5-ilova “O’qituvchi nutqi madaniyati” fanidan TEST SAVOLLARI № 1. Test savoli Nutq madaniyati fanining tekshirish ob’ektiga nimalar kiradi? A Kishilar nutqidagi nuqsonlar, xatoliklar 2. Nutq madaniyatining nazariy asoslari qayerda yaratilgan? Nutq madaniyati masalalari qamrab olingan «Ritorika» asarining muallifi kim? Ham so’z elga o’limdan najot, Ham so’z ila topib o’lik tanhayot (Navoiy) Ushbu misralardagi «so’z» atamasi qaysi ma’noda qo’llangan? «til muncha sharaf bila nutqning olatidir va ham nutqdurki, agar nopisand zohir bo’lsa,boshning ofatidir». Ushbu hikmatli so’z muallifini aniqlang. Ugush so’zlama so’z biror so’zla oz, tuman so’z tugunin bu bir so’zla yoz. YUsuf Xos Xojib ijodiga xos bu misralarda nutq odobining qaysi ko’rinishi o’z ifodasini topgan? Qaysi javobda Mark Fabiy Kvintilianning asari berilgan? «Agar so’zni va ilmni yaxshi bilsang ham, hech bir so’zni bo’zma, to’g’ri tarifla, so’zni bir xil gapir». Nutq odobidan saboq beruvchi bu fikrlar kimning qalamiga mansub? A. Navoiyning qaysi asarida til va nutq, nutq odobi haqida atroflicha so’z yuritilgan? Navoiy ijodiga xos qaysi hikmatli so’zda yaxshi so’zlashning san’at ekanligi o’z ifodasini topgan? *Qadimgi Gresiya va Rimda Demosfen «Mahbub ul-kulub» asarining nechanchi bobi voizlikka bag’ishlangan? 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. V So’zlarning qaysi turkumga oidligi, qanday grammatik kategoriyalarga egaligi O’rta Osiyoda S *Nutqning til qurilishi, adabiy til me’yorlari, nutqning kommunikativ sifatlari Hindistonda D So’zning qanday morfologik tuzilishga ega ekanligi Siseron *Aristotel Kvintilian Nutq ma’nosida Til ma’nosida O’z ma’nosida *Til va nutq ma’nosida Kaykovus *A. Navoiy Aristotel Forobiy O’ylab gapirish Jim qolish *Kam gapirish O’rinli gapirish «Ritorika» «Notiq» «Notiq haqida» *«Notiq» bilimi haqida Navoiy *Kaykovus Aristotel Beruniy *«Mahbub ul-qulub» «Xamsa» «Lison ut-tayr» «Xazoyin ul-maoniy» *Erdin so’z hunar, enchidin bo’z hunar Xiradmand chin so’zdin o’zga demas, vale bari chin ham deguluk emas Bir deganni ikki demak xush emas, so’z chu takror topti dilkash emas. 10-bobi 12-bobi 20-bobi Har kimki chuqur so’z elga izhor aylar, har nechaki ag’yor durur yor aylar *24-bobi Xitoyda 12. 13. 14. 15. «Erdam boshi til» maqoli qaysi yozma yodgorlikda keltirilgan? Norma deganda nima tushuniladi? «Norma – bu til birikmalarini o’zaro yaxshi tushunish zarurati tufayli undan foydalanadigan xalq tomonidan yaratilgan, tilqurilishining amalda bo’lgan xususiyatidir». Ushbu fikrlar muallifini aniqlang Norma (me’yor) davriy xarakatga ega deganda nima tushuniladi? 16. Adabiy tilning yashash shartlaridan biri nima? 17. Tip birlirklari-ning og’zaki nutq jarayonida adabiy til me’yoriga muvofiq kelishi deganda qaysi me’yor tushuniladi? «Bu norma til vakillari tomonidan ongli ravishda kelishilgan xolda yuzaga keltiriladi». Ushbu ta’rifda tilning qaysi me’yori o’z ifodasini topgan? Talaffuz me’yorida kamchiliklarning ko’pligi sababi qaysi javobda berilgan? 18. 19. 20. Qaysi gap tarkibidagi so’zlarning yozilishida imloviy me’yor buzilgan? 21. Quyidagilardan qaysi biri og’zaki nutqning ko’rinishlari sifatida olish mumkin? 1. Kundalik so’zlashuv nutqi. 2. Targ’ibotlar (notiklik) nutqi. 3. Radio va televidenie nutqi. 4. Sahna nutqi «Norma hodisasi tilning barcha yashash shakllari uchun xosdir» degan fikr kim tomonidan aytilgan? Qaratqich va tushum kelishigi 22. 23. «Qutadg’u bilik» «Mahbubul-qulub» *«Devonu lug’atit turk» «Hibat ul-haqoyiq» *Til unsurlarining xalq o’rtasida ko’pchilikka ma’qul bo’lgan variantini qo’llash B. N. Golovin Adabiy tilda so’zlash Imlo qoidalariga amal qilish Xatosiz yozish *V.A. Iskovich S. I. Ojegov L. I. Skvorsov Normani o’zgarmasligni *Normaning jamiyat hayotiga bog’liq ravishda o’zgarib turishi Ilmiy asakrlarning borligi Normaning umumiy va xususiy ko’rinishlari borligi uchun SHevalarning mavjudligi Norma deganda adabiy norma tushunilgani uchun Lug’aviy me’yor Semantik me’yor Imloviy me’yor So’z yasash me’yori Leksik-semantik me’yor Uslubiy me’yor *Imloviy me’yor SHevaning ta’siri va barchaning og’zaki normalarni bir xilda egallamaganligi Bugunoq ishga kirishing O’zlashgan so’zlar talaffuzini yaxshi o’zlashtira olmaslik Keksa va yosh avlod nutqida farqlarning mavjudligi *A, V va S javoblar Nutq ko’pqirrali xususiyatga egadir *1, 2 Sizda o’tkazilgan anjumandan yaxshi tassurotlar qoldimi? 2, 3 1, 2, 3, 4 *Oddiy so’zlashuv nutqining til bazasini adabiy til tashkil etmaydi 2, 3, 4 *V. A. Iskovich L. I. Skvorsov S. I. Ojegov B. N. Golovin So’z yasalish me’yori Leksik-semantik me’yor *Grammatik me’yor Punktuasion me’yor YOzuvchi va shoirni borligi *Talaffuz me’yori *Norma mavjudligi 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. qushimchalarining, orttirma nisbat shakli yasovchi –kaz va -qaz qo’shimchalarining farqlamay qo’llanishi qaysi adabiy normaning buzilishiga sabab bo’ladi? Lug’aviy me’yorga qaysi qatorda to’g’ri ta’rif berilgan? Adabiy tilning lug’aviy normasi nimada o’z ifodasini topadi? Semantik uslubiy norma (ma’no normasi) nimalarda o’z ifodasini topadi? Semantik uslubiy normaga xos xususiyat qaysi javobda to’g’ri aks ettirilgan? So’z shakllari, qo’shimchalar, so’z birikmalari va gaplarga xos bo’lgan me’yorlar Ilmiy adabiyotlarda 6ta unli va 24ta undoshning mavjudligi Imlo lug’atlarida Ensiklopedik lug’atlarida So’z shakllari, qushimchalar, so’z birikmalari va gaplarga xos bo’lgan me’yorlar Umumxalq tilida mavjud bo’lgan so’z variantlaridan eng ma’qulini tanlash imkoniyati Ixtiyoriydir *Ko’p ma’noli so’z ma’nolarining qaysi biri hozirgi adabiy til uchun norma ekanligi *Opangdan mujda keldimi? So’zning o’zi qo’llanayotganvoqelikka mos kelishi Imlo lug’atlarida Til birikmalarining og’zaki nutq jarayonida adabiy til normasiga muvofiq kelishi O’zbek tilining morfem lug’atida Maktab darsliklarida *Izohni lug’atlarda, ikki tillik va atama lug’atlarida 6ta unli va 24ta undosh tovushning mavjudligi Adabiy til normasiga amal qilish shu tilda so’zlashuvchi va yozuvchilar uchun ... Qaysi qatordagi gapda semantik uslubiy norma bo’zilgan? Nutqning to’g’riligi deganda nima tushuniladi? *Majburiydir *Nutqning adabiy til me’yorlariga mos kelishi Yig’ilishga uch inson kelmadi Adabiy tilga yot bo’lgan unsurlardan xoli bo’lishi So’z tarptibiga e’tiborsizlik nutqning qaysi aloqaviy sifati buzilishiga olib keladi? Grammatik normalarga amal qilish deganda nima tushuniladi? Nutqning aniqligi *Nutqning mantiqiyligi Nutqning tozaligi Nutqda bayon etilayotgan fikrning qismlari va alohida fikrlarning o’zaro munosabati Nutqning to’g’riligi Gap tuzish qoidalaridan foydalanishga amal qilish Ega va kesim mosligiga amal qilish *A, V va S javoblar to’g’ri Voqelikning va uning tildagi ifodasi bo’lgan so’z o’rtasidagi o’zaro moslik deganda nutqning qaysi sifati tushuniladi? Sinonimik qatordagi so’zlarni farqlamasdan ishlatish nutqning qaysi sifatini buzadi? Bo’yi mendan kattaroq, o’zi sap-sariq. Ushbu misolda nutqning qaysi fazilati bo’zilgan? Gaplarning qaysi birida nutqning mantiqiylik Nutqning to’g’riligi O’zak va qushimchalar o’rtasidagi bog’lanishining tabiiyligiga amal qilish Nutqning mantiqiyligi *Nutqning aniqligi Nutqning ta’sirchanligi Nutqning tozaligi Nutqning mantiqiyligi *Nutqning aniqligi Nutqning to’g’riligi *Nutqning aniqligi Nutqning ifodaligi Nutqning o’rinligi Nutqning mantiqiyligi *Kattalar qancha ishlasa, Ko’pgina turli masalalarni Ishchanlik to’rga tortar, O’zbekiston Qonunlariga Bolalar bugun kelishdi Majburiy emas *Tilning yashash va amal qilish imkoniyatlaridan kelib chiqib, so’z tanlash imkoniyatlari *Ensiklopedik lug’atlar Vaziyatga qarab majburiy yoki majburiy emas V va S javoblar sifati buzilgan? 37. 38. 39. So’zlashuv nutqida va badiy nutqda kanselyarizmlardan foydalanish nutqning qaysi sifatini bo’zadi? Nutqning sofligini buzadigan til usurlari qaysi javobda berilgan? Qaysi gap tarkibida varvarizmlar qo’llangan? bolalar ham shuncha ishlardi Nutqning to’g’riligi Sut ko’r qilgur haromi Gitler oqpadar farzandning qadrini qayerdan bilsin? Mana shu zayavleniyaga podpis qo’yib berarkansiz Ayrim kishilar demak, xo’sh kabi so’zlarni qaytaraverishga o’rganib qolganlar *Sen bizga xiyonat qilding, it uvli! Nutqning mantiqiy bo’lishini Nutqning adabiy til qoidalariga mos bo’lishini Nutqning adabiy til me’yorlariga muvofiq kelishidir Muloyim, yoqimli, odobli so’zlashdir *A va S javoblar to’g’ri *So’zlashuv uslubiga Rasmiy ish qog’ozlari uslubiga Ilmiy uslubga Rasmiy ish qog’ozlari uslubi *Ilmiy uslub Badiiy uslub So’zlashuv uslubi *Nutqning aniqligi Nutqning mantiqiyligi Nutqning sofligi Nutqning to’g’riligi *Nutqning to’g’riligi Nutqning aniqligi Nutqning sofligi Nutqning ifodaliligi Nutqning ifodaliligi Nutqning sofligi *Nutqning o’rinligi Nutqning mantiqiyligi Takabburlik insondagi engxunuk xislatdir 41. Nutqning ifodaliligi nimani ta’minlaydi? 42. Nutq odobi deganda nima tushuniladi? 43. Nutqning elliptik xarakterga egaligi, ya’ni bayonotning ma’lum qismi nutqda qoldirilib ketishi qaysi uslubga xos? Nutqning aniqligi, dalil va ma’lumotlarga boyligi, qisqa va lo’nda ifodalanilishi, ta’rif va qoidalarining keng qo’llanilishi qaysi uslubuchun xos? G’ururga berilma, o’yla, ey daho, Vohidi mutlaqda adabiylik jo. Ushbu misralarda nutqning qaysi sifati bo’zilgan? Ishchi peshona terisi-la keltirgan masalliqda, uch milliard ongli jonni ko’zlagan yaxshilikda (R. Parfi). Ushbu she’riy parchada nutqning qaysi sifati buzilganligini aniqlang. Nutqning ma’lum bir voqea-hodisaga, aloqaning maqsadi va sharoitga moslab tuzilishi qaysi kommunikativ sifatga mos keladi? *Nutqning tinglovchi tomonidan yaxshi qabul qilinishini Aytilishi zarur bo’lgan xabarni tinglovchi ko’ngliga mos, adabiy normadagi ifodalar bilan etkazishdir Badiiy uslubga 46. 47. Nutqning ifodaligi to’la-to’kis amal qilish fuqarolik burchimizdir *Nutqning tozaligi (sofligi) *A va V javoblar to’g’ri Qaysi gap tarkibida vulgarizmlar qo’llanganini aniqlang. 45. yalqovlik – go’rga Tilning tasviriy vositalari Dialektizmlar, Jargonlar, kanselyarizmlar varvarizmlar, vulgarizmlar *So’kib – net, -dedi, kema YOshulli saning qizing durrak, poshul (Muqimiy) bunda gatirilmagan (Mirmuhsin) 40. 44. bevosita vaqtida hal qilishga to’g’ri keladi Nutqning aniqligi Eh, onajonim! Nega tug’ilishimni istamayapsiz? Nutqning sof bo’lishini 48. 49. 50. 51. Tilning tasviriy vositalaridan foydalanish uning qaysi sifatini ta’minlaydi? Og’zaki nutq texnikasini ta’minlovchi vositalarga qaysilar kiradi? Nutq madaniyati asoslari fanining asosiy tayanchi qaysi fan deb o’ylaysiz? Nutq madaniyati fani qaysi fanlar bilan bog’liq xolda ish olib boradi? Nutqning sofligi Nutqning aniqligi *Nutqning ifodaliligi Nutqning o’rinliligi *Nafasdan foydalanish, tovush tembrlarini yaxshilash, diksiyaga e’tibor berish, ohang kabilar Ruhshunoslik Tilning tasviriy vositalari Tovushlar, so’zlar va gaplar CHidamlilik, ixchamlik, moslashuvchanlik Estetika Adabiyotshunoslik Matematika, fizika Umumiy biologiya, falsafa *Hozirgi o’zbek adabiy tilning grammatikasi Geometriya, biologiya, fizika ximiya 52. Quyidagi fikrlarning qaysi biri xato? Har bir davr adabiy tilning o’z normalari bo’ladi *Mantiq, ruhshunosli, estetika, hozirgi o’zbek adabiy tili, badiiy adabiyot Adabiy norma (me’yor) o’zgarmasdir 53. Adabiy til uchun begona unsurlari bo’lmagan, axloq normalari tan olmaydigan so’zlardan xoli bo’lgan nutq ... Nutqda bayon etilgan fikrning qismlari va alohida fikrlarning o’zaro mutanosibligi ... deb yuritiladi (?) Nutqda aks etgan mavjudlikning narsalar, hodisalar doirasi bilan nutq mazmunining munosabatida ko’rinadigan aniqlik turi qaysi? Gaplar orasida mantiqiylikning buzilishiga sabablar qaysi javobda berilgan? *Sof nutq deyiladi Nutqning aniqligi deyiladi Ifodalilik 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. Til va nutq bir-biriga bog’liq bo’lmagan hodisalardir To’g’ri nutq deb ataladi deyiladi *V va S javoblar to’g’ri Aniqlik *Mantiqiylik O’rinlilik Voqea aniqligi Narsa aniqligi Hodisa aniqligi * Tushuncha aniqligi Gaplarni bir-biriga bog’lashda yuz bergan xatolar Bir fikrdan boshqasiga o’tishda yuz beradigan xatolar *Barcha javoblar to’g’ri Mantiqiylikni ta’minlash nechta shartga asoslangan? Aniq nutq yaratish so’zlovchidan nimalarni o’rganishni talab etadi? 3 ta *5 ta Matnni abzaslarga bo’lishdagi va sintaktik qurilmalarni tanlashdagi xatolar 4 ta Tilning sinonimlik imkoniyatlarini bilish va sinonimik qatorlardan kerakli variantini ajratib qo’llash Nutqda ishlatiladigan so’zning anglatganma’nolarini har tomonlama bilish, paronimlarni bilish *Barcha javoblar to’g’ri Tilshunos olim B. N. Golovin ifodalikka erishishning necha shartini ko’rsatadi? Yaxlit bir sistema asosida tuzilgan, fikrlar rivoji 2 ta *7 ta So’zning ko’p ma’noligiga e’tibor berish, eskirgan, dialektal so’zlarning ma’nolarini yaxshi anglagan holda nutqqa kiritish 3 ta Mantiqiylik *Aniqlik To’g’rilik Ifodalilik Mantiqiylik deyiladi 2 ta 5 ta 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. izchil bo’lgan, har bir so’z, ibora aniq maqsadga muvofiq ravishda ishlatiladigan nutq deganda nutqning qaysi sifati tushuniladi? «Na tashkilotchilik, na rahbarlik, na bilimdonlik qobiliyati bo’lmagan kishi birdaniga kimning nazariga tushdi». Ushbu gapda nutqning qaysi sifati buzilgan? «Ey farzand, so’zning yuz va orqa tomonini bilgil, ularga rioya qilgil, so’zlaganda ma’noli gapir, bu notiqlikning alomatidir». Ushbu fikr muallifi kim va jumla nutqning qaysi sifati bilan bog’liq? Nutq to’g’ri bo’lishi uchun qanday me’yorga qattiq amal qilishi shart? Mantiqiiylikni taminlashning asosiy lingvistik sharti – bu ... Quyidagi me’yorlardan qaysi biri o’zgaruvchi me’yor hisoblanadi? Ferma jonkuyarlari olti oylik davlatga sut sotish rejalarini muddatidan oldin bajaradilar. Berilgan gapda nutqning qaysi aloqaviy sifati buzilgan? «So’zning onasi – quloq, suvning onasi – buloq» maqolida nutq odobini qaysi ko’rinishi aks etgan? Talaffuz me’yori qaysi holatlarda buziladi? Xususiy me’yorlar orasida biz uchun eng muhimi qaysi me’yor hisoblanadi? Nutq madaniyati muammolari bilan shug’ullanish dastlab qayerda o’rtaga qo’yilgan edi «Ko’p demak so’zga mag’rurlik va ko’p emak nafsga ma’murlik». Ushbu fikrlar muallifi kim O’zbek tili nutq madaniyatiga bag’ishlangan birinchi ilmiy konferensiya qachon bo’lib o’tgan? Archish va artish so’zlarini farqlamay ishlatish Nutqning to’g’riligi *Nutqning aniqligi Nutqning mantiqiyligi Nutqning ifodaliligi A. Navoiy, nutqning aniqligi Kaykovus, nutqning to’g’riligi Beruniy, nutqning mantiqiyligi *Kaykovus, nutqning aniqligi *Urg’u va grammatik me’yorga *Leksik-semantik va sintaktik normaga amal qilishdir Fonetik me’yor Lug’aviy me’yorga Fonetik va imloviy normaga amal qilishdir Imloviy va lug’aviy me’yorga Leksik va imloviy normaga amal qilishdir Leksik va semantik me’yorga Imloviy va so’z yasalish normasiga amal qilishdir *Lug’aviy me’yor Grammatik me’yor Semantik me’yor Aniqlik To’g’rilik Ifodalilik *Mantiqiylik O’rinli so’zlash Kam so’zlash *Tinglay bilish O’ylab gapirish Jargonlarni qo’llash tufayli SHevaning ta’siri va nutqqa etiborsizlik tufayli *V va S javoblar to’g’ri *Adabiy til me’yori O’zlashgan so’zlar talaffuzini yaxshi bilmaslik tufayli Jargon va argolar me’yori SHeva va lahjalar me’yori Vulgarizmlar me’yori Rimda *YUnonistonda Praga lingvistik to’garagida 1969 yil Toshkentda Kaykovus *A. Navoiy YUsuf xos hojib A. YUgankiy 1960 yil 1965 yil 1989 yil 1969 yil Nutqning sofligi *Nutqning aniqligi Nutqning mantiqiyligi Nutqning ifodaliligi 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. nutqning qaysi sifatini buzadi? Aniqlikning ikki turi bor. Ular qaysilar? So’zning hammaga tushunarli ma’nosi bilan nutqda anglatgan ma’nosining mos kelishi ... deyiladi Tilning sinonimlik imkoniyatlarining, ko’p manoli, omonim, paronim so’zlarni yaxshi bilishni qaysi kommunikativ sifat talab etadi? So’z tartibiga e’tiborsizliknutqning qaysi sifatiga salbiy ta’sir ko’rsatadi? Nutq madaniyati fani o’z xususiyatlariga ko’ra qaysi fanga yaqin turadi? Nutq madaniyati fani tilshunoslikning qaysi tarmoqlari bilan bog’liq? «Sen shunday so’zlaginki, seni har bir kishi tushuna olsin» degan fikr muallifini aniqlang Nutqning nasr va nazmga bo’linishini ko’rsatgan, nutq tuzishda shakl va mazmun birligiga, nahv (grammatika), mantiq va aruz fanlarihamkorligidan foydalanish zarurligiga e’tibor qaratgan qomusiy olim kim edi? Quyidagi asarlarning qaysi birida nutq masalasiga e’tibor qaratilgan? Beruniy inson nutqidagi rost va yolg’onni ajratish vazifasini (mezon vazifasini) bajaradigan fan deb qaysi fanni ko’rsatadi? Grammatika va mantiq fanlarning nutq tuzishdagi ahamiyatini Beruniy kabi ta’kidlab o’tgan vatandoshimiz kim edi? «So’zni o’z joyida so’zla, joyida aytilmagan so’z, agar ul yaxshi so’z bo’lsa ham yomon ko’rinadi». Kaykovusning bu fikrlarida nutq odobining qaysi ko’rinishi o’z ifodasini topgan? Davrning ijtimoiy-siyosiy dolzarb masalalarini jo’shqinlik bilan aks ettiruvchi uslub qanday uslub sanaladi? Quyidagi fikrlarni qaysi biri to’g’ri? Og’zaki va yozma aniqlik Nutqning sofligi *Tushuncha aniqligi va narsa aniqligi Nutqning ifodaliligi Nutqning ifodaliligi *Nutqning aniqligi Nutqning o’rinliligi Nutqning ta’sirchanligi *Nutqning mantiqiyligiga Nutqning aniqligiga Nutqning ta’sirchanligiga Nutqning ifodaliliga Ruhshunoslik Pedagogika Filosofiya Leksikologiya, fonetika Morfologiya va sintaksis *Uslubshunoslik (stilistika) Leksikologiya, uslubiyat Aristotel Demosfen *Kvintilian *Barcha tarmoqlar bilan aloqador Siseron M. Qoshg’ariy Abu Ali ibn Sino YUsuf Xos Hojib *Beruniy *Beruniyning «Geodeziya» asarida Geometriya Navoiyning «Xiloliya» qasidasida Falsafa Beruniyning «Hindiston» asarida *Mantiq Ibn sinoning «Tib ilmi» asarida Aruz Ibn Sino *Abu Nasr Forobiy Al-Xorazmiy M. Qoshg’ariy CHiroyli va mazmunli so’zlash Kam gapirish *O’rinli gapirish Tinglay bilish Ilmiy uslub Rasmiy-idoraviy uslub Badiiy uslub *Publistik uslub Adabiy til faqat badiiy uslub uchun xos Adabiy norma og’zaki ko’rinishga ega emas Belgilangan aniqlik va belgilanmagan aniqlik Nutqning to’g’riligi Aniqlik va noaniqlik *Adabiy norma o’z Norma o’zgarmas holicha (stixiyali ravishda) hodisadir *Nutqning aniqligi 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. Kelishik va egalik normalarini bilmaslik nutqning qaysi sifatini buzadi? Nutqda varvarizmlar qo’llanishi ... buzadi. Tushurib qoldirilgan so’z birikmasini aniqlang Tilni, uning tasviriy vositalarini yaxshi bilish, nutqiy malaka ustida tinimsiz ishlash nutqning qaysi sifatini ta’minlovchi shart hisoblanadi? SHaxs va hodisalarning yaxshi xususiyatlarini ko’rsatishga, maqtashga qaratilgan nutq ... «Jismning harakati to’liq takrorlanadigan eng kichik vaqt oralig’i tebranishlar davri deyiladi». Ushbu jumla qaysi uslubga xos? Ko’p ma’noli so’z ma’nolarining qaysi biri hozirgi adabiy til uchun norma ekanligini belgilovchi norma qaysi O’zbeklar nutqini qardosh tillardan ajratib turuvchi me’yor qanday me’yor deyiladi? Bir deganni ikki demak xush emas, So’z chu takror topti dilkash emas. (A. Navoiy). Ushbu misralarda nutq odobining qaysi kurinishi o’z ifodasini topgan? Qorong’u kecha. Yigit va qiz suhbatlashmoqda. Yigit qizning ko’zlariga termilib turar edi. Ushbu matnda nutqning qaysi sifati buzilgan deb o’ylaysiz? Dalalarda paxta ham gullab qoldi. Bu gapda nutqning qaysi sifatiga putur etgan? Bugun sutga qorib qordek oq unni, termilib kelmaydi hatto sindirging. Ushbu she’riy parchada nutqning qaysi sifati buzilgan? Navoiy tilimizni she’riyat osmoniga olib chiqdi. Ushbu gapda qaysi so’z noo’rin qo’llangan? Nutqi tildan farqlovchi xususiyatlari qaysi qatorda to’g’ri berilgan? shakllanadi Nutq aniqligi *Nutqning to’g’riligi Nutqning mantiqiyligi Nutqning tozaligi *Nutqning sofligi Nutqning ifodaligini Nutqning aniqligini Nutqning o’rinliligini Aniqlik *Ifodalilik To’g’rilik Ilmiy uslub *Tabrik nutqi Tashviqiy nutq Tanqidiy nutq Dialogik nutq Badiiy uslub *Ilmiy uslub Publisistik uslub Rasmiy-idoraviy uslub Imloviy norma So’z yasash normasi *Lug’aviy norma Semantik-uslubiy norma Lug’aviy me’yor uslubiy me’yor Xususiy me’yor *Umumiy me’yor SHirin so’zlik *Takrorlarga yo’l qo’ymaslik To’g’ri so’zlik Jim qolish Nutqning aniqligi Nutqning tug’riligi *Nutqning mantiqiyligi Nutqning hech qaysi sifati buzilmagan Nutqning to’g’riligiga Nutqning mantiqiyligiga *Nutqning aniqligiga Nutqning ifodaliligiga Nutqning aniqligi Nutqning to’g’riligi Nutqning mantiqiyligi Barcha javob to’g’ri *Tilimizni Olib chiqdi SHe’riyat osmoniga SHe’riyat *Nutqning umri qisqa bo’ladi Nutqning hajmi aniq bo’ladi Nutq umumiy hodisa sanaladi A va V javoblar to’g’ri