Sov tsky plakat kak sredstvo massovogo vozdejstvija - analiz jazyka plakatov (Neuvostojuliste massavaikuttamisen keinona -julisteiden kielen analyysi) Heli Numminen Pääaineen tutkielma Helsingin yliopisto Venäjän kieli ja kirjallisuus Kevät 2008 1. 5 1.1. 5 1.2. 7 1.2.1. 7 1.2.2. 8 2. 8 2.1. 9 2.1.1. 2.2. 3. 10 10 11 3.1. 20- 12 3.2. 30-60- 13 3.3. 13 3.4. 15 3.5. 17 3.6. 20- 4. 20 4.1. 20 4.2. 20- 21 4.3. 30- 23 4.4. 40-50- 24 4.5. 25 4.6. 27 4.7. 28 4.7.1. 4.7.2. 4.7.3. 29 30 31 18 3 5. 33 5.1. 33 5.2. 34 5.3. 34 5.4. 35 5.5. 35 5.6. 36 5.7. 36 5.8. 37 5.9. 37 5.10. 38 5.11. 39 6. 39 6.1. 40 6.2. 41 6.3. 41 6.4. , 6.5. 42 42 6.6. 43 7. 43 7.1. « 7.2. » « » 43 46 8. 8.1. 47 48 8.2. 48 8.3. 49 8.4. 51 9. 52 9.1. 53 9.1.1. 54 4 9.1.2. 56 9.1.2.1. 57 9.1.2.2. 61 9.1.2.3. 61 9.1.2.4. 62 9.1.3. 63 9.2. 65 10. 66 70 82 5 1. 1.1. . 1917- . . , , , . , . , , : . . , . . , , , . . , - : . , , . , , « » « » . , . , . , . , , . , , 6 , . , , , , . , , « »- . . « » . , , , . , , . . , , . , . , , . 30- , , , . , . , , . « » , , . , , , . . ? ? , »? « » ? , 7 . , , . , , , . , . , . , , . , . - . , . . . . , . , . 1.2. 1.2.1. 144 . , 119 , «Ruslania Books». , . , , , «Ruslania Books». . «davno.ru». , 25 8 , . , , . 144 , . 20-80- . , XX , . , . , «Ruslania Books» «davno.ru» Excel. Word . , . . . 1.2.2. , . , . , . , , , , , . 2. , » « « ». » « - , ». , , 9 . », -« », . , . , . , , , , , . , , . 2.1. (2004: s.v. ) , . . agito - ) « »( : 1. ( ) , , 2. , , . (s.v. ) :« , ». (s.v. ) - , , . (Kalnins 1966: 18-19) , , . , . , , , , , , . , 10 ( : 18) , . . . , , , . 2.1.1. « ». (Kalnins 1966: 117) , . . , , . (2004) , , , , », . 2.2. « » . , , . : , , , . « , , » , .( 1982: 5.) (1975: s.v. , ) , « , » 11 . propago . (2004) , . (Zeman 1982: 7) , . , (s.v. . - . ), , , . . ( ) : 1. , 2. , 3. , . ., ). , , « » « » , , . (s.v. ) » , « ». , . , , - . (Kalnins 1966: 19) 1961- , « , , » . « , » . « » ». 3. . . 12 , , . , . , , , . 3.1. 20- 1917 . ( 2002: 29). , , , , . , . . , . , . 1917- . (Kalnins 1966: 12-13.) 1917 . » »( 1924- « 2002: 9). ), ( 1917, , . , . . . : , . (Kalnins 1966: 12-13.) (Kalnins 1966: 11), . , « ». 13 . , . , , . 3.2. 30-60- ( 1929- 1953- ) , , . , « ». (Kalnins 1966: 16.) (2002: 218), , . , , . 1930- ., « », , . , - , Homo Sovieticus, , : 251.) 3.4. 5.9. . ( 1957- 1964- ) . , , . . (Kalnins 1966: 16.) 3.3. (Kalnins 1966: 9). , , 14 . , , , , . , . . .( : s.v. .) . . , , . (Kalnins 1966: 9.) , , . . . . - ( ) . . - 14- . ( , ), . .( : 24-25.) , , , . .( : 18) , , . , , , . , .( . : 20.) 15 3.4. . (Pesonen 1999: 143), , «homo sovieticus». , , . , , . (Kalnins 1966: 9) , , , , . . . , , , . . .( : 47.) , . , . . . , . , . . , , .( , : 29-31.) . 16 , . . . , , .( : 31.) . . .( - : 47.) 8-10 ( : 29.) 7 , 10 1922- « .( ». : 47.) , , . , . .( , : 29-30.) - . . 14 17 28 . 18 . , .( : 61.) , , . .( : 73.) . . 109 500 1960- , . , , .( : 79.) 17 : , . « ». .( . : 83.) - . . (Kalnins 1956: 85.) »- . .( : 88.) . . , ,( : 141-142.) 1943- . , .( . : 224-225.) , , , .( : 226-227.) 3.5. (1966: 135) , , , , , , . . , . , , , , . . 18 (Kalnins 1956: 61) , , , . , » . « . (1982: 58) , , , , , , . , , , , 3.6. , . 20(2004) , . , . . , 1920- . , . , ,. . . . , « » « , . , 19 », , « ... , ». , , .( 2004.) , , , , , , , . « » , ; , . , ,( .) ) . , , . , 1923 1925 , , , , .( .) (2004), . - . XX . , . . , . 3. , . . , . . 20 , . , . , . , . . . , . . . , , . . . . , . . . , , . . , . . , . , . 4. , . , , 50- . , . 4.1. (1975: s.v. ), 1- 1914-18 . ( , , .), . , , . .( 1918-20 , . . . . 1976: s.v. , . . .) , . . . , , , . , . . , . 21 , .( 1975: s.v. , .) , . . .( .) - , . , 1919 , , , .( .) . , « , »- .( .) 4.2. 20- , , 20, . . , 20- , ( , ( ). 20, .( .) ), 22 20. , , , , , . 1921 20.( , .) , 1923- . : , (30) (72) , (68) ! ! , , ! 1925- , 1926- . (8) 1927- — . . , , , , , , 20- .( .) 20, - . 20, ,( , , .) 1920. : , « », , .( 2004.) 23 4.3. 30- 1928 , . , , , , « , .( .) (143) , ! » , 1930- ! (144) , . 1930 , , , , . , , . , 1931 , , , , , .( .) « »( ), . ( , , ) .( 4 : (10) - .) , , (13) . (42) !, (65) . . 30- ; 50 . , , 24 , . 30( , ). , , , , . , ( ) , , . , . , .( .) 4.4. 40-50, , . , , , . « », « , » « », - .( 40- .) 50. , , . , .( 30.) , 25 (1945) (1953) , . - , , , , , « . », « - », . .( .) , , 5.4. . 4.5. ( , . . 6), : , , . , « »( . ) 3 « , , , , ». 10 « »( ) , « , , , , , » ( « , ) , , , , , , , , .» , 26 (2006) , - , , , , , . , , , . (2006), - , , - . , , - , , , . , . , . ( , ), . , . , , , . . « ( ) ?» , - , , . (2006) , , . . , . ( , ) , 27 . , , . . , . - , , .( .) , . . 22. : 4, 60, 72, 92, 95 137. 132 . , . 5. , . 4.6. 30. , - , , . , .( 1976: s.v. .) 1932 , « 1934 , » , . , 28 , , .( .) (s.v. ) , , - . , - . . »- , « »- . (Pesonen 1999: 174) . , : . 175) ( : : . , , , . , , , 5.9. 4.7. (2006) . , ( , ) ( , ) . , , , » . , , . , . , . . . 29 4.7.1. , , , . . (1) !, (2) . (6) , - . , , , (2) ! , , (3) , ! (12) - , . , . , . (2004) , . , . ( ) , « », , , , :« », « » . »: « « »- . (1975: s.v. ), , , , . , . (2005) . . ( . . 2005: 62), , , . « », , , 30 , , , , , , , , , , , , , ( , §, , %, +, -), , . . , , , , , 4. 4- 5- . , , 7, 8, 17 , 1, 22, 23 1, 2, 3 1 3. . , , 30. , , 36. , 13, 14 32. , . . , - . , 4, 8, 17 20. . . . 4.7.2. . : (2005: 64) , . ( ), , , . . , 31 . . ): « ' ( , '... ', ': .» , ( ) « . , ». , , . , . (Doob 1935: 347) , . , . , , , - - . 4.7.3. . . ( . 2005: 66) : , , , . , . , . . , , , . , , , , . , , , 32 . , . . (8) - , , . , . , , (108) . , - . . , , , , . , , , . , . , , , , , . . 14, 77, 94, 101, 114, 124, 125, 128, 129 130. . , , (92) - ! , , , (91) ! , . , - , , , . . , , . , , , . , . 33 5. , , . . , , , , , . . . , . , . . . , . . , , , , . , . . , , , . 5.1. - , - . » (2004), « !». , . , , . . . , 120. , 34 : (18) : — , (22) !, (27) !, (134) , — !, (74) . 5.2. , !, (10) : (5) — , (14) , , (15) , , , (53) !, (88) - ! — , (111) !, (126) ! , . , . , , , , . 5.3. -« . ( 11. !» 2004). : (23) !, (25) ! - . , !, (24) - , (26) , (78) ! , . , « !» . » . , 3. « , 35 », « .( » 2004.) 5.4. . - . : (13) . !, (39) - !, (40) , (41) !, (44) , — — — . !, (98) !, (77) - ! — , . . . . 5.5. , - , : (104) !. , : (124) !, (125) (130) !, (131) !, (129) - ! , . . !, , 36 5.6. , ?, (29) : (4) , ? . , (58) !, (92) ! - !, (93) ! , . : (9) !, (31) . - !, (49) !, (55) , (62) - !, (64) — !, (75) !, (86) . — — !, (99) , (97) , , (110) ! , - , . , , , , . , , . . 5.7. : (58) !, (61) !, (63) , (82) , , (80) !, (87) !, (101) - , !, (117) !, (126) ! . , : (1) , , , . !, (38) , , - 37 , (67) - !, (109) !, (102) - - !, (142) !, (127) ! 5.8. (2006) . . : (3) (33) !, (6) ?, (36) — . ?, (67) , !, (59) — !, (102) , ! !, (95) — ! 5.9. 3, 21, 49, 58, 66, 67, 99, 102, 104 136. , . . . , , , , , , , , . . , , , , , . : , , , , , . . . 38 , . - , , . , , , , . 5.10. . , , , . . « » (2004), , , . , , : (7) ! !, (16) , (12) — !, (96) !, (45) , , (107) !, (123) , !, (135) , , , ! : (9) !, (81) , , (89) !, (90) !, (143) , : (6) ! - .?, (68) ! , (33) !, : (132) . , : (1) , (47) !, (73) - !, (141) , (92) ! , . , . , 39 : (105) . , . 5.11. . ( . 5.9.), . , - , ?, (22) , . : - !, (74) !, (134) . . : (20) !, (27) - - , !, (94) - . , ? ?, (60) , : (4) ..., (69) — , : ? , , : (99) . 6. . (1998: 34) , , . , , . , , . , , . , , , , , 40 , . . , . . (2006) , , , , . , , . , , . 6.1. (2006) . . ( ) , , . , , , . , . , . , . (11) !». , , , , . , « . ». , 41 6.2. (2006) . , , , , « « , ». » , . , . (1975: s.v. ) , . , (2006) , , , . , , , , : (3) : . !, : (85) , , . . . , , 5,2 . , , , . (1998: 34) , , , . , , , . . , , . 6.3. , . - , (22) , : - : (6) !, (23) 42 - !, (27) , , , (31) . - , !, (38) , (55) , (56) - — !, (69) — , !, (30) , : ! , — ?, (72) , (76) !, (79) , (97) , , , (109) !, (99) - — !, (122) !, (134) — . , . . , , . 6.4. , - , , . - . . , 6.3. , . - . , - !, ,- , (87) . 6.5. , : (5) !, (13) . !, (107) 43 !, (111) !, (124) !. (2007: 24), - , 3. 6.6. , « »: (44) - — !, (94) !, (74) !, (139) , , ! , , . , , . 7. « » « » . . « , » « » . « » « , 7.1. ». . « » « » , . 44 « ». « » , . « » . , , ». (Venäläinen tapakulttuuri 2005: 9.) - (« 1990: 206). , ») , , . . . 30.( ( ) 1987: 220.) . 15 ) . ( . ) ( ) , ( ) .( , : 220.) , . , « 144 . [---] , , : (20) « » « » ?, (33) ?, (140) ?, (59) , , ». . . « , » 2. 33 !, (16) , : (1) - !, (17) . « - : (31) » !, (11) ! 45 . - ! , 11 2- , , »: (29) , , (81) . , , 2« . . , »: (49) !, (73) , (85) , , . . , (103) !, (110) !, (114) ! , « ». , « » . , , , « » . « » , , , . , , « , ». , « , » « . », , .« » , . « »- , , . , . « . , « », « », (20) ?». , 46 . , , , , , . , , , , . , . 7.2. , . , - - . ., , , , , : . , ! , ). ; , 2 . , .( 1990: 496.) ; ( ! - ): \. , - ) [---]. , : ! ) [...]. , : , , ! ,— , ! 2 ., : , ! : ). ( , . [---] ) . , : 497.) ). 47 ) , , .( 1987: 221.) : (10) — , (16) - , !, (29) . , (31) . - !, (68) , (82) , , ! , , , , , , (143) , !, (81) !, (123) , !, (137) ! , !, (144) , ! , 68 81 « », . , - , , . , . 8. - . , ( . 2002: 250). (2006: 252), (1990: 411), , , . , . 48 8.1. , , , ). .( - , , : ( , ) .( 2002: 250.) (1990: 411) , , . , , , . , : (6) - , (14) , (8) - , — , (19) , (26) , (30) , , , (34) , (37) , (40) , (48) !, (136) ! !, (57) . . , , , . . 8.2. (1990: 411), : , 49 . , . (2002: 250), - , ( , , ). , - . , , , . . 144 , , (20) : (4) ? ?, (33) ?, (59) ! ?, ?, (52) ?, (69) - , , : ? , , . 9, . , . , , , , « ». 8.3. , , , , , , 1990: 411). , , , , , . , , , , 50 , , , , , , ). 2002: 250.) . . , . . .( : 250.) . . . (1) ! (2) . (12) , ! (13) . ! . ! (47) (65) . ! (15) , (9) , . 8.1., , . , , , , , , . , 51 , 9.1., . 8.4. , . : , , . : , , , , , .( 2002: 251.) (2007) . , , , , , , , .), , , , . , , : (7) ! , (79) — , (138) ! ! , (59) : ! ? , , , , , , . , , , , . , - . . 52 9. - . . , . (2006: 252), , , , . (2006: 252), , . ( : , : 253-261) , , . 8, , , . , - . . 9.1. ., . , . . - , ( 2006: 260). , . 53 9.1. . , , , , . . , . (2007: 19), , . . , , , . , . . , ,- (1990: 412) , , . , , , : !; !), !; , !', !) !; !; !; !). , : , , , . (2006: 258-259), « ». :« !), » » ), !). , !), !), , !; , » » , » » !), !), » 54 . - , , . ( : 259) , . . : , , . . , . , .( & 2007: 30.) 9.1.1. , . .( : , , . , 2006: 258.) , , « » , , . , . , . », .( & 2007: 2.) 55 « » ( : 3) , . » ( ) , . / , , ; ; ; ; ; ; ). , , ), ; " ", : 3.) ( ). , , ,( : 3.) : / ; ; , / , / / . [---] , , . !', / !', !; !), !), : 20.) , , , . , . . , : (1) !, (2) !, (16) — , (18) , (36) !, (17) « , , (11) - . », ! , . . . , 56 - , : « , » , .( & 2007: 4.) , . ( ) . , . « ». . : 4.) , , . « ». , . , .( : 5.) / / , ( : 6). 9.1.2. . , , & 2007: 6.) . . . 57 , . , ( ) . . .( & 2007: 6.) : : !/ : !/ !/ !/ : : !/ !/ !/ ! . : . ! : 6.) 9.1.2.1. . . 1) V 2) V 3) V 4) V !/ .1. +V /N / . !/ ! . . & 2007: 6.) (V 2 . . ). , , / / , . , ( / ; / ; ) / 58 ). !; !). : 7.) , . 1 . , / , / ; ; , ; , , ; / !). I , , , ( / / !; ). : 8.) , , , , , , , , , 1 . . . [---] [...] , , . , , .( : 8.) : !; !; !; !; !; ; !), !; !; !; .= . : 9.) , , !; , ; 59 , , ) , ; , , , ). , : 9.) / . , , ,( : 9.) 144 . - 2. (2) , (11) : (1) !, (16) (17) — , (18) - ! : - , (28) . - !, , (22) !, (25) , !, , (29) . . !, (49) , (55) !, (54) - ! , (56) !, (58) (68) , (36) - !, (67) ! - !, (73) , (82) , , (81) !, (83) , (85) , . . , (91) !, (96) !, (95) , , (100) , (102) - !, (106) !, (113) !, (123) !, (133) , !, (84) , , !, !, (103) !, ) !, (114) , , , !, (127) , !, (137) , ! , , (140) , 60 . (142) , !, (143) , !, (144) , , , ! : (9) , !, (15) , (38) (97) , , , , ! : (136) ! . . , . 1- « » . )». . . (47) ! :« », ». , , , :« (51) , (135) ) !, (65) ! )». , . , ! (12) . . : (5) !, (13) . (107) !, !, (111) !, (124) ! 61 9.1.2.2. , , : , .), - , . , , : !). , , : , ). & 2007: 9.) , . , , , , , , . , : 10.) [...] . , . ) , , ( , : 10). , : (10) - ( - !, (63) , (32) . . 9.1.2.3. ( ), 62 . / .( & 2007: 10.) : !, !, !, !, ! , : (128) , ! 9.1.2.4. , . , & , . : 10.) : (7) ! , (79) , (138) - ! ! , 144 , , 70 , , . , . . - 2. , , , , , . , . , . , , 63 9.1.3. , ( : 2006: 260). - , . . .( & ( 2007: 11.) : 11-12) , . ?) ). ( : 13-18) , , . : . ), ), , ), ?), ) ). . , . . . (19) , « - ». 64 :« (48) - ». ! . (64) ! (99) , ». (23) « !, (24) - - !, (26) - (78) ! « (30) ( , ! )». (72) , , :« (76) ! (122) ! , - :« ». « - (132) ». ! (21) , (108) - . !» (87) , - , , , ! . , !, (109) : (61) - ! (126) ! , . . , 8.2., , . . (4) : , ? ? . , . ? ». ? (33) (20) « ? (59) . ! 65 , , , , . . « » , , , . - , , , . 9.2. (2006: 261), . , . , . . , . : , , . ( , : . , . 144 : (59) ! « , ? ». . : 261) 66 , . , 9.1.2.1.: (5) !, (13) . !, (107) !, (111) !, (124) ! . , , , , . , . , : (44) - !, (53) !, (74) - !, (88) - - ! , (94) (139) !, , ! , - , , , . 10. : . , , , . , 144 , . , , , , . , 67 . . . . . . . , . . , , , , , , . , , . , . , . , . . , , , , . , . 144 . . , , , , , . . . , . , ». , « » , « 2« ». ». 68 , , , . , « ». , , . , ( . 11 , 144 !). . , , , . 144 , . , . , . : , , , . , , : . . - . - , . . , , - 2!). . . . 2- . ( . , . . . !), !), 1- . » 69 !) , , !). , , , . , 144 , , . , . , , ( . , . , ?). , , , , . , : , , . ( ( !). — !). , , . . , , . , . , 1) ! 4) 2) 5) 3) 6) ? 7) 8) - ! ? ! - ! ==: 9) 10) ! 12) 11) ! , ! 13) 15) 14) , 16) , , . ! . . ! 17) 18) . 21) ! 22) : - 20) 19) - ? 23) ! ! 24) ! 25) 28) 27) 26) - ! , . ! . . 29) 30) , 32) - 31) , ! . . ! 33) ? 34) , 36) 3 35) ! - . ! 38) 37) 39) , 40) ! 42) " " 41) - 43) 44) – ! ! ! 46) 45) ! ! 48) 47) ! ! ! 51) 50) 49) ! ! 54) 53) 52) ? ! ! 55) - 56) ! . ! 58) 57) ! 59) ! ? ! 60) , ... 63) 62) 61) 64) ! ! ! 67) 66) 65) 68) ! . 70) 69) ! ! 71) 72) , ! , , . – : ? 74) - 73) 76) 75) ! ! ! 77) - , 79) 78) - 80) . ! ! 81) , 82) , ! 83) ! 84) 85) 87) 86) , , - 88) ! - ! , - . . . . . 89) 90) 91) ! ! 93) ! - 94) ! ! 92) ! ! 96) 95) ! , 97) , ! 98) - ! 99) 1 02) 101) , 104) 1 03) - 100) - ! ! ! 106) 105) . , 108) 107) ! ! . , ! 112) 111) 110) 109) / ! ! 114) 113) ! ! 115) ! 116) ! , ! 118) 117) 119) 120) ! ! 122) 121) 123) , 124) - ! , ! - , ! , ! ! 125) 126) ! 127) ! ! 128) , ! 129) 131) 130) ! ! ! 132) 136) 134) 133) , – ! 135) ! ! 137) ! 138) 140) , 139) , . ! , , , . ! , . ! 141) ! 144) 142) ! 143) , ! , , ! Davno.ru (http://davno.ru/) Ruslania (http://www.ruslania.com/) 1975= .: 1976 = .: . . A.M. . . 3- . . . A.M. . . 3- . . . : « » 13 2006 . N 38- . . 15.3.2006 (http://www.rg.ru/2006/03/15/reklama-dok.html). 1987: . . . . 2- . .: . & 2005: , ., , . . . 4- . .: . 2006: , . . . 2006, 14 (http://archvuz.ru/rnagazine/Numbers/2006_022/template_article?ar=K41-60/k44). & 1998: , ., , . . . 1998, 3-4, 33—44. 2002 [1994]: . . 1917-1991. .: . 2006: , . . . .: . & 2007: , ., , . . . . : , . . (http://www.socreklama.ru/sr_article.php?arti_id=40). 2006: , . . 6.6.2006 (http://www.mediascope.ru/index.php?option= com_content&task=view&id=62&pt_show= 1). 1990: . . . . . . . 2- , . .: . : 1920. (http://www.russianposter.ru/object.php?rid=31040384900001). :« » . (http://www.russianposter.ru/object.php?rid=31050396000001). : . (http://www.russianposter.ru/object.php?rid=31050394900001). : 1939. 1930- -1950- . (http://www.russianposter.ru/object.php?rid =31040386800001). 2007: . . . 22.11.2007 (http://russiasng.iphil.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=74&Itemid=31 &limit= l &li mitstart=7). : (http://ru.wikipedia.org/wiki/). 2004: 1941—1945. . 24.03.2004 (http://www.plakaty.ru/remarks?rem_id=10). 2002 [1987]: , ., , ., , . : . . 6- , . . : (http://www.hi-edu.ru/ebooks/xbookl07/01/index.html?part-131.htm). 2004: , . . . 1918— 1932. . 12.02.2004 (http://www.plakaty.ru/remarks?rem_id= 11). 1982: , . , , . . .: . DOOB 1935: Doob, Leonard W. Propaganda. Its Psychology and Technique. New York: Henry Holt and Company. KALNINS 1956: Kalnins, Bruno. Der Sowjetische Propagandastaat. Das System und die Mittel der Massenbeeinflussung in der Sowjetunionen. Stockholm: Tryckeri AB Thule. KALNINS 1966: Kalnins, Bruno. Agitprop. Die propaganda in der Sowjetunion. Wien: Europa Verlag. PESONEN 1999 [1998]: Pesonen, Pekka. Venäjän kulttuurihistoria. 2. uud. p. Tampere: Tammer-Paino. VENÄLÄINEN TAPAKULTTUURI 2005: Venäläinen tapakulttuuri. Perinteitä j a nykypäivää. Helsinki: Suomi-Venäjä-Seura. ZEMAN 1982 [1978]: Zeman, Zbynek. Konsten att sälja ett krig. Affischer och propaganda under andra världskriget. (Selling the War. Art and Propaganda in World War II) Uppsala: J. A. Lindblads Bokförlag AB. = = , . . .: (http://mega.km.ru/ojigov/). , 2004.