Мастер-класс Кузьминой Ю.Е., учителя чувашского языка и

Эпиграф:
Тăван çĕршыв чысĕшĕн пуçна ан шелле.
Тăван йăваран хакли нимĕн те çук.
Ваттисен сăмахĕ.
«Тẽнче çапах та хÿхẽм, капăр
Пурнас килет такамăн та.»
Петẽр Хусанкай.
1. Таня амăшне ăçта каясси çинчен пěлтерет?
1.госпитале
2. çěр улми пуçтарма.
3.вăрçа.
2.Çамрăк партизанка фашистсем йышăннă яла мěн тěллевпе пырса кěрет?
1.кěпер сирпěтме.
2. «чěлхе» тытма.
3.пěр вунă нимěçе те пулин пěтерме.
3.Хěр шучěпе мěн вал чи аслă юрату?
1.вырăс хěлě.
2.халăх.
3.уяв.
4.Таня шкулта вěреннě чух кама савса вуланă?
1.Лермонтова.
2.Пушкина.
3.Крылова.
5.Героиньăн шăллě мěн ятлă пулнă?
1.Славик.
2.Шурик
3.Петя.
6.Таньăна нимěçсем хăш уйăхра тытаççě?
1.Ноябрь
2.декабрь
3.январь
•1-3
•2-3
•3–2
•4-2
•5–2
•6-2
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Такан -(158стр)- атă кěлли (таканě)-подкова
Ăçтаха-(158 стр)-çěлен-дракон,змей
Самана (159 стр)-вăхăт,ěмěр-время,эпоха,век,период
пěлěш (160 стр)-палланă çын,,хурăнташ,тăванзнакомый,родственник
Пиллерě (160 стр)-çапăçура çěнтерме ырă сунчě-благословил
Ăраскал (160 стр)-шăпа,телей-судьба,счастье
Катăш пул (162 стр)-тěлěрсе, кăшт канса ил-вздремни,немного поспи
Юп кур (162 стр)-ырă пул,кăмăллă пул-хорошо относиться
Катăрать (162 стр)-урать-приходит в ярость,бушует
Туснă (163 стр)-арканнă-разрушено
Эсрел (163 стр)-шуйттан,усал сывлăш-дьявол,злой дух
Ентрĕк (164 стр)-каç пултти,тěттěм пулнă вăхăт-сумерки
Эшкер (165 стр)-ушкăн-толпа
„Кам –ха вăл Таня“
Петрищево ялĕнче çакса
вĕлернĕ хĕр –партизанка
çинчен телепередачăсенче
тĕрлĕрен ăнлантарни пур.
Нимĕçсем çакса вĕлернĕ
хăйне Таня тенĕ хĕр чăннипе
кам пулнă–ши?
•Таня партизанка çинчен
мĕнле материалсем,хăçан,
ăçта пичетленнине тĕпчесе
паттăр хĕр çинчен
тĕплĕнрех пĕлесси .
1941 çулхи июнěн 22-мěшěнче фашистла Германи çарěсем
Тăван çěршывăмăр çине вăрсăпа тапăнса килеççě.Пěтěм
халăх тăшмана хирĕç Аслă вăрçа çĕкленет. Пирĕн районтан
та 6 пине яхăн çын фронта васкать(вĕсенчен çĕрĕшĕ
хĕрарăм).
1942 çулхи апрель уйăхĕ. П.Хусанкай рядовой пулса фронта
каять. Вăрçа тухса кайиччен вăл «Таня» ятлă лирикăллаэпосла поэмине çырса хума ĕлкĕрет. Фронтра чухне вара
çак поэмăна хăех вырăсла куçарать. Ăна чăвашра питĕ те
юратса вуланă, хăш-пĕр пайĕсем вара халăх юрри пулса
тăнă. Хусанкай поэмăра Мускав хĕрĕн Зоя
Космодемьянскаян паттăрлăхне кăтартаса панă. Автор
поэмăри 18 çулхи хĕр хастарлăхне сăнласа парса вулаканăн
кăмăлне хăпартлантарнă, Тăван сĕршывшăн паттăрла ĕçсем
тума чĕннĕ. Çавăн пекех тата Маргарита Алигер ятлă вырăс
поэчĕ те «Таня» ятлă поэма çырнă. Зоя çинчен çырнă
произведенисене ют çĕршывсенче те вуланă. Вăрçă хыççăн
Зойăн амăшĕ Л.Т. Космодемьянская хайĕн ачисем çинчен
«Повесть о Зое и Шуре» ятлă кĕнеке çырса кăларнă.
П.Хусанкай ăна пурнăçранах илнĕ. Таня ят
Зоя Космодемьянскаян псевдонимĕ пулнă.
Зоя Мускавра пурăннă, шкулта вĕреннĕ.
Вăрçă пуçлансан хăй ирĕкĕпе партизансен
отрядне çырăнса Мускав çывăхĕнче тăракан
нимĕçсемпе паттăрла çапăçма пуçланă.
Пĕррехинче çамрăк партизанка нимĕçсен
аллине лекнĕ. Лешсем ăна тем пек
асаплантараççĕ пулин те нимĕн те ыйтса
пĕлеймен. Урса кайнă фашистсем хĕре
Петрищево ялĕнче çакса вĕлернĕ.
Петрищево ялĕ.
Зойăна çакса вĕлернĕ вырăн.
Фронт хаçачĕ
Легенды Великой
Отечественной. Зоя
Космодемьянская
В самый разгар войны, 27 января 1942 года, в газете "Правда" был напечатан очерк Петра Александровича
Лидова "Таня (http://www smi.ru/sources/296/)
Одновременно с публикацией в "Правде" в "Комсомольской правде" был опубликован материал С. Любимова
"Мы не забудем тебя, Таня". (http://www smi.ru/sources/206/)
Редко какой публикации в СМИ удавалось вызвать такой резонанс, какой вызвали две статьи, вышедшие в 1991
году на страницах газеты "Аргументы и факты" в номерах N38 и N43. (http://www smi.ru/sources/8/)
Елена Сенявская, аспирантка Института Российской истории РАН, выдвинула в своем письме гипотезу о том,
что в деревне Петрищево фашистами была растерзана не Зоя Космодемьянская, а пропавшая во время войны
партизанка Лиля Азолина.
В один и тот же день с интервалом в 10 лет Виктор Кожемяко опубликовал в газете "Правда" две статьи. Первая,
под рубрикой "Факты против домыслов", вышла в свет 29 ноября 1991 года и называлась "Трагедия Зои
Космодемьянской.
Вторая статья Виктора Кожемяко была опубликована в "Правде" 29 и 30 ноября 2001 года под заголовком "Зою
снова казнят".
Свою лепту в выяснение обстоятельств гибели партизанки внесла газета "Гласность". 24 сентября 1997 года в
материале профессора-историка Ивана Осадчего под заголовком "Имя ее и подвиг ее бессмертны" был
опубликован акт, составленный в деревне Петрищево 25 января 1942 года: (http://www smi.ru/sources/123/)
Несколько иначе описаны последние дни Зои Космодемьянской в статье Владислава Монахова под заголовком
"Она стала героиней. Он - предателем", опубликованной в 1999 году на страницах "Парламентской газеты"
(http://www smi.ru/sources/281/)
• Зоя-и, Лиля-и, Таня-и! Сирĕн ырă
ятăр ĕмĕр-ĕмĕр çуталса тăтăр.
Хăрушă вăрçă çулĕсенче эсир
çамрăк пурнăçăра хĕрхенмесĕр
фашистсемпе паттăррăн çапăçнă .
Пирĕн сире манма нимĕнле право
та çук. Эсир пирĕншĕн тÿпери çут
çăлтăр, инçетри маяк.
• Усă курнă литература: http://foto.krav.ru/
http://www.spb-guide.ru/
«Аргументы и факты»
«Правда»
«Парламентская газета»
«Гласность»
«Комсомольская правда».
«Патриот»
Поэмăна вуланăçěемен сирěн умăра тап-таса чунлă, кăвар чěреллě, çутă ěмěтлě, пысăк
шухăшлă вун саккăрти Мускав хěрě тухса тăрать.Унăн тăван амăшě пур, Сентти пек пěчěк
шăллě пур. Хытă юратать вăл вěсене. Вěсенчен те ытларах Тăван çěршывне, хайне пăхса
ÿстернě Мускава юратать
С.Шавли.
«Таня – Тăван çěршыв хěрě» схема тăрăх героиня сăнарне уçса пани (схемăра Таньăн
шухăш-ěмěтне, калаçăвне поэмăри йěркесемпе илсе кăтартмалла).
амăшĕпе
Л.Т. Космодемьянская
Таня
шăллĕпе
командирпа
фашистсемпе
партизансемпе
Зойăпа Шура
Кластер
Таня
Синквэйн
1.Япала ячẽ:
2.Паллă ячẽ:
3.Глагол:
предложени
Таньăн произведенири сăмахпа
тунă порт речě
«Куç тулли тăрать чипер хĕр
Унăн умĕнче….»
«Ун хăмăр куçĕсем таса…»
«Вырăс хĕрĕн сăн-сăпачĕ –
Шухăша яран илем!»
«Яштака, илемлĕ хĕр…»
«Ах, епле хитреччĕ Таня
Пирĕн Таня ун чухне!»
Таня характеристикин анлằ планě:
1.Вằрçằ пуçланиччен- шкулта тằрằшса вěренни,
- комсомола кěни
- каникулта уй-хирте ырми-канми ěçлени, вằй хуни.
2.Хěрачапа амằшěн хушшинчи хутшằнусем- килěштерсе пурằнни
- амằшне пěтěм чун-чěререн юратса хисеплени
- хаклằ çынна хěрхенес туйằма çěнтерме пултарни .
3.Умри тěллеве пурнằçлама тằрашни, хастар чěреллě пулни.
4.Çěршыва чун-чěререн юратни, ун ирěклěхěпе чысěшěн вут-çулằм
ằшне кěме хатěр пулни (Таня шучěпе, çын ирěклě çěршывра кằна
телейлě).
5.Таня тыткằнра:
- хằйне тằшман умěнче хằюллằ та мằн кằмằллằ тытни
- юлташěсене тằшмана сутманни
- тÿсěмлěхě пысằк пулни
- партизанка вилěме хằрамасằр, паттằррằн кěтсе илни
- хằйне телей кÿнě çěршывě ằна манмасса, ялан асра
тытасса шанса тằван çěрěнчен уйрằлни.
6.Таня пирěншěн ырằ тěслěх.
.