am oat binosi tarzida qishloq davolash muassalari hududini landshaft loyihalash mavzusini olib qaraylik. Davolash muassasalarining hududlarini ko'kalam zorlashtirish davolanuvchilaming sog‘lig‘ini tiklashni va dam olishini ham da atrofdagi ko‘chalardan kelayotgan transport shovqini ham da changto ‘zonlardan saqlashni va ajratishni ta ’minlashi zarur. Shifoxonalar egallab turgan hududning 70—80 % ko ‘kalamzorlashtirilishi zarur. K o'kalam zorlam ing deyarli barcha qismlarida soya-salqin ta ’m inlanishi kerak. K o‘kalam zor hududlar ochiq va yopiq yashil may­ donlar tizimini yaratishi zarur (9.1.1-rasm). A w alam bor shifoxona hududining chegarasi bo ‘ylab himoya maqsadida 2—3 qator keng va tig‘iz shoxli daraxtlardan tuzilgan yashil tasma shakllantirilishi kerak. Yashil tasmaning ichki tarafidan unga yonm a-yon tarzda, o d atda kuzalm aydigan baland tig ‘iz o ‘suvchi butalar ekilishi kerakki, ular hududni himoyalashi bilan birga ichki muhit manzarasini yaxshilaydi. Shifoxona hududidagi ichki piyoda yo‘laklar soya beruvchi daraxtlar bilan, binolarga kirish qismlari esa tashqi shovqin, chang va gazlardan him oyalanish maqsadida tirik yashil to ‘siqlar bilan ko‘kalamlashtiriladi. Shifoxonaning infeksion bo‘limi hududini boshqa davolash b o ‘limlaridan, x o ‘ja lik zonasini esa b arch a b o ‘lim la rd a n yashil o 'sim lik la r yordamida ajratish zarur. Ichki muhitni ko‘kalamzorlashtirishda soliter, guruhlar, parter va kurtinalar kabi tabiiy landshaft kompozitsiyalarini qo‘llash va 317 yaratish bemorlar uchun katta estetik va ruhiy ahamiyat kashf etadi. Shifoxonalar bosh korpuslarining oldilarida soya tushuvchi dam olish joylari va manzaraviy ochiq landshaftli ko'kalamzor maydon (parter va gulzorlar, faworalar) tashkillashtirilishi zarur. Bemorlarni ko'rgani kelganlar uchun chirmashib o'suvchi o'simliklar — lianalar bilan o 'ralg an voishlar o 'rn a tish ham yaxshi sam ara beradi. Shifoxona hududidagi ko'kalam lar ko'proq xvoy tipidagi, havo tarkibini fitonsid va io n lar bilan boyituvchi, xu sh b o 'y hidli navlarning tanlanishi maqsadga muvofiq. Shifoxona palatalarining shimol va shimoliy sharq tomonlaridan daraxt hamda butalami binolarga yaqin ekmaslik zarur. Bu joylarga yaxshisi maysazor, butalardan ishlangan guruhlar va ko‘p yillik gulzorlarni shakllantirish kerak. Janub va janubiy-g‘arb tom onlardan esa aksincha, binolami quyoshning issiq oftobidan, palatalam ing yozda haddan ziyod isib ketishidan saqlash maqsadida derazalar oldi soyalashtiriladi. Bino devoridan 5—6 metr masofaga quyuq soya beruvchi va baland o'suvchi daraxtlar (lipa, klyon, topol kabilar) ekiladi. Shifoxona hududida bemorlaming tinch dam olishi va ochiq havoda sayr qilishi uchun alohida y o iak lar va maydonlar yaratilishi kerak. Bu yo iak lar bo'ylab ochiq, quyoshli va soyali joylar tashkil etish maqsadga muvofiq. Y oiaklar bo'ylab daraxtlar va butalardan ekilgan erkin o'suvchi peyzajli guruhlarning yaratilgani m a’quldir. Shifoxonalarda bemorlarda allergiya qo'zg'atuvchi o'simliklami ekish man etiladi (masalan, tol va leshinalarning ayol navlari). Shifoxona bosh binosi darvozasi va davolash korpuslarining kirish oldiga parter tipidagi yoki modullashtirilgan gulzorlar tashkil etish maqsadga muvofiq. Gulzorlardagi gullarning rangi tinchlantiruvchi va yumshoq tonlarda boigani m a’qul. Dam olish joylari oldiga esa hidi xushbo'y gullar (rezeda, mattiola, xushbo'y tabak) ekilishi zarur. Xvoy tipidagi daraxt va butalar shifoxona hududini nafaqat yozda, balki qish faslida ham yaxshi bezaydi. Palatalar derazalari oldiga sibir dereni va uning turli shakllarini ekish mumkin. Uning yorqin qizg'ich barglari qishgi peyzajlarga o'ziga xos tus berishi bilan ajralib turadi.