АНАТАЦЫІ

АНАТАЦЫІ
да артыкулаў доктара юрыдычных навук, прафесара БДУ Т.І. Доўнар
1. Доўнар, Т.І. Прагрэсіўныя тэндэнцыі ў развіцці старажытнага права
Беларусі / Т.І. Доўнар // Юридический журнал. – 2005. – № 2. – С. 36–41.
На падставе аналізу помнікаў права Вялікага Княства Літоўскага
(агульназемскіх, абласных, валасных і гарадскіх грамат, а таксама Статутаў
1529, 156, 1588 гг. і інш.) выяўляюцца і характарызуюцца асноўныя рысы і
тэндэнцыі ў прававым развіцці дзяржавы.
Довнар, Т.І. Прогрессивные тенденции в развитии древнего права
Беларуси.
На основе анализа памятников права Великого Княжества Литовского
(общеземских, областных, волосных и городских грамот, а также Статутов 1529,
156, 1588 гг. и др.) выявляюцца и харатеризуются основные черты и тенденции в
правовом развитии государства.
Taisa I. Dounar. The progressive tendencies in ancient Belarusian law
development.
According to analysis based on laws of Great Duchy of Lithuania shown and
classified the principal features and tendencies of legal development of the country.
2. Доўнар, Т.І. Ефрасіння Полацкая – хрысціянскі дзяржаўны дзеяч,
асветніца і мысліцель / Т.І. Доўнар // Юстыцыя Беларусі. –2006. – № 11. –
С. 1–2.
Артыкул прысвечаны аднаму з старажытных мысліцеляў і хрысціянскіх
дзяржаўных дзеячоў Беларусі – Ефрасінні Полацкай, яе грамадска-палітычным
поглядам і асветніцкай дзейнасці.
Довнар, Т.И. Ефросинья Полоцкая – христианский государственный
деятель, просветитель и мыслитель.
Статья посвящена одному из древних мыслителей и христианских
государственных деятелей Беларуси – Ефросиньи Полоцкой, ее общественнополитическим взглядам и просветительской деятельности.
Taisa I. Dounar. Euphrasiniaya from the Polatsk – Christian actor, educator
and nationalist.
This article is devoted to one of the most prominent Christian actors and thinkers
of Belarus – Euphrasiniaya from the Polatsk, her political views and educative activity.
3. Доўнар, Т. І. Праблема прававых крыніц Беларусі перыяду Вялікага
княства Літоўскага / Т.І. Доўнар // Сацыяльна-эканамічныя і прававыя
даследаванні. – 2008. – № 2. – С. 86–103.
На падставе аналізу прац навукоўцаў дасавецкага і савецкага перыядаў у
артыкуле надаецца ўвага важнай гісторыка-прававой праблеме крыніц
айчыннага права перыяду Вялікага Княства Літоўскага. Даецца характарыстыка
асноўных і дапаўняльных прававых крыніц на важнейшых этапах прававога
развіцця дзяржавы – прывілейнага і статутнага перыядаў. Звяртаецца ўвага на
пытанне аб шляхах і межах запазычанасці замежнага права.
Довнар, Т.И. Проблема правовых источников Беларуси периода
Великого княжества Литовского.
На основе анализа трудов ученых досоветского и советского периодов в
статье уделено внимание важной историко-правовой проблеме источников
отечественного права периода Великого княжества Литовского. Дается
характеристика основных и дополнительных правовых источников на
важнейших этапах правового развития государства – привилейного и статутного
периодов. Обращается внимание на вопрос о путях и границах заимствования
иностранного права.
Taisa I. Dounar. The problem of Belarusian law sources of Grand Duchy of
Lithuania period.
Work is based on analysis of the results of Grand Duchy of Lithuania legal history
studies provided in pre-soviet and soviet time. Author gives the principal characteristic
of main and accessory law sources of edict and statutory periods of legal history of
GDL. Also article deals with the question of foreign law implementation process in
GDL.
4. Доўнар, Т.І. Другое абвяшчэнне Беларускай ССР / Т.І. Доўнар //
Юстыцыя Беларусі. – 2010. – № 12. – С. 70–71.
Артыкул прысвечаны складанай навуковай праблеме – працэсу станаўлення
беларускай савецкай дзяржаўнасці напачатку ХХ ст. Адзначаецца, што
нягледзячы на абвяшчэнне Маніфестам урада ад 1 студзеня 1919 г. Беларускай
ССР, у канцы лютага 1919 г. рашэннем ЦК РКП(б) аб’ядноўваюцца Беларуская і
Літоўская савецкія рэспублікі ў адзіную Літоўска-Беларускую ССР. Менавіта з
распадам апошняй Дэкларацыяй ад 31 ліпеня 1920 г. узнаўляецца Беларуская
ССР. Звяртаецца ўвагу на канстытуцыйны характар Дэкларацыі і праблемныя
пытанні, звязаныя з працэдурай і вынікамі другога абвяшчэння БССР.
Довнар, Т.И. Второе провозглашение Белорусской ССР.
Статья посвящена сложной научной проблеме – процессу становления
белорусской советкой государственности в начале ХХ ст. Отмечается, что
несмотря на провозглашение Манифестом правительства от 1 января 1919 г.
Белорусской ССР, в конце февраля 1919 г. решением ЦК РКП(б) объединяются
Белорусская и Литовская советские республики в единую ЛитовскоБелорусскую ССР. Именно в связи с распадом последней Декларацией от 31
июля 1920 г. восстанавливается Белорусская ССР. Обращается внимание на
конституционный характер Декларации и проблемные вопросы, связанные с
процедурой и результатами повторного провозглашения БССР.
Taisa I. Dounar. The second declaration of Belarusian soviet republic
creation.
Article is devoted to complex scientific problem – process of creation Belarusian
sovereign state in the beginning of XX century. Noticed that despite of creation of
BSSR 1.01.1919, by the end of February, soviet government in Moscow decided to
aggregate Belarus and Lithuania in one state. Exactly after dismissal of this
Belarusian-Lithuanian soviet republic in 1920 BSSR was re-proclaimed. Author pays
attention to legal aspects of this process.
5. Доўнар, Т.І. Вытокі беларускага парламентарызму / Т.І. Доўнар //
Право и демократия : сб. науч. тр. / Редкол.: В.Н. Бибило (гл. ред.) [и др.]. –
Минск : БГУ, 2004. – Вып. 15. – С. 3–13.
На падставе навуковага вызначэння і разумення інстытута парламетарызму
разглядаюцца прычыны і падставы яго ўзнікнення ў Беларусі. Робяцца вывады
аб зараджэнні яго вытокаў ў далёкай старажытнасці і актыўным развіцці ў ХV–
ХVI стагоддзях у перыяд Вялікага Княства Літоўскага.
Довнар, Т.И. Истоки белорусского парламентаризма.
На основе научного определения и понимания института парламентаризма
рассматриваются причины и основания его возникновения в Беларуси. Делается
вывод о зарождении его истоков в далёкой древности и активным развитии в
ХV-ХVI столетиях в период Великого Княжества Литовского.
Taisa I. Dounar. Sources of Belarusian parliamentary.
In this article, based on legal terms and interpretation of parliamentary, analyzing
the causes and ground of its appearance in Belarusian state history. Author makes
conclusion that parliamentary appeared in ancient times on Belarusian territory and
was actively developed in XVI century.
6. Доўнар, Т.І. Гісторыка-прававая навука і ўклад у яе развіццё
прафесара І.А. Юхо // Праблемы гісторыі дзяржавы і права Беларусі :
матэрыялы міжнар. Навук.-практ.канф., прысвечанай 90-годдзю з дня
нараджэння І.А. Юхо, Мінск, 18–19 сак. 2011 г. / рэдкал.: С.А. Балашэнка
(адк.рэд.) [і інш.]. – Мінск : БДУ, 2011. – С. 3–11.
У артыкуле коратка характарызуецца эвалюцыя гісторыка-прававой навукі
Беларусі, уклад шэрага навукоўцаў у яе станаўленне і развіццё. Адзначаны яе
асноўныя дасягненні і недахопы на важнейшых гістарычных этапах у сувязі з
уплывам пэўных прычын і фактараў, а таксама актывізацыя навуковых
даследаванняў у пэўныя гістарычныя перыяды. Асаблівая ўвага нададзена
навуковаму ўкладу доктара юрыдычных навук, прафесара І.А. Юхо ў
актуалізацыю праблем гісторыка-прававой навукі і яе развіццё.
Довнар, Т.И. Историка-правовая наука и вклад в ее развитие
профессора И.А. Юхо.
В статье кратко характеризуется эволюция историко-правовой науки
Беларуси, вклад ряда ученых в ее становление и развитие. Отмечены ее
основные достижения и недостатки на важнейших исторических этапах в связи с
влиянием определенных причин и факторов, а также активизация научных
исследований в определенные исторические периоды. Особое внимание уделено
научному вкладу доктора юридических наук, профессора Белорусского
государственного университета И.А. Юхо в актуализацию проблем историкоправовой науки Беларуси и ее развитие.
Taisa I. Dounar. Legal history and Professor J.A. Jucho contribution to its
development.
In the article briefly described the process of evolution of legal history studies in
Belarus, contribution of different Belarusian scientist to its development, marked the
main stages of its development. Special attention paid to contribution in legal history
studies development made by outstanding Belarusian researcher – Professor J.A.
Jucho.
7. Довнар Т.И. Белорусская государственность и историко-правовая
наука / Т.И. Довнар // «Беларусь-Китай»: сборник научных трудов.
Государство и право. – 2009. – Вып. 5. – С. 7–44.
В статье говорится о возникновении и исторической эволюции белорусской
государственности, а также об особенностях зарождения и развития историкоправовой науки Беларуси на важнейших исторических этапах, ее проблемных
вопросах. Обращено внимание на ряд научных трудов и ученых, внесших
значительный вклад в ее развитие.
Доўнар, Т.І. Беларуская дзяржаўнасць і гісторыка-прававая навука.
У артыкуле гаворыцца аб узнікненні і гістарычнай эвалюцыі беларускай
дзяржаўнасці, а таксама аб асаблівасцях зараджэння і развіцця гісторыкаправавой навукі Беларусі на важнейшых гістарычных этапах, яе праблемных
пытаннях. Звернута ўвага на шэраг навуковых прац і навукоўцаў, якія ўнеслі
значны ўклад у яе развіццё.
Taisa I. Dovnar. Belarusian nationhood and legal history studies.
Article is devoted to history and evolution of Belarusian nationhood and also about
peculiarities of Belarusian legal history studies development, its main stages and its
actual directions of research work. Author paid attention to the most outstanding
Belarusian legal history researchers and their contribution to the science of legal
history of Belarus.
8. Доўнар, Т.І. Характэрныя рысы і асаблівасці прававога развіцця
Беларусі на важнейшых гістарычных этапах / Т.І. Доўнар // Веснік БДУ.
Серыя 111. – 2009. – № 1. – С. 112–122.
У артыкуле разглядаецца гісторыя прававога развіцця Беларусі, пачынаючы з
перыяду старажытных дзяржаў, да сучаснай дзяржаўнасці канца ХХ ст. На
падставе вылучэння важнейшых этапаў эвалюцыі дзяржаўнасці выяўлены
найбольш характэрныя асаблівасці і тэндэнцыі ў развіцці нацыянальнага права.
Довнар, Т.И. Характерные черты и особенности правового развития
Беларуси на важнейших исторических этапах.
В статье рассматривается история правового развития Беларуси, начиная с
периода древнейших государств, до современной государственности конца ХХ в.
На основе выделения важнейших этапов эволюции государственности выявлены
наиболее характерные особенности и тенденции в развитии национального
права.
Taisa I. Dounar. Peculiarities of Legal Development of Belarus of the Most
Important Historical Periods
The article deals with the history of legal development of Belarus during ancient
states till modern state of the end of the XX century. The author reveals peculiarities
and trends in the development of national law, based on the differentiation of the most
important periods of the evolution of state.
9. Доўнар, Т.І. Зараджэнне айчыннай гісторыка-прававой навукі і яе
развіццё ў Беларускім дзяржаўным універсітэце / Т.І. Доўнар // Веснік БДУ.
Серыя 3. Права, 2010. – № 3 . – С. 3–9.
У артыкуле разглядаюцца пытанні станаўлення і развіцця гісторыкаправавой навукі ў Беларусі з пачатку яе зараджэння ў старажытнасці да
сучаснага перыяду. Звяртаецца ўувага на асаблівасці яе развіцця ў БДУ.
Довнар, Т.И. Зарождение отечественной историко-правовой науки и ее
развитие в БГУ.
В статье рассматриваются вопросы становления и развития историкоправовой науки в Беларуси с начала ее зарождения в древности до современного
периода. Обращается внимание на особенности ее развития в БГУ.
Taisa I. Dovnar The Origin of Native History of Law as a Science and its
Development in the Belarusian State University
The article reveals the establishment and development of history of law as a
science of Belarus from its origin in the ancient time till the modern period. The author
emphasizes the features of the development of the science in the BSU.
10. Довнар Т.И. Историко-правовая наука Беларуси: проблемы и
перспективы / Т.І. Доўнар // Право и демократия : сб. науч. тр. / редкол.:
В.Н.Бибило (гл. ред.) [и др.] – Минск : БГУ, 2009. – Вып. 20. – С. 5–31.
В статье рассматриваются проблемные вопросы становления и развития
историко-правовой науки Беларуси, отмечаются ее глубокие исторические
корни, вклад ряда ученых в ее формирование. Автор подчеркивает древность
происхождения белорусской государственности, выделяет ряд важнейших
исторических этапов ее эволюции, на которых наиболее четко проявлялись не
только общие исторические закономерности и тенденции, но и особенности;
отмечает, что периодические трансформации государственно-правовой сферы
требовали развития и совершенствования историко-правовой науки, которой
также были свойственны как общие черты, так и ряд особенностей. В том числе
отмечает, что в силу разных причин многие вопросы длительный период не
подвергались научной разработке или же подавались односторонне и
тенденциозно. Автор затрагивает проблему объективности и независимости
историко-правовой науки, останавливается на ряде факторов и причин,
негативно влиявших на ее развитие (исчезновение с территории Беларуси
обширнейшего исторического документально-правового материала, изменение
названия белорусского народа на протяжении столетий, переплетение его
истории с историей соседних народов и др.), говорит о перспективах развития.
Taisa I. Dovnar History of Law as a Science of Belarus: Problems and
Prospects
The article deals with problem issues concerning the establishment and
development of history of law as a science of Belarus. The historical background of
juridical science and a contribution of scientists to its establishment are discussed. The
author emphasizes the antiquity of origin of Belarusian statehood, highlights the most
important historical periods of Belarusian statehood development, which are
characterized not only by general historical laws and tendencies, but also by some
peculiarities. The author notices that transformations within the state-juridical sphere,
which occurred periodically, required the development and improvement of history of
law as a science, which itself is characterized by some peculiarities. It is also
mentioned that for some reasons a lot of questions have not been raised or considered
one-sidedly and with evidence of a strong bias for a long period of time. The author
deals with the problems of objectivity and independence of history of law, analyses
factors and reasons which negatively influenced its development (disappearance of
historical material and legal documents from Belarus, renaming of Belarusian nation
throughout centuries, close connection of the history of Belarusian nation with that of
neighbouring nations, etc.). Also, further development of history of law as a science is
discussed.