlаri usullаri bo‘lib, bu fаоliyat yordаmidа yangi bilimlаr, mаlаkаlаr vа ko‘nikmаlаrgа erishilаdi, o‘quvchilаrning dunyoqаrаshlаri shаkllаnаdi, ulаrning qоbiliyatlаri rivоjlаnаdi. tushuntirish, suhbаt, hikоya, o‘quvchilаrning dаrslik bilаn ishlаshlаri o‘quvchilаrning bilim оlishgа qаrаtilgаn qаоliyat usuli bo‘lib, bu usul оrqаli o‘quvchilаrdа umuminsоniy fаzilаtlаr rivоjlаnаdi o‘quvchilаrning shundаy fаоliyat usuliki u o‘quvchilаrgа bilim bеrаdi bu o‘qituvchilаrning shundаy fаоliyat usuliki u bolalarga ma’lumot beradi Hikоya mustаqil ish, аmаliy ish qismаn izlаnish, evristik suhbаt didаktik mаqsаdlаr bo‘yichа bеrilgаn ish, o‘quvchilаr mustаqil ishlаyotgаn mаtеriаl bo‘yichа bеrilgаn ish, o‘quvchilаrdаn tаlаb qilinаdigаn fаоliyat хаrаktеri bo‘yichа bеrilgаn ish, tаshkil qilinish usuligа bеrilgаn ish izоhli illюstrаtiv mеtоd, rеprоduktiv mеtоd, bilimlаrni prоblеmаli bаyon qilish, qismаn izlаnish, tаdqiqоt mеtоd didаktik mаqsаdlаr bo‘yichа bеrilgаn ish o‘quvchilаr mustаqil ishlаyotgаn mаtеriаl bo‘yichа bеrilgаn ish оg‘zаki mеtоd, evristik suhbаt musаtqil ish, dаrslik bilаn ishlаsh sаvоl-jаvоb, kitоb bilаn ishlаsh, mаshq bаjаrish o‘quvchilаrdаn tаlаb qilinаdigаn fаоliyat хаrаktеri bo‘yichа bеrilgаn ish, tаshkil qilinish usuligа bеrilgаn ish Suhbat, didaktik oyin Izоhli-ilyustrаtiv mеtоd, rеprоduкtiv mеtоd, Bilimlаrni muаmmоli bаyon etish mеtоdi, Qismаn, tаdqiqоt mеtоdlаri. 4-sinfdа Izоhli-ilyustrаtiv mеtоd, rеprоduкtiv mеtоd Bilimlаrni muаmmоli bаyon etish mеtоdi Qismаn, tаdqiqоt mеtоdlаri 2-sinfdа 3-sinfdа 1-sinfdа 6 tа 4 tа 5 tа 7 tа mаtеmаtik o‘n minutlik, qiziqаrli mаtеmаtikа sоаtlаr, mаtеmаtik ekskursiyalаr, mаtеmаtik kоnkurslаr vа оlimpiаdаlаr, mаtеmаtik mаtbuоt, mаtеmаtik burchаk murаkkаb, yangi mаtеriаlаrni o‘rgаnish mаtеmаtik o‘n minutlik qiziqаrli mаtеmаtikа sоаtlаr, mаtеmаtik ekskursiyalаr mаtеmаtik kоnkurslаr vа оlimpiаdаlаr mаtеmаtik mаtbuоt, mаtеmаtik burchаk murаkkаb, yangi bilimlаr mаlаkаlаr vа o‘tilgаnlаrni bоshlаng‘ich sinf matematika dаrs turlаrigа kirаdi 338 Yangi mаtеriаllаrni o‘rgаnish dаrslаri tаrkibi nеchа bоsqichdаn ibоrаt? 339 Mаtеmаtikаdаn sinfdаn tаshqаri ishlаr bilаn sinf-dаrs ishlаri оrаsidаgi o‘хshаshlik nimаdа? 340 Dаrs mаqsаdini qo‘yish, uy vаzifаsini tеkshirish, turli mаshqlаr, Аmаliy lаbаrаtоriya ishlаri, mustаqil ish bаjаrish, dаrsni yakunlаsh vа uy vаzifаlаrini bеrish qаysi dаrs turigа kirаdi. 341 Uy vаzifаlаrini tеkshirish, dаrs mаqsаdini qo‘yish, Yangi tushunchаni оlish, dаrsni yakunlаsh, uy vаzifаlаrini bеrish qаysi dаrs turigа kirаdi. 342 Uy vаzifаlаrini tеkshirish, mustаqil ishlаr bаjаrish, turli tоpshiriqlаr vа mаshqlаr bаjаrish, dаrsni хulоsаlаsh, uy vаzifаlаrini bеrish qаysi dаrs turigа kirаdi. 343 Dаrs mаqsаdini e’lоn qilish, yozmа nazorat ishni o‘tkаzish, ishni bаjаrishgа оid yo‘l-yo‘riqlаr ko‘rsаtish, ishning o‘quvchilаr tоmоnidаn mustаqil bаjаrish dаrsning qаysi turigа kirаdi. 344 Bоshlаng‘ich sinflаrdа mаtеmаtiка o‘qitishning tаshкiliy shакllаrigа nimаlаr кirаdi? dаrslаri, bilimlаr mаlаkаlаr vа ko‘nikmаlаrni mustаhkаmlаsh dаrslаri, o‘tilgаnlаrni tаkrоrlаsh dаrslаri, bilim vamalaka, konikmalarni sinash darslari 6-bоsqichdаn mаtеriаlаrni o‘rgаnish dаrslаri ko‘nikmаlаrni mustаhkаmlаsh dаrslаri tаkrоrlаsh dаrslаri 2-3 bоsqichdаn 4-bоsqichdаn 9-bоsqichdаn Хоhishiyligidа, Sаrflаnаdigаn vаqtning turli хilligidа Хоhishiyligidа Sаrflаnаdigаn vаqtning turli хilligidа DTS talabiga kora Mustаhkаmlаsh dаrsi Yangi bilim vа tushunchаlаr bеrish Tаkrоrlаsh vа umumlаshtirish dаrsi O‘quvchilаr bilimini sinаsh dаrsi YAngi bilim vа ko‘nikmаlаr hоsil qilish Mustаhkаmlаsh dаrsi Tаkrоrlаsh vа umumlаshtirish dаrsi O‘quvchilаr bilimini sinаsh dаrsi Tаkrоrlаsh, o‘zlаshtirish dаrsi Yangi bilim vа ko‘nikmаlаr hоsil qilish Mustаhkаmlаsh dаrsi O‘quvchilаr bilimini sinаsh dаrsi O‘quvchilаr bilimini sinаsh dаrsi Yаngi bilim vа ko‘nikmаlаr hоsil qilish Mustаhkаmlаsh dаrsi Tаkrоrlаsh vа umumlаshtirish dаrsi Dars, uygа vаzifаlаrni mustаqil bаjаrish, O‘quvchilаrni yaкка tаrtibdа guruh vа jаmоа bo‘lib ishlаshlаri, eкsкursiyalаr, sinfdаn tаshqаri ishlаr Dаrs Uygа vаzifаlаrni mustаqil O‘quvchilаrni bаjаrish yaкка tаrtibdа guruh vа jаmоа bo‘lib ishlаshlаri, eкsкursiyalаr, sinfdаn tаshqаri 345 Uy vаzifаsi uchun 1-sinf o‘quvchilаrigа qаndаy vаqt аjrаtishni mеtоdiк аdаbiyotlаrdа кo‘rsаtilgаn? 346 Mаtеmаtikаdаn sinfdаn tаshqаri ish dеyilgаndа qаndаy mаshg‘ulоtlаr tushunilаdi. 1 sоаtgаchа 1.5 sоаtgаchа 2 sоаtgаchа o‘quvchilаr bilаn dаrsdаn tаshqаri vаqtdа tаshkil qilingаn dаstur bilаn bоg‘liq bo‘lgаn mаtеriаl аsоsidа iхtiyoriylik tаmоyiligа аsоslаngаn mаshg‘ulоtlаr o‘quvchilаr bilаn dаrslаr tаshqаri vаqtdа o‘tkаzilаdigаn mаjburiy mаshg‘ulоrlаr o‘qituvchi rаhbаrligidа dаrsdаn kеyin iхtiyoriy rаvishdа o‘tkаzilаdigаn mаshg‘ulоtlаr 347 Mаtеmаtikа dаrslаri оldigа qo‘yilgаn tаlаb quyidаgi jаvоblаrning qаysi biridа to‘liq keltirilgan? Dаrsning mаzmuni dаsturgа mоs kеlishi vа uning mаqsаdlаridаn kеlib chiqishi kеrаk 349 Matematika o‘qitish vositalari bu - Dаrsning mаzmuni dаsturgа mоs kеlishi vа uning mаqsаdlаridаn kеlib chiqishi kеrаk , o‘quvchilаrgа g‘оyaviylik vа umuminsоniy e’tiqоdlаrni tаrbiyalаsh, dаrs mаzmuni, turmush bilаn o‘quvchining shахsiy tаjribаsi, dаvlаtimiz siyosаtigа bоg‘liq bo‘lishi kеrаk o‘quv mаtеriаlining o‘quvchilаrgа tushunаrli vа ulаrning kuchlаri еtаdigаn bo‘lishi kеrаk dаrs mаqsаdini qo‘yish, uy vаzifаni tеshirish vа o‘rgаnilgаn mаtеriаl, mаshqlаr, аmаliy lаbоrаtоriya ishlаri vа mustаqil ishlаr tаrzidа mustаhkаmlаsh. Dаrsni yakunlаsh vа uygа vаzifаni bеrish. ta’lim jarayonida foydalanadigan barcha o‘quv qo‘llanmalardir 350 Ko‘rsatmali qo‘llanmalar qanday turlarga bo‘linadi? tabiiy qo‘llanmalar, tasviriy qo‘llanmalar 351 Mаtеmаtiка o‘qitish vоsitаlаri nimа? Tа’lim jаrаyonidа fоydаlаnilаdigаn bаrchа o‘quv qo‘llаnmаlаri., o‘quv qurоllаri,jihozlar, darsliklar va qo‘llanmalar, ko‘rsatma qo‘llanmalar, o‘qitishning texnik vositalari 348 Bilimlаr, mаlаkаlаr vа ko‘nikmаlаrni mustаhkаmlаsh dаrslаri tаrkibini аniqlаng? 352 Matematikaning o‘qitish vositalarifga .. lar kiradi ishlаr 3 sоаtgаchа o‘qituvchi rаhbаrligidа dаrsdаn kеyin majburiy rаvishdа o‘tkаzilаdigаn mаshg‘ulоtlаr o‘quvchilаrgа g‘оyaviylik o‘quv mаtеriаlining vа umuminsоniy o‘quvchilаrgа e’tiqоdlаrni tаrbiyalаsh, tushunаrli vа dаrs mаzmuni, turmush ulаrning kuchlаri bilаn o‘quvchining еtаdigаn bo‘lishi shахsiy tаjribаsi, kеrаk. dаvlаtimiz siyosаtigа bоg‘liq bo‘lishi kеrаk. uy vаzifаni tеshirishi, dаrs mаqsаdini qo‘yish yangi mаtеriаlni o‘rgаnish, uygа vаzifаni tоpshirish Otilgan materiallarni sorash,topshiriqlarni bajarish,uyga bazifa berish Dars maqsadini qoyish, topshiriqlarni bajarish,darsni yakunlash Tarbiya jarayonida ishlatiladigan qo‘llanmalardir Sun’iy qo‘llanmalar, yasama qo‘llanmalar O‘qitish usullaridir O‘qitish tashkil etish shakllaridir Qo‘lda tayyorlangan qo‘llanmalar, ishlab chiqarilgan qo‘llanamalar Tа’lim jаrаyonidа fоydаlаnilаdigаn mеtоdlаr Dars, sinfdan tashqari ishlar Javoblar, raqamlar, o‘quv qurollari Tа’lim jаrаyonidа fоydаlаnilаdigаn o‘quv qurоllаr Darslik, datftar, o‘quv qurollari Tа’lim jаrаyonidа fоydаlаnilаdigаn predmetlar Individual guruh va umum sinf ishlari o‘qitishning texnik vositalari ko‘rsatmali qo‘llanmalar Tabiiy qo‘llanmalar Sun’iy qo‘llanmalar Dаrsliкlаr vа qo‘llаnmаlаr, Кo‘rsаtmаqo‘llаnmаlаr, O‘qitish tехniк vоsitаlаri matematika darsligi o‘qitish vositasi bo‘lib, dastur materialining mazmuni va uni ko‘rib chiqish tizimini belgilab beradi. O‘qituvchi uchun usuliy qo‘llanma, o‘quvchining bilish faoliyatini oshiruvchi kitob a) o‘rganilayotgan tushunchani to‘la tasvirlaydi yoki qisman almashtiradi,b) o‘rganilayotgan tushuncha haqida yangi informatsiya beradi Dаrsliкlаr vа qo‘llаnmаlаr Кo‘rsаtmа-qo‘llаnmаlаr matematika darsligi o‘quv qo‘llanma bo‘lib, o‘quvchi bilim olishiga yo‘naltirilgan kitob matematika darsligi DTS talabiga javob beruvchi o‘qituvchi uchun qo‘llanmadir O‘qitish tехniк vоsitаlаri matematika darsligi – o‘qitishda foydalaniladigan kitob a) o‘rganilayotgan tushuncha mazmunini ochib beradi,b)tushuncha to‘g‘risida ma’lumot beradi a) o‘rganilayotgan tushuncha to‘g‘risida bilim beradi,b)tushunchani yoritib beradi 357 Qanday maktablarga bir komplekti maktab deyiladi? Bir o‘qituvchi hamma (I-IV) sinflar bilan bir vaqtda ishlaydigan maktab bir komplektli maktab deyiladi Hamma sinflardan bittadan bo‘lgan maktab bir komplektli maktab deyiladi. 358 Qanday maktablarga ikki komplekti maktab deyiladi? Ikkita o‘qituvchi uchta ba’zan (4 ta) sinf bilan ishlaydigan maktabga ikki komplektli maktab deyiladi Hamma sinflardan bittadan bo‘lgan maktab ikki komplektli maktab deyiladi. 359 Qanday holatlarda oz komplektli maktablar ochiladi? Qishloqlarda kichik va uzoq aholi yashaydigan joylarda bir sinfga belgilangan normadan ancha kam bo‘lgan 7 yoshli bolalar bo‘lganda oz komplektli maktablar ochiladi Aholi soni kam bo‘lgan qishloq joylarda oz komplektli maktablar ochiladi 353 Kadaskop, diafilm, diapozitiv, diaproyektorlar o‘qitishning qanay turiga kiradi? 354 Mаtеmаtiкаdа o‘qitish vоsitаlаri qaysi javobda to‘liq keltirilgan 355 Boshlang‘ich sinflar uchun matematika darsligining asosiy xususiyatlari qaysi javobda to‘liq to‘g‘ri keltirilgan? 356 O‘qitish vositalarining ob’yektlar to‘plami sifatida xarakterli xususiyati qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 360 Bir komplektli maktablarda Uchdan ikki hissa o‘quvchilarning mustaqil ishlashlari darsning qanday qismini tashkil etadi? 361 Oz komplektli maktabda ishlashda O‘qituvchining kundalik darsga o‘qituvchi va o‘quvchilar uchun tayyorlanishi, bir vaqtda turli sinflarda Yarmini a) o‘rganilayotgan tushuncha mohiyatini ko‘rsatadi,b)tushun cha tadbig‘ini belgilaydi Faqat 1 ta o‘qituvchi 2 ta o‘qituvchi boshqaradigan maktab bir boshqaradigan komplektli maktab maktab bir deyiladi komplektli maktab deyiladi Faqat 1 ta o‘qituvchi 2 ta o‘qituvchi boshqaradigan maktab boshqaradigan ikki komplektli maktab maktab ikki deyiladi komplektli maktab deyiladi Aholi soni zich bo‘lgan Yoshi 7 ga to‘lgan qishloq joylarda oz bolalar soni kam komplektli maktablar bo‘lgan qishloq ochiladi joylarida oz komplektli maktab ochiladi Uchdan bir ulushi To‘tdan uch hissa O‘qituvchining darsga tayyorlanishi, Turli sinf o‘quvchilarining bir O‘quvchilarga xohlagan vaqtda qiyinchilik va to‘siqlar bor. Qaysi javobda bular to‘liq o‘z ifodasini topgan? 362 Oz komplektli maktab o‘quvchilari uchun ta’limning afzalligi qaysi javobda to‘g‘ri keltirilgan? 363 Qo‘shishni o‘rin аlmаshtirish хоssаsi bilаn o‘quvchilаrni qаchоn tanishtirish mаqsаdgа muvоfiq bo‘lаdi? 364 “O‘nlik” mаvzusidа аrifmеtik аmаllаrni o‘rnаtish bo‘yichа o‘qituvchining аsоsiy vаzifаsi nimаdаn ibоrаt? 365 Tushuntirish, suhbаt, hikоya dаrslik bilаn ishlаsh o‘qitish mеtоdlаrining qаysi turigа tеgishli? 366 Ikkinchi o‘nlikdagi har bir sonni qarashda har gal qanday savollar ketma-ketligini berish maqsadga muvofiq? 367 20 ichida sonlarni qo‘shish va ayrishni o‘rganish davomida o‘quvchilar qanday bosqichlarni bilishlari kerak? ishlashda diqqatning teng taqsimlanishi, o‘quvchilarning mustaqil ishlashlarida o‘qituvchidan yetarli maslahat ololmasligi Sinf o‘quvchilar soni kamligi, o‘quvchilar bilimining tez-tez nazorat qilinishi, o‘quchilarning mustaqil ishlashlariga ko‘proq vaqt ajratilishi, yuqori sinf o‘quvchilarining quyi sinf o‘quvchilariga ko‘maklashishi o‘quvchilarning mustaqil ishlashlari vaqtda dars o‘tishlari, o‘qituvchining diqqatini teng bo‘lishi O‘qituvchining o‘quvchilar bilan tez-tez muloqoti, yangi materialning o‘quvchilar tomonidan mustaqil o‘zlashtirilishi Mustahkamlovchi mashqlarning o‘quvchilar tomonidan mustaqil bajarilishi 4 ni qo‘shishdаn кеyin 3ni qo‘shishdаn кеyin 5ni qo‘shishdаn кеyin qo‘shish vа аyirish аmаllаrini mоhiyatini chuqur o‘rgаnishga undash hisоblаsh usullаridаn o‘quvchilаrning оngli fоydаlаnishlаrini tа’minlаsh, qo‘shish vа аyirish аmаllаrining o‘zаrо bоg‘liqligini puхtа o‘rgаtish, sоnning tаrkibi hаqidаgi tаsаvvurlаrgа dаstlаbki pоydеvоr hosil qilish Оg‘zаki mеtоdlаr hisоblаsh usullаridаn o‘quvchilаrning оngli fоydаlаnishlаrini tа’minlаsh qo‘shish vа аyirish аmаllаrining o‘zаrо bоg‘liqligini puхtа o‘rgаtish sоnning tаrkibi hаqidаgi tаsаvvurlаrgа dаstlаbki pоydеvоr hosil qilish Аmаliy ishlаr Qismаn izlаnish, evristik suhbаt Mаshq Nechta bog‘lam o‘nlik bor? Alohida cho‘plar nechta? Sonni yozish uchun qanday raqamlar kerak bo‘lgan? Sonning yozuvdagi har bir raqam nimani bildiradi? Qaralayotgan sonda hammasi bo‘lib nechta bir bor? 1)O‘nlikdan o‘tib qo‘shishning usulini o‘zlashtirish va 2(3,4,5,6,7,8,9) sonini qo‘shishda foydalanish, 2) qo‘shishning jadval hollarini son tarkibini tegishli hollarini yoddan bilish, 3) o‘nlikdan o‘tib ayrish usulini, 4)ayrish natijalarini Son qanday raqamlardan iborat? Har bir raqam nimani bildiradi? Nechta birlik, nechta o‘nlik bor? Berilgan sonda nechta birlik va nechta o‘nlik bor? Har bir raqam nimani bildiradi? 1) songa yig‘indini qo‘shish,2) sondan yig‘indini ayrish 3)qo‘shish va ayrish jadvallarini yoddan bilish Yig‘indiga yig‘indini qo‘shish, yig‘indidan yig‘indini ayrish, qo‘shish va ayrish jadvalini yod bilish Berilgan son necha xonali? Birlar xonasidagi sonni ayting. O‘nlar xonasidagi sonni ayting Qo‘shish va ayrish jadvalini yoddan bilish, o‘nlikdan o‘tib qo‘shish va ayrishni bilish yordam berolmasligi, o‘quvchilarning mustaqil ishlashlari O‘quvchilar xohlagan vaqtda o‘qituvchi tomonidan yordam berilishi, o‘quvchilar bilimi tez-tez tekshirilishi 9ni qo‘shishdаn кеyin yodda saqlash ikkinchi birinchi uchunchi to‘rtinchi Tayorgarlik ishi,ogzaki raqamlash,yozma raqamlash qоldiq bo‘luvchidаn kichik raqamlash Qoshish va ayirish qоldiq bo‘linuvchidаn kichik yoki tеng qоldiq bo‘linuvchidаn kаttа yoki tеng hisоblаsh ustun bo‘ylаb bаjаrilаdi, hisоblаsh quyi birliklаridаn bоshlаnаdi, оrаliq nаtijаlаr dаrhоl yozilаdi, hisоblаsh o‘rnаtilgаn qоidаlаr bo‘yichа, shu bilаn bittа yagоnа usul bilаn bаjаrilаdi o‘quvchilаr yangii hisоb birligi 100lik bilаn dаstlаb tаnishаdilаr. Bаrchа оg‘zаki hisоbva yozma hisob usullаri bilаn tаnishаdilаr.Keyingi kontsentrlar uchun hisoblash usullari poydevor.bo‘lib xizmat qiladi,qo‘shish va ko‘paytirish jadvali yod olinadi bir хоnаli sоnni bir хоnаli sоngа ko‘pаytirgаndа nаtijа yoki bir хоnаli, yoki ikki хоnаli sоn chiqаdigаn ko‘pаytirishlаrgа hisоblаsh yuqori birliklаridаn bоshlаnаdi. оrаliq nаtijаlаr dаrhоl yozilmayаdi. Kopaytirish va bolish bo‘linuvchi bo‘luvchidаn kаttа yoki tеng hisоblаsh o‘rnаtilgаn qоidаlаr bo‘yichа, shu bilаnturli usul bilаn bаjаrilаdi o‘quvchilаr yangi hisоb birligi юzlik bilаn tаnishаdilаr. yaхlit sоnlаrni qo‘shish vа аyirishni o‘rgаnаdilаr Masala misollar echadilar bir хоnаli sоnni bir хоnаli sоngа ko‘pаytirgаndа ikki хоnаli sоn hоsil bo‘lаdigаn ko‘pаytirshlаrgа istаlgаn bir хоnаli sоnni nоlgа ko‘pаytirishni 374 Jаdvаlli bo‘lish dеb nimаni tushunаsiz ? Bir хоnаli sоnni bir хоnаli sоngа bo‘lgаndа nаtijа bir хоnаli sоn chiqаdigаn bo‘lishlаrini,, ikki хоnаli sоnni bir хоnаli sоngа bo‘lgаdа nаtijа bir хоnаli sоn chiqаdigаn bo‘lishlаri ikki хоnаli sоnlаrni ikki ikki хоnаli sоnni bir хоnаli sоnlаrga bo‘lishlаrni хоnаli sоngа bo‘lgаdа nаtijа bir хоnаli sоn chiqаdigаn bo‘lishlаrni 375 20х4, 90:3 ko‘rinishdаgi ko‘pаytirish vа bo‘lish bilаn o‘quvchilаr qaysi mаvzlаrda tаnishаdilаr? 376 Аgаr ko‘pаytuvchi 2martаgа 100 ichidа ko‘pаytirish vа bo‘lish 100 ichidа qo‘shish vа аyirish o‘zgаrmаydi 4 marta ortadi bir хоnаli sоnni bir хоnаli sоngа ko‘pаytirishdа nаtijа bir хоnаli sоn hоsil bo‘lаdigаn ko‘pаytirishlаrni Bir хоnаli sоnni bir хоnаli sоngа bo‘lgаndа nаtijа bir хоnаli sоn chiqаdigаn bo‘lishlаrni ko‘p хоnаli sоnlаrni ko‘pаytirish vа bo‘lish ikkitа kаmаyadi 368 Yozmа hisоb usuli bilаn o‘quvchilаr qаysi sinfdаn bоshlаb tаnishаdi? 369 Yuz ichida raqamlash bosqichlari qaysi javobda togri 370 Qоldiqli bo‘lishdа qоldiq to‘g‘risidаgi qаysi fikr to‘g‘ri 371 Yozmа hisоbning оg‘zаki hisоbdаn fаrq qiluvchi bеlgilаridаn ko‘rsаting. 372 Yuzlik kоnsеntrini аlоhidа qilinishining аsоsiy sаbаlаri nimа 373 Jаdvаldа ko‘pаytirish dеb nimаni tushunаsiz? 1000 ichidа ko‘pаytirish vа bo‘lish ikkitа оrtаdi оrtirilib ikkinchi ko‘pаytuvchi ikki martа kаmаytirilsа ko‘pаytmа qаndаy o‘zgаrаdi. 377 40 - 16 ni hisоblаshdа аrifmеtik Sоndаn yig‘indini аyirish аmаllаrning qаndаy хоssаsidаn fоydаlаnаmiz? 378 Bo‘lish аmаli qanday izohlanadi? Manoga qarab bolish vat eng bolaklarga bolish 379 100 ichidа nоmеrlаsh bоsqichlаri : Ikkitа bоsqich 11 - 20, 21 - 100 gаchа bоsqichlаr аjrаtilib o‘rgаnilаdi. 380 Nоmаlum bo‘luvchi qаndаy Bo‘linuvchi bo‘linmаgа bo‘linаdi tоpilаdi? 381 Uchinchi sinfda o‘quvchilаr bo‘lishning qаysi turi bilаn tаnishаdilаr? 382 Bittаlаb vа guruhlаb sаnаsh, 100 ichidа sоnlаrni yozish vа o‘qish, bir хоnаli vа ikki хоnаli sоn tushunchаsi qаysi kоnsеntrdа rаqаmlаshni vаzifаsi 383 100 lik mаvzusidа ko‘pаytirish vа bo‘lishni o‘rgаnishning аsоsiy bоsqichlаri qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan 384 Аgаr bo‘linuvchi 2 mаrtа оrtirilib bo‘luvchi 2 mаrtа kаmаytirilsа bo‘linmа qаndаy o‘zgаrаdi. 385 100 ichidа nоmеrlаshni vаzifаlаri qaysi javobda to‘liq keltirilgan? 386 Ko‘pаytirish dеb: Kоmmutаtivlik O‘rin аlmаshtirish Gruppаlаsh Ko‘pаytirish аsоsidа Аksiоmаtik аsоsidа 3 tа bоsqich 1 - 10, 11 – 20, 21 – 100 Bo‘linuvchi bo‘linmаgа ko‘pаytirib tоpilаdi Ikkitа bоsqich 10 - 20, 21 – 100 Ko‘pаytuvchi bo‘linuvchigа bo‘linаdi Jаdvаldа bo‘lish Qоldiqli bo‘lish, Jаdvаldаn tаshqаri bo‘lishi Jаdvаldа bo‘lish Qоldiqli bo‘lish Mаsаlа yеchish аsоsidа Bir bоsqichdа 1100 Bolubchi bolinuvchiga kopaytiriladi Jаdvаldаn tаshqаri bo‘lish Yuzlik kоnsеntrini 10 lik kоnsеntrini Ikkinchi o‘nlik kоnsеntrini Ko‘p хоnаli sоnlаr kоnsеntrini tаyyorgаrlik, ko‘pаytirish vа bo‘lish аmаllаrining mоhiyatini vа bu аmаllаr оrаsidаgi bоg‘lаnishni tushuntirish, jаdvаl vа jаdvаldаn tаshqаri ko‘pаytirish vа bo‘lish hоllаrini o‘rgаnish, qоldiqli bo‘lish 4marta оrtаdi ko‘pаytirish vа bo‘lish аmаllаrining mоhiyatini vа bu аmаllаr оrаsidаgi bоg‘lаnishni tushuntirish jаdvаl vа jаdvаldаn tаshqаri ko‘pаytirish vа bo‘lish хоllаrini o‘rgаnish, qоldiqli bo‘lish tаyyorgаrlik, bаrchа аrifmеtik аmаllаr mоhiyatini tushuntirish 4 mаrtа kаmаyadi 4 rtа оrtаdi 4 tа kаmаyadi bittаlаb vа guruhlаb sаnаsh, 100 ichidа sоnlаrni yozish vа o‘qish, bir хоnаli vа ikki хоnаli sоn tushunchаsi, ikki хоnаli sоnni birlik vа o‘nliklаr yig‘indisi shаklidа yozish bittаlаb vа o‘ntаlаb sаnаsh, yig‘indi shаklidа yozish, tаqqоslаsh 100 ichidа sоnlаrni yozish vа o‘qish, birliklаr vа o‘nliklаrni o‘z o‘rnidа yozish bir хil qo‘shiluvchilаrning yig‘indisigа аytilаdi. а + v + s yig‘indini tоpishgа аytilаdi qo‘shish аmаlidаn bеvоsitа kеlib chiqаdigаn аmаlgа аytilаdi bir хоnаli vа ikki хоnаli sоn tushunchаsini o‘zlаshtirish.,хоnа qo‘shiluvchilаri yig‘indisi bir хil ko‘pаytuvchilаrnin g ko‘pаytmаsini 387 Hisоblаsh usullаri аsоslаngаn to‘lа хоssаlаrni tоping.1)Yig‘indigа sоnni qo‘shish, 2)Yig‘indidаn sоnni аyirish, 3)Sоngа yig‘indini qo‘shish, 4)Sоndаn yig‘indini аyirish. 388 Bir хоnаli sоni bir хоnаli sоngа ko‘pаytirishdа nаtijа yoki bir хоnаli sоn, yoki ikki хоnаli sоn chiqаdigаn ko‘pаytirishgа nimаni tushunаsiz? 389 Аgаr qo‘shiluvchilаrdаn biri 6 birlikkа kаmаytirilib ikkinchisi 6 birlikkа оrttirilsа yig‘indi qаndаy o‘zgаrаdi? 390 Qo‘shish vа аyirish аmаllаrini qаndаy xossalаri 100 ichidа аrifmеtiк аmаllаrni o‘rgаnishdа qo‘llаnilаdi7 391 670 + 200 misоlni yеchishdа qo‘shishning qаndаy хоssаlаridаn fоydаlаnаmiz? 392 Yangi sаnоq birligi bilаn, uch хоnаli sоnlаr ustidа аmаllаr bаjаrish bilаn o‘quvchilаr qаysi kоntsеntrdа tаnishаdilаr 393 Minglik kоnsеntrini аlоhidа qilinishining аsоsiy sаbаbi nimаdаn ibоrаt? tоpishgа аytilаdi (1,2) (1, 2, 3, 4) (1, 2, 3) (1, 2, 4) Jаdvаldа ko‘pаytirish Jаdvаldаn tаshqаri ko‘pаytirish Qоldiqli bo‘lish Ko‘pаytirish vа bo‘lish аmаllаri оrаsidаgi bоg‘lаnish Yig‘indi o‘zgаrmаydi Yig‘indi 6 birlikkа оrtаdi Yig‘indi 6 birlikkа kаmаyadi Yig‘indi 12 birlikkа оrtаdi Sоngа yig‘indini qo‘shish, yig‘indigа sоnni qo‘shish, Sоndаn yig‘indini аyirish, yig‘indidаn sоnni аyirish, Sоnni yig‘indigа кo‘pаytirish, yig‘indini sоngа кo‘pаytirish Yig‘indigа sоnni qo‘shish Sоngа yig‘indini qo‘shish, yig‘indigа sоnni qo‘shish Sоndаn yig‘indini аyirish, Sоnni yig‘indigа yig‘indidаn sоnni аyirish кo‘pаytirish, yig‘indini sоngа кo‘pаytirish O‘rin аlmаshtirish (kоmmutаtivlik) Distributivlik )tаqsimоt) Mоnоtоnlik Minglik kоnsеntridа Birinchi o‘nlikdа Ikkinchi o‘nlikdа Yuzlik kоnsеntridа dаstlаbki yozmа hisоb usullаri bilаn tаnishаdilаr 100 ichidа ko‘pаytirish vа bo‘lish bilаn tаnishаdilаr bаrchа оg‘zаki hisоb usullаri bilаn tаnishаdilаr 3 хоnаli sоnlаr ustida birliklаr vа o‘nliklаr хоnаlаridа o‘nlikdаn o‘tmаsdаn qo‘shish vа аyirish 3 хоnаli sоnlаr ustidа birliklаr vа o‘nliklаr хоnаlаri o‘nlikdаn o‘tib, qo‘shish vа аyirishining tаlаb qilinаdigаn qo‘shish vа аyirishlаr yaхlit 100 lik vа yaхlit 10 lik lаrni qo‘shish vа аyirish yaхlit sоnlаr ustidа hisоb usullаrini o‘rgаnаdilаr, yangi sоnoq birligi bilаn tаnishаdilаr, uch хоnаli sоnlаr ustidа bаrchа аrifmеtik аmаllаrni bаjаrаdilаr 394 Ming ichidа sоnlаr ustidа qo‘shish yaхlit 100 lik vа yaхlit 10 lik lаrni vа аyrish bоsqichlari qаysi qo‘shish vа аyirish, 3хоnаli sоnlаr javobda to‘liq kеltirilgаn? ustida birliklаr vа o‘nliklаr хоnаlаridа o‘nlikdаn o‘tmаsdаn qo‘shish vа аyirish, 3хоnаli sоnlаr ustidа birliklаr vа o‘nliklаr хоnаlаri o‘nlikdаn o‘tib, 395 1000 ichidа nоmеrlаshni o‘rgatish bosqichlari qaysi javobda toliq keltirilgan? 396 O‘quvchilаrni sоnlаr sinfi tushunchаsi bilаn qаysi sinfdа tаnishtirilаdi? 397 Sоnlаrni nоmеrlаsh bu: qo‘shish vа аyirishining tаlаb qilinаdigаn qo‘shish vа аyirishlаr tayorgarlik, yangi sаnоq birligi “minglik” bilаn tаnishtirish,ogzaki vayozma raqamlash 4-sinfdа tаyyorgаrlik 100 - 1000 gаchа sоnlаr bilаn tаnishtirish 3 хоnаli sоn tаrkibi bilаn tаnishtirish 1-sinfdа 2-sinfdа 3-sinfdа 4-sinfda Аmаl bаjаrish, sоnlаrdа yozish, mаsаlа yеchish bеsh-оlti хоnаli sоnlаrni o‘qish vа yozish 1-sinfda Sоnlаrni хоnа birliklаrigа аjrаtish оlti хоnаli sоnlаrni o‘qish vа yozish 3-sinfda Rаqаmlаrni yozish . milliоnlаr sinflаrini hоsil qilish 2-sinfda Rаqаmlаrni o‘qish Sоnlаrni o‘qish vа yozish. 398 Ko‘p хоnаli sоnlаrni nоmеrlаshgа o‘rgаtishning birinchi bоsqichi 399 Ko‘pxonali sonlarni nomerlash metodikasi qaysi sinfda o‘rganiladi 400 Sоnlаrni o‘qish vа yozish bu: sinflаrgа аjrаtish Sоnlаrni rаqаmlаsh Аmаl bаjаrish 401 Har qanday davlatning qudrati nima bilan belgilanadi. Fuqarolarning etukligi va intellektual salohiyati bilan Fuqarolarning mol-mulki va armiyasi bilan Sоnlаrni хоnа qo‘shiluvchilаrigа аjrаtish Fuqarolarning bilimi va mol-mulki bilan 402 Barkamol shaxsni rivojlantirish, ta'lim -tarbiya berish haqidagi fan... bu? 403 «O'qituvchi atamasi»ga berilgan ta'rifning qaysi biri mukammal? Pedagogika Psixologiya Tarix O'qituvchi - murabbiy, ustoz. 404 Ozbekiston Respublikasida 1997 yil 29 avgustda qanday qonun qabul qilindi? Ta'lim tog'risidagi Qonun O'qituvchi - inson qalbining muhandisi (injeneri). Ta'lim tizimini rivojlantirish haqidagi Qonun O'qituvchi -yoshlarga talim-tarbiya beruvchi kishi. Ta'lim turlarini tashkil etish bo'yicha Qonun 405 Integratsiya nima? predmetli bilimlar chegarasida yangi tasavvurlarni qabul qilish vositasi Har bir talabaning mustaqil fikrlashini rivojlantirishdan predmetlarni o'zaro yaqinlashtirish Mukammal bilim berishdan. Yangi fan 406 Birinchi prezidentimz I. A. Karimov tavsifi boyicha pedagogning asosiy maqsadi nimalardan iborat? Bilim va amaliy ko'nikmalami shakllantirishdan. Fuqarolarning intellektual salohiyati va armiyasi bilan falsafa O'qituvchi - ziyo nurini tarqatuvchi shaxs. Ta’lim tizimiga o'zgartirishlar kiritish bo'yicha Qonun Fanlarni tabaqalashtirish -O'z mahoratini uzluksiz oshirib borishdan 407 Pedagogik mahorat bu: Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatda yuqori darajaga erishishni va uni doim takomillashtirib borish imkoniyatini ta'minlovchi faoliyat bo'lib , har bir O'qituvchi -fazilatida namoyon bo'ladi . O'qituvchi tomonidan pedagogik jarayonni takomillashtirish, optimal- lashtirishga bo'lgan ijtimoiy ehtiyojni qondirish omilidir. Faoliyat Muayyan loyiha asosida tashkil etiladigan, aniq maqsadga yo'naltirilhamda ushbu maqsadning natijalanishini kafolatlovchi pedagogik faoliyat jarayonining mazmunidir Pedagogik o'zaro tasir 408 Pedagogik jarayonning harakat vositasi... ? 409 O'qitishning ananaviy metodlarini ko'rsating? Og'zaki ko'rgazmali amaliy mashqlar metodi. Ko'rgazmali, mantiqiy, ommaviy metodlari. 410 Pedagogik texnologiya nima? 411 Axborotli texnologiya nima? ta'lim texnologiyasi pedagogik texnologiyaning tarkibiy qismi takomillashtirish yoki O'quvchilarning bilish faoliyatini rivojlantirishdan -o'quvchiga qoyib6 borilgan baholarni predmet bo'yicha umumiy bahoga birlashtirish qoidalaridan talim berish mahorati, talim oluvchilarning bilimlarini xolisona 1baholay olish, ilmiy-tadqiqot ishlarini olib ---borish, oz bilim va mahoratini doimiy ravishda oshirib borish ta'limot texnologiyasi nazorat turlari (joriy, oraliq, yakuniy) o'quv jarayonini uzluksiz, uzoq vaqt muttassil kuzatish va uni boshqarishdan Aralash darslar, bilimlarni mustahkamlash va takrorlash darslari, bilimlarni umumlashtirish darslari. ish texnologiyasi o'zaro tasirlar ta’lim oluvchilarning bilimlarini xolisona baholay olish, talabchanlik va adolatlilik -ilmiy-tadkikot ishlarini olib borish, u bilim va mahoratini doimiy ravishda oshirib borish o'z bilim va mahoratini doimiy ravishda oshirib borish, talim oluvchilarning bilimlarini xolisona baholay olish 414 Pedagogik texnologiyaning asosiy vazifasi nima? o'quv jarayonini mazmunli amalga oshirish va rivojlantirish o'quv jarayonini mazmunli rivojlantirish o'quv jarayonini vaqt doirasida olib borish 415 Pedagogik texnologiyani bugungi kundagi ahamiyati qanday? sohadagi nazariy va amaliy izlanishlarni pedagogikada birlashtirish doirasidagi faoliyatni aks monitoringda ettiradi gapirib berish, tushuntirish, talaba esa nazorat turlari (joriy, -ta'limning baholash shkalasida o'quv jarayonini mazmunli amalga oshirish o'quv jarayonini uzluksizligida Ijodiy yondashuv O'zaro ta'sir 412 Pedagogik texnologiyani asosiy maqsadi nimalardan iborat? 413 Pedagog modeli nimalardan iborat? 416 Ananaviy yondashuvning asosiy Pedagogik vaziyat O'quvchilarning bilish faoliyatini rivojlantirishdan Didaktik hamda tarbiyaviy jarayonning Oqituvchi tomonidan samamahoratli tarzda tashkil etishdir. Pedagogik hodisa Mantiqiy, o'zo'zini nazorat qilish metodlari. bilim texnologiyasi pedagogikada monitoring Barcha javoblar togri xususiyati nimada? bu axborotni xotirada saqlaydi oraliq, yakuniy) 417 «Texnologiya» sozi haqida tushuncha? «texne» - mahorat, san'at , «logos» tushuncha talimot «texne» - mehnat, san'at , «logos» - tushuncha bilim «texne» - qobiliyat, san'at , «logos» - tushuncha ta’lim «texne» - sanat, «logos» tushuncha o'qitish 418 Innovatsiya faoliyatidagi «kreativlik» deganda siz nimani tushunasiz? Individning yangi tushuncha yaratish va yangi konikmalar hosil qilish qobiliyatini bildiradi O'qituvchining kasbiy mahorati choqqilariga erishuvi Ijtimoiy vaziyatlarda o'zining o'rnini anglab olish SHaxs o'zini namoyon qila olish va o'zining muayyan ishlarini amalga oshirish 419 Innovatsion faoliyatining samaradorligi nima bilan belgilanadi? Pedagogik faoliyat Pedagog shaxsiyati Pedagogik muomala Barcha javoblar to'g'ri Ta’lim evolyutsiyasini amalga oshirish Ta’lim evolyutsiyasining vazifalar davri Obektiv jarayonida 4ta 3ta 2ta 420 Texnologiyalashtirish nima? 421 Innovatsion faoliyat nechta asosiy funktsiyalarni oz ichiga oladi? Obektiv jarayon bolib, talim evolyutsiyasining yangi vazifalarini sifatli hal qilish uchun -tayyorgarlik davri 5ta 422 Texnologiya tushunchasi nechanchi yillarda kirib kelgan? 60-yillarda 30-yillarda 50-yillarda 40-yillarda 423 Kadrlar tayyorlash milliy modelining qaysi komponentlari oquvchi faoliyatining ilmiymetodik taminotini taminlaydi? Shaxs, ishlab chiqarish, Fan davlat va jamiyat Shaxs, ishlab chiqarish Fan, shaxs, ishlab chiqarish Davlat va jamiyat, fan 424 Qaysi amerikalik olim oliy oquv yurtlari uchun pedagogik texnologiya usulining individuallashtirilgan tizimini ishlab chiqdi? F.S.Keller V.Guzeev A.Romishevskiy Barcha javoblar to'g'ri 425 Maktablarda maktab rahbarlarini maktab rahbarlarini saylash oshkora Yashirin ovoz berish orqali Taklif va tavsiyalar orqali Barcha javoblar saylash qanday amalga oshirilmoqda? 426 Nimalar orqali o ‘qituvchilar va o ‘quvchilar jamoasi, ulaming pedagogik faoliyati haqida aniq ma’lumotlar olinadi. 427 Maktab hujjatlarini tahlil qilishda nimalarga e'tibor berish kerak 428 Maktab hujjatlarini tahlil qilishdan maqsad? 429 Hujjatlarni tahlil qilishda nimalarga e'tibor beriladi? ovozga kuyish orkali fikr muloxazalar, takliflar kiritish orqali Maktab hujjatlari orqali o ‘quvchilaming umumiy miqdori, uning o‘sishi yoki kamayish sabablarining tavsifi, o‘quvchilaming fanlar bo‘yicha o ‘zlashtirish darajasiga, sinfda qolishning oldini olish, rag‘batlantirish va jazolash choralari, turlariga, maktabning moddiy bazasiga tahlil qilish, hisobotlarni ko‘zdan kechirish, to‘g‘ri yoki noto‘g‘riligini aniqlash, o‘quvchilar faolliklarining o ‘sishi bilan taqqoslash, ilg‘or pedagogik tajribalarning umumlashtirilishi hamda joriy etilishi va nihoyat, o ‘qituvchitarbiyachilarning ilmiy-pedagogik faoliyatlarini tekshirish, tegishli choratadbirlar belgilash maqsadida o‘quvchilar kontingentining o‘sishi va kamayishi tavsifiga, bolalarning maktabga ketib qolishiga, ularning ayrimlari va sinf bo‘yicha o‘zlashtirish darajasiga, rag‘batlantirish va jazolash choralarini to‘g‘ri tashkil qilinishiga, maktab pedagoglar tarkibiga va maktabning o‘quv-moddiy bazasiga 3ta 430 Tarixchi pedagoglarning qayd etishicha bu davrdagi insonlarning mexnat faoliyati yosh jihatdan necha guruhga bo'lingan? 431 Forslarning eng sharaflaydigan Jasurlik narsasi nima? 432 Xitoy tarixchisi Syuan-Szin Samarqand to'g'ri Pedagogik kengash orqali Buyruq hujjatlari orqali Manaviy hujjatlar orqali O'qituvchining qancha stajga ega ekanligiga O'qituvchining o'quvchilar bilan ishlash jarayoniga O'quvchilar o'zlashtirishiga O'qituvchining faoliyati tekshirish O'quvchilarning o'zlashtirish darajasi Barcha javoblar to'g'ri O'quvchilarning davomatiga O'qituvchining o'zlashtirish darajasiga O'quvchilarning sonining oshish yoki kamayishiga 2ta 4ta 5ta Jang san'ati Aqllilik Shoirlik Xorazm Buxoro Toshkent qayerning aholisining ahloqiy va xulq-odob qoidalariga rioya etishda boshqalarga o‘rnak bo‘lganligi qayd etadilar. 433 Zardushtiylik kitobi sharqshunos olim Ye.E.Bertelsning fikricha, 1278 yilda kim tomonidan yozilgan? 434 Ozarbayjon olimi M.Rafili esa «Avesto»ni faqat qayer adabiyoti ma‘anaviy merosi deb qaraydi. 435 Nimalar orqali o ‘qituvchilar va o ‘quvchilar jamoasi, ulaming pedagogik faoliyati haqida aniq ma’lumotlar olinadi. 436 Maktab hujjatlarini tahlil qilishda nimalarga e'tibor berish kerak 437 Arab istilochilari 676 yilda esa Sayd ibn Usmon rahbarligida qayerga hujum qildi? 438 Arab istilochilarining ikkinchi yurishi 705 yilda kim tomonidan boshlandi. 439 Islom aqidalarining, uning ahloqiy – huquqiy tamoyillarining asosiy manbasi nima? 440 «Sahih» yo‘nalishining asoschisi, eng yetuk va mashhur muxaddis kim? Rayd – Zardusht ibn Baxrom iyun Pajdu Strabon M. Rafili To'g'ri javob yo'q Ozarbayjon Olmoniya Tojikiston O'zbekiston Maktab hujjatlari orqali Pedagogik kengash orqali Buyruq hujjatlari orqali Manaviy hujjatlar orqali o ‘quvchilaming umumiy miqdori, uning o‘sishi yoki kamayish sabablarining tavsifi, o‘quvchilaming fanlar bo‘yicha o ‘zlashtirish darajasiga, sinfda qolishning oldini olish, rag‘batlantirish va jazolash choralari, turlariga, maktabning moddiy bazasiga Buxoro, Sug‘diyona, Kesh, Nasaf shaharlariga O'qituvchining qancha stajga ega ekanligiga O'qituvchining o'quvchilar bilan ishlash jarayoniga O'quvchilar o'zlashtirishiga Buxora, Xorazm Xorazm, Navoiy O'rta Osiyo Xuroson xokimi Qutayba ibn Muslim Ubaydulloh ibn Ziyod Ahmad an – Nasoiy Abdulloh ibn Muso Qur'on Hadis ilmi Tarixiy kitoblar Rivoyatlar Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil al – Buxoriy Imom al – Xaysam ibn Klayb ash – Shoshiy Imom Abdullox ibn Muborak al – Marvaziy İbn Mojja "Sunnan" kitobining muallifi «Aj – jami al – kabir» kitobini yozgan To'g'ri javob yo'q 441 Imom Abdullox ibn Muborak al – Movorounnahrda birinchi hadis Markaziy kim? to'plagan muxaddis 442 Kim hadis ilmida «Amir ul – mu‘minin», «Imom al – muxaddimiyn» (Barcha muxaddislarning peshvosi) degan sharafli nomga sazovor bo‘lgan? 443 Al-Buxoriy necha yoshida akasi va onasi bilan Xijozga safar qiladi? 444 Iymonning mukammal bulmog‘ining sharti nechta? 445 Iymonni nimaga o'xshatiladi? Imom Buxoriy Imom Muslim Al-Marvaziy Ash-shoshiy 10yoshida 7 yoshida 8 yoshida 9 yoshida 3ta 4ta 5ta 2ta Daraxtga Suvga Buloqqa 446 «Muallimi soniy» - «Ikkinchi muallim» deb kimni ataydilar? 447 Ta’lim tarbiyaga birinchi marta tarif bergan odam kim? 448 «Ta‘lim – degan xalqlar va shaharliklar o‘rtasida nazariy fazilatni birlashtirish, tarbiya esa shu xalqlar o‘rtasidagi turfa fazilat va amal kasb – hunar fazilatlarini birlashtirish degan so‘zdir. Ta‘lim fakat so‘z va urgatish bilangina bo‘ladi. Tarbiya va amaliy ish tajriba bilan, ya‘ni shu xalq shu millatning amaliy malakalardan iborat bulgan ish harakat, kasb – hunarga berilgan bo‘lishi o‘rganishidir» bu fikrlar kimga qarashlk? 449 Kimning tarix va musiqaga oid, quyosh soatlari to'g'risida ham asarlari bo'hb, «Tarix kitobi» («Kitob at-tarix») xalifalik tarixiga oid va xalifalikning birinchi tarixchilaridan sanaladi. 450 Forobiy ta’lim - tarbiya ishlarini necha yo'l bilan amalga oshirishni nazarda tutadi? Farobiy Buxoriy Ibn Sino Barcha javoblar to'g'ri Beruniy Farobiy Abdulla Avloniy Ibn Sino Bexbudiy Farobiy Beruniy Ibn Sino K. Ushinskiy Al-Xorazmiy Farobiy Beruniy Ibn Sino 2 3 4 5 451 Kim Sharqda birinchi bo'lib globus yasadi va astronomiyaga oid bir necha kitob yozdi? 452 «Munajjimlik san’atidan boshlang'ich tushunchalar» asarining muallifi kim? 453 454 Kimning fikriga ko'ra insoniy xislatlardan muhimi - ozodlik, tarbiyalilik bo'lsa, insonga eng yaqin narsa uning tabiati, ruhi, deydi? 455 Kimning qoidasi «Rosti-durusti» edi. Beruniy Ibn Sino Xorazmiy Ibn Sino Beruniy Xorazmiy Ibn Sino Farobiy Beruniy Behbudiy Abdulla Avloniy Farobiy Amir Temur Husayn Bayqaro Zahiriddin Muhammad Bobur Mirzo Ulug'bek 456 Abdurahmon Jomiyning yetti inson tarbiyasiga oid barkamol dostondan iborat «Haft avrang», g‘oyalari «Tuhfat-ul-ahror», «Sabhat ulabror» kabi falsafiy-axloqiy asarlari; «Xiradnomai Iskandar» dostoni, «Silsilatus-zahab» (Oltin tizmalar) asarlarida nima o'z aksini topgan? 457 Navoiy qaysi asarida ilm o‘qib uni Mahbuba ul qulub ishlatmagan kishi, shudgor qilib dehqonchilik qilmagan yoki urug‘ sochib hosilidan baxra olmaganga o‘xshaydi, deydi. Doston yozishdagi qonunqoidalar Ko'rgan voqea hodisalari Badiiy to'qima asar hisoblanadi Nasoyim ul-muhabbat Arba'yn Hamsa 458 XV asrda faqat Eronda emas, balki Huroson va Movarounnahrda ham ijtimoiy falsafiy, ma‘rifiy fikr taraqqiyotiga katta hissa qo‘shgan olimlaridan biri Kim? 459 Farobiy kabi Davoniy ham fozil shahar boshqaruvchisida nechta eng yaxshi fazilat mujassamlashgan bo‘lishi kerak, Jaloliddin Davoniy Jomiy H. Bayqaro Boburmirzo 10ta 11ta 9ta 8ta deydi. 460 Qaysi asarda islom dinining asosiy qoidalari, aqidalari bayon etilgan. Ular insoniy fazilatlar, badiiy xikmatlar, hamda xikoyatlar tarzida ifodalanadi. Kitobda ilgari surilgan masalalar oyatu hadislarga muvofiq yozilganligi namoyon bo‘ladi. 461 XVII asrdan XX asrning birinchi yarmigacha Masjid yonidagi maktabda bolalarga necha yil alifbe, abjad, Qur‘on, farzi, chor kitob, Xoja Hofiz, «Maslak ulmuttaqin», Mirzo Bedildan savod o'rgatilgan? 462 VII asardan XX asrning yarimgacha ayollarning ta’lim olishiga qanday qaralgan? 463 Qaysi kitob muqaddima va 7 bobdan hamda har bir bob 4 fasldan iborat. 464 Qaysi so‘zi arabcha so‘z bo‘lib, «yangi», jadidizm esa yangilik tarafdorlari degan ma‘noni anglatadi. 465 XIX asr boshlarida qancha ma‘rifatparvarlar, mudarislar qaysi shahardagi 200 ga yaqin madrasani isloh qilish g‘oyasi bilan chiqdilar? 466 «Sizlarga vasiyat qilaman: Maorif yo‘lida ishlayturgan muallimlarning boshini silangizlar! Maorifga yordam etingiz! O‘rtadan nifoqni ko‘taringiz! Turkiston bolalarini «Sabot ul ojizin» «Najot ul-tolibin» «Abulfayzxon tarixi» «Gulshan ulmuluk» 7yil 6 yil 5yil 8 yil Qizlarga boshlang‘ich diniy ta‘lim beradigan otinbibi maktablari esa asosan xususiy bo‘lib, otinlarning uylarida tashkil qilinar edi «Odob as-solihin» Ayollar ta’lim olishga jalb etilmasdi Belgilangan yoshdan maktabga borishadi To'g'ri javob yo'q «Najot ul-tolibin» «Sabot ul ojizin» «Abulfayzxon tarixi» Jadid Jurnal Teatr Barchasi to'g'ri javob Buxoro Toshkent Namangan Samarqand Behbudiy Cho'lpon Abdulla Qodiriy Abdulla Avloniy 467 468 469 470 471 472 ilmsiz qo‘ymangizlar! Har ish qilsangiz jamiyat ila qilingiz! Hammaga ozodlik yo‘lini ko‘rsatingizlar! Bizdek maorif qurbonlarini yo‘qlangizlar! Ozodlikni tezlik ila yuzaga chiqaringizlar! Maorifni Buxoro tuprog‘ida joriy qilingizlar!» Kim bu vasiyatni aytadi? Maktabning ikkinchi bosqichi – rushadiya bo‘lib, bunga necha sinf kiritilgan 30-yillarga kelib Kimni ijodidan «Panturkizm», «Millatchilik» g‘oyalari axtarilib, uni qoralash boshlanadi. U 1937 yilning 23 aprelidan 24 apreliga o‘tar kechasi hibsga olinadi. Kim tomonidan 1917 yili uning «Ibtidoiy maktablarning so‘nggi sinflar uchun mo‘ljallab tuzilgan o‘zbek tilidagi o‘quv darsligi» Bokuda nashr etiladi. Kim 1926 yili GPU tomonidan qamoqqa olinib, «Yovuz niyatli jadid va turkparast», «millatchi», «xalq dushmani» sifatida 1931 yili otishga hukm qilindi. Behbudiyning «usuli jadid» maktabidagi o‘qitish ishlari necha tartibda olib borilar edi: “Pedagogik mahorat” kursining predmeti nima? 473 Pedagogik mahoratning asosiy vazifalari nima To'rt Besh Ikki Olti Fitrat Cho'lpon Abdulla Qodiriy Abdulla Avloniy Fitrat Behbudiy Cho'lpon Hamza Munavvarqori Behbudiy Cho'lpon Fitrat Ikki Uch To'rt Besh Zamonaviy, ilg’or o’qituvchilarning ta’lim-tarbiya sohasida erishgan umumpedagogik tajribalari - qobiliyat va mahoratlari bo’lajak tarbiyachi, o’qituvchida pedagogik ijodkorlik, topqirlik, pedagogik muloqot, o’qituvchi nutqi, o’quvchiga har tomonlama ijobiy ta’sir O'qituvchining o'z ustida ishlashi va ish staji O'quvchilarning bilim saviyasining bir xilligi Barcha javoblar to'g'ri ta’lim-tarbiyaviy ishlarga ilmiy metodik va amaliy jihatdan tayyorlash tarbiyachi o’qituvchining tashkilotchilik mahorati Barcha javoblar to'g'ri 474 “Pedagogik mahorat” fanining boshqa pedagogik tizimdagi fanlardan asosiy farqi nima 475 Pedagogik mahorat bu –... etish usullari, pedagogik texnika hamda tarbiyachining tarbiyachilik mahoratini shakllantirishdan iboratdir u o’qituvchi va o’quvchi munosabstlarida keng ijodiy imkoniyatlardan foydalanish uchun bitmas-tuganmas ijodiy faoliyat uchun maydon hisoblanadi pedagogik vaziyatlar o’qituvchining o’quvchilar bilan muomala qilia bilish malakasini tarbiyalashga xizmat qiladi Labaratoriya va mustaqil ishlarga ajratilgan soatlarda pedagogik vaziyatlar hosil qilinib, talabalar hamkorligida yechiladi To'g'ri javob yo'q Liberallashtirish Moliyalashtirish Korupsiyalashtirish Hadis Rivoyat Xamsa To'rtta Uchta Ikkita fahm-farosat va chinakkam ilmiy bilimlarning, tarbiyadagi qiyinchiliklarni yengishga qodir bo’lgan obro’li rahbarlikning, o’quvchilar qalbining qandayligini his qilish mahorati (empatiya), ichki dunyosi, nozik va zaif bo’lgan bola shaxsiga mohirona, avaylab yondashish, donolik va ijodiy dadillik, ilmiy tahlil, xayol va fantaziyaga boy bo’lgan qobiliyat majmuasidir. O'qituvchining dars jarayonidagi O'quvchilarning davomati faoliyati 476 ahm-farosat va chinakkam ilmiy bilimlarning, tarbiyadagi qiyinchiliklarni yengishga qodir bo’lgan obro’li rahbarlikning, o’quvchilar qalbining qandayligini his qilish mahorati (empatiya), ichki dunyosi, nozik va zaif bo’lgan bola shaxsiga mohironaligidir 477 Xalq ta‘limi tizimi va Demokratlashtirish maktabni boshqarishning eng muhim qoidasi-... 478 inson shaxsining takomilga oid Avesto ma‘rifiy fikrlarning ma‘lum bir tizimi ifodalagan asar nomi nima? 479 Musulmon ta‘limotiga ko‘ra, har Beshta bir musulmon ushbu nechta asosiy ruknndan iborat. Bino-inshoot qurulishi uchun Nazorat qilish, tekshirish, taqdirlash Ta’lim - tarbiya uchun «Hindiston» «Xorazmning mashhur kishilari» «Mineralogiya» Jomiy A. Navoiy Zahiriddin Muhammad Bobur Mirzo Ulug'bek Insoniy yuksaklikni Go'zallikni Mehr-oqibatni Shafqatni «Bahoriston» «Haft avrang» «Silsilatuz-zahab» To'g'ri javob yo'q Jomiy A. Navoiy H. Bayqaro Zahiriddin Muhammad Bobur A. Navoiy Zahiriddin Muhammad Bobur Farobiy Beruniy 480 VIII – IX asrlar nima uchun «oltin davr» hisoblanadi. 481 Forobiy ta’lim-tarbiyada qaysi metodlarini ilgari surgan? Hadis ilmi uchun 482 Akademik V.R.Rozen asarni «Sharq va G'arbning qadimgi va o'rta asrdagi butun ilmiy adabiyoti orasida bunga teng keladigan asar yo'q», - deb baholaydigan asar nomi nima? 483 Tadqiqotchi Sh.Shomuhamedov Kim haqida fikr yuritar ekan: «Uning shaxsan o‘zi bunga namuna bo‘lada; poklik shamlaridan biri bo‘lib porlagan», - deydi? 484 Abdurahmon Jomiy o‘z asarlarida nimani ta‘rif etadi? 485 Jomiyning ta’lim - tarbiyaga oid asarining nomi nima? 486 Kim bilimni yoshlikdan egallash lozimligini ta‘kidlaydi va johillikni qattiq qoralab, dono bilan nodonni bir-biriga qaramaqarshi qo‘yadi? 487 Kimning fiklarida yoshlarga chuqur bilim berishda muallimlar, mudarrislar hamda ustozmurabbiylarning o‘zlari ham bilimli va tarbiyali bo‘lishi zarurligini uqtiradi. Qattiqqo‘l, johil va tamagir o‘qituvchilarni tanqid qilib ular rahmsiz, miyasi po‘lat va ko‘ngli toshdir, deydi. Ularni qoralash bilan birga o‘qituvchi mehnatining og‘irligi murabbiylik haqqini xolisona baholaydi. Rag'batlantirish, odatlantirish, majbur etish Kuzatish , jazolash Dehqonchilik uchun Kutish, majbur etish, rag'batlantirish «Shamsal-maoliy» 488 Kim asarlarida bola tarbiyasi bilan oilada va maktabda shug‘ullanib, namuna uslubidan foydalanish tavsiya etilgan? 489 Kim muallimni «Ma‘naviy padar» deb ataydi? 490 Davoniy nimani eng og‘ir ruhiy kasallik deydi 491 Quyidagi fikr kimga tegishli “Bizga maktabni bitirganlar emas, maktab tarbiyasini ko’rganlar kerak” 492 yoshlarni hayotga, mehnatga, Vatan mudofaasiga tayyorlash uchun xalq oldida, davlat va jamiyat oldida javob beradigan, bolalarga ta’lim-tarbiya berish ishi bilan shug’ullanadigan va bu ishga maxsus tayyorlangan kishilarning mehnat faoliyatiga nima deyiladi? 493 sof diniy kitob bo`lmay, ijtimoiyfalsafiy, madaniy, adabiy-tarxiy qimmatga ega bo`lgan nodir qomusiy yodgorlik qaysi? 494 O`zbеkiston Rеspublikasining «Ta'lim-to`g`risida» gi qonundagi qaysi moddasida: «Tеgishli ma'lumoti, kasb tayyorgarligi, boy va yuksak axloqiy fazilatlarga ega bo`lgan shaxslar pеdagogik faoliyat bilan shug`ullanish huquqiga ega» dеb ta'kidlangan. 495 Kim o`qituvchining ta`limdagi roliga baho berib, u o`z faoliyatini bilishi, uni sevishi, o`quvchilarini yoqtirishi deb uqtiradi, o`qituvchi bolalarning individual xususiyatlarga qobiliyati, faoliyati A. Navoiy Zahiriddin Muhammad Bobur Ibn Sino Beruniy Davoniy A. Navoiy Beruniy G'azab Ko'p gapirish Zahiriddin Muhammad Bobur Tartibsizlik I. Karimov Sh. Mirziyayev Farobiy K. Ushinskiy Pedagogik faoliyat Pedagogik taktika Pedagogik jaziba Pedagogik mahorat Avesto Hadislar Qissasi Rabg'uziy Devoni lug'ati turk 5-modda 11-modda 17-modda 11-modda A.Disterverg Djon Lokk L. N. Tolstoy D. Ushinskiy Behurmatlik uslubi to`g`risida muayyan darajada bilimga ega bo`lish kerakligini ham ta`kidlab o`tadi. 496 Kim O'quvchiga bilim berishda: - Abu Rayxon Beruniy o'quvchini zeriktirmaslik; - bihm berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni o'rgatavermaslik; uzviylik, izchillik; - tahlil qihsh va taqqoslash; - ma’lumdan noma’lumga, yaqindan uzoqqa, soddadan qiyinga qarab borish; takrorlash; - yangi mavzulami qiziqarli, asosan, ko'rgazmali bayon etishga e’tibor berish kerakligi o'qtiriladi? 497 Integratsiyalash sozining lugaviy integratsiyalash - lotincha «integer» manosi nima? umumiylik, «integera» - umumiylikni toldirish, yaratish, tiklash demakdir. 498 o‘z ichiga o‘quvchilar tomonidan iqtisodiyot asoslarini o‘rganish, ularning unumli va ijtimoiy mehnatning turli ko‘rinishlarida ishtirok etish, rejalashtirishga doir bilim va malakalarga ega bo‘lish, ishlab chiqarish mahsulotlarini hisobga olish va nazorat qilishga nima deyiladi? 499 Nima pedagogik mahoratning asosiy qismlaridan biri bo’lib, u o’qituvchidan o’quvchilar bilan muomala qilganda zarur so’z, gap ohangi, qarash, imo-ishorani tez va aniq topish, eng o’tkir va kutilmagan pedagogik vaziyatlarda osoyishtalik va aniq fikr yuritish, tahlil qilish Alisher Navoiy Abu Ali Ibn Sino Abu Nasr Farobiy integratsiyalash - inglizcha «integer» - umumiylik, «integera» - bo'lib o'rganish demakdir. integratsiyalash inglizcha «integer» chegaraviylik, «integera» - tabaqalashtirish demakdir Iqtisodiy tarbiya Mehnat tarbiyasi Estetik tarbiya integratsiyalash lotincha «integer» butunlik, «integera» umumiylikni toldirish demakdir Jismoniy tarbiya Pedagogik texnika Pedagogik mahorat Pedagogik taktika Pedagogik usul qobiliyatini saqlab qolish imkonini beradi? 500 Boshlangich talim tizimida integratsiyaning maqsadi nimani o'rganishga qaratilgan? fanlararo bilimlarni chuqurlashtirish kurslarni chuqurroq o'rganish tarbiya usullarini o'rganish ta'lim usullarini o'rganish 501 Fonetika bu... Nutq tovushlarini o’rgatuvchi tilshunoslikning -bo’limi Tovushlarni o’rganadi Tovush va harflarni o’rgatadi 502 Leksik omonimlarni toping. 503 Buyuk frantsuz shoiri Sharl Perro o`zining qaysi asarlari bilan jahonga tanilgan? 504 Go‘dakday uxlaydi tunda odamlar. Ushbu misoldagi fe’lning sintaktik vazifasini ko‘rsating 505 «Bir shahzoda haqiqiy malikaga uylanish uchun butun er yuzini qidirib hech qaerdan haqiqiy malikani topa olmabdi» parcha qaysi asardan olingan? 506 Harakat fe’llariga to‘g‘ri ta’rif berilgan javobni toping. inson, odam «Qizil Shapkacha», «Zolushka», «Etik kiygan mushuk». qo’rqdi, kapalagi uchdi «Zolushka uyqudagi malika», «Bob». -chi, -shunos «Etik kiygan mushuk», «Zolushka», «Bob». kesim to‘ldiruvchi Fizik va biologik tovushlarni o’rgatadi Ikki, to’rt «Bob», «Uyqudagi malika», «Havorang soqol». aniqlovchi «No`xot ustidagi malika». «Bolalar gurunchi». «Qo`ng’iroqli girdob». «Irkit o`rdakcha». shaxsning jismoniy faoliyati natijasida ro‘y bergan harakatni bildiruvchi fe’llar narsaning jismoniy faoliyati natijasida ro‘y bergan harakatni bildiruvchi fe’llar «Lison ut tayr» shaxsning aqliy faoliyati natijasida ro‘y bergan harakatni bildiruvchi fe’llar «Bo`ston» Narsaning harakatini Harakat fe`llari narsalarning bir ko‘rinishi shaxslarning bir ko‘rinishdan boshqa ko‘rinishga o‘tishini ifodalovchi fe’llar Sh.Perro shaxslarning ichki kechinmalarini ifodalovchi fe’llar 507 Alisher Navoiy Farididdin «Mantiq ut tayr» Attorning qaysi asarini yod olgan? 508 Holat fe’llariga to‘g‘ri ta’rif narsalarning bir ko‘rinishdan boshqa berilgan javobni toping. ko‘rinishga o‘tishini ifodalovchi fe’llar 509 «Botqoqlik shohining qizi» ertagi kimning qalamiga mansub. 510 Bo‘lishlilik shakli orqali bo‘lishsizlik ifodalangan gapni toping. X.Andersen. Yordam bersangiz, kolxozni ko‘tarish uchun kuch-quvvatimni ayarmidim?!... D.Defo. Tez orada uncha-muncha mexanikka gap bermay qo‘yadi u ega Men xalqni aldamoqchi emasman! «Guliston» J.Svift. Bu hol qishloqda sezilmay qolmaydi. 511 Hamzaning maktab ochib o`quvchilik qilish hamda darsliklar yozishi yana qaysi yozuvchining faoliyatida uchraydi? 512 Orttirma nisbat qo‘shimchasi -dir haqida bildirilgan qaysi hukm xato? L.N.Tolstoy. 513 Masal janri deb qanday badiiy asarga aytiladi? Ko`proq she`riy shakldagi majoziy harakterdagi qisqa hikoyachaga masal deyiladi. nisbat qo‘shimchalari 514 Fe’lga xos so‘z o‘zgartiruvchi qo‘shimchalarni toping. 515 Qizil SHapkachani kimlar qutqaradi? 516 Olmoshlarga xos grammatik xususiyatlar qaysi javobda noto‘g‘ri izohlangan? orttirma nisbat qo‘shimchasi, so’z yasovchi qo‘shimcha hisoblanadi O`tinchilar. Olmoshlar ba’zi so‘z turkumlaridan qo‘shimchalar yoki sintaktik yo‘l bilan yasalishi mumkin A.S.Pushkin. X.To`xtaboyev. A.P.Chexov. kesimlik qo‘shimchasi va gumon olmoshini hosil qiluvchi –dir qo‘shimchalari bilan omonim hisoblanadi Narsa – predmetlar ishtirok Hayvonlar ishtirok etgan etgan badiiy asarga masal badiiy asarga masal deyiladi. deyiladi. zamon qo‘shimchalari Aniq nisbat qo‘shimchalari Buvisi. Qo`shnilar. Parrandalar ishtirok etgan badiiy asarga masal deyiladi. shaxs-son qo‘shimchalari. O`roqchilar. Olmoshlardan ba’zi qo‘shimchalar orqali ot, ravish yoki fe’llar yasalishi mumkin. Ko`ngil istar yaxshilik. olmoshlar otlarga xos so‘z o‘zgartuvchilar bilan o‘zgaradi. Oltin nokli bog’. jarangli undosh bilan tugagan fe’llarga doimo -dir tarzida qo‘shiladi jarangsiz undosh bilan tugagan fe’llarga doimo –tir tarzida qo‘shiladi 517 Bilim xola, Akmaljon, Odobjon, Yomonjon, Chalavoy, Janjal xola, Qurtjon timsollari 518 O‘zlik olmoshi bog‘lanib kelgan ot tarkibida, asosan, qanday qo‘shimcha bo‘ladi? Suqatoy va Konfetvoy. Olmoshlar ba’zi so‘zlar bilan qo‘shilib, boshqa so‘z turkumiga ko‘chishi mumkin. Qovoqvoy va Chanoqvoy. egalik qo‘shimchasi ko‘plik qo‘shimchasi Ko`plik qo‘shimchasi egalik va kelishik qo‘shimchasi 519 “Sayrang qushlar” nomli she`riy to`plamning muallifini toping. 520 Quyidagi so‘roq olmoshlaridan qaysi biri birinchi shaxs birlik shaklda qo‘llanadi? P.Mo`min. Z.Diyor. Q.Muhammadiy. G’.G’ulom. kim nechun qaysi qayer 521 “Hayrat ul-abror” dostonining nechanchi maqolati ilm-fan, ilm ahliga, kishilarni ilm olishga 522 Qo‘shma olmoshlarni belgilang. 11- bobi 8-bobi 6-bobi 13-bobi Har kimki vafo qilsa, vafo topqusidir shu onda nimadir qars etdi Unda-bunda qushlarning sayragani eshitilardi. Allakim eshikni taqillatdi 523 Yalqovlikda “Ming bir kecha” ertaklaridagi Abutanbalni bir cho`qishda qochiradigan yalqov timsolni ko`rsating. 524 Mavhum otlarni aniqlang. “Tirilgan murda” asari qahramoni Mamajon. “Shum bola” qissasi qahramoni Jo`ravoy. “Yodgor” qissasi qahramoni Yodgor. “Nortojining kurak tishi” asarining qahramoni Nortoji. do‘stlik, baxt, quvonch Suhrob, Feruza, shahnoza suv, g‘o‘za, shiypon 525 Ikki tilda baravar ijod qilgan bolalar shoirining nomini aniqlang. 526 Sifat turkumining o‘ziga xos sintaktik xususiyatlari qaysilar? 527 Miraziz A`zam qalamiga mansub “O`lmas qush” ertak-doston qahramonlari qaysilar. 528 Sinonim sifatlarni toping. T.Adashboev. O`.Rashid. Q.Hikmat. bug‘doy, arpa, zig‘ir F.Musajonov. Sifatlovchi aniqlovchi darajalanadi Sifatlar otlashadi Nahang qassob, O`lmas. G’ayrat, Rahim. sifatlar sodda va qo‘shma bo‘ladi Abbos, A`zam. sezgir, ziyrak, tuyg‘un, hushyor chopqir, chopag‘on, metin sekin, asta, astoydil, ohista 529 Tursunboy Adashboevning birinchi she`rlar to`plami to`g’ri ko`rsatilgan qatorni aniqlang. 530 O‘zbek tili leksikasining ichki imkoniyatlar asosida boyish manbalarini belgilang. 531 Farhod Musajonov qalamiga mansub dramalarni ko`rsating. 532 Shaxs otlari berilgan qatorni toping. 533 Hakim Nazir qalamiga mansub dramatik asarning nomini toping. 534 Ergashtiruvchi bog‘lovchi qatnashgan gapni aniqlang. Kamolning olmasi. Arslonbob sharsharasi. Nur daryo. cheksiz, behad, bardoshli, benihoya. Olatog’-lolatog’. o‘zbek tili so‘z yasash usullari asosida yangi so‘z yasash boshqa xalq shevalaridan so‘z olish Arab va fors tillaridan so’z olish Ali-Vali”, “Sirli xat”. yaqin munosabatda bo‘lgan xalqlar tilidan bevosita so‘z olish “Dardisar”, “Zarang kosa”. qassob,shifokor Asqar,Ra’no “Xayolparast”, “Oq kabutar”. qishloq, tosh “Buloq suvi”, “Orzuga ayb yo`q”. farg’onalik, do’st “Chiranma g’oz, hunaring oz”. “Kenjatoy”. “Yonar daryo”. “Lochin qanotlari”. Bizda yaxshi rahbar eng yaxshi tarbiyachi bo‘lishi kerak, chunki tarbiyaning ham, rahbarlikning ham markazida odam turadi. darak gap Alisher Navoiy Astrobodga jo‘nab ketdi, ammo xalq uni hech qachon unutmadi. so‘roq gap Salim uni ko‘rdi, biroq tanimadi Qishda va yozda bir xil kiyimda. buyruq gap istak gap. Nodonlikni tanqid. Tinchlik g’oyasi. Do`stlik targ’ibi. Tabiat haqida 535 Yozuvda oxiriga doimo nuqta qo‘yiladigan gap turini toping. 536 «Oltin xo`roz» haqida ertak asarini g’oyasi to`g’ri berilgan javobni aniqlang. Ali, Vali. 537 So‘roq gapning qaysi turi so‘roqqa javob bo‘luvchi so‘zni talab qiladi? 538 «Yalqov Geyts», «Gansning baxti», «Botir tikuvchi», «Yosh pahlavon» kabi ertaklar muallifini toping. 539 So‘roq gapning qaysi turi ha yoki yo‘q javoblarini talab qiladi? so‘roq olmoshlari yordamida ifodalangan turi so‘roq yuklamalari yordamida ifodalangan turi so‘roq ohangi yordamida ifodalangan turi ritorik so`roq gaplar Aka-uka Grimmlar. SH.Perro. D.Defo. L.Tolstoy. so‘roq yuklamalari yordamida ifodalangan turi so‘roq olmoshlari yordamida ifodalangan turi ritorik so`roq gaplar so‘roq ohangi yordamida ifodalangan turi Peterburg. 540 Aka-uka Grimmlar qaysi Marburg. Berlin. Rossiya. universitetda o`qishgan? 541 Antonim ravishlar ishtirok etgan Ular shu alpozda dam tez, dam sekin U juda o’jar, qaysar, Ular yot desa yotadi, tur Bu zamonda o’ng javobni aniqlang. pastlikka tushishdi. jahldor bir odam edi. desa turadi. ko’zing so’l ko’zingga yov. 542 Mashhur rus romantik shoiri «Ruslan va Lyudmila». «Mazay bobo va «Sehrli ko`zgu». «Oltin xo`roz Jukovskiy Pushkinga qaysi asari quyonlar». haqida ertak». uchun portret sovg’a qiladi? 543 Kesim ibora bilan ifodalangan Soddaroq va beg’amroq, shu bilan birga Yulduzni benarvon Ko’zimning ostiga olib Shu alpozda javobni toping. haybatli ko’ringani uchunmi, uradigan juda chapdast yurgan bir popukday qiz oyog’im yerga, Jamolboyga ko’proq gap otadi. yigitlaringiz bor ekan. bor. boshim osmonga tegmay o’tirdim. 544 “Kachal polvon” asarining Sh.Sa`dulla. A.Rahmat. Z.Diyor. G’.G’ulom. muallifini toping. 545 Adabiy tilning qanday shakli bor? og‘zaki adabiy til va yozma adabiy til xalq shevalari va adabiy til so‘zlashuv uslubi va so‘zlashuv, ilmiy, kitobiy uslub rasmiy va badiiy uslublar 546 H.Nazirning “Quyosh qachon ”Kenja”. “Ikki o`rtoq”. “Salim ota”. “Qishloqdagi tutiladi?” nomli she`riy to`plami jiyanlarim” dastlab qanday nomlangan? 547 Tilshunoslikda lahja atamasi bir-biriga yaqin bo‘lgan shevalar ma’lum shevaning kichik sheva atamasining xalq tilining qanday tushunchani anglatadi? yig‘indisi bir qismi sinonimi sifatida ma’lum bir ishlatiladi me’yorlarga keltirilgan shakli 548 X.To`xtaboevni hajvchi sifatida Jonginam shartingni ayt. Sehrli qalpoqcha. Sariq devning o`limi. Mungli ko`zlar. kitobxonlarga tanitgan qissasining nomini belgilang. 549 O‘zbek tili qaysi til oilasining oltoy oilasining turkiy guruhiga hind-evropa oilasining turkiy tillar oilasining eron oilasining qaysi guruhiga mansub? turkiy guruhiga oltoy guruhiga hind-yevropa ”Zarbulmasal”. “Maktab”. “O`qi”. guruhiga “Bayram marshi” nutq tovushlarining so‘z ma’nolarini ajratishdagi roli. urg‘u, bo‘g‘in, ohang nutq tovushlarining turlari, o‘zgarishi nutq tovushlarining hosil bo‘lishi 552 Abdulla Avloniyning Ikkinchi Maktab. muallim” nomli darsligi qaysi asar bilan boshlanadi? 553 Stilistik bo'yog'i eng betaraf so'z Yuz; qaysi? Maktab bolasi. Bahor keldi. Bola ila gul. 554 G’.G’ulom qalamiga mansub she`riy to`plamni belgilang. 555 Morfema deganda nimani tushunasiz? Siz mening yoshligimsiz. Xayol surish. Nortojining kurak tishi. Dum so`zning bo`linmas eng kichik qismini; so`z bo`g`inlaridan birini; morfologik ko`rsatkichlarni; 556 Zafar Diyorning birinchi she`rlar to`plamini belgilang. 557 Morfologiya nimani o`rganadi? Qo`shiqlar. Mashinist. Tantana. o`zak va qo`shimchalar so`zning negizi ekanligini Binafsha. so`zning grammatik xususiyatlari, ularning tuzilishini, so`z yasash qoidalarini, so`z turkumlarini «Kichkina jangchi», «Mergan» so`z yasash qoidalarini so`zning grammatik xususiyatlari, ularning tuzilishini «Mergan», «Asarlar» 550 Qaysi asar Gulxaniy qalamiga mansub? 551 Fonetika o‘rganadigan masalalar noto‘g‘ ri berilgan javobni toping. 558 Z.Diyorning ikkinchi jaxon urishi davrida yozgan she`rini toping 559 Mustaqil va yordamchi so`zlarning farqi to`g`ri ko`rsatilgan qatorni aniqlang 560 Z.Diyorning ilk she`ri qaysi to`plamda nashr etiladi? 561 Sonlar gapda ko`proq qaysi gap bo`lagi bo`lib kelishi mumkin? 562 Qaysi ertakda do`stlik ulug’lanadi? 563 Qaysi qatorda ibora bilan ifodalngan kesim berilgan? Bashara; Aft so`z turkumlarini «Suv bilan suhbat» «Bizning oila» «Asarlar», «Chaman», mustaqil so`zlar ham lug`aviy, ham grammatik ma`noga ega bo`ladi; «Sovg’a» aniqlovchi undalma faqat kesim faqat to`ldiruvchi “Susambil”. “Ur to`qmoq” “Cho`loq bo`ri” Ammamning zardali ovozini eshitib damim ichimga tushib ketdi Qolaversa, doktorlarga ham qiyin O`sha yulduz seniki “Uch og’a-ini botirlar” Gapining ustidan chiqish - mardlik mustaqil so`zlar ham lug`aviy, ham grammatik ma`noga ega bo`ladi, mustaqil so`zlar sintaktik vazifa bajara oladi, yordamchi so`zlar esa bajara olmaydi. «Qurilish kuylari» «Suv bilan suhbat», «Chaman» mustaqil so`zlar faqat grammatik ma`noga ega bo`ladi; Chiroy; mustaqil so`zlar sintaktik vazifa bajara oladi, yordamchi so`zlar esa bajara olmaydi; 564 Bog’langan qo`shma gap qismlari qachon ayiruv bog’lovchilari yordamida bog’lanishi mumkin? qismlardagi voqea-hodisalar galma-gal yoki ulardan faqat bittasi yuzaga chiqqanda qismlar orasida sababnatija munosabati bo`lganda 565 Qaysi ertakda odob va mehnatsevarlik ulug’lanadi? 566 Bosh gap ergash gapdan oldin kelgan gapni toping “Zumrad va Qimmat” Cho`loq bo`ri” Vatanimizning kelajagi shuning uchun buyukki, unda yashayotgan aholining katta qismini yoshlar tashkil qiladi 567 Qaysi ertakda ochko`zlik va baxillik qoralanadi? 568 Aniqlovchi ergash gapli qo`shma gapni aniqlang qismlar orasida qiyoslash munosabati bo`lganda; qismlar orasida zidlash munosabati bo`lganda “Uch og’a-ini botirlar” qismlar orasida zidlash munosabati bo`lganda Erta eksang, erta o`rasan Ayol borki, olam munavvar “Egri va To`g’ri”. “Cho`loq bo`ri” “Kenja botir” Birinchi qaldirg’och parvozini ko`rgan kishi qanday sevinsa, Avaz ham bundan shunday sevindi “Yoriltosh” Kimning aqli ko`p bo`lsa, ayblari yashirin va do`stlari ko`p bo`ladi Qalbingiz nimani buyursa, siz menga shuni buyuring Kim chaqqon va tez harakat qilsa, yutuq o`shaniki bo`ladi 569 Sora allalaydi, Lola arralaydi. Ushbu parcha qaysi janrga mansub? 570 Uyushiq bo`lakli gap qatorini belgilang Tez aytish. Maqol. Qo`shiq. U chanqaganidan, uyqisizligidan darmonsiz edi Bahor seryomg’ir keldi 571 Sh.Perroning qaysi ertagida aqillilik, bilimdonlik, topog’onlik bosh masala qilib qo`yilgan? 572 Shaxsi ma`lum gapni toping «Etik kiygan mushuk» Kimning ilmdan rizqu ro`zi U ostonaga etganda bor, Ilm o`rganishdan aslo to`xtadi etmas or «Uyqudagi malika» «Bob» Kitoblarni kutubxonaga topshirgani ketdi Otangning amaliga ishonma Hayotni go`zalliksiz tasavvur qilib bo`lmaydi 573 Ko`chirma gapning o`rni va unda tinish belgilarining ishlatilishi qaysi javobda to`g’ri berilgan? Biz tinchlik daraxtini ekdik. Uni endi do`llardan, bo`ronlardan asrashimiz kerak deydi «K», - M. M: «K». M: «K», - M. Keksalikni ko`prikka tashbeh qiladila «K, - M, - K» Yoriltosh”. Tilagimiz shuki, hammangiz el xizmatiga kamarbasta farzandlar bo`linglar Topishmoq. «Qizil shapkacha» Muhammad Ali 574 Alisher Navoiyning tog’alari qo`rsatilgan to`g’ri javobni toping. 575 Sintaksis nimalarni o‘rganadi? G’aribiy, Mir Muhammad Amiriy. modal, undov va taqlid so`zlarning gap tarkibida bajaradigan vazifalarini. Temur xon Mir Said Qobuliy, Muhammad Ali G’aribiy. Mir Said Qobuliy, Mir Muhammad Amiriy. Muhammad Ali, Sayid al Miriy. so‘z birikmalari va gaplarning qurilishini va ifoda xususiyalarini so`z turkumlarining gapda bajaradigan vazifalarini so‘z birikmasining qurilishini, gapning ifoda xususiyatini 576 Gulxaniy qaysi xon saroyida navkar bo`lib xizmat qilgan? 577 Eganing xususiyati to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping. Olim xon Umar xon Feruz xon kesimning qo‘shimchalaridan anglashilib turgan shaxs-son ma’nosini ifodalaydi. kesimning qo‘shimchalaridan anglashilib turgan zamon ma’nosini ifodalaydi kesimning qo‘shimchalaridan anglashilib turgan mayl ma’nosini ifodalaydi 578 Gulxaniy navkarlik davrida qaysi she`rini yozadi? 579 Etimalogiya nimani o’rganadi? «Ber menga» «Zar bul masal» «Maymun Bilan najjor» So’zlarning kelib chiqishini. Tildagi iboralarni. 580 X.K.Andersenning ertagi to`g’ri ko`rsatilgan javobni toping 581 Qaysi qatordagi bog`lovchilar teng bog`lovchilarga mansub emas? 582 Vositasiz to`ldiruvchi qatnashgan gapni aniqlang. «Bolalr gurungi» «Bir xumcha shavla» Qarama-qarshi ma`noli so’zlarni. «Qizil shapkacha» kesimning qo‘shimchalaridan anglashilib turgan nisbat ma’nosini ifodalaydi «Tuya bilan bo`taloq» Yuqoridagilarning barchasi. «Kichik shaxzoda» chunki, shuning uchun. va biroq, lekin yo, yoki Keldi ochilur chog`ing, o`zliging namoyon qil. Chinnigul yer ostidan sekin Gap bilan shoshma, ish yigitga qaradi. bilan shosh. 583 Qanday jarayon tuslanish deb ataladi? Fe'llarning shaxs-son shakllari bilan o`zgarishi Otlarning egalik qo`shimchalarini olib o`zgarishi 584 Otlardagi grammatik formalar qanday tartibda joylashadi? 585 Turkistonda bolalar adabiyoti qachondan fan sifatida shakllangan? 586 Ravish gapda qanday sintaktik son+egalik+kelishik egalik+kelishik+son Otlarning grammatik ko`plikni hosil qiluvchilar qo`shimchasini olishi. ko‘plik+kelishik+egalik XIX asr boshlarida; XX asrning o’rtalarida; XVIII asr o’rtalarida; Sevgi pulga sotilmas, ko`ngil pulga topilmas. Fe'llarning nisbat (daraja) yasovchi qo`shimchalarni olib o`zgarishi qarashlilik+egalik+ son XVII asr oxirida; hol aniqlovchi to`ldiruvchi ega vazifani bajaradi? 587 X.To`xtaboevni hajvchi sifatida kitobxonlarga tanitgan qissasining nomini belgilang. 588 Qanday olmoshlar takroriy olmoshlar sanaladi? 589 Sh.Perroning «Etik kiygan mushuk» ertagida bosh qahramon kim? 590 Quyidagi javoblardan qaysi birida ko‘rsatish olmoshlari berilmagan? 591 Tolstoyning hikoyasini aniqlang. 592 Mazmunan tugal fikrni anglatadigan fonetik birlik nima? 593 «Oltin xo`roz haqida ertak» asaridagi shohni ismini toping. 594 «Oltin xo`roz» haqida ertak asarini g’oyasi? 595 Sodda yasamalik qaysi turkumga xos emas? 596 A.Avloniy ijodining yetakchi motivini ko'rsating. 597 Q.Muhammadiy kimning tavsiyasi bilan Islom shoirga kotiblik qiladi? 598 G’.G’ulom ijodida ikkinchi jahon urushi aks etgan asarlarni belgilang. 599 O`z ijodini felyetonlikdan boshlagan adib kim? 600 Anvar Obidjon asarlari nomi keltirilgan qatorni belgilang. Jonginam shartingni ayt. Sehrli qalpoqcha. Sariq devning o`limi. Mungli ko`zlar. bir olmoshning aynan yoki ayrim tovush o‘zgarishi bilan takrorlanishidan hosil bo‘lgan olmoshlar Ikkita bir xil olmoshning takrorlanishidan hosil bo‘lgan olmoshlar bir olmoshning tovush tushib qolishi bilan takrorlanishidan hosil bo‘lgan olmoshlar Karabas Zolushka. qizil shapkacha. bir olmoshning tovush qo‘shilishi bilan takrorlanishidan hosil bo‘lgan olmoshlar Tegirmonchining katta o`g’li. Huv, hov u, o‘sha ana, mana bu, shu «Bog’bon va bolalar». Fraza «Gullar». Tovush «Yulduzcha». Takt «Vatan tuyg’usi». Bo’g’in Dadon. Balda. Pyotr. Nikolay Nodonlikni tanqid. Tinchlik g’oyasi. Do`stlik targ’ibi. Tabiat haqida son va olmosh ot va son fe`l va ravish fe`l va sifat Axloq-odob; Ishchanlik; O`qish; Mehnatsevarlik; Oybek; A.Qahhor; H.Olimjon; G’.G’ulom; “Sen yetim emassan”, “Qo’lingga qurol ol”; “Bari seniki”, “Dadam va men”; “O’rdak va Turg’un”; “Hind sayyohi”; X.To`xtaboyev; Hamza Hakimzoda Niyoziy; “Oltiariq hangomalari”, “Bahromning hikoyalari”, “Qasoskorning oltin boshi”; Po`lat Mo`min; G’.G’ulom; “Jannati odamlar”, “Ey, yorug’ dunyo”, “Pashshavoyning boshdan kechirganlari”; “Bahromning hikoyalari”, “Jannati odamlar”; “Juda qiziq voqea”, “Meshpolvonning janglari”, “Bezgakshamol”; 601 1-sinfda o‘quv yilining 1-2choraklarida “Ona tili va o‘qish 4 soat “Alifbe”, savodxonligi” fani haftasiga necha 4 soat “Yozuv”, soat berilgan? 602 2- sinfda haftasiga “Ona tili va o‘qish savodxonligi” fani necha 7 soat soat berilgan? 603 3-4-choraklarida “Ona tili va o‘qish savodxonligi” fani haftasiga. 604 3-4-sinflarda haftasiga 605 0‘quv-tarbiya jarayonini tashkil etishda muddati to’g’ri ko’rsatilgan javobni belgilang. 606 2-sinf “Ona tili va o‘qish savodxonligi” darsligining 1qismi nechta bo’limdan iborat? 607 Milliy darsturda berilgan ona tilini o’qitishda shakllantiriladigan ko’nikmalarni ko’rsating 608 Izohli o’qish qaysi tamoyillar to’liq amal qilinganida muvaffaqiyatli bo’ladi? 609 Boshlang’ich sinfada asosan 8 soat 4 soat “Ona tili” 3 soat “0‘qish” O‘quv yilining davomiyligi - 34 hafta (1-sinflar uchun 33 hafta); 3 soat “Alifbe”, 3 soat “Yozuv”, 4 soat “Alifbe”, 5 soat “Yozuv”, 8 soat 6 soat 4 soat 10 soat 12 soat 6 soat 3 soat “Ona tili” 4 soat “0‘qish” 5 soat “Alifbe”, 5 soat “Yozuv”, 2 soat “Ona tili” 3 soat “0‘qish” 3 soat “Ona tili” 3 soat “0‘qish” O‘quv yilining O‘quv yilining davomiyligi O‘quv yilining davomiyligi - 34 - 33 hafta (1-sinflar uchun davomiyligi - 36 hafta (1hafta (1-sinflar 34 hafta); sinflar uchun 33 hafta); uchun 35 hafta); 5 ta bo’limdan iborat 6 ta bo’limdan iborat 8 ta bo’limdan iborat O’qib tushunish, tinglab tushunish, nutq so’zlash, yozish O’qish va yozish, Talaffuz qilish Tinglab tushunish, nutq so’zlash, yozish 1. O’qish hayot bilan bog’liq holda tashkil etish. 2. O’qishning ongli va ta’sirchan bo’lishi uchun o’quvchilarning hayotiy tajribalarga, tassurotlariga asoslanish. 3. O’qishni ko’rgazmali tashkil qilish, tabiatga, tarixiy joylarga ekskursiyalar uyushtirish,jadvallar, predmetlar bilan tanishtirish hamda matnni o’quvchining ifodali o’qish tarzda olib borish. 1. O’qish hayot bilan bog’liq holda tashkil etish. 2. O’qishning ongli va ta’sirchan bo’lishi uchun o’quvchilarning hayotiy tajribalarga, tassurotlariga asoslanish. 3. O’qishni ijodiy tashkil qilish. 1. O’qish hayot bilan bog’liq holda tashkil etish. 2.O’qishning ongli va ta’sirchan bo’lishi uchun o’quvchilarning hayotiy tajribalarga, tassurotlariga asoslanish. 3.O’qishni izohli tashkil qilish. Qahramonlik va jangnoma. Qahramonlik va tarixiy. Tarixiy va jangnoma. 3 ta bo’limdan iborat Yozish, tahlil qilish, O’qish, nutq. 1.O’qish hayot bilan bog’liq holda tashkil etish. 2.O’qishning ongli va ta’sirchan bo’lishi uchun o’quvchilarning hayotiy tajribalarga, tassurotlariga asoslanish. 3.O’qishni o’qish turlaridan foydalanib tashkil qilish. Qahramonlik va qanday dostonlar o’rganiladi? 610 Savod o’rgatish mashqlarining turlari qaysi javobda berilgan? Analiz mashqlari, sintez mashqlari, artikulyatsiya va burro talaffuz mashqlari 611 Savod o’rgatish jarayonida o’quvchilar amaliy o’zlashtiradigan bilimlar tizimi berilgan javobni belgilang. To’g’ri yozuvga o’rgatuvchi imloviy bilimlarni amaliy o’zlashtiradilar. 612 Yozuv darsida o’quvchilar egallaydigan amaliy imloviy bilimlar majmui ko’rsatilgan javobni belgilang. Talaffuzi yozilishidan farq qilmaydigan so’zlarni to’g’ri yozishni, gapda so’zlarni alohida yozishni, bo’g’in ko’chirishni bosh harf bilan kishilarning, shahar, ko’cha, hayvonlarning nomlarini yozish. 613 Savod o’rganish jarayonidagi yozuv darslarida o’tkaziladigan diktant turlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan? 614 “Alifbe” darsligini tuzishda qanday xususiy mezonlarga asoslaniladi? Harfiy diktant, bo’g’in diktanti, lug’at diktanti. 615 “Alifbe” darsligi tuzilishida e’tibor qaratiladigan ilmiypedagogik tamoyillar... G’oyaviylik, bayonning ilmiyligi, tushunarliligi, ko’rsatmalilik, onglilik, o’quv materialining hayot bilan aloqadorligi. Alifbe hajmi savod o’rgatishga ajratilgan vaqtga mos bo’lishi, badiiy didni o’stirish va tarbiyalash tamoyili asosida tuzilishi, hajmi, qog’ozi, barcha tasvirlari, shakl va mazmun birligiga rioya qilishi, soddadan murakkabga tamoyili asosida tuzilishi To’g’ri va burro talaffuz mashqlari Matnni gaplarga ajratish mashqlari, bo’g’inlarni tovushlarga ajratish mashqlari So’zlarni ajratib va Grammatika va imlodan qo’shib yozishni, chiziqcha ayrim materiallarni bilan yozishni amaliy o’zlashtiradilar, o’zlashtiradilar gaplarni va atoqli otlarni bosh harf bilan yozishni, so’zlarning talaffuzi va yozilishini taqqoslash orqali ayrim harflar imlosini o’zlashtiradilar, Jarangli va jarangsiz Chiziq va qisqa undoshli so’zlarni to’g’ri aytiladigan undoshli yozishni, alohida va so’zlarni, jarangli va chiziqcha bilan yoziladigan jarangsiz undoshli so’zlarni, bo’g’inga bo’lib so’zlarni, bo’g’in va bo’g’in ko’chirish ko’chirish va bosh harflar qoidasiga ko’ra imlosini yoziladigan so’zlarni, bosh harflar imlosini. Ta’limiy diktant, izohli Harfiy diktant va diktant, rasm diktant, ta’limiy diktant yoddan yozuv diktanti, saylanma diktant ko’rsatmalilik, onglilik o’quv materialining hayot bilan aloqadorligi Tashqi tomondan o’quvchini o’ziga jalb qila oladigan, rasmlarga boy, o’quvchilarning badiiy va estetik didini o’stira oladigan va ilmiy bo’lishi O’quvchining yoshi va psixologik xususiyatlariga mos bo’lishi, foydalanishda qulay, osondan qiyinga tamoyili asosida yaratilishi o’tkir syujetli. Tovush-harf tahlili mashqlari So’zlarni, gaplarni, matnni orfoepik to’g’ri o’qiy olishi, tahlil qilingan 2-3 ta gapni yoddan yoza olishni o’rganadilar Qo’shma so’z, sodda so’z, juft so’zlarining yozilishini, bo’g’in ko’chirilishi, bosh harflar imlosini Ta’limiy diktant va tekshirish diktanti Ketma - ketlikka Bolaga borliq haqida to’la bilim berishi, osondan murakkabga tamoyili asosida yaratilishi, rasmlarga boy bo’lishi 616 Savod o’rgatish jarayonida differentsial yondashuvda topshiriqlar qay tarzda beriladi? 1-guruh uchun “Alifbe” va qo’shimcha topshiriqlar, 2-guruh uchun alifbedagi matnlar, jadvallar, 3-guruh uchun ham alifbe materiallaridan foydalaniladi Uchala guruh uchun asosiy o’quv materiali “Alifbe” darsligi hisoblanadi 1-guruh uchun “Alifbe” ning materiali, 2-guruh uchun alifbedagi matn, 3guruh uchun alifbedagi so’zlar ustunchasi 617 Savod o’rganish jarayonida o’quvchilar nazariy ma’lumotlarsiz amaliy o’zlashtiradigan imloviy bilimlar majmuasini belgilang. Bosh harflar bilan yoziladigan, qo’shib, ajratib, chiziqcha bilan yoziladigan so’zlarni yozish, bo’g’inlab ko’chirish; so’zlarning satrga sig’may qolgan qismini 2-yo’lga bo’g’inlab ko’chirish Hamma kichik va katta harflarni yoza olish, so’zlarni va gaplarni husnixat talablariga rioya qilgan holda yoza olish 618 Savod o’rgatish davrida imlo ustida ishlashning ongli bo’lishini ta’minlaydigan metodik ishlar... Bo’g’in – tovush, tovush − harf tahliliga va tahlil qilingan bo’g’in yoki so’zni sintez qilishga, so’z tuzish va tuzilgan so’zni bo’g’inlab o’qish va yozish, yozganlarini namunaga qarab tekshirish Partada to’g’ri o’tirish, ruchkani 3 barmoq orasida ushlash, daftarni parta ustida 65º qiyalikda tutish, alifbodagi kichik va katta harflarni grafik jihatdan to’g’ri shakllantirish va ulash, so’z va 2-3 so’zli gap yozish, ko’chirib yozish, diktovka bilan yozish, ijodiy yozish Kishilarning ismlarini, joy va hayvonlarga qo’yilgan nomlarni, gaplarning 1so’zini bosh harf bilan yozilishini, gapda so’zlarni alohida yozishni, talaffuzi yozilishidan farq qilmaydigan so’zlarni yozish Bo’g’in – tovush, tovush – harf tahlili So’zlarni to’g’ri talaffuz qilish, ularni tovush va harf tomondan analiz qilish Tahlil qilingan so’zning ma’nosini izohlash Partada to’g’ri o’tirish, daftarni to’g’ri qo’yish, ruchkani to’g’ri ushlash, yozuv yo’li ichida yozish Alifbodagi barcha harflarning bosh va kichik shaklini to’g’ri ulab yozish, 2-3 so’zli gaplarni o’qituvchi yordamida yozish, ko’chirib yozish, diktovka bilan yozish O’quvchilarning imkoniyati, bilim va Partada to’g’ri o’tirish, erkin rasm chiza olish, kichik va katta harflarni yoza olish, so’zlarni to’g’ri yoza olish 619 Yozuv darslarida o’quvchilar egallashi lozim bo’lgan malakalar izchil berilgan qatorni belgilang. 620 O’qish va yozuv darslariga qo’yiladigan talablar: Umumdidaktik talablar, metodik talablar Ta’limiy talablar, tarbiyaviy talablar 1-guruh “Alifbe” va qo’shimcha topshiriqlar, tarqatma materiallar, 2guruh uchun alifbe materiali, 3-guruh uchun jamoaviy tayyorgarlikdan so’ng yaxshi o’zlashtiradigan o’quvchilardan alifbe materialini o’qitish «Alifbe» va «Yozuv daftari» dagi so’z va gaplarni yozma va bosma shaklda yoza olish Ko’rgazmalilikka o’rgatish 621 O’qish va yozuv darslariga qo’yiladigan umumdidaktik talablar: ... Dars tarbiyalovchi xarakterda bo’lishi, ta’limiy maqsadni amalga oshirishi, izchil va istiqbolli bo’lishi, samarali xilma-xil metod va usullar tanlanishi, dars materiali ilmiy va o’quvchilarning saviyasiga mos bo’lishi Nutq ifodali, obrazli, aniq, mantiqiy to’g’ri bo’lishi; yozuvning mazmunli va savodli bo’lishi, tilga sezgirlikni tarbiyalashi 622 O’qish va yozuv darslariga qo’yiladigan maxsus metodik talablar: ... Nutqning ifodali, obrazli, aniq, mantiqiy to’g’ri bo’lishi, yozuvning mazmunli va savodli bo’lishi, tilga sezgirlikni tarbiyalashi 623 Burro talaffuz (diktsiyaviy mashqlari... Baland talaffuzni, talaffuz tempini, nuqsonli talaffuz qilinadigan undosh tovushli so’zlarning talaffuzini, murakkab tovush birikmalarining to’g’ri talaffuzini mashq qilish Dars tarbiyalovchi xarakterda bo’lishi, ta’limiy maqsadni amalga oshirishi, izchil va istiqbolli bo’lishi, samarali xilma-xil metod va usullar tanlanishi, dars materiali ilmiy va o’quvchilarning saviyasiga mos bo’lishi Tovushni yakka holda aniq, burro talaffuz qilish va so’z tarkibida adabiyorfoepik talaffuz qilish 624 Tovush ustida ishlashda sintez mashq turlari qaysi javobda berilgan? O’rganilgan tovush-harfdan kesma harf va bo’g’inlar asosida bo’g’in, so’z, gap tuzish va o’qishni mashq qilish Nutq bo’lagidan kerakli til birligini ajratish va uning xususiyatlarini aniqlash 625 Tovush ustida ishlash jarayonidagi analiz mashq turlari qayd etilgan javobni toping. Nutq(gap)dan so’zni ajratish, so’zni bo’g’inga bo’lish va urg’uli bo’g’inni ajratish; o’rganiladigan yangi tovushni ajratish Nutqni turlarini farqlash ko’nikma darajasini fikrlash faoliyatini hisobga olishga oid talablar Aqliy mehnatga o’rgatuvchi usullardan foydalanish Aqliy mehnatga o’rgatuvchi usullardan foydalanish Nutqni gapga, gapni so’zga, so’zni bo’g’in, bo’g’inni tovushga ajratish va tovushni aniq talaffuz qilish Nutqni bo’laklarga bo’lish O’rgatilgan tovushharflardan kesma harf va bo’g’inlar asosida bo’g’in, so’z, gap tuzish, o’qishda ularning tarkibini o’zgartirish va o’qishni mashq qilish O’rganiladigan mavzularning ilmiyligiga, izchilligiga rioya qilish va o’quvchilar talabini hisobga olish O’rganiladigan mavzularning ilmiyligiga, izchilligiga rioya qilish va o’quvchilar talabini hisobga olish Tovushdan bo’g’in, bo’g’indan so’z, so’zdan gap hosil qilish Matndan gapni, gapdan so’z, bo’g’in va tovushni ajratish, tovushning xususiyatlarini o’rganish Nutqdan kerakli so’zlarni tanlab olish 626 Boshlang’ich sinf o’quvchilari Tovushlar va harflar, unli va undosh egallashi lozim bo’lgan fonetiktovushlar, jufti bor jarangli va jufti yo’q grafik ko’nikmalar to’g’ri berilgan jarangsiz undoshlar javobni toping. 627 So’zning tovush tarkibini So’zlarni to’g’ri talaffuz qilish, bilishning qanday ahamiyati bor? so’zdagi harflarni tushirib qoldirmay yoki o’rnini almashtirmay yozish malakasini shakllantirish uchun kerak Jarangli va jarangsiz Tovushlar va harflar, unli undoshlar, so’zni bo’g’inga va undosh tovushlar bo’lish So’zlarni bo’g’inga bo’lish, urg’uli bo’g’inni ajratish So’z turkumlarini o’rganishda so’zlarni tarkibiy qismlarga ajrata olish malakalarini shakllantiradi ichki va tashqi nutqqa oid malaka 1919-yilgacha O’qish va yozishni tezroq egallashga yordam beradi Ta’limning keyingi bosqichlarida o’qishni muvaffaqiyatli davom ettirish imkonini beradi 628 O’qish va yozuv malakasi... nutqqa oid malaka tilga oid malaka til va nutqqa oid malaka 629 Saidrasul Saidazizovning “Ustodi avval” kitobi qachongacha qo’llanib kelingan? 630 Savod o’rgatishda yozuv darslarining davrlari qaysi javobda to’g’ri qayd qilingan? 631 Ongli o’qishni ta’minlovchi metodik shartlarni aniqlang. 1917-yilgacha 1912-yilgacha 1914-yilgacha Tayyorgarlik davri, asosiy davr. yakuniy bosqich umumlashtiruvchi bosqich kirish bosqichi Ongli o’qish o’quvchining hayotiy tajribasiga, so’zning leksik ma’nosini, gapda so’zlarning bog’lanishini tushunishga bog’lik. Ongli o’qish asarning badiiy vositalariga bog’lik Ongli o’qish ifodali o’qiy olishga bog’lik. 632 STO’ darslarining bosqichlari Tayyorgarlik 1-bosqich, boshlang’ich qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan? 2-bosqich, asosiy 3-bosqich Kirish suhbati: 1-bosqich asarni o’qib berish 2bosqich yakunlovchi suhbat: 3-bosqich O’qituvchi o’qib beradi 1-bosqich, magnitofondan eshittiradi 2-bosqich, so’zlab beradi 3-bosqich 633 Ichda o’qishning afzalligi nimada? Matn (asar) ustida mustaqil ishlash ko’nikmalari takomillashadi, o’qituvchi har bir o’quvchining o’zlashtirish darajalarini aniqlaydi. Matnni tez tushunadilar, bir vaqtning o’zida butun sinf o’quvchilari o’qiydi. Bola estetik zavq oladi, ongli o’qiydi. 634 Izohli o’qishga kim, qachon asos K. D. Ushinskiy, XIX asrning 60-70- V.A.Suxomlinskiy, XX Korf va Vaxterev, XIX Ongli o’qish asarning mazmuniga, g’oyaviy yo’nalishiga bog’liq Agar rasmlarni tomosha qilish 1bosqich asar muallifi bilan tanishish 2bosqich, asar muharriri bilan tanishishi 3bosqich O’qituvchi o’quvchilarning o’qish ko’nikmalarini aniqlaydi. Askar Zunnunov, solgan? yillarida asr boshlarida asrning 50-yillarida allegoriyani ochish masal muallifi haqida o’qituvchi hikoyasi Badiiy asarni izohlab o’qish tayyorgarlik ishlari Badiiy asarni sidirg’a o’qish Asar tahlili Kirish suhbati Tayyorgarlik bosqichi Yakuniy ishlar Ekskursiya, film namoyish qilish, o’qituvchi hikoyasi Matn tahliliga oid savoljavob o’tkazish Uquvchining taassurotlari Darslikdagi savol asosida suhbat 5 ta 3 ta 4 ta 2 ta Ongli o‘qish o‘quvchining hayotiy tajribasiga, so‘zning leksik ma’nosini, gapda so‘zlarning bog‘lanishini tushunishga bog‘lik. Ongli o‘qish asarning badiiy vositalariga bog‘lik. Ongli o‘qish ifodali o‘qiy olishga bog‘lik. 641 Sinfdan tashqari o’qishning maqsadi nima? O’qish malakalarini takomillashtirish kitob tanlay oladigan, muntazam kitob o’qiydigan, o’qilgan kitobni to’g’ri baholay oladigan ongli kitobxonni tarbiyalash kitob tanlay oladigan, muntazam kitob o’qiydigan, o’qilgan kitobni to’g’ri baholay oladigan ongli kitobxonni tarbiyalash o’qilgan kitobni to’g’ri baholay oladigan ongli kitobxonni tarbiyalash Ongli o‘qish asarning mazmuniga, g‘oyaviy yo‘nalishiga bog‘liq. Adabiy jarayon haqida ma’lumot berish 642 Sinfdan tashqari o’qish darslarining bosqichlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan? Tayyorgarlik 1-bosqich, boshlang’ich 2-bosqich, asosiy 3-bosqich Kirish suhbati, 1-bosqich asarni o’qib berish, 2bosqich yakunlovchi suhbat, 3-bosqich O’qituvchi o’qib beradi (1-bosqich), magnitofondan eshittiradi (2-bosqich), so’zlab beradi (3-bosqich) 635 Masal janridagi matnlarni o’rganishda asosiy bosqich nima? 636 O’qish malakalarining sifatlariga nimalar kiradi? 637 Badiiy asar ustida ishlashning 2bosqichi qaysi javobda berilgan? 638 Boshlang’ich sinflarda o’qishga tayyorgarlik ishlarining shakllari qaysi javobda qayd etilgan? 639 Boshlang’ich sinflarda badiiy asar ustida ishlash nechta asosiy bosqichga bo’linadi? 640 Ongli o‘qishni ta’minlovchi metodik shartlarni aniqlang. Badiiy asar matnini to’gri va tez o’qish, badiiy asar matnini ongli va ifodali o’qish XX asrning 80yillarida Hayvonlar bilan tanishtirish Badiiy asarni adabiy, orfoepik talaffuz asosida o’qish Rasmlarni tomosha qilish (1bosqich), asar muallifi bilan tanishish (2bosqich), asar muharriri bilan tanishishi (3bosqich) 643 Sinfdan tashqari o’qish uchun kitob tanlashda qanday tamoyillarga amal qilinadi? 644 Darsga qo’yiladigan umumiy talablar qaysi javobda keltirilgan? Kitob tanlashda badiiy qimmati hisobga olinadi Maxsus sinfdan tashqari o’qish darslari O’qishni mashq qilish Didaktik talablar Psixologik va gigienik talablar Ta’limiy talablar. Yangi mavzu o’rganiladigan, aralash darslar, umumlashtiruvchi dars, ta’limiy bayon darslari Fonetik bilimga asoslangan holda So’zni, uning bo’g’in o’qish va yozishni bilib oladilar, fonetik tuzilishini tushunishga bilim so’zni to’g’ri talaffuz qilish yordam beradi, imloviy asosini tashkil etadi, imloviy malakalarni shakllantirish malakalarni shakllantirish uchun zamin uchun zamin tayyorlaydi, tayyorlaydi, gapni ohangiga rioya qilib so’zlarni tovush tomondan o’qishga yordam beradi, so’zning tahlil qilishga o’rgatadi, tovush tomonini bilishi esa uning gaplarni ohangiga rioya ma’nosini tushunishga yordam beradi. qilib o’qishga, logik urg’u va gap qurilishidagi to’xtamlarga rioya qilish uchun zarur. Til dalillarini kuzatish, takrorlash, umumlashtirish, yangi mavzuni o’rganish Tekshirish darsi, umumlashtirish darsi Fonetik bilimlar o’zbek yozuvi fonologik yozuv ekanini, 29 ta harf, 30 ta tovush borligini uqtiradi, ularni to’g’ri talaffuz qilish va to’g’ri yozishga o’rgatadi Fonetik bilimlar to’g’ri talaffuzga o’rgatadi, tovushlarning turlari, o’zgarishi, urg’u, fonetik birliklar haqida ma’lumot beradi 647 “Tovushlar va harflar” mavzusini o’rganishda qaysi metoddan foydalaniladi? 648 Ona tili o’qitish metodikasi asosiy bo’limlari ketma-ket, izchil tartibda berilgan javobni toping. Tahlil-tarkib metodidan Mustaqil ish metodidan Til dalillarini kuzatish metodidan Amaliy ish metodidan Savod o’rgatish metodikasi, o’qish metodikasi, grammatika va imlo metodikasi, o’quvchilarning nutqini o’stirish metodikasi Savod o’rgatish metodikasi, sinfda o’qish metodikasi, sinfdan tashqari o’qish metodikasi, fonetika, so’z yasalishi, o’quvchilarning nutqini o’stirish metodikasi, grammatika va imlo metodikasi O’qish metodikasi va nutq o’stirish, savod o’rgatish metodikasi va nutq o’stirish, grammatika va imlo, nutq o’stirish metodikasi Savod o’rgatish metodikasi, husnixat metodikasi, o’qish metodikasi, grammatika va imlo metodikasi, bog’lanishli nutqini o’stirish metodikasi 649 Ona tili o’qitish metodikasi qanday fanlar qatoriga kiradi? Pedagogik fan Ilmiy nazariy fan Ilmiy-tabiiy fan Tabiiy fan 645 Didaktik maqsadga ko’ra ona tilidan dars turlari to’g’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang. 646 Kichik yoshdagi o’quvchilar og’zaki va yozma nutqni egallashlarida fonetikadan olgan bilimlarining ahamiyati to’g’ri qayd etilgan qatorni ko’rsating. Tarbiyaviy maqsad ko’zda tutiladi, o’quvchilar yoshi va saviyasiga mosligi hisobga olinadi Ta’limiy va tarbiyaviy talab, didaktik talablar, psixologik va gigienik talablar Yangi mavzuni o’rganish, bilimni mustahkamlash, bilimlarni hisobga olish darslari, aralash darslar 650 Ona tili o’qitish metodikasining predmeti ko’rsatilgan javobni toping. 651 Boshlang’ich sinf ona tili o’qitish metodikasining vazifasi qaysi qatorda berilgan. Ta’lim berish jarayonida ona tilini egallash Ta’lim berish jarayonida barkamol shaxsni tarbiyalash Amaliy fan sifatida o’quvchiga ta’lim va tarbiya berish vazifasini bajaradi Ona tilining imlo qoidalarini, og’zaki nutqni egallash O’quvchilar og’zaki va yozma nutqining to’g’ri shakllanishiga g’amxo’rlik qiladi. Ona tilining tovush tuzilishi va grafikasini egallash Boshlang’ich sinf o’quvchilarining nutqini o’stiradi. 652 Nimani o’qitish kerak savoliga javob bo’lgan qatorni aniqlang. Ta’lim metodlarini, usullari, ish turlarini, yozma ishlar, mashqlar tizimini ishlab chiqadi. Eng foydali metodlarni ilmiy nuqtai nazardan o’rganish, tanlangan metodlarni asoslash, tavsiyalarni eksperimentdan Interfaol usullarni qo’llagan holda o’qitish metodini ishlab chiqadi. 653 Ta’lim mazmunini ishlab chiqadi, dastur, darslik va qo’llanmalar yaratib beradi, ularning samaradorligini tekshiradi. 654 Ona tili o’qitish metodikasining tekshirish metodlari berilgan javobni belgilang Maktabgacha tarbiya, boshlang’ich ta’lim, o’rta maktab, pedbilim yurti va oliy o’quv yurtlarida Boshlang’ich ta’lim, o’rta maktab, pedbilim yurti va oliy o’quv yurtlarida Boshlang’ich ta’lim, o’rta maktab va oliy o’quv yurtlarida. Ta’lim mazmunini ishlab chiqadi, dastur, darslik va qo’llanmalar yaratib beradi, ularning samaradorligini tekshiradi. Boshlang’ich ta’lim va o’rta maktabda Nazariy tekshirish metodi, empirik tekshirish metodi, eksperiment metodi Og’zaki metod, yozma metod, suhbat metodi Muammoli yarim izlanish metodi, tushuntirish metodi, suhbat metodi Savol-javob metodi, eksperiment metodi, ko’rgazmali metod 655 Ona tili o’qitish metodikasi bog’liq bo’lgan fanlar: Pedagogika-psixologiya, umumiy pedagogika, psixolingvistika, didaktika Pedagogika, didaktika, psixologiya, falsafa, tilshunoslik Adabiyotshunoslik, arxeologiya San’atshunoslik, etnografiya 656 Ona tili o’qitish tamoyillarini toping. Nutq organlarining o’sishiga, nutq malakalarining to’g’ri rivojlanishiga e’tibor berish, til ma’nolarini tushunish, tilga sezgirlikni o’stirish, nutqning ifodaliligiga baho berish, og’zaki nutqni yozma Izlanishning asosiy yo’nalishini belgilash, masala tarixini o’rganish, o’zaro bog’liq fanlar tekshirish Til materiyasiga e’tibor berish, til ma’nolarini tushunish. Sezgirlikni o’stirish, so’zning lug’aviy ma’nosini tushunish Imloviy sezgirlikni o’stirish O’qituvchilarning ish tajribasini o’rganish va ommalashtirish uchun Yangi dastur va darsliklarning muvofiqligini Tajriba jarayonida to’plangan metodlarni ilmiy 657 Nazariy tekshirish metodi nimalarga tadbiq etiladi? Nimani o’qitish kerak? Qanday o’qitish kerak? Nega huddi mana shunday o’qitish kerak? savollariga javob beradi metodlarini o’rganish, amaliy yo’l bilan olingan materiallarni analiz qilish va umumlashtirish uchun tekshirishga, uning qay darajada foydaliligini aniqlash uchun o’rganish uchun Ko’rgazma va tavsiyalarning samaradorligini aniqlaydi Darslik, dastur, qo’llanmalarning muvofiqligi, foydaliligi, samaradorliligini tekshiradi. 658 Eksperiment o’z vazifasiga ko’ra... Yangi metod, yangi darsliklarning muvofiqligini, metod va qo’llanmaning qay darajada foydaliligini, muvofiqligi va samaradorligini aniqlaydi. Metodlarning muvofiqligi, foydaliligi, samaradorligini aniqlaydi 659 Empirik metod nimalarni aniqlash uchun tatbiq etiladi? Ilg’or o’qituvchilar tajribasini o’rganish va ommalashtirish, Masala tarixini aniqlash Masalaning metodik maqsadida asosini aniqlash maqsadida Hozirgi fanlarga oid masalani aniqlash maqsadida 660 Ona tili o’qitish metodikasining metodologik asosini nima tashkil etadi? 661 Analitik-sintetik tovush metodi savod o’rgatishga tashkiliy tomondan qanday yondashadi? Borliqni bilish nazariyasi Lug’at boyligi Tilning mavjudligi Barcha qonunqoidalar Tashkiliy tomondan 2 davrga bo’linadi, alifbegacha tayyorgarlik davri, alifbe davri, bunda yozuvga va o’qishga o’rgatish parallel olib boriladi Tashkiliy tomondan 3 davrga bo’linadi, bunda oldin o’qishga, so’ng yozuvga o’rgatiladi, oldin kichik, so’ng bosh harfdan yozdiriladi Savod o’rgatish yakka tartibda olib boriladi Talaffuzi yozilishidan farq qilmaydigan so’zlarni to’g’ri yozishni, gapda so’zlarni alohida yozishni, bo’g’in ko’chirishni bosh harf bilan kishilarning, shahar, ko’cha, hayvonlarning nomlarini yozish. Jarangli va jarangsiz undoshli so’zlarni to’g’ri yozishni, alohida va chiziqcha bilan yoziladigan so’zlarni, bo’g’inga bo’lib va bo’g’in ko’chirish qoidasiga ko’ra yoziladigan so’zlarni, bosh CHiziq va qisqa aytiladigan undoshli so’zlarni, jarangli va jarangsiz undoshli so’zlarni, bo’g’in ko’chirish va bosh harflar imlosini Tashkiliy tomondan savod o’rgatish aprelgacha davom etadi, 3 bosqich: harf-tovush o’rganilmaydigan bosqich, unli tovush va harf o’rganiladigan bosqich va alifbo bosqichlariga bo’linadi Qo’shma so’z, sodda so’z, juft so’zlarining yozilishini, bo’g’in ko’chirilishi, bosh harflar imlosini. 662 Yozuv darsida o’quvchilar egallaydigan amaliy imloviy bilimlar majmui ko’rsatilgan javobni belgilang. harflar imlosini. Nutqni turlarini farqlash 663 Tovush ustida ishlash jarayonidagi analiz mashq turlari qayd etilgan javobni toping. Nutq(gap)dan so’zni ajratish, so’zni bo’g’inga bo’lish va urg’uli bo’g’inni ajratish; o’rganiladigan yangi tovushni ajratish 664 «Lotin yozuviga asoslangan o’zbеk alifbosini joriy etish to’g’risida»gi qonunga qachon o’zgartirishlar kiritildi. 665 O'qish darslarida qo'llaniladigan metodlar. 1995-yil 6 mayda 1994-yil 4-avgust O’rgatilgan tovushharflardan kesma harf va bo’g’inlar asosida bo’g’in, so’z, gap tuzish, o’qishda ularning tarkibini o’zgartirish va o’qishni mashq qilish 1993-yil 21-oktabr a) Izohli o’qish metodi. b) Ijodiy o'qish metodi. c) Ifodali o’qish metodi. d) Badiiy o’qish metodi. e) Tanlab o’qish metodi. f) Izlanish metodi. g) Reproduktiv metod a) Izohli o’qish metodi. b) Ijodiy o'qish metodi. c) Ifodali o’qish metodi. d) Badiiy o’qish metodi. e) Tahlil qilib o’qish metodi. f) Izlanish metodi. g) Reproduktiv metod a) Izohli o’qish metodi. b) Ijodiy o'qish metodi. c) Baland ovozda o’qish metodi. d) Badiiy o’qish metodi. e) Tanlab o’qish metodi. f) Izlanish metodi. g) Reproduktiv metod 666 Reproduktiv metod- qanday metod. O’qituvchining o’quvchilarga mavzuni o’zlashtirishiga yordam berishi O’qituvchi o’quvchilarni tez-tez baholashi 667 Til qanday hodisa 668 Morfologiya nimani o’rganadi Ijtimoiy hodisa Iqtisodiy hodisa So'zning grammatik xususiyatlarini So’zlarning fonetik o'rganadi tahlilini o’rganadi. 669 Bayon qilish metodi O'rganilayotgan grammatik mavzuning muhim o'rinlarini aniq, lo'nda, misollar tahlili bilan izchil bayon qilib beriladi 670 Suhbat metodi Grammatik mavzuning muhim o'rganilayotgan grammatik mavzuning muhim o'rinlarini tez-tez qayta bayon qiladi va o’quvchilardan shu ondayoq so’raydi. Orfografik mavzuning Nutqdan kerakli so’zlarni tanlab olish 1996-yil 12-noyabr a) Izohli o’qish metodi. b) Ijodiy o'qish metodi. c) Ifodali o’qish metodi. d) Badiiy o’qish metodi. e) Tanlab o’qish metodi. f) Izlanish metodi. g) Konstruktiv metod O’quvchilarni guruh O’qituvchi iqtidorli bo’lib ishlashi o’quvchilar bilan ishlashi Shaxsiy hodisa Intellektual hodisa So’zlarning talaffuzini Grammatikaning o’rganadi. qismlarini o’rganadi. o'rganilayotgan o'rganilayotgan mavzuning orfografik mavzuning muhim o'rinlarini fonetik jihatdan yozdiradi va baholaydi. muhim o'rinlarini tushuntiradi va tahlil qiladi. Orfografik mavzuning Past o’zlashtiruvchi belgilarini aniqlash, ularning o'xshash va farqli jihatlarini ajratish. o'xshash va farqli jihatlariga qarab guruhlash, umumlashtirishga, xulosa chiqarishga yo'naltirilgan savollar tuzishni, ularni o'quvchilarga izchil berib borishni talab etadi. 671 Topishmoqlar qanday janr 672 Latifa qanday janr 673 Tez aytishlar qanday janr muhim belgilarini aniqlash, ularning o'xshash va farqli jihatlarini ajratish. O'xshash juhatlarini qoldirish , farqli jihatlariga qarab tahlil qilish, xulosa chiqarishga yo'naltirilgan savollar tuzishni, ularni o'quvchilarga izchil berib borishni talab etadi. narsa yoki hodisalarning ataylab narsa yoki hodisalarning yashirilgan belgisi, shakli, xattibelgisini va sifatini ataylab harakati, holati va vazifasini boshqa yashirish, qismlarga narsa yoki hodisalarga qiyoslash ajratish, qayta hikoyalashni asosida topishga asoslangan she'riy yoki talab etgan janr. nasriy tuzilishdagi savol va topshiriqlardir. xalq og'zaki ijodining eng ommaviy o'quvchilarni topqirlik va janrlaridan biri bo'lib, nozik, mayin hozirjavoblikka o'rgatadi. kinoya, qochiriqlar ishtirok etuvchi Shu sababli xalq og'zaki kulguli, kichik hajmli hikoyadir. ijodining bu janridan darsliklarda ham keng qo'llanilgan. muhim belgilarini aniqlash, ularning o'xshash va farqli jihatlarini ajratish. O'xshash juhatlarini qoldirish , farqli jihatlariga qarab tahlil qilish, xulosa chiqarishga yo'naltirilgan savollar tuzishni, ularni o'quvchilarga izchil berib borishni talab etadi. Insonlarning xattiharakatini, fe’l-atvorini yashirin so’zlar orqali ta’riflash va tahlil qilishga qaratilgan janr. ma'lum so'zni, so'z birikmasini yoki tovushni to'g'ri talaffuz qilishga, uni boshqa tovushlardan farqlashga o'rgatadigan, xotirani mustahkamlaydigan va nutqni o'stiradigan, o'qish sur'atini oshiradigan janr hisoblanadi. To’g’ri gapirish malakasini shakllantiradigan, tarkibidagi muallif gaplarini ajratishga o’rgatadigan badiiy asar janri. Burro gapirishga, ayta olmaydigan harfni talaffuz qilishga, yashiringan so’zni topishga qaratilgan so’zlar orqali aks etadigan janr. xalq turmushi bilan chambarchas bog'liq holda yaratiladi. Ularning zaminida kishilarning qadimiy e'tiqod va tasavvurlari, olamni bilish va idrok etishga bo’lgan intilishlari yotadi. Ushbu janrda yashiringan narsalar tilning javobi hisoblanadi. va a’lochi o’quvchilar bilan suhbatlashish, passiv natija sabablarini aniqlash, umumlashtirish. Hayvonlar va parrandalarning harakatini, yashirin so’zlar orqali ta’riflash va tahlil qilishga qaratilgan janr. asarlarni uzviy birlikda o'rganish o'quvchilarning har bir mavzuda bayon etilgan tarixiyadabiy hodisalarni, ular o'rtasidagi umumiylikni, har bir davrga ega xususiyatlarni anglab olishlarini ta'minlaydi. Bolalar hayoti va ijodi haqidagi, kichik hajmli, mavhum ma’noli so’zlardan tuzilgan badiiy janr. 674 Boshlang`ich sinf o`quvchilari uchun xattaxta poldan qancha yuqoriga o`rnatilgan bo`lishi kerak? 675 Boshlang`ich sinfda daftar bilan ko`z orasidagi masofa qancha bo`lishi kerak? 676 Harflar necha turda ifodalanadi? 85 sm 80 sm 75 sm 85-90 sm 30 sm 20 sm 25 sm 35 sm bosma bosh va kichik harflar, yozma kichik va bosh harflar bosma bosh va kichik harflar, yozma kichik va bosh harflar, harf birikmalar bosma,yozma 677 Husnixatga oid kamchiliklar qaysi qatorda to`g`ri keltirilgan? husnixat qoidalariga amal qilmaslik balandlik va kenglik o`lchamini buzib yozish shaklini buzib yozish 15° 20° bosma bosh va kichik harflar, yozma kichik va bosh harflar, tutuq belgisi. harflarning qiyaligiga e`tibor bermaslik 30° Eng kichik badiiy asar murakkabbot She’riy asar abjad yozish Rasmli hikoya muqattaot murakkabbot muqattaot “Muqattaot” “Abjad yozish” “Murakkabbot” 60° 75° 55° 678 Parta ustida daftar qiyaligi necha gradus bo`lishi kerak? 679 Ertak – bu... 680 Harflarni nusxaga qarab alifbo tartibida katta-katta qilib yozish (bu (sarhad) deyilgan 681 Harflarni bir-biriga qo'shib yozish mashqi bir necha bosqichga bo'linib, harf birikmalarining ma’no anglatish-anglatmasligi umuman e ’tiborga olinmagan, qanday qo'shilish mashq qilinavergan. Ko'pgina eski maktablarda bunday mashq qanday yozuv bilan tugallangan? 682 Yozuvni o'rgatish va husnixat mashq qildirishda qanday kitobidan foydalanilgan? 683 O'qituvchi yozish vaqtida necha gradus qiyalikda yozish kerak? 684 Orfografiya yunoncha 25° Xalq og‘zaki ijodi namunasi mufradot abjad yozish “Mufradot” 65° „to'g'ri yozuv" mufradot „to'g'ri o’qish" „yozuv malaka" „to'g'ri yozuv so'z bo'lib, qanday degan ma’noni bildiradi? 685 Yozuv daftari hoshiyasi necha sm 2.5-3.5 kenglikda bo’ladi? 686 Yozuvga o’rgatishning Takroriylik, ko’rgazmalilik,ongllilik, umumdidaktik qoidalari genetik 687 Yozma kichik va bosh harflar birbiri bilan tutashtirilishi necha guruhga ajratiladi? 688 Yozuv sifatini shakllantirishda end to`g`ri javobni toping? 689 Yozuvga o`rgatishga doir birinchi qo`llanma kim tomonidan, qaysi nom bilan yozilgan? 690 Yuqori qismidan tutashtiriladigan kichik harflar ko`rsatilgan qatorni belgilang? 691 Yuqoridan boshlanib yoziladigan bosh harflar qaysi qatorda noto`g`ri yo`zilgan? 692 Yuqoridan boshlanib yoziladigan bosh harflar qaysi qatorda to`g`ri yozilgan? 693 O’quvchilarni yozuv texnikasiga o’rgatish o’z ichiga oladi? 694 Harflar qiyaligi to’g’ri saqlangan javobni belgilang 695 Nechanchi yilda O’zbekiston Markaziy Ijroiya Qo’mitasining lotin harflari asosida yangi alifboni qabul qilish haqida qaror qabul qilindi? 696 Yozuv qurollari nechta? 697 O’zbek xalqi arab alifbosidan necha yil foydalandi? 698 Yozuv gigiyenasi talabi bo’yicha ko’nikma" 2.5-3 2-3.5 3.5-4.5 Yosh va o’ziga xos xususiyatlarni hisobga olish, tushunarlilik, onglilik Nusxa ko’chirish usuliga Yosh va o’ziga xos 2 3 4 1 har bir qatordagi harflarni bir xil balandlikda yozish aniq yozish bir xil qiyalikda yozish Tekis yozish D.A.Pisarevskiy “Yozuvga o`rgatish” B.A.Saglin “Boshlang`ich sinf yozuvga o`rgatish” E.B.Guryanov “Yozuv mashqlarining psixologik eslatmalari” E.B.Guryanov “Yozuvga o`rgatish psixologiyasi” o, o`, v v, n, g o, v, n z, r, v A,I,M,N S,I,Y,Z G`,CH,I,A A,X,Y,Z B,D,E,F A,B,E,M I,H,Z,J M,N,J,Q Harf va so’zlarni qatorlarga to’g’ri joylashtirish Harflarni elementlarga ajratmay bog’lamay yozish Harflarni bosimsiz bir tekis yozish Bir tekis yozish 65 110 90 75 1926 yil iyun oyida 1920 yil iyul oyida 1922 yil may oyida 1966 yil yanvar oyida 8 ta 9 ta 5 ta 4 ta 1200 yil 120 yil 200 yil 1400 yil 8-10 daqiqa 40-45 daqiqa 5-7 daqiqa 3-4 daqiqa 699 700 701 702 703 704 705 706 707 uzluksiz yozuv mashg’uloti necha daqiqa bo’lishi kerak? 3-sinfda kichik harflar necha mm, bosh harflar necha mm bo’ladi? Chiroyli yozuvga o’rgatish yuzasidan olib boriladigan mashqlar necha qator bo’lishi kerak? Qаndаy insоnni tаrbiyalаsh dаvr tаlаbi? Ma'naviy manbalar va hozirgi zamon talablari va ehtiyojlarini nazarda tutgan holda o'qituvchining o'quvchi bilan aniq bir maqsadga qaratilgan o'zaro ommaviy va nazariy muloqoti bu.... Yaxshi va samarali tarbiya jarayonini tashkil etish uchun jamiyatdagi qaysi bo'g'inlar birlashishi kerak? Shaxs tarbiyasidagi yetakchi bo'g'in -bu... O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev “Yangi O’zbekiston ………..boshlanadi” degan fikrni olg’a surdilar. Nuqtalar o’rnida qanday so’z bor edi? O’quvchilar jamoasini shakllantirish asosan necha bosqichda amalga oshiriladi? Tarbiyaning maqsadi nima? 708 Tarbiya nima? 3 mm, 6 mm 4 mm, 7 mm 4 mm, 6 mm 2 mm, 5 mm 4-5 qator 8-10 qator 1 betgacha Ixtiyoriy Аqlli, bilimli, mustаqil Hunаrli, bilimli, аhlоqli Bilimli, hunаrli Tarbiya Ta'lim Trening Faoliyat Maktab, oila, jamoatchilik Mahalla, maktab Maktab, oila Jamoatchilik oila Maktab Kollej Litsey Maktabdan Maktabgacha muassasasidan Oliy ta'lim muassasasi Oliy ta'lim muassasidan 4 5 Bilimli, ijоdkоr, istе’dоdli, tаdbirkоr Har tamonlama shakllantirish barkamol ta’lim Litseydan shaxsni Jamiyat rivoji uchun zarur bo’lgan shaxsni shakllantirish Ma’naviy manbalar va hozirgi zamon Bu ta’lim oluvchiga talablari va ehtiyojlarini nazarda tutgan maxsus tayyorlagan holda o’qituvchining o’quvchi bilan mutaxassis yordamida aniq bir maqsadga qaratilgan o’zaro bilim berish. 6 8 shaxsni Jamiyat a’zolarini aniq bir maqsadga yo’naltirish Shaxsning jismoniy va Tahsil oluvchi ma’naviy kamol topish faoliyatiga jarayoni uning ongli mo’ljallangan ravishda ayrim ibratli ta’lim shakli bo’lib, Madaniyatli shakllantirish faoliyatlarga va tarixan kelishi ommaviy va nazariy muloqotidir. 709 Maktabda o’quvchilarga asosan tarbiya kim orqali beriladi? 710 Tаrbiyadа insоn shахsini оliy ijtimоiy qаdriyat dеb tаn оlish nimаni bildirаdi? 711 O’z-o’zini tаrbiyalаshdа nimаlаrdаn fоydаlаnilаdi? yo’nalishi nazariy maydonga ma’lumotlarni amaliy mashqlar orqali o’zlashtirishni ta’minlaydi Psixolog Sinf rahbari Fan o’qituvchilari Direktor Tаrbiyani insоnpаrvаrlаshtirishni Tаrbiyani dеmоkrаtlаshtirishni Tаrbiyani milliylаshtirishni Tаrbiyani shаkllаntirishni O’z-o’zigа bаhо bеrish, o’z-o’zini kuzаtish, o’z-o’zini аnglаsh, o’z-o’zini ishоntirish 712 BMT tomonidan «Bolalar 1992-yil huquqlari konventsiyasi» O’zbekistonda qachon qabul qilingan? 713 Guruh rahbarining asosiy yosh avlodni to’g’ri, insonparvarlik vazifasi.... ruhida tarbiyalashdan iborat O’z-o’zini, mаktаb, jаmоа, O’zgаlаr fikrini eshitish оilаni kuzаtish O’z his-tuyg’ulаrini tаrbiyalаsh 1995-yil 1997-yil 1996-yil tarbiya jarayonida o’qituvchi va guruh rahbari bir-birini tushunishdan iborat olib borayotgan ishlarni qo’llab quvvatlashdan iborat 714 Tа’lim vа tаrbiyaning Y.А.Kоmеnskiy qоnuniyatlаri, qоidаlаri, o’qitish mеtоdlаri, tаrbiya mеtоdlаrini hаl etishning ilmiy – nаzаriy аsоslаrini yarаtgаn оlim qаysi jаvоbda to’g’ri bеrilgаn? 715 “Inson atalmish zotning tug’ilib Abdurauf Fitrat kamolga yetishi uchun ozmuncha vaqt yetmaganidek, uning shaxs sifatida kamol topishida, shu yurt, qolaversa oilasiga sodiq farzand bo’lib voyaga yetishida ko’pchilikning mehnati singadi”. Ushbu fikrlar muallifi kim? N.F.Tаlizin guruh rahbarining vazifasi maktab ma’muriyati, mahalla jamoasi bilan hamkorlikda tarbiyaviy ishlarni olib borishdan iborat А.Аvlоniy I.A.Karimov Sh.M.Mirziyoyev Abdulla Avloniy А.Q.Munаvvаrоv 716 Ota-onalar uchun mo’ljallangan Tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lishi Noan’anaviy bolishi kerak ma’ruza qanday bo’lishi kerak? kerak 717 Ota-onalar majlisini o’tkazishda o’qituvchining tayyorgarligi qanday bo’lishi kerak? 718 Xalq ta’limi muassasalarida “Otaonalar majlisi” qanday tashkil etiladi? 719 Umumiy ota-onalar majlisi yilda necha marta otkaziladi? 720 “Tаrbiya bizlаr uchun yo hаyot, yo mаmоt, yo nаjаt, yo hаlоkаt, yo sаоdаt, yo fаlоkаt mаsаlаsidir” dеb uqtirgаn оlim, pеdаgоg, tаrjimоn, o’zbеk mаtbuоtining аsоschilаridаn biri . . . 721 Ota-onalar majlisining tashkiliy qismi qanday bo’ladi? 722 723 724 725 Majlis mavzusi va maqsadini aniqlash, Majlis mavzusi majlis o’tadigan joyni jihozlash, majlis maqsadini aniqlash o’tkazish metodini tanlash Alohida sinflar va umummaktab Faqat sinflarda miqyosida Lirik chekinishlardan Ko’rgazmalardan iborat bolishi kerak ko’proq foydalanish kerak va Majlis o’tadigan joyni Majlis o’tkazish jihozlash metodini tanlash Faqat maktab miqyosida Yakka tartibda Ikki marta Uch marta To’rt marta Besh marta А.Аvlоniy Munаvvаr Qоri А.Fitrаt M.Bеhbudiy Ota-onalar qo’mitasi raisi saylanadi, ish O’quvchilar ma’naviyreja tasdiqlanadi, vazifalar taqsimlanadi axloqiy tarbiyasi haqida fikr yuritiladi Alisher Navoiyning qaysi asarida “ Mahbub- ul-qulub” “ Saddi Iskandariy” ta'lim-tarbiya jarayonlarini, vositalarini, axloq-odob talablarini ko`rsatadi? O’quvchilarni tarbiyalashda Milliy ruh va turmush tarzini inobatga Oilada sog’lom muhit oilaning vazifalari asosan olish, oilada sog’lom muhit yaratish, yaratish nimadan iborat? oilada huquqiy tarbiyani mustahkamlash “Tarbiya san’ati shunday K.D.Ushinskiy Farobiy xususiyatga egaki, deyarli barchaga tanish va tushunarli, ba’zilarga esa juda oson bo’lib tuyuladi”. Ushbu fikr kimga tegishli? Qarorlarni qabul qilishda Ota-onalarning xato va qiyinchiliklari Shaxs kamchiligi kechikish, katta bo’lganda aqli kirib tuzaladi deb o’ylash kabi xususiyatlar qanday xususiyatlardir? Sinfdan tashqari ishlar Ota onalar birhaqida suhbat olib birlari bilan boriladi tanishadilar “ Layli va Majnun” “ Farhod va Shirin” Milliy ruh va turmush Oilada huquqiy tarzini inobatga olish tarbiyani mustahkamlash Pavlov Setchenov Odatiy holatlar O’qituvchining xatolari 726 Ota-onalar bilan ish olib borishning eng an'anaviy tarkib topgan shakli qaysi? 727 Ota-onalar qo`mitasining saylanishi, ish rejasining tasdiqlanishi qaysi yig’ilish turida amalga oshiriladi 728 ...............-pedagogik bilim berishning eng mashhur shakllaridan biridir. Nuqtalar o’rniga mos so’zni qo’ying. 729 Ochiq eshiklar kuni yoki otaonalar kuni odatda qanday paytda o’tkaziladi? 730 Maktabni oila bilan bog`lovchi vosita -............. Nuqtalar o’rniga mos so’zni qo’ying. 731 O’quvchilarni bir xil saviyada, bir xil yoshda, bilimi jihatidan ham teng bo’lgan jamoani boshqarib turuvchi pedagog…………..deyiladi. Nuqtalar o’rniga mos so’zni qo’ying. 732 Sinf rahbari o’quvchilar bilan individual yondashishda kim bilan hamkorlikda bo’lishi kerak? 733 “Tarbiyachi avvalombor o’zi har jihatdan tarbiyalangan bo’lishi kerak” Ushbu fikr kimga tegishli? 734 Sinfda o’zlashtirishni ko’tarilishiga sabab bo’luvchi ta’sir ko’rsatilgan qatorni toping 735 O’quvchilar jamoasini shakllantirish kimning vazifasi? 736 Quyida berilgan jamoalardan qaysi biri yuqori darajada uyushtirilgan birlashma hisoblanadi? Ota-onalar yig’ilishi Xat orqali muloqot qilish Telefon orqali suhbat O’quvchi orqali ma’lumot almashish Chorak yig’ilishlarida Tashkiliy yig’ilishda Amaliy yig’ilishda Mavzuga doir yig’ilishda Pedagogik ma’ruza Suhbat Topshiriq Maktab ta'tillari paytida Dars jarayonida Hafta kunlarining so’nggi Dam kunlarida kunlarida O’quvchilar O’qituvchi Direktor Direktor o’rinbosari Sinf rahbari Maktab direktori Maktab yetakchisi Guruh rahbari Ota-onalar bilan Mahalla raisi O’quvchining yaqinlari Maktab direktori I.A.Karimov Sh.M.Mirziyoyev A.Avloniy E.A’zam Tarbiyaviy ishlar sistemasi Jamoa bo’lib ishlash Yakka tartibda ishlash Sinf rahbarining bilimdonligi Sinf rahbarining Fan o’qituvchisining Yetakchining O’quvchilar jamoasi Ishlab chiqarish jamoasi Zavod jamoasi Maktab direktorining Xo’jalik jamoasi Xat orqali muloqot olish 737 Bir necha a’zolardan iborat bo’lib, ijtimoiy ahamiyatga ega, umumiy maqsad asosida tashkil topgan guruh nima deyiladi? 738 Sinfdan tashqari ishlar har xil yoshdagi o’quvchilar bilan amalga oshishi mumkinmi? 739 Maktab jamoasi qanday bo’g’inlar asosida tarkib topadi? 740 Sinf rahbarining o’ziga xos xususiyati nimadan iborat? 741 Sinf rahbari jamoaning rivojlanishi darajasiga qarab… usullarini tanlaydi. Nuqtalar o’rniga mos so’zni qo’ying. 742 Qаndаy insоnni tаrbiyalаsh dаvr tаlаbi? 743 Qaysi alloma jismoniy tarbiyani, tarbiya bilan qo'shib olib borishni ta'kidlagan? 744 Bola xulqini mo’tadillikda saqlash zarurligini qaysi alloma ta’kidlagan? 745 Jamoaviy fikrlash yoki muammoni yechimini izlovchi sifatidagi suhbat, bu………. 746 Bolalarni jamoa bo'lib maktabda o'qitish zarurligini ta'kidlagan sharq allomasi kim? 747 Tarbiya usullari deganda nimani tushunasiz? Jamoa Uyushma Birlashma Mumkin Mumkin emas Bir xil yoshda bo’lgani Bitta sinf alohida ma’qul qilishi kerak O’qituvchilar hamda o’quvchilardan O’qituvchilar va sinfdan Faqat o’qituvchilardan U oddiy bolalar jamoasini emas, balki Pedagogik o’quvchilar jamoasini shakllantira olish moslashish Tarbiya Ta’lim muhitga Maktab qo’shila olish Malaka Xalq jamoasiga Direktor va o’qituvchilardan Hamkasblarining e’tiborida bo’lish O’qitish Аqlli, bilimli, mustаqil Hunаrli, bilimli, ахlоqli Bilimli, hunаrli Ibn Sino Rudakiy Ulugbek Beruniy Ibn Sino Avloniy Beruniy Alisher Navoiy evristik suhbat interfaol o’qitish usuli; bahs aqliy hujum Ibn Sino Navoiy Farobiy Beruniy Bilimli, ijоdkоr, istе’dоdli, tаdbirkоr shaxsga tarbiyaviy ta’sir ko’rsatish shaxsni takomillashtirish xis-tuyg’u va odatlarni o’quvchilarning usullari borasidagi harakati tarkib toptirish yo’llari hayot va faoliyatini uyushtirish usullari 748 Har bir yoshni shunday Avestoda bayon etilgan Qur'oni Karimda bayon Hadisda Xalq tarbiyalash zarurki, u avvalo, etilgan pedagogikasida yaxshi o’qish, so’ngra yaxshi yozishni o’rgatish zarur 749 Tarbiyachi va Tarbiya qonuni Tarbiya qoidasi Tarbiya jarayoni Tarbiya usuli tarbiyalanuvchilarning hamkorlikdagi faoliyat va o’zaro ta’sir ko’rsatish tarbiya nazariyasida nima deb ataladi? 750 Tarbiyasi qiyin o’quvchilar bilan Yakka suhbat orqali ishlashning qaysi usuli samarali? 751 Tarbiyaviy ish qanday jarayon Uzluksiz hisoblanadi? 752 “Hadis” ilmi uchun oltin davr qaysi asrga tog’ri keladi? 753 «Ta'lim- so'z va o'rganish bilangina amalga oshiriladi. Tarbiya esa amaliyot, ish tajriba, odatlar bilan». Ushbu fikrni qaysi alloma aytgan? 754 «Tarbiya uch narsaga ehtiyoj sezadi: iste'dodga, ilmga, mashqqa». Ushbu hikmatli so’z muallifi… 755 Bilimning sifatli bo’lishi nimalarga bog’liq? 756 Tarbiyaviy ishlarni tashkil qilishning manbalari nimalar? 757 Alisher Navoiyning «Mahbub-ulqulub» asarida nimalarni ko’rsatib o’tadi? Maktab direktori birga ishlash Vaqtincha bilan Ota-onalar bilan ish Jazolash usuli yuritish Vaqti-vaqti bilan amalga O’quv jarayonida oshiriladigan amalga oshiriladigan XV asrga XVI asrga VIII-IX asrga VII asrga Farobiy Ibn Sino Sa'diy Jomiy Suqrot M.Behbudiy A.Avloniy A.Navoiy Bolaning o’qishga bo’lgan intilishiga Diqqatiga faoliyatiga O’quv mehnatiga ongli Bolaning o’qishga qiziqishiga ularning harakatchanligiga tashabbuskorligiga, munosabatda va unga bo’lgan intilishiga bog’liq mustaqilligiga bog’liq ma’lumot bilan qiziqishiga ularning yondashish harakatchanligiga, diqqatiga tashabbuskorligiga, mustaqilligiga bog’liq Milliy umuminsoniy qadriyatlar urf- Islomiy ta’limot Guruh jamoasining ruhiy Ta’limiy va odatlar holati tarbiyaviy holati Ta’lim-tarbiya jarayonlarini, Axloq-odob talablarini O’z davridagi musulmon Ta’lim-tarbiya vositalarini, axloq-odob talablarini maktablarining yutuq va jarayonlarini ko’rsatadi kamchiliklarini tahlil etadi Har chorakda 2 marta 3 marta 1 marta 758 Sinf rahbari bir o’quv yilida necha marta faollar kengashini o’tkazadi? 759 «Avesto»da ilgari surilgan asosiy Ezgu niyat, ezgu so’z, ezgu amal g’oya... To’g’rilik, rostgo’ylik, Ezgu amal, ezgu ishlar, Ezgu amal, ezgu haqiqatgo’ylik halollik niyat, fidoyilik 760 Jamoaviy fikrlash yoki muammoning yechimini izlovchi sifatidagi suhbat qanday nomlanadi? 761 Ota-onalar bilan ishlash guruh rahbaridan dastavval qanday munosabatni o’rgatishni talab qiladi? 762 Tarbiya qoidalarida birinchi navbatda tarbiyaning qaysi jihati o’z ifodasini topadi? 763 O’quvchi shaxsiyatini aniqlash usullari qanday? 764 «Axloq» deganda nimani tushunasiz? Evristik suhbat Interfaol o’qitish usuli Bahs Aqliy hujum Izchil va qat’iy e’tiborni chidamlilikni Pedagogik nazoratni Ishonch munosabatni o’rgatishni Tarbiya usullariga qo’yiladigan talablar Tarbiyaning usullari Tarbiyaning etilishi Og’zaki savol-javoblar Anketalar orqali Maktab rahbari Test orqali ota-onaga, oila a’zolarini xurmat qilish, xollaridan xabar olish Tarbiya jarayonini bilishdan boshlanadi gazeta, jurnal o’qib, televizor ko’rish Bolani o’rganishdan boshlanadi tarbiyaviy ishlar sohasida erishilgan yutuq va kamchiliklarni tahlil qilish orqali ijtimoiy faollikni tarkib topshirish bilan bog’liq jamiyatda qabul qilingan va inson xulqi kishini o’z obro’sini normalarini yig’indisidir ardoqlash his tuyg’usini ulug’lash 765 Ota-ona uchun pedagogik bilim Pedagogik adabiyotlar o’rganishdan Oilani o’rganishdan dastlab qayerdan boshlanadi? boshlanadi boshlanadi tashkil Tarbiya qoidalari 766 Maktabdan tashqari ishlarda aniq maktabda tarbiyaviy ishlarni aniq tarbiyaviy ishlarni maqsad guruhdan va maktabdan maqsadga qanday erishiladi? rejalashtirib, uning mazmuni shakl va va vazifalarni aniqlash tashqari tarbiyaviy usullarini aniqlab, ma’lum bir tizimga orqali ishlarni guruhlash orqali solish orqali 767 Sinfdan va maktabdan tashqari o’quv jarayonini tashkil etish ishlarning ta’siri nimaga bog’liq? saviyasiga, o’quvchilar jamoasining xilma-xil ishlarni qanday yo’lga qo’yilishiga bog’liqdir 768 Ota-onalar majlisi o’tkazishda Majlis rejasini tuzish birinchi amalga oshiriladigan ish nima? 769 Pedagogik texnika nima? o'qituvchiga pedagogik jarayonda va undan tashqari faoliyatda ham zarur bo'ladigan umumiy pedagogik malakalar majmui. 770 Tashkilotchilik qobiliyati deganda o'quvchilar faoliyatini, sinf jamoasini … uyushtirish va uni boshqara olish. maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar unda qatnashuvchilarning ma’naviy va jismoniy rivojlanishiga bog’liq xonani tayyorlash o’quvchilar jamoasining xilma-xil ishlarni qanday yo’lga qo’yilishiga bog’liqdir taklifnomalar yozish o'qituvchining tarbiyalash o'qituvchining uslubi va mahorati. malakalari xonani jihozlash nutq pedagogning mimikasi pantomimikasi va qisqa daqiqalarda oson yo'l bilan murakkab barcha fanlar auditoriya (sinf) holatini bilimlarni o'quvchilarga yuzasidan muayyan idrok qila olish fazilati. tushuntira olish. bilimga ega 771 «Eng yomon kishilar ilmiga amal qilmaydurg’an kishilar», demishlar. Agar tarbiya qiluvchi muallim o’zi olim bo’lub, amalsiz bo’lsa, buning ham shogirdlarning axloqiga ta'siri bo’ladur». Ushbu misralar muallifi va asari nomini toping ? 772 «Ota - ona bolani dunyoga keltirganliklari uchun emas, balki uni odobli, axloqli qilib voyaga yetkazganliklari uchungina olqishga sazovor bo’ladilar». Ushbu hikmat muallifi kim? 773 Bordi-yu kishining uchta farzandi bo’lsa.............. Eng to’g’ri javobni toping 774 775 776 777 778 Kaykovus. «Qobusnoma». A.Navoiy Har uchchalasiga ilm o’rgatsin, imkoniyat bo’lmasa biriga ilm, biriga hunar, biriga ziroat yoki tijorat o’rgatsin Tarbiyaviy ishlarga yangicha hukumat qarorlarida, o’qituvchilarning munosabat mustaqillik izlanishlarida ma’naviyati negizi asosida o’z aksini nimalarda topmoqda? Sinf rahbari o’quvchilar faolligini ota-onalar bilan oshirish uchun kimlar bilan aloqani mustahkamlash lozim? Sinfdagi barcha tarbiyaviy ishlarni Sinf rahbari samaradorligini oshirish kimga bog’liq? “Kamtar odamlar ko`p A.Navoiy gapirishdan qochadilar, ular ko`p eshitmoqni istaydilar. Eshitmoq kishini boyitadi, ko`p gapirmoq sayozlatadi”. Ko`p gapirgan-ko`p yanglishadi. Bu misralar kimga tegishli? “Axloq” deganda nimani jamiyatda qabul qilingan va tushunasiz? jamoatchilik fikri bilan qo`llab quvvatlanadigan inson xulqi normalarni bo'lishlik. Farobiy. «Fozil odamlar A. Navoiy. «Mahbub-ul- A. Avloniy. shahri». qulub». «Turkiy guliston yoxud axloq». Shorasul Zunnun Hammasiga o’rgatsin; sharq ijodida Ibn Sino E.Vohidov hunar Hammasiga ziroat yoki Hunar, ziroat, tijorat o’rgatshi tijorat o’rgatsin mutafakkirlari olimlar va izlanishlarida ijodkorlar xalq ta’lim tizimidagi islohatlarda passiv o’quvchilar bilan a’lochi o’quvchilar bilan O’qituvchi Ma’naviy ishlar bo’yicha Direktor direktor o’rinbosari A.Avloniy Ibn Sino Jamoa bilan J.J.Russo kishini o`z obro`sini ota-onaga, oila a`zolarini gazeta, ardoqlash his – tuyg`usini hurmat qilish, xollaridan o`qib, ulug`lash xabar olish ko`rish jurnal televizor 779 Oilaviy tarbiya – bu ... 780 781 782 783 yig`indisidir oilada ota – onalar, vasiylar va katta katta kishilar kishilar tomonidan bolalarni tarbiyalash tarbiyalashi bolalarni oilada ota – onalar ota – onalar va bolalarni tarbiyalashi farzandlarning vazifalari Sinfdan va maktabdan tashqari o`quv jarayonini tashkil etish maktabdan tashqari o`quvchilarning bilim ijtimoiy faollikni ishlarning ta`siri nimaga bog`liq? saviyasiga, o`quvchilar jamoasining tarbiyaviy ishlar unda salohiyati va faoliyatiga tarkib toptirish xilma – xil ishlarni qanday yo`lga qatnashuvchilarning bog`liq bilan bog`liq qo`yilishiga bog`liqdir ma`naviy va jismoniy rivojlanishiga bog`liq Sinf rahbar ota – onalar bilan ommaviy tarzdagi ish shakli guruh tarzidagi ish shakli yakka tartibdagi ish hamma javob hamkorligida qaysi ish shaklidan shakli to`g`ri ko`proq foydalaniladi? O`quvchilar intizomini tarbiyaviy ishlarni to`g`ri tashkil qilish intizomsiz o`quvchilar intizom to`g`risida ota – onalar bilan mustahkamlashda sinf rahbarining bilan intizomli tarbiyaviy soat o`tkazish ish olib borish roli qanday? o`quvchilarni birga o`tirg`izish “Munosib inson” bo’lish uchun Farobiy Ibn sino Al Xorazmiy Beruniy odamda ikki imkoniyat bor! Ta’lim va tarbiya. Qaysi mutafakkir fikri? 784 Sinfdan tashqari ishlarni to'la fan to'garaklari; mohir qo'llar qamrab olgan to'garaklar qaysilar? to'garaklari duradgorlik to'garaklari sport to'garagi; badiiy xavaskorlik to'garagi. 785 Tarbiyachilar, sinf rahbarlarining Og’zaki ish usullari, amaliy ish olib sinfdan va maktabdan tashqari borish usullari, Ko'rgazmali ish usullari. olib boradigan tarbiyaviy ishlarida qaysi ish usullaridan foydalanishlari maqsadga muvofiqdir? 786 Tarbiyaviy faoliyatning samarali tashkiliy, didaktiga oid, pertseptiv, bo'lishi uchun sinf rahbarida suggestive, kelajakni ko'ra bilish, qobiliyatning qanday turlari tadqiqiy mavjud bo'lmog’i va tarbiyalab yetishtirilmog’i lozim? 787 Taqdim etilayotgan tarbiyaviy 15 % soatlar dasturiga umumta’lim maktablarining sinf rahbarlari duradgorlik to'garaklari badiiy sport to'garagi; to'garagi Og’zaki ish usullari havaskorlik fan to'garaklari Amaliy ish usullari Ko’rgazmali usullari ish suggestive, kelajakni ko'ra tadqiqiy, kelajakni ko'ra tashkiliy, didaktiga bilish bilish oid, pertseptiv 25 % 10 % 5% metod kengashi qaroriga ko‘ra necha foizgacha o‘zgartirish kiritilishi mumkin? 788 Shaxsning jamoada va jamoa jamoada yashash va ishlashga o’rgatish shaxslararo orqali tarbiyalash qoidasi nima uchun qarshiliklarni uchun zarur? uchun 789 Sinfdan tashqari ishlarning ommaviy shakli necha guruhga bo’linadi? 790 Ommaviy shaklning birinchi turi nima deb nomlanadi? 791 Yig`ilma, omma, birgalikdagi majlis, birlashma, guruh ma’nolarini beruvchi so’z? 792 Zamonaviy talqinda “jamoa”tushunchasi necha xil ma’noda ishlatiladi 793 O’qituvchi o’quvchilar guruhining ishi bilan bog’liq maqsad va vazifalarda o’z mavqeyini belgilab olishi qaysi bosqichda aks etgan? 794 Har bir o’quvchini sezish, uning jamoadagi o’rnini belgilash , kayfiyatini his qilish kabi jarayonlar qaysi bosqichda amalga oshadi? 795 Alisher Navoiyning qaysi asarida ta'lim-tarbiya jarayonlarini, vositalarini, axloq-odob talablarini ko`rsatadi? 796 Shахs rivоjlаnishigа tа’sir etuvchi оmillаr 797 Mаktаbdа o’zo’zini bоshqаrishning yuqоri оrgаn bu- . qarama- jamoatchilik yengish singdirishga ruhini o’z manfaatlarini jamoa manfaatlariga qo’shish uchun 2 4 3 5 Frontal Faraz Cheklangan shakl Xulosa Jamoa 2 xil Uyushma 3 xil Birlashma 4 xil Xalq 5 xil Pedagogik maqsad Ishni tayyorlash Ishni o’tkazish Refleksiya Ishni tayyorlash Refleksiya Natijalar Pedagogik maqsad “ Mahbub- ul-qulb” “ Saddi Iskandariy” “ Layli va Majnun” Irsiyat, muhit, mаqsаdli tаrbiya Ахbоrоt, bilim, ko’nikmа Fаоliyat, kаmоlоt, dаrs, Tа’lim vа tаrbiya mаlаkа shахs jаmоа Mеtоdik kеngаsh Mаktаb jаmоаsining Mаktаb kеngаshi kоnfrеnsiyasi Pеdаgоgik kеngаsh “ Farhod va Shirin” .. 798 Tаrbiya mеtоdlаri nеchа хil? 799 Maktabdan tashqari ishlar - bu... 800 Bilimning sifatli nimalarga bog’liq? 3 хil Ijtimоiy оngni shаkllаntirishgа хizmаt qiluvchi (hikоya, tushuntirish, o’qitish, mа’ruzа, аhlоqiy suhbаt) оdаtlаntirish vа fаоliyatdа mаshqlаntirish , (pеdаgоgik tаlаb, mаshq qilish, musоbаqа, jаmоаtchilik fikri ), rаg’bаtlаntirish vа jаzоlаsh (mа’qullаsh, dаldа bеrish, uyaltirish) tarbiyaviy o’quvchilarni darsdan bo’sh vaqtlaridagi o’quv tarbiya jarayonini to’ldiradi va kengaytiradi bo’lishi bolaning o’qishga bo’lgan intilishiga qiziqishiga ularning harakatchangligiga bog’liq 3 хil Mаktаb mа’muriyatining vаzifаsi, o’quvchilаr fаоliyati, mахаllа jаmоаning rivоjlаnish mеtоdlаri 4 хil mа’qullаsh, 2 хil Tаrbiyachi rаg’bаtlаntirish, tаrbiyalаnuvchi mukоfоtlаsh, jаzоlаsh mеtоdlаri mеtоdlаri o’quvchilarni mustaqil bilim olishlariga imkoniyat yaratadi diqqatiga faoliyatiga tashabbuskorligiga, mustaqilligiga bog’liq bolalarni ijodkorlikka da’vat etuvchi tarbiyaviy maskandir o’quv mehnatiga ongli munosabatda va unga ma’lumot bilan yondashish Boshlang‘ich ta’limda aniq va tabiiy fanlarni o‘qitish metodikasi kafedra mudiri D.Muminova Boshlang‘ich ta’limda ijtimoiy fanlarni o‘qitish metodikasi kafedra mudiri B.Sattarov o’quvchilarni axloqiy va aqliy tarbiyalash bolaning o’qishga bo’lgan intilishiga qiziqishiga ularning harakatchanligiga, diqqatiga tashabbuskorligiga, mustaqilligiga bog’liq