Ümumi fizika kursunun “Molekulyar fizika” bölməsi

Ümumi fizika kursunun “Molekulyar fizika” bölməsi
Fiziklər üçün
İdeal qazın molekulyar–kinetik nəzəriyyəsi. Molekulyar–kinetik nəzəriyyənin əsas
müddəaları. Makroskopik cisimlərdə proseslərin təsvirinə statistik yaxınlaşma. Statistik
qanunauyğunluq. Ideal qaz modeli. Temperatur anlayışı. Istilik tarazlığı. Qazın təzyiqi.
Molekulyar – kinetik nəzəriyyənin əsas tənliyi- Klauzius bərabərliyi. Molekulyar – kinetik
nəzəriyyənin əsas tənliyindən alınan nəticələr. Dalton və Avoqadro tənlikləri. Broun hərəkətinin
nəzəriyyəsi. Molekulların hərəkəti. Toqquşmaların orta sayı. Molekulun sərbəst yolu. Sərbəst
yolun orta uzunluğu. Sərbəst yolun orta uzunluğunun təcrübi yolla təyini. Molekulların sürətinin
təcrübi yolla yəyini (Ştern təcrübəsi). Barometrik düstur. Perren təcrübəsi. Molekulların sürətlərə
görə paylanması. Paylanma funksiyası. Ehtimal. Ehtimal sıxlığı. Molekulların sürət toplananlarına
görə paylanması. Sürətlərin qiymətlərə görə paylanması (Maksvel paylanması). Nisbi sürətlə
ifadə olunan Maksvel paylanması. Maksvel paylanmasının təcrübi təsdiqi. Lammert-Eldric
təcrübələri. Maksvel-Bolsman paylanması.
Termodinamikanın birinci qanunu və onun ideal qaza tətbiqi. Sistem və onun halı.
Tarazlıqlı və tarazlıqsız proseslər. Dönən və dönməyən proseslər. Qazın genişlənməsi və
sıxılması zamanı görülən iş. Daxili enerji. Istilik miqdarı. Termodinamikanın birinci qanunu.
Entalpiya. Istilik tutumu. Sabit həcmdə və sabit təzyiqdə istilik tutumu. Termodinamikanın birinci
qanununun ideal qaza tətbiqi. Ideal qazın istilik tutumu. Ideal qazın istilik tutumunun kvant
nəzəriyyəsi haqqında qısa məlumat. Termodinamikanın birinci qanununun ideal qazda baş verən
proseslərə tətbiqi. Izotermik proses. Izobarik proses. Adiabatik proses. Adiabat tənliyi. Politropik
proses.
Termodinamikanın ikinci qanunu. Statistik çəki. Termodinamikanın ikinci qanunu. Karno
maşını. Dairəvi Karno prosesi. Karno prosesinin gedişi. Karno maşınının faydalı iş əmsalı.
Karnonun birinci teoremi. Karnonun ikinci teoremi. Gətirilmiş istilik. Klauzius bərabərsizliyi.
Entropiya. Entropiyanın hesablanması. Entropiyanın fiziki mənası. Bolsman düsturu. Entropiya və
sərbəst enerji. Termodinamik temperatur şkalası. Termodinamikanın üçüncü qanunu (Nernst
prinsipi).
Real qazlar. Molekullararası qarşılıqlı təsir qüvvələri. Maddənin aqreqat halları. Qaz halından
maye halına keçid. Təcrübi izotermlər. Real qazın hal tənliyi. Van Der Vaals tənliyi. Van Der
Vaals izotermləri. Böhran hal. Maksvel qaydası. Gətirilmiş hal tənliyi. Real qazın daxili enerjisi.
Real qazın boşluğa genişlənməsi. Coul-Tomson effekti. Qazların mayeləşməsi. Mayelərdə səthi
gərilmə. Iki müxtəlif mayenin sərhəd səthində tarazlığı şərti. Kənar bucaq. Bərk cisim-maye
sərhəd səthində tarazlıq şərti. Səthin əyriliyi ilə əlaqədar meydana gələn təzyiq. Laplas təzyiqi.
Kapillyarlıq. Mayelərin buxarlanması və qaynası. Doymuş buxar təzyiqinin temperaturdan
asılılığı. Klauzius-Klapeyron tənliyi. Mayelərin qaynaması. Buxarın doyması. Məhlullar. Məhlul
üzərindəki doymuş buxar təzyiqi. Raul qanunu. Henri qanunu. Osmotik təzyiq.
Bərk cisimlər. Molekulun simmetriya elementləri. Kristal qəfəsi. Brave qəfəsi. Bərk cismin istilik
tutumu. Bərk cismin istilik tutumunun kvant nəzəriyyəsi. Bərk cismin istilik tutumunun Debay
nəzəriyyəsi. Faza diaqramları. Üçortaqlı nöqtə. Ikinci növ faza keçidləri.
Köçürmə hadisələri (kinetik hadisələr). İstilikkeçirmə. Qeyri-stasionar istilikkeçirmə.
Diffuziya. Stasionar diffuziya. Qarşılıqlı diffuziya. Qeyri-stasionar diffuziya. Daxili sürtünmə.
Özlülük. Mayelərdə köçürmə hadisələri. Seyrəkləşdirilmiş qazlarda köçürmə hadisələri. Effuziya.
Molekulyar effuziya.
Ümumi fizika kursunun “Molekulyar fizika” bölməsi
Fizika müəllimliyi üçün
İdeal qazın statistik nəzəriyyəsi (molekulyar–kinetik nəzəriyyə). Molekulyar–kinetik
nəzəriyyənin əsas müddəaları. Ideal qaz modeli. Temperatur anlayışı. Istilik tarazlığı. Qazın
təzyiqi. Molekulyar – kinetik nəzəriyyənin əsas tənliyi- Klauzius bərabərliyi. Molekulyar – kinetik
nəzəriyyənin əsas tənliyindən alınan nəticələr. Broun hərəkətinin nəzəriyyəsi. Molekulyar
hərəkətin xarakteristikaları. Toqquşmaların orta sayı. Molekulun sərbəst yolu. Sərbəst yolun orta
uzunluğu. Sərbəst yolun orta uzunluğunun təcrübi yolla təyini. Molekulların sürətinin təcrübi
yolla yəyini (Ştern təcrübəsi). Barometrik düstur. Perren təcrübəsi. Molekulların sürətlərə görə
paylanması. Paylanma funksiyası. Ehtimal. Ehtimal sıxlığı. Molekulların sürət toplananlarına görə
paylanması. Sürətlərin qiymətlərə görə paylanması (Maksvel paylanması). Nisbi sürətlə ifadə
olunan Maksvel paylanması. Maksvel paylanmasının təcrübi təsdiqi. Lammert-Eldric təcrübələri.
Maksvel-Bolsman paylanması.
Termodinamikanın birinci qanunu və onun ideal qaza tətbiqi. Sistem və onun halı.
Tarazlıqlı və tarazlıqsız proseslər. Dönən və dönməyən proseslər. Qazın genişlənməsi və
sıxılması zamanı görülən iş. Daxili enerji. Temperatur şkalası. Istilik miqdarı. Termodinamikanın
birinci qanunu. Entalpiya. Istilik tutumu. Sabit həcmdə və sabit təzyiqdə istilik tutumu.
Termodinamikanın birinci qanununun ideal qaza tətbiqi. Ideal qazın istilik tutumu. Ideal qazın
istilik tutumunun kvant nəzəriyyəsi haqqında qısa məlumat. Termodinamikanın birinci
qanununun ideal qazda baş verən proseslərə tətbiqi. Izotermik proses. Izobarik proses.
Adiabatik proses. Adiabat tənliyi. Politropik proses
Termodinamikanın ikinci qanunu. Karno maşını. Dairəvi Karno prosesi. Karno prosesinin
gedişi. Karno maşınının faydalı iş əmsalı. Karnonun birinci teoremi. Karnonun ikinci teoremi.
Klauzius bərabərsizliyi. Entropiya. Entropiyanın hesablanması. Entropiyanın fiziki mənası
Real qazlar və mayelər. Maddənin aqreqat halları. Qaz halından maye halına keçid. Təcrübi
izotermlər. Real qazın hal tənliyi. Van Der Vaals tənliyi. Van Der Vaals izotermləri. Böhran hal.
Maksvel qaydası. Gətirilmiş hal tənliyi. Real qazın daxili enerjisi. Real qazın boşluğa
genişlənməsi. Coul-Tomson effekti Mayelərdə səthi gərilmə. Iki müxtəlif mayenin sərhəd
səthində tarazlığı şərti. Kənar bucaq. Səthin əyriliyi ilə əlaqədar meydana gələn təzyiq.
Kapillyarlıq. Mayelərin buxarlanması və qaynası. Klauzius-Klapeyron tənliyi. Doymuş buxarın
təzyiqinin temperaturdan asılılığı. Məhlullar. Məhlul üzərindəki doymuş buxar təzyiqi. Raul
qanunu. Henri qanunu. Osmotik təzyiq.
Bərk cisimlər. Molekulun simmetriya elementləri. Kristal qəfəsi. Kristaldaxili qüvvələr. Bərk
cismin istilik tutumu. Bərk cismin istilik tutumunun kvant nəzəriyyəsi
Köçürmə hadisələri (kinetik hadisələr). Qərarlaşmış istilikkeçirmə. Qeyri-stasionar
istilikkeçirmə. Diffuziya. Stasionar diffuziya. Qarşılıqlı diffuziya. Qeyri-stasionar diffuziya. Daxili
sürtünmə. Özlülük.
РАЗДЕЛ «МОЛЕКУЛЯРНАЯ ФИЗИКА» КУРСА ОБЩЕЙ ФИЗИКИ
для физиков
Молекулярно-кинетическая теория идеального газа. Основные положения
молекулярно-кинетической теории. Статистический подход к описанию процессов в
макроскопических телах. Статистические закономерности. Модель идеального газа.
Понятие температуры. Тепловое равновесие. Давление газа. Основное уравнение МКТ –
уравнение Клаузиуса. Следствия из основного уравнения МКТ. Законы Дальтона и
Авогадро. Теория броуновского движения. Движение молекул. Среднее число
столкновений. Длина свободного пробега молекул. Определение длины свободного
пробега опытным путем. Определение скорости молекул опытным путем (опыт Штейна).
Барометрическая формула. Опыт Перрена. Распределение молекул по скоростям. Функция
распределения. Понятие о вероятности. Плотность вероятности. Распределение скоростей
молекул по компонентам скорости. Распределение скоростей молекул по значениям
(распределение Максвелла). Распределение Максвелла по относительным скоростям.
Принцип детального равновесия. Экспериментальная проверка закона распределения
Максвелла. Опыт Ламмерта-Элдриджа. Распределение Максвелла-Больцмана.
Первое начало термодинамики и его применение к идеальному газу.
Термодинамическая система и ее состояние. Обратимые и необратимые процессы.
Равновесные и неравновесные процессы. Работа при расширении и сжатии газа.
Внутренняя энергия термодинамической системы. Количество теплоты. Первое начало
термодинамики. Энтальпия. Теплоемкость. Теплоемкость при постоянном объеме и
давлении. Применение первого начала термодинамики к идеальному газу. Классическая
теория теплоемкости идеального газа. Недостатки классической теории и понятие о
квантовой теория теплоемкости идеального газа. Зависимость теплоемкости от
температуры.
Применение
первого
начала
термодинамики
к
изопроцессам.
Изотермический процесс. Изобарный процесс. Адиабатный процесс. Уравнение адиабаты.
Политропический процесс. Уравнение политропы. Работа, совершаемая идеальным газом
при различных процессах.
Второе начало термодинамики. Статистический вес. Машина Карно. Цикл Карно.
Ход процесса Карно. Коэффициент полезного действия цикла Карно. Первая теорема
Карно. Вторая теорема Карно. Приведенная теплота. Неравенство Клаузиуса. Энтропия.
Вычисление энтропии. Физический смысл энтропии. Формула Больцмана. Энтропия и
свободная энергия. Термодинамическая шкала температур. Третье начало термодинамики
(принцип Нернста).
Реальные газы. Межмолекулярные силы. Агрегатные состояния вещества.
Переход из газообразного состояния в жидкое. Опытные изотермы. Уравнение состояния
реального газа. Уравнение Ван-дер-Ваальса. Изотермы Ван-дер-Ваальса. Критическое
состояние. Правило Максвелла. Приведенное уравнение состояния. Внутренняя энергия
реального газа. Расширение реального газа в пустоту. Эффект Джоуля-Томсона.
Превращение газа в жидкость. Условие равновесия на границе раздела двух различных
сред. Поверхностное натяжение в жидкостях. Краевой угол. Смачивание и несмачивание.
Условие равновесия на границе раздела твердое тело - жидкость. Давление под
изогнутой поверхностью. Формула Лапласа. Капиллярность. Фазовые превращения.
Испарение жидкостей. Уравнение Клаузиуса-Клапейрона. Зависимость давления
насыщенного пара от температуры. Кипение жидкостей. Насыщение пара. Растворы.
Давление насыщенного пара над жидкостью. Закон Рауля. Закон Генри. Осмотическое
давление.
Твердые тела. Элементы симметрии молекулы. Кристаллическая решетка.
Решетка Браве. Теплоемкость твердого тела. Представления о квантовой теории
теплоемкости твердого тела. Теория Дебая. Фазовые диаграммы. Тройная точка. Фазовые
переходы второго рода.
Явления переноса. Теплопроводность. Нестационарная теплопроводность.
Диффузия. Стационарная диффузия. Взаимная диффузия. Нестационарная диффузия.
Внутреннее трение. Вязкость. Явления переноса в жидкостях. Явление переноса в
разряженных газах. Эффузия. Молекулярная эффузия.
РАЗДЕЛ «МОЛЕКУЛЯРНАЯ ФИЗИКА» КУРСА ОБЩЕЙ ФИЗИКИ
для физика-учителя
Статистическая теория идеального газа. Молекулярно-кинетическая теория
Основные положения молекулярно-кинетической теории газов. Модель идеального газа.
Понятие температуры. Тепловое равновесие. Давление газа. Основное уравнение МКТ.
Следствия основного уравнения МКТ. Теория броуновского движения. Характеристики
молекулярного движения. Среднее число столкновений. Длина свободного пробега
молекул. Определение длины свободного пробега опытным путем. Определение скорости
молекул опытным путем (опыт Штерна). Барометрическая формула. Опыт Перрена.
Распределение молекул по скоростям. Функция распределения. Понятие о вероятности.
Плотность вероятности. Распределение скоростей молекул по компонентам скорости.
Распределение скоростей молекул по значениям скорости (распределение Максвелла).
Распределение Максвелла по относительным скоростям. Экспериментальная проверка
распределения Максвелла. Опыт Ламмерта-Элдриджа. Распределение МаксвеллаБольцмана.
Первое начало термодинамики и его применение к идеальномугазу.
Термодинамическая система и ее состояние. Обратимые и необратимые процессы.
Равновесные и неравновесные состояния. Работа при расширении и сжатии газа.
Внутренняя энергия. Термодинамическая шкала температур. Количество теплоты. Первое
начало термодинамики. Энтальпия. Теплоемкость. Теплоемкость при постоянном объеме
и давлении. Применение первого начала термодинамики к идеальному газу. Теплоемкость
идеального газа. Понятие о квантовой теории теплоемкости идеального газа.
Изотермический процесс. Изобарный процесс. Адиабатный процесс. Уравнение адиабаты.
Политропический процесс.
Второе начало термодинамики. Машина Карно. Цикл Карно. Ход процесса Карно.
Коэффициент полезного действия машины Карно. Первая теорема Карно. Вторая теорема
Карно Неравенство Клаузиуса. Энтропия. Вычисление энтропии. Физический смысл
энтропии.
Реальные газы и жидкости. Агрегатные состояния вещества. Переход из
газообразного состояния в жидкое. Опытные изотермы. Уравнение состояния реального
газа. Уравнение Ван-дер-Ваальса. Изотермы Ван-дер-Ваальса. Критическое состояние.
Правило Максвелла. Приведенное уравнение состояния. Внутренняя энергия реального
газа. Расширение реального газа в пустоту. Эффект Джоуля-Томсона. Поверхностное
натяжение в жидкостях. Условие равновесия на границе двух различных сред. Краевой
угол. Давление под изогнутой поверхностью. Капиллярность. Испарение и кипение
жидкостей. Уравнение Клаузиуса-Клапейрона. Зависимость давления насыщенного пара
от температуры. Растворы. Давление насыщенного пара над жидкостью. Закон Рауля.
Закон Генри. Осмотическое давление.
Твердые тела. Элементы симметрии молекул. Кристаллическая решетка. Силы в
кристаллах. Теплоемкость твердого тела. Понятие о квантовой теории теплоемкости
твердого тела.
Явления переноса (кинетические процессы). Установившаяся теплопроводность.
Нестационарная теплопроводность. Диффузия. Стационарная диффузия. Взаимная
диффузия. Нестационарная диффузия. Внутреннее трение. Вязкость.