Uploaded by dilora mahmudova

2 mavzuИзменения биоразнообразия в истории биосферы)

advertisement
ИЗМЕНЕНИЯ БИОРАЗНООБРАЗИЯ
В ИСТОРИИ БИОСФЕРЫ
1
• Hozirgi vaqtda tabiiy komplekslarning shakllanishini, shuningdek
•
ularning geologik tarixidagi rivojlanish xususiyatlarini tushuntirish uchun
•
o'tmish davrlarining fauna va florasini o'rganishga tobora ko'proq e'tibor
• qaratilmoqda, bu asarlarda o'z aksini topgan. turli mualliflar.
• Bu ishlarda turli geologik davrlarda turli taksonlarning bioxilma-xilligidagi
•
oʻzgarishlarni oʻrganish muhim oʻrin tutadi. Ushbu ish biosfera tarixidagi
• evolyutsiyaning asosiy qonuniyatlarini va bioxilma-xillik o'zgarishlarini tahlil
• qilish maqsadida amalga oshirildi.
2
Табл. 1. Геохронологическая шкала
Geologik jadval
Geoxronologik shqaladagi
bo'linmalar qadimdan yoshga
muvofiq joylashtirilgan.
Geoxronologik miqyosda
bo'linmalar
qadimdan yoshga tamoyilga
muvofiq
joylashtirilgan.
Ularning har biri ma'lum vaqt
oralig'ida to'plangan er qobig'ining
yotqiziqlariga mos keladigan
stratigrafik
birlikka bo’linadi.
3
Biosfera tarixidagi ekologik inqirozlar
Ekologik inqiroz - biosfera rivojlanishining bosqichlari, jarayonlarida,
bunda tirik organizmlarning yangilanadi
(ayrim turlarning yo'q bo'lib ketishi va yangilarining paydo bo'lishi)
• Vendiya - fitoplankton inqirozi
• Ordovik-silur yo'qolishi
• Devon davrining yo'q bo'lib ketishi
• Perm yo'qolishi
• Trias-yura yo'qolishi
• Bo'r - paleogen yo'qolishi
• Eosen - oligosen yo'qolishi
4
BIOSFERA TARIXIDA BIOLOGIK XILMA-XILLIK
rasm 1 va 2. Turli geologik davrlarda materiklarning bo’linishi
(Cherepanov, Ivanov, 2007).
5
АРХЕЙ, ПРОТЕРОЗОЙ
• Arxebakteriyalar - xemotroflarning paydo bo'lishi
• Stromatopolitlarning paydo bo'lishi (kaltsiy va
•
magniy karbonatlaridan tashkil topgan okean tubiga
• yopishgan qatlamli organik-cho'kindi jinslar)
• Sianid plankton jamoalari - mikrofitolitlar
ВЕНД
• Bu davrda tirik organizmlarning asosiy xususiyati – skeletning yo'qligi.
• Barcha ekologik guruhlarning mavjudligi: (bentos, plankton, nekton)
• Sogga organizmlarning tashqi ko’rinish Gigantligi bilan ajralib turadi
• Vend davrinihg oxirida Sabbeliti tipidagi organizmlarda birinchi skelet
• shakllarining paydo bo'lishi
6
ФАНЕРОЗОЙ
Рис. 3. Продолжительность эр Фанерозоя
7
ПАЛЕОЗОЙСКАЯ ЭРА
• Paleozoy davrida Yerda hayotning rivojlanishida muhim voqealar sodir bo'ldi.
• Paleozoy erasida dengizlarida soda organizmlar (foraminiferlar va
radiolyarlar) va ko'p hujayrali hayvonlar mavjud edi.
• Pelagik shakllardan graptolitlarni qayd etish mumkin.
• Paleozoyda umurtqali hayvonlar dastlab suvda yashovchi:
• baliqlar, keyin quruqlikda - amfibiyalar va eraning oxiriga kelib sudraluvchilar paydo bo'lgan.
• Paleozoy erasida o’simlik dunyosi quyi suv o'simliklari - suv o'tlari,
• asosan dengiz o'simliklari iborat bo’lgan.
• Silur davrining oxirida o'simliklar quruqlikka chiqdi - birinchi quruqlik
tanasimon o'simliklari paydo bo'ldi
8
Рис. 4. Периоды Палеозоя
9
КЕМБРИЙСКИЙ ПЕРИОД
• Eraning davomiyligi taxminan 54 million yil
• Kembriy davrida "skelet inqilobi" - okean suvlarida erkin kislorod miqdira
ortadi.
• Sodda Agglyutinlanlar organizmlarni paydo bo’ladi,
• kamroq ohaksimon chig’anoqlar paydo bo’ldi.
• Foraminiferlar, radiolyarlarning rivojlanishi.
• Bu erada Arxeotsitlar xarakterlidir, ular marjonqoyalarni hosil qilishadi va
• gubkalar va suv o'tlari bilan birgalikda hammasi riflarni hosil qilgan.
• Asosan Trilobit organizmlar rivojlangan
• O'simliklar faqat suv o'tlari mavjud bo’lgan.
10
ОРДОВИКСКИЙ ПЕРИОД
• Davomiyligi taxminan 45 million yil
• Dunyo okeani sathining ko'tarilishi, bu keng ko'lamli transgressiyaga
• olib keldi - dengiz suvlari bilan materik pasttekisliklarni suv bosibidi.
• Ko'p sonli umurtqasiz hayvonlarning paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi
• Organizmlarning hayot shakllari xilma-xilligining ko’payadi
•
(ignasimonlar. braxiopodlar, nautiloidlar va boshqalar).
• Birinchi umurtqali hayvonlarning paydo bo'lishi
•
(jag'sizlar - geterostraklar va telodontlar)
• Oʻsimlik dunyosida yashil suvoʻtlar dominantlik qiladi
11
Рис. 5. Астраспиды (Astraspida) (Черепанов, Иванов, 2007)
12
СИЛУРИЙСКИЙ ПЕРИОД
• Davomiyligi taxminan 27 million yil
• Kontinental platformalarning sezilarli ko’tarilishi
(dengiz regressiyasi)
• Trilobitlar soni keskin kamaydi
• Katta xeliseron paydo bo'lishi
• Biommassani shakllanishida
malyuskalar.chig’anoqlar va boshqa
• organizmlar katta rol o'ynaydi
• Umurtqalilar jag'siz va baliqlar bilan ifodalanadi:
• akantodlar va suyakli baliqlar.
• Birinchi zirhli baliqning paydo bo'lishi
• Sayoz suvda oʻsadigan tanasimon rinofitlari va
• planovid o’simliklarning paydo boʻlishi,
• suv o’simliklarinig - quruqlikka chiqishi.
13
ДЕВОНСКИЙ ПЕРИОД
Davomiyligi taxminan 57 million yil
O'simliklarda qurib qolishdan himoya qiluvchi moslashuvlarning
paydo bo'lishi,
Okeanlarda ko'plab baliqlarning ustunligi - plastinkasimon,
akantodsimonlar, suyaksimon.
Akantodlar paleozoyning oxirigacha mavjud bo'lib,
suyak baliqlarini hosil bo’lishiga sabab bo’lgan.
Devon davrining oxiriga kelib, birinchi to'rt oyoqli hayvonlar paydo bo’ldi
- suvda yashash tarzini saqlab qolgan organizmlardan ixtiostegal va
antrakozavrlar.
Quruqlikda faqat umurtqasiz hayvonlar yashagan bolib,
ular umurtqali hayvonlarning quruqlikka chiqish uchun zarur bo'lgan
oziq-ovqat bazasini tashkil qilgan.
14
Рис. 6. Антракозавры (Anthracosauria) (Черепанов, Иванов, 2007)
15
Davomiyligi taxminan 60 million yil Janubiy qutbdagi Gondvananing muzlashis
КАМЕННОУГОЛЬНЫЙ ПЕРИОД (КАРБОН)
• Продолжительность около 60 млн. лет
• Оледенение Гондваны в области Южного полюса
• Для иглокожих характерны как прикреплённые формы (морские лилии),
так и подвижные (морские ежи)
• Среди моллюсков доминируют головоногие
• Широкое распространение получили заболоченные леса, образованные
гигантскими хвощами (каламитами), древовидными плаунами
и папоротниками
• Началось распространение голосеменных растений
• Пресные водоёмы заселены земноводными – лабиринтодонтами
и лепоспондилами
16
Davomiyligi taxminan 48 million yil Kontinental va quruq iqlim Davrning oxiriga
ПЕРМСКИЙ ПЕРИОД
• Продолжительность около 48 млн. лет
• Континентальный и сухой климат
• К концу периода на суше почти исчезли древовидные папоротники,
плауны и хвощи.
• Широкое распространение получили голосеменные растения –
кордаиты, хвойные, цикадовые, гингковые
• Вымирают акантоды, сокращается количество хрящевых рыб
• В фауне сохранилось разнообразие лабиринтодонтов, возросло
разнообразие амниот
17
Рис. 7. Синеходонтиформы (Synechodontiformes) (Черепанов, Иванов, 2007)
18
U uch davrga bo'linadi: Trias (51 million yil) Yura (55 million yil) Bo'r (80 million
МЕЗОЗОЙСКАЯ ЭРА
Подразделяется на три периода:
• Триасовый (51 млн. лет)
• Юрский (55 млн. лет)
• Меловой (80 млн. лет)
В мезозое растения развивались более быстрыми темпами, чем животные.
К концу мезозоя в меловом периоде появились покрытосеменные,
или цветковые, растения. Мезозой был временем быстрого развития
позвоночных. Значительно обновился состав рыб. К концу триаса исчезли
древние земноводные - лабиринтодонты; в мезозое распространены
бесхвостые земноводные, отмечаются первые хвостатые, расцвет которых
приходится на кайнозой
19
Dominant sinf - sudraluvchilar Birinchi sutemizuvchilarning paydo bo'lishi Yura
ОСНОВНЫЕ ОСОБЕННОСТИ МЕЗОЗОЯ
• Господствующий класс – пресмыкающиеся
• Появление первых млекопитающих
• Развитие папоротников и голосеменных в Юрском периоде
• Расцвета достигли цикадовые, гингковые и хвойные
• Преобладание среди морских беспозвоночных аммонитов и белемнитов
• Доминирование к концу Юрского периода гигантских пресмыкающихся –
ихтиозавров и плезиозавров, ящеротазовых и птицетазовых динозавров
• Появление птиц в конце Юрского периода
• Смена голосеменных покрытосеменными в середине Мелового периода
20
Рис. 8. Ихтиозавры (Ichthyosauria) (Черепанов, Иванов, 2007)
21
Рис. 9. Прозавроподы (Prosauropoda) (Черепанов, Иванов, 2007)
22
КАЙНОЗОЙСКАЯ ЭРА
Подразделяется на два периода:
-
Палеогеновый
-
Неогеновый
Рис. 10. Древненёбные (Paleognathae) (а – в) и новонёбные (Neognathae) (г – е) птицы
(Черепанов, Иванов, 2007)
23
Davomiyligi taxminan 42 million yil Erta va oʻrta paleogenda iqlim issiq va nam
ПАЛЕОГЕНОВЫЙ ПЕРИОД
• Продолжительность около 42 млн. лет
• В раннем и среднем палеогене климат тёплый и влажный
• Аридизация и понижение температуры к концу периода
• Доминирование покрытосеменных растений, большая часть суши
покрыта вечнозелёными лесами
• Господствующее положение заняли костистые рыбы
• На суше доминируют птицы и млекопитающие
• Разнообразие рептилий ограничено чешуйчатыми, крокодилами
и черепахами
• Южная Америка и Австралия представляли собой центры развития
сумчатых
24
Davomiyligi taxminan 23 million yil Yerning zamonaviy geografik qiyofasining s
НЕОГЕНОВЫЙ ПЕРИОД
• Продолжительность около 23 млн. лет
• Формирование современного географического облика Земли
• К концу неогена в приполярных областях континентов распространились
хвойные леса, появились тундры
• Изоляция Австралии способствовала сохранению реликтовой фауны
• Плейстоцен - Голоцен характеризовался многократными сменами
климатических похолоданий
• Климатические изменения приводили к интенсивному
перераспределению животных и растений
• Одно из важнейших событий Плейстоцен - Голоцена – появление
и развитие человека
25
E'tibor uchun rahmat
СПАСИБО ЗА ВНИМАНИЕ
26
ЛИТЕРАТУРА
1. Черепанов Г.О., Иванов А.О. Палеозоология позвоночных М.: Издательский
центр «Академия», 2007
2. Иванов А.О., Черепанов Г.О. Ископаемые низшие позвоночные. СПб.:
Издательство Санкт-Петербургского государственного университета, 2004
3. Еськов К.Ю. История Земли и жизни на ней. М.: Мирос, 1999
4. Кудряшова Т.Г. Основы палеонтологии. Оренбург, 2002
27
Download