Uploaded by izr2009

3-МАЪРУЗА. (З.ИБОДУЛЛАЕВ)

advertisement
3-МАЪРУЗА
ЭКСТРАПИРАМИДАЛ
СИСТЕМА ВА МИЯЧА
Тошкент тиббиёт академияси
неврология кафедраси
Зарифбой Ибодуллаев
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
ЭКСТРАПИРАМИДАЛ СИСТЕМА
1
• Экстрапирамидал система
анатомияси
2
• Экстрапирамидал система
физиологияси
3
• Экстрапирамидал система
патологияси
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
ЭПС нима учун жавоб
беради?
ЭПС – онгсиз тарзда
бажариладиган автоматик
ҳаракатлар учун жавоб
беради.
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Нобел мукофоти
берилмаган
кашфиёт!
У нима эди!
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Машҳур дофамин!
Дофамин
етишмаса
паркинсонизм
ривожланади!
Инсон
ҳаракатларининг
биокимёвий
асосини базал
ядроларда
ишлаб
чиқариладиган
ДОФАМИН
ташкил қилади.
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Дофамин (диоксифениланин) – ўрта миянинг
дофаминергик нейронларида, хусусан қора
моддада (substantia nigra) ва гипоталамуснинг
баъзи ядроларида ишлаб чиқарилади: синтез
босқичлари: фенилаланин→L-тирозин→Lдофа→дофамин.
Дофамин буйрак усти безида ҳам ишлаб
чиқарилади. Бироқ бу дофамин мияга ўта олмайди.
ДОФАМИН НИМА ҚИЛАДИ?
1
• ҲАРАКАТНИ ТАЪМИНЛАЙДИ;
• ДИҚҚАТ ВА ХОТИРАНИ ЯХШИЛАЙДИ;
2
• ҲИССИЁТНИ БОШҚАРАДИ;
• ЎЗЛАШТИРИШНИ ЯХШИЛАЙДИ;
3
• ҲУЛҚ-АТВОРДА ИШТИРОК ЭТАДИ;
• УЙҚУ ЖАРАЁНИНИ ТАЪМИНЛАЙДИ.
ЭПС, таламус, мия устуни –
пўстлоққа бўйсунадиган тизимлар.
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Экстрапирамидал система
қаерда жойлашган?
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Экстрапирамидал
система
Паллидар
система
Стриар
система
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Паллидар система
1) Gl. рallidus
(оқ шар)
2) Substantia nigra
(қора модда)
3) Nucleus ruber
(қизил ядро)
4) Луис танаси
(субталамик ядро)
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Стриар система
1) Думли ядро
(nucl. caudatus)
2) Путамен
(пўстлоқ ядро)
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Қора модда мия оёқчасида
жойлашган
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
ЭПС ПАТОЛОГИЯСИ
1. Паркинсонизм (паллидар система)
2. Гиперкинезлар (стриар система)
Паллидар система зарарланиши
Амимия,
гипомимия
Гипокинезия,
олигокинезия
Монотон нутқ
Микрография
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Паллидар система зарарланиши
Кичик қадамлар
билан юриш
Пропульсия,
латеропульсия,
ретропульсия
“Танга санаш”
симптоми
Пластик
гипертонус
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Стриар система зарарланиши
Блефароспазм
Юз гемиспазми
Миоклониялар
Хорея
Атетоз
Хореатетоз
Тремор
Гемитремор
Гемибаллизм
Мускуллар
гипотонияси
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
МИЯЧА (CEREBELLUM)
1
•Мияча анатомияси
2
•Мияча функциялари
3
•Мияча патологияси
© Z.Ibodullaev. ©www.asab.uz
Бош мия сагитал юзаси
Мия устуни ва мияча
Мияча (cerebellum)
Координация ва мувозанат маркази;
Миянинг орқа чуқурчасида ётади;
Иккита ярим шардан иборат, ўртада
чувалчанг бирлаштириб туради;
Учта оёқчаси бор;
Кулранг модда билан қопланган;
Оқ моддада 4 жуфт ядроси бор;
Мияча ядролари
1. Шарсимон ядролар (n.globosus)
2. Тишсимон ядро (n.dentatus)
3. Пробкасимон ядро
(n.emboliformis)
4.Баргсимон ядро
(n.fastigii)
Мияча, мувозанат ва инсон
танаси топографияси
Мияча оёқчалари
Мияча оёқчалари
Юқори оёқчалар – миячани ўрта
мия (тўрттепалик) билан боғлайди.
Ўрта оёқчалар – миячани кўприк
билан боғлайди (фронтоцеребрал
ва оксипитоцеребрал йўллар);
Пастки оёқчалар – миячани
узунчоқ мия билан боғлайди.
Мияча функцияларини
текшириш усуллари
Миячани текшириш усуллари
Мияча синдромлари
Нистагм
Скандирлашган нутқ
Атаксия (динамик ва статик)
Мушаклар гипотонияси
Интенсион тремор
Маст ҳолатда юриш
Мияча синдромлари
Стюарт-Холмс симптоми
Бабинский асинергияси
Мегалография
Адиодохокинез
Дизметрия
Эътиборингиз учун раҳмат!
Z.Ibodullaev. www.asab.uz
Муаллиф ҳақида
Зарифбой Ибодуллаев – тиббиёт фанлари
доктори, профессор. Тошкент тиббиёт
академиясида ишлайди. Олим 150 дан ошиқ
илмий асарлар муаллифи. Унинг “Асаб
касалликлари” ва “Тиббиёт психологияси”
дарсликлари “Йилнинг энг яхши дарслиги”
совринига сазовор бўлган. Унинг йирик
асарлари “Неврология. Умумий амалиёт
врачлари учун”, “Эпилепсия ва эпилептик
синдромлар”, “Асаб ва руҳият” “Инсульт ва
Кома” номли қўлланмалари чоп қилинган.
Бугунги кунда олим Ўзбекистонда
“Нейропсихология, тиббий психология ва
психосоматик тиббиёт” ни ривожлантириш
устида иш олиб бормоқда.
Download