1. Выкажыце сваё стаўленне, у тым ліку эмацыйны, да пазначаным на «стужцы часу» гістарычных працэсах (падзеях) і растлумачце яго. - Захаванне палітычнага рэжыму пасля вайны было неабходна для таго, каб аднавіць разбураную эканоміку ў краіне. Грамадзяне БССР чакалі лібералізацыі рэжыму як падзякі народу з боку ўлады за перамогу ў вайне. Але палітычны рэжым быў больш жорсткім, пачаліся масавыя рэпрэсіі. - Выпуск аўтамабіляў МАЗ, трактароў "Беларус", самазвалаў БелАЗ аказаў значную дапамогу ў аднаўленні сельскай гаспадаркі і вывела БССР на індустрыяльны шлях развіцця. - Станоўчае стаўленне да працэсу рэабілітацыя падчас "адлігі" ахвяр палітычных рэпрэсій, бо многіх людзей асуджалі незаслужана і несправядліва. - Стварэнне нафтахімічнай прамысловасці, меліярацыя і хімізацыя сельскай гаспадаркі паскорылі эканамічнае развіццё БССР. Але празмерная хімізацыя пагоршыла становішча сельскай гаспадаркі ў краіне і прывяла да экалагічных праблем у краіне. - Адносна стабільнае развіццё грамадства пры Першым сакратары ЦК КРБ у 1965-1980 гг. П. М. Машэраве выклікае станоўчыя эмоцыі. Беларусы паважалі яго за чалавечнасць і дэмакратычнасць. Машэраў надаваў вялікую ўвагу развіццю навукі і адукацыі. У перыяд яго дзейнасці БССР стала адной з развітых рэспублік СССР і дасягнула велізарных поспехаў у стварэнні індустрыяльнага патэнцыялу краіны. - Актывізацыя грамадска-палітычнага жыцця падчас перабудовы пачалася з палітыкі галоснасці. Была аслаблена цэнзура, дазволена выданне новых газет і забароненых раней твораў. - Чарнобыльская катастрофа выклікае толькі негатыўныя эмоцыі, бо ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС пацярпелі шматлікія сем'і, частка сельскагаспадарчых зямель сталі непрыдатныя для выкарыстання ў сельскай гаспадарцы, велізарныя сродкі дзяржавы пайшлі на ліквідацыі наступстваў дадзенай трагедыі. 2.Найдите и объясните ключевые слова: Нацыяналізацыя зямлі-перадача ва ўласнасць дзяржавы зямельных участкаў, якія раней належалі прыватным асобам. Сацыялістычнае будаўніцтва-стварэнне ў дзяржаве грамадства людзей з роўнымі правамі і магчымасцямі, якія сацыяльна абаронены і маюць неабмежаваны доступ да выгод. Капіталісты-тыя, хто жывуць за кошт прыбытку, якая дасягаецца ад эксплуатацыі працоўнага класа. Кулацтва-заможныя сяляне. Калектывізацыя-працэс аб'яднання аднаасобных гаспадарак сялян у калектыўныя гаспадаркі. Рэпрэсіі-меры, якія ўжываюць дзяржаўныя органы з мэтай абароны і захавання дзеючага палітычнага рэжыму. Грамадзянскія правы-правы чалавека па праве нараджэння (права на жыццё, свабоду думкі, асабістую недатыкальнасць). Сацыяльна-эканамічныя правы-правы, якія забяспечваюць грамадзяніну годны ўзровень жыцця (права на працу, адпачынак, адукацыя). 3. Параўнайце савецкую грамадска-палітычную сістэму ў БССР у першыя пасляваенныя гады пры І. В. Сталіне і падчас перабудовы. У першыя пасляваенныя гады пры І. В. Сталіна ў СССР існавала аднапартыйная сістэма. Камуністычная партыя захоўвала сваю манапалістычную кіруючую ролю. Усе сферы жыцця грамадства падпарадкоўваліся партыі і інтарэсам дзяржавы, існаваў культ асобы Сталіна. У краіне назіралася новая хваля рэпрэсій, так як ўлада ставілася з недаверам да былым палонным, бежанцам і людзям, якія пражывалі на акупаванай тэрыторыі. Падчас перабудовы адбывалася дэмакратызацыя грамадска-палітычнай сістэмы ў БССР: адкрытасць працы дзяржаўнай улады, выданне незалежных газет, друк забароненых раней твораў( галоснасць), шматпартыйнасць, адмена манаполіі Камуністычнай партыі, правядзенне выбараў на альтэрнатыўнай аснове. Параўнайце ажыццяўленне калектывізацыі ва ўсходніх і заходніх раёнах Беларусі. Ажыццяўленне калектывізацыі ва ўсходніх з 1928 па 1937 год і заходніх раёнах Беларусі пасля вайны праходзіла падобнымі метадамі. Уладальнікаў аднаасобных сялянскіх гаспадарак прымушалі ўступаць у калгасы, што выклікала незадаволенасць. Адрозненнямі калектывізацыі на захадзе БССР пасля вайны: правядзенне ў сціслыя тэрміны і стварэнне калгасаў на пачатковых этапах з выкарыстаннем агітацыі. Параўнайце сутнасць экстэнсіўнага і інтэнсіўнага шляхоў развіцця эканомікі БССР. Экстэнсіўны шлях развіцця эканомікі БССР ажыццяўляўся за кошт павелічэння колькасных паказчыкаў (будаўніцтва новых прадпрыемстваў, павелічэнне колькасці работнікаў і аб'ему выдаткаваных грашовых сродкаў з бюджэту дзяржавы). А развіццё па інтэнсіўным шляху развіцця меркавала павелічэнне якасных паказчыкаў (рост прадукцыйнасці працы, выкарыстанне найноўшых дасягненняў навукі і тэхнікі, прыярытэт у развіцці машынабудавання). Параўнайце выбары ў Саветы дэпутатаў на безальтэрнатыўнай і альтэрнатыўнай аснове. На выбарах у Саветы на безальтэрнатыўнай аснове кандыдатаў у дэпутаты папярэдне сцвярджалі партыйныя органы, а затым прапаноўвалі для абрання народу. Пасля выбарчага закона ў 1990 годзе выбары ў Саветы дэпутатаў сталі праводзіць на альтэрнатыўнай аснове. Цяпер кожны кандыдат павінен быў распрацаваць праграму і асабіста ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі. На адно месца ў Саветы прэтэндавалі некалькі кандыдатаў у дэпутаты, а рашэнне прымалі выбаршчыкі. 4. Прывядзіце гістарычныя факты, якія адлюстроўваюць... Факты, якія адлюстроўваюць працоўны подзвіг беларускага народа ў гады пасляваеннага аднаўлення народнай гаспадаркі: Мінск гараджане аднавілі з руін, Падлеткі працавалі на заводах, жанчыны, старыя і дзеці сваімі сіламі аднаўлялі калгасы, часам жанчыны самі запрагаліся ў плуг. Факты, якія адлюстроўваюць палітыку "адлігі" ў грамадска-палітычным жыцці БССР: развянчання культу асобы і. В. Сталіна, рэабілітацыя незаконна рэпрэсаваных у гады кіраўніцтва Сталіна, паслабленне цэнзуры, выдача пашпартоў калгаснікам. Факты, якія адлюстроўваюць фарміраванне індустрыяльнага грамадства ў БССР: будаўніцтва новых заводаў (завод ЭВМ у Мінску, Мінскі прыборабудаўнічы завод, Салігорскі калійны камбінат, Полацкі нафтаперапрацоўчы завод, Мінскі завод халадзільнікаў), з'яўленне новых галін прамысловасці (хімічная, нафтаперапрацоўчая, Металургія, прыборабудаванне), актыўнае развіццё цяжкай прамысловасці (выпуск аўтамабіляў-самазвалаў БелАЗ, колавых трактароў «Беларусь»), урбанізацыя (рост гарадоў і гарадскога насельніцтва). Факты, якія адлюстроўваюць грамадзянскую пазіцыю ўраджэнцаў Беларусі: імкненне аднавіць эканоміку БССР з мэтай умацавання сумесна з астатнімі рэспублікамі СССР сацыялістычнага грамадства і працягу пабудовы камунізму. Факты, якія адлюстроўваюць уклад навукоўцаў-ураджэнцаў Беларусі ва ўмацаванне абараназдольнасці СССР: авіяканструктар Павел Сухі стварыў франтавыя бамбавікі, штурмавікі і знішчальнікі; Якаў Зельдовіч-адзін са стваральнікаў савецкай ядзернай зброі, актыўны ўдзельнік стварэння савецкай вадароднай бомбы. Факты, якія адлюстроўваюць наступствы чарнобыльскай катастрофы: ад радыеактыўнага забруджвання пацярпелі 17 краін Еўропы, у прыватнасці 23,3% тэрыторыі Беларусі, пацярпела 2,3 млн чалавек, 20% беларускай зямлі было выведзена з гаспадарчага абароту, адсяленне і будаўніцтва жылля 135 тыс. пацярпелых чалавек, лячэнне і аздараўленне апрамененых радыяцыяй людзей. 5. Растлумачце прычынна-выніковыя сувязі паміж гістарычнымі працэсамі (фактамі). Прычынна-выніковыя сувязі паміж прыняццем курсу на развіццё цяжкай прамысловасці ў БССР і фарміраваннем індустрыяльнага грамадства Першараднай задачай для аднаўлення эканомікі краіны пасля вайны было забеспячэнне рэспублікі сельскагаспадарчай тэхнікай, аднаўленне і будаўніцтва заводаў, гарадоў, аднаўленне энергетыкі і транспартных шляхоў. БССР дасягнула поспехаў у аўтамабільнай прамысловасці, вытворчасці трактароў, камбайнаў, дарожных машын і будаўнічых агрэгатаў. Дзякуючы развіццю цяжкай прамысловасці ў рэспубліцы за першыя пяць пасляваенных гадоў быў дасягнуты даваенны ўзровень, што паказвала на фарміраванне індустрыяльнага грамадства ў БССР. Прычынна-выніковыя сувязі паміж правядзеннем у галіне сельскай гаспадаркі меліярацыі і хімізацыі і іх экалагічнымі наступствамі У 1960-1970-я гг. у БССР праходзіла хімізацыя і меліярацыя сельскай гаспадаркі. Ўнясенне ў глебу хімічных угнаенняў да 1985 годзе павялічылася ў 20 разоў. Празмернае злоўжыванне штучных угнаенняў прывяло да экалагічных праблем. Так 1/3 плошчаў у краіне сталі малаэфектыўнымі для земляробства. Прычынна-выніковыя сувязі паміж развіццём політэхнічнай сярэдняй адукацыі, падрыхтоўкай інжынерных кадраў ва ўстановах вышэйшай адукацыі і станаўленнем індустрыяльнага грамадства ў БССР Пасля заканчэння вайны для аднаўлення эканомікі краіны быў узяты курс на развіццё цяжкай прамысловасці. Для дасягнення гэтай мэты былі неабходныя спецыялісты, таму адкрываліся вышэйшыя і сярэднія ўстановы адукацыі для падрыхтоўкі інжынераў. Яны рыхтавалі спецыялістаў для новых галін прамысловасці, прадпрыемстваў, што адпавядала патрэбам індустрыяльнага грамадства. Прычынна-выніковыя сувязі паміж пераважным развіццём цяжкай прамысловасці і існаваннем дэфіцыту тавараў народнага спажывання У перадваенныя і ваенныя гады прамысловасць БССР была накіравана на развіццё цяжкай прамысловасці для забеспячэння абараназдольнасці Рэспублікі. Таму грошы на развіццё дадзенай галіны канфіскоўваліся з іншых галін, што прывяло да дэфіцыту прадуктаў народнага спажывання, якім надавалася другараднае значэнне. Прычынна-выніковыя сувязі паміж заканчэннем манаполіі Камуністычнай партыі на ўладу і фарміраваннем шматпартыйнасці У 1978 годзе была адменена шосты артыкул Канстытуцыі БССР, у якой замацоўвалася кіруючая роля Камуністычнай партыі. Гэта азначала канчатак аднапартыйнай сістэмы ў Рэспубліцы і магчымасць фарміравання іншых палітычных партый. Пасля прыняцця ў 1990 годзе Закона СССР "Аб грамадскіх аб'яднаннях" у БССР было створана 10 палітычных партый. 6. Даказаць. Дакажыце, што палітыка перабудовы прывяла да альтэрнатыўнасці выбараў у Саветы народных дэпутатаў. Перабудова, для якой характэрныя галоснасць і шматпартыйнасць, спрыяла дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў БССР. А адным з паказчыкаў дэмакратычнай перабудовы з'яўляюцца альтэрнатыўныя выбары. Дакажыце, што ў эканамічным развіцці БССР у другой палове 1960 — х-першай палове 1980 - х гг. пераважаў экстэнсіўны шлях развіцця. Будаваліся новыя прадпрыемствы (Салігорскі калійны камбінат, металургічны завод у Жлобіне), прыцягваліся працоўныя і матэрыяльныя рэсурсы, у сельскай гаспадарцы павялічвалі выкарыстоўваліся новыя пасяўныя плошчы за кошт меліярацыі і асвойванні цаліны. Дакажыце, што урбанізацыя была адной з прыкмет індустрыяльнага развіцця БССР. У Беларусі былі пабудаваны новыя добраўпарадкаваныя гарады: Салігорск, Наваполацк, Светлагорск. З'яўленне новых галін прамысловасці і новых прадпрыемстваў прывяло да павелічэння колькасці гарадскога насельніцтва (1966 г. — 3,3 млн чалавек, 1985 г. — 6,2 млн чал). Дакажыце, што матэрыяльны дабрабыт насельніцтва БССР у 1960-1980-я гг. палепшылася ў параўнанні з пасляваенным перыядам. 2,7 млн. беларусаў палепшылі свае жыллёвыя ўмовы за кошт буйнаблочнага і панэльнага будаўніцтва (хрушчоўкі). З'явіліся новыя гарады: Светлагорск, Наваполацк, Салігорск. З-за паляпшэння якасці аховы здароўя ў БССР павялічылася колькасць насельніцтва (1959 г. — 8 млн чалавек, а ў 1979 г. - 9,5 млн чал) і працягласць жыцця. У 1967 годзе рабочыя былі пераведзены на 5-дзённы працоўны тыдзень. Да матэрыяльнага дабрабыту прывялі таксама павелічэнне заработнай платы, памераў пенсіі і льгот.