Misr Davlatidagi ilmiy tadqiqot instituti Mustaqil ish Fan: Ilmiy tadqiqot motodologiyasi Bajardi: DIF 301-21 guruh magistranti Alijonov Isroiljon Mon Tue Wed Thu Fri Reja 1. Misr Davlati haqida 2. Maktabgacha ta’lim va umumiy o’rta ta’limi haqida 3. Oliy ta’lim tizimi Mon Tue Wed Thu Fri Misr davlati ● ● ● Dastlab, Misr ikki shohlikka bo'lingan: 1. Quyi Misr 2. Yuqori Misr Mon Tue Wed Thu Fri Misr bayrog’i va gerbi Mon Tue Wed Thu Fri Quyi Misr Yuqori Misr Mon Tue Wed Thu Fri Fir’anvlar ● ● ● Misr shohlarining fir'avnlar Misrliklar o'zlarining fir'avnlariga xuddi xudolar kabi qarashgan Hukumat va armiya bilan bir qatorda din markazi sifatida ham turardi Mon Tue Wed Thu Fri Misr haqida asosiy ma’lumotlar Poytaxt Hukumat Prezidentlik respublika Qohira Mustaqillik 28-fevral 1922 Maydoni Aholisi Rasmiy tili 1 001 450 Km2 101 478 581 nafar Arab tili Mon Tue Wed Thu Fri Misr poytaxti – Qohira shahri . Qohira (arabcha: — )القاهرةMisrdagi qadimiy shahar. Afrikada eng katta shahar. Nil daryosi del-tasidan janubida, asosan, daryoning oʻng sohilida joylashgan. Maʼmuriy jihatdan Qohira muhofazasini tashkil etadi. Aholisi 16 mln kishidan ziyod. 1971-yildan Misr Arab Respublikasi poytaxti. Mon Tue Wed Thu Fri Mirs ehromlari Misr ehromlari qadimiy inshootlar bo’lishi bilan birga sirli va mo’jizaviydir. Uning qurilishi, arxitekturasi, ichki joylashuvlari – haqiqiy jumboqdir. Misrda hammasi bo’lib 118 piramida ehromlar bor. Quyida ushbu dunyoning yetti mo’jizalaridan biri hisoblangan Misr ehromlarining ba’zilari bilan tanishishingiz mumkin. Ro’yxatni birinchi bo’lib, mashhurligi bilan butun dunyoga nom taratgan Buyuk Xeops ehromi ochib beradi. Aynan mana shu ehrom barcha Misr ehromlarining yuzi hisoblanadi va kattaligi bilan ajralib turadi. U haqda ko’plab afsona va jumboqlar mavjud. Ushbu piramidaning qurilishiga naq yigirma yil ketdi va eramizdan avvalgi 2560 yilda qurib bitkazildi. Buyuk Misr ehromining balandligi 146.5 metr, u 4 ming yil davomida dunyoning eng baland inshooti hisoblanib kelingan. Oʻzbekiston va Misr munosabatlari Oʻzbekiston – Misr munosabatlari - 1992-yil yanvarda Misr rasmiy delegatsiyasining Oʻzbekistonga va 1992yil dekabrda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning Misrga tashrifi vaqtida ikkala mamlakatning turli sohalardagi hamkorlikni chuqurlashtirish va kengaytirish muddaolari tasdiqlanib, ularga aniqlik kiritildi. 2000-yilgacha mamlakatlar oʻrtasida 10 ta ikki tomonlama hujjat imzolandi. Oʻzbekiston Respublikasi bilan Misr oʻrtasidagi munosabat va hamkorlik asoslari, investitsiyalarni ragʻbatlantirish va oʻzaro himoya qilish, iqtisodiy, ilmiy va texnikaviy hamkorlik, aviatsiya qatnovi va havo transporti sohasidagi hamkorlik, Toshkent sharqshunoslik instituti bilan Misrning Al-Azhar universiteti oʻrtasida fan va madaniyat sohasidagi hamkorlik, Oʻzbekiston va Misr tashki ishlar vazirliklari oʻrtasida hamkorlik va maslahatlashuvlar toʻgʻrisidagi bitimlar shu hujjatlarning eng muhimlaridir. Erta ta’lim Bolalar bog’chasi Nazariy jihatdan, misrlik bolalar to'rt yoshdan boshlab ta'lim olish imkoniyatiga ega bo'lib, u yerda maktabgacha va bolalar bog'chasiga yoziladi. Ta'lim vazirligi to'rt yoshgacha bo'lgan hech qanday bola davlat maktabiga yozilmasligini (xalqaro maktablar uch yosh-u to'qqiz oylik bolalarni qabul qilishi mumkin) va sinflar soni 45 o'quvchidan iborat bo'lishini belgilaydi. Ko'rsatmalarga ko'ra, 45 o'quvchidan iborat har bir "sinf"ga ikkita o'qituvchi va assitent (ideal holda, ular musiqa o’qituvchisi mutaxassisligini ham o’z ichiga olgan bo’lishi zarur) dars berishi kerak. Maktabgacha va bolalar bog'chasida Misr tizimi "akademik" ta'limdan ko'ra ijtimoiy, jismoniy va hissiy rivojlanishga urg'u beradi. Bu darajadagi bolalarga uy vazifasi berilmaydi. Mon Tue Wed Thu Fri Erta ta’lim Boshlang’ich maktab Boshlang'ich maktablarda Misrdagi o'quvchilarning yarmidan ko'prog’I tahsil oladi. Aynan shu darajada ba'zi misrlik talabalar diniy yoki xalqaro maktablarga bo'linadi. Ko'pchilik boshlang'ich maktab o'qituvchilari ayollardir, shunday bo’lishiga qaramasdan ko'pchilik misrlik qizlar (ayniqsa kambag'al hududlarda) turmushga chiqish uchun maktabni erta tark etishi achinarli holat. Bolalar yashash joyiga qarab boshlang'ich maktabga boradilar - maktab odatda uylaridan uzoq bo’lmagan joyda joylashgan, shuning uchun o’qishga piyoda qatnash imkoniyati mavjud. Maktab kunining o'zi odatda juda erta boshlanadi va erta tushdan keyin tugaydi. Tushlik odatda maktab oshxonasida beriladi va ba’zida o’quvchilar kutgandek bo’lavermaydi, oziqovqat sifatini oldindan aytib bo'lmaydi. Boshlang'ich maktabning dastlabki ikki yili odatda o'qish va yozishni o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, keyingi yillarda matematika va tabiiy fanlarga ko'proq e'tibor beriladi. Mon Tue Wed Thu Fri Oʻrta ta'lim Majburiy ta'limning so'nggi uch yilida davlat maktablari bolalarni universitetga tayyorgarlik ko'rishga qaratilgan akademik yo'lga va kasbiy/texnik yo'lga ajratadi. Mon Tue Wed Thu Fri Oʻrta ta'lim Boshlang'ich maktabni tugatgandan so'ng, bolalar akademik o'rta ta'lim yo'nalishiga mos kelishini aniqlaydigan standartlashtirilgan imtihondan o'tadilar. Yaxshi test ballari va yuqori akademik baholar kirish uchun zarur shartdir. Talaba qaysi yo‘nalishni tamomlaganiga qarab, unga asosiy ta’limni tamomlaganligi to‘g‘risidagi guvohnoma yoki asosiy kasbiy ta’lim bo‘yicha sertifikat beriladi. Tabaqalanishga qaramay, Ta'lim vazirligining o'rta ta'lim darajasidagi asosiy maqsadi savodsizlikning oldini olishdir. Barcha sa'y-harakatlarga qaramay, boshlang'ich sinf o'quvchilarining yarmidan kamrog'i o'rta maktabni tamomlaydi. Mon Tue Wed Thu Fri Oʻrta ta'lim Akademik va kasb-hunar yo’nalishi Umumiy (akademik) yo’nalish: Akademik yo'nalishdagi talabalar universitetga kirish uchun uch yil davomida tayyorgarlik ko'rishadi. Ular qattiq sinovdan o'tkaziladi (so’nggi 2 yillikda har oyda) va sertifikatlarini olish uchun yakuniy imtihondan ham o'tishlari kerak. Kasb-hunar yo'nalishi: Kasb-hunar yo'nalishidagi talabalar ko'proq savdoga yo'naltirilgan ko'nikmalarni o'rganadilar. Umumiy yo'nalishga qaraganda ikki baravar ko’p o’quvchilar kasbiy yo'nalishga kiradi. Talabalar qaysi yo’nalishni egallashidan qat’iy nazar, ular o'qituvchi homiyligidagi darsdan tashqari mashg'ulotlarga(qo’shimcha darslarga) kirishlari mumkin. Jismoniy nuqtai nazaridan, futbol sport turi mashhur tanlovdir, ammo maktabga qarab qo'shimcha madaniy va akademik variantlar ham mavjud. Mon Tue Wed Thu Fri O'rta ta'lim Islom o’rta maktablari Islom maktablarida tahsil olayotgan talabalar islomshunoslik va Qur'onni chuqur o'rganishdan iborat bo'lgan o'rta maktablardagi kabi bir xil o'quv dasturini o'rganadilar. O'g'il bolalar va qizlar uchun alohida islom maktablari mavjud va islomiy o'rta maktabni tamomlagan barcha talabalar hech qanday imtixonlarsiz Qohiradagi Al-Azhar universitetiga kirish huquqiga ega. Islom maktablarida o’qiyotganmisrlik talabalarning o'ndan biridan kamrog'ini tashkil qiladi. Mon Tue Wed Thu Fri O'rta ta'lim Maxsus ta’lim Misr hukumati barcha darajadagi va barcha ehtiyojlar uchun (ko'rlik, aqliy zaiflik va hatto iqtidorli talabalargacha) maxsus ta'lim olish imkoniyatini beradi. Alohida ehtiyojli bolalar uchun maktablar rivojlanishda davom etsa-da, ularning sifati o'qituvchilar tarkibiga qarab keskin farq qiladi va qog'ozda baholash qiyin. Misr ta'lim tizimining muhim jihati shundaki, u ingliz tilidagi maxsus ehtiyojlar bo'yicha ta'limga urg'u beradi, garchi chet ellik o’zining ehtiyojli bolasini xalqaro maxsus ehtiyojlar muhitiga joylashtirish yaxshiroq xizmat ko'rsatishi aniq. Mon Tue Wed Thu Fri Misr Xalqaro maktablari Juda ko’p sayyohlarning hamda Misrda yashovchi mahalliy bo’lmagan aholining tanlovi Mon Tue Wed Thu Fri Xalqaro maktablar Misr bo'ylab bir qator xorijiy ta'lim tizimlariga asoslangan xalqaro maktablar mavjud. Xalqaro maktablar odatda bolalar bog'chasidan to o'rta maktabning oxirigacha ta'limni qamrab oladi, ammo ba'zilarida 3 yoshgacha bo'lgan bolalar uchun maktabgacha ta'lim dasturlari ham mavjud. Ko'pchilik Britaniya yoki Amerika o'quv dasturlari asosida dars beradi. Qabul Farzandingiz ingliz tilini bilmasa, u qabul qilishdan oldin Englis as a Second Language(ESL) imtihonidan o'tishi kerak. Bundan tashqari, oldingi o'quv yillarida akademik natijalar qaydlarini taqdim etishga tayyor bo'lishingiz kerak (va ba'zi hollarda maktab rasmiylari tomonidan tavsiyanoma). Agar maktab sizdan, farzandingizdan va/yoki turmush o'rtog'ingizdan kirishdan oldin maktab direktori bilan shaxsiy suhbatlashishni so'rasa, hayron bo'lmang. Batafsil ma'lumot olish uchun ro'yxatdan o'tishdan oldin siz tanlagan maktabga murojaat qilishingiz kerak. Mon Tue Wed Thu Fri Xalqaro maktablar (to’lov) Dunyo bo'ylab xalqaro maktablar o'zlarining haddan tashqari to'lovlari bilan mashhur. Misrda birinchi sinf o'quvchisi uchun yillik o'qish narxi 5000 AQSh dollaridan oshadi! Farzandingiz yuqori sinfga yetganida, siz uyda universitetda o'qiganingizdan ko'ra ko'proq pul to'layotgan bo'lishingiz mumkin. Bundan tashqari, aksariyat maktablar odatda 1,000-2,000 AQSh dollari oralig'ida bir martalik kirish to'lovini oladi. Bu xarajatni qoplash uchun xaridlardan tashqari ortiqcha harajatlarni oldini olish zarur. Faoliyat va kiyim-kechak xarajatlarini qoplash uchun har yili qo'shimcha to'lovlar olinishi mumkin (deyarli barcha xalqaro maktablar o'quvchilardan forma kiyishni talab qiladi). Mon Tue Wed Thu Fri Oliy ta’lim Misrda hozirda 14 dan ortiq davlat universitetlar va 4 ta xususiy universitetlar mavjud. O'rta maktab o'quvchilari orasida o'qishni yo'qotish darajasi yuqori bo'lishiga qaramay, ro'yxatga olish soni yuqoriligicha qolmoqda. Mon Tue Wed Thu Fri Oliy ta’lim Misr universitetlari ba'zi fanlarni arab tilida, boshqalari esa ingliz tilida o'qitadi. Gumanitar fanlar, taʼlim, huquq, iqtisod va boshqa shu kabi fanlar odatda arab tilida oʻqitiladi. Tibbiyot, farmatsiya, stomatologiya va muhandislik fanlari odatda ingliz tilida o'qitiladi. Qohiradagi Amerika universiteti (AUC), mamlakatning eng hurmatga sazovor muassasalaridan biri, barcha kurslarini ingliz tilida o'qitadi. Shu sababli va o’quvchilarning akademik o’zlashtirishi sababli chet ellik talabalar eng ko’p tanlaydigan universitetdir. Kambag'al, malakali talabalarga ta'lim olish imkoniyatini berish maqsadida 1990-yillarning o'rtalarida ba'zi universitetlar o'rta maktab bitiruvchilariga "eksternal talabalar" sifatida o'qishga ruxsat berishni boshladilar. Bu talabalarga universitet kurslariga borishga ruxsat berilmagan, ammo baribir imtihon topshirishlari va ilmiy darajalarni olishlari mumkin digani. Natijada dars yozuvlari va ma'ruza yozuvlari qora bozorga aylandi. Mon Tue Wed Thu Fri Oliy ta’lim Misrda texnik ta’lim Misr iqtisodiyotining rivojlanayotgan tabiati va ishsizlik statistik ma'lumotlarining o'zgarmasligi sababli, Ta'lim vazirligi texnik va kasb-hunar ta'limiga ustuvor ahamiyat berdi. U 1990-yillarning boshida talabalarni axborot texnologiyalari (IT) va tegishli kasbiy sohalarda ishlashga tayyorlash uchun Taʼlim Texnologiyalari Markazini ishga tushirdi. Vazirlik, shuningdek, kam ta'minlangan talabalarga ta'lim olish imkoniyatini beradigan onlayn kurslar va qishloq ta'lim markazlarini ishlab chiqish ustida ishlamoqda. Mon Tue Wed Thu Fri Oliy ta’lim Misrda texnik ta’lim Misr iqtisodiyotining rivojlanayotgan tabiati va ishsizlik statistik ma'lumotlarining o'zgarmasligi sababli, Ta'lim vazirligi texnik va kasb-hunar ta'limiga ustuvor ahamiyat berdi. U 1990-yillarning boshida talabalarni axborot texnologiyalari (IT) va tegishli kasbiy sohalarda ishlashga tayyorlash uchun Taʼlim Texnologiyalari Markazini ishga tushirdi. Vazirlik, shuningdek, kam ta'minlangan talabalarga ta'lim olish imkoniyatini beradigan onlayn kurslar va qishloq ta'lim markazlarini ishlab chiqish ustida ishlamoqda. Mon Tue Wed Thu Fri Oliy ta’lim Kattalar uchun oliy ta’lim Aksariyat hududlarda savodsizlikni oluvchi dasturdir. Unga savodsizlikka barham berish va kattalar ta'limi bosh agentligi rahbarlik qiladi, u savodsiz kattalarni o'qitishga yo'naltirilgan qishloq ijtimoiy markazlarini tashkil etdi va ishsiz universitet bitiruvchilarini savodxonlikka o'rgatuvchi dasturlarni ishlab chiqdi. UNESCO va UNICEF bilan hamkorlikda agentlik, shuningdek, savodsiz misrliklar uchun maxsus kurslar tashkil etadi. Mon Tue Wed Thu Fri Misrdagi 10 arzon universitetlari ro'yxati quyidagicha: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Qohira universiteti Giza Qohiradagi Amerika universiteti Ain Shams Universiteti Qohira Iskandariya Iskandariya Universiteti Qohiradagi Britaniya Universiteti Mansoura universiteti (Mansoura, Misr) Al-Azhar Universitet (Qohira) Assiyut universiteti (Asyut) Zagazig universiteti (Zagazig) Tanta universiteti (Tanta) Qohira universiteti Qohira universiteti - bu birinchi navbatda Misrdagi davlat universiteti uning asosiy joylashgan joyi Gizada, Qohiradan Nil bo'ylab. Bu Misrning eng arzon universitetlaridan biri. Universitet 1908 yil tashkil etilgan va 21 - dekabr 1908 yilda tashkil etilgan; 1929 yilda uning fakultetlari Giza shahridagi asosiy o'quv markaziga joylashtirilgan. Universitetning ta'sis kollejlari mavjud bo`lib, hozirgi kunda universitet 22 fakultetlarida taxminan 155 000 talabalarni o'qiydi, ular orasida huquqshunoslik va tibbiyot maktabi mavjud. Qohira shahridagi xususiy universitetlari ro'yxatidan o'tish bo'yicha 50 ta eng katta va eng yahshi universitetlardan biri hisoblanadi va unda uchta Nobel mukofoti laureati va taniqli bitiruvchilar bor, ular orasida Butros Butros-Gali, Birlashgan Millatlar Tashkilotining oltinchi Bosh kotibi, Saddam Husayn, Iroqning sobiq prezidenti Muhammad Misr prezidenti va Falastinning sobiq bosh vaziri va Nobel Tinchlik mukofoti sovrindori yetishib chiqqan. Bu Misr universiteti to'lovi bakalavriat uchun 2000 $ dan 3000 $ ga, fakultetga qarashli aspirantura uchun 3000 $ dan 4500 $ ga teng. Qohiradagi Amerika universiteti Qohiradagi Amerika universiteti Misrning Qohira shahrida joylashgan xususiy, ingliz tilidagi ilmiy tadqiqot markazidir. Universitet uzluksiz ta'lim dasturi bilan bir qatorda bakalavr, magistratura va kasbiy darajadagi Amerikacha yo'naltirilgan o'quv dasturlarini taklif etadi. Sifatli ta'limdan tashqari, ushbu universiteti ham Misrdagi eng arzon universitetlardan biridir. Qohiradagi Amerika Universiteti 1919 - yilda Misrdagi AQSh Missiyasi, Shimoliy Amerika Qo'shma Presviter Kilisesi tomonidan homiylik qilingan Protestant missiyasi tomonidan ingliz tilidagi universitet va tayyorgarlik maktabi sifatida tashkil etilgan. Ushbu universitet talabalari jamoasi 50 dan ortiq mamlakatlar vakili. Universitet professor-o'qituvchilari, qo'shimcha o'qituvchilar va tashrif buyuradigan o'qituvchilar - xalqaro miqyosda turli xil unvonga ega bo'lib, ular tarkibiga AQSh, Misr va boshqa mamlakatlardan akademiklar, biznes sohasi mutaxassislari, diplomatlar, jurnalistlar, yozuvchilar va boshqalar kiradi. Amerika universiteti 83 ta yo`nalish bo`yicha mutaxasisslikni taklif qiladi: fan, doktorlik, muhandislik, biznes, ijtimoiy fanlar, gumanitar fanlar va Oliy ta'lim maktabi. Mahalliy talabalar EGP 143,226 to'lashlari kerak, xalqaro talabalar $ 14,556 (litsenziya dasturlari) Mahalliy talabalar barcha aspiranturalarga qatnab, MBA va LLM EGP 49,816 to'lashlari kerak, xalqaro talabalar $ 6,550 (magistrlik dasturlari) O'qish narxi Misrlik talabalar uchun o'rtacha EGP 10,290 va xalqaro talabalar uchun 1,213 AQSh dollarini tashkil etadi. Misr universitetlarining baholash tizimi. Treningning ball-reyting tizimidagi baholashga nima ta'sir qiladi Odatda, universitetlar uchun 100 (yuz) balli shkala qo'llaniladi. Shu bilan birga, talabalarga imtihondagi javob orqali ballarning ma'lum bir ulushi (qoida tariqasida, 20 dan 40 gacha) keltirilishi mumkin, qolgan qismi esa semestr davomida "to'plangan" ballardir. Ular uchun haq olinishi mumkin, masalan: joriy ish uchun (darslarga qatnashish, tezislarni saqlash, "joyida" javob berish, uy vazifasini bajarish); ma'ruzalar, prezentatsiyalar, tezislar, insholar tayyorlash uchun; kurs bo'limlari uchun testlarni yoki oraliq testlarni bajarish uchun. Ko'pincha, o'qituvchilar semestr oxiriga kelib, kam ball to'plagan talabalarga o'zlarining reytinglarini oshirishi mumkin bo'lgan qo'shimcha topshiriqlarni taklif qilishadi. Shu tarzda to'plangan ballar imtihon uchun olingan ballarga qo'shiladi. Olingan natija bahoga aylantiriladi va bayonotga daftariga yoziladi. Misr universitetlarining baholash tizimi. Baholash mezoni universitet tomonidan qabul qilingan ball-reyting tizimi to'g'risidagi qoidaga qarab o'zgarishi mumkin. Qoida sifatida: 80-85 dan 100 ballgacha a'lo baholarni olish kerak; Umumiy ballar 60-64 dan 80-84 gacha bo'lgan oraliqda bo'lsa, "to'rt" qo'yiladi; "uchlik" ni olish uchun kamida 40-45 ball olish kerak; Ko'p hollarda semestrda to'plangan ballarni imtihonsiz bahoga "almashtirish" mumkin... Tabiiyki, bu holda "a'lo" baho olish deyarli mumkin emas, ammo "qizil" yozuvni (yuqori baholi) ta'qib qilmaydigan talabalar ko'pincha ushbu imkoniyatdan sessiyada o'zlarini hayotini osonlashtirish uchun foydalanadilar. Xulosa Misr butun dunyo bo'ylab talabalar uchun chet elda mashhur o'qish joyidir. Qohiradagi Amerika universiteti, hozirgacha eng mashhur tanlov, norasmiy ravishda “Harvard of the Middle East”(“Yaqin Sharq Garvardi”) sifatida tanilgan. Mon Tue Wed Thu Fri Etiborlangiz uchun raxmat!