Мавзу:ТАЛАБАЛАР ЭМОЦИОНАЛ БАРҚАРОРЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ПСИХОЛОГИК КОМПОНЕНТЛАРИ Магистр: Илмий раҳбар: Мирзаева C п.ф.н. Aлимардонова С Мавзунинг долзарблиги Ўзбекистон мустақилликка эришган дастлабки кунлардан бошлаб жамиятимизнинг барча соҳаларида, жумладан, маънавий-маърифий ҳаётимизда ҳам улкан ўзгаришлар рўй бермоқда. Бундай ўзгаришлар ёшларни баркамол инсон қилиб тарбиялаш масаласи ҳар қачонгидан ҳам долзарблигини асослайди. Шахснинг шаклланиши, психик ривожланишининг кўпгина аҳамиятли хусусиятлари талабалик даврларига тўғри келади.Талабалик даври ўзининг серқирралиги ҳамда жўшқинлиги билан билан бошқа даврлардан фарқланади. Шу нуқтаи назардан олиб қараганда ёшларимизни ҳар томонлама етук шахс қилиб тарбиялашимиз учун авволо уларда эмоционал барқарорлиги шаклланишининг психологик хусусиятларини мукаммал билишимиз, уларни янада ривожлантиришнинг хозирги кун талабларидан келиб чиққан холда инновацион усул ва воситаларини ишлаб чиқиб, амалиётга тадбиқ этишимиз зарур. Республикамиз ёшларини янгича ижтимоий муҳитга тайёрлаш давр руҳида тарбиялаш – хозирги куннинг долзарб вазифаси деб қараб, асосий эътиборни ёшларнинг маънавий психологик қиёфаси шаклланишига, шахсий баркамоллиги, эмоционал жиҳатдан барқарор шахс хусусиятларга эга бўлган кадрларни тайёрлашга қаратиш лозим. Муаммонинг ўрганилганлик даражаси. Ҳозирги даврда ёшлар тарбияси ва улар ҳулқ атвори ижобий тарзда шакллантиришнинг долзарблигидан келиб чиқиб, биз тадқиқотнинг асосига талабалик даврида эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини шаклланишига сабаб бўлувчи ижтимоий психологик омиллар, педагогик шартшароитларни белгилаш ва ҳулқатвор тасаввурлар, тушунчаларнинг бу борада психологик механизм сифатида ўрни борлиги ғоясини ўрганишни мақсад қилиб олдик. Психологик-педагогик тадқиқотларда айрим тадқиқотлар талабалардаги аҳлоқий тасаввурлар ва аҳлоқий хулқни ўрганишга бағишланган . Масалан, аҳлоқий сифатлар ва қадриятларнинг тараққиёти динамикаси И.Л.Баскакова, З.В.Кузмина, Н.Р.Вдовина, А.Г.Власкин, Е.Ф.Мосинлар томонидан, аҳлоқий ва ҳулқ атвор муносбатларнинг шахс томонидан баҳолаши – ўзўзини баҳолаш М.М.Ковалева, А.Е.Соловева, ва бошқалар томонидан талабалардаги аҳлоқий онг ва ўз-ўзини англаш А.С.Франтс, С.М.Годник, В.И.Кунченколар томонидан ўрганилган. Уларда тўпланган маълумотлар ҳам илмий қимматга эга бўлиб, талабалик даврида махсус таълим-тарбия жараёнида аҳлоққа ва маънавиятга эга шахсда эмоционал барқарорликни таъминлашнинг компонентлари хусусида аниқ хулосалар олинган. Айниқса, В.А.Токарева биринчи бўлиб, талаба ёшлар шахсининг ҳулқ атвор тараққиётини махсус психологик методлар (биринчи навбатда лонгитюд методи) ёрдамида ўрганиб, ҳулқ атвор тасаввурлар ва улар заминида турган аҳлоқий хулқ - атвор ҳамда уларга бўлган эҳтиёжларни монографик тарзда жиддий илмий изланишларнинг предметига айлантирган. Бизнинг тадқиқотларимиз талабалик даврида эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини шаклланишига сабаб бўлувчи ижтимоий психологик омиллар ролини назарий ва амалий жиҳатдан ўрганиш ҳамда тадқиқ этишни назарда тутади. Магистрлик диссертация ишининг предмети. Талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини таҳлил қилиш. Магистрлик диссертация ишининг предмети. Талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини таҳлил қилиш. Магистрлик диссертация ишининг вазифалари. Мавзуга оид фалсафий, психологик, педагогик, бадий адабиётларни ўрганиб, зарур маълумотлар тўплаш. Талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини психологик ташхис усуллари ёрдамида аниқлаш; Талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини ўрганиб, шахс шаклланишига таъсир кўрсатишнинг психологик воситаларини ишлаб чиқиш. Магистрлик диссертация ишининг илмий фарази. Мазкур тадқиқот талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини ривожлантириш орқали уларнинг барқарор шахс хусусиятлари шаклланишларига таъсир этиши эҳтимол. Илмий тадқиқотимиз давомида қўлланиладиган психодиагностика ва психокоррекстион методлар орқали иқтидорли болаларнинг шахси ва ижтимоий адаптациясида мавжуд нуқсонлар ва уларнинг негатив таъсирини бартараф этиш мумкин Магистрлик диссертация ишида қўлланиладиган методикалар. Талабаларнинг эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини ўрганиш мақсадида индивидуал суҳбатлар уюштирилади. Г.Айзенк темпераментни аниқлаш методикаси. Шахс психодиагностик тести (А.Мелников .Я.Ямполский) Талабаларнинг эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини шакллантирувчи тренинг машғулотлари уюштири Магистрлик диссертация ишининг янгилиги: Тадқиқот ишимизда талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларининг шахс психологик шаклланишидаги ролини психологик тадқиқот усуллари ёрдамида ўрганилади ва талабаларнинг шахс сифатида шаклланишида ижобий хусусиятларнинг таркиб топишига таъсир кўрсатишнинг психологик воситалари ишлаб чиқилади. Магистрлик диссертация ишининг назарий аҳамияти. Тадқиқот ишида талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини таълим жараёнида диагностика қилиш ҳамда психокоррекциясини амалга оширишдан олинган натижалар ва унда илгари сурилган ғоялар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини психодиагностика, психокоррекция, онтогенез психологияси ва педагогик психология сохаларини илмий хамда амалий материаллар билан бойитишга хизмат қилади. Магистрлик диссертация ишининг амалий аҳамияти. Тадқиқот ишида талабалар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини таълим жараёнида диагностика қилиш ҳамда психокоррекциясини амалга оширишдан олинган натижалар ва унда илгари сурилган ғоялар эмоционал барқарорлигини таъминлашнинг психологик компонентларини психодиагностика, психокоррекция, онтогенез психологияси ва педагогик психология соҳаларини илмий хамда амалий материаллар билан бойитишга хизмат қилади. Магистрлик диссертация ишининг тузилиши Ушбу тадқиқот иши кириш, уч боб, саккизта параграф, хулоса ва тавсиялар, фойдаланилган адабиётлар рўйҳати ҳамда илова қисмлардан тузилган. Ишнинг кириш қисмида мавзунинг долзарблиги, ишнинг мақсади, илгари сурилган илмий фараз, вазифалари, тадқиқотда қўлланилган методикалар, тадқиқотнинг янгилиги, ишнинг назарий ва амалий аҳамияти ҳақида қисқача маълумотлар берилган. ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT