Электр же АСТ

Физика кафедрасы
Арнайы салыстырмалылық
теориясының элементтері
Дәріс жоспары
1. Арнайы салыстырмалылық теориясының
элементтері.
2.Эйнштейн постулаттары.
3.Лоренц түрлендірулері.
4.Түрлендірулер инварианттары.
5. Жылдамдықтарды қосудың релятивтік заңы.
6.Импульс
пен
энергияны
релятивтік
түрлендіру
Галилей түрлендіруі
x  x  ut
y  y
z  z
t  t
dx dx

u
dt dt
– К жүйеде
 x  x  u
 y   y
    u
z  z
-классикалық
жылдамдықтарды қосу
ережесі
d d  du


dt
dt dt
u  const
a  a
du
0
dt
F  ma
F  F
Галилейдің салыстырмалы
принциптері
1.Механикалық заңдар барлық инерциялық
жүйелерде бірдей өтеді. Бүл жүйелер
өзара инвариантты(бірдей) болады.
2.Барлық инерциялық санақ жүйесінде
механика заңдарын тұжырымдау бірдей
орындалады.
Жарық жылдамдығын өлшеу
Релятивтік теория.
Эйнштейн постулаттары
1.Табиғаттың заңдары барлық инерцилы
жүйелерде бірдей өтеді.
2. Вакуумдағы жарық жылдамдығы жарық
көзінің немесе бақылаушының қозғалыс
жылдамдығына тәуедлі емес. Ол барлық
инерциялы жүйелерде бірдей болады.
Лоренц түрлендіруі
K ( x, y , z , t )
K ( x, y, z , t )
  const
x  ct
x  ct 
x  x  c(t   t )
x  x
t  t
K  K
x  t
x 
1

2
c
2
K  K
x
x   t 
1

2
c
2
y  y
t 
z  z
t  x / c
1

2
c
2
2
t 
t    x / c
1

2
c
2
2
Лоренц түрлендіруінің салдары
К
жүйесі
К'
  t2  t1
 

жүйесі
   t 2  t1
t1 

1 2
c
t1  x / c 2
1
2
t 2 
2
c2
t 2  x / c
1

2
c
2
2
 c
  
 
   1 

1

2
c
2

2
c
2
K U
K  U 
K  K
u 
u 
1  u 2
c
K  K
u  
u


u
1
2
c
Жылдамдықтарды қосудың
релятивистік заңы
u  u  
u  c
c 
c 
c 
u


c
c 
1  c 2 1  
c
c
c
uc
Релятивтік динамиканың заңдары
 c
m
m0
1
p  m
p

2
c
2
m0
1

2
c
2
E0  mc
E
2
m0 c
1
– тыныштық энергиясы
2

2
c2




1

2
Ek  mc 
 1
2
 1 



2
c

